Profil zawodowy I: Psychologia wychowawczo kliniczna dzieci i młodzieży Rok studiów

Transkrypt

1 Profil zawodowy I: Psychologia wychowawczo kliniczna dzieci i młodzieży Rok studiów III azwa ogólna bloku przedmiotów Obszar zastosowań psychologii kliniczno wychowawczej dzieci i młodzieży Semestr studiów Forma zajęć W. azwa szczegółowa przedmiotu Treści kształcenia. Efekty kształcenia. Bazowa literatura Psychologiczna analiza współczesnych środowisk wychowawczych Zmiana modelu rodziny na przestrzeni przemian społecznych Systemowe spojrzenie na relacje dziecko środowisko: rodzina, żłobek, przedszkole, szkoła, inne instytucje opiekuńcze, wychowawcze, wspierające, środowisko wirtualne. Rola osób znaczących. Rola psychologa w instytucjach opiekuńczo-wychowawczych. Orientacja w modelach badań środowisk wychowawczych. Poznanie zadań psychologa w różnych instytucjach. 1. Plopa, M. (2003). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. 2. de Barbaro, B. (red.). (2004). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Collegium Medicum UJ. 3. Satir, V. (2000). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańsk: GWP. 4. Dembo, M., H. (1997).Stosowana psychologia wychowawcza. Warszawa: WSiP. 5. Janowski, A. (1999). Uczeń w teatrze życia szkolnego. Warszawa: WSiP. Problemy rozwojowe, wychowawcze i kliniczne dzieci i młodzieży w świetle funkcjonowania rodziny i środowisk pozarodzinnych. Przegląd problemów i zaburzeń rozwojowych. Przegląd problemów i zaburzeń rozwojowo wychowawczych. Klasyfikacja problemów i zaburzeń wg ICD-10. Zaburzenia afektywne u dzieci. Zaburzenia zachowania. Specyfika rodziny dysfunkcyjnej. Rodzinny, pozarodzinny i rozwojowy kontekst problemów wychowawczo- klinicznych dzieci i młodzieży.

2 6 30 Uzyskanie wiedzy o przyczynach i obrazie klinicznym wybranych zaburzeń. Umiejętność rozpoznawania zwiastunów problemów wychowawczych. 1. Kendall, P., C. (2004). Zaburzenia dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne dla praktyków i rodziców. Gdańsk: GWP. 2. Pużyński, S., Wciórka, J. (2000). ICD-10. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Kraków: Wyd. VESALIUS. 3. Wolańczyk, T., Komender, J. (2005).Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. 4. Carson, R., C., Butcher, J., N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 5. Bogdanowicz, M. (1985). Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa: WSiP. Psychospołeczne problemy niepełnosprawności u dzieci i młodzieży. Jednostki kliniczne niepełnosprawności (np. mózgowe porażenie dziecięce, autyzm, niepełnosprawność intelektualna). Środowiska wychowawcze, opiekuńcze, edukacyjne, terapeutyczne, zawodowe analiza z perspektywy realizacji potrzeb niepełnosprawnych dzieci i młodzieży. Specyficzne problemy sytuacji życia codziennego rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych. Poznanie psychologicznych następstw uszkodzeń mózgu (jednostki niepełnosprawności). Orientacja w specyficznych technikach diagnostycznych rodziny i dziecka. Rozpoznawanie problemów i potrzeb osób wspierających niepełnosprawnych. Orientacja w ofercie placówek udzielających pomocy i wsparcia (np. stowarzyszenia, organizacje pozarządowe i inne). 1. Maciarz, A. (red.). (1999). Z teorii i badań społecznej integracji dzieci niepełnosprawnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. 2. Pisula, E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Warszawa: PWN. 3. Obuchowska, I. (red.). (2005). Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Warszawa: WSiP.

