Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Transkrypt

1 78 Rozkład materiału nauczania 7 Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji TreÊci nauczania Metoda pracy Ârodki nauczania Uwagi Rozdział I. Praca i energia Temat 1. Praca Poj cie pracy Jednostka pracy Obliczanie pracy ProporcjonalnoÊç pracy do siły i przebytej przez ciało drogi Przykłady działania siły, która nie wykonuje pracy Wa ne jest zwrócenie uwagi na ró nic w rozumieniu poj cia pracy w yciu codziennym iwfizyce. Zadania (zbiór zadaƒ, zadania 1 6, s. 93) Temat 2. Energia Poj cie energii èródła energii Ró ne formy energii Przykłady przemian ró nego rodzaju energii Zasada zachowania energii, plansze dydaktyczne, zestaw do mechaniki lub ró ne przedmioty, np. ksià ka, kulka Warto omówiç ogólnie ró ne formy energii patrz infografika w podr czniku. Nie nale y wymagaç gł bszej analizy tych form energii i wzorów. Wa ne jest uêwiadomienie uczniom, e wykonujàc prac nad ciałem magazynujemy energi. Jako prac domowà warto poleciç przygotowanie informacji o energii zu ywanej w yciu codziennym (t prac uczniowie b dà mogli wykorzystaç na lekcji Energia, człowiek, Êrodowisko ). Zadania (zbiór zadaƒ, zadania 31 32, s. 96, zadanie 43, s. 97) Temat 3. Energia potencjalna ci koêci Energia potencjalna ci koêci Jednostka energii potencjalnej Obliczanie energii potencjalnej ProporcjonalnoÊç energii potencjalnej do masy i wysokoêci Zwiàzek mi dzy zmianà energii potencjalnej a pracà åwiczenia Warto wspomnieç, e wykonujàc prac, np. podnoszàc ciało na pewnà wysokoêç, przekazujemy energi. Zadania (zbiór zadaƒ, zadania 33 i 34, s. 96, zadanie 48, s. 98) Temat 4. Energia kinetyczna Energia kinetyczna Jednostka energii kinetycznej Obliczanie energii kinetycznej ProporcjonalnoÊç energii kinetycznej do masy i kwadratu pr dkoêci Zwiàzek mi dzy zmianà energii kinetycznej a pracà åwiczenia, Êrodki Celowe jest uêwiadomienie uczniom, e wykonujàc prac, np. wprawiajàc ciało w ruch, przekazujemy energi. Propozycja z Ksià ki (zbiór zadaƒ, zadania 35 37, s. 97) Temat 5. Przemiany energii mechanicznej Przemiany energii kinetycznej w potencjalnà i odwrotnie Zasada zachowania energii mechanicznej Projekcja filmu dydaktycznego, Êrodki Trzeba podkreêliç, e energia nie ginie, lecz nast puje przemiana jednego jej rodzaju w inny. Propozycja z Ksià ki (zbiór zadaƒ, zadania 39 41, s. 97, zadanie 46, s. 97, zadanie 54, s. 98)

2 Rozkład materiału nauczania 79 Energia, człowiek i Êrodowisko Ró ne rodzaje energii Energia jest niezb dna do ycia Energia czerpana z po ywienia Energia, którà czerpiemy ze Êrodowiska Ujemne skutki wytwarzania energii Dyskusja Projekcja filmu dydaktycznego Prezentacja komputerowa filmy**, opakowania ró nych artykułów spo ywczych z informacjà o wartoêci energetycznej Lekcj mogà przygotowaç uczniowie. Nale y zwróciç uwag, e człowiek by yç, musi korzystaç z energii, którà najcz Êciej uzyskuje si z paliw kopalnych. Powoduje to zanieczyszczenie Êrodowiska oraz przyczynia si