Kurs EURPLN - kiedy moŝemy spodziewać się umocnienia złotego?

Transkrypt

1 Kurs EURPLN - kiedy moŝemy spodziewać się umocnienia złotego? Polska waluta w ostatnich miesiącach przyniosła inwestorom wiele niespodzianek. NajniŜszy poziom osiągnięty przez EURPLN 31 lipca 2008 roku to 3,2018 zł, po czym nastąpił gwałtowny wzrost ( ) do 4,9307 zł (Wykres nr 1). Po tym osłabieniu, wielu analityków prognozowało poziom EURPLN w okolicach 6 zł, a niektórzy bardziej skrajni nawet 7 zł za EUR. Wtedy niewielu widziało moŝliwość spadku EURPLN poniŝej magicznej granicy 4 zł. Wiele polskich firm miało bardzo powaŝne problemy z opcjami walutowymi, które miały słuŝyć jako zabezpieczenie, a były wykorzystywane do celów spekulacyjnych. Część z nich zamknęła swoje pozycje, część spłaca swoje zobowiązania z tytułu opcji do dnia dzisiejszego, a część zbankrutowała. Od tego krytycznego dnia, wraz z ukształtowaniem dołka na giełdzie papierów wartościowych sytuacja uległa poprawie. ChociaŜ polska gospodarka równieŝ ucierpiała, ze względu na depresję gospodarczą świata, nie było aŝ tak źle jak się obawialiśmy. Aktywność gospodarcza rzeczywiście zmalała (jak chociaŝby produkcja przemysłowa, która jest niŝsza niŝ w analogicznym okresie 2008 roku Wykres nr 2), jednakŝe warunki gospodarcze pozostały w Polsce na duŝo lepszym poziomie niŝ w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Pomimo spadku eksportu, konsumpcja wewnętrzna bardzo wspierała przedsiębiorstwa działające w Polsce. Stało się tak między innymi dlatego, Ŝe od 2009r. obowiązują niŝsze stawki podatkowe dla osób fizycznych. Przez przypadek rząd za pomocą polityki fiskalnej wsparł gospodarkę. DołoŜyła się do tego równieŝ Rada Polityki PienięŜnej, która poprzez łagodną politykę monetarną działała w zgodzie z Ministerstwem Finansów (Wykres nr 3). Na naszą korzyść działa równieŝ struktura gospodarki.w odróŝnieniu od naszych sąsiadów, Czech i Węgier, u których udział eksportu w strukturze PKB wynosi odpowiednio około 66 i 69%, w Polsce ten wynosi on zaledwie ok. 33%. Dzięki temu trudne warunki panujące w innych krajach nie odbiły się aŝ tak negatywnie na kondycji polskiej gospodarki. Bezrobocie wzrosło na razie do 10,9% (wrzesień) w porównaniu do 8,9% w analogicznym okresie zeszłego roku (Wykres nr 4). Prawdopodobnie czeka nas jeszcze wzrost bezrobocia w związku z dalszymi zwolnieniami w polskich firmach oraz powrotem części emigrantów zarobkowych, moŝe nawet osiągnąć 14%. ZagroŜeniem w obecnym czasie pozostaje na razie deficyt budŝetowy w przyszłym roku i potrzeby poŝyczkowe Polski. To moŝe mieć bardzo duŝy wpływ na poziom polskiej waluty, tym bardziej, Ŝe rząd musi uwaŝać, Ŝeby struktura długu publicznego w stosunku do PKB nie przekroczyła 55%, bo wtedy, ze względów konstytucyjnych, trzeba będzie mocno ograniczyć wydatki publiczne. Przystąpienie do strefy euro równieŝ zostało odłoŝone w czasie, m.in. dlatego, Ŝe Polska nie spełnia juŝ dwóch z czterech kryteriów konwergencji inflacyjnego i budŝetowego (kryterium konwergencji w przypadku inflacji wynosi 1,7%, podczas gdy Polska ma 3,95%, a deficyt budŝetowy powinien wynosić maksymalnie 3% PKB, podczas gdy wynosi ponad 6%). To oddala plany przyjęcia euro przynajmniej do 2014r., a moŝe nawet i później. Dla nas konsumentów to dobra informacja, poniewaŝ przyjęcie EUR w 2012r. oznaczałoby ustalenie sztywnego kursu wymiany na poziomie powyŝej 4 zł za EUR. Wracając do EURPLN, po lutym 2009r. złoty zaczął zyskiwać na wartości. Najpierw spadł w okolice 4,27 zł w połowie kwietnia, po czym lekko się osłabił i utrzymywał w kolejnych 2 miesiącach w kanale 4,34-4,56 zł. Po tym nastąpiło wybicie i umocnienie PLN do 4,07 zł. Pojawienie się informacji o problemach budŝetowych Polski (deficyt w 2010r. będzie prawie dwukrotnie większy niŝ rok wcześniej i wyniesie około 52 mld zł) wpłynęło na wzrost EURPLN do 4,28 zł. JednakŜe pozytywne zmiany na całym świecie i dynamiczne wzrosty na