3 6 30 Lab. Analiza studiów przypadków w świetle wybranych problemów wychowawczo- klinicznych. Zdobywanie pierwszych umiejętności: rozmowa, wywiad, obserwacja, stawianie hipotez diagnostycznych. Studia przypadków: - dziecko z zaburzeniami neurorozwojowymi - dziecko z zaburzeniami społeczno emocjonalnymi - dziecko z zaburzeniami psychosomatycznymi - dziecko z zaburzeniami zachowania - dziecko z zaburzeniami mowy - dziecko z zaburzeniami psychotycznymi - dziecko z trudnościami edukacyjnymi Analiza kontekstu rodzinnego i edukacyjnego. Uzyskanie kompetencji w zakresie formułowania hipotez i wniosków diagnostycznych. Uzyskanie umiejętności prowadzenia rozmowy, wywiadu i obserwacji. 1. Kisch, A., Pauli, S. (2004). Co się dzieje z moim dzieckiem. Zaburzenia rozwoju ruchowego i postrzegania. Warszawa: PZWL. 2. Morrison J. (2002). Kiedy objawy psychiczne maskują choroby ciała, Gdańsk: GWP 3. Goodman, R., Scott, S. (2000). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: PZWL. 4. Namysłowska, I. (2007). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa, PZWL. IV Diagnoza i interwencja w psychologii kliniczno wychowawczej dzieci i młodzieży Ćw Diagnoza kliniczno wychowawcza wybranych obszarów funkcjonowania dzieci i młodzieży. Diagnoza wybranych zasobów osobistych i środowiskowych. Zasady diagnozowania i opiniowania na potrzeby rodziny oraz różnych instytucji. Podejście systemowe w diagnozie. Diagnoza wybranych systemów (np. rodzinnego, szkolno - klasowego). Nabywanie umiejętności zaplanowania i prowadzenia diagnozy. Nabywanie umiejętności analizowania i interpretowania danych diagnostycznych w modelu poznawczo- behawioralnym i systemowym.

4 8 30 W. 1. Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. 2. Paluchowski, J., W. (2001). Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. 3. Stemplewska- Żakowicz, K., Paluchowski, W., J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej. W: Strelau, J., Doliński, D. (red.). Psychologia. Gdańsk: GWP. Specyfika diagnozy i interwencji psychologicznej w okresie dzieciństwa i adolescencji. Specyfika diagnozy w odniesieniu do okresu dzieciństwa i adolescencji. Podejścia diagnostyczne. Struktura, etapy postępowania diagnostycznego. Etyka postępowania diagnostycznego. Rodzaje oddziaływań psychologicznych w okresie dzieciństwa i adolescencji (poradnictwo, pomoc, opieka, terapia). Adresaci pomocy psychologicznej. Właściwe miejsca udzielania pomocy. Wskazania do pomocy i terapii. Nabywanie umiejętności łączenia danych diagnostycznych uzyskanych z różnych źródeł z wyborem rodzaju interwencji. Umiejętności i kompetencje w stosowaniu metod pomocy psychologicznej dla osób i grup. 1. Dołęga, Z. (red.). (2006). Diagnoza psychologiczna dzieci w wielu przedszkolnym. Katowice: Wydawnictwo UŚ. 2. John Borys, M. (red.) (1997). Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dzieci do lat 3. Katowice: Wydawnictwo UŚ. 3. Tyszkowa, M. (1981). Diagnoza psychologiczna dla celów wychowawczych. Poznań: Wydawnictwo UAM. 4. Sęk, H., Brzezińska, A. (2008). Podstawy pomocy psychologicznej. W: Strelau, J, Doliński, D. (red.). Psychologia. Gdańsk: GWP.

5 8 30 Lab. Wybrane metody i techniki diagnozy i terapii. Narzędzia diagnozy indywidualnej (zasoby i deficyty). Narzędzia diagnozy kontekstu rozwojowego i środowiskowego (zasoby i deficyty). Nabywanie umiejętności właściwego ze względu na sformułowaną hipotezę diagnostyczną doboru narzędzi diagnostycznych. Uzyskanie kompetencji w interpretowaniu oraz integrowaniu danych pochodzących z różnych źródeł. 1. Frydrychowicz, A., Koźniewska, E., Sobolewska, M., Zwierzyńska, E. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Przewodnik metodyczny. Warszawa: CMP PP. 2. Krasowicz-Kupis, G., Wiejak, K. (2006). Skala inteligencji Wechslera dla dzieci (WISC-R) w praktyce psychologicznej. Warszawa: PWN. 3. Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. V Promocja - profilaktyka - korekcja 9 30 Promowanie optymalnego rozwoju. Profilaktyka zdrowia psychicznego. Profilaktyka uzależnień. Tworzenie warunków ku pełni zdrowia psychicznego człowieka (rozwijanie zasobów). Konstruowanie programów profilaktycznych. Orientacja w działaniach profilaktycznych na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Rozpoznawanie i stymulowanie zasobów osobistych i środowiskowych. 1. John-Borys, M., Dołęga, Z. (red.) (2006). Z badań nad zdrowiem psychicznym uczniów. Wstęp do działań profilaktycznych szkoły. Katowice: Wydawnictwo UŚ. 2. Gaś, Z., B. (1999). Młodzieżowe programy wsparcia rówieśniczego. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk. 3. Grzelak, J., Ł., Sochocki, M., J. (red.) (2001). Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, Warszawa : IPiN, PTP.