do globalnego ocieplenia. Najlepszym sposobem dbania o Êrodowisko jest wi c oszcz dzanie energii. Temat 6. Moc Poj cie mocy Symbol i jednostka mocy Obliczanie mocy åwiczenia, tabele zawierajàce przykłady mocy ró nych urzàdzeƒ Zadania (zbiór zadaƒ, zadania 13 17, s. 94, zadanie 21, s. 95) Temat 7. Dêwignie Dêwignia dwustronna Warunek równowagi dêwigni Wyznaczanie masy ciała za pomocà dêwigni filmy*, *, zestawy do mechaniki lub inne przyrzàdy mogàce funkcjonowaç jako dêwignie, Êrodki potrzebne do przeprowadzenia doêwiadczeƒ Uczniowie pracujà w grupach. DoÊwiadczalnie wyznaczajà: warunek równowagi dêwigni dwustronnej, mas ciała za pomocà dêwigni. Wymaganie doêwiadczalne (9.4) wyznacza mas ciała za pomocà dêwigni dwustronnej, innego ciała o znanej masie i linijki. Propozycja karty pracy z Ksià ki Warto omówiç przykłady maszyn prostych stosowanych w yciu codziennym patrz infografika w podr czniku. Uczniowie mogà najpierw wykonaç obliczenia, a potem sprawdziç je doêwiadczalnie (zbiór zadaƒ, zadanie 60, s. 99, zadanie 75, s. 102) Temat 8. Maszyny proste Maszyny proste: dêwignie, kołowrót i bloczek nieruchomy Rozwiàzywanie zadaƒ z zastosowaniem warunku równowagi dêwigni Równia pochyła Równia pochyła Siły działajàce na ciało znajdujàce si na równi pochyłej Praca wykonana przy u yciu równi pochyłej lub zestaw do mechaniki, Êrodki potrzebne do wykonania Warto zwróciç uwag na zastosowania równi, np. jako podjazdy dla osób niepełnosprawnych czy drogi w górach tworzàce tzw. serpentyny. Zadania (zbiór zadaƒ, zadania 67, 70 72, s. 101) Powtórzenie Powtórzenie omawianych zagadnieƒ. Zastosowanie poznanej wiedzy (wiadomoêci i umiej tnoêci) do rozwiàzywania problemów fizycznych åwiczenia uczniowskie Praca z podr cznikiem, przygotowane przez zestawy zadaƒ uwzgl dniajàce zró nicowanie poziomu wiedzy uczniów Trzeba przypomnieç nie tylko wiadomoêci teoretyczne poznane na lekcjach, ale tak e omówiç przeprowadzone na lekcjach (zbiór zadaƒ, zadanie 7, s. 93, zadanie 10, s. 94, zadania 19, 24, 25, s. 95, zadania 26, 27, s. 96, zadania 29, 30, s. 98, zadanie 54, s. 98, zadania 56, 58, s. 99)

3 80 Rozkład materiału nauczania Sprawdzian Samodzielna praca uczniów Testy (dost pne na stronie internetowej Rozdział II. Czàsteczki i ciepło Temat 9. Czàsteczki Informacja o czàsteczkowej budowie materii Dyfuzja Ruchy Browna. Siły mi dzyczàsteczkowe Napi cie powierzchniowe lub Projekcja filmu zestaw do demonstracji ruchów Browna, Êrodki Nauczyciela Warto wykonaç potwierdzajàce ziarnistà budow materii i wyst powanie napi cia powierzchniowego. Na ich podstawie uczniowie przekonujà si o istnieniu czàsteczek, choç ich nie widzà. Jest te okazja do pokazania modeli, jakimi posługujà si fizycy. Je eli coê jest bardzo małe, to budujà jego powi kszony model, który jest widoczny dla wszystkich. Propozycja z Ksià ki (zbiór zadaƒ, zadanie 11, s. 19) Temat 10. Stany skupienia materii Trzy stany skupienia materii Zmiany stanów skupienia substancji (topnienie, krzepni