GreenLabelsPurchase making a greener procurement with energy labels

Transkrypt

1 GreenLabelsPurchase making a greener procurement with energy labels Zielone Zamówienia i Ochrona Środowiska Poradnik dot. zamówień i zakupów z uwzględnieniem kryteriów efektywności energetycznej i kryteriów środowiskowych Moduł 5: Zakupy Pojazdów Supported by

2 Poradnik niniejszy wykonano w ramach realizacji projektu dofinansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach projektu GreenLabelsPurchase making a greener procurement with energy labels z programu Intelligent Energy Europe. Wydawca: Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. ul. Mokotowska 35, Warszawa kape@kape.gov.pl Internet: Opracowanie: Wiebke Zimmer, Öko-Institut e. V., Berlin Kerstin Kallmann, Susanne Berger, Vanessa Hübner, Stella Pölzig, Berliner Energieagentur Péter Szuppinger, Center for Environmental Studies Foundation, Budapest Dariusz Koc, KAPE The Polish National Energy Conservation Agency, Warszawa Przygotowanie i skład: Berliner Energieagentur GmbH Tłumaczenie i polska wersja: Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Data: marzec, 2007 Oświadczenie: Wydawca nie gwarantuje, że informacje zawarte w tym poradniku są kompletne, dokładne i aktualne. Tyczy się to również wszelkich źródeł, do których odnosi się niniejszy poradnik. Całkowitą odpowiedzialność za treść publikacji ponoszą autorzy. Nie musi ona odzwierciedlać opinii Wspólnoty Europejskiej. Komisja Europejska nie odpowiada za sposób wykorzystania zawartej tu informacji. Jeśli nie zaznaczono inaczej, prawa autorskie do treści - rycin i tekstu - przynależą do wydawcy. GREEN LABELS PURCHASE 2

3 Spis treści 1. WPROWADZENIE OCZEKIWANIA W ZAKRESIE "CZYSTEJ FLOTY POJAZDÓW" POJĘCIE CZYSTEJ FLOTY POJAZDÓW Dostępne Typy Napędów i Rodzaje Paliw Aspekty ekonomiczne Perspektywy dla rozwoju przyszłych technologii ZASTOSOWANIE OZNAKOWAŃ W ZAKRESIE NABYWANIA CZYSTEJ FLOTY POJAZDÓW NORMY EMISJI GAZÓW SPALINOWYCH DLA POJAZDÓW SILNIKOWYCH (NORMA EUROPEJSKA) EUROPEJSKA ETYKIETA EKONOMICZNEGO ZUŻYCIA PALIWA PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI W ZAKRESIE NABYWANIA I UŻYTKOWANIA POJAZDÓW UŻYTKOWANIE POJAZDÓW PRZYJAZNYCH DLA ŚRODOWISKA W RAMACH CZYSTEJ FLOTY" Oleje wysokiej smarowności Opony o niskim oporze toczenia Ciśnienie w oponach Szkolenie kierowcy Stosowanie systemów klimatyzacji NARZĘDZIA POMOCNICZE PRZY WYBORZE NAJKORZYSTNIEJSZYCH OFERT PRZY ZAKUPIE POJAZDÓW Arkusze oceny ofert Kalkulacja efektywności ekonomicznej ANEKS SAMOCHODY OSOBOWE MIKROBUSY, FURGONETKI AUTOBUSY GREEN LABELS PURCHASE

4 1. Wprowadzenie Jeżeli chodzi o ochronę klimatu i zapobieganie zanieczyszczeniu powietrza, uwzględnienie wyłącznie kilku danych nie wystarczy, aby ukazać potrzebę działań w sektorze przemysłu samochodowego. Licząc od lat 90-tych XX wieku, kiedy to zainicjowano wysiłki mające na celu ochronę klimatu w ramach Protokołu z Kyoto, Unia Europejska doświadczyła ponad 20% wzrostu emisji CO 2 związanej z transportem. Skuteczne ograniczenia w innych sektorach zostają zniwelowane przez transport. Około połowa emisji CO2 związanej ze środkami transportu jest generowana przez samochody osobowe, lekkie pojazdy dostawcze oraz autobusy dla przykładu w Europie rejestruje się ponad 15 mln nowych pojazdów co roku, z czego 92% w UE-15. Usprawnienia dotyczące wydajności pojazdów wprowadzone w ostatnich latach przez przemysł samochodowy zostały zneutralizowane większym natężeniem ruchu drogowego oraz dodatkowym wyposażeniem samochodów i ich większymi osiągami (w niektórych przypadkach dosyć znacznymi). Wszystko to jest o tyle ważne, że technologie przyjazne środowisku, jakie są dostępne obecnie na rynku, powinny być brane pod uwagę w chwili decyzji o nabyciu. Poza tym, transport odegra czołową rolę w zapobieganiu zanieczyszczeniu powietrza jako miejscowo najważniejsza przyczyna emisji zanieczyszczeń takich jak np. cząstki stałe. W przeszłości wartość progowa emisji cząstek stałych zgodnie z dyrektywą ramową Rady Europy o jakości powietrza była często przekraczana w 12 państwach członkowskich EU-15 szczególnie w dużych miastach i na terenach przemysłowych. Aby osiągnąć cele dyrektywy ramowej o jakości powietrza, konieczny jest szeroki zakres środków technicznych oraz związanych z użytkownikiem; czyste technologie napędu oraz paliwa dla pojazdów w ramach flot odegrają tutaj bardzo ważną rolę. Znaczenie flot pojazdów staje się jasne po uwzględnieniu faktu, że np. ponad 30% rejestracji nowych samochodów osobowych w Niemczech dotyczy samochodów firmowych. Stąd nabywca nie tylko dokonuje "czystego wyboru zastosowania pojazdu w firmie, lecz również wyboru pojazdu, który wpływa na sektor samochodów używanych. Dane pokazują nam, że dzięki takim wyborom, nabywcy pojazdów w ramach flot mogą stanowić znaczny pozytywny bodziec dla runku, jeżeli świadomie wybiorą alternatywę przyjazną środowisku. Finansowo posiadają oni przewagę nad prywatnym klientem ze względu na niższe koszty zakupu większej liczby samochodów. Poza tym nabycie czystej floty pojazdów oznacza decyzję na rzecz: Mniejszego uzależnienia od cen paliw Większej skuteczności ekonomicznej Ochronę środowiska i klimatu Ochronę przed ograniczeniami korzystania z samochodów w obszarach kontroli zanieczyszczenia powietrza w miastach oraz Możliwy krok ku zbudowaniu wizerunku firmy przyjaznego dla środowiska. GREEN LABELS PURCHASE 4

