WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I PRAWA W BIELSKU-BIAŁEJ STUDIA PODYPLOMOWE: MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO PRACA DYPLOMOWA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I PRAWA W BIELSKU-BIAŁEJ STUDIA PODYPLOMOWE: MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO PRACA DYPLOMOWA"

Transkrypt

1 WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I PRAWA W BIELSKU-BIAŁEJ STUDIA PODYPLOMOWE: MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej PRACA DYPLOMOWA ROLA EURO NA RYNKACH FINANSOWYCH Autor: Aleksandra Bożek- Mojeścik Beata Sygut Promotor: dr Elżbieta Rak- Młynarska Bielsko-Biała, rok

2 Spis treści Wstęp 1 1. Euro jako pieniądz międzynarodowy Historia waluty światowej Korzyści i zagrożenia wynikające z posiadania waluty międzynarodowej Euro walutą międzynarodową Rynki finansowe w strefie euro Funkcje i rola rynków finansowych Korzyści wynikające z zintegrowanych rynków finansowych Integracja tynków finansowych po wprowadzeniu euro Wspólna waluta a kryzys finansowy Niemcy kraj wysokorozwinięty Grecja największy beneficjent epoki kryzysu Polska zielona wyspa 23 Podsumowanie Spis literatury. 28 Spis wykresów 30 2

3 Wstęp Europejska Unia Walutowa jest bez wątpienia ważnym przedsięwzięciem gospodarczym i politycznym. Przyjęcie przez kraje europejskie wspólnej waluty euro oznacza próbę stałego połączenia gospodarek państw europejskich w jedną nierozerwalną całość. Należy pamiętać o motywach, które przyświecały ich twórcom w procesach integracji Unii Europejskiej, a mianowicie: zagwarantowanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, współpraca ekonomiczna, odbudowa po wojnie zniszczonej Europy, stworzenie trzeciej siły w świecie obok Stanów Zjednoczonych i Rosji, obrona przed ekspansją komunizmu, obrona kapitalizmu. W 2004 r. Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, co stanowiło jedno z ważniejszych historycznych wydarzeń dla naszego kraju. Obecnie przed nami stoi następne wyzwanie, jakim jest przyjęcie wspólnej waluty euro i rezygnacja z prowadzenia samodzielnej polityki pieniężnej. Moment ten zbiega się w czasie z licznymi wydarzeniami istotnymi dla Polski jak i Unii Europejskiej, mając wpływ na integrację w strefie euro. Eskalacja sytuacji politycznej na wschodzie Europy, powoduje, że kraje w tym regionie, zaczynają postrzegać silną integrację w struktury unijne jako gwarant bezpieczeństwa, wschodniej jej części. Coraz częściej zaczynamy myśleć o Unii Europejskiej, tak jak ją postrzegali jej twórcy. Niestety, z drugiej strony w zachodniej części Europy widzimy wyraźnie pogłębiający się dystans do idei wspólnej Europy. Konflikt na wschodzie ujawnił również słabe punkty w strukturach unijnych, jak na przykład niemoc w zakresie szybkiej, mocnej i skutecznej reakcji w polityce zagranicznej, oraz różne często sprzeczne interesy wielu państw w ramach samej Unii. Mimo, iż powszechnie uważa się, że unia gospodarcza i walutowa jest przede wszystkim przedsięwzięciem politycznym, a nie gospodarczym, to dla większości krajów europejskich stanowi rozsądne rozwiązanie, co wynika z warunków gospodarczych. Należy jednak pamiętać, że unia monetarna nie jest panaceum na wszystkie problemy krajów europejskich. Głównym celem tej pracy jest prezentacja ewolucji międzynarodowego znaczenia euro od czasu jego wprowadzenia w 1999 r. do chwili obecnej. Istotnym elementem mającym ogromne znaczenie dla równowagi finansowej państw są międzynarodowe przepływy 3

4 pieniężne, dlatego to szerzej został poddany analizie sektor finansowy, zwłaszcza w kwestii ryzyka oraz bezpieczeństwa finansowego. Kryzys polityczny wymusił potrzebę zrewidowania dotychczasowego bilansu kosztów i korzyści płynących z wspólnej waluty. Nawiązując do tematu pracy, zostanie podjęta próba przedstawienia problemu międzynarodowej waluty, który również stanowi element bilansu kosztów i korzyści waluty euro. Pierwszy rozdział ma charakter teoretyczno- historyczny, ukazujący historię walut międzynarodowych, historię euro oraz wpływ na dzisiejszy obraz świata. Drugi rozdział dotyczy założeń i funkcjonowania euro w sektorze finansowym. Trzeci rozdział przedstawia państwa funkcjonujące w strefie euro, skutki jakie na gospodarki tych państw - Niemiec, Grecji wywarł kryzys finansowy oraz Polskę, która należy do UE, ale walutą obowiązującą w naszym kraju jest złoty polski. 4

5 1. Euro jako pieniądz międzynarodowy 1.1. Historia waluty światowej Zanim zostanie pokrótce omówiona historia waluty światowej, należy wyjaśnić co pod tym określeniem się znajduje, jakie warunki należy spełnić, aby waluta mogła pełnić taką funkcję. Aby waluta mogła być w pełni walutą międzynarodową, musi posiadać następujące cechy: jest używana poza krajem emisji, jest to miernikiem wartości dla towarów i dóbr, jest środkiem płatniczym akceptowanym na świecie, oraz jest środkiem akumulacji. Pierwszą walutą światową był rzymski denarius, bity od III wieku p.n.e. w srebrze, swoją światową pozycję stracił w V na rzecz bizantyjskiego solidus, który swą międzynarodową rolę stracił na rzecz islamskiego dinara; przetrwały te waluty do XII wieku. Wraz z upadkiem wielkich imperiów, straciły znaczenie również ich waluty. W XIII w, znaczące pozycję miały waluty włoskie: genewskie genino, florenckie florino, oraz weneckie ducato. W XIX wieku, światowym imperium przemysłowym została Wielka Brytania, a funt brytyjski dominuje na świecie, pełniąc rolę waluty międzynarodowej, prym ten kończy pierwsza wojna światowa. Należy jednak zaznaczyć, że waluta tego kraju nadal odgrywa ważną rolę w międzynarodowym systemie do chwili obecnej. Od czasu drugiej wojny światowej dominującą walutą stał się dolar amerykański. Prawnie międzynarodową rangę dolara usankcjonował układ z Bretton Woods, który to miał miejsce w lipcu w 1944 w Mount Washinton Hotel w miejscowości Bretton Woods, New Hampshire. Odbyła się tam konferencja United Nations Monetary and Financjal Conference, w której uczestniczyło 730 delegatów z 44 państw alianckich. Owocem konferencji było podpisanie porozumienia, które stworzyło podstawy relacji międzynarodowych w sferze zarządzania systemami monetarnymi i było pierwszym w pełni negocjonowanym systemem kierowanym przez rządy państw. System z Bretton Woods nakładał na każde państwo obowiązek zastosowania takiej polityki monetarnej, której jednym z celów było utrzymanie kursów wymiany w jednoprocentowym przedziale wahań. W 1971 roku system ten załamał się, a jednym z powodów było wstrzymanie przez Stany Zjednoczone wymienialności dolara na złoto. 5

