UCHWAŁA NR XVIII/95/2016 RADY GMINY JANOWO z dnia 25 lutego 2016 roku

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XVIII/95/2016 RADY GMINY JANOWO z dnia 25 lutego 2016 roku w sprawie przyjęcia Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Janowo na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2015 roku poz ze zm.) oraz art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1390) Rada Gminy w Janowie uchwala co następuje: 1. Uchwala się Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy W Rodzinie w Gminie Janowo na lata stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Janowo. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu w sposób zwyczajowo przyjęty.

2 PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W GMINIE JANOWO NA LATA Załącznik nr 1 do uchwały Nr XVIII/95/2016 Rady Gminy Janowo z dnia 25 lutego 2016 roku I. PODSTAWA PRAWNA 1. Uchwała Nr 76 Rady Ministrów z dnia 29 kwietnia 2014 roku w sprawie ustanowienia Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata ( M.P z 2014 r. poz. 445). 2. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390) 3. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2015 r. poz. 1286) 4. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 163 ze zm.) 5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U. z 2011, Nr 209, poz. 1245) 6. Uchwała nr XXXVII/205/2013 Rady Gminy Janowo z dnia 27 grudnia 2013 roku w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów społecznych Gminy Janowo na lata II. WSTĘP Podstawą opracowania Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata , zwanym dalej Programem jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, której to treść art. 6 ust. 2 pkt 1 nakłada na gminę obowiązek opracowania i realizacji gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Głównym celem Programu jest ograniczenie na terenie Gminy Janowo zjawiska przemocy w rodzinie oraz podniesienie świadomości społecznej na temat przemocy w rodzinie. Cel ten będzie realizowany w obszarach: 1. Profilaktyka w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 2. Ochrona ofiar przemocy w rodzinie. 3. Podniesienie kompetencji służb stykających się ze zjawiskiem przemocy w rodzinie. Program ten zgodny jest z Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i wpisuje się w założenia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Janowo. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie jest efektem współpracy członków Zespołu Interdyscyplinarnego Gminy Janowo. Przemoc jest zjawiskiem występującym powszechnie w naszym społeczeństwie i dotyka rodziny o różnym statucie społecznym. Przemoc doznawana w rodzinie rodzi konsekwencje niezmiernie głębokie i szkodliwe, dając o sobie znać w postaci zaburzeń emocjonalnych w bliższej lub dalszej perspektywie czasowej. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz z późn. zm.), zawierający ustawową definicję przemocy, określa ją jako ( ) jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt. 1, w szczególności naruszające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich 2

3 godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Rodzina jest najważniejszym środowiskiem w życiu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy i styl życia. Ważną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami, oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny staja się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Należy ją zaklasyfikować do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Przemoc ze strony najbliższej osoby jest doświadczeniem traumatycznym, okaleczającym psychikę. Przemoc w rodzinie przybiera różne formy: od przemocy fizycznej przez przemoc psychiczną i seksualną, po przemoc ekonomiczną. Przemoc w rodzinie rzadko jest incydentem jednorazowym. Zazwyczaj ma charakter długotrwały i cykliczny. Rodzaje przemocy: 1. Przemoc fizyczna działania z użyciem siły, których rezultatem jest nieprzypadkowe zranienie bicie, popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie itp. 2. Przemoc psychiczna - naruszenie godności osobistej krzywdzenie ofiary odbywa się przy pomocy oddziaływań psychologicznych poniżanie, wyśmiewanie, zawstydzanie, upokarzanie, itp. 3. Przemoc ekonomiczna prowadzi do uzależnienia finansowego od partnera ograniczenie dostępu do pieniędzy, odbieranie zarobionych pieniędzy, zmuszanie do pożyczania, itp. 4. Przemoc seksualna działa w obszarze zachowań seksualnych zmuszanie do seksu, do nieakceptowanych form współżycia, itp. 5. Zaniedbanie niezaspokajanie potrzeb fizycznych i emocjonalnych niedożywienie, brud, brak opieki medycznej, chłód emocjonalny, obojętność, itp. Na terenie Gminy Janowo przemoc w rodzinie występuje w rodzinach o różnym statusie społecznym, często łączy się z problemem nadużywania alkoholu, niskimi dochodami. Przypadki przemocy zdarzają się w domach rodzinnych, w zamkniętym kręgu osób, gdzie świadkami są jedynie członkowie rodziny. W ostatnim okresie, coraz częściej ujawniane są przypadki przemocy. Prowadzone dotychczasowe działania informacyjne (ogólnopolskie i lokalne) spowodowały zmiany świadomości społecznej. Widoczna jest większa gotowość ofiar przemocy do ujawniania takich spraw oraz większy profesjonalizm przedstawicieli służb zobowiązanych do podejmowania interwencji i udzielania pomocy. Należy jednak zaznaczyć, że pomimo większej świadomości społecznej, tylko bardzo zdeterminowane ofiary przemocy decydują się na jej przerwanie i zgłoszenie tego faktu odpowiednim organom. III. WSTĘPNE ZAŁOŻENIA SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE 1. Zasady działania Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Gminny Program, w zakresie udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą, oddziaływania na osoby stosujące przemoc oraz podnoszenia świadomości społecznej na temat przyczyn i skutków przemocy w rodzinie, oparty jest na zasadach: wzajemnej współpracy i współdziałania organów administracji publicznej, organizacji pozarządowych, środowisk i osób fizycznych uprawnionych lub zobowiązanych do inicjowania i realizacji zadań związanych pośrednio lub bezpośrednio z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, 3

