W TYM MIEJSCU CHCIAŁAM PODZIELIĆ SIĘ JUŻ OSTATNIMI REFLEKSJAMI NA TEMAT ADHD, KTÓRE STANOWIĄ PODSUMOWANIE DWÓCH PIERWSZYCH CZĘŚĆI.

Transkrypt

1 SPOTKANIE 7 W TYM MIEJSCU CHCIAŁAM PODZIELIĆ SIĘ JUŻ OSTATNIMI REFLEKSJAMI NA TEMAT ADHD, KTÓRE STANOWIĄ PODSUMOWANIE DWÓCH PIERWSZYCH CZĘŚĆI. Rodzice mogą pomóc swojemu dziecku z nadpobudliwością psychoruchową poprzez: - akceptację i miłość do dziecka pomimo jego choroby, - stworzenie przejrzystego systemu zasad funkcjonowania dziecka w domu, - zadbanie o usystematyzowane prowadzenie trybu życia dziecka, - stałą współpracę z nauczycielami uczącymi, - wspieranie dziecka podczas niepowodzeń, - wyjaśnianie, do czego prowadzą impulsywne zachowania, przewidywanie ich konsekwencji, - prowadzenie odpowiedniej diety dla dzieci z ADHD - żywienie może odegrać ogromną rolę w zmniejszeniu objawów choroby! - konsekwentną walkę z różnymi przeciwnościami dla dobra dziecka - rodzic najlepiej zna swoje dziecko wie co jest dla niego dobre. Zalety dzieci z ADHD Mimo, że praca z dziećmi nadpobudliwymi psychoruchowo jest trudna, wymaga od rodziców i nauczycieli ogromnego wysiłku to bardzo często jesteśmy obdarowywani przez nie miłością, szczerością, radością, bezinteresowną pomocą oraz współczuciem. Dzieci z ADHD wyróżnia wiele zalet: 1. Mają mnóstwo energii 2. Próbują nowych rzeczy, ryzykują 3. Są gotowe do rozmowy, do długiej rozmowy 4. Dobrze dogadują się z dorosłymi 5. Potrafią robić wiele rzeczy naraz 6. Są inteligentne - wiele utalentowanych osób miało ADHD 7. Potrzebują mniej snu. 8. Mają wspaniałe poczucie humoru 9. Bardzo dobrze opiekują się młodszymi dziećmi 10. Są spontaniczne 11. Dostrzegają szczegóły, których inni nie dostrzegają 12. Rozumieją jak to jest, gdy ktoś dokucza lub ma problemy - rozumieją inne dzieci 13. Potrafią myśleć niekonwencjonalnie 14. Chętnie pomagają innym 15. Są radosne i entuzjastyczne 16. Są obdarzone wielką wyobraźnią 17. Są komunikatywne 18. Są wrażliwe i towarzyskie 19. Chętnie zawiera przyjaźnie 20. Mają wspaniałą pamięć 21. Są odważne 22. Są towarzyskie 23. Są czarujące 24. Są ciepłe i czułe 25. Są troskliwe 26. Są dociekliwe 27. Szybko wybaczają