6 Pod koniec XX wieku, dolar amerykański zaczął stopniowo tracić na znaczeniu na rzecz marki niemieckiej i jena japońskiego, a następnie euro, które zostało wprowadzone w 1999 r. Decydujące okazały się porozumienia polityczne, a zwłaszcza porozumienia zawarte na przełomie 1990/ 1991 roku przez kanclerza Niemiec Helmuta Khola i prezydenta Francji Francois Miteranda: w zamian za zgodę Francji na zjednoczenie Niemiec Niemcy zgodziły się na przyjęcie wspólnej waluty ( a więc rezygnację z marki). 1 Euro zostało stworzone ponieważ posiadanie wspólnej waluty przynosi wiele korzyści dla krajów ją posiadających. Porównując sytuację, kiedy każde państwo członkowskie posiadało własną walutę, zaczynamy dostrzegać historyczne znaczenie połączenia się państw poprzez wspólną walutę. Dzięki stworzeniu jednej waluty zostało wyeliminowane ryzyko wahań i koszty wymiany walut, wzmocniło to współpracę między państwami członkowskimi na rzecz gospodarki. Historia waluty międzynarodowej pokazuje, iż zmiana statusu jednostki pieniężnej w międzynarodowym systemie walutowym to długotrwały proces. Mimo wzrostu roli euro, przypuszcza się, że w najbliższym czasie dominującą walutą międzynarodową nadal pozostanie dolar amerykański. Status waluty międzynarodowej warunkują czynniki o charakterze strukturalnym, oraz stabilność makroekonomiczna kraju - emitenta waluty. Czynnikami strukturalnymi są wielkość produkcji i handlu oraz wielkość rynku finansowego, natomiast czynnikami makroekonomicznymi gwarantującymi rangę waluty międzynarodowej jest rozważna polityka pieniężna i fiskalna, jej wskaźnik to stopa inflacji, określający procentowy wzrost cen w ciągu roku. Stabilność cen choć bardzo jest ważna, ale nie jest jedynym gwarantem stabilności makroekonomicznej, istotne jest również saldo budżetowe oraz wielkość długu publicznego. Im większy jest udział kraju emitenta waluty w produkcji światowej i handlu międzynarodowym, tym większe są możliwości używania jego waluty przez podmioty z innych krajów do fakturowania, rozliczania handlu oraz transakcji na rynku walutowym, a przez władze monetarne państw trzecich jako denominatora systemu kursów walutowych, waluty rezerwowej i interwencyjnej. 1 T. Gruszecki,, Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004, s

7 Dotychczasowe doświadczenia doprowadziły do sformułowania zbioru warunków umożliwiających uznanie danej waluty za walutę światową. Według C. Freda Bergstena 2 muszą być spełnione jednocześnie następujące warunki: odpowiednia wielkość gospodarki i obrotów handlowych, duży stopień niezależności wobec zakłóceń zewnętrznych, silna waluta pozwalająca na niestosowanie ograniczeń dewizowych, głębokość i płynność rynku kapitałowego, stabilność gospodarcza oraz silna pozycja zewnętrzna (także polityczna). Wskaźnikiem świadczącym o sile danej waluty jest zakres, w jakim pełni ona funkcję waluty rezerwowej w całości rezerw znajdujących się w bankach centralnych. Rezerwy tworzą: dewizy, złoto, rezerwy dewizowe poszczególnych krajów ulokowane w MFW Korzyści i zagrożenia wynikające z posiadania waluty międzynarodowej Międzynarodowa waluta jest ma wiele zastosowań w polityce monetarnej i kursowej państw trzecich, wykorzystywana jest jako waluta referencyjna tzw. miernik wartości, pełni funkcję waluty rezerwowej (środek akumulacji) i waluty interwencyjnej (środek płatniczy). W procesie umiędzynarodowienia waluty szczególnie ważna jest jej funkcja referencyjna, gdyż pośrednio determinuje ona wybór waluty rezerwowej i interwencyjnej. 3 Istotnym dla znaczenia waluty międzynarodowej jest jej udział w oficjalnych rezerwach dewizowych. Wyróżniamy najczęściej cztery motywy gromadzenia i utrzymania rezerw: ostrożnościowy, interwencyjny, transakcyjny i dochodowy. Poziom rezerw ma wpływ na ocenę wiarygodności kredytowej krajów, ich odpowiednio wysoki poziom kształtuje ocenę wiarygodności kredytowej. Wysoki poziom rezerw zwiększa zaufanie inwestorów do sytuacji finansowej państwa, ma wpływ na kształtowanie się kapitałów obcych w kraju dzięki zabezpieczeniu w postaci tychże rezerw, mamy tu motyw ostrożnościowy. Kolejnym istotnym wyznacznikiem rezerw jest ich wykorzystywanie do wyrównywania bilansu płatniczego. Następną ważną przesłanką utrzymania rezerw są interwencje walutowe, 2 T. Gruszecki,, Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004, s.235 3,,Mechanizmy Funkcjonowania strefy euro opracowanie pod redakcją P. Kowalewskiego, G. Tchorka, J. Górskiego, wydał NBP, Warszawa 2014 r.s

8 szczególnie istotne dla państw, które prowadzą politykę stałego kursu walutowego. Banki centralne czerpią dochody z tychże rezerw. Stosowanie jednej międzynarodowej waluty stwarza szerokie możliwości w ogólnoświatowej gospodarce. Jedna waluta czyni państwo strefą atrakcyjną dla państw trzecich do prowadzenia tu działalności, pobudzając w ten sposób wymianę handlową i inwestycyjną, daje mocniejszą pozycję w gospodarce światowej. Osiągnięcie rangi głównej waluty międzynarodowej stwarza ponadto szansę na pobudzenie aktywności krajowego rynku finansowego. Zagraniczne podmioty mogą być bardziej zainteresowane w nabywaniu aktywów oraz emisji dłużnych papierów wartościowych denominowanych w dominującej walucie. W rezultacie rynek finansowy kraju emitenta głównej waluty międzynarodowej może przyciągać zagraniczny kapitał i mogą powstać nowe możliwości dla instytucji finansowych. Posiadanie waluty międzynarodowej przynosi korzyść także, w skali mikroekonomicznej. Wiąże się z niższymi kosztami transakcyjnymi ponoszonymi przez podmioty gospodarcze realizujące rozliczenia z zagranicą w walucie krajowej (brak kosztów wymiany i konieczności zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym). Dotyczy to nie tylko podmiotów handlu zagranicznego (eksporterów, importerów), ale także osób fizycznych podróżujących za granicę lub dokonujących transferów pieniężnych. Do korzyści z posiadania waluty międzynarodowej należy: większy wybór i stabilne ceny, większe bezpieczeństwo i większe możliwości dla rynków, poprawa stabilności ekonomicznej i wzrostu gospodarczego, bardziej zintegrowane rynki finansowe, silniejsza obecność w światowej gospodarce, namacalny znak swojej tożsamości. Wiele tych korzyści jest ze sobą wzajemnie powiązanych, stabilność ekonomiczna ma dobry wpływ na gospodarkę, gdyż pozwala planować na przyszłość. Stabilność ekonomiczna przynosi korzyści również dlatego, że zmniejsza niepewność i zachęca do inwestowania. 8

9 Korzyści z związane z dwuwalutowością: Na etapie przygotowań do przyjęcia wspólnego pieniądza może się pojawić szansa osiągnięcia korzyści ze stosowania euro bez odchodzenia od waluty krajowej. Korzyści te mogą wynikać z wykorzystania instrumentów polityki pieniężnej i kursowej dla stabilizowania gospodarki, ale również wykorzystanie euro jako kotwicy nominalnej, dostępu do głębokiego i zdywersyfikowanego rynku finansowego euro i możliwości fakturowania handlu w walucie międzynarodowej, w okresie przejściowym mogą pojawić się ryzyka związane z dwuwalutowością, wynikające zarówno z osłabienia mechanizmu transmisji krajowej polityki pieniężnej, jak i ryzyka systemowego związanego z zadłużaniem w walutach obcych. Istnieje również niebezpieczeństwo związane z posiadaniem waluty międzynarodowej. Łatwe źródło finansowania może być pokusą do jego nadmiernego wykorzystywania. Przykładem jest sytuacja Stanów Zjednoczonych, które zainicjowały w 2001 r. ekspansywną politykę fiskalną, a następnie utrzymywały wysoki deficyt budżetowy, wykorzystując łatwy dostęp do kredytów udzielanych przez azjatyckie banki centralne. To z kolei pomagało i napędzało finansowanie boomu konsumpcyjnego w Stanach Zjednoczonych, którego drastyczny finał obserwowaliśmy w 2008 r. Już wkrótce ujawniły się negatywne strony tego rynku, rynek euro walutowy niewątpliwie przyczynił się do rozwoju spekulacji walutowych na olbrzymią skalę. Łatwość pozyskiwania i to w krótkim czasie kwot niedostępnych na rynku krajowym ułatwia spekulantom walutowych dokonania ataków na wybrane waluty, przyczyniając się do lokalnych kryzysów walutowych. 4 Jedną z konsekwencji rozwoju tego rynku była także możliwość uciekania od opodatkowania poprzez transfery zysków i dewiz do rajów podatkowych. Ogólnie powstanie rynku euro walutowego doprowadziło do autonomizacji rynków finansowych, które stawały się coraz 4 Por. G. Millman, Czas spekulacji, Jak zbuntowani handlarze walutą obalili centralne banki świata. Wydawnictwo Philip Wilson, Warszawa 1997 r. 9

