Cała władza dla führera

Transkrypt

1 Cała władza dla führera We wrześniu 1934 roku pół miliona ludzi przybyło do niemieckiego miasta Norymberga, żeby uczcić nowego autokratycznego władcę, Adolfa Hitlera który zdobył władzę w 1933 roku. Miasto było bogato przystrojone. Kolorowe flagi i chorągiewki ze swastyką były wszędzie. Wszyscy czekali w skupieniu aż Hitler zacznie przemowę. Gdy przyszedł, przywitał go skandujący tłum. Heil Hitler, heil Hitler!, krzyczeli chórem, podnosząc prawe ręce w geście pozdrowienia. Dziesięć lat wcześniej niewielu uznawało pomysły Hitlera za poważne. W 1934 roku on i jego partia nazistowska mieli już miliony sympatyków. Co sprawiło, że tak wielu uległo wpływowi nazizmu i poparło to, co czynili naziści? Cel * Pokazanie przykładów myśli i zdarzeń wywodzących się z ideologii faszystowskiej i nazizmu, pokazanie jak te ideologie wpłynęły na historyczny rozwój Europy w latach 30- tych. * Wyszukanie i wybór źródeł tych zdarzeń, poddanie ich krytycznej analizie i pokazanie jak różnego rodzaju źródła mogą w różny sposób przedstawiać historię. Nazistowskie Niemcy Ludzkość stała się wielka w efekcie odwiecznej walki, a w wiecznym pokoju dosięga jedynie dna [...]. Natura daje najsilniejszym prawo panowania. Oni muszą dominować. Oni mają prawo do zwycięstwa. [...] Ci, którzy nie chcą walczyć w tym świecie, nie zasługują, aby żyć. Może to się wydawać bezlitosneale tak właśnie jest! Ten fragment pochodzi z książki Mein Kampf, napisanej przez Adolfa Hitlera w 1924 roku. Książka stanowiła punkt wyjścia dla ideologii nazistowskiej. W 1933 roku Hitler i naziści doszli do władzy. Jak kształtowali oni społeczeństwo? Ideologia nazistowska Naziści chcieli znieść demokrację i uważali, że pełnia władzy powinna należeć do jednego wodza, dokładniej führera- Hitlera. Ważną kwestią była kontrola tego, co ludzie czytają, oglądają w kinie i słyszą w radiu. Nazizm był także zdecydowanie nacjonalistyczny. Mówiło się o zjednoczeniu wszystkich Niemców w nowych Wielkich Niemczech. Ideologia nazistowska była także wysoce rasistowska. Naziści uważali, że Niemcy stoją ponad innymi narodami i są więcej warci niż inni ludzie. Doktryna rasowa Ten czarnowłosy żydowski nastolatek leży w ukryciu przez wiele godzin, szpiegując i gapiąc się diabelsko na niewinną dziewczynę, którą chce uprowadzić. On chce zanieczyścić jej krew i zabrać ją od jej własnych ludzi. (Cytat z Mein Kampf) Główną osią nazizmu była doktryna rasowa, która opierała się na założeniu, że istnieje wiele ras wśród których jedne są lepsze od drugich. Rasa aryjska z blond włosami i niebieskimi oczami była najlepszą rasą. Najniżej w hierarchii stali Żydzi. Byli oni postrzegani jako najgorsi wrogowie ludzkości i musieli zostać zgładzeni. Hitler i naziści nie byli pierwszymi, którzy mieli takie myśli. Antysemityzm miał swoje korzenie głęboko w historii. Od samego średniowiecza wypędzano

2 Żydów z ich własnych miejsc zamieszkania, bito i gromadzono na obszarach przeznaczonych tylko dla nich. W średniowieczu główną przyczyną prześladowania Żydów było to, że odrzucili oni Jezusa, choć jednocześnie wymagali traktowania ich jak narodu wybranego przez Boga. Inną przyczyną nienawiści do Żydów był fakt, że wielu Żydów było dość majętnych, a to budziło zazdrość. Przez wiele stuleci istniał zakaz posiadania ziemi przez Żydów. To powodowało, że zostawali oni handlowcami, bądź pracowali w bankach, a wielu z nich zdobyło wyższe wykształcenie. W XIX wieku wielu naukowców twierdziło, że Żydzi byli słabą rasą która jeśli zdobędzie władzę, zniszczy społeczeństwo. Rasa aryjska stanowiła