UTX seria 3 v SZR. Automat Samoczynnego Załączenia Rezerwy

Transkrypt

1 UTX seria 3 v SZR Automat Samoczynnego Załączenia Rezerwy

2 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE, ZAGADNIENIA PODSTAWOWE MODUŁY FUNKCJONALNE KOMUNIKACJA OBUDOWY ZŁĄCZA MAGAZYNOWANIE, EKSPLOATACJA, TRANSPORT DODATKI PROTOKÓŁ KOMUNIKACYJNY IEC PROTOKÓŁ KOMUNIKACYJNY PPM2 CAN-BUS

3 UTX seria 3 WPROWADZENIE, ZAGADNIENIA PODSTAWOWE SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE, ZAGADNIENIA PODSTAWOWE OPIS OGÓLNY UKŁAD FUNKCJONALNY PODSTAWOWE DEFINICJE OKNO URZĄDZENIA EDYCJA NASTAW URZĄDZENIA ONLINE EDYCJA NASTAW URZĄDZENIA OFFLINE ZAPIS NASTAW DO URZĄDZENIA ZAKRESY POMIAROWE FIZYCZNYCH WEJŚĆ URZĄDZENIA PARAMETRY PROGRAMOWANE URZĄDZENIA WYBÓR NASTAW URZĄDZENIA WYBÓR AKTYWNEGO ZESTAWU NASTAW POPRZEZ PROGRAM SAZ WYBÓR AKTYWNEGO ZESTAWU NASTAW POPRZEZ PULPIT LOKALNY WYBÓR AKTYWNEGO ZESTAWU NASTAW POPRZEZ ZMIANĘ STANU WEJŚĆ INFORMACJE PODSTAWOWE WPROWADZANIE DEKLAROWANIE MODUŁU FUNKCJONALNEGO FUNKCJE WEJŚCIOWE OKNO PARAMETRÓW FUNKCJI WEJŚCIOWEJ SCHEMAT LOGICZNY FUNKCJI WEJŚCIOWEJ FUNKCJE WYJŚCIOWE OKNO PARAMETRÓW FUNKCJI WYJŚCIOWEJ SCHEMAT LOGICZNY FUNKCJI WYJŚCIOWEJ ZEROWANIE SYGNALIZACJI...15

4 ZEROWANIE SYGNALIZACJI Z PROGRAMU SAZ ZEROWANIE SYGNALIZACJI PRZEZ AKTYWACJĘ SYGNAŁU WEJŚCIOWEGO ZEROWANIE SYGNALIZACJI NAZWY SYGNAŁÓW WEWNĘTRZNYCH SWE, WYJŚĆ PRZEKAŹNIKOWYCH I WYJŚĆ SYGNAŁOWYCH LED SPOSÓB DETEKCJI WARTOŚCI PROGOWYCH MOSTKI SYGNAŁY WEWNĘTRZNE SWE LOKALNE SYGNAŁY WEWNĘTRZNE SWE OGÓLNEGO ZASTOSOWANIA (GRUPA 1) SYGNAŁY WEWNĘTRZNE PRZEZNACZONE DO AUTOMATYK STACYJNYCH AOE (GRUPA 2) SYGNAŁY KANAŁU TRANSMISYJNEGO TRBUS DO AUTOMATYK POZASTACYJNYCH FUNKCJE LOGICZNE FXL PROSTE WEJŚCIA / WYJŚCIA (PROSTE FUNKCJE I/O) NAZWY SYGNAŁÓW KOMUNIKACJA DZIENNIK FIZYCZNYCH WEJŚĆ DWUSTANOWYCH ZASADA DZIAŁANIA REJESTRATOR ZAKŁÓCEŃ I DZIENNIKA REJESTRATOR ZAKŁÓCEŃ TRYB PRACY REJESTRATORA PARAMETRY REJESTRATORA USTAWIENIE PARAMETRÓW REJESTRATORA WG NASTAW URZĄDZENIA RĘCZNA EDYCJA PARAMETRÓW REJESTRATORA PODGLĄD I ANALIZA ZAREJESTROWANYCH ZDARZEŃ REJESTRATORA ZAKŁÓCEŃ MENADŻER ZDARZEŃ REJESTRATOR DZIENNIKA TERMINAL POLOWY PULPIT LOKALNY SCHEMAT FUNKCJONALNY TERMINALA POLOWEGO SPOSÓB STEROWANIA ŁĄCZNIKAMI POLA PROGRAMOWANIE STEROWNIKA POLA ZAKŁADKA NAZWY ZAKŁADKA NASTAWY BLOKADY BLOKADY PROGRAMOWALNE BLOKADY WEWNĘTRZNE GRAFIKA FUNKCJE KONFIGURACJI EKRANU STEROWNIKA WCZYTANIE TŁA TWORZENIE ELEMENTÓW DYNAMICZNYCH WSTAWIANIE ELEMENTÓW KONFIGURACJA ELEMENTÓW ELEMENT STEROWNIKA ZDALNE STEROWANIE SYGNALIZACJA I DETEKCJA SYGNALIZACJA AWARII URZĄDZENIA AL (PS I AL) SYGNALIZACJA UP TRYB SERWISOWY LICZNIKI CZASÓW PRACY I SUMY PRĄDÓW WYŁĄCZEŃ

5 Wersja: 01/ PULPIT LOKALNY I SYNOPTYKA PULPIT LOKALNY MENU GŁÓWNE FUNKCJA STAN UTX FUNKCJA POMIARY FUNKCJA WEJ/WYJ FUNKCJA LICZNIKI FUNKCJA PAR. SEL FUNKCJA RAPORT I KOMUNIKAT O CYKLU FUNKCJA PROGRAM PODMENU DANE FAB PODMENU DIAGNOSTYKA PODMENU WEJSL PODMENU EDYCJA NASTAW FUNKCJA BLEDY FUNKCJA ZEROWANIE FUNKCJA TRANSFER FUNKCJA TEST L/P FUNKCJA HASLO RĘCZNE STEROWANIE WYŁĄCZNIKIEM POLA

6 Wersja: 01/ WPROWADZENIE, ZAGADNIENIA PODSTAWOWE 1.1. Opis ogólny Każde urządzenie UTX3 posiada n/w cechy: wieloprocesorowy system pomiarowo-decyzyjny, całkowicie cyfrowe przetwarzanie informacji, galwaniczna separacja wejść i wyjść (analogowych i dwustanowych), rejestracja zdarzeń i zakłóceń, 5 banków nastaw (1 fabryczny i 4 programowalne), sygnalizacja zbiorcza AW, AL, UP, funkcje sterownicze z poziomu terminala polowego, raportowanie przebiegu wyłączania zakłócenia, 32 funkcje logiczne do projektowania własnych algorytmów, dodatkowe 16 funkcji prostych I/O służących do sygnalizacji, standardowo 3 złącza w standardzie Ethernet do komunikacji w protokołach: IEC 61850, XMD CC-bus, Alice'79 AA-bus i DiffChannel TR-bus, opcjonalna możliwość komunikacji w protokołach IEC oraz PPM2 CAN-bus, lokalny wyświetlacz graficzny, programowana synoptyka dla 15 diod, 11 kluczowa klawiatura. Urządzenia UTX3 są przystosowane do transmisja danych w standardzie IEC Dla urządzeń UTX3 jest dostępny darmowy program do konfiguracji i obsługi ruchowej SAZ Układ funkcjonalny Urządzenie należy traktować jako szereg niezależnych modułów funkcjonalnych, które mogą być powiązane ze sobą przez odpowiednie skonfigurowanie urządzenia przez użytkownika. Proces konfigurowania polega na zaprogramowaniu funkcji wejściowych i wyjściowych poszczególnych modułów oraz zaprogramowaniu funkcji logicznych Podstawowe definicje Moduł funkcjonalny - należy utożsamiać z zainstalowanym w urządzeniu oprogramowaniem współpracującym z układami elektronicznymi (pakietami). Moduł funkcjonalny realizuje ściśle określoną funkcję urządzenia. Pakiet fizyczna część urządzenia w postaci układu elektronicznego. Pakiet może być związany z kilkoma modułami funkcjonalnymi. Niektóre pakiety np. pakiet zasilacza czy procesora, nie są związane z żadnymi modułami funkcjonalnymi. Funkcja wejściowa - steruje działaniem modułu funkcjonalnego urządzenia. Użytkownik może mieć bezpośredni wpływ na wartość funkcji wejściowej. Więcej informacji w rozdziale Funkcje wejściowe. Funkcja wyjściowa - generuje sygnał wskazujący stan pracy modułu funkcjonalnego urządzenia. Użytkownik ma bezpośredni wpływ na miejsce przypisania stanu funkcji wyjściowej. UTX posiada ściśle zdefiniowaną listę dostępnych funkcji wyjściowych. Więcej informacji w rozdziale Funkcje wyjściowe. Sygnał wewnętrzny wejściowy - użytkownik nie wpływa bezpośredniego na stan sygnału 2.2

7 wejściowego. Dany moduł funkcjonalny otrzymuje sygnały wejściowe bezpośrednio od innych powiązanych modułów funkcjonalnych. Sygnał wewnętrzny wyjściowy użytkownik nie wpływa bezpośredniego na stan sygnału wyjściowego. Dany moduł funkcjonalny wysyła sygnały wyjściowe bezpośrednio do innych powiązanych modułów funkcjonalnych. Sygnały wewnętrzne grupy SWE Stany sygnałów wewnętrznych SWE są ustawiane przez funkcje wyjściowe w rejestrze wewnętrznym urządzenia. Stan sygnału wewnętrznego SWE będzie odpowiadał stanowi przypisanej funkcji wyjściowej. Funkcje logiczne FXL pozwalają na definiowanie dodatkowej programowalnej logiki działań modułów funkcjonalnych i sygnalizacji. Więcej informacji w rozdziale Funkcje logiczne FXL Okno urządzenia Po uruchomieniu programu SAZ 2000 otwiera się okno główne rys Pole wyboru stacji Pole wyboru urządzenia Rysunek 1.1: Okno główne programu SAZ2000. Biało-czerwony kwadrat na ikonie urządzenia informuje o dokonanych w programie SAZ 2000 zmianach ustawień, które nie zostały zapisane do urządzenia. Po edycji ustawień, poprzez przycisk Zapis należy przesłać zmienione nastawy do urządzenia (rozdział Zapis nastaw do urządzenia str.4). Po wybraniu stacji i dwukrotnym kliknięciu na ikonę urządzenia następuje wywołanie okna zawierającego zakładki: Dzienniki, Zdarzenia, Rejestrator, Zabezpieczenie (jeżeli została wybrana ikona zabezpieczenia), Regulator (jeżeli została wybrana ikona regulatora), 2.3