10 bardziej niezależne w stosunku do państw i państwowych regulacji. Jest to uważane za jedną z cech globalizacji rynków finansowych. 5 Mankamentem waluty ogólnoświatowej jest jej międzynarodowy charakter, wiąże się to z ryzykiem destabilizacji gospodarki kraju jej emitenta, związanym z wystawieniem na znaczne przepływy kapitału międzynarodowego. Przepływy te mogą powodować duże wahania kursu waluty międzynarodowej, co wpływa na konkurencyjność eksportu Euro walutą międzynarodową Euro jest nie tylko walutą Unii Europejskiej, ale także ma silną pozycję na arenie międzynarodowej. Waluty są środkiem, za pomocą którego przechowuje się, zabezpiecza i wymienia bogactwo pomiędzy krajami, organizacjami i poszczególnymi osobami. Waluta,,świata taka jak euro, pełni w coraz większym stopniu funkcję pieniądza w skali ogólnoświatowej. Od czasu wprowadzenia w 1999 r. euro zdobyło silną pozycję międzynarodową, ustępując tylko dolarowi USA. Wielkość, stabilność i siła gospodarki strefy euro- drugiej co do wielkości po Stanach Zjednoczonych - sprawia, że euro staje się coraz bardziej atrakcyjne poza jej granicami. 6 Mimo, że euro jest stosowane na międzynarodowych rynkach, internacjonalizacja tej waluty ma charakter głównie regionalny. Międzynarodowe wykorzystanie tej waluty w większości koncentruje się na państwach sąsiadujących ze strefą euro, krajach mających powiązania polityczne i gospodarcze z Unią Europejską. Zjawisko regionalizacji waluty jest tendencją widoczną niemal w każdej części świata. W wyniku naśladownictwa integracji w ramach UWG w Europie, powstały autonomiczne strefy walutowe, które są w większości związane z dolarem amerykańskim lub euro. Proces ten zmierza do dwubiegunowego świata systemu walutowego opartego na dolarze i euro, zmienić to mogą jedynie projekty integracji walutowej w Azji. Nadal dolar amerykański mimo zmniejszenia się jego znaczenia pozostaje główną walutą międzynarodową. Najwięcej różnorodnych stref walutowych powstaje na kontynencie afrykańskim. Wiele z nich ma swoje źródła w dawnych relacjach ekonomicznych między europejskimi metropoliami, a afrykańskimi terytoriami zależnymi (koloniami). Frank CFA (CFA franc) jest 5 T. Gruszecki,,Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004 r. s Europejska. Pobrano r. 10

11 wspólną walutą 14 państw afrykańskich, składających się na strefę franka (franc zone): Benin, Burkina Faso, Republika Côte d'ivoire, Gwinea-Bissau, Mali, Niger, Senegal, Togo tworzą Zachodnioafrykańską Unię Gospodarczą i Walutową (West African Economic and Monetary Union, WAEMU) ze wspólnym bankiem centralnym, Bankiem Centralnym Państw Zachodnioafrykańskich (Central Bank of West African States). Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Republika Konga, Republika Gwinei Równikowej, Czad i Gabon tworzą Wspólnotę Gospodarczą i Walutową Środkowej Afryki (Central African Economic and Monetary Community, CEMAC) ze wspólnym bankiem centralnym Bankiem Państw Środkowoafrykańskich (Bank of Central African States). 7 Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej (Economic Community of West African States, ECOWAS) jest ugrupowaniem regionalnym złożonym z 15 państw. Tworzą go kraje WAEMU oraz Gambia, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Ghana, Nigeria i Republika Zielonego Przylądka. W 2000 r. ECOWAS przyjął dwuetapową strategię utworzenia unii walutowej. W pierwszym etapie państwa ECOWAS postanowiły utworzyć drugą unię walutową Strefę Walutową Afryki Zachodniej (West African Monetarny Zone, WAMZ). Następnie WAEMU i WAMZ planują połączenie w celu utworzenia szerszej unii monetarnej w ramach ECOWAS (De Grauwe 2009, s. 103). W państwach Afryki Zachodniej powstało wiele instytucji, np. wspólny bank centralny dla państw WAEMU i instytut monetarny dla krajów członkowskich WAMZ. W 1981 r. została utworzona Organizacja Państw Wschodnich Karaibów (Organization of Eastern Caribbean States, OECS), a dwa lata później powstał bank centralny tego obszaru (Eastern Caribbean Central Bank). OECS tworzą: Antigua i Barbuda, Dominika, Grenada, Montserrat, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia i Saint Vincent oraz Grenadyny. Członkami stowarzyszonymi są Anguilla i Brytyjskie Wyspy Dziewicze. Członkowie OECS posiadają wspólną walutę dolara wschodniokaraibskiego (Eastern Caribbean dollar) powiązaną z dolarem amerykańskim. Kolejny tego typu projekt utworzenia unii walutowej realizują kraje Zatoki Perskiej. Rada Współpracy Zatoki Perskiej (Cooperation Council For The Arab States of The Gulf) z siedzibą w stolicy Arabii Saudyjskiej, Rijadzie, powołała w 1981 r. organizację krajów arabskich. Tworzą ją Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bahrajn, Arabia Saudyjska, Oman, Katar i Kuwejt. Kraje tego obszaru osiągają bardzo duże zyski z eksportu surowców (ropa 7 K.Kuźmierska,,Mechanizmy funkcjonowania strefy euro Warszawa 2014, s

12 naftowa, gaz naturalny). Waluty krajów Rady są powiązane kursem stałym z dolarem amerykańskim, w którym rozliczana jest większość transakcji handlowych tego ugrupowania. 12

13 2. Rynki finansowe w strefie euro 2.1. Funkcje i rola rynków finansowych Na wewnętrzną równowagę finansową duży wpływ mają międzynarodowe przepływy pieniężne i procesy międzynarodowej integracji finansowej. Dlatego współczesną politykę pieniężną należy analizować w powiązaniu z zagadnieniami finansów międzynarodowych. 8 Rynki finansowe pełnią w gospodarce istotną funkcję związaną z ułatwieniem wymiany dóbr i usług, alokacją i transformacją kapitału, a ich rozwój i integracja sprzyjają wzrostowi gospodarczemu. W wyniku obniżenia cen produktów i usług finansowych, zwiększona zostaje konkurencyjność, koszty transakcyjne zostają zredukowane. Mniej barier oraz równe traktowanie wszystkich podmiotów powinno sprzyjać alokacji kapitału, tam gdzie jest on najbardziej efektywnie wykorzystywany. Integracja rynku finansowego jest także dlatego istotna ze względu na wsparcie procesów integracji zachodzących w życiu gospodarczym i społecznym Unii Europejskiej. Aby waluta Euro mogła być szeroko stosowaną walutą międzynarodową, musi posiadać dobrze rozwinięty rynek finansowy, który powinien być w pełni dostępny. Według Leokadii Orężak oznacza to, że nie mogą być stosowane, ani formalne, ani nieformalne bariery w dokonywaniu na nim transakcji przez podmioty z innych krajów. Barierą w dostępie do tego rynku nie mogą być wysokie koszty transakcyjne. Dany kraj nie może więc stosować żadnych ograniczeń dewizowych. Istnienie takich ograniczeń może bowiem może pociągać za sobą większe koszty transferów walutowych, a przez zwiększenie ryzyka niepłynności na rynku danej waluty hamować jej międzynarodowe znaczenie. 9 Rozmiary transakcji kupna i sprzedaży walut na rynkach walutowych wielokrotnie przekraczają wartość międzynarodowych obrotów towarowych i usługowych. Oznacza to, że kursy walutowe kształtowane są raczej przez transakcje czysto finansowe. Inwestorzy finansowi przesuwają kapitał z kraju do kraju w poszukiwaniu wyższego dochodu. Najprostszą miarą różnic stóp dochodowości między krajowymi rynkami finansowymi są 8 A. Kaźminski,, Polityka Pieniężna w gospodarce otwartej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 r., s.9 9 L. Oręziak,, Euro nowy pieniądz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa2004r., s

