Santa Cruz de Tenerife - Las Palmas de Gran Canaria

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Santa Cruz de Tenerife - Las Palmas de Gran Canaria"

Transkrypt

1 Santa Cruz de Tenerife - Las Palmas de Gran Canaria Wyspy Kanaryjskie, położone na zachód od południowomarokańskiego miasta Tarfaja, były w starożytności znane jako Wyspy Szczęśliwe i prawdopodobnie odwiedzane przez Greków i Rzymian. Na początku XIV w. zostały ponownie odkryte przez Europejczyków. Były wówczas zamieszkane przez lud Guanczów, pokrewny Berberom, który został później prawie całkowicie wytępiony w wielu krwawych bataliach i częściowo zasymilowany. W XIV i XV wieku Genua, Francja, Kastylia i Portugalia wysyłały tam swoje statki z kupcami, oficerami i misjonarzami. Po podboju wyspy przez Hiszpanów, ich rzeczywistymi właścicielami wysp byli możnowładcy (La Época Señorial). W tym czasie niepodbite pozostawały wyspy Gran Canaria, Teneryfa i La Palma. Możnowładcy nie potrafili sobie jednak poradzić z utrzymaniem władzy na zajętych wyspach, przez ataki portugalskie (Portugalia niby zrzekła się praw do wysp w 1479 roku), wiec w 1477 prawa do wysp zakupiła korona hiszpańska (epoka królewska La Época Realenga). Jako ostatnia został podbita Teneryfa Pierwszą dużą bitwę pod Acentejo (1494) nawet konkwistadorzy przegrali.

2

3 Il. Pelicar posąg w Candelarii (Teneryfa) Z 9 wodzów (menceyes) Guanczów, 6 podjęło walkę z Hiszpanami, przyłączając się do najsilniejszego, którym był Bencomo. Ich los był jednak lepszy niż np. Azteków. Na przykład jeden z nich Pelicar, żył w Sewilli pod przybranym nazwiskiem z tytułem kawalera (caballero), czyli jako hiszpański szlachcic. Podbite ziemie zostały rozdzielone wśród kolonizatorów i kler. Plebs pracował jako siła najemna lub dzierżawił tereny pod uprawę. Uprawiano najpierw trzcinę cukrową potem też wino by sprzedać je Anglikom, w tych czasach wyspy stawały się bowiem silniej połączone ekonomicznie z Anglią niż z Półwyspem Iberyjskim. (gdy na początku XIX wieku rozwinął się konkurencyjny kolonialny przemysł cukrowy, wyspy przestawiły się na produkcje czerwonego barwnika koszenila). Gran Canaria i Teneryfa otrzymały oddzielnych gubernatorów. Santa Cruz de Tenerife i Las Palmas de Gran Canaria zostały bazami potrzebnymi marynarzom udającym się do Ameryki. XVI wiek był okresem rozkwitu, co widać w architekturze tych czasów.

4 Il. Teneryfa na mapie Williama Dampiera z 1699 roku, źródło: berg_etext_15675.jpg (dostęp: r.) W 1501 roku turecki admirał Kemal Reis zapuścił się w okolice wysp, a Murat Reis starszy zdobył w 1585 roku wyspę Lanzarote. W 1599 roku Johan van der Does na czel floty holenderskiej (74 statki, 12,000 ludzi) zaatakował Las Palmas, które zamieszkiwało wówczas 3,500 z wszystkich 8,545 Gran Canarii. Cywile zdążyli zostać ewakuowani przed walkami i oblężeniem. Holendrzy nie zdobyli Las Palmas, lecz spalili kilka innych miast na wyspie. W początkach XVI wieku Teneryfa była wyspą najmocniej zaludnioną (ok tys. mieszkańców; w tym ok. 2 tys. potomków guanches, sporo czarnych i berberyjskich niewolników, wielu Kastylijczyków, Portugalczyków, oraz pewna liczba

5 Flamandów, Francuzów, Genueńczyków i Żydów. Il. San Cristobal de La Laguna najważniejsze miasto Teneryfy w XVIII wieku, potem przyćmione przez Santa Cruz. Osiemnastowieczna starówka to skarb UNESCO. Il. jak wyżej Pod koniec wieku Teneryfę zamieszkiwało już ponad osób. Gran Canaria miał na początku wieku ok. 3 tys., a pod koniec prawie 3 razy tyle. Na innych wyspach pod koniec XVI wieku było: La Palma mieszkańców, La Gomera 1.265, El Hierro 1.250, Lanzarote prawie tysiąc, Fuerteventura ok W 1605 roku populacja wysp wynosiła razem ok , a w 1688 już osób (Teneryfa , Gran Canaria , La Palma ok , reszta wysp po 3-4

6 tys.). Kler nie musiał płacić podatków, a sam był utrzymywany z dziesięciny. Kler niższy mimo to żył jak najbiedniejsi. Burżuazja była głównie pochodzenia cudzoziemskiego, żyła z handlu i miała dobre stosunki ze szlachtą. Rolnicy stanowili ponad 80% wszystkich mieszkańców. Rzemieślników na wyspach było niewielu. Niewolnicy berberyjscy (szczególnie liczne na Lanzarote i Fuerteventura) pracowali głównie w rolnictwie, a czarni na plantacjach cukru na Teneryfie. Niewolnictwo okazało się w końcu nierentowne, a potomkowie niewolników zmieszali się z resztą stanu trzeciego. Wyspy żyły z uprawy trzciny cukrowej, wina, pszenicy, jęczmienia i w mniejszym stopniu żyta. W XVII wieku Lanzarote, Tenefyfa, Fuerteventura miały nadwyżkę zboża, którą dzieliły się z Gran Kanarią, La Palmą (tamtejsze winnice zabrały teren pod uprawę zbóż) innymi wyspami. Czasem trzeba było importowac zboże z Maroka. Il. Santa Cruz de Tenerife W XVII i XVIII wieku wyspy przeszły kryzys ekonomiczny (zwł. w handlu winem), przez co znaczna część ludności zdecydowała się na emigrację do Buenos Aires, Puerto Rico, Trynidadu, Montevideo, Texasu i Luizjany. W XIX wieku emigracja przyjęła postać masową. W roku 1768 populacja wysp wynosiła 155,763 osób (w 1787 I 1797 roku odpowiednio: 168,928 i 173,865). W XVIII i XIX wieku wyspy były popularne jako obiekt zainteresowania naukowców, laików, a potem romantyków (J. Edens 1715, Louis Feuillée pomiar równika i sporządzanie mapy wysp w roku 1724, Jean-Charles de Borda pomiary geograficzne w latach 1771 i 1776, Alexander von Humboldt 1799). Szlachta na wyspie stanowiła grupę posiadającą monopol na władzę i zamkniętą, choć czasem wchodzącą w mariaże z mieszczanami z innych krajów niż Hiszpania.