ich przeciwieństwo, była silna i miała budować coraz silniejsze społeczeństwo. To właśnie tę naukę wykorzystywał Hitler i naziści do obrony prześladowań Żydów. Podobnie jak Żydów, naziści prześladowali także Romów. Naziści pogardzali także słabszymi grupami, takimi jak homoseksualiści, niepełnosprawni i umysłowo chorzy. Naziści uważali, że te grupy nie mogły walczyć za naród nazistowski, ponieważ ich zdaniem miały one małą wartość. Adolf Hitler ( ) urodził się w Austrii, pochodził z rodziny z klasy średniej. Hitler rzucił szkołę w wieku 16 lat, bez zdania matury. Pomimo tego chciał studiować sztukę i wysłał podania zarówno do Akademii Sztuk Pięknych i Wyższej Szkoły Architektury w Wiedniu. Nie dostał się z powodu braku matury, ale nie zdał także egzaminów praktycznych. Aby zarobić pieniądze sprzedawał własnoręcznie malowane obrazy i pocztówki. W 1913 roku Hitler przeprowadził się do Monachium w południowych Niemczech, a gdy wybuchła pierwsza wojna światowa zaciągnął się jako ochotnik. Otrzymał medal-żelazny krzyż za odwagę w walce. Porażka Niemców w pierwszej wojnie światowej i Traktat Wersalski były dla niego szokiem. Poczuł, że Niemcy zostały zdradzone i pragnął zemsty. Rasa aryjska: pojęcie używane przez nazistów do określenia mieszkańców północnej Europy, których uważali za rasę wyjątkowo cywilizowaną i inteligentną. Antysemityzm: wrogość wobec Żydów. Poznaj Nilsa Nazistę Co byś zrobił, gdybyś przez jeden dzień mógł rządzić światem? Stworzyłbym czysty i dobrze zorganizowany naród kierowany przez rasę aryjską. Kto twoim zdaniem powinien mieć największe prawo do decydowania? Kraj musi być kierowany przez silnego człowieka, wodza, który może doprowadzić ludzi do wielkich rzeczy. Demokracja tworzy jedynie chaos. Jak państwo powinno rządzić krajem? Państwo powinno kontrolować wszelkie aspekty życia społecznego, także życie kulturalne. Nie możemy pozwolić Żydom i komunistom na szerzenie swoich niebezpiecznych filozofii poprzez książki, muzykę i sztukę. Jakie jest twoje ulubione słowo? Porządek. Twój ulubiony kolor? Biały! Z kim najchętniej utknąłbyś w windzie? Oczywiście z Adolfem Hitlerem. Co uważasz za najbardziej szkodliwe w społeczeństwie?

3 Żydów! I komunistów! Masz jakieś pozdrowienie dla czytelników? Heil, Hitler!! Rasistowskie nurty myślowe w innych krajach Celem czystości rasy jest, promować życie ludzi zdrowych, wysoce wartościowych, kosztem słabszych indywiduów o małej wartości. To powiedział pierwszy norweski profesor w dziedzinie psychiatrii, Ragnar Vold, w 1914 roku. Na początku XX wieku nie tylko w Niemczech, ale też w Norwegii i innych państwach europejskich wielu miało podobne spostrzeżenia. Wyobrażali sobie, że na świecie istnieją różne ludzkie rasy i że biała rasa jest lepsza od innych. Ważne było utrzymanie czystości rasy i nie mieszanie jej z innymi. Teza o czystości rasy spowodowała rasistowskie zachowania i dyskryminacje określonych grup. Romowie byli ludźmi, którzy zdaniem wielu powinni opuścić kraj. W 1927 roku Norwegia uchwaliła prawo zakazujące Romom wjazdu do kraju. To postanowienie zostało uchylone dopiero w 1956 roku. Żydzi byli także narażeni na dyskryminację w Norwegii. Wielu obawiało się, że zniszczą oni społeczeństwo. W Aftenposten z 1924 roku napisano: Wślizgują się jak śledzie. Rozpanoszyli się po całym mieście. Wkrótce nie będzie warzywniaka, wyprzedaży używanej odzieży, magazynu z zegarami i innych, bez uśmiechniętego Żyda stojącego za ladą. Ulica Osterhaug jest przyszłym gettem, bądź kwaterą żydowską. Ale poczekaj tylko. Wkrótce spotkamy ich zapewne jako sprytnych właścicieli