6 9 30 Lab. Metody wspomagania zaburzonego rozwoju oraz metody terapii. Podstawy i zasady wczesnej interwencji. Metody terapii wybranych zaburzeń rozwoju lub funkcjonowania psychospołecznego. Znajomość zasad i metod wczesnej interwencji. Umiejętność stosowania wybranych metod terapii zaburzeń funkcjonowania psychospołecznego. 1. Bogdanowicz, M. (1985). Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa: WSiP. 2. Seligman, M. (1997). Optymistyczne dziecko. Poznań: Wydawnictwo MEDIA RODZINA. 3. Pennock, K. (1992). Ratowanie dzieci z uszkodzeniami mózgu. Toruń: Wydawnictwo Booskinista. 4. Carr, J. (1984). Pomoc dziecku upośledzonemu. Warszawa: PZWL. 5. Kamińska Reyman, J. (1996). Gdy pomoc jest warunkiem istnienia. W: Popiołek, K. Psychologia pomocy. Katowice: Skrypty UŚ nr 517.

7 Profil zawodowy II: Psychologia wychowawczo kliniczna dzieci i młodzieży Rok studiów III azwa ogólna bloku przedmiotów Obszar zastosowań psychologii kliniczno wychowawczej dzieci i młodzieży Semestr studiów Forma zajęć W. azwa szczegółowa przedmiotu Treści kształcenia. Efekty kształcenia. Bazowa literatura Psychologiczna analiza współczesnych środowisk wychowawczych Zmiana modelu rodziny na przestrzeni przemian społecznych Systemowe spojrzenie na relacje dziecko środowisko: rodzina, żłobek, przedszkole, szkoła, inne instytucje opiekuńcze, wychowawcze, wspierające, środowisko wirtualne. Rola osób znaczących. Rola psychologa w instytucjach opiekuńczo-wychowawczych. Orientacja w modelach badań środowisk wychowawczych. Poznanie zadań psychologa w różnych instytucjach. 1. Plopa, M. (2003). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. 2. de Barbaro, B. (red.). (2004). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Collegium Medicum UJ. 3. Satir, V. (2000). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańsk: GWP. 4. Dembo, M., H. (1997).Stosowana psychologia wychowawcza. Warszawa: WSiP. 5. Janowski, A. (1999). Uczeń w teatrze życia szkolnego. Warszawa: WSiP. Problemy rozwojowe, wychowawcze i kliniczne dzieci i młodzieży w świetle funkcjonowania rodziny i środowisk pozarodzinnych. Przegląd problemów i zaburzeń rozwojowych. Przegląd problemów i zaburzeń rozwojowo wychowawczych. Klasyfikacja problemów i zaburzeń wg ICD-10. Zaburzenia afektywne u dzieci. Zaburzenia zachowania. Specyfika rodziny dysfunkcyjnej. Rodzinny, pozarodzinny i rozwojowy kontekst problemów wychowawczo- klinicznych dzieci i młodzieży.