7 Il. Tzw. Afrykański targ w Santa Cruz W XVIII wieku, kryzys sprzedaży wina (mimo nowych rynków zbytu: Holandii i USA) spowodował, ze na Tenertfie i La Palmie znów zaczęto sadzić więcej zbóż, jednak nie udało się zrównoważyć w ten sposób doznanych strat W tym samym okresie zaczęto hodować tez rośliny amerykańskie: ziemniaki, proso i pomidory, które stopniowo zajmowały coraz więcej miejsca i Wprowadzenie tych doprowadziła do ożywienia gospodarki na Gran Canarii. Cukier mieszkańcy wysp eksportowali do Hiszpanii, Portugalii, Flandrii, Francji i Genewy. Kontrolę nad tym handlem mieli głównie lokalni Flandryjczycy i Genueńczycy. Produkcja wina na Teneryfie pod koniec XVII wieku wynosiła pipas (1 pipa = 480 litrów) rocznie. Wino eksportowano do Anglii (także jej kolonii, często nielegalnie), Francji, Flandrii i Hiszpanii kontynentalnej. Handel ten początkowo w rękach Sewilczyków i miejscowych żydowskich konwertytów, w ciągu XVII wieku opanowali Brytyjczycy, Holendrzy i Francuzi. Od około 1680 roku wina portugalskie wyparły kanaryjskie z rynku brytyjskiego. Mieszkańcy Teneryfy zaczęli wówczas emigrować do Ameryki Łacińskiej. Do Ameryki Płd. Kanaryjczycy eksportowali (mimo iż Casa de Contratación patrzyła na to krzywo przez pierwsze dekady XVIII wieku) wino, olej, suche owoce, gruszki i pigwy, importując kakao, tytoń i meble z Brazylii. Reglamento Real z roku 1718 zliberalizował relacje handlowe Ameryki z Kanarami. Według tego samego zarządzenia, na każde 100 ton towaru, Kanaryjczycy mieli wysyłać 5 rodzin do kolonizacji terenów amerykańskich. Kanaryjczycy dali początek miastu Montevideo, które miało zablokować zagrożenie ze strony Portugalczyk ów z Brazylii. Wysyłano ich też do San Antonio w Texasie, na Florydę, Kubę, do Puerto Rico, Luizjany i Kaliforni, by wzmocnić tamtejsze wpływy Hiszpanii. Kanaryjczycy wprowadzili w tych rejonach wiele swoich świąt i tradycji jak festividad de Nuestra Señora de la Candelaria (patronki Kanarów). Samo względne przeludnienie Kanarów również zachęcało do emigracji.

8 Il. Teneryfa obraz z 1842 roku, źródło: (dostęp: r.) W ciągu 3 stuleci epoki nowożytnej Kanary nękane były atakami piratów tureckich, francuskich, holenderskich i brytyjskich. W XVIII wieku nic się pod tym względem nie zmieniło. Brytyjczyk John Jennings zaatakował Santa Cruz de Tenerife w roku Podczas wojny hiszpańsko-brytyjskie w 1740 roku korsarze brytyjscy wylądowali w okolicy dzisiejszego na wyspie Fuerteventura by złupić Tuineje. Tubylcom udało się im przeszkodzić w opanowaniu wyspy. 25 lipca 1797 Horatio Nelson zaatakował Santa Cruz de Tenerife. Atak odparto, dzięki poświeceniu lokalnego garnizonu i mieszczan pod dowództwem gen. Gutiérreza. Nelson stracił prawe ramię i prawie 400 ludzi.

9 Na wiek XVIII przypada rozkwit architektoniczny Santa Cruz de Tenerife, starożytnego miasta (już ludność autochtoniczna miała tu swoje osiedle) które już miało wówczas stać się jednym z najważniejszych portów atlantyckich. W roku 1705 eksplodował wulkan Trevejo niszcząc kwitnący port Garachico, wówczas główny port wyspy, więc jego zadania przejęło Santa Cruz. W 1723 roku przeniósł się tam gubernator wyspy(capitanía General de Canarias), gen. Lorenzo de Villavicencio. W 1751 roku otwarto w Santa Cruz pierwszą drukarnię kanaryjską i zaczęto wydawać pierwsza lokalna gazetę. Za wierność królowi Ferdynandowi VII w czasie zawieruchy napoleońskiej, w roku 1822 Santa Cruz de Tenerife zostało uczynione stolicą prowincji Baleares. Nie spodobało się to jednak władzom Gran Canarii, która przedsięwzięła wiele kroków, aby umocnić pozycję swojej wyspy. W końcu w roku 1927 dokonany został podział administracyjny na dwie niezależne prowincje. Santa Cruz została wynagrodzona statusem stolicy archipelagu. W roku 1768 Santa Cruz liczyło mieszkańców, a w latach 1787 i 1842 odpowiednio: i mieszkańców.

10 Il. Gran Canaria mapa z XVIII wieku, źródło: pa_gran_canaria_siglo_xviii.jpg (dostęp: r.) W XVIII i XIX wieku Obie główne wyspy archipelagu przeżywały rozkwit kulturalny. W okresie oświecenia nie brakowało tam interesujących pisarzy. W XIX wieku tworzył tam irlandzki kompozytor Theobaldo Power. Na tle niespokojnej Hiszpanii kontynentalnej, a nawet Balearów, Kanary wyróżniały się w XX wieku stabilnością i rozsądkiem politycznym. Kanaryjczycy wybierali liberałów i demokratów, gdy reszta Hiszpanii wolała faszystów i komunistów czy anarchistów

11

12 Il. Monument frankizmu w Santa Cruz Franco, który wyruszył z wysp, by objąć dowództwo oddziałów w Maroku, nie dbał o Kanary. Te więc podupadły, aż w latach 60, wpadnięto na pomysł z turystyką. Puetro de La Cruz było pierwszym kurortem, szybko jednak odkryto zalety innych miejscowości. W ciągu następnych dekad wielu emigrantów do Ameryki Południowej powróciło na wyspy. Nastąpił okres rozkwitu. Na Islas Felices nie ma specjalnych problemów z demografią, bezrobociem (poza Fuerteventurą) itd. Wyspy wiecznego lata, gdzie sezon turystyczny trwa cały rok, żyją w 70% z turystyki, i zachowują optymizm. W końcu profesorowie z Syracuse w USA uznali Teneryfę i Gran Canarię za miejsca z najlepszym klimatem na kuli ziemskiej.

13

Ekspansja kolonialna

Ekspansja kolonialna Ekspansja kolonialna 1. Początki kolonizacji Nowego Świata Celem podróży prócz bogactw była też chęć kolonizacji Podróżnicy płynęli z myślą o pozostaniu na nowych terenach Zakładano kolonie, a Indian traktowano

Bardziej szczegółowo

1. Początki kolonizacji Nowego Świata

1. Początki kolonizacji Nowego Świata Ekspansja kolonialna Przyjaciele i kamraci! Tam [na południu] jest znój, głód, łachmany, ulewne deszcze, dezercja i śmierć; tu beztroska i przyjemność. Tam leży Peru ze swymi bogactwami, tu jest Panama

Bardziej szczegółowo

TENERYFA I LA GOMERA WYSPY PRZYRODNICZYCH OSOBLIWOŚCI DLA GEOGRAFÓW

TENERYFA I LA GOMERA WYSPY PRZYRODNICZYCH OSOBLIWOŚCI DLA GEOGRAFÓW Robert MACHOWSKI Mariusz RZĘTAŁA Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski Sosnowiec TENERYFA I LA GOMERA WYSPY PRZYRODNICZYCH OSOBLIWOŚCI DLA GEOGRAFÓW Wyspy Kanaryjskie nieodzownie kojarzone są z miejscem,