2 28. Są szczere 29. Nigdy się nie nudzą 30. Potrafią wczuć się w sytuację innych 31. Intuicyjnie robią wiele rzeczy 32. Są chętne do zabawy 33. Są uczciwe 34. Są optymistyczne 35. Są ciekawe świata Wskazania dla nauczycieli do pracy z uczniem z nadpobudliwością psychoruchową w szkole ogólnodostępnej 1. Pomoc dziecku w adaptacji w nowym środowisku oraz jego integracji w klasie. 2. Dziecko z ADHD szczególnie potrzebuje usystematyzowanego i zorganizowanego planu dnia. 3. Ustalenie i funkcjonowanie hierarchii w szkole - częste przypominanie o tym uczniom. 4. Zebranie jak najwięcej danych o uczniu od: - rodziców ( nauczyciele i wychowawcy ), - w oparciu o opinię na temat dziecka z poradni psychologiczno-pedagogicznej -samego dziecka ( rozmowy indywidualne lub w grupie, ankiety i inne). 5. Okazywanie uczniom szacunku, akceptacji i cierpliwości. 6. Istotne jest zaakceptowanie przez nauczyciela ograniczeń takiego ucznia, nie karanie go za objawy choroby, nie wyśmiewanie. 7. Indywidualizacja pracy ( dostosowane metod i form pracy z uczniem do opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej ) i stała bezpośrednia praca z uczniem. 8. Zapewnienie uczniowi ( wychowankowi ) takiego miejsca w klasie ( świetlicy ) aby jak najmniej bodźców dochodziło do niego (np. okno, drzwi, pierwsza ławka, sam lub ze spokojnym uczniem. 9. Opracowanie wspólnie z uczniem systemu zasad, reguł i związanych z nim nagród, i konsekwencji. System nagród i konsekwencji powinien być zrozumiały dla ucznia. 10. Umieszczenie aktualnie obowiązujących zasad w formie graficznej na widocznym dla ucznia miejscu w klasie lub świetlicy ( wychowawcy klas w porozumieniu z pozostałymi nauczycielami ). 11. Stale przypominanie uczniowi o zasadach. 12. Często mówić do dziecka ponieważ wymaga ono zachęcenia do pracy, sprawdzanie czy wykonało tę pracę. 13. Korzystanie w czasie lekcji lub zajęć wychowawczych z pomocy ucznia nadpobudliwego w wykonywaniu prostych czynności ( podlanie kwiatków, starcie tablicy, zebranie zeszytów, rozdanie kartek do rysowania itp.) 14. Rozpoczynanie ( w miarę możliwości ) zajęć od ćwiczeń odprężających, a następnie kinestetycznych. 15. Dostosowanie tempa pracy do możliwości ucznia. 16. Zastosowanie metod, które skutecznie skupiają uwagę ucznia, na tym co w danej chwili uważamy za najważniejsze ( np. poprzez wyróżnienie najważniejszych informacji - podczas przekazywania zagadnienia, zaznaczenie fragmentu słowami-sygnałem: uwaga, ważne, podkreślenie innym kolorem, używanie pomocy wizualnych ). 17. Stosowanie odpowiedniego systemu komunikacji: proste, krótkie zwroty, słowa - symbole stosowane często w celu lepszej koncentracji uwagi, lub polecenia rozpoczęcia czynności przez ucznia np.,, stop",,, cisza", wskazuje na znak umieszczony w klasie na planszy z zasadami i regułami,, W klasie nie rozmawiamy",,, Teraz otwórz zeszyt",,, Spakuj rzeczy",,, Uwaga, zaczynamy pisać",,, Śmieci",,, Spójrz w zeszyt". 18. Przedstawienie na początku lekcji planu, kolejności poszczególnych etapów, w przypadku zmiany poinformowanie o tym uczniów. 19. Włączenie ucznia do aktywnego udziału w lekcji. 20. Wyznaczenie uczniowi konkretnego celu i podzielenie zadania na mniejsze możliwe do

3 realizowania etapy. 21. Wydanie uczniowi na raz tylko jednego polecenia. 22. Zadanie mniejszej partii materiału na raz. 23. W miarę możliwości prezentowanie materiału na konkretnych przykładach zanim zostanie podane bardziej ogólne twierdzenie. 24. Sprawdzanie, czy uczniowie rozumieją słowa używane do prezentowania nowego materiału. 25. Formułowanie informacji dotyczącej pracy domowej w jasny i przejrzysty sposób. 26. Zmniejszenie ilości materiału przepisywanego z tablicy lub książek. 27. Zachęcanie ucznia do pytań i komentarzy. 28. Przed rozpoczęciem wykonania zadania poproszenie ucznia, aby powtórzył polecenie. 29. Sprawdzenie w trakcie i pod koniec lekcji, czy uczeń zdążył wszystko zanotować. 30. Starać się pobudzić zainteresowanie ucznia i angażować go w bardzo konkretne działanie. 30.Często przypominać, że istnieją reguły, dopiero po kilku przypomnieniach stosować konsekwencje. 31. Pomaganie uczniowi w planowaniu swojej pracy. 32. Motywowanie do uczenia się. 33. W klasach I - III pozwalanie uczniowi na uzgodnione formy aktywności fizycznej, staranie się o przyciąganie jego uwagi. 34. Przewidywanie, kiedy nastąpi niepożądane impulsywne zachowanie i powstrzymanie ucznia przed wykonaniem takiej czynności, mówiąc jednocześnie o następstwach i konsekwencjach. 35. Staranie się o wypracowanie nowych technik dotyczących zapamiętywania. 36. Szukanie i przekazywanie uczniowi możliwych do zaakceptowania przez otoczenie form rozładowania nadpobudliwości, złości lub agresji. 37. Stosowanie specjalnych metod podczas sprawdzania wiadomości ( dzielenie dłuższych sprawdzianów na części, wydłużanie czasu odpowiedzi ). 38. Częste chwalenie ucznia ( np. za prawidłowo wykonane zadanie, za pomoc innym dzieciom, za przesiedzenie w ławce przez 45 minut - dla dziecka z ADHD to ogromny wysiłek ) Dziecko, które bardzo się stara w wykonaniu powierzonego mu zadania jeżeli nie jest nagradzane szybko się zniechęca. Należy odróżniać objawy choroby od złego zachowania dzieci z ADHD Trzeba się nauczyć oddzielać chorobę od złego zachowania. Bycie nadpobudliwym nie oznacza, że wolno używać wulgarnych słów. Wiadomo, że trudniej jest takiemu dziecku zachować ciszę, że powstrzymanie się od komentarza wymaga przypominania, ale za wulgaryzm trzeba ponieść konsekwencje. Natomiast za powstrzymanie się od komentarza przez jedną lekcję należy się nagroda, choćby ustna pochwała. Ważne jest stworzenie systemu zasad: żeby było wiadomo, co wolno, a czego nie wolno i jakie ponosi się za to konsekwencje. ADHD - Rozwiązania prawne Zakres działania poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego pomocy dzieciom i młodzieży z ADHD regulują podstawy prawne: - Ustawa o systemie oświaty z 7 września 1991r. wraz z ostatnią nowelizacją wprowadzającą przepisy mające na celu ochronę praw dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Artykuł 22 ust. 2 pkt. 4c ustawy z 7 września 1991r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 2004r. Nr.256, poz ze zm. ) zawiera upoważnienie ustawowe, z którego wynika konieczność,, dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia". - Rozporządzenie MEN i S z 11 grudnia 2002r. w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni ( Dz. U. nr 223 z 21 grudnia 2002r., poz ).

