Analiza potencjału turystycznego regionów na obszarze korytarza transportowego
|
|
- Władysława Kaczmarek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ewa Hącia 1 Analiza potencjału turystycznego regionów na obszarze korytarza transportowego 192 Wstęp Unia Europejska, za pośrednictwem dokumentów publikowanych przez Komisję Europejską, od wielu lat wskazuje na kluczową rolę turystyki w rozwoju społecznym i gospodarczym regionów. Syntezę powodów traktowania turystyki jako istotnego czynnika polityki regionalnej stanowił wydany w 2010 r. komunikat Komisji Europejskiej 2. W dokumencie tym przedstawiono Europę jako najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie, sugerując konieczność działań na rzecz utrzymania takiej pozycji w przyszłości. Opinia o największej popularności Europy wśród turystów została potwierdzona przez Sekretarza Generalnego Światowej Organizacji Turystyki (UNWTO) na spotkaniu informacyjnym na temat sytuacji i perspektyw w rozwoju sektora turystyki na świecie w dniu 22 maja 2013 r. Wnioskiem ze spotkania było stwierdzenie, że Europa jest nadal regionem posiadającym największy udział w dochodach z gospodarki turystycznej, a w 2012 r. udział ten wyniósł 43% światowych dochodów. Jako najważniejsze wyzwania i cele UNWTO wskazano między innymi politykę transportową ukierunkowaną na zwiększenie liczby połączeń 3. Uznawanie Europy jako wciąż bardzo popularnego kierunku turystycznego potwierdzają statystyki. Według komunikatu UNWTO dotyczącego liczby przyjazdów turystów zagranicznych na świecie w pierwszej połowie 2013 r. w Europie odnotowano wzrost liczby podróży zagranicznych w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Wynosił 1 mgr inż. Ewa Hącia, Akademia Morska w Szczecinie, Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu, Instytut Zarządzania Transportem, Zakład Organizacji i Zarządzania, ehacia@op.pl 2 Europa najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego, Komunikat Komisji Europejskiej, KOM(2010) 352, Bruksela Spotkanie informacyjne nt. sektora turystyki zorganizowane w siedzibie UWTO w Madrycie ( r.) on 5% dla całej Europy, ale aż 10% w Europie Środkowo-Wschodniej 4. Uprawianie turystyki jest bezpośrednio związane z transportem, który umożliwia turyście dotarcie do miejsca docelowego oraz poruszanie się w obrębie odwiedzanego regionu 5. Usługi transportowe należą do podstawowych usług turystycznych. Uważane są za dynamiczny czynnik kształtowania ruchu turystycznego i jego obsługi 6. Turysta wybierając środek transportu do przemieszczania się w trakcie swojej podróży stosuje różne kryteria. Oprócz aspektów finansowych, technicznych, bezpieczeństwa, bardzo istotna jest tzw. dostępność komunikacyjna regionu, do którego planowana jest podróż. Dostępność komunikacyjna to nie tylko siatka dostępnych połączeń komunikacyjnych wewnątrz i na zewnątrz regionu, ale także ogół urządzeń niezbędnych do działalności transportowej na danym obszarze, czyli tzw. baza komunikacyjna turystyki 7. Im lepiej rozwinięta baza komunikacyjna turystyki, zapewniająca dostępność komunikacyjną określonego obszaru, tym większa jego atrakcyjność jako celu podróży. Dlatego też na rozwój turystyki ma wpływ postęp w dziedzinie transportu, w tym pojawianie się nowych rozwiązań zwiększających zdolności przewozowe w aspekcie ilościowym i przestrzennym oraz podnoszących komfort podróży. Projekt utworzenia Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego CETC ROUTE 65 łączącego południową Szwecję, poprzez Morze Bałtyckie, Europę 4 International tourism demand exceeds expectations in the first half of 2013, Press Release (media.unwto.org/en/pressrelease r.) 5 E. Hącia: Analiza funkcji turystycznej regionu zachodniopomorskiego jako generatora zapotrzebowania na przewozy, [w:] System transportowy regionu zachodniopomorskiego. Ocena stanu, monografia pod redakcją naukową Cz. Christowej, Wyd. Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin 2010, s W. W. Gaworecki: Turystyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010, s R. Pawlusiński: Transport w turystyce, [w:] Turystyka, praca pod redakcją naukową W. Kurka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 166
2 Środkową z południem Europy jest jedną z inicjatyw w zakresie rozbudowy sieci transportowych, ponadregionalnych i ponadnarodowych. Pierwsze oficjalne deklaracje w sprawie podpisania porozumienia o utworzeniu korytarza miały miejsce w 2001 r., a w 2013 r. przedsięwzięcie nadal nie zostało zrealizowane 8. Obecnie (2013 r.) 17 regionów partnerskich przystąpiło do porozumienia w celu utworzenia korytarza CETC ROUTE 65, w tym 4 polskie województwa: zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie i opolskie. Obszar polskich regionów partnerskich CETC ROUTE 65 stanowi 21,2% całej powierzchni kraju. Według stanu z 2012 r. 9 jest zamieszkały przez 17,3% ludności w Polsce ogółem. Aż 43,7% ludności tych czterech regionów łącznie to mieszkańcy województwa dolnośląskiego, a tylko 15,2% opolskiego. Województwa zachodniopomorskie i dolnośląskie łącznie stanowią 64,7% całej powierzchni tych czterech obszarów łącznie. Ze względu na ścisły związek między transportem i turystyką, a jednocześnie planowane utworzenie i rozwój Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego, warto przeprowadzić analizę potencjału turystycznego polskich regionów partnerskich CETC RO- UTE 65. Celem utworzenia korytarza jest zwiększenie konkurencyjności regionów położonych w jego obrębie, a w konsekwencji między innymi również rozwój turystyki. Baza noclegowa Obszar polskich regionów partnerskich CETC ROUTE 65 charakteryzuje się zróżnicowanym znaczeniem turystyki w jego rozwoju. Województwa zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie i opolskie różnią się pod względem zasobów i potencjału turystycznego, a także zdolności wykorzystania jego elementów. Uznano, że potencjał turystyczny to wszystkie zasoby (elementy) środowiska naturalnego, kulturowego, za- 8 Spotkania, konsultacje, debaty nad formą porozumienia odbywały się przez wiele lat. Historia tego pomysłu została opisana w: Cz. Christowa: Wielokryterialna analiza SWOT systemu transportowego funkcjonującego w regionie zachodniopomorskim ze szczególnym uwzględnieniem Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ Południe CETC ROUTE 65, [w:] System transportowy regionu zachodniopomorskiego. Ocena stanu, monografia pod redakcją naukową Cz. Christowej, Wyd. Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin 2010, s Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2012 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2012, s. 17 gospodarowania turystycznego, dostępności komunikacyjnej, infrastruktury paraturystycznej, zasoby ludzkie oraz elementy otoczenia sektora turystycznego, które stwarzają możliwość podjęcia działania służącego osiąganiu zamierzonego celu w dziedzinie turystyki 10. Ujmując problem szerzej potencjałem turystycznym zostały nazwane wszystkie te elementy środowiska geograficznego oraz zachowania człowieka, które mogą być wykorzystane do uprawiania turystyki bądź zajmowania się turystyką 11. Takie podejście do zagadnienia powoduje uwzględnienie w jego ramach wielu czynników oddziaływujących (bezpośrednio lub pośrednio) na rozwój turystyki w regionie 12. Zostały one podzielone na zasoby strukturalne i funkcjonalne 13. Do pierwszej grupy zaliczono walory turystyczne, zagospodarowanie turystyczne, dostępność komunikacyjną oraz inne (np. walory recepcji, infrastruktura komunalna, tereny pod inwestycje). Mianem zasobów funkcjonalnych określono uwarunkowania ekonomiczne, polityczne, kulturowe, ekologiczne, technologiczne społeczno-demograficzne, psychologiczne. Jednym z ważnych składników potencjału turystycznego jest zagospodarowanie turystyczne. Pod tym pojęciem rozumie się planowe rozmieszczenie na danym obszarze infrastruktury turystycznej (noclegowej, gastronomicznej, transportowej), niezbędnej w rozwijaniu funkcji turystycznych 14. Zagospodarowanie turystyczne obejmuje te elementy, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie miejsca recepcyjnego z założeniem maksymalnego zaspokojenia potrzeb turystów 15. W jego skład wlicza się bazę noclegową, żywieniową (gastronomiczną), komunikacyjną i towarzyszącą. Podstawowym elementem zagospodarowania turystycznego jest baza noclegowa, którą stanowią 10 S. Bosiacki, B. Hołderna-Mielcarek: Potencjał turystyczny Poznania jako podstawa kreowania produktów markowych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 591, seria: Ekonomiczne problemy usług nr 53, Szczecin 2010, s J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt turystyczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010, s B. Meyer: Aktywność samorządu lokalnego jako element potencjału turystycznego na przykładzie wybranych gmin województwa zachodniopomorskiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 590, seria: Ekonomiczne problemy usług nr 52, Szczecin 2010, s J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt turystyczny..., op. cit., s A. Pawlikowska-Piechotka: Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne, Wyd. Novae Res, Gdynia 2009, s J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt turystyczny..., op. cit., s
3 wszelkie obiekty pozwalające turyście skorzystać z noclegu poza miejscem jego stałego zamieszkania. Stan bazy noclegowej w Polsce oraz w województwach zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim w 2012 r. przedstawiono w (Tabeli 1). Zaprezentowana charakterystyka zawiera zarówno dane liczbowe, jak również wybrane wskaźniki, które są często stosowane jako mierniki rozwoju funkcji turystycznej regionu. W przypadku oceny bazy noclegowej najczęściej stosowany jest wskaźnik Baretje a i Deferta, określający jej wielkość mierzoną liczbą turystycznych miejsc noclegowych przypadających na 100 mieszkańców 16. Natomiast w analizach przestrzennych wykorzystuje się również inne miary np. iloraz liczby miejsc noclegowych do powierzchni, nazywany wskaźnikiem gęstości bazy noclegowej. Tabela 1. Charakterystyka wybranych parametrów bazy noclegowej w Polsce oraz w województwach zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim w 2012 r. Wyszczególnienie Polska 194 Woj. zachodniopomorskie Woj. lubuskie Woj. dolnośląskie Woj. opolskie Turystyczne obiekty noclegowe Liczba obiektów na 100 mieszkańców (wskaźnik Baretje a i Deferta) na 1 km 2 powierzchni (wskaźnik gęstości bazy noclegowej) Stopień wykorzystania miejsc noclegowych [%] ,8 7,0 2,0 2,0 0,8 2,2 5,2 1,5 3,0 0,8 33,6 44,0 26,5 28,7 26,1 Obiekty hotelowe (hotele, motele, pensjonaty, inne obiekty hotelowe) Liczba obiektów Liczba hoteli w hotelach Stopień wykorzystania miejsc noclegowych w hotelach 45,2 45,5 31,5 31,8 28,8 [%] Źródło: opracowanie własne na podstawie: Turystyka w 2012 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa W. Kurek, M. Mika: Turystyka jako przedmiot badań naukowych, [w:] Turystyka, praca pod redakcją naukową W. Kurka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 41 Dane charakteryzujące bazę noclegową przedstawione w (Tabeli 1) zawierają informację dotyczącą turystycznych obiektów noclegowych, do których zaliczono również pokoje gościnne, kwatery prywatne i agroturystyczne, będące wcześniej osobną grupą obiektami indywidualnego zakwaterowania. Jednocześnie zaprzestano używania nazw i podziału na turystyczne obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania. Zmiana ta została spowodowana koniecznością dostosowania badania bazy noclegowej do wymagań Unii Europejskiej zawartych w rozporządzeniu z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie europejskiej statystyki w dziedzinie turystyki 17. Poza tym jako osobną kategorię wśród turystycznych obiektów noclegowych wyróżniono obiekty hotelowe, a także hotele. Analizując dane zawarte w (Tabeli 1) można dojść do wniosku, że obszar czterech badanych województw posiada znaczną bazę noclegową. W 2012 r. na tym terenie znajdowało się łącznie miejsc noclegowych (ponad 27% wszystkich miejsc w Polsce) w 2592 obiektach turystycznych (prawie 31% wszystkich obiektów w kraju). Województwa charakteryzują się zróżnicowaną bazą noclegową. Aż 57,8% łącznej liczby miejsc noclegowych znajduje się w obiektach położonych na terenie województwa zachodniopomorskiego, 28,5% dolnośląskiego, 9,9 lubuskiego i 3,8 opolskiego. Niewątpliwym liderem w tej grupie pod względem liczby miejsc noclegowych jest województwo zachodniopomorskie. Biorąc pod uwagę liczbę miejsc noclegowych tylko w hotelach sytuacja wygląda inaczej. W gronie badanych czterech województw tylko na terenie dolnośląskiego można skorzystać z ponad 22 tys. miejsc noclegowych tego typu, co stanowi około 11,3% wszystkich miejsc noclegowych w hotelach w Polsce. Jednocześnie jest to ponad połowa miejsc noclegowych w hotelach położonych na terenie całego badanego obszaru. Na drugim miejscu ze względu na liczbę miejsc noclegowych w hotelach jest województwo zachodniopomorskie. W 2012 r. liczba miejsc tego typu wzrosła tu o prawie 30% w stosunku do roku poprzedniego. 17 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 692/2011 z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie europejskiej statystyki w dziedzinie turystyki i uchylające dyrektywę Rady 95/57/WE, Dziennik Urzędowy UE nr 192 z 22 lipca 2011 r. ( do?uri=oj:l:2011:192:0017:0032:pl:pdf)