8 Wersja: 01/ Nastawy offline. Edycja nastaw urządzenia online Tryb online jest możliwy po nawiązaniu komunikacji z konfigurowanym urządzeniem. Po zakończeniu edycji zmiany nastaw mogą być zapisane do urządzenia i do pamięci komputera (rozdział Zapis nastaw do urządzenia). Zapisanie konfiguracji jest możliwe, gdy użytkownik posiada pełne uprawnienia. Aby edytować nastawy w trybie online należy wybrać: 1. W zależności od rodzaju urządzenia - zakładkę Zabezpieczenie lub Regulator, 2. Przycisk Nastawy online, 3. Zostaje wywołane okno Zakresy pomiarowe fizycznych wejść urządzenia (rozdział 1.5), 4. Po ustawieniu zakresów pomiarowych przechodzimy w trybie online do okna Nastawy Zestaw nr 1. Moduł podstawowy Edycja nastaw urządzenia offline Jeżeli nie mamy nawiązanej komunikacji z urządzeniem, nastawy możemy edytować jedynie w trybie offline. Po zakończeniu edycji nastawy mogą być zapisane jedynie w pamięci komputera i przesłane do urządzenia po nawiązaniu z nim komunikacji, w trybie online. Aby edytować nastawy w trybie offline należy wybrać: 1. Zakładkę Nastawy offline, 2. Zostaje wywołane okno Zakresy pomiarowe fizycznych wejść urządzenia (rozdział 1.5), 3. Po ustawieniu zakresów pomiarowych przechodzimy w trybie offline do okna Nastawy Zestaw nr 1. Moduł podstawowy, 4. Po zakończeniu pracy w trybie offline, po naciśnięciu przycisku Wyjście należy potwierdzić zapis dokonanych nastaw w pamięci komputera Zapis nastaw do urządzenia Po zakończeniu edycji nastaw w trybie online wgranie ustawień do pamięci urządzenia następuje poprzez przycisk Zapis. Rysunek 1.2: Zapis nastaw do urządzenia 1.5. Zakresy pomiarowe fizycznych wejść urządzenia Okno Zakresy pomiarowe fizycznych wejść urządzenia jest wywoływane przed każdym wejściem do edycji nastaw urządzenia (rozdział 1.4). Dostępne wejścia i zakresy są zależne od wejść analogowych urządzenia. Jeżeli wystąpią różnice pomiędzy nastawami w urządzeniu i programie SAZ 2000, pojawia się komunikat: 2.4

9 Rysunek 1.3: Komunikat o różnicach pomiędzy nastawami w urządzeniu i programie SAZ2000 Program SAZ 2000 odczyta nastawy z urządzenia. Uaktualnione nastawy zostają oznaczone na czerwono Parametry programowane urządzenia Aby otworzyć okno modułów funkcjonalnych urządzenia należy kolejno wywołać: 1. Okna urządzenia (rozdział 1.4 str.3), 2. Okno nastaw online (rozdział str.4) lub offline (rozdział str.4), 3. Możemy wybrać kartę nastaw modułów funkcjonalnych urządzenia. Rysunek 1.4: Okno Nastawy Zestaw nr 1 karty nastaw urządzenia. Liczba i rodzaj kart nastaw pojawiających się w oknie Nastawy Zestaw nr jest zależna od typu zadeklarowanego urządzenia Wybór nastaw urządzenia Urządzenie posiada cztery programowalne zestawy (banki) nastaw. Wybór zestawu nastaw dokonuje się za pomocą przycisków (1) umieszczonych u dołu okna Nastawy Zestaw nr

10 Wersja: 01/2015 Przycisk (3) odczytu nastaw zapisanych w urządzeniu Przyciski (1) wyboru zestawu (banku) nastaw urządzenia. Przycisk (2) odczytu nastaw fabrycznych Rysunek 1.5: Wybór zestawu nastaw urządzenia w trybie on-line Dodatkowy zestaw nastaw fabrycznych jest ustawiany na stałe przez Computers & Control. Tylko w trybie on-line są dostępne przyciski: (2) Odczyt nastaw fab.,(3) Odczyt oraz Zapis. Poprzez przycisk (2) Odczyt nastaw fab. użytkownik może aktualne w programie SAZ2000 nastawy nadpisać nastawami fabrycznymi. Poprzez przycisk (3) Odczyt użytkownik może aktualne w programie SAZ2000 nastawy nadpisać nastawami odczytanymi z urządzenia. Automatyczne przełączenie na zestaw nastaw fabrycznych nastąpi w wypadku wykrycia błędów sumy kontrolnej aktualnego zestawu nastawy. Wybór aktywnego zestawu nastaw odbywa się: programowo - przy pomocy programu SAZ 2000 lub pulpitu lokalnego urządzenia, nieprogramowo poprzez zmianę stanu wejścia ParSel1 i/lub ParSel2. Uwaga: Zmiana aktywnego zestawu nastaw zawsze powoduje restart urządzenia. Maksymalny czas powrotu urządzenia do pracy wynosi 350ms. Rysunek1.6:Nastawy dostępne poprzez przycisk Funkcje rozszerzone są wspólne dla wszystkich zestawów nastaw Wybór aktywnego zestawu nastaw poprzez program SAZ 2000 Aktywny zestaw nastaw możemy zmieniać w oknie Wybór aktualnego zestawu nastaw. Po otwarciu okna urządzenia (rozdział 1.4 str.3), przechodzimy kolejno przez: 1. Zakładkę Zabezpieczenie lub Regulator (w zależności od rodzaju urządzenia), 2.6

11 2. Przycisk Aktualny zestaw nastaw. Możliwości wyboru aktywnego zestawu nastaw widać na rysunku 1.7. Rysunek 1.7: Okno Wybór aktualnego zestawu nastaw Wybór aktywnego zestawu nastaw poprzez pulpit lokalny Aktywny zestaw nastaw możemy zmieniać w oknie pulpitu lokalnego. Po wybraniu w menu głównym opcji PAR. SEL. zostaje wywołane okno WYBOR PAR. UTXvL v a- 9:14: STAN UTX POMIARY WEJ/WYJ LICZNIKI PAR.SEL. RAPORT PROGRAM BLEDY ZEROWANIE TRANSFER TEST L/P HASLO Rysunek 1.8. Menu główne WYBOR PAR. 18:09: XY *Bank-1 Bank-2 Bank-3 Bank-4 Bank-F Wybor-wej. Wybor klaw. -P- może spowodowac restart! Rysunek 1.9. Okno WYBOR PAR. Znak gwiazdki * wskazuje aktualnie wybrany i aktywny zestaw nastaw. Znak # przy opcji Wybor-wej. oznacza wybór aktywnego zestawu nastaw poprzez zmianę stanu wejść. Migotanie wskazuje wybraną pozycję, która będzie aktualna po potwierdzeniu klawiszem P i po samoczynnym restarcie urządzenia. Klawiszami strzałek zmieniamy wybraną pozycję Wybór aktywnego zestawu nastaw poprzez zmianę stanu wejść Na tabliczce znamionowej urządzenia parametr WD określa Napięcie nominalne wejść dwustanowych. Na podstawie tego napięcia określamy zakresy napięć dla stanu niskiego i wysokiego sygnału (wg Tabela 1.1 Napięcia nominalne wejść dwustanowych). Napięcie nominalne wejść dwustanowych Rysunek 1.10: Przykładowa tabliczka znamionowa. 2.7

12 Wersja: 01/2015 Napięcie nominalne wejść dwustanowych Napięcie zakresu log. 0 stan niski sygnału Napięcie zakresu log. 1 stan wysoki sygnału WD = 220V DC WD = 110V DC 0V 145V DC 0V 60V DC 165V 242V DC 70V 121V DC Tabela 1.1: Napięcia nominalne wejść dwustanowych Wybór aktywnego zestawu nastaw poprzez zmianę stanu sygnałów ParSel1 i ParSel2 wymaga podania napięcia na zaciski złącza ZN (rozdział 10.1 Złącze ZN) zgodnie z poniższą tabelą : Nr zacisku Nr pin złącza ZN Opis sygnału ParSel2 + ParSel1 ParSel1 i ParSel2 Tabela 1.2: Numery zacisków ParSel1 i ParSel2 na złączu ZN Wybór aktualnego zestawu nastaw przy pomocy sygnałów ParSel 1 i ParSel 2 dokonywany jest według zależności określonej w tabeli 1.3: Numer zestawu nastaw Stan wejścia ( 0 - niski, 1 - wysoki) ParSel 1 ParSel Tabela 1.3 Wybór aktualnego zestawu nastaw 2.8

13 Informacje podstawowe Wprowadzanie Urządzenia UTX3 składają się z szeregu niezależnych modułów funkcjonalnych posiadających wewnętrzną logikę działania, którą można konfigurować dzięki niżej wymienionym właściwościom. Właściwości pozwalają również na powiązanie działania modułów funkcjonalnych pomiędzy sobą. Tymi właściwościami są: parametry modułu, funkcje wejściowe, sygnały wejściowe, funkcje wyjściowe, sygnały wyjściowe. Właściwości modułu są przedstawiane graficznie za pomocą schematu funkcjonalnego: Nazwa modułu (stopnia), funkcji Funkcje wyjściowe PARAMETRY MODUŁU (STOPNIA) FUNKCJI Sygnały wyjściowe Sygnały wejściowe Sygnały wejściowe Funkcje wejściowe Funkcje wejściowe Funkcje wyjściowe Sygnały wyjściowe Rysunek 1.11: Szablon schematu funkcjonalnego Deklarowanie modułu funkcjonalnego Moduł funkcjonalny jest zadeklarowany, jeżeli: zaznaczono kartę ustawień danego modułu funkcjonalnego np. dla f> zaznaczono kartę ustawień Nadczęstotliwościowy f>, (rozdział 1.6 Parametry programowane urządzenia str. 5), jest aktywna funkcję wejściową załaczająca dany modułu funkcjonalny np. dla f> jest aktywna funkcję wejściową Stopień pierwszy (rys 1.12). 2.9

14 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.12: Funkcja wejściowa modułu funkcjonalnego Nadczęstotliwościowy f> Funkcje wejściowe Funkcje wejściowe pozwalają na sterowanie działaniem modułu funkcjonalnego urządzenia. Mogą przyjmować dwa stany: aktywny, nieaktywny. Wybór trybu edycji został opisany w rozdziale 1.4 Okno urządzenia (str. 3). Dostęp do parametrów konkretnej funkcji możemy uzyskać na trzy sposoby: 1. Niektóre funkcje wejściowe są dostępne w oknie dialogowym danego modułu funkcjonalnego np. funkcja wejściowa Urządzenie załączone jest dostępna w oknie Moduł podstawowy. Zaznaczenie funkcji powoduje wywołanie okna parametrów funkcji wejściowej (opisane w rozdziale Okno parametrów funkcji wejściowej). 2. Moduły funkcjonalne posiadające funkcje wejściowe mają na swojej karcie ustawień przycisk Wejścia. Przycisk otwiera okno Wejścia modułu z listą funkcji wejściowych związanych z tym modułem. Po kliknięciu na wybraną funkcję wejściową następuje wywołanie okna parametrów.(opisane w rozdziale Okno parametrów funkcji wejściowej). Ustawienie parametrów funkcji powoduje zaznaczenie jej nazwy na czerwono. 3. W oknie głównym Nastawy wybieramy kartę ustawień Wejścia. Wywołujemy okno zawierające wszystkie funkcje wejściowe modułów zadeklarowanych (rozdział Deklarowanie modułu funkcjonalnego str.9). Po kliknięciu na wybraną funkcję ustawienie opcji przebiega analogicznie jak w pkt Okno parametrów funkcji wejściowej Po wywołaniu okna parametrów funkcji wejściowej mamy możliwość: programowo - na stałe aktywować/dezaktywować funkcję (opcja niedostępna dla funkcji wejściowych, które z założenia nie mogą być aktywowane na stałe), uzależnić stan funkcji od wejścia sterującego. 2.10