4 - Rozporządzenie MEN i S z 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( Dz. U. nr 11 z 7 stycznia 2003r. poz. 114 ). - Rozporządzenie MEN i S z 29 stycznia 2003r. w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży oraz szczegółowych zasad kierowania do kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania ( Dz. U. nr 23 z 12 lutego 2003r. poz. 192 ) - Rozporządzenie MEN i S z 29 stycznia 2003r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży ( Dz. U. nr 23 z 12 lutego 2003r. poz. 193 ). - Rozporządzenie MEN i S z 11 grudnia 2002r. w sprawie zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych ( Dz. U. nr 5 z 17 stycznia 2003r. poz. 46 ). - Rozporządzenie MEN i S z 7 września 2004r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, uczniów słuchaczy oraz przeprowadzenia egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych: Dz. U. z 2001r. nr 29 poz. 323; Dz. U. z 2002r. nr 46 poz. 433; Dz. U. z 2002r. nr 155 poz. 1289; Dz. U. z 2002r. nr 214 poz. 1807; Dz. U. z 2003r. nr 26 poz. 225 i późniejsze. Rozporządzenie to ( wraz z poprawkami ) nakłada obowiązek na nauczyciela dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb ucznia. Rzecznik Praw Dziecka w sprawie pomocy dzieciom z ADHD Rzecznik Praw Dziecka stojąc na straży praw wszystkich dzieci szczególną opieką otacza dzieci niepełnosprawne w tym dzieci z ADHD. Rzecznik podkreśla wagę uświadomienia społeczeństwu, że dzieci te wymagają objęcia ich szczególna troską, bo oprócz bagażu związanego z nadpobudliwością współwystępują u nich objawy i problemy związane z niską samooceną a u 25% współwystępują specyficzne trudności szkole w postaci dysleksji dysgrafii oraz zaburzenia koordynacji wzrokowo-słuchowej. Nadrzędnym celem systemu edukacyjnego jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju osobowości uczniów oraz stwarzanie warunków umożliwiających im przyswajanie umiejętności ułatwiających sprawne funkcjonowanie Jednym z głównych założeń reformowanego systemu kształcenia jest jak najwcześniejsze dotarcie do dziecka, rozpoznanie jego rozwoju poprzez zorganizowaną działalność psychologiczno - pedagogiczną i edukacyjną. Skutkami takich działań ma być: - efektywne zapobieganie zaburzeniom zachowania i trudnościom wychowawczym dzieci, - wyrównywanie szans edukacyjnych, - zapewnienie dzieciom z grup ryzyka rozwojowego optymalnych warunków rozwoju, ich rodzinom wsparcia psychicznego i wielozakresowej pomocy. Brak równości wyzwala poczucie bycia gorszym i ściśle wiąże się z bardzo ważnym problemem jakim jest zabezpieczenie potrzeb kontaktu społecznego i akceptacji w grupie rówieśniczej klasy szkolnej. Nie zaspokojenie potrzeb kontaktów społecznych oznacza, że w klasie szkolnej uczeń czuje się osamotniony i potrzebuje specjalnego wsparcia pedagogicznego zarówno w pracy jak i w funkcjonowaniu społecznym wyrażającym się w relacjach interpersonalnych w płaszczyźnie koleżeńskiej. Uczniowie z ADHD są często odrzucani przez rówieśników. Niska pozycja