willi na zachodnim skraju. [ ]...Wkrótce wkroczą do gazet, banków, Uniwersytetu i Galerii Narodowej. Naziści kontrolowali społeczeństwo za pomocą terroru Naziści chcieli zbudować państwo w którym ludność myślałaby tak samo i wypełniała rozkazy. Ta jednokierunkowość miałaby usunąć to wszystko, co nie pasowało do ideologii nazistowskiej. Naziści zaczęli z czasem kontrolować wszystkie aspekty życia społecznego. Naziści otrzymali kierownicze funkcje w państwie, tak by mogli kontrolować czy urzędnicy realizują nazistowską politykę. Nowa, tajna policja, Gestapo, mogła aresztować ludzi w przypadku podejrzenia ich o bycie przeciwnikami nazistów i Hitlera. Aresztowani byli często więzieni, znęcano się nad nimi i torturowano bez wyroku sądowego. Organizacja wojskowa Storm-Abteilung (SA), zwana także brunatnymi koszulami, mogła bez ograniczeń stosować środki terroru wobec osób uznanych przez nich za wrogów narodu. Uderzyło to najmocniej w Żydów. Neonazizm Grupy neonazistowskie są obecnie aktywne tak w Norwegii, jak i w innych krajach europejskich. Ideologia neonazistowska bazuje na doktrynach nazizmu i faszyzmu, gdzie szczególnie wyróżnia się rasizm. Neonaziści chętnie używają nazistowskie symbole, takie jak swastyka. W czasach Hitlera Żółta Gwiazda Dawida była znakiem obowiązkowym dla wszystkich Żydów.

4 Będę dawać świadectwo do ostatniej chwili Victor Klemperer był niemieckim Żydem. Pisał on dziennik o swoich przeżyciach w nazistowskich Niemczech. Jego zapiski wydano w książce pod tytułem Będę dawać świadectwo do ostatniej chwili. Poniższy fragment dotyczy Kryształowej nocy. 2. grudnia 1938 roku W niedzielę pojechaliśmy do Trudy Öhlmann do Lipska. [ ] Opowiedziała nam jak daleko zaszła SA w Lipsku. Oblewali benzyną synagogi i sklepy żydowskie, przy czym straż pożarna miała tylko pozwolenie na ochronę budynków leżących w pobliżu, tak by nie mogła ugasić źródła pożaru, a właściciele sklepów byli później aresztowani za podkładanie ognia i oszustwa ubezpieczeniowe. [ ] Trude pokazała nam otwarty wykusz po drugiej stronie ulicy. Okno było otwarte od wielu dni, Zabrano stamtąd ludzi. Płakała kiedy wyjeżdżaliśmy. W drodze do domu nerwy odmówiły Ewie posłuszeństwa [ ], w domu wpadła w spazmatyczny szloch. Prawa Nürnberga W 1936 roku naziści wprowadzili prawa Nürnberga. Prawa te zakazywały małżeństw między Żydami a Aryjczykami i odbierały Żydom większość ich praw. Wielu poczuło, że mogą bez ograniczeń nękać żydowskie społeczeństwo. Wszak nowe prawo państwowe pokazało wyraźnie, że Żydzi powinni być postrzegani jako obywatele drugiej kategorii. Nocą z 9 na 10 listopada 1938 roku naziści wyposażeni w młoty i siekiery wtargnęli na żydowskie tereny w całych Niemczech. Bili szyby i podpalali żydowskie sklepy, domy i synagogi. Po dokonaniu zniszczeń na ziemi leżały tysiące zbitych kawałków szkła. Aresztowano 30 tysięcy Żydów, a wielu zabrano wszystko co posiadali. Kryształowa noc była początkiem dramatycznego rozwoju prześladowań Żydów. Naziści uważali, że miejsce kobiety jest w domu. Były one zachęcane do rodzenia wielu dzieci, aby zwiększyć liczbę ludności. Zdaniem nazistów przeznaczeniem mężczyzn była walka na wojnie i utrzymywanie rodziny. Hasła nazistowskie Dzieci, kuchnia, kościół Jedna rasa, jeden naród, jeden wódz Żydzi są naszym nieszczęściem Hitler naszą ostatnią nadzieją Najpierw broń, potem masło Modlitwa przy stole Wodzu, mój wodzu, zesłany mi przez Boga, chroń i strzeż mnie przez całe moje życie. Bo Ty uratowałeś Niemcy w najgłębszej potrzebie. Dziękuję Ci dziś za mój chleb powszedni. Bądź przy mnie i nigdy mnie nie opuszczaj.