15 Rysunek 1.13: Uzależnienie stanu funkcji od wejścia sterującego. Programowe aktywowanie na stałe funkcji wejściowej nastąpi, gdy (rys. 1.14): zostanie zaznaczona nazwa danej funkcji w oknie parametrów, jednocześnie pozostanie niezaznaczona opcję Wejście sterujące. Rysunek 1.14: Stałe aktywowanie funkcji. Jeżeli dodatkowo zaznaczymy opcję Wejście sterujące, wówczas możemy uzależnić funkcję wejściową od stanu logicznego jednego z poniższych sygnałów : fizyczne wejście z grupy IA, IB, IC, ID, IE, IF, wewnętrzny sygnał z grupy SWE, wyjście funkcji logicznej z grupy FXL. Ilość fizycznych wejść dwustanowych jest zależna od konfiguracji danego urządzenia. Funkcja wejściowa może być aktywowana jednym z poziomów załączających: - aktywowanie poziomem wysokim, - aktywowanie poziomem niskim. Funkcję z tak określonym wejściem nazywamy funkcją wejściową z wejściem sterującym. Klikniecie pola powoduje wyświetlenie okna Dostępne sygnały. Okno to umożliwia podgląd i wybór sygnału dla wejścia sterującego. Niektóre funkcje wejściowe nie posiadają opcji stałego aktywowania (rys. 1.14). Działanie funkcji wejściowej jest uzależnione jedynie od stanu wejścia sterującego (rys. 1.15). Rysunek 1.15: Funkcja wejściowe uzależniona wyłącznie od stanu wejścia sterującego. 2.11

16 Wersja: 01/ Schemat logiczny funkcji wejściowej Rysunek 1.16: Schemat logiczny funkcji wejściowej Funkcje wyjściowe Każda funkcja wyjściowa pozwala na wysterowanie jednocześnie: jednego z wyjść przekaźnikowych PA, PB, PC lub PD, jednego z wyjść synoptycznych LED, jednego z sygnałów wewnętrznych SWE, jednego z sygnałów rejestratora zakłóceń REJ, parametru Pobudzenie rejestratora. Funkcje wyjściowe mogą przyjmować dwa stany: wysterowany gdy funkcja jest załączona (logiczne 1), nie wysterowany gdy funkcja jest wyłączona (logiczne 0). Wybór trybu edycji został opisany w rozdziale 1.4 Okno urządzenia (str. 3). Dostęp do parametrów konkretnej funkcji wyjściowej możemy uzyskać na dwa sposoby: 1. Moduły posiadające funkcje wyjściowe mają na swojej karcie ustawień przycisk Wyjścia. Przycisk otwiera okno Wyjścia modułu z listą funkcji wyjściowych związanych z tym modułem. Po kliknięciu na wybraną funkcję następuje wywołanie okna parametrów (opisane w rozdziale Okno parametrów funkcji wyjściowej). 2. W oknie głównym Nastawy wybieramy kartę ustawień Wyjścia. Wywołujemy okno zawierające wszystkie funkcje wyjściowe modułów zadeklarowanych (rozdział Deklarowanie modułu funkcjonalnego str.9). Po kliknięciu na wybraną funkcję ustawienie opcji przebiega analogicznie jak w pkt

17 Okno parametrów funkcji wyjściowej Rysunek 1.17: Okno parametrów funkcji wyjściowej Okno parametrów pozwala określić skutek, jaki spowoduje wysterowanie funkcji wyjściowej. Poziom wysterowany dla wyjść przekaźnikowych, wyjść synoptycznych LED oraz sygnałów wewnętrznych SWE jest sztywny i zawsze wysoki (logiczna 1 ). Dla parametrów Przekaźnik oraz LED każda funkcja wyjściowa może mieć typ sygnału: - dynamiczny, - statyczny. Po wybraniu sygnału dynamicznego zadeklarowany przekaźnik i/lub dioda LED są: aktywne, gdy funkcja wyjściowa jest wysterowana, przestają być aktywne, gdy funkcja wyjściowa nie jest wysterowana. W tym trybie nie jest dopuszczalne ustawianie więcej niż jednego wyjścia na jeden przekaźnik i/lub LED. W celu realizacji sumy należy użyć funkcji logicznych FXL (rozdział Funkcje logiczne FXL str. 21). Po wybraniu sygnału statycznego zadeklarowany przekaźnik i/lub dioda LED są aktywne, nawet gdy funkcja wyjściowa przestaje być wysterowana. W tym trybie jest dopuszczalne ustawianie więcej niż jednego wyjścia na jeden przekaźnik i/lub LED. Wystarczy wysterowanie pojedynczej funkcji wyjściowej, aby przekaźnik i/lub dioda LED były aktywne. Rysunek 1.18: Porównanie działania sygnału dynamicznego i statycznego 2.13

18 Wersja: 01/2015 Po ustaniu przyczyny wysterowania funkcji wyjściowej, sygnał statyczny przestaje być aktywny po wyzerowaniu sygnalizacji przy pomocy: lokalnego pulpitu - klawisz P, komendą w protokole CCbus np. z programu SAZ 2000(rozdział str.15) lub z koncentratora np. Xserwer, przez aktywację funkcji wejściowej Zerowanie sygnalizacji (rozdział str.15), Wystąpienie nowego zjawiska (np. zwarcia) spowoduje wyzerowanie poprzedniego stanu wyjść LED oraz odwzbudzenie pobudzonych uprzednio przekaźników. Komentarz W polu Komentarz można umieścić dodatkową informację objaśniającą. Przekaźnik Stan funkcji wyjściowej można przypisać do fizycznego wyjścia przekaźnikowego. LED Stan funkcji wyjściowej można przypisać do jednej z 15 diod LED na panelu czołowym. Dioda nr 16 ma na stałe przypisane funkcje sygnalizacji: awarii urządzenia - wystąpienia błędu krytycznego, pracy w trybie serwisowym. Sygnał wewnętrzny Stan funkcji wyjściowej można przypisać do jednego z sygnałów wewnętrznych SWE. Sygnał wewnętrznych SWE można użyć do: tworzenia zależności logicznych w urządzeniu za pomocą funkcji wejściowych i logicznych FXL, systemów automatyk (np. AoE). Pobudzenie rejestratora Jeżeli funkcja wyjściowa będzie miała zaznaczony parametr Pobudzenie rejestratora, to wysterowanie tej funkcji spowoduje rozpoczęcie rejestracji zakłócenia. Zdefiniowane wyjścia Kliknięcie pola powoduje wyświetlenie okienka Zdefiniowane wyjścia. Dla opcji: przekaźnik oraz LED okno zawiera listę wcześniej nazwanych przez użytkownika: wyjść przekaźnikowych, wyjść sygnałowych LED. (rozdział str.16). Dla opcji: sygnał wewnętrzny oraz sygnał rejestratora okno zawiera listę wszystkich dostępnych (nazwanych i nienazwanych przez użytkownika) sygnałów wewnętrznych i sygnałów rejestratora. 2.14

19 Schemat logiczny funkcji wyjściowej Rysunek 1.19: Schemat logiczny funkcji wyjściowej Zerowanie sygnalizacji Zerowanie sygnalizacji z programu SAZ2000 Po otwarciu okna urządzenia przechodzimy kolejno przez: 1. Zakładkę Zabezpieczenie, 2. Przycisk Status - zostaje wywołane okno Status zabezpieczenia, 3. Przycisk Zerowanie statusu i sygnalizacji Zerowanie sygnalizacji przez aktywację sygnału wejściowego Zerowanie sygnalizacji. Zerowanie sygnalizacji następuje poprzez zmianę zbocza sygnału wejściowego. Ponowne zerowanie sygnalizacji może nastąpić po wcześniejszym odwzbudzeniu funkcji wejściowej. Zapobiega to ciągłemu zerowaniu sygnalizacji poprzez występowanie stanu wysokiego na wybranym wejściu. 2.15

20 Wersja: 01/2015 Funkcja wejściowa Zerowanie sygnalizacji jest dostępna poprzez: 1. kartę ustawień Wejścia, 2. w oknie Wejścia aktywujemy funkcję wejściową Zerowanie sygnalizacji (rozdział Funkcje wejściowe str. 10). Funkcja wejściowa Zerowanie sygnalizacji dostępna jest również poprzez: 1. kartę ustawień Podstawowe - okno Moduł podstawowy, 2. przycisk Wejścia otwiera się okno Wejścia modułu, 3. aktywujemy funkcję wejściową Zerowanie sygnalizacji (rozdział Funkcje wejściowe str. 10) Nazwy sygnałów wewnętrznych SWE, wyjść przekaźnikowych i wyjść sygnałowych LED Każdy sygnał wewnętrzny SWE przyjmuje nazwę funkcji wyjściowej, do której został przypisany. Przechodzimy do okna Nastawy Zestaw nr 1 zgodnie z rozdziałem 1.4 Okno urządzenia (str. 3). Aby edytować nazwy wyjść należy wybrać: 1. Przycisk (1) Funkcje rozszerzone - wywołujemy okno Funkcje rozszerzone, 2. Zakładkę (2) Nazwy sygnałów, 3. Wybieramy konkretne wyjście - wywołujemy okno Edycja nazwy sygnałów Sposób detekcji wartości progowych Działanie stopni zależnych od wartości progowych jest uwarunkowane od: progu wyzwalania Pw, histerezy, która zapobiega wielokrotnemu pobudzaniu stopnia, jeżeli wartość mierzona oscyluje wokół progu wyzwalania Pw. Histereza najczęściej wynosi 5%, czasu To, czasu przeciągania wyłączenia Tpw = 30ms. Dla modułów reagujących na przekroczenie wartości mierzonej: powyżej progu wyzwalania PW (np. moduł nadprądowy, nadnapieciowy) histereza jest odejmowana od progu wyzwalania PW, poniżej progu wyzwalania PW (np. moduł podprądowy, podnapieciowy) histereza jest dodawana od progu pobudzenia PW. Stopień działa wg poniższego ogólnego schematu (o ile nie zostało to inaczej opisane w dokumentacji konkretnego stopnia): brak pobudzenia wartość mierzona nie przekracza progu wyzwalania PW, pobudzenie - po przekroczeniu progu wyzwalania PW, następuje odliczanie czasu To, koniec pobudzenia - nie spełnienie odpowiednich warunków zaprogramowanych opóźnień czasowych powoduje koniec pobudzenia, 5. start stopnia (zadziałanie stopnia) - jeżeli przez cały okres trwania To mierzona wartość przekraczała próg wyzwalania PW oraz histerezę 5%. Skutkiem zadziałania stopnia może być np. wyłączenie (jeżeli nie jest wybrana blokada wyłączenia), 6. koniec pobudzenia, koniec startu jeżeli mierzona wartość spadła poniżej progu wyzwalania PW oraz histerezy 5%, 7. wyłączenie stopnia jest przeciągane o Tpw=30 ms, po którym następuje koniec wyłączenia. 2.16

21 Obszar działania Pw Pw - 5% To Td pobudzenie start (zadziałanie) wyłączenie Tpw Rysunek 1.20: Standardowe działanie stopni reagujących na przekroczenie wartości mierzonej powyżej progu wyzwalania PW Mostki Funkcja Mostki zastępuje fizyczne odrutowanie pomiędzy wyjściami przekaźnikowymi. Jeżeli którykolwiek z przekaźników zadeklarowany w danym mostku zostanie wysterowany, to wszystkie pozostałe przekaźniki również zostaną wysterowane. W ten sposób pomiędzy przekaźnikami jest realizowana suma logiczna. Można zdefiniować do ośmiu mostków dla wszystkich dostępnych przekaźników. Funkcja Mostki jest przydatna w przypadku potrzeby: redundancji informacji, wysterowania więcej niż jednego sygnału (np. dla dodatkowej sygnalizacji). Aby edytować mostki przechodzimy kolejno przez: 1. Kartę ustawień Wyjścia, 2. Przycisk Mostki - zostaje wywołane okno (3) Mostki. 3. Wybieramy w oknie jeden z 8 mostków, 4. Zostaje wywołane okno np. Mostek 2 (rys.1.21 str.17), 5. Zaznaczamy przekaźniki połączone mostkiem. Rysunek 1.21: Okno Mostek