14 różnice rynkowych stóp oprocentowania wkładów. Działa zjawisko parytetów stóp procentowych. 10 Stabilność międzynarodowego systemu finansowego mają gwarantować obowiązujące standardy : przejrzystość polityki monetarnej i finansowej (kodeks dobrych praktyk dla przejrzystości polityki monetarnej i finansowej, kodeks dobrych praktyk w dziedzinie przejrzystości polityki fiskalnej) upowszechnia MFW, zarządzanie spółkami (zasady nadzoru korporacyjnego) Bank Światowy, OECD, rachunkowość (międzynarodowe normy rachunkowości) Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, audyt (międzynarodowe standardy rewizji finansowej) Międzynarodowa Federacja Ekspertów Rachunkowości, płatności i rozliczenia (zasady systemów płatności, rekomendacje dla systemów rozrachunków papierów wartościowych) Komitet ds. Płatności i Systemów Rozliczeń, Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych, uczciwość rynku (rekomendacje przeciw praniu brudnych pieniędzy i przeciwko finansowaniu terroryzmu) Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Brudnych Pieniędzy, nadzór bankowy (podstawowe zasady efektywnego nadzoru bankowego) Komitet Bazylejski ds. Nadzoru Bankowego, regulacje giełdowe (przedmiot i zasady reglamentacji giełd papierów wartościowych) Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych, kontrola sektora ubezpieczeń (zasady nadzoru systemu ubezpieczeń) Międzynarodowe Stowarzyszenie Kontroli Ubezpieczeń Korzyści wynikające z zintegrowanych rynków finansowych Zintegrowane rynki finansowe, to takie rynki, w których nie występują bariery i ograniczenia dostępu do tych rynków i wszystkie podmioty bez względu na lokalizację mają jednakowe możliwości deponowania środków finansowych oraz zaciągania zobowiązań. Idealna integracja rozumiana jest jako sytuacja w której nie ma barier, dostęp do instrumentów finansowych jest taki sam dla wszystkich. 10 A. Kaźmierczak,, Polityka Pieniężna w gospodarce otwartej. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2008r., s

15 Najczęściej wskazuje się trzy podstawowe korzyści, do których powinny przyczynić się zintegrowane rynki finansowe. Po pierwsze - integracja finansowa, która powinna sprzyjać wzrostowi gospodarczemu na skutek pełniejszej realizacji funkcji transformacji, alokacji, ochrony przed ryzykiem oraz funkcji nadzorczej. Po drugie - konwergencja systemów finansowych będąca konsekwencją integracji, powinna zapewnić jednolitą transmisję impulsów polityki pieniężnej oraz strefy finansowej, a dalej do strefy realnej. Po trzecie - integracja rynków finansowych krajów członkowskich unii walutowej powinna sprzyjać wygładzaniu konsumpcji i inwestycji przez dostęp głębokiego i zdywersyfikowanego rynku finansowego. Innymi słowy, zintegrowane rynki finansowe mogą wygładzić i zamortyzować wstrząsy ze strefy realnej, w czym zastępują politykę pieniężną, z której zrezygnowały kraje unii walutowej. 11 Rozwinięty i otwarty dla wszystkich podmiotów rynek finansowy może działać jako tzw. automatyczny stabilizator łagodzić wahania konsumpcji i inwestycji, które pojawiają się jako konsekwencje szoków asymetrycznych. 2.3 Integracja rynków finansowych po wprowadzeniu euro Unia Europejska dąży do stworzenia jednolitego rynku finansowego obejmującego wszystkie kraje członkowskie. Jego istotą jest zapewnienie swobody przepływu kapitału w ramach krajów członkowskich, a także swobody świadczenia usług finansowych w ramach tej grupy krajów. Prace nad tworzeniem jednolitego rynku finansowego trwają od wielu lat, niemniej nie można mówić, że zostały już zakończone. Dotychczas nie udało się stworzyć jednolitego rynku finansowego. Wśród barier utrudniających ten proces można wskazać duże zróżnicowanie krajów członkowskich pod względem struktury rynków finansowych, jak też poziomu ich rozwoju. Ponadto obserwuje się rozbieżności w zakresie polityki ekonomicznej poszczególnych krajów. 12 Dodatkowym utrudnieniem w tym procesie okazał się globalny kryzys finansowy, którego początek datujemy na rok Kryzys ten z jednej strony znacznie osłabił działania 11,, Mechanizmy funkcjonowania strefy euro opracowanie pod redakcją dr P. Kowalewski, dr G. Tchorka, mgr. J. Górskiego, Wydał narodowy Bank Polski, Warszawa 2014r, s Governor Draghi s speech at the Integrated and Stable Financial Markets Confer ence, Bruksela, 2 maja 2011 r., [dostęp 1 lipca 2011 r.]. 15

16 integracyjne w UE (głównie w latach ), z drugiej natomiast wpłynął istotnie na zmianę ich kierunku. Kraje członkowskie Unii widząc słabość i niedopasowanie rynku finansowego, który nie był w stanie oprzeć się fali kryzysu nadciągającej z kontynentu amerykańskiego, postanowiły zintensyfikować działania w celu wzmocnienia rynku finansowego oraz zwiększenie ich bezpieczeństwa. Na zlecenie Komisji Europejskiej przeanalizowano stopień integracji rynków finansowych po wprowadzeniu wspólnej waluty. Najbardziej zintegrowany był rynek międzybankowy i rządowych papierów dłużnych, natomiast w przypadku rynku kredytowego nie można było mówić o integracji, o czym świadczyła także niewielka obecność banków zagranicznych, z wyjątkiem Irlandii, Luksemburga i Wielkiej Brytanii. Można było zauważyć rosnącą integrację rynku akcji w Eurolandzie. Regulacje prawne charakteryzowały się dużym zróżnicowaniem, co niekorzystnie wpływa na możliwości integracji rynków finansowych. Sytuacja ekonomiczna i finansowa w strefie euro pozostaje nadal nieustabilizowana ze względu na postępujący efekt zarażania, coraz większe koszty niezbędne do przywrócenia równowagi w sektorze finansowym, oraz brak funkcjonalnych rozwiązań, które by umożliwiały uporządkowaną upadłość banku międzynarodowego lub opuszczenie strefy euro przez jakiś kraj, bez konieczności wystąpienia z Unii Europejskiej i generowania dalszych strat dla całego sytemu. Popełnione wcześniej błędy organizacyjne oraz rozłożenie w czasie działań stabilizujących przyczyniły się do obniżenia wiarygodności rynków finansowych oraz całej gospodarki Unii Europejskiej. Słabości zarządzania gospodarczego strefy euro przed kryzysem, sam jego przebieg na rynkach finansowych ujawnił problemy instytucjonalne związane z brakiem spójnego mechanizmu zarządzania kryzysowego, w tym dostatecznych działań pożyczkodawcy ostatniej instancji wobec krajów, które potrzebowały pomocy finansowej (płynności). Brak scentralizowanej reakcji doprowadził do utraty przekonania rynków finansowych co do trwałości unii walutowej. Brak wspólnego scentralizowanego nadzoru finansowego, systemu gwarantowania depozytów i tzw. uporządkowanej upadłości, podobnie jak brak wyżej wymienionego mechanizmu wspólnego reagowania w warunkach kryzysowych, przyczyniał się do niepewności na rynkach finansowych, oraz znacznego wzrostu rentowności obligacji rządowych. Działania naprawcze w UE starają się więc obejmować ustanowienie trwałego mechanizmu pomocowego oraz stworzenie sieci stabilności na rynkach finansowych. 16