cie, parowanie, skraplanie, sublimacja i resublimacja) Wpływ zmiany stanu skupienia na obj toêç materii Charakterystyka substancji w ró nych stanach skupienia Kryształy i ciała bezpostaciowe Budowa kryształów (na przykładzie soli kamiennej) parafina, lód, naftalen, palniki, termometr, modele ciał krystalicznych (w tym soli kamiennej) Zadania (zbiór zadaƒ, zadanie 2, s. 17, zadania 13 i 14, s. 20, zadanie 15, s. 21) Temat 11. Temperatura a energia Zasada działania termometru Termoskop Skale termometryczne skala Celsjusza Poj cie temperatury ciała Zwiàzek mi dzy temperaturà a energià kinetycznà czàsteczek Energia wewn trzna Sposoby zmiany energii wewn trznej Przekazywanie energii a energia wewn trzna ciała lub termoskopy, naczynia z wodà, palniki lub grzałki, lód, Êrodki potrzebne do wykonania Trzeba wyraênie wyjaêniç zwiàzek mi dzy temperaturà a energià. Wprowadzajàc poj cie energii wewn trznej nale y zwróciç uwag na fakt, e zale y ona nie tylko od temperatury ciała, ale te od iloêci czàsteczek. Propozycja z Ksià ki (zbiór zadaƒ, zadania 1 i 2, s. 107) Temat 12. Ciepło właêciwe Ciepło właêciwe Ciepło właêciwe ró nych substancji Znaczenie du ej wartoêci ciepła właêciwego wody w przyrodzie Obliczanie energii potrzebnej do ogrzania substancji do pewnej temperatury Pomiar ciepła właêciwego wody za pomocà grzałki o znanej mocy lub czajnika elektrycznego, Êrodki Po wprowadzeniu poj cia ciepła właêciwego omawiamy sposób wyznaczenia doêwiadczalnie ciepła właêciwego wody. Uczniowie w zespołach wykonujà doêwiadczenie. Uwaga! Aby było ono bezpieczne, u ywajà czajników bezprzewodowych, a czas ogrzewania wody ograniczajà do minuty.

4 Rozkład materiału nauczania 81 Wtedy woda w czajniku nie zdà y ogrzaç si do temperatury wrzenia i nie stwarza zagro enia poparzenia uczniów. Wymaganie doêwiadczalne (9.5) wyznacza ciepło właêciwe wody za pomocà czajnika elektrycznego lub grzałki o znanej mocy (przy zało eniu braku strat) Propozycja karty pracy z Ksià ki Ciepło właêciwe trudniejsze zagadnienia Wykorzystanie poj cia ciepła właêciwego, energii mechanicznej oraz mocy do rozwiàzywania zadaƒ rachunkowych Temat dodatkowy jest tematem trudnym dla uczniów. Nauczyciel znajàc mo liwoêci swoich uczniów, decyduje, czy nale y go realizowaç. Temat 13. Przewodnictwo cieplne Dobry i zły przewodnik ciepła Zastosowanie dobrych i złych przewodników ciepła Przepływ ciepła w zjawisku przewodnictwa cieplnego Rola izolacji cieplnej Subiektywne odczuwanie ciepła i zimna filmy**, Nale y zwróciç uwag na znaczenie poj ç ciepło i zimno. Temat 14. Konwekcja i promieniowanie Ruch cieczy i gazów w zjawisku konwekcji Zamkni te powietrze jako izolator Promieniowanie Przykłady konwekcji i promieniowania w otoczeniu Konwekcja w skali całej Ziemi, zlewki z wodà, manganian(vii) potasu, Êrodki potrzebne do wykonania Warto zademonstrowaç ruchy konwekcyjne w cieczy. Nale y zwróciç uwag na znaczenie zjawiska konwekcji dla klimatu naszej planety. Propozycja z Ksià ki Temat 15. Topnienie i