Bardziej szczegółowo

TROCHĘ FAKTÓW. SKĄD NAZWA GUANCZOWIE? GUANCZOWIE w języku hiszpańskim to: GUANCHES przeinaczone GUANCHINET

TROCHĘ FAKTÓW. SKĄD NAZWA GUANCZOWIE? GUANCZOWIE w języku hiszpańskim to: GUANCHES przeinaczone GUANCHINET TROCHĘ FAKTÓW SKĄD NAZWA GUANCZOWIE? GUANCZOWIE w języku hiszpańskim to: GUANCHES przeinaczone GUANCHINET Nazwa wywodzi się od połącznie słów - GUAN (człowiek) i CHINET (z Teneryfy), bo tak siebie nazywali

Bardziej szczegółowo

gdyby? º analizuje, jak obecność Europejczyków

gdyby? º analizuje, jak obecność Europejczyków ĆWICZENIE 1 ĆWICZENIE 1 historia Co by było, gdyby? S 19 część opisowa Ćwiczenie to pozwala uczniom i uczennicom poznać wpływ odkryć geograficznych na kulturę i gospodarkę dwóch krajów obecnie zaliczanych

Bardziej szczegółowo

Europa w epoce wielkich odkryć

Europa w epoce wielkich odkryć Europa w epoce wielkich odkryć 1. Rozwój demograficzny Od poł. XV w. ożywienie demograficzne W XVI w. w Europie żyło ok. 85-90 mln. ludzi; rocznie liczba ludności rosła o ok. 0,8-1% Przyczyny (książka

Bardziej szczegółowo

Teneryfa Czarna Perła Wysp Kanaryjskich

Teneryfa Czarna Perła Wysp Kanaryjskich Teneryfa Czarna Perła Wysp Kanaryjskich INFORMACJE O OFERCIE: * Termin wyjazdu: cały rok, najlepiej maj-wrzesień * Czas trwania wyjazdu: 8 dni, 7 nocy * Transport: samolot * WyŜywienie: HB Archipelag Wysp

Bardziej szczegółowo

Termin: 31 styczeń luty 2015 (ilość dni: 9) Statek: Linia: Cena od:

Termin: 31 styczeń luty 2015 (ilość dni: 9) Statek: Linia: Cena od: Ferie Zimowe na Wyspach Kanaryjskich Termin: 31 styczeń 2015-08 luty 2015 (ilość dni: 9) MSC Armonia Statek: Linia: Cena od: MSC Cruises na zapytanie/os. Zapraszamy serdecznie na rejs po wyspach Kanaryjskich

Bardziej szczegółowo

Europa w epoce wielkich odkryć

Europa w epoce wielkich odkryć Europa w epoce wielkich odkryć Złoto to cudowna rzecz! Kto je posiada, jest panem wszystkiego, czego pragnie. Za pomocą złota można nawet duszom wrota raju otworzyć. Krzysztof Kolumb (1451-1506) żeglarz,

Bardziej szczegółowo

"MÓJ STAŻ ZAWODOWY W IRLANDII PÓŁNOCNEJ"

MÓJ STAŻ ZAWODOWY W IRLANDII PÓŁNOCNEJ "MÓJ STAŻ ZAWODOWY W IRLANDII PÓŁNOCNEJ" IRLANDIA IRLANDIA PÓŁNOCNA PROWINCJA, JEDNA Z CZĘŚCI SKŁADOWYCH ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ. JEJ STOLICĄ JEST BELFAST. CZĘŚĆ

Bardziej szczegółowo

(2006/C 255/06) g) rodzaj statku powietrznego/liczbę miejsc/zdolność przewozu ładunku, I. Połączenia lotnicze objęte zobowiązaniem

(2006/C 255/06) g) rodzaj statku powietrznego/liczbę miejsc/zdolność przewozu ładunku, I. Połączenia lotnicze objęte zobowiązaniem C 255/12 21.10.2006 Nałożenie zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych w zakresie regularnych połączeń lotniczych między Wyspami Kanaryjskimi zgodnie z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2408/92 z

Bardziej szczegółowo

Wyspy Kanaryjskie krajobrazy i zabytki Teneryfy

Wyspy Kanaryjskie krajobrazy i zabytki Teneryfy Wyspy Kanaryjskie krajobrazy i zabytki Teneryfy Opis Cena od: 5000 PLN Liczba dni: 7 dni Kraj: Hiszpania Wyspy Kanaryjskie Wyspy Kanaryjskie! Kto nie chciałby się skusić na wyjazd do tych przepięknej części

Bardziej szczegółowo

Wyspy Kanaryjskie - Fuerteventura, czyli mocna przygoda

Wyspy Kanaryjskie - Fuerteventura, czyli mocna przygoda Wyspy Kanaryjskie - Fuerteventura, czyli mocna przygoda Opis Cena od: 5000 PLN Liczba dni: 7 dni Kraj: Hiszpania Wyspy Kanaryjskie Fuerteventura to hiszpańska wyspa należąca do archipelagu Wysp Kanaryjskich,

Bardziej szczegółowo

EPOKA WCZESNYCH IMPERIÓW KOLONIALNYCH. XV-XVIII w.

EPOKA WCZESNYCH IMPERIÓW KOLONIALNYCH. XV-XVIII w. EPOKA WCZESNYCH IMPERIÓW KOLONIALNYCH XV-XVIII w. Europejczycy ruszają na podbój Innowacje w technice żeglugi Ziemia jest kulą! Renesans i naukowa ciekawośd świata Upadek Konstantynopola, więc poszukiwanie

Bardziej szczegółowo

Wielkie Odkrycia Geograficzne

Wielkie Odkrycia Geograficzne Wielkie Odkrycia Geograficzne 1. Średniowieczna wiedza o świecie ziemia jest płaska fantastyczne stwory zamieszkujące odległe tereny Dzięki Arabom zaczęto odkrywać Arystotelesa i Ptolemeusza W Geografii

Bardziej szczegółowo

POLSKIE LASY SKUTECZNIE CHRONIONE PRZED POŻARAMI?

POLSKIE LASY SKUTECZNIE CHRONIONE PRZED POŻARAMI? 24.08.2019 POLSKIE LASY SKUTECZNIE CHRONIONE PRZED POŻARAMI? "Nadleśnictwa skutecznie zabezpieczały lasy państwowe przed pożarami, mimo że nie wszystkie obowiązki wykonywały prawidłowo" - ocenia Najwyższa

Bardziej szczegółowo

ROLNICTWO NA WYSPACH KANARYJSKICH

ROLNICTWO NA WYSPACH KANARYJSKICH DYREKCJA GENERALNA DS. POLITYKI WEWNĘTRZNEJ UNII DEPARTAMENT POLITYCZNY B: POLITYKA STRUKTURALNA I POLITYKA SPÓJNOŚCI ROLNICTWO I ROZWÓJ WSI ROLNICTWO NA WYSPACH KANARYJSKICH NOTATKA Niniejszy dokument

Bardziej szczegółowo

BIURO PODRÓŻY TOP TRAVEL e-mail: toptravel@wp.pl. Fuerteventura

BIURO PODRÓŻY TOP TRAVEL e-mail: toptravel@wp.pl. Fuerteventura tel. (22) 758-84-29 tel. kom. 728 872 928 BIURO PODRÓŻY TOP TRAVEL e-mail: toptravel@wp.pl Fuerteventura Hiszpaoska wyspa, położona we wschodniej części archipelagu Wysp Kanaryjskich, na Oceanie Atlantyckim.