17 3. Wspólna waluta a kryzys finansowy 17

18 Kryzys finansowy miał odmienny przebieg w krajach gdzie była wspólna waluta. Było to rezultatem dużego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno gospodarczego. W 2007 r. w Stanach Zjednoczonych pojawiły się problemy na rynku nieruchomości, gdyż okazało się, że kredyty hipoteczne otrzymywały osoby, które nie miały zdolności do spłaty zaciągniętych kredytów, a to spowodowało szereg napięć w systemie bankowym. Napięcia te szybko przeniosły się na cały światowy system finansowy, który jest ściśle ze sobą powiązany. W wielu krajach strefy euro dług publiczny osiągnął na tyle wysokie rozmiary, że sytuacja ta zaczęła niepokoić uczestników rynków finansowych. Punktem krytycznym okazała się informacja ujawniona przez Grecję, że dług publiczny i deficyt są znacznie wyższe niż wskazują dane publikowane w statystykach. W 2008 r. rządy wielu państw strefy euro optymistycznie patrzyły w przyszłość, ponieważ produkcja rosła, a stopa bezrobocia spadła do rekordowo niskiego poziomu. Wyniki te udało się osiągnąć m.in. dzięki szybkiemu wzrostowi gospodarczemu w tzw. krajach peryferyjnych Hiszpanii, Grecji, Irlandii. 13 W 2009 roku gwałtownie zaczęło wzrastać bezrobocie, obniżały się dochody publiczne, rosły wydatki na zasiłki i pomoc społeczną. Najbardziej ucierpiały kraje, gdzie załamał się sektor związany z budownictwem i nieruchomościami. Wiele rządów celowo zwiększało wydatki, aby zrównoważyć niską konsumpcję gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Oczywiście skutkiem tych działań był wzrost długu publicznego. Na kryzys w strefie euro miały wpływ jeszcze inne czynniki: a) wiele niedoskonałości w konstrukcji wspólnego obszaru walutowego, b) brak przygotowania części krajów do funkcjonowania w strefie euro. Źródeł kryzysu w strefie euro upatruje się w : 1. dużym zróżnicowaniu w poziomie rozwoju oraz strukturach gospodarczych krajów strefy euro, 2. braku regulacji prawnych, stosownych instytucji oraz niskiej konkurencyjności co spowodowało że, część państw nie radzi sobie z wstrząsami gospodarczymi, 3. braku odpowiedzialnej polityki fiskalnej, 4. braku nadzoru nad sektorem finansowym, 13 P. Gajewski Kryzys w strefie euro Instytut Ekonomiczny NBP, Warszawa 2013, s. 7 18

19 5. braku mechanizmów zarządzania kryzysowego oraz braku wsparcia finansowego dla najbardziej zagrożonych krajów strefy euro. 14 Aby stłumić kryzys w strefie euro na przełomie 2010 i 2011 roku powołano do życia dwie instytucje: Europejską Radę Ryzyka Systemowego oraz Europejski Urząd Nadzoru Bankowego. Mają one za zadanie wychwytywanie i szybką identyfikację pojawiających się ryzyk w europejskim systemie finansowym. W tym celu stworzono tzw. sześciopak pakiet sześciu unijnych aktów prawnych: 1. zwiększenie efektywności procedury nadmiernego deficytu, 2. zapobieganie nierównościom makroekonomicznym, 3. większy nacisk na kryterium długu publicznego, 4. korekta nadmiernych nierównowag makroekonomicznych, 5. sankcje za niezrealizowanie celów budżetowych, 6. wymogi dla krajowych ram budżetowych. 15 Wspólna waluta weszła w życie 2002 r. i w strefę euro weszło pierwotnie 12 państw. Do 2011 r. strefa ta powiększyła się o kolejne 5 państw. Wspólną walutą zarządzał EBC, prowadził on ogólną politykę fiskalną, ale nie miał on wpływu na politykę budżetową państw członkowskich, a te były zróżnicowane gospodarczo oraz pod względem systemu fiskalnego Niemcy kraj wysokorozwinięty. Skutki światowego kryzysu finansowo-gospodarczego były dla Niemiec krótko i długo terminowe. Rząd Niemiec, aby je złagodzić wyasygnował ponad 700 mld euro na świadczenia społeczne, dotacje na udzielenie gwarancji kredytowych dla firm i banków. Oczywiście odbiło się to na wpływach budżetowych, co przedstawia wykres nr 1. Wykres ten obrazuje wielkość PKB dla Niemiec rozpatrywany rok do roku. Można zaobserwować, jak w wyniku kryzysu i zwiększonych wydatków budżetowych na jego powstrzymanie kształtował się poziom PKB. Od roku 2007 odnotowywano sukcesywny spadek. Rok 2009 w stosunku do 2008 roku to spadek o 6%. Zdecydowany wzrost PKB nastąpił w 2010 roku w stosunku do roku 2009 bo aż o 9%. 14 Ibid, s Ibid, s

20 Wykres nr 1 PKB Niemiec w latach Źródło; EURO-DANE :Ekonomia Unii Europejskiej - wskaźniki gospodarcze, Dane Eurostat 2013 Kolejne lata cechują się spadkiem wielkości PKB. Dopiero rok 2014 ( przewidywania ) obrazuje wzrost. Niemcy zgodnie z danymi Eurostat mają gospodarkę nr 1 w Eurolandzie. Kryzys spowodował również obniżenie moralności wielu zarządców banków i koncernów niemieckich, a niektórzy z nich stali się podatni na korupcję i nadużycia. 16 Minister finansów Peer Steinbrueck przygotował projekt ustawy zwalczającej raje podatkowe, które początkowo popierała kanclerz Merkel. Kolejnym poważnym problemem dla gospodarki niemieckiej było bezrobocie (por. wykres nr 2) Bezrobocie w Niemczech związane jest ze stopniowym odchodzeniem od skróconego wymiaru czasu pracy. Zdaniem wielu ekspertów niemieckich utrzymywanie skróconego czasu pracy jest zbyt kosztowne dla budżetu federalnego, to wydatek ok. 800 mln euro. 17 Takie działania okazały się bardzo skuteczne np. spowodowały wzrost wynagrodzeń (uzgodnienia między związkami zawodowymi, a pracodawcami), wzrost gospodarczy jest wynikiem większego handlu zagranicznego stanowił on w 2009 roku 40,8% PKB, najważniejszym problemem pozostał wzrost deficytu budżetowego. 16 Ibid s Ibid s.95 20

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach

Bardziej szczegółowo

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski Załącznik do uchwały nr 548 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych prowadzonych na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Studia podyplomowe Mechanizmy

Bardziej szczegółowo

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy prof. dr hab. Piotr Banaszyk, prof. zw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Gospodarki Międzynarodowej Agenda 1. Przyczyny globalnego

Bardziej szczegółowo

Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę

Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Mirosław Gronicki Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Warszawa 31 maja 2011 r. Spis treści 1. Geneza światowego kryzysu finansowego. 2. Światowy kryzys finansowy skutki. 3. Polska

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko

Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 5 listopada 2013 r. Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko W ostatnich miesiącach pojawiły się obiecujące oznaki ożywienia

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Walutowa Wieża Babel dr Blandyna Puszer Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 17.11.2014 r. 1 Walutami są oficjalne znaki pieniężne będące prawnym środkiem płatniczym w określonym