5 Wodzu, mój wodzu, moja wiaro, moje światło. Heil Mój wodzu! Propaganda Naziści używali nie tylko przemocy i terroru by znazyfikować społeczeństwo. Chcieli także oddziaływać na Niemców za pomocą propagandy. Naziści decydowali o tym co należało pisać w gazetach i mówić w radiu. Dodatkowo organizowali także spotkania na których gromadzono tysiące ludzi. Tam czekały na nich dopracowane w szczegółach parady wojskowe z udziałem umundurowanych mężczyzn maszerujących w takt. Nazistowskie flagi i chorągiewki wisiały wszędzie, a uczestnicy spotkań wysłuchiwali dokładnie zaplanowanych przemówień. Bardzo ważną kwestią było dla nazistów oddziaływanie na młodzież. Dlatego stworzyli własne nazistowskie organizacje dla dzieci i młodzieży. Chłopcy w wieku od 13 do 18 lat musieli należeć do organizacji Hitlerjugend. Chodzili w mundurach i byli poddawani treningom fizycznym. Dziewczynki musiały należeć do Jungmädel. Obie organizacje miały za swój główny cel zaszczepić dyscyplinę i lojalność względem wszystkiego co czynił i mówił Hitler. Olimpiada w Berlinie W 1936 roku w Berlinie odbyła się olimpiada. Naziści wykorzystali wydarzenie jako gigantyczną paradę pokazującą niemiecką potęgę i siłę. Pomimo tego musieli oni zaakceptować fakt, że w zawodach wzięli udział zarówno czarnoskórzy, jak i żydowscy sportowcy. Jesse Owens, afroamerykański sprinter, zdobył złoty medal na olimpiadzie, zostawiając w tyle wielu aryjskich biegaczy. W tym samym roku poeta Nordahl Grieg napisał na ten temat wiersz. Naziści chcieli oddziaływać na ludność tak by ta nienawidziła Żydów w takim stopniu, w jakim robili to sami naziści. Rozpowszechniali kłamliwe pogłoski jakoby to Żydzi byli winni przegranej Niemców w pierwszej wojnie światowej. Używali także propagandy antysemickiej. Do tego celu wykorzystywano zarówno książki dla dzieci, plakaty, tygodniki jak i filmy. Antysemicki tygodnik Der Stürmer wydał w 1938 roku książkę Trująca gąbka, skierowaną do młodzieży. Poniżej znajduje się fragment opisujący wizytę niemieckiej dziewczyny u żydowskiego lekarza: Inge jest chora. Od wielu dni ma gorączkę i ból głowy. [ ] Inge siedzi w poczekalni u żydowskiego lekarza. [ ] Inge czeka już od godziny. Bierze czasopismo i próbuje czytać. Drzwi się otwierają. Inge spogląda w górę. Ze strachu upuszcza czasopismo. Podnosi się przerażona. Jej oczy wpatrują się w twarz żydowskiego lekarza. A ta twarz to twarz diabła. Na środku tej diabelskiej twarzy jest duży garbaty nos. Zza okularów gapi się para przestępczych oczu. A grube wargi się uśmiechają. Uśmiech oznacza: Nareszcie Cie mam, mała niemiecka dziewczyno! Żyd podchodzi do niej. Jego grube palce dotykają ją. Ale teraz Inge odzyskała panowanie. Zanim Żyd zdążył ją złapać uderzyła go w tę tłustą twarz. Potem Inge biegnie do drzwi i schodami na dół. Zdyszana wymyka się z żydowskiego domu. Sprinterzy Murzyn Owen biegnie, Niemcy wpadają w otchłań. Blond stadion trwa w zadziwieniu, a Führer srogo się zachmurza. Lecz pomyśl z pokrzepieniem o wszystkich żydowskich kobietach i mężczyznach którzy biegli walcząc o życie na ulicachznowu im się udało!