4 Logistyka - nauka Wyróżnienie hoteli wśród wszystkich turystycznych obiektów noclegów nie było przypadkowe. Analiza danych statystycznych18 pozwoliła na sformułowanie pewnych konkluzji. Po pierwsze, liczba hoteli w Polsce rośnie z roku na rok. W 2012 r. na terenie całego kraju wzrosła o ponad 200% w odniesieniu do 1995 r. W województwie dolnośląskim wzrost ten był największy i wyniósł 215,9%. W pozostałych badanych województwach był niższy, mianowicie w lubuskim 187%, zachodniopomorskim 126,1%. Natomiast najniższy, czyli 44% w opolskim. Po drugie, hotele to obiekty noclegowe, które wybierają turyści zagraniczni. W 2012 r. 80% turystów zagranicznych nocujących w Polsce wybrało hotel. Udział turystów nocujących w hotelach w ogólnej liczbie turystów zagranicznych korzystających z obiektów noclegowych na terenie czterech badanych województw był zróżnicowany. Najwyższy odnotowano w dolnośląskim aż 81%. Nieco niższy w opolskim 75,6% i lubuskim 73,9%. Natomiast najniższy w zachodniopomorskim 60,4%. Pozycja województwa zachodniopomorskiego wynika ze specyfiki regionu, w którym jest dużo więcej obiektów noclegów innego typu. Rozpatrując łącznie turystów krajowych i zagranicznych korzystających z obiektów noclegowych, procentowy udział tych nocujących w hotelach jest znacznie niższy, zarówno dla całej Polski (około 60%), jak i poszczególnych województw (59,5% w dolnośląskim, 56,2% lubuskim, 41,5% opolskim, 39,1% zachodniopomorskim). Po trzecie, niemal wszystkie hotele są obiektami turystycznymi całorocznymi. Są w stanie przyjąć turystów przez cały rok i stopień wykorzystania miejsc noclegowych w hotelach jest wyższy niż we wszystkich obiektach łącznie. Analiza wskaźnika Baretje a i Deferta, jako miernika rozwoju funkcji turystycznej regionu, wyznaczonego dla Polski i czterech województw pozwala na stwierdzenie, że w województwie zachodniopomorskim turystyka odgrywa największą rolę. Wartość wskaźnika jest znacznie większa niż średnia dla całego kraju. W województwach lubuskim i dolnośląskim jest jednakowa i niewiele większa od średniej krajowej, natomiast w opolskim ponad dwa razy mniejsza. 18 Obliczenia przeprowadzono na podstawie danych statystycznych Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego ( r.) Z analizy drugiego z mierników, wyszczególnionego w (Tabeli 1) wynika, że województwo zachodniopomorskie charakteryzuje się największą gęstością bazy noclegowej, natomiast opolskie najmniejszą. Na podstawie stopnia wykorzystania turystycznych miejsc noclegowych można wnioskować o niewykorzystanym potencjale bazy noclegowej zarówno w Polsce, jak i na terenie czterech badanych województw. W 2012 r. tylko w województwie zachodniopomorskim wskaźnik ten był wyższy od średniej krajowej, a jednocześnie był najwyższy w Polsce. Niemniej jednak wskazuje na wykorzystanie tylko 44,0% dostępnych miejsc noclegowych (w skali całego roku). Natomiast województwo opolskie charakteryzowało się najmniejszym wykorzystaniem bazy noclegowej. Jest to jednak zjawisko podlegające sezonowości. Z tego względu na (Rys. 1) przedstawiono stopień wykorzystania miejsc noclegowych w obiektach turystycznych w Polsce oraz w województwach zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim w ciągu całego 2012 r. z rozbiciem na miesiące. Rys. 1. Stopień wykorzystania miejsc w turystycznych obiektach noclegowych w Polsce oraz w województwach zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim w 2012 r. (w %) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego ( r.) Analiza stopnia wykorzystania miejsc noclegowych we wszystkich obiektach turystycznych w miesiącach od stycznia do grudnia 2012 r. pozwala zaobserwować prawidłowość, że województwo zachodniopomorskie osiąga najwyższą jego wartość przez niemal cały rok. We wszystkich województwach największe wykorzystanie bazy noclegowej występuje w okresie letnim, szczególnie wysokie w zachodniopomorskim jednym z polskich regionów nadmorskich. Natomiast w dolnośląskim wskaźnik jest podwyższony również 195
5 Logistyka - nauka w okresie ferii zimowych oraz w czasie tzw. majówki. Przez większą cześć roku w województwach opolskim i lubuskim odnotowano najmniejsze wykorzystanie bazy noclegowej. Najwyższy stopień wykorzystania miejsc noclegowych uzyskano w województwie zachodniopomorskim w miesiącu lipcu i wynosił 59,2%. Oznacza to, że ponad 40% miejsc nie zostało wykorzystanych, czyli nawet w okresie i miejscu najintensywniejszego ruchu turystycznego potencjał jest znacznie większy. Na (Rys. 2) przedstawiono stopień wykorzystania miejsc noclegowych w hotelach w Polsce oraz w województwach zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim w ciągu całego 2012 r. We wszystkich badanych województwach wykorzystanie miejsc w hotelach jest wyższe niż w obiektach turystycznych łącznie. Zależność taka występuje przez cały rok. Najwyższą wartość odnotowano w województwie zachodniopomorskim w sierpniu 62,9%. Również w tym przypadku możliwości przyjęcia turystów były znacznie większe. Rys. 2. Stopień wykorzystania miejsc noclegowych w hotelach w Polsce oraz w województwach zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim w 2012 r. (w %) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego ( r.) Wzrost wielkości ruchu turystycznego nie jest tylko uwarunkowany dostępnością bazy noclegowej. Ważną rolę odgrywają również inne elementy zagospodarowania turystycznego jak baza żywieniowa, komunikacyjna, towarzysząca oraz pozostałe czynniki, warunkujące rozwój turystyki na danym obszarze. Jednakże większe wykorzystanie bazy noclegowej mogłoby wpłynąć na wzrost zapotrzebowania turystów również na inne usługi świadczone wobec nich. 196 Dostępność komunikacyjna Ważnym elementem potencjału turystycznego, poza bazą noclegową, jest również dostępność komunikacyjna. Dostępność komunikacyjna to wszelkie możliwości dojazdu do terenu będącego celem podróży oraz poruszania się po nim. Można wyróżnić dostępność zewnętrzną (sieć połączeń komunikacyjnych między miejscem zamieszkania a celem podroży) i wewnętrzną (sieć połączeń w obrębie wybranego regionu)19. Aby ocenić dostępność komunikacyjną badanych województw należy przeanalizować wybrane parametry związane z transportem. W 2012 r. województwo zachodniopomorskie charakteryzowało się następującymi cechami transportowymi:20 1) 1254 km linii kolejowych normalnotorowych (5,5 km/100 km2), 2) ,5 km dróg publicznych ogółem (83,3 km/ 100 km2), 3) 1102 krajowe linie regularnej komunikacji autobusowej o długości km i 5 linii międzynarodowych o długości 617 km, 4) pasażerów przybyłych i odprawionych w Porcie Lotniczym Szczecin Goleniów, 5) porty morskie z międzynarodowym ruchem pasażerskim: Świnoujście (około 55% ruchu w polskich portach), Międzyzdroje (nieco ponad 3,2%), Kołobrzeg (około 1,6%) i inne. Województwo lubuskie w 2012 r. cechowało się następującymi parametrami:21 1) 971 km linii kolejowych normalnotorowych (6,9 km/100 km2), 2) km dróg publicznych ogółem (97,4 km/ 100 km2), 3) 880 krajowych linii regularnej komunikacji autobusowej o długości km, 4) pasażerów przybyłych i odprawionych w Porcie Lotniczym Zielona Góra/Babimost. W województwie dolnośląskim w 2012 r. było:22 1) 1779 km linii kolejowych normalnotorowych (8,9 km/100 km2), 19 J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt turystyczny..., op. cit., s Transport wyniki działalności w 2012 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa Ibidem 22 Ibidem