5 Jednakże widoczny jest fakt, że szczególnie niepewność ze strony operatorów flot pojazdów w zakresie zalet ekologicznych, uzasadnienia ekonomicznego oraz przyszłej możliwości alternatyw nabywania czystego często ogranicza politykę zakupów bardziej zorientowaną na środowisko. Celem tego przewodnika jest dostarczenie potencjalnym nabywcom pomocy w podejmowaniu decyzji, które umożliwią dokonywanie pro-ekologicznych i przyjaznych środowisku wyborów dotyczących zakupu pojazdów. Przewodnik ten obejmuje: Informacje o dostępnej technologii dla zapewnienia czystej floty pojazdów Ogólne wskazówki dotyczące nabywania i obsługi pojazdów Wprowadzenie do oznakowań i etykiet środowiskowych jako pomocy w nabywaniu produktów Proponowaną procedurę przetargową w zakresie pojazdów przyjaznych środowisku z uwzględnieniem kryteriów środowiskowych podczas zakupu. 1.1 Oczekiwania w zakresie "Czystej Floty Pojazdów" Zalety działań zmierzających do uzyskania i użytkowania czystej floty pojazdów wiążą się z następującymi aspektami związanymi z zakupem i użytkowaniem pojazdów: Wpływem na klimat z uwagi na redukcję emisji gazów cieplarnianych Zużywanie nieodnawialnych (kopalnych) źródeł energii Redukcja i zmniejszanie zanieczyszczenia hałasem Korzystny wpływ na dywersyfikację dostaw paliw Zalety powinny być brane pod uwagę i mieć wpływ na podejmowane decyzje dotyczące zakupów. Zasada wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie powinna posiadać tutaj wysoki priorytet i między innymi jednym z podstawowych celów niniejszego poradnika jest ukazanie, że poprzez uważną analizę całkowitych kosztów w cyklu użytkowania pojazdu przed podjęciem decyzji o zakupie można uzyskać wymierne korzyści zarówno ekonomiczne, jak i ekologiczne. Postępując zgodnie z tymi oczekiwaniami, w poradniku niniejszym skupiono się na oszczędnych i przyjaznych ekologicznie pojazdach z konwencjonalnymi rozwiązaniami technologicznymi, jak również zawierających alternatywne napędy i paliwa, które już obecnie mogłyby być bardziej powszechnie wykorzystywane: Wydajne pojazdy z silnikami Otto oraz diesla Pojazdy na gaz naturalny i ciekły Pojazdy z napędem hybrydowym Pojazdy wykorzystujące biopaliwa (biodiesel, bioetanol oraz biogaz) W poradniku omówiono również po krótce rozwiązana, które dostępne mogą być już w niedalekiej przyszłości, a obecnie nie mogą być jeszcze stosowane w praktyce. 5 GREEN LABELS PURCHASE

6 Grupy pojazdów uwzględnione w niniejszym poradniku to samochody osobowe, minibusy, lekkie pojazdy dostawcze, autobusy i samochody dostawcze. Ogólne informacje na temat pojazdów ciężarowych w zakresie tematyki zielonych zakupów mogą być czerpane z niniejszego poradnika, lecz bez szczegółów dotyczących konkretnych wymagań oraz nie dotyczą pojazdów wykorzystywanych do celów specjalnych. Poza tym wyposażenie i materiały eksploatacyjne takie jak opony, systemy klimatyzacji, czy oleje silnikowe są również uwzględniane wraz ze wskazówkami o ich ekonomicznym użytkowaniu. 1.2 Pojęcie Czystej Floty Pojazdów Dostępne Typy Napędów i Rodzaje Paliw Pojazdy konwencjonalne Pojęcie pojazdów konwencjonalnych dotyczy pojazdów, które napędzane są zwykłymi paliwami takimi jak benzyna czy olej napędowy. Obydwa rodzaje napędu oparte są na silniku spalinowym. Ponieważ gęstość energii w przypadku oleju napędowego jest wyższa niż w przypadku benzyny, a wskaźnik skuteczności silników diesla jest wyższy niż w silnikach benzynowych, pojazdy typu diesel zużywają mniej paliwa niż porównywalne pojazdy benzynowe. Stąd emisja CO2 jest również niższa w przypadku silników diesla. Niemniej jednak, w wyniku porównania obecnych najbardziej popularnych w Europie samochodów osobowych okazuje się, że samochody typu diesel nadal emitują więcej zanieczyszczeń w formie cząstek stałych oraz tlenku azotu niż samochody na benzynę, które są zazwyczaj wyposażone w katalizatory. Te podstawowe cechy rozwiązane są tymczasowo, przynajmniej w zakresie emisji cząstek stałych, w formie zainstalowanych filtrów tych cząstek w pojazdach na olej napędowy. Poza tym samochody typu diesel są nadal w zdecydowanie niekorzystnej sytuacji względem samochodów benzynowych pod względem emisji tlenku azotu emitują go znacznie więcej niż samochody z silnikami benzynowymi. Zużycie energii Transport odpowiada za 25,5% zużycia energii oraz 21% emisji gazów cieplarnianych w Europie. Emisje te obecnie są o ok. 23% niż w roku 1990 [KOMISJA EUROPEJSKA, 2006]. Ponieważ emisje CO 2 są bezpośrednio związane z zużyciem paliwa przez samochody, wymagania dotyczące zużycia paliwa stanowią decydujące kryterium dotyczące wpływu ruchu drogowego na klimat. W zasadzie pojazdy powinny być wybierane w taki sposób, aby emisja CO 2 dopuszczalna dla danego typu samochodu była jak najniższa. Dzięki temu można chronić nie tylko klimat, ale także obniżyć wydatki na paliwo. W zależności od intensywności wykorzystania samochodu, udział paliwa może wynieść do 75% całkowitych kosztów eksploatacyjnych w całym okresie użytkowania pojazdu. Zużycie paliwa znacznie wzrasta wraz z zwiększaniem rozmiaru pojazdu, jak również może się poważnie różnić nawet w ramach jednego modelu. Stąd emisje CO 2 GREEN LABELS PURCHASE 6

7 popularnego samochodu osobowego średniej wielkości mogą różnić się o ponad 50% pomiędzy różnymi wersjami modelu ze względu na różne osiągi i elementy wyposażenia. Ważnymi czynnikami, jeżeli chodzi o zużycie paliwa, w pojeździe są: wielkość, moc i wyposażenie takie jak klimatyzacja, niezależne ogrzewanie pojazdu i foteli, które znacznie zwiększają zużycie paliwa. Salony samochodowe mają obowiązek udostępniać informacje o zużyciu paliwa i emisji CO 2 przez samochody osobowe począwszy od początku 2005 roku. Emisje zanieczyszczeń Wymagania dotyczące jakości powietrza miejskiego zostały znacznie podwyższone od 2005 roku ze względu na dyrektywę UE o jakości powietrza. Aktualnie odnotowywane przypadki naruszenia obejmują emisję cząstek stałych. Na głównych drogach przelotowych pojazdy na olej napędowy bez filtrów cząstek stałych odpowiadają za poważną część tych emisji. Można założyć, że wartości progowe dwutlenku azotu w obszarach o dużym natężeniu ruchu drogowego, które wchodzą w życie w 2010 roku również będą często przekraczane ze względu na wysokie emisje tlenku azotu (NOx) przez samochody typu diesel. Jeżeli takie wartości progowe zostaną naruszone, odpowiednie władze lokalne muszą wprowadzić kontrolę zanieczyszczenia powietrza oraz plany działań obejmujące środki, przy pomocy których w przyszłości będzie zapewniana zgodność z takimi wartościami progowymi. Ponieważ ruch drogowy jest jedną z najważniejszych przyczyn lokalnych emisji zanieczyszczeń, wiele potencjalnych działań w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń koncentrować się będzie na pojazdach samochodowych. Samochody osobowe i lekkie pojazdy użytkowe Aktualnie obowiązująca norma emisji gazów spalinowych dla samochodów osobowych i lekkich samochodów użytkowych to EURO 4. Ogólnie mówiąc, nowe pojazdy są wyposażone w filtr cząstek stałych. Kolejny poziom emisji, EURO 5, zakładający bardziej zaostrzone wartości emisji cząstek stałych oraz NOx, znajduje się obecnie w przygotowaniu w Brukseli. Pojazdy przyjazne środowisku, samochody osobowe i lekkie pojazdy użytkowe muszą spełniać najbardziej surowe normy. Obecnie jest to norma EURO 4 o emisji gazów spalinowych. Samochody typu diesel powinny być także wyposażone w filtr. Cząstek stałych. Ciężkie samochody dostawcze i autobusy Począwszy od 2008/2009 poziom emisji wg EURO 5 będzie obowiązywał dla wszystkich nowych autobusów i ciężkich samochodów dostawczych. Pojazdy spełniające tę normę już są dostarczane przez producentów. Również ta norma dotycząca emisji gazów spalinowych jest dalej dopracowywana w Brukseli pod kątem poziomu EURO 6. Aktualnie najbardziej surową normą środowiskową w Europie dotyczącą ciężkich samochodów dostawczych i autobusów jest EEV (Enhanced Environmentally Friendly Vehicle). 7 GREEN LABELS PURCHASE