Bardziej szczegółowo

Elementarz Azorów :10:40

Elementarz Azorów :10:40 Elementarz Azorów 2015-12-29 13:10:40 2 Azory - autonomiczny region Portugalii - uznawany za granicę zachodnią Unii Europejskiej. To malowniczy region, który stał się atrakcyjnym kierunkiem turystycznym.

Bardziej szczegółowo

Rozdział II, w którym to o Złotym wieku Rzeczpospolitej rozprawiać będziemy

Rozdział II, w którym to o Złotym wieku Rzeczpospolitej rozprawiać będziemy Rozdział II, w którym to o Złotym wieku Rzeczpospolitej rozprawiać będziemy Społeczeństwo i gospodarka Rzeczypospolitej w XVI wieku Niebo dla szlachty, raj Żydów, czyściec mieszczan, piekło chłopów. Ulotka

Bardziej szczegółowo

Wieczorem nasi hiszpańscy koledzy i koleżanki z niecierpliwością czekali, aby nas zabrać do swoich domów.

Wieczorem nasi hiszpańscy koledzy i koleżanki z niecierpliwością czekali, aby nas zabrać do swoich domów. W dniach 9-13 lutego grupa naszych uczennic i nauczycieli uczestniczyła w spotkaniu w ramach programu edukacyjnego Comenius Europe-Different Houses- One Community. Tym razem udaliśmy się do przepięknego

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania Bliżej geografii Gimnazjum część 3

Przedmiotowy system oceniania Bliżej geografii Gimnazjum część 3 Przedmiotowy system oceniania Bliżej geografii Gimnazjum część 3 1. Stary Kontynent Europa 2. Jedna Europa wiele narodów 3. Zgoda i waśnie w Europie 4. Gdzie można spotkać renifera? 5. Zimna wyspa na morzu

Bardziej szczegółowo

Tylko pięć godzin lotu z Polski

Tylko pięć godzin lotu z Polski Fot. Marek Sieczkowski; pl.wikipedia.org prezentacje Tylko pięć godzin lotu z Polski i mamy słońce przez cały rok. Pomimo zapierających dech w piersiach widoków, gorącej atmosfery, ciepłego oceanu i urzekających

Bardziej szczegółowo

Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy

Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy HISZPANIA SPIS TREŚCI 1. Informacje ogólne o Hiszpanii... 1 1.1. Informacje geograficzne... 1 1.2. Cechy charakterystyczne Hiszpanii... 1 1.3. Powszechne święta narodowe i dni wolne od pracy... 2 1.4.

Bardziej szczegółowo

Uprawa roślin na świecie. Zboża. Pszenica 2016-01-27. Rodzaje roślin uprawnych ze względu na przeznaczenie:

Uprawa roślin na świecie. Zboża. Pszenica 2016-01-27. Rodzaje roślin uprawnych ze względu na przeznaczenie: Uprawa roślin na świecie Rodzaje roślin uprawnych ze względu na przeznaczenie: Żywieniowe (alimentacyjne) Paszowe (pastewne) Przemysłowe Używki Zboża Kolejność malejąca głównych zbóż według powierzchni

Bardziej szczegółowo

República Dominicana

República Dominicana República Dominicana República Dominicana República Dominicana leży na Karaibach, zajmuje 2/3 (48 730 km² ) wyspy Hispaniola. Od zachodu graniczy z Haiti, od północy otacza ją Ocean Atlantycki, a od wschodu

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z przedmiotu specjalizacyjnego Kuchnie różnych narodów dla klasy IV TŻ Technik żywienia i gospodarstwa domowego.

Wymagania edukacyjne z przedmiotu specjalizacyjnego Kuchnie różnych narodów dla klasy IV TŻ Technik żywienia i gospodarstwa domowego. Wymagania edukacyjne z przedmiotu specjalizacyjnego Kuchnie różnych narodów dla klasy IV TŻ Technik żywienia i gospodarstwa domowego. Opracowała : Jolanta Próchniewicz Dział programowy Dopuszczający Dostateczny

Bardziej szczegółowo

Od ekspansji europejskiej do narodzin nowych państw. Kluczowe wydarzenia historii nowożytnej (½) Piotr Borek 27/11/2014

Od ekspansji europejskiej do narodzin nowych państw. Kluczowe wydarzenia historii nowożytnej (½) Piotr Borek 27/11/2014 Od ekspansji europejskiej do narodzin nowych państw. Kluczowe wydarzenia historii nowożytnej (½) Piotr Borek 27/11/2014 1498 Przybycie Portugalczyków do Indii kalendarium 1600 Powstanie British East India

Bardziej szczegółowo

Sektor rolny i handel zagraniczny we Francji 2013-02-11 10:08:01

Sektor rolny i handel zagraniczny we Francji 2013-02-11 10:08:01 Sektor rolny i handel zagraniczny we Francji 2013-02-11 10:08:01 2 Francuski sektor rolniczy jest jednym z najważniejszych sektorów gospodarki tego kraju i zajmuje kluczowe miejsce w handlu zagranicznym

Bardziej szczegółowo

Opis. Zapraszamy na wspólną wyprawę do kwiecistego raju. OGÓLNE INFORMACJE O KRAJU:

Opis. Zapraszamy na wspólną wyprawę do kwiecistego raju. OGÓLNE INFORMACJE O KRAJU: Madera Opis Cena od: 4500 PLN Liczba dni: 7 dni Kraj: Portugalia Madera dla wielu osób jest wyspą położoną w bliżej nieokreślonym miejscu. Na szczęście z roku na rok zmienia się to, ze względu na coraz

Bardziej szczegółowo

Egzamin klasyfikacyjny z geografii Gimnazjum klasa III

Egzamin klasyfikacyjny z geografii Gimnazjum klasa III Egzamin klasyfikacyjny z geografii Gimnazjum klasa III część pisemna czas trwania części pisemnej egzaminu: 60 minut Zadanie 1 ( 0-2) Uzupełnij zdania podanymi terminami (jest ich więcej): Atlantycki,

Bardziej szczegółowo

Elementarz Reunion 2015-12-28 17:43:51

Elementarz Reunion 2015-12-28 17:43:51 Elementarz Reunion 2015-12-28 17:43:51 2 Reunion w XVII wieku było francuską kolonią karną. Turystów przyciągają tu m.in. wulkany oraz wylegujące się na plażach żółwie morskie. źródło: http://www.reunion.fr/decouvrir/mer/le-littoral-et-les-plages

Bardziej szczegółowo

Najludniejsza - Andaluzja (Andalucía) 2015-06-11 13:07:40

Najludniejsza - Andaluzja (Andalucía) 2015-06-11 13:07:40 Najludniejsza - Andaluzja (Andalucía) 2015-06-11 13:07:40 2 Położona w południowej Hiszpanii Andaluzja jest najludniejszą i drugą pod względem wielkości wspólnotą autonomiczną. Region przez ponad tysiąc

Bardziej szczegółowo

Wątek tematyczny I (dalszy ciąg). Ojczysty Panteon i ojczyste spory

Wątek tematyczny I (dalszy ciąg). Ojczysty Panteon i ojczyste spory Klasa II semestr czwarty Wątek tematyczny I (dalszy ciąg). Ojczysty Panteon i ojczyste spory 1. Jak kształtował się współczesny naród polski? Ku współczesnemu narodowi W obronie polskości Kultura narodowa

Bardziej szczegółowo

Na Wyspach Zielonego Przylądka

Na Wyspach Zielonego Przylądka Anna Michno, Bogdana Imaiłow 80 Na Wyspach Zielonego Przylądka Wyjazd na Wyspy Zielonego Przylądka odbył się w terminie 26.09.-13.11.1999 r., w ramach wyprawy naukowej pod kierownictwem prof. dr hab. Elżbiety

Bardziej szczegółowo

Jakieś 12 godzin później dotarliśmy do miasta Darwin w Australii. Zostaliśmy tam 2 dni, dlatego że byliśmy zmęczeni i potrzebowaliśmy odpoczynku.