6 2) ,2 km dróg publicznych ogółem (118,7 km/100 km 2 ), 3) 1450 krajowych linii regularnej komunikacji autobusowej o długości km i 9 linii międzynarodowych o długości km, 4) pasażerów przybyłych i odprawionych w Porcie Lotniczym Wrocław. Natomiast w opolskim: 23 1) 821 km linii kolejowych normalnotorowych (8,7 km/100 km 2 ), 2) ,1 km dróg publicznych ogółem (120,5 km/100 km 2 ), 3) 428 krajowych linii regularnej komunikacji autobusowej o długości km i 20 linii międzynarodowych o długości km. Ocena wskazanych danych dotyczących transportu w badanych województwach uzależniona jest również od środków transportu wybieranych przez przyjeżdzających turystów. Według badań Instytutu Turystyki polscy turyści podczas krajowych podróży w 2012 r. preferowali samochód osobowy (70%) i pociąg (13%) 24. Biorąc pod uwagę drogi publiczne w przeliczeniu na powierzchnię, to wśród czterech województw najlepiej wypada opolskie 120,5 km/100 km 2. Niestety jest to wartość poniżej średniej krajowej (131,8). Najniższy współczynnik odnotowano w województwie zachodniopomorskim tylko 83,3 km/100 km 2. Poza liczbą dróg istotna jest również ich jakość. Pod tym względem sytuacja wygląda inaczej. W raporcie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad podano ocenę stanu nawierzchni dróg krajowych w poszczególnych województwach w 2012 r. 74,9% dróg w województwie zachodniopomorskim, 61,8% w lubuskim, 53% w dolnośląskim i 62,1% w opolskim określono stanem dobrym 25. Wśród czterech analizowanych województw w zachodniopomorskim jest najmniejsza gęstość dróg publicznych, ale ich stan jest najlepszy. Pod względem gęstości linii kolejowych województwo zachodniopomorskie wypada najgorzej. Pozostałe trzy charakteryzują się gęstością wyższą niż średnia krajowa. Najwyższa w dolnośląskim 8,9 km/100 km 2. Turyści zagraniczni korzystający z turystycznych obiektów noclegowych na terenie czterech bada- nych województw głównie podróżują samochodem i samolotem. Jeśli chodzi o turystów preferujących transport lotniczy, to najlepszą dostępnością charakteryzuje się województwo dolnośląskie. Wnioski 1. Obszar polskich regionów partnerskich CETC ROUTE 65 (województwa zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie i opolskie) charakteryzuje się zróżnicowanym znaczeniem turystyki w jego rozwoju. Tereny te różnią się pod względem zasobów i potencjału turystycznego, a także zdolności wykorzystania jego elementów. 2. W 2012 r. na terenie czterech analizowanych województw znajdowało około 31% wszystkich turystycznych obiektów noclegowych w Polsce. Pod względem liczby miejsc noclegowych w tych obiektach województwo zachodniopomorskie jest liderem. Natomiast województwo dolnośląskie ma najwięcej miejsc noclegowych w hotelach. 3. Województwo zachodniopomorskie jest regionem o najwyższej gęstości bazy noclegowej, natomiast opolskie o najniższej. We wszystkich czterech badanych regionach istnieją znacznie większe możliwości w zakresie obsługi ruchu turystycznego. Potencjał bazy noclegowej jest niewykorzystany. 4. Polscy turyści w swoich podróżach krajowych preferują samochód osobowy jako środek transportu. Wśród czterech analizowanych województw w zachodniopomorskim jest najmniejsza gęstość dróg publicznych, ale ich stan jest najlepszy. W województwie dolnośląskim najmniejszy odsetek dróg oceniono jako stan dobry. Natomiast dla turystów zagranicznych, często podróżujących transportem lotniczym najlepszą dostępnością charakteryzuje się województwo dolnośląskie. Streszczenie 23 Ibidem 24 J. Łaciak: Krajowe i zagraniczne wyjazdy Polaków w 2012 r., Instytut Turystyki Sp. z o. o., Warszawa 2013, s. 7 ( r.) 25 Raport o stanie technicznym sieci dróg krajowych na koniec 2012 r., Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Warszawa 2013, s. 14 Celem artykułu jest wskazanie ścisłego związku turystyki z transportem. Została przeprowadzona analiza potencjału turystycznego regionów znajdujących się w obrębie korytarza transportowego. Obszarem, który został poddany ocenie są cztery polskie województwa, będące regionami partnerskimi porozumienia o utwo- 197
7 rzeniu Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego CETC ROUTE 65. Analiza dotycząca turystyki w regionie zachodniopomorskim jest wynikiem badań prowadzonych w ramach projektu rozwojowego pt. Badanie i modelowanie zintegrowanego gałęziowo systemu transportowego w regionie zachodniopomorskim ze szczególnym uwzględnieniem Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ Południe CETC RO- UTE 65 ( ) oraz projektu badawczego własnego pt. Portowe centra logistyczne jako stymulanty rozwoju portów, miast portowych i regionów nadmorskich. Badanie, modelowanie, koncepcja lokalizacji, eksploatacji i zarządzania ( ). Oba projekty były realizowane pod kierunkiem Cz. Christowej w Akademii Morskiej w Szczecinie. Abstract The main aim of the article is an indication of the close relationship between tourism and transport. Analysis of the tourism potential in regions located within transport corridor has been carried out. The area that has been assessed are four of Polish voivodeships partner regions within CETC ROUTE 65. The analysis of tourism in the Zachodniopomorski region is the result of the research done under the development project entitled Research on and modelling of mode-integrated transport system in the Zachodniopomorski region with a focus on the Central European Transport Corridor orth South CETC ROUTE 65 ( ) and research project Port logistic centres as stimulants of the development of ports, port towns and seaside regions. Research, modelling, concept of location, operations and management ( ). The research was co-ordinated by Czesława Christowa at the Maritime University of Szczecin. Literatura 1. Bosiacki S., Hołderna-Mielcarek B.: Potencjał turystyczny Poznania jako podstawa kreowania produktów markowych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 591, seria: Ekonomiczne problemy usług nr 53, Szczecin Christowa Cz.: Wielokryterialna analiza SWOT systemu transportowego funkcjonującego w regionie zachodniopomorskim ze szczególnym uwzględnieniem Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ Południe CETC ROUTE 65, [w:] System transportowy regionu zachodniopomorskiego. Ocena stanu, monografia pod redakcją naukową Cz. Christowej, Wyd. Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin Europa najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego, Komunikat Komisji Europejskiej, KOM(2010) 352, Bruksela Gaworecki W. W.: Turystyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Hącia E.: Analiza funkcji turystycznej regionu zachodniopomorskiego jako generatora zapotrzebowania na przewozy, [w:] System transportowy regionu zachodniopomorskiego. Ocena stanu, monografia pod redakcją naukową Cz. Christowej, Wyd. Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin International tourism demand exceeds expectations in the first half of 2013, Press Release (media.unwto.org/en/press-release r.) 7. Kaczmarek J, Stasiak A., Włodarczyk B.: Produkt turystyczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Kurek W., Mika M.: Turystyka jako przedmiot badań naukowych, [w:] Turystyka, praca pod redakcją naukową W. Kurka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Łaciak J.: Krajowe i zagraniczne wyjazdy Polaków w 2012 r., Instytut Turystyki Sp. z o. o., Warszawa 2013 ( r.) 10. Meyer B.: Aktywność samorządu lokalnego jako element potencjału turystycznego na przykładzie wybranych gmin województwa zachodniopomorskiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 590, seria: Ekonomiczne problemy usług nr 52, Szczecin Pawlikowska-Piechotka A.: Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne, Wyd. Novae Res, Gdynia Pawlusiński R.: Transport w turystyce, [w:] Turystyka, praca pod redakcją naukową W. Kurka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2012 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa Raport o stanie technicznym sieci dróg krajowych na koniec 2012 r., Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Warszawa Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 692/2011 z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie 198