8 6 30 Uzyskanie wiedzy o przyczynach i obrazie klinicznym wybranych zaburzeń. Umiejętność rozpoznawania zwiastunów problemów wychowawczych. 1. Kendall, P., C. (2004). Zaburzenia dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne dla praktyków i rodziców. Gdańsk: GWP. 2. Pużyński, S., Wciórka, J. (2000). ICD-10. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Kraków: Wyd. VESALIUS. 3. Wolańczyk, T., Komender, J. (2005).Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. 4. Carson, R., C., Butcher, J., N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 5. Bogdanowicz, M. (1985). Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa: WSiP. Psychospołeczne problemy niepełnosprawności u dzieci i młodzieży. Jednostki kliniczne niepełnosprawności (np. mózgowe porażenie dziecięce, autyzm, niepełnosprawność intelektualna). Środowiska wychowawcze, opiekuńcze, edukacyjne, terapeutyczne, zawodowe analiza z perspektywy realizacji potrzeb niepełnosprawnych dzieci i młodzieży. Specyficzne problemy sytuacji życia codziennego rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych. Poznanie psychologicznych następstw uszkodzeń mózgu (jednostki niepełnosprawności). Orientacja w specyficznych technikach diagnostycznych rodziny i dziecka. Rozpoznawanie problemów i potrzeb osób wspierających niepełnosprawnych. Orientacja w ofercie placówek udzielających pomocy i wsparcia (np. stowarzyszenia, organizacje pozarządowe i inne). 1. Maciarz, A. (red.). (1999). Z teorii i badań społecznej integracji dzieci niepełnosprawnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. 2. Pisula, E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Warszawa: PWN. 3. Obuchowska, I. (red.). (2005). Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Warszawa: WSiP.

9 6 30 Lab. Analiza studiów przypadków w świetle wybranych problemów wychowawczo- klinicznych. Zdobywanie pierwszych umiejętności: rozmowa, wywiad, obserwacja, stawianie hipotez diagnostycznych. Studia przypadków: - dziecko z zaburzeniami neurorozwojowymi - dziecko z zaburzeniami społeczno emocjonalnymi - dziecko z zaburzeniami psychosomatycznymi - dziecko z zaburzeniami zachowania - dziecko z zaburzeniami mowy - dziecko z zaburzeniami psychotycznymi - dziecko z trudnościami edukacyjnymi Analiza kontekstu rodzinnego i edukacyjnego. Uzyskanie kompetencji w zakresie formułowania hipotez i wniosków diagnostycznych. Uzyskanie umiejętności prowadzenia rozmowy, wywiadu i obserwacji. 1. Kisch, A., Pauli, S. (2004). Co się dzieje z moim dzieckiem. Zaburzenia rozwoju ruchowego i postrzegania. Warszawa: PZWL. 2. Morrison J. (2002). Kiedy objawy psychiczne maskują choroby ciała, Gdańsk: GWP 3. Goodman, R., Scott, S. (2000). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: PZWL. 4. Namysłowska, I. (2007). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa, PZWL. IV Diagnoza i interwencja w psychologii kliniczno wychowawczej dzieci i młodzieży Ćw Diagnoza kliniczno wychowawcza wybranych obszarów funkcjonowania dzieci i młodzieży. Diagnoza wybranych zasobów osobistych i środowiskowych. Zasady diagnozowania i opiniowania na potrzeby rodziny oraz różnych instytucji. Podejście systemowe w diagnozie. Diagnoza wybranych systemów (np. rodzinnego, szkolno - klasowego). Nabywanie umiejętności zaplanowania i prowadzenia diagnozy. Nabywanie umiejętności analizowania i interpretowania danych diagnostycznych w modelu poznawczo- behawioralnym i systemowym.

10 8 30 W. 1. Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. 2. Paluchowski, J., W. (2001). Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. 3. Stemplewska- Żakowicz, K., Paluchowski, W., J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej. W: Strelau, J., Doliński, D. (red.). Psychologia. Gdańsk: GWP. Specyfika diagnozy i interwencji psychologicznej w okresie dzieciństwa i adolescencji. Specyfika diagnozy w odniesieniu do okresu dzieciństwa i adolescencji. Podejścia diagnostyczne. Struktura, etapy postępowania diagnostycznego. Etyka postępowania diagnostycznego. Rodzaje oddziaływań psychologicznych w okresie dzieciństwa i adolescencji (poradnictwo, pomoc, opieka, terapia). Adresaci pomocy psychologicznej. Właściwe miejsca udzielania pomocy. Wskazania do pomocy i terapii. Nabywanie umiejętności łączenia danych diagnostycznych uzyskanych z różnych źródeł z wyborem rodzaju interwencji. Umiejętności i kompetencje w stosowaniu metod pomocy psychologicznej dla osób i grup. 1. Dołęga, Z. (red.). (2006). Diagnoza psychologiczna dzieci w wielu przedszkolnym. Katowice: Wydawnictwo UŚ. 2. John Borys, M. (red.) (1997). Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dzieci do lat 3. Katowice: Wydawnictwo UŚ. 3. Tyszkowa, M. (1981). Diagnoza psychologiczna dla celów wychowawczych. Poznań: Wydawnictwo UAM. 4. Sęk, H., Brzezińska, A. (2008). Podstawy pomocy psychologicznej. W: Strelau, J, Doliński, D. (red.). Psychologia. Gdańsk: GWP.