8 Niektórzy producenci oferują autobusy spełniające tę normę, której spełnienie możliwe jest dzięki zastosowaniu silników typu diesel z układami recyrkulacji gazów spalinowych lub autobusów zasilanych gazem ziemnym. Wyposażenie w filtr cząstek stałych W zależności od wieku pojazdu, pojazdy można modernizować i wyposażać w filtr cząstek stałych. Poniżej przedstawiamy porównanie systemów zamkniętych, które redukują emisje cząstek stałych o ponad 90%, oraz tak zwanych systemów otwartych, które zapewniają redukcję o 20-50%. Producenci filtrów cząstek stałych oferują systemy modernizacyjne dla prawie wszystkich modeli samochodów osobowych oraz dla wielu typów lekkich pojazdów użytkowych. Opracowywane są także systemy oczyszczania gazów spalinowych, redukujących emisje NOx, jak również emisje cząstek stałych. W przypadku autobusów są one aktualnie badane pod kątem tej samej technologii selektywnej redukcji katalitycznej SCRT (Selective Catalytic Reduction Technology). Podsumowanie dla pojazdów konwencjonalnych Silnik benzynowy + niski poziom emisji cząstek stałych i NOx - zużycie paliwa i emisja CO2 wyższe niż w porównywalnych samochodach typu diesel - zakaz jazdy starymi samochodami bez kontrolnego konwertera katalitycznego w obszarach objętych ochroną środowiska. Diesel + zużycie paliwa i emisja CO2 niższe niż w porównywalnych samochodach benzynowych + / - niski poziom emisji cząstek stałych dzięki zainstalowanemu filtrowi - wyższy poziom emisji NOx niż w pojazdach benzynowych - zakaz jazdy pojazdami generującymi wysoki poziom emisji w obszarach objętych ochroną środowiska Pojazdy na gaz ziemny Wielu producentów samochodów produkuje masowo samochody osobowe i lekkie pojazdy użytkowe napędzane gazem naturalnym. Pojazdy na gaz naturalny są obsługiwane tak jak pojazdy benzynowe z silnikiem czterosuwowym. Jedyna różnica jest taka, że zamiast benzyny do komory spalania wstrzykiwany jest gaz ziemny, który to gaz jest przechowywany pod ciśnieniem 200 barów w specjalnym zbiorniku. W pojazdach produkowanych masowo zbiorniki na gaz naturalny znajdują się pod samochodem. Pojemność zbiorników na gaz naturalny w samochodach osobowych umożliwia przejechanie od 200 do 450 km. GREEN LABELS PURCHASE 8

9 Rozróżnia się samochody, które mogą być zasilane dwoma rodzajami paliwa - albo gazem ziemnym (CNG) albo benzyną, bądź pojazdy zasilane tylko gazem ziemnym. Zaletą tych drugich jest to, że posiadają silniki zoptymalizowane do zasilania gazem ziemnym i pracują w sposób optymalny. Oznacza to, że zapewniają większą skuteczność i niższe zużycie paliwa oraz niższy poziom emisji CO 2. Mały zbiornik na benzynę gwarantuje możliwość jazdy w przypadku, gdy nie ma możliwości napełnienia zbiornika gazem. Jeżeli chodzi o kontrolę emisji, pojazdy na gaz naturalny posiadają zalety środowiskowe nad samochodami typu diesel ze względu na niższy poziom emisji NOx oraz brak emisji cząstek stałych. Jeżeli chodzi o ochronę klimatu, zalety są mniejsze. Maksymalna redukcja emisji CO2 wynosi 10% w porównaniu z silnikami typu diesel. Zastosowanie gazu naturalnego jest często ograniczone z uwagi na brak odpowiedniej infrastruktury i sieci stacji benzynowych, która jednak stale się polepsza. Jeżeli chodzi o aspekty bezpieczeństwa, samochody na gaz naturalny nie różnią się od samochodów benzynowych. Zbiornik na gaz naturalny jest zaprojektowany na ciśnienie rozrywające 600 barów. Poza tym wyposażony jest w zawory bezpieczeństwa na wypadek uszkodzenia w wyniku uderzenia lub w przypadku fali gorąca np. gdy samochód stanie w płomieniach spalanie cieczy gazu jest kontrolowane, dzięki czemu ogranicza się niebezpieczeństwo wybuchu. Ważną sprawą dla bezpieczeństwa tej nowej technologii jest przestrzeganie terminów przeglądów technicznych (terminy inspekcji instalacji pokrywają się zwykle z terminami badań technicznych samochodów). Podsumowanie pojazdów na gaz ziemny + brak emisji cząstek stałych + niższe emisje NOx w porównaniu z samochodami typu diesel + / - oszczędności w emisji CO2 w porównaniu z samochodami typu diesel są małe + / - Infrastruktura stacji paliwowych znacznie różni się w zależności od regionu - ograniczona oferta nowych pojazdów Pojazdy na gaz płynny LPG Płynny gaz napędowy (LPG) jest mieszanką propanu i butanu i może być w zasadzie wykorzystywany w tych samych silnikach, co gaz ziemny. W przeciwieństwie do gazu ziemnego, który jest przechowywanych pod wysokim ciśnieniem 200 barów), LPG może być także przechowywany pod niskim ciśnieniem (maksymalnie 10 barów) oraz w mniejszych zbiornikach pod ciśnieniem. Systemy LPG dla samochodów osobowych benzynowych są ogólnie instalowane jako drugi rodzaj paliwa. Oznacza to, że jest możliwe przełączanie się z benzyny na paliwo i na odwrót podczas jazdy. Stosowane są specjalne zbiorniki na paliwo gazowe, które są również dostępne w modułach kół zapasowych. Przy tej samej pojemności zbiornika, samochody na gaz ciekły uzyskują do trzykrotnie większego zasięgu w porównaniu z samochodami na gaz ziemny. Należy pamiętać, że zbiornik na gaz może być napełniony maksymalnie do 9 GREEN LABELS PURCHASE