krzepni cie Topnienie i krzepni cie Temperatura topnienia ciał krystalicznych Temperatura topnienia ciał bezpostaciowych Ciepło topnienia filmy*, palniki, stearyna, lód itp. Modele (plansze) przedstawiajàce budow ciał krystalicznych i bezpostaciowych, komputer z dost pem do internetu Nale y przypomnieç uczniom o budowie ciał krystalicznych i bezpostaciowych (zbiór zadaƒ, zadanie 27, s. 110, zadanie 29, s. 29) Temat 16. Parowanie i skraplanie Parowanie i skraplanie Wpływ temperatury na szybkoêç parowania Temperatura parowania Wrzenie, temperatura wrzenia Ciepło parowania naczynie z wodà, palnik, płytki szklane Warto zaproponowaç uczniom obserwacj parowania wody w ciàgu kilku dni. Powtórzenie Powtórzenie omawianych zagadnieƒ åwiczenia uczniowskie Praca z podr cznikiem Zastosowanie poznanej wiedzy (wiadomoêci i umiej tnoêci) do rozwiàzywania problemów fizycznych, przygotowane przez zestawy zadaƒ uwzgl dniajàce zró nicowanie poziomu wiedzy uczniów Trzeba przypomnieç nie tylko wiadomoêci teoretyczne poznane na lekcjach, lecz tak e omówiç przeprowadzone (zbiór zadaƒ, zadania 66 70, s. 116, zadania 71 i 72, s. 117). Sprawdzian Samodzielna praca uczniów Testy (dost pne na stronie internetowej

5 82 Rozkład materiału nauczania Rozdział III. CiÊnienie i siła wyporu Temat 17. Wyznaczanie obj toêci Wyznaczenie obj toêci ciała Jednostka obj toêci Pomiar obj toêci za pomocà naczyƒ miarowych Obj toêç materii w ró nych stanach skupienia Mierzenie obj toêci ciał stałych o nieregularnych kształtach, ciała o kształtach regularnych i nieregularnych, woda, zlewki, sznurki, Êrodki Warto odnieêç si do wiedzy zdobytej na lekcjach matematyki. Mo na te odwołaç si do codziennych doêwiadczeƒ uczniów, np. obserwacja zmiany poziomu cieczy w czasie kàpieli, w czasie parzenia herbaty (wkładanie i wyjmowanie woreczka z herbatà). Propozycja karty pracy z Ksià ki (zbiór zadaƒ, zadanie 9, s. 18, zadanie 10, s. 19) Temat 18. G stoêç G stoêç ciał i jej jednostka Zamiana jednostek Rozwiàzywanie zadaƒ rachunkowych Warto przeprowadziç myêlowe wyjaêniajàce poj cie g stoêci, np. porównaç rozmieszczenie 10 uczniów znajdujàcych si najpierw na boisku szkolnym, a nast pnie w klasie i w windzie. Zadania (zbiór zadaƒ, zadania 32 i 33, s. 25, zadania 45 i 46, s. 26, zadania 48 50, s. 27) Temat 19. Wyznaczanie g stoêci substancji DoÊwiadczalne wyznaczanie g stoêci substancji, z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prostopadłoêcianu, walca lub kuli za pomocà wagi lub linijki çwiczeƒ, zestaw do wyznaczania g stoêci substancji, Êrodki Warto odnieêç si do wiedzy zdobytej na lekcjach matematyki, dotyczàcej obliczania obj toêci brył. Wymaganie doêwiadczalne (9.1) wyznacza g stoêç substancji, z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prosto - padłoêcianu, walca lub kuli za pomocà wagi i linijki Propozycja karty pracy z Ksià ki Temat 20. CiÊnienie Poj cie ciênienia Jednostka ciênienia Sposoby zwi kszania i zmniejszania ciênienia lub klocki o ró nych