5 socjometryczna wyrażająca się w praktyce odrzuceniem przez kolegów może stawać się przyczyną coraz gorszego do nich nastawienia przejawiającego się w tendencjach do zachowań wrogich. Niepodjęcie wczesnych działań o charakterze terapeutycznym wyzwoli mechanizm przyczyniający się do utrwalania trudności kontaktów interpersonalnych. Wypełnianie obowiązków szkolnych przez uczniów w dużej mierze zależy od ich poziomu samooceny. Zaniżona samoocena odbija się negatywnie na różnych obszarach związanych z działalnością szkolną dziecka, miedzy innymi na jego kontaktach interpersonalnych w klasie, niezaspokojeniu potrzeby bezpieczeństwa, tożsamości, zaniżonych aspiracjach związanych z osiągnięciami szkolnymi, obawą przed sytuacjami nowymi i niechęcią do podejmowania ryzyka. Nastawienie ucznia na niepowodzenie uruchamia ponadto mechanizm samo spełniającej się przepowiedni - stąd tak ważną sprawą jest szersze podnoszenie aspektu samooceny i jego związku z uzyskiwanymi wynikami podjętych działań, w tym podczas egzaminów zewnętrznych. Równocześnie dzieci z ADHD posiadają wiele pozytywnych cech stawiających je często ponad przeciętną. Na całym świecie i we wszystkich społecznościach spotykamy osoby z ADHD Ważne jest, aby zagadnienia związane z ADHD zauważyć u dziecka jak najszybciej i znaleźć sposób ich usuwania niwelowania czy kompensowania. Rozporządzenie z 7 stycznia 2003 roku w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach obecnie jest tylko papierowym rozporządzeniem /tak jak poprzednie z 2001 roku/, bo w chyba w żadnym przedszkolu i większości szkół /jeżeli już to w klasach I-III/ nie jest prowadzona terapia pedagogiczna. Założeniem terapii jest oddziaływanie na ucznia system trójtorowym polegającym na wyrównywaniu niedoborów i zaburzeń funkcji percepcyjno-motorycznych ucznia, stwierdzonych w wyniku diagnozy psychologicznopedagogicznej, podejmowaniem działań dążących do prawidłowego posługiwania się mową czytaną i pisaną, często polegających na wyrównywaniu braków szkolnych powstałych na skutek specyficznych trudności szkolnych uniemożliwiających prawidłową naukę szkolną oraz kształtowaniu społeczno-emocjonalnej sfery rozwoju ucznia. Działania te mają na celu podnoszenie samooceny i motywacji ucznia do nauki, nie rezygnowanie z działań w przypadku niepowodzeń, pozytywne myślenie i prawidłowe relacje ze środowiskiem rówieśniczym. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna obejmuje: - diagnozę potrzeb - rozpoznanie możliwości - wspieranie uzdolnień - rozpoznawanie przyczyn trudności - podejmowanie działań profilaktycznych - podejmowanie działań terapeutycznych (naprawczych) - wspieranie rodziców w działaniach naprawczych - podejmowanie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych Sławni ludzie z ADHD Wielu sławnych ludzi miało ADHD. Mimo to w swoim życiu osiągnęli znaczące sukcesy. Udało się im odpowiednio wykorzystać swoje zalety, a także objawy choroby w swojej twórczości. Do grona sławnych osób, które cierpiały na zespół nadpobudliwości psychoruchowej należeli lub należą:

6 " Hans Chrystian Andersen ( ) bajkopisarz " Cher ( 1946 ) piosenkarka, aktorka " Winston Churchil ( ) wielki brytyjski polityk, mąż stanu i literat " Salvador Dali ( ) malarz " Walt Disney ( ) odkrywca filmowy, rysownik i animator " Kirk Douglas ( 1916 ) aktor " Madonna ( 1958 ) piosenkarka, aktorka " Tomas Edison ( ) wynalazca " Albert Einstein ( ) fizyk, laureat nagrody Nobla " Dustin Hofman ( 1937 ) aktor " Michael Jordan ( 1963 ) koszykarz NBA " John F. Kennedy ( ) prezydent USA w latach " John Lennon ( ) piosenkarz, członek zespołu The Beatles " Pablo Picasso ( ) malarz " Muhammad Anwar-Sadat ( ) prezydent Egiptu, laureat Pokojowej Nagrody Nobla " Steven Spilberg ( 1947 ) reżyser, producent filmowy " Sylwester Stallone ( 1946 ) aktor " Alberto Tomba ( 1966 ) wielki mistrz narciarstwa alpejskiego " Werner von Braun ( ) wybitny konstruktor rakiet od V1 do rakiety Saturn " Orville i Wilber Wright ( ) konstruktorzy pierwszego samolotu r.