22 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.22: Okno skonfigurowanych mostków Na rys widać okno Mostki z zdefiniowanymi dwoma niezależnymi mostkami: Mostek 1 - zawiera zworę pomiędzy przekaźnikami PA4 i PA7, Mostek 2 - zawiera zworę pomiędzy przekaźnikami PB1, PB10, PC4. Przycisk Zerowanie powoduje skasowanie wszystkich skonfigurowanych mostków Sygnały wewnętrzne SWE Stany sygnałów wewnętrznych SWE są ustawiane przez funkcje wyjściowe w rejestrze wewnętrznym urządzenia. Stan sygnału wewnętrznego SWE będzie odpowiadał stanowi przypisanej funkcji wyjściowej. Sygnały wewnętrzne SWE są podzielone na grupy ze względu na ich zastosowanie: Nr grupy Zakres nr Opis Grupa 1 1 do 31 Lokalne sygnały wewnętrzne SWE ogólnego zastosowania Grupa 2 32 do 47 Sygnały przeznaczone do automatyk stacyjnych AoE Grupa 3 48 do 63 Sygnały kanału transmisyjnego TRBus do automatyk pozastacyjnych Tabela 1.4: Grupy sygnałów wewnętrznych SWE Lokalne sygnały wewnętrzne SWE ogólnego zastosowania (grupa 1) Lokalne sygnały wewnętrzne SWE można wykorzystać do programowania logik (zapętleń) w obrębie jednego urządzeniu. Dany sygnał wewnętrzny SWE przyjmuje stan logiczny funkcji wyjściowej, do której został przypisany. Każdy sygnał SWE może zostać: przypisany do dowolnej funkcji wejściowej, użyty jako argument funkcji logicznej FXL. 2.18

23 SWE lokalne (1-31) Sygnały wewnętrzne SWE Rejestr pamiętający Sygnały wyjściowe SWE (1-31) Sygnały wejściowe SWE (1-31) Sygnały z funkcji wyjściowej Swe 1 Swe 2 Swe Swe 30 Swe 31 Swe 1 Swe 2 Swe Swe 30 Swe Sygnały dla funkcji wejściowych Argumenty dla funkcji logicznych Tabela 1.5: Schemat funkcjonalny lokalnych sygnałów wewnętrznych SWE Lokalne sygnały wewnętrzne SWE pozwalają powiązać działanie danego modułu urządzenia (sterowanego) z sygnałem wyjściowym innego modułu (sterującego). W tym celu należy kolejno: w module sterującym - do funkcji wyjściowej przypisać sygnał SWE o danym nr, w module sterowanym - do funkcji wejściowej przypisać jeden z sygnałów: - lokalny sygnał SWE o danym nr lub - wyjście funkcji logicznych FXL,w której jednym z argumentów jest sygnał SWE o danym nr. Rysunek 1.23: Przypisanie sygnału SWE nr 1 do funkcji wyjściowej (moduł sterujący) Sygnały wewnętrzne przeznaczone do automatyk stacyjnych AoE (grupa 2) Sygnały wewnętrzne przeznaczone do AoE (Automatics over Ethernet) mają wszystkie własności lokalnych SWE (1-31). Ponadto posiadają możliwość wysyłania sygnałów do innych urządzeń stacji po łączu Ethernetowym. Wykorzystanie komunikacji AoE jest zalecane ponieważ : zastępuje połączenia drutowe (obniżenie kosztów, eliminacja zakłóceń), pozwala wykorzystać istniejącą infrastrukturę sieciową, 2.19

24 Wersja: 01/2015 oferuje dużą prędkość transmisji Topw = 2 ms. Podgląd powiązań urządzeń poprzez sygnały SWE dla AoE jest możliwy poprzez kartę ustawień AoE. Poniższy rysunek przedstawia przykładową konfigurację wysyłania sygnałów SWE: Rysunek 1.24: Przykładowy graf wysyłania SWE w obrębie stacji Sygnały kanału transmisyjnego TRBus do automatyk pozastacyjnych Obszerniejsze omówienie transmisji TRBus znajduje się w rozdziale: Kanał transmisyjny DiffChannel TRBus. Sygnały wewnętrzne kanału transmisyjnego TRBus wysyłane są za pośrednictwem łącza teletransmisyjnego. Łącze teletransmisyjne występuje w urządzeniach: w wykonaniu RP (ze stopniem różnicowo-prądowym), z opcją kanału transmisyjnego TRBus (brak stopnia różnicowo-prądowego). Sygnały kanału transmisyjnego TRBus podzielone są na dwie grupy: SWE wysyłane (48-55), SWE odbierane (56-63). 2.20

25 SWE 56 SWE 57 SWE 58 SWE 59 SWE 60 SWE 61 SWE 62 SWE 63 SWE 48 SWE 49 SWE 50 SWE 51 SWE 52 SWE 53 SWE 54 SWE 55 Urządzenie 2 SWE 48 SWE 49 SWE 50 SWE 51 SWE 52 SWE 53 SWE 54 SWE 55 SWE 56 SWE 57 SWE 58 SWE 59 SWE 60 SWE 61 SWE 62 SWE 63 Sygnały wysyłane Sygnały odbierane Sygnały odbierane Sygnały wysyłane Urządzenie 1 Kanał transmisyjny TRBus Funkcje logiczne FXL Konfigurowanie urządzenia polega na zaprogramowaniu połączeń logicznych pomiędzy poszczególnymi jego elementami. Funkcje logiczne FXL pozwalają powiązać logicznymi zależnościami (jako argumenty funkcji): fizyczne wejścia IA, IB, IC, ID, sygnały wewnętrzne SWE, inne funkcje logiczne FXL, wartość stałą: 0 lub 1. Każdy z argumentów może być zanegowany przed podaniem go na wejście funkcji logicznej FXL. Wyjście funkcji logicznej może: sterować dowolną funkcją wejściową, stanowić argument dla innej funkcji logicznej, być dostępna jako funkcja wyjściowa. Aby edytować funkcje logiczne przechodzimy kolejno przez: 1. Kartę ustawień Funkcje logiczne (FXL) - zostaje wywołane okno Funkcje logiczne (FXL), 2. Wybieramy w oknie jedną z 32 funkcji logicznych, 3. Zostaje wywołane okno np. Funkcja logiczna nr 1 (rys.1.25 str.22), 4. W celu zmiany modyfikatora logicznego klikamy na okno (2) Funkcja logiczna nr 1, 5. Zostaje wywołana lista modyfikatorów logicznych (opis Tabela 1.6 str.23). 2.21

26 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.25: Okno Funkcja logiczna nr 1 Każdą funkcję logiczną można nazwać. Nazwy będą pojawiały się na karcie Wyjścia i na liście okna Dostępne sygnały. Przykładowo funkcja z rys będzie widoczna pod nazwą: Blokada strefy 1N. Dostępne sygnały są wywoływane z okna każdej funkcji wejściowej poprzez przycisk. Zaznaczenie opcji Funkcja aktywna uruchamia daną funkcję i umożliwia edycję argumentów oraz parametrów. Wszystkie modyfikatory funkcji logicznej posiadają 4 argumenty wejściowe. Element czasowy Td na wyjściu funkcji logicznej może powodować: opóźnienie zbocza narastającego, opóźnienie zbocza opadającego, opóźnienie obydwóch zboczy. Opóźnienie Td jest programowalne w zakresie s z możliwą rozdzielczością: 1ms, 10ms, 100ms, 1s. Funkcje logiczne FXL mogą generować wpisy do dziennika wraz ze znacznikiem czasu. Ta opcja pozwala wykorzystać daną funkcję logiczną do wysyłania zdarzeń i statusu dla systemu nadrzędnego. 2.22

27 Mamy do dyspozycji 10 rodzajów modyfikatorów: Nr Modyfikator 1 FXL = A * B + C * D 2 FXL = A * B * C * D 3 FXL = A + B + C + D 4 5 Opis FXL = RS[zer] (S=A*B; R=C*D) Przerzutnik RS bez pamięci Utrata zasilania lub restart zabezpieczenia skutkuje zerowaniem stanu przerzutnika. FXL = RS[zer] (S=A+B; R=C+D) Przerzutnik RS bez pamięci. Utrata zasilania lub restart zabezpieczenia skutkuje zerowaniem stanu przerzutnika. FXL = RS (S=A*B; R=C*D) 6 Przerzutnik RS z pamięcią. Utrata zasilania lub restart zabezpieczenia nie skutkuje zerowaniem stanu przerzutnika. FXL = RS (S=A*B; R=C*D) 7 8 Przerzutnik RS z pamięcią. Utrata zasilania lub restart zabezpieczenia nie skutkuje zerowaniem stanu przerzutnika. FXL = Impuls (A,B,C,D) Suma 4 argumentów zróżniczkowanych moduł różniczkowy generuje na zbocze narastające impuls o nastawianej długości. FXL = Fala (A,B,C,D) 9 Suma 4 argumentów wejściowych wraz z zatrzaskiem, powodująca mruganie z nastawioną częstotliwością. Zerowanie sygnalizacji powoduje uaktualnienie (wyzerowanie, gdy brak pobudzenia) funkcji wyjściowej. FXL = Zatrzask (A,B,C,D) 10 Suma 4 argumentów wejściowych powodująca zatrzask funkcji wyjściowej, Zerowanie sygnalizacji powoduje odpadnięcie funkcji wyjściowej nawet gdy któraś z funkcji wejściowej jest pobudzona. Przy pobudzeniu kolejnej funkcji wejściowej funkcja wyjściowa ponownie się zatrzaskuje Tabela 1.6: Lista modyfikatorów logicznych 2.23

28 Wersja: 01/2015 Każda funkcja logiczna FXL ma przypisaną funkcję wyjściową. Poprzez przycisk Wyjścia zostaje wywołane okno Wyjścia modułu dla wszystkich 32 funkcji logicznych. Rysunek 1.26: Okno Wyjścia modułu dla wszystkich 32 funkcji logicznych. Po wybraniu danej funkcji logicznej otwiera się okno konfiguracji funkcji wyjściowej (rozdział Okno parametrów funkcji wyjściowej str. 13) Proste wejścia / wyjścia (proste funkcje I/O) W urządzeniu jest dostępnych 16 sygnałów prostych wejść / wyjść, które pozwalają przypisać stan wybranego wejścia na wybrane wyjścia. Po otwarciu okna urządzenia (rozdział 1.4 str.3), przechodzimy kolejno przez: 1. Kartę ustawień Proste wejścia/wyjścia - zostaje wywołane okno Proste wejścia/wyjścia, 2. Wybieramy w oknie jedno z 16 prostych We/Wy, 3. Zostaje wywołane okno edycji wybranego wejścia/wyjścia (Rysunek 1.28 str. 25). Rysunek 1.27: Okno Proste wejścia/wyjścia. 2.24

29 Okno edycji pozwala zmienić nazwę sygnału oraz dodać komentarz. Pozostawienie pustego pola Nazwa spowoduje nadanie nazwy domyślnej. Wejściem aktywnym może być dowolne fizyczne wejście. Wejście jest aktywowane jednym z poziomów załączających: wysokim lub niskim. Parametry wyjściowe Przekaźnik i LED mogą mieć typ sygnału: dynamiczny lub statyczny. (patrz rozdział Okno parametrów funkcji wyjściowej str. 13). Klikniecie pola powoduje wyświetlenie okna Dostępne sygnały. Okno to umożliwia podgląd i wybór nazwanego sygnału (rozdział Nazwy sygnałów str.25). Sygnał może generować wpisy do dziennika wraz ze znacznikami czasu. Ta opcja pozwala wykorzystać dany sygnał do wysyłania zdarzeń i statusu dla systemu nadrzędnego. Rysunek 1.28: Okno edycji wybranego wejścia/wyjścia Nazwy sygnałów Fizycznym wejściom i wyjściom urządzenia można przypisać nazwy opisujące ich znaczenie. Ułatwia to konfigurowanie systemu oraz analizę działania urządzenia. Aby edytować nazwy sygnałów przechodzimy kolejno przez: 1. Okno nastaw online (rozdział Edycja nastaw urządzenia online str.4) lub offline (rozdział Edycja nastaw urządzenia offline str. 4), 2. Przycisk Funkcje rozszerzone, 3. Wybieramy zakładkę Nazwy sygnałów, 4. Po kliknięciu na wybrany sygnał zostaje wywołane okno Edycja nazwy sygnału. 2.25