Jakieś 12 godzin później dotarliśmy do miasta Darwin w Australii. Zostaliśmy tam 2 dni, dlatego że byliśmy zmęczeni i potrzebowaliśmy odpoczynku. Dnia 24 września 1984 roku postanowiłam wyruszyć w podróż. Ustaliłam z moją załogą, że przyjmiemy nowego majtka do sprzątania pokładu. Po 2 dniach zgłosił się do nas pewien chłopak. Miał 14 lat. Nie przedstawił

Bardziej szczegółowo

Ameryka Łacińska została naniesiona na chińskie mapy już przed Kolumbem

Ameryka Łacińska została naniesiona na chińskie mapy już przed Kolumbem 28.02.2015 Ameryka Łacińska została naniesiona na chińskie mapy już przed Kolumbem Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/uploads/photos/middle_ Ameryka Łacińska została naniesiona na chińskie

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY. zmieniająca decyzję 2002/546/WE w odniesieniu do okresu jej stosowania

Wniosek DECYZJA RADY. zmieniająca decyzję 2002/546/WE w odniesieniu do okresu jej stosowania KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.11.2013 r. COM(2013) 781 final 2013/0387 (CNS) Wniosek DECYZJA RADY zmieniająca decyzję 2002/546/WE w odniesieniu do okresu jej stosowania PL PL UZASADNIENIE 1. KONTEKST

Bardziej szczegółowo

Etymologia. Istnieją co najmniej dwie teorie dotyczące pochodzenia nazwy kontynentu :

Etymologia. Istnieją co najmniej dwie teorie dotyczące pochodzenia nazwy kontynentu : Afryka Afryka drugi pod względem wielkości kontynent na Ziemi, ma 30,3 mln km² powierzchni, czyli ponad 20,3% ogólnej powierzchni lądowej naszego globu. Przechodzi przez niego południk 0, obydwa zwrotniki

Bardziej szczegółowo

Wielkie Odkrycia Geograficzne

Wielkie Odkrycia Geograficzne Wielkie Odkrycia Geograficzne Nie sztuką jest oceniać czyny po ich dokonaniu, gdyż wówczas pozornie wydają się proste. Krzysztof Kolumb (1451-1506) żeglarz, podróżnik, odkrywca 1. Średniowieczna wiedza

Bardziej szczegółowo

Wyspiarskie oblicze Hiszpanii

Wyspiarskie oblicze Hiszpanii Wyspiarskie oblicze Hiszpanii Hiszpania to wspaniały kraj oferujący ciekawą historię, bogactwo kulturowe, liczne festiwale i święta. To również kraj wspaniałych widoków, pięknych plaż i doskonałych miejsc

Bardziej szczegółowo

Raport tygodniowy 39/2013

Raport tygodniowy 39/2013 Raport tygodniowy 39/2013 Źródłem danych jest system rezerwacyjny MerlinX. Dane zawarte w raporcie bazują na rezerwacjach dokonanych przez 3195 agentów. Liczba agentów spadła o 16,8% w stosunku do ubiegłego

Bardziej szczegółowo

Narodziny monarchii stanowej

Narodziny monarchii stanowej Narodziny monarchii stanowej 1. Przemiany społeczne Mimo władzy patrymonialne władca musiał liczyć się z możnymi Umowy lenne wiążą króla (seniora) z jego wasalami Wzajemna zależność i obowiązki X/XI w.

Bardziej szczegółowo

Tradycje hiszpańskie

Tradycje hiszpańskie Hiszpania Z kim graniczy Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugalią, na południu z należącym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez Ceutę i Melillę z Marokiem. Na północnym wschodzie, przez Pireneje,

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne stopnie z historii klas I-III gimnazjum

Wymagania na poszczególne stopnie z historii klas I-III gimnazjum Wymagania na poszczególne stopnie z historii klas I-III gimnazjum Kryteria oceniania historia kl. I Ocena dopuszczająca. Poziom wymagań konieczny. - zna pojęcia źródło historyczne, era, zlokalizuje na

Bardziej szczegółowo

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi:

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: 1. Stary Kontynent Europa 2. Jedna Europa wiele narodów 3. Zgoda i waśnie w Europie 4. Gdzie można spotkać renifera? 5. Zimna wyspa na morzu ognia Islandia podstawowe jednostki Europy; wymienić podstawowe

Bardziej szczegółowo

Egzamin próbny z geografii (szkoła ponadgimnazjalna, zakres podstawowy)

Egzamin próbny z geografii (szkoła ponadgimnazjalna, zakres podstawowy) Egzamin próbny z geografii (szkoła ponadgimnazjalna, zakres podstawowy) 1. Do wymienionych nazw okręgów high-tech dopisz odpowiednie państwa (0 4 pkt.) Silicon Glen -.. Droga 128.. Silicon Wadi.. Dolina

Bardziej szczegółowo

Geografia Bliżej geografii Część 3 Przedmiotowy system oceniania. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

Geografia Bliżej geografii Część 3 Przedmiotowy system oceniania. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 1. Stary Kontynent Europa 2. Jedna Europa wiele narodów 3. Zgoda i waśnie w Europie 4. Gdzie można spotkać renifera? 5. Zimna wyspa na morzu ognia Islandia podstawowe jednostki Europy; wymienić podstawowe

Bardziej szczegółowo

SERDECZNIE WITAMY W FINALE II EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO

SERDECZNIE WITAMY W FINALE II EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO SERDECZNIE WITAMY W FINALE II EDYCJI SZKOLNEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO pt: REGULAMIN KONKURSU PYTANIA BĘDĄ WYŚWIETLANE NA EKRANIE PROSIMY O ZAPISYWANIE ODPOWIEDZI NA KARTKACH CZAS NA PODANIE ODPOWIEDZI

Bardziej szczegółowo

XLIII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 3

XLIII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 3 -3/1- XLIII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 3 Zadanie 17 W wykropkowane miejsca w tabeli wpisz: a) nazwy roślin odpowiadające przedstawionym opisom, b) brakującą nazwę państwa,

Bardziej szczegółowo

Cennik usług międzynarodowych w serwisie Euro Express *

Cennik usług międzynarodowych w serwisie Euro Express * Cennik usług międzynarodowych w serwisie Euro Express * KLIENCI SPOZA WOJ. LUBUSKIEGO Ważny od: 15.02.2016 *Transline Polska zastrzega sobie prawo do korekty cennika w przypadku zmian cen systemowych oraz