10 80% pojemności, a proces tankowania jest automatycznie przerwany przy pomocy zaworu zamykającego tankowanie. Samochody na LPG generują znacznie niższe poziomy emisji NOx oraz cząstek stałych niż odpowiadające im samochody typu diesel. Jednakże emisja CO 2 jest podobna do emisji podobnych samochodów typu diesel. Tylko nieliczne nowe pojazdy są wypuszczane na rynek z wbudowanymi fabrycznie systemami LPG. Nadal jest bardziej powszechne przekształcanie samochodów benzynowych na PLG. Ważne jest, aby zapewnić, że instalacja została wykonana przez wykwalifikowane specjalizujące się w tym firmy. Więcej informacji można znaleźć na stronie: Podsumowanie pojazdów na gaz ciekły + brak emisji cząstek stałych + niższe emisje NOx w porównaniu z samochodami typu diesel + / - przewaga w zakresie CO 2 w porównaniu z samochodami typu diesel jest minimalna + / - infrastruktura stacji paliwowych znacznie różni się w zależności od regionu - ograniczona oferta nowych pojazdów Pojazdy hybrydowe W ostatnich latach napęd hybrydowy stał się przedmiotem debaty dotyczącej jego walorów środowiskowych i możliwości oszczędzania paliwa. W tej technologii część energii hamowania jest odzyskiwana i przesyłana z powrotem do akumulatorów. Następnie jest ona wykorzystana do napędzania samochodu przy pomocy elektrycznego silnika uzupełniającego konwencjonalny silnik spalinowy. Dzięki tej technologii możliwe jest uzyskanie znacznych potencjalnych oszczędności w zużyciu paliwa, szczególnie w ruchu miejskim, sięgających nawet 30%. Kolejną zaletą takich samochodów jest fakt, że elektryczny tryb prawie nie generuje hałasu. Dostępność modeli samochodów osobowych z napędem hybrydowym jest nadal bardzo ograniczona. Jednakże producenci samochodów ogłosili, że zaoferują więcej modeli w przyszłości. Modele aut z napędem hybrydowym aktualnie dostępne na rynku można obejrzeć na stronie: Ten rodzaj napędu samochodów jest szczególnie ciekawy dla samochodów osobowych wykorzystywanych w ruchu miejskim oraz do dystrybucji towarów w miastach, co jest związane z koniecznością częstego hamowania. Podsumowanie pojazdów hybrydowych + wysoki potencjał oszczędności w zużyciu paliwa w ruchu miejskim + zalety dotyczące emisji CO 2 z oszczędnością do 30% w porównaniu z pojazdami konwencjonalnymi GREEN LABELS PURCHASE 10

11 - niski potencjał oszczędności w przypadku jazdy w długich trasach - ograniczona oferta nowych pojazdów Biopaliwa Szczególnie w ostatnim okresie przyszła rola biopaliw w ochronie klimatu objęta była gorącą dyskusją. Unia Europejska ustaliła, że w roku 2010 sprzedaż biopaliw powinna osiągnąć poziom 5,75%. Komisja Europejska opublikowała również strategię UE w zakresie biopaliw dostępną na stronie: oraz sprawozdanie o postępach w zakresie zwiększania udziału biopaliw w bilansie energetycznym: w którym określono, iż cel założony w dyrektywie o biopaliwach, czyli rok 2010, jest mało prawdopodobny. Pierwsza generacja biopaliw, jaka jest obecnie powszechnie wykorzystywana, obejmuje biodiesel oraz bioetanol, które produkowane przede wszystkim z rzepaku, pszenicy oraz buraków cukrowych. Uwzględnienie odpowiedniej równowagi gazów cieplarnianych, tzn. całej emisji szkodliwej dla klimatu, ukazuje przewagę w zakresie emisji gazów cieplarnianych wynoszącą około 40% w porównaniu z paliwami kopalnianymi. Wynika to przede wszystkim z faktu, że dla tego rodzaju biopaliwa konieczne jest prowadzenie odpowiednich upraw energetycznych, takich jak rzepak. W przypadku zastosowania np. nawozów powstaje tlenek azotu. W zależności od sposobu prowadzenia takich upraw, stosowania danych ilości nawozów oraz np. w przypadku produkcji biodiesla, możliwe produkty uboczne mogą być dalej wykorzystywane, a korzyści dla klimatu z aktualnie wytwarzanych biopaliw mogą się znacznie różnić. Jeżeli chodzi np. o biodiesel, jego wpływ na klimat wynosi 20-80% w porównaniu z kopalnianym olejem napędowym. Należy ogólnie stwierdzić, że na podstawie wpływu na klimat konkretnej biomasy produktów, biopaliwa są postrzegane wyłącznie jako rozwiązanie tymczasowe. Oceniając zastosowanie biopaliw, wykorzystanie gleby do upraw koniecznych surowców energetycznych także musi być wzięte pod (ekologiczną) uwagę. Problem ten jest objęty dyskusją, ponieważ istnieje konkurencja w zakresie wykorzystania powierzchni uprawowych. Produkcja biomasy służy albo jako źródło energii w formie prądu i ciepła, albo jako surowiec dla produktów chemicznych. Biogaz, zwany także biometanem, stanowi ciekawy rodzaj biopaliwa, ponieważ jego bilans względem gazów cieplarnianych jest znacznie bardziej korzystny. W zależności od podstawy (materiały mokre, kukurydza, odpady organiczne), można uzyskać ograniczenie emisji gazów cieplarnianych od 65% do 90%. Biodiesel Biodiesel jest już mieszany z konwencjonalnym paliwem. Zastosowanie 100% biodiesla w samochodach jest możliwe za zgodą producenta. Dla pojazdów, które są masowo produkowane z filtrami cząstek stałych, nie ma aktualnie dopuszczeń do 11 GREEN LABELS PURCHASE

12 ruchu na tym paliwie. Ostatnio zatwierdzono pierwsze filtry cząstek stałych do montowania w samochodach na biodiesel. Bioetanol Bioetanol jest w czystej formie mieszanką (>5 procent), którą można stosować wyłącznie w specjalnych pojazdach. Pojazdy te są oznaczone FFV (Flexible Fuel Vehicle) i mogą być wykorzystywane zarówno z czystą benzyną, jak i z różnymi mieszankami etanolu i benzyny. Dla przykładu powszechnie stosowana jest E85. Składa się ona 85% z bezwodnego bioetanolu i 15% normalnej benzyny. Jeżeli chodzi o mieszanie etanolu, wiodącą rolę w Europie odgrywa Szwecja. Biogas Biogaz stanowi stosowną alternatywę dla gazu ziemnego. Dużą zaletą jest fakt, że może być on łatwo wykorzystywany w pojazdach na konwencjonalny gaz ziemny i może być z nim mieszany w dowolnym stosunku. W porównaniu z biodieslem, jego bilans klimatyczny jest znacznie bardziej pozytywny. Ogólnie mówiąc, biogaz jako paliwo może być w przyszłości stosowane jako mieszanka z paliwem w formie gazu naturalnego, jako czyste paliwo biogazowe tankowane na stacjach paliwowych lub jako czysty biogaz tankowany oddzielnie. Podsumowanie biopaliw + korzyść dla ochrony klimatu w porównaniu z paliwami kopalnianymi + / - brak korzyści dotyczących redukcji emisji zanieczyszczeń - zastosowanie czystych biopaliw jest możliwe w ograniczonej liczbie pojazdów Aspekty ekonomiczne Aby ocenić ekonomiczną efektywność i zasadność zakupu pojazdu przyjaznego dla środowiska, należy uwzględnić wszystkie aspekty związane z jego zakupem i użytkowaniem, takie jak: koszt zakupu, wykorzystanie, tzn. cały cykl użytkowania pojazdu oraz odsprzedaż pojazdu po zakończeniu użytkowania. Następujące elementy odgrywają tutaj ważne role: Nabycie - cena zakupu, rabaty - warunki finansowania zakupu - warunki leasingu - koszty modernizacji Użytkowanie - koszty paliwa Cykl kosztów użytkowania - koszty utrzymania - wyposażenie - podatki - ubezpieczenie Odsprzedaż - wartość odsprzedaży GREEN LABELS PURCHASE 12