30 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.29: Okno Edycja nazwy sygnału Nadanie własnych nazw jest możliwe dla: sygnałów prostych wejść/wyjść, funkcji logicznych, stref członów impedancyjnych, programów, stanów układu, członów napięciowych w module SZR, elementów terminala polowego. Nadane nazwy pojawiają się po wybraniu: karty nastaw Wejść, karty nastaw Wyjść, pola - wywołanie okna Zdefiniowane wejścia, Zdefiniowane wyjścia Komunikacja Każde urządzenie posiada unikalny fabryczny numer seryjny, który jednocześnie pełni rolę adresu fabrycznego. Fabryczny numer seryjny można odczytać na tabliczce znamionowej urządzenia. 2.26

31 Alternatywny numer seryjny urządzenia UTX3vZRP :13: STAN ZAB. POMIARY WEJ / WYJ LICZNIKI PAR. SEL. RAPORT PROGRAM BLEDY / UP ZEROWANIE TRANSFER TEST L / P HASLO ZAL. WYL. SEL. Rysunek 1.30: Alternatywny numer seryjny urządzenia na terminalu polowym. Urządzenie posiada również alternatywny adres, który standardowo jest identyczny z adresem fabrycznym. Alternatywny adres urządzenia jest wyświetlany w pierwszej linijce wyświetlacza lokalnego urządzenia (Rys. 1.30). Komunikacja w protokole CCBus z zabezpieczeniem jest możliwa jedynie z wykorzystaniem alternatywnego adresu urządzenia. Urządzenia firmy Computers&Control wykorzystują adres alternatywny do komunikacji pomiędzy: koncentratorem Xserwer, synoptykami lokalnymi, prezenterem (wizualizacją), konwerterami protokołów, koncentratorami w rejonie dyspozytorskim. Jeżeli zajdzie konieczność wymiany urządzenia (np. w wyniku uszkodzenia, konserwacji, uaktualnienia oprogramowania), należy nadać adres alternatywny nowemu urządzeniu zgodnie z adresem alternatywnym starego urządzenia. Dzięki temu zostanie zachowana komunikacja z pozostałymi uczestnikami sieci. Podgląd i zmiana parametrów transmisji w zabezpieczeniu możliwe są w programie SAZ 2000 oraz poprzez lokalny wyświetlacz urządzenia. W programie SAZ 2000, po otwarciu okna urządzenia (rozdział 1.4 str.3), przechodzimy kolejno przez: 1. Okno nastaw online (rozdział Edycja nastaw urządzenia online str.4) 2. Przycisk Funkcje rozszerzone - zostaje wywołane okno Funkcje rozszerzone, 3. Wybieramy zakładkę Adresy otwieramy okno podglądu nastaw, 4. Przycisk Edycja otwieramy okno edycji nastaw, 5. Zmieniony adres alternatywny przesyłamy do urządzenia poprzez przycisk Zapis, 6. Zamykamy okno urządzenia przechodzimy w programie SAZ 2000 do poziomu stacji, 7. Zmieniamy parametr Numer poprzez menu kontekstowe urządzenia. 2.27

32 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.31: Okno edycji Adresy. Aby edytować nastawy komunikacji poprzez lokalny wyświetlacz urządzenia należy wybrać opcję TRANSFER. W lokalnym wyświetlaczu urządzenia mamy możliwości zmiany parametrów protokołów komunikacyjnych: Adres XMD Identyfikator IEC Identyfikator CAN. Parametr (1) Szybkość transmisji C&C Parametr określa szybkość transmisji protokołu CCBus. Parametr (2) Szybkość transmisji IEC Parametr określający szybkość transmisji protokołu IEC Parametr (3) Max. czas tr. pomiarow: Maksymalny czas trwania pomiarów parametr określa opóźnienie wysyłania pomiarów analogowych w protokole IEC Nastawienie czasu na 0 (zero) powoduje wysyłanie pomiarów analogowych na każde zapytanie. Ustawienie innej wartości czasu powoduje wysyłanie pomiaru analogowego w odstępach czasowych zgodnych z wpisaną wartością czasu. Jeżeli ustawiony w tym parametrze czas nie minął wysyłany będzie NACK. Parametr (4) Max. odchylka pomiarow: Maksymalna odchyłka pomiarów jeżeli parametr ten jest większy od 0 (zero), określa wartość zmiany pomiaru wyrażonej procentach nominału, przy której będzie anulowane opóźnienie wysyłania pomiarów analogowych w protokole IEC Parametr (5) Identyfikator CAN : Adres protokołu CANBus. 2.28

33 Parametr (6) Identyfikator IEC : Adres protokołu IEC. Parametr (7) Adres IP : Adres IP dla protokołu CCBus, złącze RJ-45 (Ethernet). Parametr (8) Adres alternatywny XMD: Alternatywny adres protokołu CCBus Dziennik fizycznych wejść dwustanowych Zasada działania Moduł dziennika fizycznych wejść dwustanowych (Dziennik wejść) umożliwia rejestrację stanu logicznego wejść pakietów dwustanowych (IA, IB, IC, ID, IE lub IF). Maska modułu pozwala zaznaczyć wejścia dwustanowe, których stan będzie dziennikowany. Moduł dziennika fizycznych wejść dwustanowych jest dostępny poprzez kartę ustawień Rejestracja stanu wejść. Rysunek 1.32: Okno Rejestracja stanu wejść. Zaznaczenie fizycznego wejścia umożliwia: rejestrację zmian stanu wraz z znacznikiem czasu, wysyłanie logicznego poziomu wejść dwustanowych do systemów nadrzędnych. Przy pomocy programowalnej maski wejść dwustanowych, można dodać istniejące wejście dwustanowe do rejestracji w dzienniku zdarzeń. 2.29

34 Wersja: 01/2015 Wejścia dwustanowe przed rejestracją są kolejno: próbkowane co 1 ms, filtrowane przez cyfrowy filtr przeciwodbiciowy (12-15 ms). Zastosowanie filtru przeciwodbiciowego eliminuje wpływ przesłuchów występujących w sieciach 50 Hz Rejestrator zakłóceń i dziennika Rejestrator zakłóceń Rejestrator zakłóceń przeznaczony jest do rejestracji stanu: wejść analogowych, sygnałów dwustanowych. Rejestrowany jest stan w okresie: przed, w trakcie i po wystąpieniu zakłócenia. Rejestracje dokonane poprzez rejestrator zakłóceń nazywamy zdarzeniami. Każde wejście sygnałowe może zapisywać przebiegi pochodzące z jednego z dwóch sygnałów, którym może być: stan fizycznego wejścia z grupy IB, sygnał wewnętrzny grupy REJ. Sygnał wewnętrzny grupy REJ deklarujemy w oknie funkcji wyjściowej poprzez. Moduł Maska rejestratora pozwala zapisać do 15 stanów binarnych pochodzących od fizycznego wejścia lub sygnału wewnętrznego grupy REJ. Zadeklarowany sygnał rejestratora może być zapisywany do rejestratora zakłóceń. Na rysunku 1.32 przedstawiono przykładową konfigurację maski rejestratora, która obejmuje rejestrację 14 sygnałów wewnętrznych i fizycznego sygnału IB 11. Jeżeli fizyczne wejścia lub sygnały wewnętrzne mają przypisane nazwy, są one wyświetlane w oknie maski rejestratora. Przykładowo pierwszy sygnał wewnętrzny ma przypisaną nazwę Pobudzenie globalne (od wybiornika). Rysunek 1.33: Maska rejestratora schemat działania 2.30

35 Rysunek 1.34: Okno Maska rejestratora. Odczyt zarejestrowanej informacji może być dokonywany: doraźnie - przy pomocy komputera typu PC, LAPTOP po łączu inżynierskim, na bieżąco - gdy urządzenie współpracuje z koncentratorem lokalnym stacji (np. Xserwer). Wewnętrzne pobudzenie powoduje rejestrację zdarzenia wraz z czasem i datą jego wystąpienia. Po upływie czasu poawaryjnego następuje buforowana rejestracja sygnałów, które w chwili pobudzenia będą zapisane jako stan przedawaryjny nowego zdarzenia. W pamięci urządzenia można zarejestrować siedem pełnych zdarzeń oraz czas przedawaryjny ósmego zdarzenia. Po zapełnieniu bufora kolejne pobudzenie rejestratora prowadzi do: nadpisania najstarszego zdarzenia zdarzeniami nowymi, sygnalizacji błędu < BUFOR > na wyświetlaczu lokalnym Tryb pracy rejestratora Aby ustalić tryb pracy rejestratora, wybieramy kolejno: 1. Zakładkę Rejestrator, 2. Przycisk Nastawy dodatkowe - zostaje wywołane okno Tryb pracy rejestratora Rysunek 1.35: Okno Tryb pracy rejestratora 2.31

36 Wersja: 01/2015 Parametr (1) Liczba zdarzeń przy sklejeniu styków 1 15 Parametr określa maksymalną liczbę rejestrowanych zdarzeń, które przy ciągłym pobudzeniu mogą być rejestrowane jedno po drugim. Jeżeli zaistnieje zakłócenie dłuższe od pojedynczego zdarzenia, wówczas rejestrator pobudza rejestrację kolejnego zdarzenia. W ten sposób jedno długie zdarzenie można przeanalizować w oknie przeglądarki jako sumę pojedynczych zdarzeń oznaczonych symbolem v. Rejestrator będzie działał tak tylko wtedy, gdy dowolny sygnał pobudzenia wewnętrznego będzie posiadał stan aktywny. Maksymalna ilość zdarzeń, które mogą być rejestrowane jedno po drugim (przy ciągłym pobudzeniu) określa się przez parametr Liczba zdarzeń przy sklejeniu styków. W przypadku ciągłego pobudzenia rejestratora, po przekroczeniu parametru Liczba zdarzeń przy sklejeniu styków następuje: zakończenie rejestracji, sygnalizacja w statusie rejestratora błędu sklejenia się styków, następuje buforowana rejestracja sygnałów, które w chwili kolejnego pobudzenia będą zapisane jako stan przedawaryjny nowego zdarzenia. Następne wyzwolenie rejestratora jest możliwe po zmianie stanu na zbocze narastające dowolnego pobudzenia wewnętrznego rejestratora. Parametr (2) Czas przedawaryjny ms Parametr określa długość czasu rejestracji przedawaryjnej, tzn. czasu rejestracji przed wystąpieniem wewnętrznego pobudzenia Parametry rejestratora Aby ustalić parametry rejestratora, wybieramy kolejno: 1. Przycisk Funkcje rozszerzone - zostaje wywołane okno Funkcje rozszerzone, 2. Wybieramy zakładkę Rejestrator 3. Następuje wywołanie okna Parametry w trybie Sygnały rejestrowane. UWAGA! Prawidłowy odczyt zdarzeń rejestratora zakłóceń wymaga zapisania aktualnych parametrów rejestratora do urządzenia. Przed edycją parametrów należy wybrać: za pomocą przycisku Ustaw parametry wg zestawu nr - zestaw parametrów, za pomocą przełącznika - rodzaj edytowanych sygnałów Ustawienie parametrów rejestratora wg nastaw urządzenia Wybranie przyciski Ustaw parametry wg zestawu nr: powoduje uaktualnienie parametrów rejestratora wg parametrów urządzenia takich jak np.: Przekładnia prądowa Ct, Przekładnia napięciowa Pt, Prąd nominalny In, Napięcie nominalne Un, nazwy sygnałów dwustanowych Ręczna edycja parametrów rejestratora Podczas ręcznej edycji sygnałów rejestrowanych wybranie sygnału analogowego lub 2.32