8 europejskiej statystyki w dziedzinie turystyki i uchylające dyrektywę Rady 95/57/WE, Dziennik Urzędowy UE nr 192 z 22 lipca 2011 r. ( do?uri=oj:l:2011:192:0017:0032:pl:pdf) 16. Spotkanie informacyjne nt. sektora turystyki zorganizowane w siedzibie UWTO w Madrycie ( r.) 17. Transport wyniki działalności w 2012 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego 199
Funkcja turystyczna jako generator zapotrzebowania na usługi transportowe w regionach nadmorskich w Polsce
Ewa Hącia 1 Funkcja turystyczna jako generator zapotrzebowania na usługi transportowe w regionach nadmorskich w Polsce 614 Wstęp Zgodnie z dokumentami unijnymi turystyka jest kluczowym czynnikiem rozwoju
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2011 ROKU
TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2011 ROKU Źródłem danych o stanie i wykorzystaniu bazy noclegowej województwa świętokrzyskiego w 2011 roku jest stałe badanie Głównego Urzędu Statystycznego, prowadzone
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM W 2011 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W OPOLU Informacja sygnalna Data opracowania maj 2012 tel. 77 423 01 10 11 77 423 01 20 21 e-mail: sekretariatusopl@stat.gov.pl Internet: www.stat.gov.pl TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych
Materiał na konferencję prasową w dniu 25 października 2011 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa 1 wg stanu w dniu 31 lipca oraz
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych. Wykorzystanie bazy noclegowej 1 w 2008 roku
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Materiał na konferencję prasową w dniu 25 czerwca 2009 r. Notatka Informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie bazy noclegowej 1 w 2008 roku Zgodnie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE POLSKI TURYSTYKA W 2011 R.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE Informacja sygnalna Warszawa Rzeszów, 28 września 2012 r. CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA
Bardziej szczegółowoprof. ZUT dr hab. Czesława Christowa
prof. ZUT dr hab. Czesława Christowa ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE UDZIAŁ W WYBRANYCH PROJEKTACH B+R 1. Portowe centra logistyczne jako stymulanty rozwoju portów, miast portowych
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie
Akademia Morska w Szczecinie Modelowanie zintegrowanego gałęziowo systemu transportowego Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu Instytut Zarządzania Transportem Zakład Organizacji i Zarządzania Projekt
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia
Materiał na konferencję prasową w dniu 25 września 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa 1 wg stanu w dniu
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych
Materiał na konferencję prasową w dniu 23 marca 2011 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa 1 i jej wykorzystanie w 2010 roku W
Bardziej szczegółowoAnaliza popytu na przewozy turystyczne w regionach nadmorskich w Polsce
HĄCIA Ewa 1 Analiza popytu na przewozy turystyczne w regionach nadmorskich w Polsce Słowa kluczowe przewozy turystyczne, regiony nadmorskie, popyt, ruch turystyczny zagraniczny przyjazdowy Streszczenie
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia
Materiał na konferencję prasową w dniu 3 września 214 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa według stanu w dniu
Bardziej szczegółowoBadanie krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2014 Streszczenie raportu wyniki desk research
Badanie krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2014 Streszczenie raportu wyniki desk research Listopad 2014 Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego
Bardziej szczegółowoTurystyka w województwie małopolskim w 2016 r.
Turystyka w województwie małopolskim w 216 r. Opracowanie sygnalne Maj 217 r. Rośnie popularność turystyczna województwa małopolskiego, co potwierdzają miary opisujące ruch turystyczny w 216 r. To między
Bardziej szczegółowoWykaz dorobku opublikowanego w latach 2006 2014 List of publications in the years 2006 2014
ZAKŁAD ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA mgr inż. Ewa Hącia 1. 2. 3. 4. Wykaz dorobku opublikowanego w latach 2006 2014 List of publications in the years 2006 2014 Rok 2014 Hącia E.: The development of tourist
Bardziej szczegółowoBaza noclegowa w I kwartale 2012 roku 1
Materiał na konferencję prasową w dniu 31 maja 212 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa w I kwartale 212 roku
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 8.6.215 r. Notatka informacyjna Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w I kwartale 215 roku W pierwszych trzech miesiącach roku 215, w porównaniu do I kwartału
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://www.stat.gov.pl/krak Informacja sygnalna - Nr 4 Data opracowania
Bardziej szczegółowoPodstawowe dane Liczba obiektów noclegowych turystyki ogółem (stan w dniu 31 VI ) 296
Podstawowe dane Liczba obiektów noclegowych turystyki ogółem (stan w dniu 31 VII) 296 z ogółem: obiekty całoroczne 259 hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe 189 Liczba miejsc noclegowych w
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY w SZCZECINIE
URZĄD STATYSTYCZNY w SZCZECINIE Opracowania sygnalne Szczecin, czerwiec 2010 r. TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W 2009 R. Na terenie województwa zachodniopomorskiego, według stanu na dzień
Bardziej szczegółowoTRANSPORT W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM
Urząd Statystyczny w Katowicach Śląski Ośrodek Badań Regionalnych ul. Owocowa 3, 40 158 Katowice e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.: 32 779 12 00 fax: 32 779 13 00, 258 51 55 katowice.stat.gov.pl
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM W 2015 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W OPOLU ul. ks. Hugona Kołłątaja 5B, 45-064 Opole Informacja sygnalna Data opracowania maj 2016 tel. 77 423 01 10 11 77 423 10 01 fax 77 423 01 25 e-mail: SekretariatUSopl@stat.gov.pl
Bardziej szczegółowoWykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2013 roku.
Materiał na konferencję prasową w dniu 25 marca 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Uwaga: od 2012 r. zmiana zakresu prezentowanych danych
Bardziej szczegółowoWykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2014 roku.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Uwaga: od 212 r. zmiana zakresu prezentowanych danych przez włączenie informacji na temat pokoi gościnnych
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia. Wykorzystanie bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania w 2011 roku.