podstawach, młotek, gwoêdzie, deska Mo na wspomnieç o Êladach, jakie pozostawiajà na piasku buty na obcasach niskich i szerokich oraz na cienkich i wysokich (tzw. szpilkach). Zadania (zbiór zadaƒ, zadania 1, 2, 4, s. 34, zadania 6, 9, 10, s. 35) Temat 21. CiÊnienie hydrostatyczne Równowaga cieczy w naczyniach połàczonych CiÊnienie hydrostatyczne zale noêç ciênienia hydrostatycznego od wysokoêci słupa cieczy i g stoêci cieczy lub, zestaw naczyƒ połàczonych, Êrodki potrzebne do wykonania Zadczania (zbiór zadaƒ, zadanie 12, s. 35, zadanie 14, s. 36, zadanie 17, s. 37) Mo na zaproponowaç przygotowanie informacji o Pascalu na nast pnà lekcj. Propozycja z Ksià ki Nauczyciela

6 Rozkład materiału nauczania 83 Zastosowanie naczyƒ połàczonych CiÊnienie w jeziorach i morzach Temat 22. Prawo Pascala Prawo Pascala dla gazów i cieczy Praktyczne zastosowanie prawa Pascala lub, zestawy do demonstracji prawa Pascala lub worki foliowe, woda, kuwety Warto zapytaç uczniów, co wiedzà o Pascalu. Propozycja z Ksià ki (zbiór zadaƒ, zadanie 5, s. 35, zadanie 34, s. 39) Mo na zaproponowaç zebranie informacji o Archimedesie na nast pnà lekcj. Temat 23. Prawo Archimedesa Siła wyporu Prawo Archimedesa Warunek pływania ciał Siła wyporu w gazie Pomiar siły wyporu za pomocà siłomierza siłomierz, prostopadłoêciany z zestawu do wyznaczania g stoêci, zlewka z wodà Warto zapytaç uczniów, co wiedzà o Archimedesie. Propozycja z Ksià ki (zbiór zadaƒ, zadania 1, 42, 44, s. 41, zadanie 53, s. 43) Wymaganie doêwiadczalne (9.3) dokonuje pomiaru siły wyporu za pomocà siłomierza (dla ciała wykonanego z jednorodnej substancji o g stoêci wi kszej od g stoêci wody) Prawo Archimedesa trudniejsze zagadnienia Obliczenia zwiàzane z siłà wyporu (równie w przypadku ciała cz Êciowo zanurzonego) Temat dodatkowy jest tematem trudnym dla uczniów. Nauczyciel znajàc mo liwoêci swoich uczniów, decyduje, czy nale y go realizowaç. Temat 24. CiÊnienie atmosferyczne CiÊnienie atmosferyczne Pomiar ciênienia atmosferycznego Barometr Wpływ ciênienia na temperatur wrzenia wody lub termoskop, barometr, d tka rowerowa lub balonik, pompka, ciênieniomierz do mierzenia ciênienia w kołach pojazdów Warto odnieêç si do prognoz pogody podawanych w mediach. Propozycja z Ksià ki (zbiór zadaƒ, zadanie 16, s. 37) Powtórzenie Powtórzenie omówionych zagadnieƒ Zastosowanie poznanej wiedzy (wiadomoêci i umiej tnoêci) do rozwiàzywania problemów fizycznych åwiczenia uczniowskie Praca z podr cznikiem, przygotowane przez zestawy zadaƒ uwzgl dniajàce zró nicowanie poziomu wiedzy uczniów Trzeba przypomnieç nie tylko wiadomoêci teoretyczne, ale tak e omówiç przeprowadzone na lekcjach (zbiór zadaƒ, zadanie 45, s. 42, zadanie 59, s. 44, zadanie 79, s. 46, zadania 85, 86, 88, s. 47) Sprawdzian Samodzielna praca uczniów Testy (dost pne na stronie internetowej ) * Zbiór zadaƒ Fizyka i astronomia dla gimnazjum wydawnictwa Nowa Era **Płyta DVD lub kaseta Fizyka i astronomia dla gimnazjum moduł 1 lub moduł 2 wydawnictwa Nowa Era