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny GEOGRAFIA KLASA 3 GIMNAZJUM

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny GEOGRAFIA KLASA 3 GIMNAZJUM SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny GEOGRAFIA KLASA 3 GIMNAZJUM 1. Stary Kontynent Europa 2. Jedna Europa wiele narodów 3. Zgoda i waśnie w Europie

Bardziej szczegółowo

Geografia Bliżej geografii Część 3 Przedmiotowy system oceniania. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

Geografia Bliżej geografii Część 3 Przedmiotowy system oceniania. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca NAUCZYCIEL: DOROTA BARCZYK WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII W KLASIE III B G SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ŻARNOWCU W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 1. Stary Kontynent Europa 2. Jedna Europa wiele narodów 3. Zgoda i waśnie

Bardziej szczegółowo

Językoznawcy katalońscy wyróżniają 5 dialektów głównych współczesnego katalońskiego, łącząc je jednocześnie w dwie grupy:

Językoznawcy katalońscy wyróżniają 5 dialektów głównych współczesnego katalońskiego, łącząc je jednocześnie w dwie grupy: Język kataloński (llengua catalana [ˈʎεn.gwə kə.təˈɫa.nə], el català [əɫ.kə.təˈɫa]) to język romański z grupy zachodniej, mający status języka urzędowego w Andorze i hiszpańskich wspólnotach autonomicznych:

Bardziej szczegółowo

Przeobrażenia ekonomiczne Europy (XVI-XVIII w.) Gospodarka Rzeczpospolitej Obojga Narodów, podobieństwa i różnice.

Przeobrażenia ekonomiczne Europy (XVI-XVIII w.) Gospodarka Rzeczpospolitej Obojga Narodów, podobieństwa i różnice. Wykład III Przeobrażenia ekonomiczne Europy (XVI-XVIII w.) Gospodarka Rzeczpospolitej Obojga Narodów, podobieństwa i różnice. 1 XVI rozkwit handlu, wzrost gospodarczy XVII stagnacja XVIII rozwój, rozpoczyna

Bardziej szczegółowo

Czyli krótki przewodnik po wyspie. Anna Sobczak Coralnotes.com

Czyli krótki przewodnik po wyspie. Anna Sobczak Coralnotes.com Czyli krótki przewodnik po wyspie Anna Sobczak Coralnotes.com Teneryfa, czyli krótki przewodnik po wyspie... 6 Teneryfie.... 7... 7 Wycieczki samochodowe... 8 Natura... 10 Wino... 12 *Sklep z aloesem...

Bardziej szczegółowo

HISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA

HISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA 2016-09-01 HISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je

Bardziej szczegółowo

96 GODZINNA WYPRZEDAŻ REJSÓW MSC CRUISES

96 GODZINNA WYPRZEDAŻ REJSÓW MSC CRUISES przedstawione w tabelach ceny w EUR podane są za osobę w kabinie dwuosobowej dzieci do 18 lat jako 3 i 4 osoba w kabinie płacą tylko opłaty portowe do podanych cen należy doliczyć opłaty portowe Śródziemnomorska

Bardziej szczegółowo

DECYZJA RADY NR 377/2014/UE z dnia 12 czerwca 2014 r. w sprawie stosowania podatku AIEM na Wyspach Kanaryjskich

DECYZJA RADY NR 377/2014/UE z dnia 12 czerwca 2014 r. w sprawie stosowania podatku AIEM na Wyspach Kanaryjskich L 182/4 DECYZJA RADY NR 377/2014/UE z dnia 12 czerwca 2014 r. w sprawie stosowania podatku AIEM na Wyspach Kanaryjskich RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

Bardziej szczegółowo

-3r/1- ROZWIĄZANIA. Rośliny: awokado, bananowiec, bataty, juta, kiwi, pomidory, trzcina cukrowa, ziemniaki

-3r/1- ROZWIĄZANIA. Rośliny: awokado, bananowiec, bataty, juta, kiwi, pomidory, trzcina cukrowa, ziemniaki -3r/1- ROZWIĄZANIA LIII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 3 Zadanie 17 W wykropkowane miejsca w tabeli wpisz: a) nazwy roślin odpowiadające przedstawionym opisom, b) brakującą

Bardziej szczegółowo

ŚLADAMI MAZURKA DĄBROWSKIEGO

ŚLADAMI MAZURKA DĄBROWSKIEGO PRZEJMUJĄC DZIEDZICTWO POKOLEŃ POZNAJEMY PIEŚNI NARODOWE CZ.3 ŚLADAMI MAZURKA DĄBROWSKIEGO DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ FUNDACJĘ ROZBARK

Bardziej szczegółowo

Etap Na Wyspy Kanaryjskie

Etap Na Wyspy Kanaryjskie Etap Na Wyspy Kanaryjskie Termin: 14 dni. Zaokrętowanie: 11.01.2015 Niedziela. Port: Malaga, Hiszpania Wyokrętowanie 25.01.2015 Niedziela. Port: Puerto del Rosario, Fuerteventura, Hiszpania Informacje

Bardziej szczegółowo

Pierwszy Dzień Wiosny, klasa 2 Krzysztof Kolumb wielki podróżnik i odkrywca I. Informacja dla nauczyciela

Pierwszy Dzień Wiosny, klasa 2 Krzysztof Kolumb wielki podróżnik i odkrywca I. Informacja dla nauczyciela Znani Polacy, znani Europejczycy Pierwszy Dzień Wiosny, klasa 2 I. Informacja dla nauczyciela Zajęcia dotyczące postaci Krzysztofa Kolumba w klasie II można przeprowadzić zarówno w formie pracy indywidualnej,

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wymienić charakterystyczne Afryki.

Bardziej szczegółowo

Raport tygodniowy 47/2013

Raport tygodniowy 47/2013 Raport tygodniowy 47/2013 Źródłem danych jest system rezerwacyjny MerlinX. Dane zawarte w raporcie bazują na rezerwacjach dokonanych przez 2030 agentów. Liczba agentów wzrosła o 0,6% w stosunku do ubiegłego

Bardziej szczegółowo

PRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT PSZENICA

PRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT PSZENICA LUTY 2013 R. PRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT W lutowym raporcie Amerykańskiego Departamentu Rolnego (USDA): pszenicy w sezonie 2012/13 prognozowana jest na 6523,6 mln ton. W sezonie 2011/12 produkcja została oszacowana

Bardziej szczegółowo

Hospitacja diagnozująca

Hospitacja diagnozująca Hospitacja diagnozująca Klasa: IG Termin: 9-05-2005 Temat: Ćwiczenia utrwalające z mapą Ameryki Cel ogólny: sprawne korzystanie z mapy jako źródła wiedzy geograficznej Cele szczegółowe: Wiadomości A uczeń

Bardziej szczegółowo

2. Dzięki korzystnemu położeniu i włączeniu Pomorza do Polski po wojnie trzynastoletniej Gdańsk szybko się bogacił i rozbudowywał.