Materiał na konferencję prasową w dniu 26 marca 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie bazy noclegowej zbiorowego
Bardziej szczegółowoPopyt turystyczny w polskich regionach nadmorskich ze szczególnym uwzględnieniem miast portowych
HĄCIA Ewa 1 Popyt turystyczny w polskich regionach nadmorskich ze szczególnym uwzględnieniem miast portowych WSTĘP Rozpatrywanie turystyki jako zjawiska ekonomicznego wiąże się z zaspokajaniem potrzeb
Bardziej szczegółowoWykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2012 roku
Materiał na konferencję prasową w dniu 22 marca 2013 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie turystycznych obiektów
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA I OCENA SYSTEMU TRANSPORTU
Rozdział 3. CHARAKTERYSTYKA I OCENA SYSTEMU TRANSPORTU PASAŻERSKIEGO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPO- MORSKIM 3.1. Specyfika społeczno-gospodarcza województwa zachodniopomorskiego Podjęcie próby opracowania
Bardziej szczegółowoFOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Oeconomica 2016, 324(82)1, 29 44
DOI: 10.21005/oe.2016.82.1.03 FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Oeconomica 2016, 324(82)1, 29 44 Ewa HĄCIA GŁÓWNE ASPEKTY ROZWOJU FUNKCJI TURYSTYCZNEJ
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
Materiał na konferencję prasową w dniu 3 września 214 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 24.3.216 r. Notatka informacyjna Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 215 roku Obiekty noclegowe
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA I WYPOCZYNEK W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2004 R.
TURYSTYKA I WYPOCZYNEK W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2004 R. Informacje o stanie i wykorzystaniu bazy noclegowej turystyki pochodzą ze stałych badań statystycznych GUS. Dane dotyczące liczby obiektów
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2015 R.
TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2015 R. Informacja Sygnalna Maj, 2016 W Y B R A N E D A N E W dniu 31 VII 2015 r. w województwie łódzkim zlokalizowane były 352 turystyczne obiekty noclegowe. W porównaniu
Bardziej szczegółowoUwarunkowania rozwoju turystyki w regionach nadmorskich w Polsce
HĄCIA Ewa 1 Uwarunkowania rozwoju turystyki w regionach nadmorskich w Polsce Słowa kluczowe turystyka, regiony nadmorskie, miasta portowe, rozwój regionalny Streszczenie Celem publikacji jest przedstawienie
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa, 30.11.2015 r. Turystyczne obiekty noclegowe 1 Prezentowane informacje dotyczą obiektów noclegowych posiadających 10 lub więcej miejsc noclegowych
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 17.11.217 r. Notatka informacyjna Turystyczne obiekty noclegowe na obszarach nadmorskich w sezonie wakacyjnym Prezentowane informacje dotyczą obiektów noclegowych posiadających
Bardziej szczegółowoPodróże Polaków w 2013 roku 1. Podstawowe wyniki badań
Badania wykonane przez Activ Group. na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej na rok temat nr 1.30.06(099) Aktywność turystyczna Polaków.
Bardziej szczegółowoSYMULACYJNA OCENA POTENCJAŁU ROZWOJOWEGO MIAST WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO W KONTEKŚCIE WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ Z BRANDENBURGIĄ
Streszczenie SYMULACYJNA OCENA POTENCJAŁU ROZWOJOWEGO MIAST WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO W KONTEKŚCIE WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ Z BRANDENBURGIĄ Celem analiz było wskazanie miast i obszarów w województwie lubuskim,
Bardziej szczegółowoCharakterystyka przyjazdów cudzoziemców do Polski w 2015 roku
Charakterystyka przyjazdów cudzoziemców do Polski w 2015 roku W 2015 r. badania statystyczne w zakresie zagranicznej turystyki przyjazdowej i wyjazdowej oraz krajowej prowadzone były przez Urząd Statystyczny
Bardziej szczegółowoPodstawowe dane. Korzystający z noclegów w obiektach noclegowych turystyki ogółem (w ciągu roku)
Podstawowe dane Liczba obiektów noclegowych turystyki ogółem (stan w dniu 31 VII) 357 z ogółem: obiekty całoroczne 319 hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe 211 obiekty indywidualnego zakwaterowania
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
Materiał na konferencję prasową w dniu 30 września 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 29.09.2016 r. Notatka informacyjna Baza noclegowa według stanu w dniu 31 lipca 2016 r. i jej wykorzystanie
Bardziej szczegółowoTurystyka w województwie mazowieckim w 2017 r.
INFORMACJE SYGNALNE dd.mm.rrrr r. Turystyka w województwie mazowieckim w 2017 r. 18.05.2018 r. 22,7% udział turystów zagranicznych odwiedzających Polskę Województwo mazowieckie mimo niskiego udziału w
Bardziej szczegółowoCharakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski 1 w I półroczu 2016 roku
Charakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski 1 w I półroczu 2016 roku Krajowe wyjazdy mieszkańców Polski Według szacunków Ministerstwa Sportu i Turystyki w pierwszych sześciu miesiącach
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa TRANSPORT W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2015 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: 31.10.2016 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 TRANSPORT
Bardziej szczegółowoBadanie ankietowe: Postawy mieszkańców województwa śląskiego wobec transportu zbiorowego i indywidualnego
Badanie ankietowe: Postawy mieszkańców województwa śląskiego wobec transportu zbiorowego i indywidualnego W listopadzie 2011 r. na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego zostało przeprowadzone
Bardziej szczegółowoCharakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski w 2016 roku
Charakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski w 2016 roku W 2016 r. uczestnictwo mieszkańców Polski 1 w wieku 15 lat i więcej w wyjazdach turystycznych wyniosło 57%. Jednocześnie
Bardziej szczegółowoDziałania rozwojowe w zakresie infrastruktury turystycznej. Property Forum Polska Północna Gdańsk, 5 marca 2012 r.
Działania rozwojowe w zakresie infrastruktury turystycznej Property Forum Polska Północna Gdańsk, 5 marca 2012 r. Informacje ogólne Liczba mieszkańców: około 40 tys. Wyspiarskie położenie. Przygraniczne
Bardziej szczegółowoCharakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski w 2015 roku
Charakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski w 2015 roku W 2015 r. badania statystyczne w zakresie zagranicznej turystyki wyjazdowej oraz krajowej mieszkańców Polski, tzw. rezydentów
Bardziej szczegółowoCharakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski w I półroczu 2015 roku
Charakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski w I półroczu 2015 roku W 2015 r. badania statystyczne w zakresie turystyki krajowej i zagranicznej turystyki wyjazdowej mieszkańców
Bardziej szczegółowoCharakterystyka przedsiębiorstw transportu samochodowego w Polsce w latach
Logistyka - nauka Krystyna Bentkowska-Senator, Zdzisław Kordel Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie Charakterystyka przedsiębiorstw transportu samochodowego w Polsce w latach 2007-2010 Pozytywnym
Bardziej szczegółowoRozdział IV ANALIZA PORÓWNAWCZA POZYCJI KONKURENCYJNEJ POLSKICH REGIONÓW TURYSTYCZNYCH
Rozdział IV ANALIZA PORÓWNAWCZA POZYCJI KONKURENCYJNEJ POLSKICH REGIONÓW TURYSTYCZNYCH 1. Pozycja konkurencyjna regionów określona ich ogólnymi cechami W rozdziale II opisano ogólne cechy poszczególnych
Bardziej szczegółowoLogistyka - nauka. Polski sektor TSL w latach Diagnoza stanu
Adiunkt/dr Joanna Brózda Akademia Morska w Szczecinie, Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu, Instytut Zarządzania Transportem, Zakład Organizacji i Zarządzania Polski sektor TSL w latach 2007-2012.
Bardziej szczegółowoGdyńskie Forum Korytarza Bałtyk Adriatyk. Węzeł miejski Gdynia w sieci korytarzy bazowych TEN-T. Wiedzieć: Co?, Gdzie?, Kiedy?, Jak?