13 Koszty różnią się w zależności od poszczególnych typów pojazdów, a w szczególności od różnych sposobów wykorzystania samochodów. Stąd decydującym kryterium jest intensywność użytkowania: im więcej kilometrów pokonuje się co roku, tym większe znaczenie ma udział kosztów użytkowania, szczególnie cen paliwa. Przy okazji: Cykl życia zakupionych pojazdów również znacznie się różni: Samochody osobowe są zazwyczaj użytkowane do pięciu lat lub krócej, podczas gdy autobusy i pojazdy handlowe są wykorzystywane przez okres do 15 lat. Szacowana długość przydatności usługowej jest ważnym wskaźnikiem amortyzacji dodatkowych wydatków np. wyższych kosztów początkowych dla różnego rodzaju napędów. Nabycie Modele napędzane benzyną są zazwyczaj najtańsze pośród porównywalnych możliwości zakupu. Porównywalne modele pojazdów typu diesel są zazwyczaj droższe o ok. 10% od benzynowych. Różnica pomiędzy kosztami początkowymi zakupu pojazdów na gaz naturalny i porównywalnych samochodów z konwencjonalnym napędem zależy od producenta oraz modelu. Ogólnie ważne jest, aby pamiętać, że porównanie cen katalogowych nie jest właściwe, szczególnie w przypadku nabywania większej liczby pojazdów, kiedy potencjalne rabaty mogą odgrywać dużą rolę. Ocena decyzji zakupowych dotyczących kryteriów ekonomicznych powinna być zatem oparta na szczegółowych ofertach. Możliwe jest również leasingowanie samochodów przyjaznych dla środowiska - patrz np. strona: Modernizacja Filtr cząstek stałych w samochodach typu diesel Filtr cząstek stałych w samochodach typu diesel, czasami zwany DFP, jest urządzeniem przeznaczonym do usuwania cząstek stałych lub sadzy z gazów spalinowych silnika diesla. Koszt modernizacji jednego samochodu wynosi Euro, a w przypadku ciężarówki Euro. Pojazdy na gaz ziemny Wszystkie pojazdy na tradycyjne paliwo mogą być teoretycznie zmodernizowane w celu zapewnienia alternatywnego funkcjonowania na gaz naturalny. Koszty takiej modernizacji wahają się od do Euro w zależności od modelu pojazdu. Jednakże nabycie nowych samochodów przystosowanych do spalania gazu ziemnego produkowanych masowo jest najczęściej najbardziej korzystne pod względem kosztów oraz preferowane z uwagi na kwestie jakości technicznej: Zbiornik na gaz, system przewodów doprowadzających do przewodu wlotowego rozgałęzionego oraz zgodny z nim system kierowania silnikiem muszą być zintegrowane i dostosowane do siebie. Poza tym prowadzi to do zmniejszenia przestrzeni bagażnika, ponieważ zbiorniki są rzadko umieszczane pod samochodem, jak to się dzieje w przypadku masowej produkcji aut. W każdym przypadku modernizacja powinna być przeprowadzona przez wyspecjalizowaną firmę. 13 GREEN LABELS PURCHASE

14 Koszty paliwa Zazwyczaj waga kosztów paliwa w ramach decyzji ekonomicznych dotyczących cyklu użytkowania pojazdu rośnie wraz z rosnącymi cenami paliw. Ważne dane dla porównania: takie same ilości różnych paliw zawierają różne ilości energii z tej też przyczyny koszty paliw winny być rozpatrywane w stosunku do danych zużycia w odpowiednich typach pojazdów dla różnych rodzajów napędu. Paliwo Zużycie na 100 km Intensywność wykorzystania rocznie Cena paliwa (przykład) Cena paliwa na rok Silnik diesel Diesel 5,1 l 4,20 PLN PLN Silnik Otto Benzyna 6,9 l km 4,60 PLN PLN Silnik Otto Gaz płynny LPG 7,2 l 2, PLN Ponieważ ceny paliwa mogą zmienić czas wykorzystania pojazdu, warto jest opracować porównanie ekonomiczne dynamicznie, tzn. uwzględnić możliwy wzrost cen, szczególnie wtedy, gdy pojazd jest użytkowany przez dłuższy okres czasu. Ceny mogą różnić się w zależności od zwolnień podatkowych. Ponieważ etanol zawiera o ok. 35% mniej energii niż benzyna, należy oczekiwać dodatkowego zużycia bioetanolu podwyższonego o około jedną trzecią. Bioetanol jako paliwo składa się z 85% bioetanolu, do którego dodano 15% benzenu. Koszty utrzymania Nowoczesne pojazdy na gaz naturalny nie różnią się techniczne od pojazdów benzynowych. Koszt obsługi i konserwacji jest w obu przypadkach w przybliżeniu porównywalny. Podobnie rzecz ma się z pojazdami hybrydowymi: Producenci gwarantują takie same koszty konserwacji I serwisu jak w przypadku porównywalnych konwencjonalnych samochodów osobowych. Zastosowanie bioediesla może spowodować zwiększenie kosztów konserwacji. Wielu producentów zaleca krótsze odstępy czasowe pomiędzy kolejnymi wymianami oleju z przyczyn bezpieczeństwa. Dodatkowe koszty są skompensowane niższymi kosztami paliwa. Podatki Podatek od pojazdów mechanicznych różni się w zależności od modelu samochodu. Wartość odsprzedaży Kilka czynników wpływa na wartość odsprzedaży (preferencje poszczególnych marek, modeli, rodzaje napędów, wyposażenie). Wartość resztkowa oparta jest na czynnikach przedstawionych w tym poradniku. Wartość resztkowa samochodów typu diesel jest ogólnie wyższa niż wartość porównywalnych samochodów benzynowych pojazdy ekonomiczne cieszą się większym popytem na rynku samochodów używanych. GREEN LABELS PURCHASE 14