37 dwustanowego powoduje otwarcie odpowiedniego okna konfiguracyjnego: Rysunek 1.36: Okno konfiguracji wejścia analogowych. Rysunek 1.37: Okno konfiguracji wejścia dwustanowego. Dodatkowo po wybraniu danego sygnału w obrębie kolumn Ekran lub Drukarka możemy określić kolor przedstawiania danego sygnału. W obrębie tych kolumn naciśnięcie: lewego klawisza myszki wywołuje okno koloru danego sygnału, prawego klawisza myszki wywołuje menu kontekstowe umożliwiające m. in. przywracanie koloru standardowego (Std.). Po wybraniu przełącznikiem Sygnały wyliczane wywołujemy okno pozwalające skonfigurować 16 sygnałów wyliczanych Podgląd i analiza zarejestrowanych zdarzeń rejestratora zakłóceń Aby odczytać zarejestrowane zdarzenia, przechodzimy kolejno przez: 1. Zakładkę Rejestrator, 2. Przycisk Odczyt zdarzeń, 3. Zostaje wyzerowany licznik Liczba zdarzeń, 4. Zakładkę Zdarzenia - następuje otwarcie przeglądarki zdarzeń, 5. Zaznaczenie wybranego zdarzenia powoduje otwarcie podglądu przebiegu (rys. 1.39). 2.33

38 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.38: Przykładowa rejestracja zakłócenia. Poszczególne pola przeglądarki zakłóceń oznaczają(rys. 1.39).: 1 Menu główne, 2 pole daty zakłócenia i numeru urządzenia, 3 pole legendy, 4 pole czasu wystąpienia pobudzenia wewnętrznego, 5, 6 pola przebiegów czasowych wejść analogowych i dwustanowych, 7 oś czasu względnego (względem pobudzenia wewnętrznego), 8 pozycje kursorów dla czasu względnego, 9 pozycje kursorów dla czasu bezwzględnego, 10 różnica czasu pomiędzy kursorami, 11 kursor podstawowy (żółty) przesuwany po naciśnięciu lewego przycisku myszy, 12 kursor pomocniczy (niebieski) przesuwany po naciśnięciu prawego przycisku myszy. Moduł rejestratora umożliwia szczegółową analizę zakłócenia. W Menu głównym dostępne są następujące funkcje ułatwiające taką analizę: Plik Eksport do pliku typu Comtrade oraz Meta plik, Podgląd wydruku i wydruk zakłócenia, Skala X Możliwość powiększenia widoku zakłócenia w osi czasu (1-128x), Skala Y Możliwość powiększenia widoku zakłócenia w osi wartości (1-32x), Możliwość powiększenia widoku zakłócenia w osi wartości osobno dla prądu (1-400x), Możliwość powiększenia widoku zakłócenia w osi wartości osobno dla fazy/ różnicy 2.34

39 2.35 faz (1-3x), Możliwość powiększenia widoku zakłócenia w osi wartości osobno dla wejść dwustanowych (1-16x), Legenda wybór typu danych wyświetlanych w polu legendy, dostępne typy: Nazwa wyświetlenie opisu nazwy sygnału, Wartości wyświetlenie wartości analogowych w miejscu ustawienia kursorów, Harmoniczne wyświetlenie wartości harmonicznych dla przebiegów analogowych w miejscu ustawienia kursora żółtego, Lokalizator wyświetlenie w miejscu ustawienia kursora wartości 6 pętli impedancji i lokalizacji miejsca zwarcia dla przebiegów analogowych, Impedancje wyświetlenie wartości impedancji dla przebiegów analogowych w miejscu ustawienia kursora. Do poprawnej analizy stref i odległości miejsca zwarcia należy poprawnie uzupełnić Parametry lokalizatora. Sygnały Wyliczane możliwość wybrania dodatkowych sygnałów wyliczanych i definiowanie sposobu obliczeń na podstawie zarejestrowanych danych, Wybór opcja ta pozwala wybrać sygnały analogowe i dwustanowe do podglądu, analizy i wydruku (rys. 1.47), Sąsiadująco wybór tej opcji powoduje, że pola przebiegów można oglądać tylko jedno pod drugim, jeżeli opcja nie zostanie wybrana możliwe jest porównanie przebiegów poprzez ich nałożenie (jeden przebieg na drugi). Filtry Filtracja jest przeprowadzana w oknie pomiarowym wynoszącym 20ms. Umożliwia podgląd przebiegów analogowych przy zastosowaniu: Bez składowej stałej zostanie wycięta składowa stała, RMS wyświetlenie modułów po wyliczeniu algorytmem RMS, Całka Eulera wyświetlenie modułów po wyliczeniu metodą Eulera, Składowa 0 Hz wyświetlenie wartości składowej stałej przebiegu, Składowa 50 Hz, 100 Hz, 150 Hz, 200 Hz, 250 Hz wyświetlenie modułów po wyliczeniu danego prążka za pomocą transformaty Fouriera, Interpolacja wybór sposobu interpolacji przebiegu: liniowa, wielomianowa, trygonometryczna. Wykresy Inwersja prądu opcję należy zaznaczyć jeżeli w trakcie rejestracji zakłócenia inwersja prądów była aktywna, Wykres wektorowy 1 wykres pozwala płynnie śledzić przebiegi wektorowe prądów fazowych w miejscu ustawienia kursora (w konfiguracji wykresów ustala się, które wektory wchodzą w skład wykresu), Wykres wektorowy 2 drugie okienko wykresów wektorowych (patrz wyżej). Status - Właściwości zdarzenia rejestratora zakłóceń. Okienka - Określenie sposobu wyświetlania okienek wielu zdarzeń rejestratora zakłóceń.

40 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.39: Okno wyboru sygnałów Menadżer zdarzeń Menadżer zdarzeń pozwala na wyświetlenie na jednym oknie zdarzenia globalnego zarejestrowanego na kilku urządzeniach oraz zarządzanie zakłóceniami i dziennikami urządzeń wybranych stacji. Zaznaczenie pola z prawej strony ikony Menedżer zdarzeń a następnie opcji Konfiguracja... (Rys. 1.46) wywołuje okno Konfiguracja. Rysunek 1.40: Menadżer zdarzeń - Konfiguracja... W oknie Konfiguracja, poprzez przycisk Dodaj możemy do listy menadżera zdarzeń wprowadzić urządzenie pochodzące z różnych stacji. 2.36

41 Rysunek 1.41: Okno Konfiguracja Rysunek 1.42: Okno Menedżer zdarzeń. W menu okna Menedżer zdarzeń mamy do dyspozycji komendy: 1. Plik Import zdarzeń - wgranie plików meta *.emf lub Comtrade. Pliki mogą być wygenerowane w oknie podglądu zdarzenia: menu Plik Eksport (rozdział str. 33) Zamknij 2. Widok Bez grupowania wyświetla urządzenia bez podziału na stacje, Grupuj wg stacji - wyświetla urządzenia z zachowaniem przynależności do danej stacji, Zdarzenia globalne to samo zdarzenie zarejestrowane w kilku urządzeniach w tym samym czasie. Komenda pozawala określić rozpatrywany przedział czasowy pomiędzy zdarzeniami, które będą wyświetlane jako zdarzenie globalnego (rys. 1.45). 3. Komunikacja odczyt rejestracji odczytanie zdarzeń i dzienników z urządzeń zadeklarowanych w oknie Konfiguracja (rys. 1.37). Rysunek 1.43: Okno Zdarzenie globalne 2.37

42 Wersja: 01/2015 Każde zdarzenie jest symbolizowane poziomą linią opisaną datą i czasem wystąpienia. Nakładające się pojedyncze zdarzenia zarejestrowane przez różne urządzenia tworzą zdarzenia globalne widoczne w górnej części okna. Naciśnięcie danego zdarzenia otwiera okno przebiegu zarejestrowanych wartości (rozdział str. 33). Wyświetlane sygnały określamy w oknie wywoływanym z menu Sygnały Wybór. W przypadku zdarzeń globalnych pole Dostępne sygnały: umożliwia wybór urządzenia uczestniczącego w rejestracji (rys. 1.36). Wybór urządzenia uczestniczącego w rejestracji Rysunek 1.44: Okno wyboru sygnałów dla zdarzeń globalnych Rejestrator dziennika Rejestrator dziennika przeznaczony do rejestracji wystąpienia głównych procesów decyzyjnych oraz stanu otoczenia zabezpieczenia. Pojedynczym zdarzeniem jest tzw. rekord informacji, uzupełniony o znacznik czasu, tj. datę i czas (z dokładnością do jednej milisekundy). Rejestracja rekordu następuje zawsze, jeżeli wystąpiła zmiana co najmniej na jednej pozycji informacyjnej rekordu. Zarejestrowane dane można odczytywać i analizować przy pomocy programu SAZ Urządzenie pozwala na zapisanie co najmniej 700 rekordów informacji. Aby odczytać rejestrator dziennika przechodzimy kolejno przez: 1. Zakładkę Zabezpieczenie, 2. Przycisk Odczyt dzienników, 2.38

43 3. Zostaje wykasowany komunikat Nieodczytane dzienniki, 4. Zakładkę Dzienniki - następuje otwarcie przeglądarki dzienników(rys. 1.35), 5. Zaznaczenie wybranego dziennika powoduje otwarcie podglądu rekordów (rys. 1.34), 6. Zaznaczenie wybranego rekordu powoduje otwarcie podglądu aktywnych bitów (rys. 1.33). Rysunek Przykładowy dziennik Rysunek 1.45: Okno przeglądarki dzienników. Komunikaty w zależności od typu przekazywanej informacji są wyróżnione kolorami: czerwony błędy, zielony blokady, niebieski działania wyłącznika. Rysunek 1.47: Przeglądarka Aktywne bity 2.39

44 Wersja: 01/ Terminal polowy Pulpit lokalny Terminal polowy umożliwia: lokalne sterowania łącznikami poprzez przyciski ZAŁ, WYŁ., SEL. podglądu stanu pola (układu, łączników) na wyświetlaczu graficznym, zdalny podglądu stanu oraz zdalne sterowanie pola z poziomu programu SAZ 2000., Przyciski sterujące pulpitu lokalnego spełniają funkcje: ZAŁ - wysyłanie impulsu zamykającego wybranego łącznika w polu, WYŁ - wysyłanie impulsu otwierającego wybranego łącznika w polu, SEL - wybór łącznika pola podczas sterowania lokalnego. Terminal polowy stanowi niezależne urządzenie w zabezpieczeniu. Informacje dotyczące terminala polowego wyświetlane są w dolnej części wyświetlacza. W zależności od konfiguracji może być wyświetlana: nazwa pola, schemat skonfigurowanych łączników w polu, informacja o rodzaju sterowania - lokalne, zdalne, opis funkcji spełnianych przez 3 przyciski: ZAL, WYL, SEL. UTX3vZRP :13: STAN ZAB. POMIARY WEJ / WYJ LICZNIKI PAR. SEL. RAPORT PROGRAM BLEDY / UP ZEROWANIE TRANSFER TEST L / P HASLO ZAL. WYL. SEL. Rysunek 1.48: Przykładowy wygląd wyświetlacza urządzenia. Górny wiersz wyświetlacza jest widoczny bez względu na tryb pracy urządzenia. Natomiast trzy kolejne wiersze są niewidoczne w trybie sterowania lokalnego. 2.40

