STUDIA EKOLOGICZNO-KRAJOBRAZOWE W PROGRAMOWANIU ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO PRZEGLĄD POLSKICH DOŚWIADCZEŃ U PROGU INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ

Transkrypt

1 Uniwersytet Gdański, Katedra Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska University of Gdańsk, Department of Physical Geography & Environmental Management Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu Polish Association for Landscape Ecology STUDIA EKOLOGICZNO-KRAJOBRAZOWE W PROGRAMOWANIU ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO PRZEGLĄD POLSKICH DOŚWIADCZEŃ U PROGU INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ Pod redakcją Mariusza Kistowskiego LANDSCAPE-ECOLOGICAL STUDIES FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT PROGRAMMING REVIEW OF POLISH EXPERIENCES ON THE EVE OF EUROPEAN UNION ACCESSION Edited by Mariusz Kistowski Problemy Ekologii Krajobrazu tom XIII The Problems of Landscape Ecology volume XIII Gdańsk

2 Recenzent: prof. dr hab. Krzysztof H. Wojciechowski (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej) Reviewer: prof. Krzysztof H. Wojciechowski (Maria Curie-Skłodowska University, Lublin) Copyright 2004 by Mariusz Kistowski Projekt logo PAEK: Andrzej Dąbrowski PALE logo project: Andrzej Dąbrowski Publikacja częściowo sfinansowana ze środków rezerwy Dziekana Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz środków na działalność statutową Katedry Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Gdańskiego This publication is partly sponsored by University of Gdańsk: Dean of Faculty of Biology, Geography & Oceanology and Department of Physical Geography & Environmental Management ISBN Uniwersytet Gdański ISBN Bogucki Wydawnictwo Naukowe Skład, łamanie, redakcja techniczna: Bogucki Wydawnictwo Naukowe Górna Wilda Poznań tel.: fax: bogucki@bogucki.com.pl Druk: Unidruk Sp.j. 28 Czerwca / Poznań tel./fax:

3 Spis treści Mariusz Kistowski Przedmowa Andrzej Richling 10 lat Polskiej Asocjacji Ekologii Krajobrazu Część I Teoretyczno-metodologiczne, prawne i organizacyjne aspekty studiów ekologiczno-krajobrazowych w procesie integracji Polski z Unią Europejską Marek Degórski Formalnoprawne uwarunkowania planowania krajobrazu w Unii Europejskiej. 19 Renata Giedych Uwarunkowania prawne planowania, ochrony i zarządzania krajobrazem w Polsce w świetle Europejskiej Konwencji Krajobrazowej Anna Majchrowska Miejsce badań ekologiczno-krajobrazowych w Szóstym Programie Ramowym Unii Europejskiej Maciej Pietrzak Niemiecka a światowa ekologia krajobrazu dorobek, aktualne trendy, problemy badawcze i dylematy metodologiczne Jerzy Solon Ocena zrównoważonego krajobrazu w poszukiwaniu nowych wskaźników.. 49 Witold Wołoszyn Rozwój nowych podejść metodycznych z zakresu planowania przestrzennego i strategicznych ocen oddziaływania na środowisko w Unii Europejskiej Zbigniew Borkowski Model magdeburski a perspektywy rozwoju planowania zagospodarowania przestrzennego krajobrazu Ryszard Klimko Restrukturyzacja współczesnych asocjacji terytorialno-krajobrazowych w planowaniu przestrzennym Leon Kozacki, Andrzej Macias Opracowania ekofizjograficzne a mapy sozologiczne Część II Ekonomiczne, społeczne i techniczne aspekty studiów ekologiczno-krajobrazowych dla potrzeb rozwoju zrównoważonego Anna Wiśniewska Strategie proekologiczne w zarządzaniu przedsiębiorstwem