15 Modernizacja poprzez zainstalowane filtra cząstek stałych jest również ważna dla wartości końcowej: w zależności od wieku pojazdu różnica szacowanej wartości resztkowej według EurotaxSchwacke wynosi 2-10% dla pojazdów z filtrem w porównaniu z samochodami bez filtra Perspektywy dla rozwoju przyszłych technologii Druga generacja biopaliw Oprócz biodiesla i bioetanolu opisanych w poprzednim rozdziale, pracuje się nad różnymi technologiami produkcji biopaliw w odpowiedzi na rosnące zainteresowanie i szczególne wsparcie dla energii odnawialnych. Techniki te koncentrują się w szczególności na szerokiej tolerancji dla różnego rodzaju biomasy jako źródła energii. Szczególnie dwie technologie właśnie opracowane są bardzo obiecujące w średnio i długoterminowej perspektywie: 1. tworzenie syntetycznych paliw tak zwanych BtL (Biomass to Liquid) oraz paliwa słonecznego, które są produkowane z gazów syntetycznych wytworzonych przez gazyfikację biomasy; 2. tworzenie bioetanolu poprzez dekompozycję hemicelulozy lub celulozy zawierającej materiały i następnie fermentacja frakcji (hemi) celulozy. Obydwie techniki są nadal dopracowywane i demonstrowane. Łańcuchy gazyfikacji i fermentacji są celem ciągłych, intensywnych badań, szczególnie ze względu na to, że taka ścieżka paliwowa oferuje znaczne korzyści: Wybór źródła nie jest ograniczony do konkretnych gatunków roślin, lecz do szerokiego zakresu dostępnych roślin, które w dodatku mogą być razem mieszane. Oferuje w porównaniu z konwencjonalnymi biopaliwami znaczny potencjał na przyszłość dzięki brakowi ograniczeń dla surowców. Zasoby surowców są szczególnie interesujące w perspektywie średnio- i długookresowej, ponieważ są dostępne w dużych ilościach i umożliwiają zachowanie niższych cen. Można uniknąć konkurencji względem produkcji żywności i pasz, jaka ma miejsce np. w przypadku produkcji etanolu z roślin uprawnych. Wykorzystanie paliw kopalnianych może być dalej ograniczane, ponieważ dla zoptymalizowanych instalacji, energia potrzebna dla procesu może być całkowicie dostarczona przez biomasę służącą jako źródło energii. Emisja gazów cieplarnianych podczas procesu produkcji może być zmniejszona poniżej poziomu emisji dla produkcji etanolu z buraków cukrowych / roślin uprawnych oraz biodiesla z rzepaku. Największym zainteresowaniem w perspektywie długoterminowej cieszą się biopaliwa tzw. drugiej generacji, tzn. bioetanol z lignocelulozy oraz z gazyfikacji biomasy, np. tzw. BTL (Biomass to Liquid). Jednakże nie można jeszcze oczekiwać, aby takie paliwa syntetyczne odegrały jakieś szczególne znaczenie na rynku paliwowym w ciągu najbliższych 10 lub 15 lat. Niemniej jednak oferują znaczny potencjał na przyszłość. 15 GREEN LABELS PURCHASE

16 Pojazdy wodorowe Kolejny rodzaj paliwa także interesujący na przyszłość to wodór. Może być stosowany w konwencjonalnych silnikach spalinowych, ale także i w komorach paliwowych, które zapewniają wyższe wartości czynników. Wodór jest chemicznie przekształcany w wodę w komorach paliwowych, co jednocześnie uwalnia energię elektryczną napędzającą elektryczny silnik. Tak więc, oprócz wody, żadne inne emisje nie wydostają się z rury wydechowej pojazdu. Różni producenci samochodów już posiadają prototypy samochodów osobowych i autobusów testowanych na drogach, lecz masowej produkcji takich pojazdów nie należy się spodziewać jeszcze przez kilka lat. Optymalne i bezpieczne przechowywanie wodoru w pojeździe jest bardzo trudne i również jest przedmiotem wielu badań. Korzyści wynikające z zastosowania pojazdów na wodór, przyjaznych dla środowiska, zależy w dużej mierze od sposobu, w jaki produkowane jest wykorzystywane paliwo. Samochody na wodór posiadają prawdziwe zalety w zakresie ochrony środowiska, a szczególnie klimatu, jeżeli wodór jest tworzony w sposób odnawialny, czyli albo elektrolitycznie z elektryczności wygenerowanej z odnawialnego źródła (np. słońca lub z biomasy). W rzeczywistości bezpośrednie wykorzystanie odnawialnej elektryczności stanie się ekologicznie i ekonomicznie bardziej skuteczne w nadchodzących dziesięcioleciach, więc nie możemy jeszcze oczekiwać szerszego zastosowania pojazdów napędzanych wodorem w najbliższej przyszłości. Obecnie opracowywanych jest kilka projektów, w których wodór jako źródło energii jest badane w warunkach ruchu drogowego pod kątem jego przydatności dla codziennego użytkowania, a także przydatności takiego systemu. Jednym z przykładów takiego projektu jest HyFLEET:CUTE. GREEN LABELS PURCHASE 16

17 2. Zastosowanie oznakowań w zakresie nabywania czystej floty pojazdów W wielu obszarach, oznakowanie i etykiety środowiskowe ułatwiają konsumentowi lub nabywcy podjęcie decyzji w sprawie zakupu przyjaznego dla środowiska. Idea jest prosta: opublikowana porównywalna informacja o produkcie wzmacnia kompetencje nabywcy w chwili podejmowania decyzji o zakupie. Nakładanie się decyzji o zakupach wszystkich klientów stanowi dalej zachętę dla dostawcy do np. wytworzenia kolejnych odmian produktu jeszcze bardziej przyjaznych dla środowiska. Jeżeli chodzi o branżę samochodową, etykieta wydajności jak taka, która jest dobrze już zakorzeniona w sektorze urządzeń elektrycznych (np. lodówka A+) nie została jeszcze wprowadzona, ponieważ różnice dotyczące zgodności pomiędzy różnymi modelami pojazdów nie zostały wyraźnie określone. Jednakże istnieje również kilka innych przydatnych identyfikatorów umożliwiających nabycie czystszego ekologicznie pojazdu. 2.1 Normy emisji gazów spalinowych dla pojazdów silnikowych (norma europejska) Norma dotycząca emisji gazów spalinowych (norma europejska, kategoria zanieczyszczania) nie stanowi etykiety środowiskowej w ścisłym znaczeniu tego terminu, lecz zaleca zgodność z ustalonymi wartościami progowymi zanieczyszczeń powietrza w przypadku nowych samochodów. Grupy produktów Wszystkie samochody osobowe, ciężkie pojazdy dostawcze, autobusy, motocykle i motorowery. Zastosowanie i kryteria Wartości progowe zgodnie z europejską normą dotyczącą emisji gazów spalinowych dotyczą zanieczyszczeń powietrza takich jak tlenek węgla (CO), tlenek azotu (NOx), wszystkie węglowodory (HC) oraz cząstki stałe (PM). Wartości progowe różnią się w zależności od rodzaju silnika i typu pojazdu i wymogi ulegają stałemu zaostrzaniu. Począwszy od 1 stycznia 2005 roku w całej Europie obowiązuje norma EURO 4 w zakresie wszystkich nowo kupionych samochodów. Począwszy od 2008/2009 poziom emisji wg EURO 5 będzie obowiązywał dla wszystkich nowych autobusów i ciężkich samochodów dostawczych. Aby sprawdzić zgodność z normą dotyczącą emisji gazów spalinowych, emisja generowana przez każdy nowy model jest mierzona na podstawie standardowej procedury badawczej. 17 GREEN LABELS PURCHASE