28.04.2016 Gdyńskie Forum Korytarza Bałtyk Adriatyk Węzeł miejski Gdynia w sieci korytarzy bazowych TEN-T Wiedzieć: Co?, Gdzie?, Kiedy?, Jak?, Dla Kogo?, Kto? - dla węzła miejskiego Gdynia Co? 88 węzłów
Bardziej szczegółowoBadanie krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2014 Streszczenie raportu wyniki PAPI
Badanie krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2014 Streszczenie raportu wyniki PAPI Listopad 2014 Przedmiot, cele i termin badania Termin badania PAPI:
Bardziej szczegółowoKształtowanie mobilności miejskiej w Szczecińskim Obszarze Metropolitalnym. Gdańsk, września 2018
Kształtowanie mobilności miejskiej w Szczecińskim Obszarze Metropolitalnym Gdańsk, 26-27 września 2018 Zaludnienie Ziemi Rok 1800 Rok 2018 Rok 2050 Populacja 1 mld Populacja 7,5 mld Populacja 10 mld Kierunek
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa, 31.1.216 r. Turystyczne obiekty noclegowe 1 na obszarach nadmorskich 2 Uwaga: Począwszy od danych za 216 r. w statystyce dotyczącej turystycznej
Bardziej szczegółowo1. PODSTAWOWE POJĘCIA
C z e s ł a w a C h r i s t o w a M a r i a C h r i s t o w a - D o b r o w o l s k a A k a d e m i a M o r s k a w S z c z e c i n i e W y d z i a ł I n ż y n i e r y j n o - E k o n o m i c z n y T r
Bardziej szczegółowoWarszawa 5 listopada 2009 roku
Warszawa 5 listopada 2009 roku na (im)pulsie rozwoju produktu turystyki biznesowej Katowic i Śląska Krzysztof Cieślikowski ciesliko@wp.pl Projekt Przeprowadzenie kampanii promocyjnej produktu turystyki
Bardziej szczegółowoKONKURS MAESTRO 3 STATYSTYKI
KONKURS MAESTRO 3 STATYSTYKI Rozstrzygnięcie: styczeń 2013 r. 15 czerwca 2012 roku Narodowe Centrum Nauki po raz trzeci ogłosiło konkurs MAESTRO przeznaczony dla doświadczonych naukowców na projekty badawcze
Bardziej szczegółowoTab. 2. Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych
MINISTERSTWO SPORTU I TURYSTYKI Badania wykonano w Instytucie Turystyki Sp. z o.o. na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej na rok temat
Bardziej szczegółowoRysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju
STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA POLSKA W 2007 ROKU WIELKIE MIASTA
Instytut Turystyki sp. z o.o. TURYSTYKA POLSKA W 2007 ROKU WIELKIE MIASTA BoŜena Radkowska Warszawa, 2008 Szczecin W 2007 roku do Szczecina przyjechało około 0,6 mln turystów krajowych i 0,5 mln zagranicznych.
Bardziej szczegółowoNoclegi Noclegi 1096% 1139% 1083% 1091% 1237% 1053%
Ruch turystyczny Wielkość ruchu turystycznego Na przestrzeni czterech ostatnich lat w województwie zachodniopomorskim wzrosła liczba osób korzystających z obiektów zbiorowego zakwaterowania. Największy
Bardziej szczegółowoMetodyczne aspekty badań w zakresie lokalizacji, budowy i eksploatacji portowych centrów logistycznych w Polsce
Czesława Christowa 1, Maria Christowa -Dobrowolska 2 Metodyczne aspekty badań w zakresie lokalizacji, budowy i eksploatacji portowych centrów logistycznych w Polsce 462 Podstawowe pojęcia Centrum logistyczne
Bardziej szczegółowoPrzekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki.
Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki. Efektem pierwszego etapu prac na Programem Rozwoju Miasta Łomża było powstanie analizy SWOT i
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA POLSKA W 2008 ROKU WIELKIE MIASTA
Instytut Turystyki sp. z o.o. TURYSTYKA POLSKA W 2008 ROKU WIELKIE MIASTA BoŜena Radkowska Warszawa, 2009 Szczecin W 2008 roku do Szczecina przyjechało około 0,6 mln turystów krajowych i tyle samo zagranicznych.
Bardziej szczegółowoRYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM
RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Urząd Statystyczny we Wrocławiu 50-950 Wrocław, ul. Oławska 31, tel. 71 371 63 00, fax 71 371 63 60 PLAN PREZENTACJI Wprowadzenie Województwo
Bardziej szczegółowoOcena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami
Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami dr hab. Danuta Kołodziejczyk Prof. IERiGŻ-PIB Konferencja IERiGŻ-PIB Strategie dla sektora
Bardziej szczegółowoTab. 2. Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych
MINISTERSTWO SPORTU I TURYSTYKI Badania wykonano w Instytucie Turystyki Sp. z o.o. na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej na rok temat
Bardziej szczegółowoI. Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych
MINISTERSTWO SPORTU I TURYSTYKI Badania wykonano w Instytucie Turystyki Sp. z o.o. na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej na rok temat
Bardziej szczegółowo48,6% Turystyka w Unii Europejskiej INFORMACJE SYGNALNE r.
INFORMACJE SYGNALNE Turystyka w Unii Europejskiej 16.02.2018 r. 48,6% Udział noclegów udzielonych turystom Według Eurostatu - Urzędu Statystycznego Unii Europejskiej, liczba noclegów udzielonych w turystycznych
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://krakow.stat.gov.pl Opracowanie sygnalne Nr 4 Data opracowania -
Bardziej szczegółowoTab. 8.1. Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw
8. Grażyna Korzeniak, Katarzyna Gorczyca, Policentryczność rozwoju systemu osadniczego z udziałem miast małych i średnich w kontekście procesów metropolizacji [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym
Bardziej szczegółowoI. Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych
MINISTERSTWO SPORTU I TURYSTYKI Badania wykonano w Instytucie Turystyki Sp. z o.o. na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej na rok 2010 temat
Bardziej szczegółowo1 Założenia Programu Promocji Zachodniopomorskich Produktów Turystycznych na lata Po pierwsze selekcja produktów wiodących.
Spis treści 1 Założenia Programu Promocji Zachodniopomorskich Produktów Turystycznych na lata 2014-2020 Po pierwsze selekcja produktów wiodących. Po drugie wybór grup odbiorców. 2 Uwarunkowania wewnętrzne
Bardziej szczegółowoRegionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego
Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego PREAMBUŁA W celu planowania rozwoju regionu metropolitalnego
Bardziej szczegółowoTurystyka w województwie zachodniopomorskim w 2012 r.