45 Schemat funkcjonalny terminala polowego Terminal polowy PARAMETRY: i=<1;15> Aktywność łącznika i Proste wejścia stanu i łącznika Zamknięcie i łącznika wejście stanu i aktywny poziom i łącznika Otwarcie i łącznika zanegowane wejście stanu i aktywny poziom i łącznika udział i łącznika w f. wyj. błąd nr 1 (odwzorowania) udział i łącznika w f. wyj. błąd nr 2 (odwzorowania) Funkcje wyjściowe Blokada zdalnego sterowania Funkcje wejściowe Zanegowane wejścia stanu i łącznika element i aktywny Blokada zdalnego sterowania Błąd 1. odwzorowania łączników Błąd 2. odwzorowania łączników maksymalna długość impulsu sterującego i łącznikiem Rozkaz zamknięcia i łącznika Blokada sterowania łącznika i na otwarcie Nazwa i łącznika Typ operacji i łącznika deklaracja możliwości sterowania lokalnego i łącznika nazwa, skrót i typ operacji i łącznika symbole graficzne dla każdego ze stanów i łącznika Sygnały wyjściowe Blokada sterowania łącznika i na zamknięcie Sygnały wejściowe Rozkaz otwarcia i łącznika opóźnienie sygnalizacji błędów odwzorowań i łącznika Stan położenia i łącznika Błąd odwzorowania i łącznika grafika odwzorowania pola (sekcji, linii) Rysunek Schemat funkcjonalny terminala polowego Sposób sterowania łącznikami pola Poprawne działanie terminala polowego jest związane z jego wcześniejszym skonfigurowaniem w programie SAZ Konfigurowanie terminala polowego zostało opisane w kolejnych podpunktach niniejszego rozdziału. Aby lokalnie sterować łącznikami pola należy: 1. przycisnąć klawisz SEL - urządzenie przechodzi z trybu sterowania zdalnego w tryb sterowania lokalnego, 2. kolejne przyciskanie klawisza SEL może kolejno podświetlać łączniki skonfigurowane do sterowania, 3. przyciśnięcie klawiszy ZAŁ lub WYŁ powoduje wysłanie impulsu sterującego wybranym, podświetlonym łącznikiem (jeżeli nie nastąpiła blokada), 4. W zależności od konfiguracji terminala polowego przejście do sterowania zdalnego może nastąpić: samoczynnie po 15s bezczynności - jeżeli jest załączony parametr Kontrola blokady zdalnego sterowania - opis w rozdziale Zakładka Nastawy str

46 Wersja: 01/2015 poprzez podświetlenie napisu Ster. zdalne oraz przyciśnięcie klawisza ZAŁ - opis konfiguracji rozdział Element sterownika Zdalne sterowanie str.56. poprzez zewnętrzny sygnał sterujący. W programie SAZ 2000 przy połączeniu online z zabezpieczeniem, istnieje możliwość: zdalnego podglądu pulpitu lokalnego, sterowania polem - jeżeli urządzenie jest w trybie sterowania zdalnego. Po otwarciu okna urządzenia, przechodzimy kolejno przez: 1. Zakładkę Zabezpieczenia, 2. Przycisk Aktualny stan sterownika. Rysunek 1.50: Przykładowe okno Aktualny stan sterownika Programowanie sterownika pola Po otwarciu okna urządzenia przechodzimy do edycji ustawień sterownika pola przez: 1. okno nastaw online lub offline, 2. przycisk Funkcje rozszerzone, 3. zakładkę Sterownik. Okno Sterownik pozwala skonfigurować układ do 15 łączników dowolnego pola i linii. W oknie Sterownik dostępne są zakładki: Nastawy, Nazwy, Blokady, Grafika Zakładka Nazwy W zakładce Nazwy dla każdego elementu sterownika można: przypisać parametr Nazwa, przypisać Skrót nazwy, określić Typ operacji sterowania, który będzie wyświetlany na lokalnym wyświetlaczu, przywrócić Nazwy standardowe. Aby przejść do edycji parametrów Nazwy należy: 1. wykonać kroki opisane w rozdziale Programowanie sterownika pola, 2. wybrać zakładkę Nazwy, 3. kliknąć dwa razy na wybrany element do edycji. 2.42

47 Nadane nazwy będą pojawiać się przy każdej okazji konfigurowania nastaw w programie SAZ Mamy do wybory Typ operacji : Załącz/Wyłącz, Zamknij/Otwórz, Odblokuj/Zablokuj, Nastaw/Odstaw Zakładka Nastawy W zakładce Nastawy można: przypisać nazwę pola pojawiającą się na lokalnym wyświetlaczu (rys. 1.51), określić konfigurację elementów sterownika pola, skonfigurować funkcję Blokada zdalnego sterowania, skonfigurować funkcje wyjściowe: Błąd 1.odwzorowanie łączników, Błąd 2.odwzorowanie łączników. włączyć/wyłączyć parametr Aktywne blokady, określić sposób blokowania zdalnego sterowania - parametr Kontrola blokady zdalnego sterowania. Aby przejść do edycji parametrów Nastawy należy: 1. wykonać kroki opisane w rozdziale Programowanie sterownika pola, 2. następnie wybrać zakładkę Nastawy. Rysunek 1.51: Zakładka Nastawy. Zaznaczona nazwa pola pojawiająca się na lokalnym wyświetlaczu. 2.43

48 Wersja: 01/2015 Parametr (1) Aktywne blokady Zał./Wył. Zaznaczenie parametru aktywuje blokady sterowań skonfigurowane w zakładce Blokady (rozdział Blokady str. 49). Jeżeli opcja jest wyłączona żadne sterowania nie będą blokowane przez nastawy blokad. Parametr (2) Kontrola blokady zdalnego sterowania Zał./Wył. Zaznaczenie parametru powoduje automatyczne odblokowanie zdalnego sterowania po 15 sek. od momentu ostatniego sterowania lokalnego. Nie zaznaczenie parametru - blokada działa do czasu ręcznego wyjścia z trybu sterowania lokalnego. Elementy pola mają nazwy przypisane w zakładce Nazwy (rozdział Zakładka Nazwy). Po dwukrotnym kliknięciu wybranego elementu pola przechodzimy do okna edycji. Rysunek Konfiguracja nastaw wybranego elementu. Parametr (3) Element aktywny Zał./Wył. Załączenie parametru aktywuje element i pozwala na jego edycję. Parametr (4) Wejście stanu Zał./Wył. Parametr informuje o stanie łącznika (np. otwarty/zamknięty). Wejściem stanu może być: dowolne fizyczne wejście, funkcja logiczna, sygnał wewnętrzny. 2.44

49 Parametr Aktywny poziom pozwala określić: - aktywowanie poziomem wysokim, - aktywowanie poziomem niskim. Kliknięcie pola powoduje wywołanie okna Zdefiniowane wejścia. Parametr (5) Zanegowane wejście stanu Zał./Wył. Parametr ma zastosowanie w wypadku dwubitowego odwzorowania stanu łącznika. Parametr posiada takie same nastawy jak parametr Wejście stanu. Funkcja wyjściowa (6) błąd odwzorowania błąd nr 1 Funkcja wyjściowa Funkcja wyjściowa (7) błąd odwzorowania błąd nr 2 Funkcja wyjściowa Parametr (8) Opóźnienie sygnalizacji 0-120s Jeżeli zadeklarowano dwa wejścia stanu, element łącznika posiada jeden ze stanów: zamknięty, otwarty, przejściowy, błąd. Stan łącznika określa tabela prawdy: Rysunek Tabela prawdy łącznika (okno Właściwości elementu graficznego). Jeżeli jednocześnie: Wejście stanu i Zanegowane wejście stanu będzie w takim samym stanie (00 lub 11), wówczas łącznik będzie w stanie przejściowym. Błąd odwzorowania łącznika danego elementu wystąpi w przypadku: łącznik pozostanie w stanie przejściowym 00 lub 11 przez czas określony parametrem (8) Opóźnienie sygnalizacji, łącznik przejdzie w stan błędu - nastąpi bezzwłoczna sygnalizacja błędu odwzorowania. Każdy z 15 łączników może aktywować funkcje wyjściowe (rys. 1.60): Błąd 1.odwzorowanie łączników, Błąd 2.odwzorowanie łączników. 2.45

50 Wersja: 01/2015 Każda z 2 powyższych funkcji wyjściowych może być aktywowane kilkoma błędami odwzorowania łączników. Jeżeli do tej samej funkcji wyjściowej będzie przypisany więcej niż jeden łącznik, dana funkcja wyjściowa będzie aktywowana sumą błędów odwzorowania tych łączników. Przykład: Konfiguracja z rysunku wysterowanie funkcji wyjściowej Błąd 1 odwzorowania łączników wystąpi, jeżeli łącznik będzie w jednym ze stanów: będzie w stanie przejściowym dłużej niż 0,5s, będzie w stanie błąd. Jeżeli wybrano tylko jedno wejście stanu, element łącznika posiada jeden z dwóch stanów: zamknięty, otwarty. Błąd odwzorowania tego elementu nigdy się nie pojawi. Parametr (9) Maksymalna długość impulsu wyjściowego 0,1 25s Parametr określa długość impulsu sterowania łącznikiem. Długość tego impulsu może zostać skrócona jeżeli są spełnione warunki: nastąpiło poprawne odwzorowanie stanu łącznika po jego sterowaniu, nie jest zaznaczony parametr(10) Brak automatycznego skracania impulsu wyjściowego. Parametr (10) Brak automatycznego skracania impulsu wyjściowego Zał./Wył. Zaznaczenie parametru wymusza długość impulsu wyjściowego określonego parametrem (7) Maksymalna długość impulsu wyjściowego bez względu na odwzorowanie stanu łącznika po jego sterowaniu. Przycisk (11) Załączenie Funkcja wyjściowa Przycisk (12) Wyłączenie Funkcja wyjściowa Przyciski wywołują okna sterowania i sygnalizacji ( Rys. 1.54). Rysunek Okno sterowania i sygnalizacji załączenia łącznika. 2.46

51 Przykład: Konfiguracja z rysunku 1.61 (oznaczona czerwonym kwadratem): zamknięcie elementu Q19 ustawia sygnał SWE 10 ( rys. 1.54), który może być użyty jako argument funkcji wejściowej Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ (sterownik), wyłączenie elementu Q19 ustawia sygnał SWE 11, który może być użyty jako argument funkcji wejściowej Wejście zewnętrzne WYŁĄCZ (sterownik). Wyłącznikiem nie należy sterować bezpośrednio z terminala polowego za pomocą wyjścia przekaźnikowego urządzenia. Sterowanie należy wykonać za pośrednictwem sygnałów wewnętrznych SWE (Rys. 1.61) oraz dedykowanych funkcji wejściowych załączających/wyłączających wyłącznik. Funkcje te zapewniają obsługę wewnętrznych logik działania wyłącznika (m. in. sprawdzanie gotowości wyłącznika). Powiązanie takie pozwala na sterowanie łącznikiem na wyświetlaczu lokalnym i poprzez system nadrzędny. Na końcu listy wejść stanu znajdują się ( Rysunek 1.60) : funkcja Blokada zdalnego sterowania, funkcja wyjściowa Błąd 1.odwzorowanie łączników, funkcja wyjściowa Błąd 2.odwzorowanie łączników. Rysunek 1.55: Funkcja Blokada zdalnego sterowania, funkcje wyjściowe: Błąd 1.odwzorowanie łączników, Błąd 2.odwzorowanie łączników. Sterowanie zdalne może zostać zablokowane poprzez wysterowanie funkcji Blokada zdalnego sterowania. Kliknięcie Blokada zdalnego sterowania powoduje otwarcie okna konfiguracji (Rysunek 1.59). UWAGA! Funkcja Blokada zdalnego sterowania umożliwia blokowanie sterowane tylko łącznikami (w tym również wyłącznikiem) zadeklarowanymi za pomocą terminala polowego. Jednak ta funkcja nie blokuje sterowań dedykowanych do modułu wyłącznika. W przypadku, kiedy sterowanie wyłącznikiem ma być również blokowane od powyższej funkcji, należy ten wyłącznik uwzględnić w sterowniku pola. Dzięki temu będzie można sterować wyłącznikiem wykorzystując sterowania terminala polowego, które będzie można zablokować. 2.47