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel

Akademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel Akademia Młodego Ekonomisty Walutowa Wieża Babel Dr Andrzej Dzun Uniwersytet w Białymstoku 20 listopada 2014 r. Pieniądz- powszechnie akceptowany z mocy prawa lub zwyczaju środek regulowania zobowiązań,

Bardziej szczegółowo

Korekta nierównowagi zewnętrznej

Korekta nierównowagi zewnętrznej Wykład 4 Korekta nierównowagi zewnętrznej Plan wykładu 1. System kursu walutowego 2. Korekta przy sztywnym kursie 1. System kursu walutowego W systemie płynnych kursów walutowych cena waluty jest wyznaczona

Bardziej szczegółowo

Międzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII. Bilans płatniczy

Międzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII. Bilans płatniczy Międzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII Bilans płatniczy Tomasz Białowąs bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej http://msg.umcs.lublin.pl/ Pojęcie

Bardziej szczegółowo

T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii

T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii Teresa Łuczka Godziny konsultacji: 12 13.30 poniedziałek 15 16 wtorek p. 306 Strzelecka T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii WYKŁAD 1 (26.02)

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11 Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,

Bardziej szczegółowo

D Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne

D Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne D Huto UTtt rozsieneoia o Somne Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2007 Wstęp 9 ROZDZIAŁ I Zarys teoretycznych podstaw unii monetarnej 15 1. Główne koncepcje i poglądy teoretyczne 15 1.1. Unia monetarna

Bardziej szczegółowo

Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego

Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Finansowanie akcji kredytowej

Finansowanie akcji kredytowej Finansowanie akcji kredytowej ze źródeł zagranicznych: doświadczenia Hiszpanii i Irlandii Robert Woreta Departament Analiz Rynkowych Urząd Komisji Nadzoru Finansowego 24 września 2010 roku 1 10,0 % Negatywne

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie Kapitałem w Bankach

Zarządzanie Kapitałem w Bankach Zarządzanie Kapitałem w Bankach Wizja scenariusza spowolnienia gospodarczego w Polsce w kontekście powołania wspólnego nadzoru bankowego Tomasz Kubiak Dyrektor Zarządzający Dep. Alokacji Kapitału i ALM

Bardziej szczegółowo

Sektor Gospodarstw Domowych. Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE. Warszawa

Sektor Gospodarstw Domowych. Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE. Warszawa Sektor Gospodarstw Domowych Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE Raport nr 12 maj 2008 Warszawa 1 Gospodarka Polski Prognozy i opinie Raport Gospodarka

Bardziej szczegółowo

BIULETYN 6/2017. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej. Strefa euro

BIULETYN 6/2017. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej. Strefa euro Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej Współpraca gospodarcza i walutowa w państwach UE, której efektem jest posługiwanie się wspólną walutą euro ( ) jest jedną z największych osiągnięć integracji europejskiej.

Bardziej szczegółowo

Wojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych

Wojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych Wojciech Buksa wojciech.buksa@outlook.com Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych!1 Wstęp. Pod koniec 2011 roku komisja europejska przedstawiła pomysł wprowadzenia

Bardziej szczegółowo

Kryzys strefy euro. Przypadek Grecji

Kryzys strefy euro. Przypadek Grecji Kryzys strefy euro. Przypadek Grecji Początek kryzysu w Grecji Skala problemów w Grecji została ujawniona w kwietniu 2009, gdy w zrewidowano prognozę deficytu budżetowego z 3,7% PKB do 12,7%, a ostatecznie

Bardziej szczegółowo

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się

Bardziej szczegółowo

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 6 maja 2015 r.

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 6 maja 2015 r. Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 6 maja 2015 r. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej dyskutowali na temat polityki pieniężnej w kontekście bieżącej i oczekiwanej sytuacji

Bardziej szczegółowo

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy

Bardziej szczegółowo

Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej

Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej #EURoad2Sibiu Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej Maj 219 r. KU BARDZIEJ ZJEDNOCZONEJ, SILNIEJSZEJ I DEMOKRATYCZNIEJSZEJ UNII Ambitny program UE na rzecz zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa WPROWADZENIE

Spis treści. Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa WPROWADZENIE Spis treści Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa xiii xv WPROWADZENIE l Rozdział l. Ekonomiczne opisanie świata 3 1.1. Stany Zjednoczone 4 1.2. Unia Europejska 10 1.3. Chiny 15 1.4. Spojrzenie na inne

Bardziej szczegółowo

Przepływy kapitału krótkoterminowego

Przepływy kapitału krótkoterminowego Wykład 6 Przepływy kapitału krótkoterminowego Plan wykładu 1. Fakty 2. Determinanty przepływów 3. Reakcja na duży napływ kapitału 1 1. Fakty 1/5 Napływ kapitału do gospodarek wschodzących (mld USD) 1.

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO DEBATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ

ZAŁĄCZNIK DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO DEBATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 31.5.2017 r. COM(2017) 291 final ANNEX 3 ZAŁĄCZNIK do DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO BATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ PL PL Załącznik 3. Najważniejsze

Bardziej szczegółowo

Gospodarka polska, gospodarka światowa w jakim punkcie dziś jesteśmy?

Gospodarka polska, gospodarka światowa w jakim punkcie dziś jesteśmy? Gospodarka polska, gospodarka światowa w jakim punkcie dziś jesteśmy? Łukasz Tarnawa Departament Strategii i Analiz Warszawa, 6 listopada 2008 1 Gospodarka globalna kryzys sektora finansowego w gospodarkach

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw

dr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Kryzysy walutowe Modele pierwszej generacji teorii kryzysów walutowych Model Krugmana wersja analityczna

Bardziej szczegółowo

Przekształcenia systemu bankowego. w ostatnim ćwierćwieczu

Przekształcenia systemu bankowego. w ostatnim ćwierćwieczu Przekształcenia systemu bankowego w ostatnim ćwierćwieczu Prof. dr hab. Jerzy Węcławski Sesja naukowo-edukacyjna 25 lat przemian gospodarczych w Polsce UMCS, Wydział Ekonomiczny, Lublin, 15 maja 2014 r.

Bardziej szczegółowo

SYSTEM BANKOWY. Finanse 110630-1165

SYSTEM BANKOWY. Finanse 110630-1165 SYSTEM BANKOWY Finanse Plan wykładu Rodzaje i funkcje bankowości Bankowość centralna Banki komercyjne i inwestycyjne Finanse Funkcje banku centralnego(1) Bank dla państwa Bank dla banków Emisja pieniądza

Bardziej szczegółowo

Wyzwania dla polityki makroekonomicznej na drodze do wspólnej waluty. Doświadczenia krajów strefy euro

Wyzwania dla polityki makroekonomicznej na drodze do wspólnej waluty. Doświadczenia krajów strefy euro Wyzwania dla polityki makroekonomicznej na drodze do wspólnej waluty Doświadczenia krajów strefy euro Przeprowadzone na potrzeby Raportu analizy NBP (2009) wskazują, że: w perspektywie długookresowej przyjęcie

Bardziej szczegółowo

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014 Aleksander Łaszek Wzrost gospodarczy I Źródło: Komisja Europejska Komisja Europejska prognozuje w 2014 i 2015 roku przyspieszenie tempa

Bardziej szczegółowo

Unia walutowa korzyści i koszty. Przystąpienie do unii walutowej wiąże się z kosztami i korzyściami.

Unia walutowa korzyści i koszty. Przystąpienie do unii walutowej wiąże się z kosztami i korzyściami. Unia walutowa korzyści i koszty rzystąpienie do unii walutowej wiąże się z kosztami i korzyściami. Korzyści: Eliminacja ryzyka kursowego i obniżenie ryzyka makroekonomicznego obniżenie stóp procentowych

Bardziej szczegółowo

Opis funduszy OF/ULS2/3/2017

Opis funduszy OF/ULS2/3/2017 Opis funduszy OF/ULS2/3/2017 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/3/2017 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Oszczędnościowy... 3 Rozdział 3.