4 4 Spis treści Bogdan Kościk, Alina Kowalczyk-Juśko, Kajetan Kościk Taksacja skutków zmian w środowisku przyrodniczym w gminie Łukowa Krystyna Krauz, Marek Łabaj, Adam Mroczka Ocena zadowolenia mieszkańców Jaworzna z życia w mieście (wskaźnik nr 1 z Europejskiej Społecznej Listy Wskaźników Ekorozwoju) Sylwia Kulczyk, Wojciech Lewandowski Ekoturystyka zieloną ścieżką do Europy Jarosław Czochański Elementy środowiskowe i ochrona przyrody w ponadregionalnych systemach informacji przestrzennej programów współpracy państw nadbałtyckich z udziałem województwa pomorskiego Anna Świercz, Agnieszka Gandzel Oczyszczalnie hydrobotaniczne w krajobrazie wiejskim na przykładzie Inwałdu Część III Studia ekologiczno-krajobrazowe dla potrzeb zrównoważonego rozwoju obszarów nizinnych Bożena Degórska Planowanie terenów otwartych w nowej przestrzeni miejskiej (na przykładzie strefy podmiejskiej Warszawy) Agnieszka Flis Prognoza rozwoju krajobrazu na obszarze Parku Krajobrazowego Dolina Słupi w świetle zmian użytkowania ziemi Tadeusz J. Chmielewski, Katarzyna Iwanicka, Piotr Brożek Próba typologicznej systematyzacji zbioru ostoi siedliskowych Natura 2000 centralnej i wschodniej Polski Zbigniew Osadowski Program Natura 2000 oraz programy rolnośrodowiskowe szansą dla ochrony przyrody dolin małych rzek Pomorza teoria, praktyka i potrzeby działań na przyszłość Mariusz Kistowski Problemy delimitacji Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 w województwie pomorskim Krzysztof Badora Ostoje Natura 2000 w województwie opolskim na tle regionalnego systemu obszarów chronionych Maria Szyszkiewicz-Golis Struktura zadrzewień w kontekście zapotrzebowania na bariery biogeochemiczne w zlewni o charakterze rolniczym

5 Spis treści 5 Iwona Markuszewska, Paweł Cichocki Rola hydrotopów w krajobrazie rolniczym południowo-wschodniej Wielkopolski Jan Piekarczyk Zmienność charakterystyk spektralnych zbóż ozimych i nieużytków porolnych w sezonie wegetacyjnym Danuta Prądzyńska Próba oceny oddziaływania stawów hodowlanych na środowisko przyrodnicze (na przykładzie gminy Malechowo) Część IV Studia ekologiczno-krajobrazowe dla potrzeb zrównoważonego rozwoju obszarów wyżynnych i górskich Aneta Szablowska-Midor Zmiany krajobrazu Karpat Polskich jako efekt marginalizacji rolnictwa w górach Krystyna German Wybrane problemy zrównoważonego rozwoju na terenie karpackich dolin rzecznych Jarosław Balon Badania stabilności środowiska jako podstawa planowania ekologiczno-krajobrazowego w górach Marian Drużkowski Różnorodność krajobrazu obszarów rolnictwa tradycyjnego. Studium geoekologiczne dla Płaskowyżu Proszowickiego Krystyna Towpasz, Małgorzata Kotańska Zróżnicowanie szaty roślinnej na tle warunków siedliskowych i gospodarki człowieka na Płaskowyżu Proszowickim Agata Potoniec Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym gminy Kamionka Wielka w oparciu o dyrektywy Unii Europejskiej Piotr Sadowski Przyrodnicze bariery zrównoważonego rozwoju gminy Pcim Małgorzata Dygoń Możliwości zrównoważonego rozwoju gminy Sękowa w oparciu o zasoby środowiska przyrodniczego Bogusława Baran-Zgłobicka, Wojciech Zgłobicki Potencjał turystyczny Podgórza Rzeszowskiego na przykładzie wsi Markowa Piotr Sadowski Renaturalizacja środowiska a wybrane walory krajobrazowe wschodniej części Beskidu Średniego

6 6 Spis treści Wioletta Kałamucka, Artur Nieścior Studium zieleni Nałęczowa Wojciech Oleś, Sławomir Pytel, Ojmahmad Rahmonov Rozwój społeczno-ekologiczny obszaru Euroregionu Śląsk Cieszyński u progu integracji ze strukturami Unii Europejskiej Barbara Radwanek-Bąk, Robert Patorski Możliwości i ograniczenia wykorzystania wyrobisk poeksploatacyjnych na składowiska odpadów Autorzy tomu lista adresowa