2 Rynkach Wschodzących przyćmiły informacje o problemach naszego rządu i złoty ustabilizował się obecnie w okolicach 4,20 zł (Wykres nr 5). W długim terminie kurs EURPLN powinien spadać (złoty powinien się umacniać). Przemawia za tym kilka argumentów. 1. Rząd powinien poradzić sobie z problemami deficytu dzięki ambitnym planom prywatyzacyjnym. Plany prywatyzacyjne przyciągają inwestorów zagranicznych, którzy muszą kupować polskie złotówki a to sprzyja umacnianiu naszej waluty. 2. Napływa wiele bezpośrednich inwestycjach zagranicznych. Pomimo kryzysu, większość projektów rozpoczętych w 2008r. jest kontynuowana. Wzrost bezrobocia oraz związany z nim spadek presji płacowej w połączeniu ze zwiększeniem wydajności polskich pracowników, w dalszym ciągu powinien sprzyjać polskiej walucie. Oczywiście kaŝde umocnienie PLN jest niekorzystne dla eksporterów (chociaŝ w czasie, kiedy EURPLN kształtował się w okolicach 3,60-3,80 zł polski eksport nadal był opłacalny, poniewaŝ przedsiębiorstwom udało się dostosować do nowych warunków). OŜywienie gospodarcze na świecie sprzyja eksportowi i pozwala nadrobić straty na róŝnicach kursowych. Poza tym przedsiębiorstwa mogą próbować w dalszym ciągu zabezpieczać się za pomocą opcji walutowych, ale tym razem w sposób przemyślany i rozsądny. 3. Polska w dalszym ciągu otrzymuje miliardy EUR od Unii Europejskiej w postaci dopłat bezpośrednich, bądź innych programów unijnych. Mając do dyspozycji euro, Ministerstwo Finansów moŝe próbować wpływać na polską walutę, aby zmniejszyć wartość długu polskiego w obcych walutach (zgodnie z szacunkami analityków 10% umocnienie PLN moŝe obniŝyć dług publiczny o przynajmniej 1% PKB a to bardzo duŝo). 4. Potencjalna podwyŝka stóp procentowych. Na razie inflacja ustabilizowała się. JednakŜe mając na uwadze fakt, Ŝe RPP juŝ powoli zmienia swoje nastawienie z łagodnego na neutralne, moŝna liczyć, Ŝe w drugiej połowie 2010r. moŝemy doczekać się podwyŝek stóp procentowych. Do wzrostu inflacji moŝe przyczynić się wzrost cen surowców i energii związany z oŝywieniem gospodarczym ogarniającym cały świat, powolnym wychodzeniem z kryzysu największych gospodarek oraz dalszy rozwój najszybciej rozwijających się państw na świecie (Chin i Indii). Wzrost stóp procentowych moŝe spowodować, Ŝe tzw. carry trade capital zacznie napływać do Polski (ten proces to poŝyczanie pieniędzy w krajach o niŝszej stopie w tym przypadku EUR i lokowanie ich w kraju o wyŝszej stopie procentowej w tym przypadku w Polsce innymi słowy masowa wymiana EUR na PLN). 5. Analitycy mogą alarmować o problemach z finansowaniem długu zagranicznego Polski w przyszłym roku. Niemniej jednak dzięki Flexible Credit Line (elastycznej linii kredytowej) przyznanej nam przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Polska jest w stanie ograniczać te trudności. Bez FCL miałaby problem, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę wysokie potrzeby poŝyczkowe krajów rozwiniętych ze względu na ich duŝe deficyty budŝetowe (np. Francji). Kraje te będą próbowały lokować duŝe emisje obligacji na rynku i wtedy Polska moŝe być postrzegana jako mniej konkurencyjna, będzie musiała płacić większą premię za ryzyko, ale wykorzystanie środków z FCL do sfinansowania zadłuŝenia zagranicznego pozwoli wyeliminować do ryzyko. Podsumowując, w najbliŝszych miesiącach będziemy najprawdopodobniej mieli do czynienia z umocnieniem złotego. Średnia oczekiwań analityków to 4,10 zł na koniec bieŝącego roku, 3,96 zł w połowie przyszłego roku, 3,81 zł na koniec 2010 oraz 3,55 zł w 2011 roku. Czy te poziomy zostaną osiągnięte, czas pokaŝe, ale większość argumentów pozostaje za umocnieniem polskiej waluty (Wykres nr 6,7). Copyrights: ING Bank Śląski, ul. Sokolska 34, Katowice

3 Wykres nr 1 Kurs EURPLN do lutego 2009 Wykres nr 2 Produkcji przemysłowa Wykres nr 3 Kształtowanie się stóp procentowych

4 Wykres nr 4 Kształtowanie się stopy bezrobocia Wykres nr 5 Kurs EURPLN

5 Wykres nr 6 Bankowe prognozy kursów walutowych Wykres nr 7 Wykres kursu forward oraz prognoza na podstawie oczekiwań analityków

6 Na wykresie zaznaczona jest rozbieŝność pomiędzy tym co pokazują walutowe kontrakty forward na EURPLN a średnia oczekiwań analityków. JednakŜe naleŝy pamiętać, Ŝe forwardy walutowe pokazują oczekiwanie co do przyszłego poziomu kursu walutowego na podstawie róŝnicy w stopach procentowych w poszczególnych krajach (teoria parytetu kursu walutowego). Teoretycznie rzecz biorąc waluta kraju o wyŝszej stopie procentowej (w tym wypadku PLN) powinna tracić na wartości wraz z upływem czasu w stosunku do waluty kraju o niŝszej stopie procentowej (tu EUR), aby zrekompensować korzyści płynące z wyŝszego oprocentowania i zachować parytet wymiany. Rzeczywistość bywa często zupełnie odwrotna, tj. waluta kraju o wyŝszej stopie procentowej umacnia się w stosunku do waluty o niŝszej stopie procentowej. Tak było w przypadku Polski po wstąpieniu do Unii Europejskiej, kiedy nieprzerwanie od maja 2004 do połowy 2008 roku PLN umacniał się w stosunku do EUR. WiąŜe się to z wieloma czynnikami, częściowo opisanymi w powyŝszym artykule.