4 jawność działań organów administracji publicznej oraz podmiotów realizujących zadania publiczne w zakresie przeciwdziałania przemocy z poszanowaniem godności osoby. szczególnej ochrony dzieci, z zachowaniem ich praw do wychowania się w rodzinie, poprzez udzielanie rodzinie szczególnego wsparcia w dążeniu do poprawy jej funkcjonowania. 2. Zadania gminy w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie są realizowane przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi. Do zadań własnych gminy należy w szczególności: tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, opracowanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie, zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia, Działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie, tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. 3. Założenia systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie - Zapewnienie osobom doznającym przemocy bezpieczeństwa i profesjonalnej pomocy. - Za przemoc zawsze odpowiedzialny jest sprawca przemocy. - Nikt nie ma prawa stosować przemocy wobec drugiego człowieka. - Nie ma żadnego uzasadnienia ani usprawiedliwienia przemocy domowej. - Zrozumienie reakcji ofiary. - Podstawowym zadaniem jest zatrzymanie przemocy. 4. Budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy Lokalny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie to zespół instytucji lokalnych działających na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy, wraz z ich potencjałem kadrowym, kompetencyjnym, wiedzą i umiejętnościami, instrumentami pomocy i wsparcia, procedurami postępowania, zasobami rzeczowymi i finansowymi, wzajemnie ze sobą współpracujących w sposób skoordynowany. Elementy lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie: zasoby instytucjonalne instytucje i organizacje zajmujące się problemem przemocy w rodzinie wraz z potencjałem organizacyjnym; zasoby ludzkie specjaliści z różnych dziedzin; instrumenty pomocowe i sieć wsparcia; zespół interdyscyplinarny o znaczeniu strategicznym i zadaniowym; diagnoza zjawiska przemocy w środowisku lokalnym skala problemu, mapa zasobów i potrzeb; niniejszy Program; IV. DIAGNOZA ZJAWISKA PRZEMOCY W GMINIE JANOWO ORAZ POSIADANE ZASOBY INSTYTUCJONALNE Na dzień roku Gmina Janowo liczyła 2818 mieszkańców. Swoim zasięgiem obejmuje 15 sołectw i 23 miejscowości. 4