6 Naziści chcieli oddziaływać na ludność tak by ta nienawidziła Żydów w takim stopniu, w jakim robili to sami naziści. Rozpowszechniali kłamliwe pogłoski jakoby to Żydzi byli winni przegranej Niemców w pierwszej wojnie światowej. Używali także propagandy antysemickiej. Do tego celu wykorzystywano zarówno książki dla dzieci, plakaty, tygodniki jak i filmy. Antysemicki tygodnik Der Stürmer wydał w 1938 roku książkę Trująca gąbka, skierowaną do młodzieży. Poniżej znajduje się fragment opisujący wizytę niemieckiej dziewczyny u żydowskiego lekarza: Znajdź odpowiedź 1 Czego dotyczy książka Mein Kampf? 2 Co oznacza pojęcie antysemityzm? 3 Co oznacza pojęcie czystość rasy? 4 Co to jest propaganda? 5 Jak Niemcy przedstawiali Żydów w swojej propagandzie? 6 Co to jest Hitlerjugend? Dyskutuj! 7 Dlaczego Twoim zdaniem ludzie przyłączają się do grup nazistowskich we współczesnej Norwegii? Zadanie 8 Przygotuj plakat, komputerowo, bądź na papierze, pokazujący jak Żydzi byli traktowani przez Niemców w okresie międzywojennym. Możesz wykorzystać zarówno teksty jak i zdjęcia. Znajdź fotografie w internecie lub zilustruj własnymi rysunkami. 9 Podzielcie się na grupy 2-4- osobowe. Znajdźcie podobieństwa i różnice między ideologią komunizmu i nazizmu. a Podziel arkusz na dwie kolumny. Nagłówek pierwszej kolumny to komunizm, drugiej nazizm. b Wypisz pod nagłówkami słowa klucze, charakteryzujące obie ideologie. c Porównaj obie listy. Jakie są główne różnice między ideologiami? Zapisz różnice. d Istnieją jakieś podobieństwa między ideologiami? Zapisz podobieństwa. e Połącz się z inną grupą i porównajcie Wasze odpowiedzi. Przedyskutujcie wnioski. Ćwicz umysł 10 Tabu Dobierzcie się w pary, każdy wybiera swoje pojęcie do wyjaśnienia. a Wyjaśnij pojęcie nazizm. Nie możesz używać takich słów jak: ideologia, nacjonalizm, rasizm i kontrola. b Wyjaśnij pojęcie antysemityzm. Nie możesz używać takich słów jak: wrogość wobec Żydów, rasizm, nienawiść wobec Żydów. Do źródeł! 11 Przeczytaj cytaty z książki Mein Kampf na stronie 84. Co źródła mówią o ideologii nazistowskiej? 12 Przeczytaj źródła pod tytułem Rasistowskie prądy myślowe w innych krajach na stronie 86. Co mówią one o zachowaniach Norwegów? 13 Przeczytaj cytat z pamiętnika Victora Klemperera ze strony 87. a b Czy jest to relacja z pierwszej czy z drugiej ręki? Użyj cytat i fotografię pokazujące zniszczenia po Kryształowej nocy i stwórz pierwszą stronę gazety, bądź komputerowo bądź na papierze, używając Kryształową noc jako

7 najważniejszą wiadomość. Pierwsza strona musi posiadać co najmniej nazwę gazety, datę, tytuł i krótki wstęp na temat Kryształowej nocy. Gazeta ma być socjaldemokratyczna. 14 Przeczytaj nazistowskie hasła na stronie 88. Co mówią te hasła o ideologii nazistowskiej? 15 Przeczytaj wiersz Nordahla Griega Sprinterzy z 1936 roku. a Dlaczego Twoim zdaniem Grieg pisał o Owenie murzyn? b Co Twoim zdaniem miał na myśli Grieg pisząc blond stadion? c d Kto Twoim zdaniem jest Führerem? Co miał na myśli Grieg pisząc: Lecz pomyśl z pokrzepieniem o wszystkich żydowskich kobietach i mężczyznach którzy biegli walcząc o życie na ulicachznowu im się udało! e Co Twoim zdaniem chciał przekazać poeta w tym wierszu? 16 Przeczytaj cytat z Trującej gąbki i przyjrzyj się ilustracji z książki dla dzieci autorstwa Juliusa Streichnera. Jak według tych źródeł naziści przedstawiali Żydów w swojej propagandzie? 17 Przyjrzyj się ilustracji z książki dla dzieci autorstwa Juliusa Streichnera na stronie 89. Sporządź rysunek pokazujący tę samą sytuację, ale pokaż swój sprzeciw wobec wydalenia ze szkoły żydowskich dzieci i żydowskiego nauczyciela. Przemyśl co musisz zmienić, aby Twoje przesłanie było jednoznaczne. Podsumowanie Adolf Hitler i naziści zdobyli władzę w Niemczech w 1933 roku. Naziści znieśli demokrację i wszystkie partie, z wyjątkiem nazistowskiej, zostały zakazane. Ideologię nazistowską cechował rasizm, szczególnie wobec Żydów. Naziści rozpowszechniali antysemicką propagandę w filmach, gazetach, na plakatach i w książkach dla dzieci. Ustanowili także przepisy które odebrały Żydom wiele praw.