7 Contents Mariusz Kistowski Preface Andrzej Richling Ten years of Polish Association for Landscape Ecology Part I Theoretial & methodological, legal & organizational problems of landscape-ecological studies in Polish accession process to European Union.. 17 Marek Degórski Formal and legal conditions of landscape planning in European Union Renata Giedych Legal basis of landscape protection, planning and management in Poland in the light of European Landscape Convention Anna Majchrowska The place of landscape ecological studies in the 6th Framework Programme of European Union Maciej Pietrzak Germany and World Landscape Ecology scholarly, actual trends, research problems and methodological dilemmas Jerzy Solon Landscape sustainability evaluation: in search of new indices Witold Wołoszyn Development of new methodological approaches towards land use planning and Strategic Environmental Assessment in the European Union Zbigniew Borkowski A Magdeburg model and prospects of development of planning the spatial arrangement of a landscape Ryszard Klimko Restructuring of present-day territorial-landscape associations in physical planning Leon Kozacki, Andrzej Macias Eco-physiographic studies and sozological maps Part II Economical, social & technical problems of landscape-ecological studies for sustainable development programming Anna Wiśniewska Ecological strategies in environmental management system

8 8 Contents Bogdan Kościk, Alina Kowalczyk-Juśko, Kajetan Kościk Cost assessment of the effects of challenges in the environment in Łukowa commune Krystyna Krauz, Marek Łabaj, Adam Mroczka Evaluation of Jaworzno inhabitants, contentment with city life (index number one from European Social List of sustainable development Indices) Sylwia Kulczyk, Wojciech Lewandowski Ecotourism the green way to Europe Jarosław Czochański Environmental and nature conservation components in transregional GIS systems on Baltic Sea area development programmes parttaken by the Pomeranian Region Anna Świercz, Agnieszka Gandzel Hydrobotanic Treatment Stations in the Rural Landscape on the example of Inwałd Part III Landscape-ecological studies for lowlands sustainable development programming Bożena Degórska Open areas planning in the new urban spaces Agnieszka Flis The prediction of landscape development on the area of Słupia Valley Landscape Park on the bases of land use changes Tadeusz J. Chmielewski, Katarzyna Iwanicka, Piotr Brożek The typological systematization of the habitat sites set Nature 2000 in the central and eastern Poland Zbigniew Osadowski Nature 2000 Programme and agricultural-environmental programmes as a chance for nature protection in the valleys of small Pomeranian rivers theory, practice and needs for future actions Mariusz Kistowski The Problems of Delimitation of European Ecological Network Nature 2000 in Pomeranian Region Krzysztof Badora Natura 2000 sites in Opole Voivodeship on a background of the nature conservation system Maria Szyszkiewicz-Golis Afforestations structure in the context of requirements for biogeochemical barriers in an agricultural catchment

9 Contents 9 Iwona Markuszewska, Paweł Cichocki The role of hydrotopes in agricultural landscape of southeastern Wielkopolska Jan Piekarczyk Temporal variation of winter grain crops and fallows spectral characteristics Danuta Prądzyńska Test of estimation of fish nurseries on natural environment in commune Malechowo Part IV Landscape-ecological studies for highlands & mountains sustainable development programming Aneta Szablowska-Midor Landscape Changes in the Polish Carpathians as a result of agriculture marginalization in the mountains Krystyna German Selected Problems of Sustainable Development in Carpathian River Valleys Jarosław Balon The environment vulnerability research as the basis for ecology and landscape managemenet Marian Drużkowski Landscape diversity of traditional agriculture a geoecological case study in the Proszowice Plateau Krystyna Towpasz, Małgorzata Kotańska Biodiversity of the Vegetation on the Proszowice Plateau in Relation to the Site Conditions and Human Impact Agata Potoniec Environment management in Kamionka Wielka commune based on the European Union directives Piotr Sadowski Natural Barriers of Sustainable Development of the Pcim Commune Małgorzata Dygoń Possibilities for a sustainable development of the Sękowa commune on the basis of the natural environment resources Bogusława Baran-Zgłobicka, Wojciech Zgłobicki Touristic potential of the Rzeszów Foothills on the example of the Markowa village Piotr Sadowski Renaturalization of the Environment and Selected Landscape Values in the Eastern Part of Beskid Średni Mountains Wioletta Kałamucka, Artur Nieścior Study on Nałęczów Green Areas

10 10 Contents Wojciech Oleś, Sławomir Pytel, Ojmahmad Rahmonov Social-ecological development of the Euroregion Śląsk Cieszyński on the verge of integration within European Union structures Barbara Radwanek-Bąk, Robert Patorski Możliwości i ograniczenia wykorzystania wyrobisk poeksploatacyjnych na składowiska odpadów Contributing authors adresses