5 W roku 2011 rozpoczął pracę Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, dnia 31 marca 2011 roku w tym celu Rada Gminy w Janowie podjęła Uchwałę Nr VI/27/2011 w/s trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania. Zarządzeniem nr 30/2011 z dnia roku Wójt Gminy Janowo powołał skład osobowy Zespołu Interdyscyplinarnego. Przygotowując się do opracowania niniejszego programu zostały skierowane zapytania do instytucji pracujących w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie dotyczące opisywanego problemu. Z danych udostępnionych przez Komendę Powiatową Policji w Nidzicy wynika, że w 2014 roku w związku z procedurą dotyczącą przemocy w rodzinie zostało przeprowadzonych 46 interwencji domowych. Z danych ustalonych w trakcie przeprowadzonych przez pracowników socjalnych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wywiadów środowiskowych wynika, że zjawisko przemocy domowej jest zauważalne. Jest ono jednak najczęściej zatajane przez osoby doznające przemocy lub po prostu bagatelizowane. Rodziny dotknięte przemocą niechętnie udzielają informacji do wywiadu środowiskowego o istniejących problemach, obawiając się ewentualnych zagrożeń. W 2014 roku do Zespołu Interdyscyplinarnego Gminy Janowo wpłynęło 14 Niebieskich Kart. W 2014 roku odbyły się 4 posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego. W ramach procedury,,niebieskiej Karty powołano 14 grup roboczych, które spotkały się pracując w celu zniwelowania zjawiska przemocy w rodzinie. Do każdej sprawy powoływana jest Grupa Robocza, w skład której wchodzą osoby, które kompetencyjnie mogą pomóc w rozwiązaniu problemu i zaprzestaniu przemocy. W 10 przypadkach w roku 2014 zakończono prowadzenie procedury Niebieska Karta. W ośmiu przypadkach skierowano sprawców przemocy do Gminnej Komisji Rozwiązywania problemów Alkoholowych. W przypadku 2 sprawców wystąpiono z wnioskiem do Sądu Rejonowego w Nidzicy o zastosowanie obowiązku przymusowego leczenia odwykowego. Jeden sprawca poddał się leczeniu odwykowemu dobrowolnie. W roku 2014 jeden sprawca został skazany prawomocnym wyrokiem sądowym w ramach art. 207 KK polegającym na znęcaniu się nad członkami rodziny. W roku 2015 natomiast do Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego w Janowie wpłynęło 9 Niebieskich Kart (zdarza się, że w jednej rodzinie założonych jest więcej niż jedna Niebieska Karta). W trzech przypadkach w roku 2015 zakończono prowadzoną procedurę. W czterech przypadkach jest nadal kontynuowana. W 5 przypadkach skierowano sprawców przemocy do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Janowie. W przypadku 2 sprawców wystąpiono z wnioskiem do Sądu Rejonowego w Nidzicy o zastosowanie obowiązku przymusowego leczenia odwykowego. Do jednej w wyżej wymienionych rodzin został wprowadzony asystent rodziny. Założeniem i przesłaniem programu jest dalsza współpraca wszystkich instytucji podejmujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, poradnictwa, interwencji i wzajemnego wsparcia. Ponadto ważnym elementem programu jest wczesna profilaktyka skierowana przede wszystkim do dzieci i młodzieży oraz wzmocnienie świadomości społecznej w zakresie przemocy w rodzinie. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny, do których należą: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowie; Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Janowo; Placówki Oświatowe funkcjonujące na terenie gminy Janowo; Komenda Powiatowa Policji w Nidzicy; Przychodnia Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Janowie; Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Nidzicy Główne cele Zespołu to: Pomoc osobom i rodzinom w przezwyciężeniu ich problemów związanych z występowaniem zjawiska przemocy. Efektywne podejmowanie działań pomocowych i interwencyjnych w momencie zaistniałego problemu. 5