18 Ważność dla rynku Aktualna norma dotycząca emisji gazów spalinowych obowiązuje w przypadku nowych pojazdów. Wartości progowe dla EURO 5, które są obecnie omawiane, mogą stanowić wskazówkę co do tego, które wymogi dotyczące emisji zanieczyszczeń będą obowiązywały dla pojazdów mechanicznych w przyszłości. 2.2 Europejska etykieta ekonomicznego zużycia paliwa Europejska etykieta ekonomicznego zużycia paliwa przedstawia konsumentowi informacje dotyczące zużycia paliwa przez samochody osobowe. Grupy produktów Wszystkie samochody osobowe Zastosowanie i kryteria Europejska etykieta zużycia paliwa wynika z dyrektyw 92/116/EWG oraz 1999/94/EWG. Określa ona minimalne informacje, jakie muszą być podane dla wszystkich samochodów osobowych oraz zawiera podstawowe specyfikacje (marka, model, pojemność skokowa itp.), wartość zużycia paliwa w l/100 km w ruchu miejskim, w trasie, oraz w ruchu mieszanym, a także emisję CO 2 w mieszanym ruchu drogowym. Dealerzy muszą udostępniać takie informacje klientom w formie tabeli informacyjnych wypełnianych indywidualnie dla każdego pojazdu. Poza tym dalsze informacje winny być udostępniane potencjalnym klientom, włącznie między innymi z wartościami porównawczymi wskazanych wartości zużycia oraz z zaleceniami dot. prawidłowego sposobu i zasad prowadzenia samochodów. Wpływ na rynek Chociaż efektywność wykorzystania paliw w pojazdach wzrosła o ponad 25% w ciągu ostatnich 30 lat, rzeczywiste oszczędności w zużyciu w przeliczeniu na jeden pojazd zostały zrealizowane w ograniczonym zakresie. Trend ukierunkowany na wyższy poziom i komfort użytkowania, bądź na lepsze wyposażenie zapewniające komfort i bezpieczeństwo mniej lub bardziej neutralizuje wzrost tej efektywności. Europejska etykieta zużycia paliwa powinna ukierunkowywać ten trend, a przy pomocy siły nabywczej klientów, osiągać cel średniej emisji CO 2 w wysokości 120g/km dla samochodów w UE. GREEN LABELS PURCHASE 18

19 3. Praktyczne wskazówki w zakresie nabywania i użytkowania pojazdów 3.1 Użytkowanie pojazdów przyjaznych dla środowiska w ramach czystej floty" Oleje wysokiej smarowności Najważniejszą funkcją olejów wysokiej smarowności w silniku jest ograniczenie wewnętrznego tarcia, tzn. funkcja smarowania. Oleje silnikowe są podzielone na kategorie według ich lepkości przy zimnym uruchomieniu oraz przy wysokiej temperaturze silnika poprzez system SAE (Society of Automotive Engineers Stowarzyszenie Inżynierów Motoryzacyjnych). Oleje o lepkości SAE 0W30 oraz 5W30 gwarantują najlepsze smarowanie wynikające z ich lepkości. Z tego też powodu są one opisywane jako oleje wysokiej smarowności. Konwencjonalne oleje silnikowe (15W40, 10W40) nie mogą osiągnąć takiego poziomu lepkości ze względu na występowanie w nich frakcji mineralnych. Oleje wysokiej smarowności są trochę droższe, lecz powodują zmniejszenie zużycia paliwa o ok. 3%, więc taka inwestycja jest opłacalna w dłuższej perspektywie czasowej Opony o niskim oporze toczenia Opony o niskim oporze toczenia są oponami, które posiadają zoptymalizowany opór podczas toczenia, są mniej hałaśliwe oraz charakteryzują się oszczędnościami w zużyciu paliwa około 3%. Dostępny jest już szeroki wachlarz tak zwanych opon o niskim oporze toczenia, chociaż są one oferowane pod różnymi, trochę mylnymi nazwami. Porównywania cen pomiędzy oponami o niskim oporze toczenia oraz oponami konwencjonalnymi pokazują, że nie ma żadnej różnicy w cenie lub jest ona bardzo mała. Jednakże nawet przy większej cenie, opony o niskim oporze toczenia zwracają się po jakimś czasie w wyniku zmniejszonego zużycia paliwa Ciśnienie w oponach Nie tylko ze względów bezpieczeństwa należy regularnie sprawdzać ciśnienie w oponach. Jeżeli ciśnienie jest zbyt niskie, opór opon zwiększa się i o kilka punktów procentowych zwiększa się zużycie paliwa. Stąd regularna kontrola ciśnienia w oponach zapobiegnie niepotrzebnemu zużyciu paliwa i zwiększeniu kosztów Szkolenie kierowcy Zużycia paliwa przez pojazd nie można zredukować wyłącznie środkami technicznymi. Zależy ono także od sposobu użytkowania i stylu kierowania danego kierowcy. Stąd dzięki praktykom oszczędzania paliwa takim jak wczesne przełączanie się na wyższy bieg, przewidywanie sytuacji na drodze, możliwe jest uzyskanie oszczędności w zużyciu paliwa do ok. 25%. Oszczędności w zużyciu paliwa towarzyszy zmniejszona 19 GREEN LABELS PURCHASE

20 liczba wypadków oraz znaczne ograniczenie hałasu. Sposób prowadzenia samochodu można poznać na kursach doszkalających dla kierowców. Odpowiednie kursy dla kierowców są dostępne w zakresie samochodów osobowych, autobusów, lub ciężkich samochodów dostawczych. Sukces kursu doszkalającego zależy przede wszystkim od tego czy zużycie paliwa przez pojazd można monitorować przy pomocy wyświetlacza poziomu zużycia. Z tego też powodu każdy pojazd powinien być wyposażony w tak zwany inteligentny wyświetlacz zużycia, który przedstawi nam odczyt średniego, maksymalnego i aktualnego zużycia. Różne modele pojazdów są dostępne z takim wyświetlaczem zużycia jako standardowym wyposażeniem. Praktyka oszczędnego kierowania samochodem może być także stale promowana poprzez systemy zachęt dla kierowców, takie jak premie lub udziały w korzyściach finansowych, tzn. w oszczędnościach kosztów uzyskanych w wyniku zmniejszonego zużycia paliwa. W długiej perspektywie czasowej potencjalne zmniejszenie zużycia paliwa w wyniku odpowiedniej praktyki kierowania samochodem wynosi około 12% w przypadku ruchu miejskiego. W przypadku ruchu drogowego poza miastem, potencjalne oszczędności w zakresie samochodu osobowego mogą wynieść nawet 6%, a w zakresie ciężkich pojazdów dostawczych i autobusów ok. 4% Stosowanie systemów klimatyzacji Obecnie jest praktycznie niemożliwe nabycie samochodu nieposiadającego klimatyzacji. Systemy takie są rzeczywiście przydatne w zakresie komfortu jazdy, lecz powodują dodatkowe zużycie paliwa. Producenci sami oceniają, że dodatkowe zużycie paliwa w takim przypadku wynosi nawet 0,6l/100 km. W warunkach miejskich może być ono jeszcze wyższe. Stąd, jeżeli jest niemożliwe uniknięcia takiego wyposażenia, system klimatyzacji powinien być włączany sporadycznie, wyłącznie wtedy, kiedy jest to niezbędne. 3.2 Narzędzia pomocnicze przy wyborze najkorzystniejszych ofert przy zakupie pojazdów Opisane w niniejszym poradniku narzędzia pomocnicze do wykorzystania w przypadku zakupu pojazdów są następujące: 1. Arkusze oceny ofert 2. Narzędzie obliczeniowe do oceny kosztów w cyklu użytkowania pojazdu. Narzędzia te powinny ułatwić klientom stosowanie zaproponowanych zaleceń dot. zasad zakupów pojazdów zawartych w tym poradniku. Zastosowanie obydwu z nich winno zapewnić możliwość dokonania kompletnej analizy decyzji zakupowych dotyczących pojazdów w zakresie ich efektu ekonomicznego, a także ekologicznego. Kryteria efektywności związane z zużyciem paliwa mogą być albo włączone do tekstu dokumentacji przetargowej, albo uwzględnione w kalkulacji efektywności ekonomicznej poprzez większą wagę nadaną wydatkom eksploatacyjnym (w porównaniu z kosztami GREEN LABELS PURCHASE 20