11 8 30 Lab. Wybrane metody i techniki diagnozy i terapii. Narzędzia diagnozy indywidualnej (zasoby i deficyty). Narzędzia diagnozy kontekstu rozwojowego i środowiskowego (zasoby i deficyty). Nabywanie umiejętności właściwego ze względu na sformułowaną hipotezę diagnostyczną doboru narzędzi diagnostycznych. Uzyskanie kompetencji w interpretowaniu oraz integrowaniu danych pochodzących z różnych źródeł. 1. Frydrychowicz, A., Koźniewska, E., Sobolewska, M., Zwierzyńska, E. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Przewodnik metodyczny. Warszawa: CMP PP. 2. Krasowicz-Kupis, G., Wiejak, K. (2006). Skala inteligencji Wechslera dla dzieci (WISC-R) w praktyce psychologicznej. Warszawa: PWN. 3. Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. V Promocja - profilaktyka - korekcja 9 30 Promowanie optymalnego rozwoju. Profilaktyka zdrowia psychicznego. Profilaktyka uzależnień. Tworzenie warunków ku pełni zdrowia psychicznego człowieka (rozwijanie zasobów). Konstruowanie programów profilaktycznych. Orientacja w działaniach profilaktycznych na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Rozpoznawanie i stymulowanie zasobów osobistych i środowiskowych. 1. John-Borys, M., Dołęga, Z. (red.) (2006). Z badań nad zdrowiem psychicznym uczniów. Wstęp do działań profilaktycznych szkoły. Katowice: Wydawnictwo UŚ. 2. Gaś, Z., B. (1999). Młodzieżowe programy wsparcia rówieśniczego. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk. 3. Grzelak, J., Ł., Sochocki, M., J. (red.) (2001). Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, Warszawa : IPiN, PTP.

12 9 30 Lab. Metody wspomagania zaburzonego rozwoju oraz metody terapii. Podstawy i zasady wczesnej interwencji. Metody terapii wybranych zaburzeń rozwoju lub funkcjonowania psychospołecznego. Znajomość zasad i metod wczesnej interwencji. Umiejętność stosowania wybranych metod terapii zaburzeń funkcjonowania psychospołecznego. 1. Bogdanowicz, M. (1985). Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa: WSiP. 2. Seligman, M. (1997). Optymistyczne dziecko. Poznań: Wydawnictwo MEDIA RODZINA. 3. Pennock, K. (1992). Ratowanie dzieci z uszkodzeniami mózgu. Toruń: Wydawnictwo Booskinista. 4. Carr, J. (1984). Pomoc dziecku upośledzonemu. Warszawa: PZWL. 5. Kamińska Reyman, J. (1996). Gdy pomoc jest warunkiem istnienia. W: Popiołek, K. Psychologia pomocy. Katowice: Skrypty UŚ nr 517.

13 V Podstawy interwencji kryzysowej 9 15 W Podstawy interwencji kryzysowej Specyfika pomocy w różnych rodzajach kryzysów. Diagnoza stresu pourazowego. Strategie interwencji kryzysowej w odniesieniu do jednostek, rodzin oraz instytucji. Procedury interwencji kryzysowej w sytuacjach masowego zagrożenia (katastrofy, kataklizmy, ataki terrorystyczne). Problem wypalenia pracowników służb społecznych zaaangażowanych w pomoc kryzysową. Opanowanie wiedzy o rodzajach kryzysów oraz ich psychicznych i behawioralnych konsekwencjach, bezpośrednich i odroczonych. Opanowanie podstawowych umiejętności z zakresu udzielania pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych. 1. James, R., Gilliland, B. (2005). Strategie interwencji kryzysowej. Pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię. Warszawa: PARPA, Wydawnictwo Edukacyjne. 2. Badura-Madej, W. (1999). Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Poradnik dla pracowników socjalnych. Katowice: BPS. 3. Greenstone, J., L, Leviton, S.C. (2004). Interwencja kryzysowa. Gdańsk: GWP. 4. Barcik, J. (2004). Akt terrorystyczny i jego sprawca w świetle prawa międzynarodowego i wewnętrznego. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.