6 Współdziałanie z innymi podmiotami przy rozwiązywaniu problemu i przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym w sytuacji wystąpienia przemocy. Zasoby instytucjonalne Gminy Janowo: - Gminny Zespół Interdyscyplinarny w Janowie; - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowie; - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Janowo; - Komenda Powiatowa Policji w Nidzicy; - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nidzicy; - Placówki oświatowe; - Placówki ochrony zdrowia; - Organizacje pozarządowe i instytucje kościelne; V. CELE TWORZENIA I ROZWIJANIA LOKALNEGO SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE CEL GŁÓWNY: Głównym celem Programu jest ograniczenie na terenie Gminy Janowo zjawiska przemocy w rodzinie oraz podniesienie świadomości społecznej na temat przemocy w rodzinie. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie poprzez spójne działanie wszystkich służb, ochrona ofiar przemocy w rodzinie. CELE SZCZEGÓŁOWE: Podniesienie skuteczności interwencji wobec problemu przemocy w rodzinie. Zapewnienie odpowiedniej pomocy dla ofiar dotkniętych przemocą w rodzinie. Inicjowanie działań w odniesieniu do sprawców przemocy w rodzinie, aby ich readaptacja społeczna mogła być odczuwalna korzyścią dla życia społecznego. Podniesienie poziomu świadomości społecznej na temat problemu przemocy w rodzinie. Systematyczne monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie w Gminie Janowo. VI. MOCNE I SŁABE STRONY PRZY REALIZACJI WSKAZANYCH CELÓW 1. Mocne strony Gminny Zespół Interdyscyplinarny w Janowie; Dobrze przygotowana i stale doskonaląca umiejętności kadra instytucji działających na rzecz rodziny na terenie Gminy Janowo; Punkt Konsultacyjny działający przy Urzędzie Gminy w Janowie; Specjaliści pracujący na rzecz ofiar przemocy w rodzinie, dyżur psychologa oraz psychoterapeuty ds. uzależnień w OPS w Janowie; Znajomość problemu i dobrze działające służby zajmujące się profilaktyką i wsparciem rodzin zagrożonych patologiami; Gotowość do wspólnych działań instytucji, organizacji na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie; Dobra współpraca z organizacjami pozarządowymi; 2. Słabe strony 6

7 Niskie zaangażowanie lokalnej społeczności w sygnalizowaniu zagrożenia lub występowania przemocy w rodzinie; Niewystarczająca infrastruktura socjalna Gminy; Brak mieszkań chronionych dla ofiar przemocy w rodzinie; Brak dostępnych miejsc dla osób stosujących przemoc w związku z koniecznością izolacji sprawcy; VII. KIERUNKI DZIAŁAŃ ZABEZPIECZAJĄCYCH OSIĄGNIĘCIE ZAKŁADANYCH CELÓW Profesjonalizacja kadr związanych z pracą w obszarze przeciwdziałania przemocy rodzinie; Wymiana doświadczeń pomiędzy środowiskami lokalnymi i placówkami (uczestnictwo w konferencjach, szkoleniach, naradach, seminariach dotyczących przemocy w rodzinie); Kształtowanie postaw społeczności lokalnej wolnych od przemocy w rodzinie: działania edukacyjne (szkolenia dla pracowników oświaty, ochrony zdrowia, rodziców; pogadanki, udział w ogólnopolskich kampaniach); działania profilaktyczne (realizacja programów profilaktycznych na terenach szkół, organizowanie form aktywnego spędzania czasu wolnego dzieci, młodzieży, rodzin; rozpowszechnianie materiałów promocyjnych dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz form wsparcia dla ofiar i sprawców przemocy w rodzinie) działania informacyjne (publikacje w mediach lokalnych, ulotki, plakaty informacyjne); Budowanie wsparcia dla osób doświadczających przemocy w rodzinie. Tworzenie warunków do prowadzenia reedukacji społecznej sprawców przemocy. VIII. Realizacja programu, ewaluacja i monitoring Realizacja działań zawartych w programie nastąpi w przeciągu kilku lat. Będzie miała charakter ciągły i będzie poddawana ewaluacji, która pozwoli na udoskonalenie kierunków zamierzonych działań. Program będzie monitorowany raz w roku przez Zespół Interdyscyplinarny Gminy Janowo. Monitoring ma na celu sprawdzenie czy ujęte w programie działania są realizowane i czy przynoszą założone efekty. Z monitoringu sporządzona będzie pisemna ocena. VII. FINANSOWANIE PROGRAMU Środki własne Gminy Janowo Środki pochodzące z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych XI. REALIZATORZY PROGRAMU Zespół Interdyscyplinarny Gminy Janowo. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowie. Wyk. Katarzyna Sawicka 7