2. Dzięki korzystnemu położeniu i włączeniu Pomorza do Polski po wojnie trzynastoletniej Gdańsk szybko się bogacił i rozbudowywał. Lekcja Temat: Dawny Gdańsk. 1466 POKÓJ W TORUNIU Na mocy jego postanowień państwo krzyżackie zostało podzielone na: Należące do Polski Pozostające lennem Polski Prusy Królewskie: Prusy Zakonne ( ze stolicą

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO ZESPÓŁ SZKÓŁ W SZUBINIE SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 Autorzy: Mariola Polańska Gabriela Sobczak Zasady oceniania 1. Ucznia ocenia nauczyciel historii i

Bardziej szczegółowo

From VET to WOW NEWSLETTER

From VET to WOW NEWSLETTER From VET to WOW NEWSLETTER From VET to WOW Newsletter 3 Gran Canaria spotkanie partnerów projektu w Hiszpanii Miło nam zaprezentowad trzeci newsletter projektu From VET to WOW. Ten projekt ma na celu poprawę

Bardziej szczegółowo

REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA I HANDEL ŚWIATOWY. Poł. XVIII-poł. XIX w.

REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA I HANDEL ŚWIATOWY. Poł. XVIII-poł. XIX w. REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA I HANDEL ŚWIATOWY Poł. XVIII-poł. XIX w. ZNACZENIE REWOLUCJI PRZEMYSŁOWEJ Od pułapki maltuzjaoskiej do nowoczesnego wzrostu Społeczeostwo przemysłowe Nowe perspektywy gospodarki światowej

Bardziej szczegółowo

Nieoficjalny poradnik GRY-OnLine do gry. Port Royale 2. autor: Paweł Pejotl Jankowski

Nieoficjalny poradnik GRY-OnLine do gry. Port Royale 2. autor: Paweł Pejotl Jankowski Nieoficjalny poradnik GRY-OnLine do gry Port Royale 2 autor: Paweł Pejotl Jankowski Copyright wydawnictwo GRY-OnLine S.A. Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa do użytych w tej publikacji tytułów, nazw własnych,

Bardziej szczegółowo

z krajów z nim sąsiadujących. 1. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj obiekty geograficzne, a następnie zaznacz je na mapie

z krajów z nim sąsiadujących. 1. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj obiekty geograficzne, a następnie zaznacz je na mapie SPRAWDŹ SIĘ PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁU EUROPA 1 Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj obiekty geograficzne, a następnie zaznacz je na mapie A Włoska wyspa z wulkanem Etna z krajów z nim sąsiadujących

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE - KLASA 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ - GEOGRAFIA

WYMAGANIA EDUKACYJNE - KLASA 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ - GEOGRAFIA WYMAGANIA EDUKACYJNE - KLASA 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ - GEOGRAFIA OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: wyjaśnia czym jest wulkanizm, wskazuje na mapie strefy aktywności sejsmicznej i zasięg Pacyficznego Pierścienia

Bardziej szczegółowo

La Rioja i Nawarra. Wyspy Kanaryjskie. Darmowy przewodnik po Hiszpanii

La Rioja i Nawarra. Wyspy Kanaryjskie. Darmowy przewodnik po Hiszpanii La Rioja i Nawarra Wyspy Kanaryjskie Darmowy przewodnik po Hiszpanii Wyspy szczęśliwe tak mówili o Wyspach Kanaryjskich starożytni żeglarze i do dziś nazwa pasuje do nich idealnie. Łagodny klimat sprawia,

Bardziej szczegółowo

Omacnica: jaką odmianę kukurydzy wybrać?

Omacnica: jaką odmianę kukurydzy wybrać? .pl https://www..pl Omacnica: jaką odmianę kukurydzy wybrać? Autor: Magdalena Kowalczyk Data: 1 czerwca 2016 Dobór odpowiedniej odmiany to niemal połowa sukcesu w uprawie kukurydzy. Od tej decyzji zależą

Bardziej szczegółowo

COMENIUS PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY. Sezamie, otwórz się! - rozwijanie zdolności uczenia i myślenia uczniów.

COMENIUS PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY. Sezamie, otwórz się! - rozwijanie zdolności uczenia i myślenia uczniów. COMENIUS PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY Sezamie, otwórz się! - rozwijanie zdolności uczenia i myślenia uczniów. GIMNAZJUM 20 GDAŃSK POLSKA Maj 2006 SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII Z WYKORZYSTANIEM METODY STACJI UCZENIA

Bardziej szczegółowo

Marek Wąsowicz. Historia. ustroju państw Zachodu. zarys wykładu. wydanie 1

Marek Wąsowicz. Historia. ustroju państw Zachodu. zarys wykładu. wydanie 1 Marek Wąsowicz Historia ustroju państw Zachodu zarys wykładu wydanie 1 LIBER Warszawa 1998 Spis treści WSTĘP 11 I. PAŃSTWO W STAROŻYTNOŚCI USTRÓJ DESPOTII WSCHODNICH I POLIS GRECKIEJ 1. Uwagi wstępne 17

Bardziej szczegółowo

Wymagany czas : 60 min Nazwisko i imię ucznia... Szkoła... Nazwisko i imię nauczyciela przygotowującego ucznia do konkursu...

Wymagany czas : 60 min Nazwisko i imię ucznia... Szkoła... Nazwisko i imię nauczyciela przygotowującego ucznia do konkursu... Wojewódzki Konkurs Geograficzny Etap szkolny 2006/2007 Wymagany czas : 60 min Nazwisko i imię ucznia... Szkoła... Nazwisko i imię nauczyciela przygotowującego ucznia do konkursu... Życzymy powodzenia!

Bardziej szczegółowo

Raport tygodniowy 03/2015

Raport tygodniowy 03/2015 Raport tygodniowy 03/2015 Źródłem danych jest system rezerwacyjny MerlinX http://www.pzot.pl http://www.lece.pl http://www.merlinx.pl PLN na rynku walutowym Waluta tydzień 1 miesiąc Rok EUR 1,29 % 1,48

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania

Przedmiotowy system oceniania 1 Przedmiotowy system oceniania 1. Stary Kontynent Europa 2. Jedna Europa wiele narodów 3. Zgoda i waśnie w Europie 4. Gdzie można spotkać renifera? 5. Zimna wyspa na morzu ognia Islandia wskazać na mapie

Bardziej szczegółowo

Przepis na udane wakacje

Przepis na udane wakacje PROMOCJA: Przepis na udane wakacje DATA PRZYDATNOŚCI DO SPOŻYCIA: 1-30 kwietnia 2015 Przepisy miesiąca: CZECHY Z KNEDLIKAMI KORFU W PANIERCE TURCJA NA DZIKO KRETA PO GRECKU HISZPANIA A LA CARTE EGIPT NA

Bardziej szczegółowo

COMENIUS PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY. Sezamie, otwórz się! - rozwijanie zdolności uczenia i myślenia uczniów.

COMENIUS PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY. Sezamie, otwórz się! - rozwijanie zdolności uczenia i myślenia uczniów. COMENIUS PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY Sezamie, otwórz się! - rozwijanie zdolności uczenia i myślenia uczniów. GIMNAZJUM 20 GDAŃSK POLSKA Maj 2006 SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII Z WYKORZYSTANIEM METODY STACJI UCZENIA

Bardziej szczegółowo

Offshoreadventure Akademia Sportów Wodnych TENERYFA Chcesz zobaczyć ósmy kontynent Świata? Wybierz się z nami na Teneryfę!