21 zakupu pojazdu). W celu dokonania oceny ekonomicznej należy użyć narzędzi obliczeniowych, które dostępne są na stronie internetowej Inna możliwość połączenia kryteriów energii i środowiskowych jest zastosowanie załączonych arkuszy oceny ofert dla różnych typów pojazdów, które przedstawione są w załączniku. Dzięki nim ocena aspektów środowiskowych staje się dosyć łatwa Arkusze oceny ofert Połączenie kryteriów środowiskowych i kryteriów związanych z zużyciem energii możliwe jest dzięki zastosowaniu kryteriów obowiązkowych i dodatkowym. Obydwa te rodzaje kryteriów są wykorzystywane w arkuszach oceny ofert. Kryteria obowiązkowe stanowią minimalne wymagania do spełnienia przez oferowany pojazd. Jeżeli nie są spełnione, dostawca zostaje wykluczony z postępowania. Spełnienie kryteriów dodatkowych jest oceniane przy pomocy punktów (w kolumnie dodatkowe ). Maksymalna suma punktów wynosi 100 i oznacza spełnienie kryteriów dodatkowych w 100%. Opis zastosowania wykorzystania arkuszy oceny ofert: Arkusze oceny ofert zawierają kryteria obowiązkowe i docelowe. Arkusz oceny ofert, jako integralna część dokumentacji przetargowej może być wypełniona przez kupującego na podstawie dokumentacji i danych dostarczonych przez oferenta lub przez oferenta, w przypadku gdy wymaga tego na Dostawca musi dostarczyć wszystkie wymagane dane i informacje w celu potwierdzenia spełnienia kryteriów obowiązkowych. Oferty, w których pojedyncze kryteria obowiązkowe nie będą spełnione, zostaną odrzucone Kalkulacja efektywności ekonomicznej Koszty eksploatacji pojazdu są co najmniej tak samo ważne, jak koszty jego zakupu. Odpowiednie narzędzie obliczeniowe może stanowić istotne wsparcie w procesie oceny kosztów w cyklu użytkowania urządzenia, co z kolei może umożliwić dokonanie optymalnego wyboru i zakupu pojazdu. 21 GREEN LABELS PURCHASE

22 4. Aneks 4.1 Samochody osobowe Dostawca: 1. Dane dotyczące produktu Producent, nazwa i symbol pojazdu: Kryteria Obowiązkowe Dodatkowe 2. Średnie zużycie paliwa na 100 km 30 Klasa B wg European fuel consumption labelling Klasa A wg European fuel consumption labelling Emisja zanieczyszczeń 20 EUROIV > EURO IV Trwałość produktu Okres gwarancji na kompletny pojazd bez dodatkowych opłat Co najmniej 2 lata Więcej niż 2 lata Gwarancja dostępności serwisu i części zamiennych Co najmniej 8 lat Więcej niż 8 lat 5 5. Dodatkowe kryteria środowiskowe 20 Silnik przystosowany do wykorzystania paliw alternatywnych Etanol /* METAN (CNG, LNG) /* LPG /* Energia elektryczna /* Wodór /* 6. Wyposażenie dodatkowe 10 Czujniki ciśnienia powietrza w oponach Odbiór pojazdu 10 Gwarancja bezpłatnego odbioru zużytego pojazdu lub odkupienia przez dostawcę Wypełnienie wszystkich kryteriów obowiązkowych? TAK/NIE? Ilość punktów za spełnienie kryteriów dodatkowych Maksymalna ilość punktów 100 /* - w zakresie możliwości wykorzystania paliw alternatywnych do napędu pojazdów można, w zależności od preferencji zamawiającego, ustanowić kryteria obowiązkowe. Jesteśmy świadomi, że podanie niewłaściwych informacji bądź ich brak może prowadzić do wyłączenia z procedury przetargowej. Data / podpis(y) / pieczątka / 10 GREEN LABELS PURCHASE 22

23 4.2 Mikrobusy, furgonetki Dostawca: 1. Dane dotyczące produktu Producent, nazwa i symbol pojazdu: Kryteria Obowiązkowe Dodatkowe 2. Średnie zużycie paliwa na 100 km 30 Klasa B wg European fuel consumption labelling Klasa A wg European fuel consumption labelling Emisja zanieczyszczeń 20 EUROIV > EURO IV Trwałość produktu Okres gwarancji na kompletny pojazd bez dodatkowych opłat Co najmniej 2 lata Więcej niż 2 lata Gwarancja dostępności serwisu i części zamiennych Co najmniej 8 lat Więcej niż 8 lat 5 5. Dodatkowe kryteria środowiskowe 20 Silnik przystosowany do wykorzystania paliw alternatywnych Etanol /* METAN (CNG, LNG) /* LPG /* Energia elektryczna /* Wodór /* 6. Wyposażenie dodatkowe 10 Czujniki ciśnienia powietrza w oponach Odbiór pojazdu 10 Gwarancja bezpłatnego odbioru zużytego pojazdu lub odkupienia przez dostawcę Wypełnienie wszystkich kryteriów obowiązkowych? TAK/NIE? Ilość punktów za spełnienie kryteriów dodatkowych Maksymalna ilość punktów 100 /* - w zakresie możliwości wykorzystania paliw alternatywnych do napędu pojazdów można, w zależności od preferencji zamawiającego, ustanowić kryteria obowiązkowe. Jesteśmy świadomi, że podanie niewłaściwych informacji bądź ich brak może prowadzić do wyłączenia z procedury przetargowej. 10 Data / podpis(y) / pieczątka / 23 GREEN LABELS PURCHASE

24 4.3 Autobusy Dostawca: 1. Dane dotyczące produktu Producent, nazwa i symbol pojazdu: Kryteria Obowiązkowe Dodatkowe 2. Średnie zużycie paliwa na 100 km 30 Klasa B wg European fuel consumption labelling Klasa A wg European fuel consumption labelling Emisja zanieczyszczeń 20 EUROIV > EURO IV Trwałość produktu Okres gwarancji na kompletny pojazd bez dodatkowych opłat Co najmniej 2 lata Więcej niż 2 lata Gwarancja dostępności serwisu i części zamiennych Co najmniej 8 lat Więcej niż 8 lat 5 5. Dodatkowe kryteria środowiskowe 20 Silnik przystosowany do wykorzystania paliw alternatywnych Etanol /* METAN (CNG, LNG) /* LPG /* Energia elektryczna /* Wodór /* 6. Wyposażenie dodatkowe 10 Czujniki ciśnienia powietrza w oponach Odbiór pojazdu 10 Gwarancja bezpłatnego odbioru zużytego pojazdu lub odkupienia przez dostawcę Wypełnienie wszystkich kryteriów obowiązkowych? TAK/NIE? Ilość punktów za spełnienie kryteriów dodatkowych Maksymalna ilość punktów 100 /* - w zakresie możliwości wykorzystania paliw alternatywnych do napędu pojazdów można, w zależności od preferencji zamawiającego, ustanowić kryteria obowiązkowe. Jesteśmy świadomi, że podanie niewłaściwych informacji bądź ich brak może prowadzić do wyłączenia z procedury przetargowej. 10 Data / podpis(y) / pieczątka / GREEN LABELS PURCHASE 24