Bardziej szczegółowo

Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska

Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu Model

Bardziej szczegółowo

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019 AUTORZY RAPORTU Adam Czerniak główny ekonomista Polityka Insight Agnieszka Smoleńska starsza analityczka ds. europejskich Polityka Insight

Bardziej szczegółowo

Zadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego

Zadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego Katarzyna Zajdel-Kurowska / Narodowy Bank Polski Zadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego Warszawa, 9 maja 218 Zadłużony świat:

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Po co komu Unia Europejska i euro? Prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska (Katedra Integracji Europejskiej im. Jeana Monneta; www.kawecka.eu) Poprzedniczka strefy euro Łacińska

Bardziej szczegółowo

Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50

Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 2 Bank of America Merrill Lynch podniósł prognozy wzrostu PKB dla Polski - z 3,3 do 3,5 proc. w 2015 r. i z 3,4 do 3,7 proc. w 2016 r. W raporcie o gospodarce

Bardziej szczegółowo

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr EUROPEAN COMMISSION KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 22 lutego 2013 r. Zimowa prognoza na lata 2012-14: do przodu pod wiatr Podczas gdy sytuacja na rynkach finansowych w UE znacząco poprawiła się od lata ubiegłego

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki

Bardziej szczegółowo

Spis treêci. www.wsip.com.pl

Spis treêci. www.wsip.com.pl Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................

Bardziej szczegółowo

RYNEK FINANSOWY W POLSCE - WYBRANE PROBLEMY

RYNEK FINANSOWY W POLSCE - WYBRANE PROBLEMY GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Rzecznik Prasowy Prezesa GUS seminarium naukowe pod patronatem naukowym prof. dr hab. Józefa Oleńskiego Prezesa GUS RYNEK FINANSOWY W POLSCE - WYBRANE PROBLEMY prof. nadzw. dr

Bardziej szczegółowo

Janusz Biernat. Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego

Janusz Biernat. Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego Janusz Biernat Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego Warszawa 2006 Recenzent prof. dr hab. Eugeniusz Mazurkiewicz skład i Łamanie GrafComp s.c. PROJEKT OKŁADKI GrafComp s.c.

Bardziej szczegółowo

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 11

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 11 Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 11 Wstęp do ekonomii międzynarodowej Gabriela Grotkowska. Agenda Kartkówka Czym gospodarka otwarta różni się od zamkniętej? Pomiar otwarcia gospodarki Podstawowe

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki

Bardziej szczegółowo

JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO. mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki

JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO. mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki Plan wystąpienia 1. Ogólne założenia polityki pieniężnej EBC 2. Dywergencja

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy strefy euro publikuje Europejski Bank Centralny, natomiast bilans płatniczy Unii Europejskiej - Eurostat.

Bilans płatniczy strefy euro publikuje Europejski Bank Centralny, natomiast bilans płatniczy Unii Europejskiej - Eurostat. Bilans płatniczy zestawienie (dochody wpływy kontra wydatki płatności) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową) a nierezydentami (zagranicą) w danym okresie. Jest on sporządzany

Bardziej szczegółowo

Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska

Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Gospodarczej Sytuacja gospodarcza Polski w 1989 r. W 1989

Bardziej szczegółowo

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Prof. dr hab. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Makrootoczenie: Otoczenie polityczne Otoczenie ekonomiczne Otoczenie społeczne Otoczenie technologiczne

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa,.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Projekcja PKB lipiec % 9 8 9% % % proj.centralna 9 8 7 7-8q 9q q q

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro

Spis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro Spis treści Wstęp Dariusz Rosati.............................................. 11 Część I. Funkcjonowanie strefy euro Rozdział 1. dziesięć lat strefy euro: sukces czy niespełnione nadzieje? Dariusz Rosati........................................

Bardziej szczegółowo

Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP

Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP Prof. Anna Zielińska-Głębocka Uniwersytet Gdański Rada Polityki Pieniężnej 1.Dynamika wzrostu gospodarczego spowolnienie

Bardziej szczegółowo

Międzyrynkowa analiza kursów walutowych SPIS TREŚCI

Międzyrynkowa analiza kursów walutowych SPIS TREŚCI Międzyrynkowa analiza kursów walutowych Ashraf Laidi SPIS TREŚCI Przedmowa Podziękowania Wprowadzenie Rozdział 1. Dolar i złoto Koniec systemu z Bretton Woods złoto rozpoczyna hossę Restrykcyjna polityka

Bardziej szczegółowo

Opis funduszy OF/ULS2/1/2017

Opis funduszy OF/ULS2/1/2017 Opis funduszy OF/ULS2/1/2017 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/1/2017 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Oszczędnościowy... 3 Rozdział 3.

Bardziej szczegółowo

Gospodarka otwarta i bilans płatniczy

Gospodarka otwarta i bilans płatniczy Gospodarka otwarta i bilans płatniczy Zagregowane wydatki w gospodarce otwartej Jeżeli przyjmiemy, że wydatki krajowe na dobra wytworzone w kraju zależą od poziomu dochodu Y oraz realnej stopy procentowej

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Dr Joanna Czech-Rogosz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16.04.2012 1. Co to jest koniunktura gospodarcza?

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych

Bardziej szczegółowo

Sveriges Riksbank

Sveriges Riksbank BANKOWOŚĆ CENTRALNA 1668 - Sveriges Riksbank W 1694 r. powstaje Bank of England, prawie wiek później Banco de Espana (1782), Bank of the United States (1791) czy Banque de France (1800). W XIX wieku powstały

Bardziej szczegółowo

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011

Bardziej szczegółowo

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 15 kwietnia 2015 r.

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 15 kwietnia 2015 r. Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 15 kwietnia 2015 r. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej dyskutowali na temat polityki pieniężnej w kontekście bieżącej i oczekiwanej

Bardziej szczegółowo

Polska gospodarka - trendy i prognozy-

Polska gospodarka - trendy i prognozy- Polska gospodarka - trendy i prognozy- Mirosław Gronicki Jerzy Hausner Gdynia, 9 października 2009 r. Plan wystąpienia 1. Otoczenie makroekonomiczne. 2. Wewnętrzne przyczyny spowolnienia gospodarczego.

Bardziej szczegółowo

3.1. Istota, klasyfikacja i zakres oddziaływania wydatkowych instrumentów

3.1. Istota, klasyfikacja i zakres oddziaływania wydatkowych instrumentów Spis treści Wprowadzenie... 7 Rozdział 1. Cele, uwarunkowania i obszary działania współczesnej polityki fiskalnej... 11 1.1. Istota, zarys historyczny i uwarunkowania polityki fiskalnej... 12 1.2. Obszary

Bardziej szczegółowo

Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej

Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej Konwergencja nominalna a konwergencja realna kiedy będzie możliwe wprowadzenie euro? Joanna

Bardziej szczegółowo

Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk

Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk https://flic.kr/p/b6mlmh Plan 1. Definicja polityki fiskalnej 2. Instrumentarium polityki fiskalnej 3. Budżet państwa - deficyt budżetowy - dług

Bardziej szczegółowo

BILANS PŁATNICZY. Aktywa (Kredyt +) Pasywa (Debet -) 1. Eksport towarów i usług. 1. Import towarów i usług. 2. Dary i przekazy jednostronne

BILANS PŁATNICZY. Aktywa (Kredyt +) Pasywa (Debet -) 1. Eksport towarów i usług. 1. Import towarów i usług. 2. Dary i przekazy jednostronne BILANS PŁATNICZY Aktywa (Kredyt +) Pasywa (Debet -) 1. Eksport towarów i usług. 1. Import towarów i usług. 2. Dary i przekazy jednostronne 2. Dary i przekazy jednostronne dla otrzymane z zagranicy. zagranicy.