Offshoreadventure Akademia Sportów Wodnych TENERYFA Chcesz zobaczyć ósmy kontynent Świata? Wybierz się z nami na Teneryfę! Offshoreadventure Akademia Sportów Wodnych TENERYFA 2016 30.01 06.02.2016 Chcesz zobaczyć ósmy kontynent Świata? Wybierz się z nami na Teneryfę! Teneryfa nazywana jest często Kontynentem w miniaturze,

Bardziej szczegółowo

TENERYFA. Język: hiszpański; można porozumiewać się po angielsku i niemiecku.

TENERYFA. Język: hiszpański; można porozumiewać się po angielsku i niemiecku. tel. (22) 758-84-29 BIURO PODRÓŻY TOP TRAVEL e-mail: toptravel@wp.pl tel. kom. 728 872 928 TENERYFA Błyszczący w słońcu piasek, intensywnie zielone palmy, ośnieżony szczyt wulkanu Teide, kolorowe papugi

Bardziej szczegółowo

Raport tygodniowy 42/2015 i 2016

Raport tygodniowy 42/2015 i 2016 Raport tygodniowy 42/2015 i 2016 Źródłem danych jest system rezerwacyjny MerlinX http://www.pzot.pl http://www.lece.pl http://www.merlinx.pl Ostatni tydzień 42/2015 w porównaniu z tygodniem 42. w 2014

Bardziej szczegółowo

OBWIESZCZENIE Nr 1 KONSULA RP W MADRYCIE

OBWIESZCZENIE Nr 1 KONSULA RP W MADRYCIE OBWIESZCZENIE Nr 1 KONSULA RP W MADRYCIE Z DNIA 7 KWIETNIA 2015 R. W SPRAWIE WYBORÓW PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Informuję, że Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 289 1

Bardziej szczegółowo

OD STAROŻYTNOŚCI DO R.

OD STAROŻYTNOŚCI DO R. Spis treści WSTĘP 13 Rozdział 1 Dzieje CYPRU OD STAROŻYTNOŚCI DO 1878 R. 1.1. Historia Cypru do podboju tureckiego w 1571 r. 21 1.2. Cypr pod rządami Turków w latach 1571-1878 27 1.3. Sytuacja międzynarodowa

Bardziej szczegółowo

POLSKI HANDEL ZAGRANICZNY ARTYKUŁAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI W OKRESIE STYCZEŃ MARZEC 2015 ROKU

POLSKI HANDEL ZAGRANICZNY ARTYKUŁAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI W OKRESIE STYCZEŃ MARZEC 2015 ROKU MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Warszawa, 28.05.2015 Departament Rynków Rolnych POLSKI HANDEL ZAGRANICZNY ARTYKUŁAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI W OKRESIE STYCZEŃ MARZEC 2015 ROKU Według wstępnych danych (GUS)

Bardziej szczegółowo

Stefan Szolc-Rogoziński

Stefan Szolc-Rogoziński Stefan Szolc-Rogoziński Kto to taki? Stefan Szolc-Rogoziński urodził się 14 kwietnia 1861 roku w Kaliszu. Był polskim podróżnikiem, badaczem Afryki. Zmarł 1 grudnia 1892 w Paryżu. Jak zaczęła się jego

Bardziej szczegółowo

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA Z GEOGRAFII W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA Z GEOGRAFII W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA Z GEOGRAFII W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH OPRACOWANO NA PODSTAWIE PROGRAMU BLIŻEJ GEOGRAFII 1 GODZ. TYGODNIOWO 34 GODZ. W CIĄGU

Bardziej szczegółowo

Konkursy Przedmiotowe w roku szkolnym 2017/2018

Konkursy Przedmiotowe w roku szkolnym 2017/2018 PROGRAM MERYTORYCZNY KONKURSU HISTORYCZNEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO I. CELE KONKURSU kształcenie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy historycznej; rozbudzanie ciekawości

Bardziej szczegółowo

Co kupić, a co sprzedać :58:22

Co kupić, a co sprzedać :58:22 Co kupić, a co sprzedać 2015-06-11 13:58:22 2 Głównym partnerem handlowym Hiszpanii jest strefa euro. Hiszpania przede wszystkim eksportuje żywność i samochody, importuje zaś surowce energetyczne i chemię.

Bardziej szczegółowo

Historia wikliniarstwa w Rudniku nad Sanem

Historia wikliniarstwa w Rudniku nad Sanem Historia wikliniarstwa w Rudniku nad Sanem Plecionkarstwo towarzyszyło człowiekowi od najdawniejszych czasów. W miarę rozwoju kultury ludności rodziły się nowe potrzeby na przedmioty użytkowe, ozdobne,

Bardziej szczegółowo

Raport tygodniowy 37/2013

Raport tygodniowy 37/2013 Raport tygodniowy 37/2013 Źródłem danych jest system rezerwacyjny MerlinX. Dane zawarte w raporcie bazują na rezerwacjach dokonanych przez 3177 agentów. Liczba agentów spadła o 16,7% w stosunku do ubiegłego

Bardziej szczegółowo

Stany Zjednoczone w XIX wieku. Dobry Indianin to martwy Indianin Gen. Philip Sheridan

Stany Zjednoczone w XIX wieku. Dobry Indianin to martwy Indianin Gen. Philip Sheridan Stany Zjednoczone w XIX wieku Dobry Indianin to martwy Indianin Gen. Philip Sheridan 1. Stany Zjednoczone na początku wieku (s.58-62) W początkach XIX w. ukształtował się system dwu-partyjny Amerykanie

Bardziej szczegółowo

Wielcy odkrywcy, straszni konkwistadorzy. Wprowadzenie. Film

Wielcy odkrywcy, straszni konkwistadorzy. Wprowadzenie. Film Wielcy odkrywcy, straszni konkwistadorzy Wprowadzenie Film Interaktywne ćwiczenia mul medialne Podsumowanie Słowniczek Dla nauczyciela Wprowadzenie Wielu ludzi uważa odkrycie Ameryki za przełomowe w dziejach

Bardziej szczegółowo

Z wyspy na wyspę (kanaryjską)

Z wyspy na wyspę (kanaryjską) WOJCIECH MACIEJOWSKI 206 Z wyspy na wyspę (kanaryjską) Archipelag Wysp Kanaryjskich (Islas Canarias) to grupa 13 wysp we wsch. części Oceanu Atlantyckiego, leżących w odległości od 100 do 500 km na północny

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE II GIMNAZJUM

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE II GIMNAZJUM WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE II GIMNAZJUM POZIOM WYMAGAŃ KONIECZNY ocena dopuszczająca zna pojęcia: kolonia, odkrycia geograficzne, renesans, odrodzenie, humanizm, reformacja, kontrreformacja,

Bardziej szczegółowo

NOWA ODSŁONA ONA PORTUGALSKIEJ GWARANTOWANEJ JAKOŚCI

NOWA ODSŁONA ONA PORTUGALSKIEJ GWARANTOWANEJ JAKOŚCI NOWA ODSŁONA ONA PORTUGALSKIEJ GWARANTOWANEJ JAKOŚCI WINIARNIA Paco das Cortes jest młodą, lecz profesjonalną winiarnią, skupiającąsięna produkcji jakościowych win portugalskich klasy Reserva przeznaczonych

Bardziej szczegółowo