Urząd Statystyczny w Szczecinie OPRACOWANIA SYGNALNE Szczecin, maj 2013 Notatka prezentuje wyniki badania prowadzonego z częstotliwością miesięczną na formularzu o symbolu KT-1 (sprawozdanie o wykorzystaniu
Bardziej szczegółowoUrząd Statystyczny w Olsztynie
Urząd Statystyczny w Olsztynie Informacja sygnalna Olsztyn, 2010 05 31 Kontakt: e mail SekretariatUSOls@stat.gov.pl tel. (89) 524 36 66, fax (89) 524 36 67 TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO MAZURSKIM
Bardziej szczegółowoTurystyka w gospodarce regionalnej. Liczba godzin stacjonarne: Wykłady: 30 Ćwiczenia: 15. niestacjonarne: Wykłady: 18 Ćwiczenia: 9
Karta przedmiotu Wydział: Wydział Finansów Kierunek: Gospodarka przestrzenna I. Informacje podstawowe Nazwa przedmiotu Turystyka w gospodarce regionalnej Nazwa przedmiotu w j. ang. Język prowadzenia przedmiotu
Bardziej szczegółowoMETODYKA BADAŃ SYSTEMU TRANSPORTOWEGO W REGIONIE ZACHODNIOPOMORSKIM METHODOLOGY OF RESEARCH ON THE TRANSPORT SYSTEM IN THE ZACHODNIOPOMORSKI REGION
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2012 Seria: TRANSPORT z. 75 Nr kol. 1863 Czesława CHRISTOWA 1 METODYKA BADAŃ SYSTEMU TRANSPORTOWEGO W REGIONIE ZACHODNIOPOMORSKIM Streszczenie. W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO STATYSTYCZNA ANALIZA ZMIAN LICZBY HOTELI W POLSCE W LATACH 1995-2004
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 429 EKONOMICZNE PROBLEMY TURYSTYKI NR 7 2006 RAFAŁ CZYŻYCKI, MARCIN HUNDERT, RAFAŁ KLÓSKA STATYSTYCZNA ANALIZA ZMIAN LICZBY HOTELI W POLSCE W LATACH 1995-2004
Bardziej szczegółowoKonferencja promująca produkt markowy Katowice MICE Energia Spotkań
Konferencja promująca produkt markowy Katowice MICE Energia Spotkań 29 czerwca 2010 r. Hotel Angelo w Katowicach P r o je k t P r z e p r o w a d z e n ie k a m p a n ii p r o m o c y j n e j p r o d u
Bardziej szczegółowoBiałystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat
Białystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat Toruń, 15-16 listopada 2012 r. dr Dariusz Piotrowski Joanna
Bardziej szczegółowoW ramach poszczególnych celów strategicznych respondenci wskazali te cele szczegółowe, które powinny być realizowane w pierwszej kolejności. Zgodnie z
5.2. Druga ankieta przeprowadzona wśród mieszkańców Celem drugiego sondażu było poznanie opinii na temat propozycji projektów misji i celów szczegółowych rozwoju miasta (Załącznik 3) wypracowanych przez
Bardziej szczegółowoDepartament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB
Bardziej szczegółowo4. Turystyka krajowa i zagraniczna
4. Turystyka krajowa i zagraniczna Aktywność turystyczna mieszkańców Polski w porównaniu z aktywnością obywateli państw Europy Zachodniej jest jeszcze stosunkowo niewielka ale systematycznie rośnie (szczególnie
Bardziej szczegółowoDepartament Badań Społecznych i Warunków Życia GUS Wydział Statystyki Turystyki i Sportu
Badanie bazy noclegowej w kontekście rozporządzenia PE i Rady nr 692/2011 w sprawie europejskiej statystyki turystyki i uchylające dyrektywę Rady 95/57/WE Departament Badań Społecznych i Warunków Życia
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA DZIAŁAŃ STRATEGICZNYCH W ZAKRESIE NISKOEMISYJNEJ DOSTĘPNOŚCI LOTNISKA WARSZAWA/MODLIN
Mazowieckie Forum Terytorialne Warszawa 17 lipca 2019 KONCEPCJA DZIAŁAŃ STRATEGICZNYCH W ZAKRESIE NISKOEMISYJNEJ DOSTĘPNOŚCI LOTNISKA WARSZAWA/MODLIN LAirA Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
Bardziej szczegółowoKONKURS OPUS 1 STATYSTYKI
Wskaźnik sukcesu, obliczany zarówno na podstawie stosunku liczby KONKURS OPUS 1 STATYSTYKI Rozstrzygnięcie: październik 2011 r. OPUS to konkurs na finansowanie projektów badawczych, w tym na finansowanie
Bardziej szczegółowoW WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM W 2013 R.
Urząd Statystyczny w Zielonej Górze 65954 Zielona Góra, ul. Spokojna 1 zielonagora.stat.gov.pl tel. 68 3 3 11, fax 68 3 536 79 TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM W 013 R. Lubuski Ośrodek Badań Regionalnych
Bardziej szczegółowoKoncepcja i inwentaryzacja tras rowerowych Pomorza Zachodniego. Szczecin, 23 lipca 2015 r.
Koncepcja i inwentaryzacja tras rowerowych Pomorza Zachodniego Szczecin, 23 lipca 2015 r. Dlaczego turystyka rowerowa? Turystyka aktywna jednym z głównych strategicznych produktów turystycznych regionu.
Bardziej szczegółowoSukces w turystyce. Marek W. Kozak. Seminarium EUROREG 23 października 2008
Sukces w turystyce Marek W. Kozak Seminarium EUROREG 23 października 2008 Rozwój turystyki: świat Źródło: Tourism Highlights 2008 edition,unwto 2008 Przychody z turystyki, Polska Źródło: Inst. Turystyki
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Infrastruktura turystyczna Rok akademicki: 2012/2013 Kod: ZZP-2-201-ZT-n Punkty ECTS: 2 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie Specjalność: Zarządzanie w Turystyce Poziom studiów: Studia
Bardziej szczegółowoNEWSletter statystyczny
NEWSletter statystyczny NEWSletter statystyczny z WYDZIAŁU ROZWOJU MIASTA WYDZIAŁ ROZWOJU MIASTA URZĄD URZĄD MIASTA POZNANIA POZNAŃ NA TLE AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ Numer Numer 1 1 styczeń styczeń 21 21
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2013 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania 11.07.2014 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15, 22 464 23 12 faks 22
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2014 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania 13.07.2015 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Internet:
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM W 2010 R.
TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM W 2010 R. Informacje zawarte w niniejszym opracowaniu dotyczą stanu i wykorzystania turystycznych obiektów zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania w 2010 r. Źródłem
Bardziej szczegółowoWitamy w Collegium Geographicum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM
Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań Witamy w Collegium Geographicum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM CENTRUM BADAŃ METROPOLITALNYCH Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Bardziej szczegółowoBAZA NOCLEGOWA W POLSCE W LATACH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM BAZY NOCLEGOWEJ INDYWIDUALNEGO ZAKWATEROWANIA
270 Izabela Kurtyka STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIV zeszyt 1 Izabela Kurtyka Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu BAZA NOCLEGOWA W POLSCE W LATACH 1997-2010
Bardziej szczegółowoSytuacja demograficzno-społeczna gminy Sierakowice
Sytuacja demograficzno-społeczna gminy Sierakowice Zbigniew Pietrzak Aleksandra Sarnowska Urząd Statystyczny w Gdańsku 17.09.2019 Gdańsk 1 UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE Stan i struktura ludności 2 3 Ludność
Bardziej szczegółowomiejskie obszary funkcjonalne Szkolenie na temat tożsamości funkcjonalnych obszarów miejskich
miejskie obszary funkcjonalne Szkolenie na temat tożsamości funkcjonalnych obszarów miejskich 07.06.2018 LUMAT Wprowadzenie zrównoważonego gospodarowania ziemią w zintegrowanym zarzadzaniu środowiskiem
Bardziej szczegółowo