Bardziej szczegółowo

Polityka pieniężna i fiskalna

Polityka pieniężna i fiskalna Polityka pieniężna i fiskalna Spis treści: 1. Ekspansywna i restrykcyjna polityka gospodarcza...2 2. Bank centralny i jego polityka: operacje otwartego rynku, zmiany stopy dyskontowej, zmiany stopy rezerw

Bardziej szczegółowo

Analiza Fundamentalna. Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara.

Analiza Fundamentalna. Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara. Analiza Fundamentalna Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara. USA Agenda PKB rynek pracy inflacja Fed giełdy dolar główne wyzwania 2 Główne pytania dotyczące gospodarki

Bardziej szczegółowo

Opis funduszy OF/ULS2/2/2016

Opis funduszy OF/ULS2/2/2016 Opis funduszy OF/ULS2/2/2016 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/2/2016 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK portfel Dłużny... 3 Rozdział 3. Polityka

Bardziej szczegółowo

Wpływ wprowadzenia euro na stopień otwartości i zmiany strukturalne w handlu krajów strefy euro

Wpływ wprowadzenia euro na stopień otwartości i zmiany strukturalne w handlu krajów strefy euro Wpływ wprowadzenia euro na stopień otwartości i zmiany strukturalne w handlu krajów strefy euro PREZENTACJA WYNIKÓW Wojciech Mroczek Znaczenie strefy euro w światowym handlu 1996-1998 2004-2006 Czy wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Unia bankowa skutki dla UE, strefy euro i dla Polski. Warszawa, 29 listopada 2012 r.

Unia bankowa skutki dla UE, strefy euro i dla Polski. Warszawa, 29 listopada 2012 r. Unia bankowa skutki dla UE, strefy euro i dla Polski Warszawa, 29 listopada 2012 r. Unia bankowa skutki dla UE i dla strefy euro Andrzej Raczko Narodowy Bank Polski Strefa euro Strefa euro doświadcza bardzo

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r.

Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r. Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY

AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY WAHANIA KONIUNKTURY GOSPODARCZEJ OŻYWIENIE I RECESJA W GOSPODARCE DR JAROSŁAW CZAJA Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 17 października 2016 r. KONIUNKTURA GOSPODARCZA DEFINICJA

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń

Bardziej szczegółowo

Spis treści: Wstęp. ROZDZIAŁ 1. Istota i funkcje systemu finansowego Adam Dmowski

Spis treści: Wstęp. ROZDZIAŁ 1. Istota i funkcje systemu finansowego Adam Dmowski Rynki finansowe., Książka stanowi kontynuację rozważań nad problematyką zawartą we wcześniejszych publikacjach autorów: Podstawy finansów i bankowości oraz Finanse i bankowość wydanych odpowiednio w 2005

Bardziej szczegółowo

Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych

Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016 11-2002 5-2003 11-2003

Bardziej szczegółowo

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r.

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r. Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r. Na posiedzeniu członkowie Rady dyskutowali na temat polityki pieniężnej w kontekście bieżącej i przyszłej sytuacji

Bardziej szczegółowo

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 września 2015 r.

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 września 2015 r. Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 września 2015 r. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej dyskutowali na temat polityki pieniężnej w kontekście bieżącej i oczekiwanej

Bardziej szczegółowo

OPIS FUNDUSZY OF/ULS2/1/2014

OPIS FUNDUSZY OF/ULS2/1/2014 OPIS FUNDUSZY OF/ULS2/1/2014 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 3 ROZDZIAŁ 2. POLITYKA INWESTYCYJNA I OPIS RYZYKA UFK PORTFEL DŁUŻNY 3 ROZDZIAŁ 3. POLITYKA INWESTYCYJNA I OPIS RYZYKA UFK PORTFEL

Bardziej szczegółowo

A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego. I. Gospodarka regionalna

A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego. I. Gospodarka regionalna TEMATY, KTÓRE STUDENCI WYDZIAŁU ZAMIEJSCOWEGO W ŻYRARDOWIE STAROPOLSKIEJ SZKOŁY WYŻSZEJ POWINNI UMIEĆ OMÓWIĆ W TRAKCIE OBRONY PRAC DYPLOMOWYCH (LICENCJACKICH) A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego

Bardziej szczegółowo

SYSTEM FINANSOWY W POLSCE. Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak. Wydanie*drugie zmienione

SYSTEM FINANSOWY W POLSCE. Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak. Wydanie*drugie zmienione SYSTEM FINANSOWY W POLSCE Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak Wydanie*drugie zmienione Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008 Spis treści Przedmowa do drugiego wydania

Bardziej szczegółowo

Determinanty kursu walutowego w krótkim okresie

Determinanty kursu walutowego w krótkim okresie Determinanty kursu walutowego w krótkim okresie Wykład 9 z Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, C UW Copyright 2006 Pearson Addison-Wesley & Gabriela Grotkowska 2 Wykład 9 Kurs walutowy w krótkim

Bardziej szczegółowo

Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 13 Polityka fiskalna w Unii Walutowej

Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 13 Polityka fiskalna w Unii Walutowej Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz Wykład 13 Polityka fiskalna w Unii Walutowej http://www.zie.pg.gda.pl/~jwo/ email: jwo@zie.pg.gda.pl 1. Jaka jest rola polityki fiskalnej

Bardziej szczegółowo

Cykl koniunkturalny. Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej

Cykl koniunkturalny. Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej Cykl koniunkturalny Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej Cykl koniunkturalny - definicja Cykl koniunkturalny to powtarzające się okresowo

Bardziej szczegółowo

Konsolidacja finansów publicznych a kryzys strefy euro. Jerzy Osiatyński

Konsolidacja finansów publicznych a kryzys strefy euro. Jerzy Osiatyński Konsolidacja finansów publicznych a kryzys strefy euro Jerzy Osiatyński 2 Kryzys euro i lekcje dla Polski Czy załamanie się obszaru euro nie osłabi samej Unii Europejskiej lub w ogóle jej nie przekreśli?

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33 Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie

Bardziej szczegółowo

Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy.

Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy. Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy. Państwo: Sprawuje kontrolę nad stabilnością swojej waluty.(np.,

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Opis funduszy OF/ULS2/1/2015. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Dłużny...3. UFK Portfel Konserwatywny...

Spis treści. Opis funduszy OF/ULS2/1/2015. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Dłużny...3. UFK Portfel Konserwatywny... Opis funduszy Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/1/2015 Rozdział 1. Rozdział 2. Rozdział 3. Rozdział 4. Rozdział 5. Rozdział 6. Rozdział 7. Rozdział 8. Rozdział 9. Rozdział 10. Postanowienia ogólne...3

Bardziej szczegółowo

Wykład 12. Integracja walutowa. Plan wykładu

Wykład 12. Integracja walutowa. Plan wykładu Wykład 12 Integracja walutowa Plan wykładu 1. Waluta globalna 2. Teoria optymalnych obszarów walutowych 3. Europejska Unia Walutowa i Gospodarcza (EMU) 4. Działalność ECB 1 1. Waluta globalna Paul Volcker

Bardziej szczegółowo

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski 1 Raport o stabilności finansowej Publikowanie Raportu jest standardem międzynarodowym, NBP

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych według nowej podstawy programowej Przedmiot: PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Bardziej szczegółowo

Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego

Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa, 9.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń

Bardziej szczegółowo

Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie. Joanna Siwińska

Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie. Joanna Siwińska Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie Joanna Siwińska Dług publiczny, jako % PKB Dług publiczny kraje rozwinięte 1880 1886 1892 1898 1904 1910 1916 1922 1928 1934 1940 1946 1952 1958 1964

Bardziej szczegółowo

Warunki uzyskania zaliczenia z przedmiotu, na którym słuchacz studiów podyplomowych był nieobecny

Warunki uzyskania zaliczenia z przedmiotu, na którym słuchacz studiów podyplomowych był nieobecny Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej VII edycja Rok akademicki 2015/2016 Warunki uzyskania zaliczenia

Bardziej szczegółowo