52 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.56: Okno konfiguracji Blokady zdalnego sterowania. Zaznaczenie błąd odwzorowania błąd nr 1 lub błąd odwzorowania błąd nr 2 powoduje otwarcie okna konfiguracji sygnalizacji błędu. Rysunek 1.57: Okno konfiguracji Błąd1. Odwzorowania łączników. 2.48

53 Blokady Blokady programowalne Terminal polowy pozwala przypisać blokady sterowania wyłącz i/lub załącz do każdego łącznika. Blokady są aktywne pod warunkiem zaznaczenia parametru Aktywne blokady (opisany w rozdziale Zakładka Nastawy). Aby przejść do edycji blokad należy: 1. wykonać kroki opisane w rozdziale Programowanie sterownika pola, 2. następnie wybrać zakładkę Blokady. Rysunek Okno Blokady elementów sterownika Do opisu blokad używane są skróty nazw elementów wraz ze skrótem typu sterowania lub stanu łącznika:. Przed znakiem równości występuje: skrót nazwy elementu oraz skrót sterowania, którego dotyczy blokada. Sterowania są opisane w następujący sposób: _z - dla blokady sterowań na zamknij, _o - dla blokady sterowań na otwórz. W przykładowym wyrażeniu blokada wewnętrzna dotyczy sterowania na załącz łącznika QE1. Za znakiem równości znajduje się wyrażenie logiczne określające, kiedy ma nastąpić blokada. Jeżeli wartość wyrażenia logicznego jest równa 1, następuje blokada definiowanego typu sterowania (sterowanie nie jest możliwe). 2.49

54 Wersja: 01/2015 Wyrażenie logiczne składa się z opisów stanu łącznika i z funktorów: sumy logicznej +, iloczynu logicznego *, nawiasów ( ). Opis stanu łącznika składa się z: nazwy (skrót), opisu stanu łącznika(_z - zamknięty; _o - otwarty). Opis stanu łącznika skrót_z zwraca wartość logiczną 1, gdy element jest zamknięty lub posiada błąd odwzorowania. Opis stanu łącznika skrót_o zwraca wartość logiczną 1, gdy element jest otwarty lub posiada błąd odwzorowania. Rysunek Edytor konfiguracji wyrażenia logicznego blokady danego elementu. Jeżeli któryś z łączników wchodzących w skład wyrażenia blokady posiada błąd odwzorowania (nie można określić czy dany element jest zamknięty czy otwarty), w wyrażeniu logicznym taki element ustawiony jest jednocześnie jako zamknięty i jako otwarty. Przykład: rysunki 1.58 i 1.53 przedstawiają konfigurację blokady dla wyłącznika QE1. Sterowanie na załącz wyłącznikiem QE1 zostanie zablokowane, jeżeli odłącznik OLQ1 jest zamknięty i uziemnik OZQ1 jest zamknięty. Gdy odłącznik OLQ1 posiada błąd odwzorowania, opisy stanu OLQ1_z (OLQ1 zamknięty) i OLQ1_o (OLQ1 otwarty) zwracają wartość logiczną 1 (jeden). Jeżeli stan uziemnik OZQ1 zwróci wartość logiczną 1, dla konfiguracji z rysunków 1.58 i 1.53 oznacza to blokadę sterowania na załącz łącznikiem QE

55 Blokady wewnętrzne Blokada wewnętrzna dotyczy sterowania łącznikiem, którego skrót znajduje się przed znakiem równości w wyrażeniu logicznym blokad programowalnych (opisanych w rozdziale Blokady programowalne). Czas trwania blokady wewnętrznej zawsze wynosi 1 sekundę. W przykładowym wyrażeniu blokada wewnętrzna dotyczy sterowania na załącz łącznika QE1. Blokada wewnętrzna występuje przy spełnieniu warunków: zmiany stanu położenia łączników określających blokadę programowalną, jeżeli nie wystąpi błąd odwzorowania. W przykładowym wyrażeniu zmiana stanu położenia odłącznika OLQ1 i/lub uziemnika OZQ1 wywoła blokadę wewnętrzną na okres 1 sekundy. W tym czasie nie będzie możliwe sterowanie na załącz wyłącznikiem QE1. Blokada wewnętrzna jest związana z potrzebą znieczulenia od sytuacji, w których nastąpiło sterowanie z innego źródła elementów sterownika pola, których stan położenia bierze udział w obliczaniu blokad Grafika W zakładce Grafika można skonfigurować wygląd wyświetlacza pozwalający na odwzorowanie i/lub sterowanie lokalne stanu pola. Aby przejść do edycji grafiki należy: 1. wykonać kroki opisane w rozdziale Programowanie sterownika pola, 2. następnie wybrać zakładkę Grafika - następuje wywołanie okno Ekran sterownika Funkcje konfiguracji ekranu sterownika Opis funkcji konfiguracji ekranu został zamieszczony na rys Rysunek Widok konfiguracji graficznego ekranu 2.51

56 Wersja: 01/ Wczytanie tła Pierwszą czynnością jest wczytanie statycznego (nieruchomego) tła w postaci pliku bitmapy (*.bmp) o rozmiarach 240 x 128 pikseli. W tym celu należy przygotować schemat odwzorowania graficznego linii lub pola. Plik tła w postaci bitmapy może być stworzony np. w standardowym edytorze windows Paint. Gotowe tło należy umieścić na dysku lokalnego komputera. Naciśnięcie przycisku Tło... wywołuje okno odczytu plików. W katalogu: C:\Program Files (x86)\saz 2000\Samples\Ctrl graphics\schematics znajdują się przykładowe pliki tła. Nastawy grafik są pamiętane w pliku nastaw programu SAZ Klawisz Eksport... powoduje zapisanie wyświetlanych bitmap na dysk lokalnego komputera (z rozszerzeniem *.bmp) Tworzenie elementów dynamicznych Następnym etapem jest załadowanie bitmap, które odwzorowują stan poszczególnych elementów łączników lub modułów urządzenia (np. sygnalizujące sterowanie zdalne/lokalne lub stan SPZ itp.) Należy przejść do okienka edycji elementów naciskając klawisz Elem.... Rysunek Widok edycji grafiki dla elementów terminala Ustalanie grafiki elementów przebiega podobnie jak tła. Grafiki elementów terminala podzielone są na grupy po 4 składowe grafiki o ustalonym wcześniej rozmiarze w pikselach (max 60). Rozmiar ustala się osobno dla każdej grupy grafik. Jedna grupa grafik umożliwia zobrazowanie (odwzorowanie) czterech stanów danego elementu. Wczytanie grafiki polega na naciśnięciu kratki do której chcemy wgrać grafikę a następnie naciśnięcie klawisza Tło.... Taka bitmapa (*.bmp) może również być stworzona w programie Paint. Na grafiki elementów przeznaczony jest bufor 2000 bajtów w urządzeniu. UWAGA! 2.52

57 Grafiki elementów w tym okienku nie są przypisywane do konkretnych łączników, dlatego dany element ze składowymi grafikami będzie można użyć wielokrotnie dla odwzorowania różnych łączników (np. odłącznika szynowego i odłącznika liniowego). Możliwe jest łączenie elementów poprzez wstawienie elementu jednego w drugi. Może to być przydatne w przypadku, gdy chcemy zobrazować jednocześnie np. element wózka i element wyłącznika. Aby połączyć elementy należy kolejno: 1. stworzyć element wstawiany (wyłącznik) wraz ze składowymi grafikami, 2. stworzyć element główny (wózek) wraz ze składowymi grafikami, 3. umieścić element wstawiany (wyłącznik) do składowych grafik elementu głównego (wózka) Rysunek Wypełniona tabela grafik elementów może wyglądać następująco: Rysunek Przykładowa konfiguracja grafik elementów (wstawianie kolejnego elementu do składowej grafiki innego elementu) Po zadeklarowaniu wszystkich elementów zamykamy okienko edycji elementów zatwierdzające zmiany Wstawianie elementów W ekranie sterownika, po wczytaniu statycznego tła, możemy wstawiać wcześniej stworzone graficzne elementy. 2.53

58 Wersja: 01/2015 Ekran może przedstawiać się następująco: Rysunek Wstawianie nowego elementu sterownika pola Wstawienie elementu polega na otwarciu menu kontekstowego (naciśnięcie prawym przyciskiem myszy w polu ekranu) i wybraniu opcji wstaw. Następnie wybieramy jedną z wcześniej zadeklarowanych grafik. Taki element może być przesuwany kursorami oraz myszką, można go obracać o wielokrotność kąta 90 stopni oraz utworzyć lustrzane odbicie. Grafika wyświetlana w menu Wstaw to pierwsza składowa grafiki wcześniej zadeklarowanego elementu (Rysunek 1.50) Konfiguracja elementów Po ustaleniu położenia elementu, w celu jego konfiguracji naciskamy na element prawym przyciskiem myszy i uruchamiamy właściwości. 2.54

59 Rysunek Konfiguracja elementu sterownika pola Po wybraniu właściwości przyporządkowujemy wstawioną grafikę do elementu terminala polowego. Element terminala polowego wybieramy z listy. Następnie ustalamy czy ten element ma być sterowany z klawiatury urządzenia poprzez parametr:. Dodatkowo można określić czy przed sterowaniem ma wystąpić jego potwierdzenie poprzez parametr:. Następnie wypełniamy tabelę prawdy naciskając na pole w kolumnie Obraz dla poszczególnych kombinacji stanów wejść. Przed konfiguracją pole w kolumnie Obraz jest wypełnione symbolem. Możemy wybrać i zmieniać dowolną grafikę z wybranej wcześniej grupy grafik. Wyżej wymienione operacje można wykonać również offline (bez podłączonego urządzenia). Po skonfigurowaniu wszystkich grafik, wstawieniu w ekran i ustaleniu ich właściwości możemy zapamiętać i zapisać do urządzenia przygotowane nastawy (przy wyjściu z nastaw sterownika należy zapamiętać nastawy). Po naciśnięciu klawisza Odczyt nastąpi nadpisanie wszystkich grafik na grafikę zapamiętaną przez urządzenie (grafiki wcześniej utworzone w edytorze zostaną nadpisane). UWAGA! Na wyświetlaczu mogą być sterowane i podświetlone elementy, które mają w konfiguracji do działania zamknięcie i/lub otwarcie przypisane : przekaźnik i/lub sygnał wewnętrzny. 2.55

60 Wersja: 01/ Element sterownika Zdalne sterowanie Specjalne znaczenie w konfiguracji elementów graficznych ma Element sterownika: Zdalne sterownie ( Rys. 1.49). Rysunek Konfiguracja Elementu sterownika Zdalne sterowanie. Element sterownika: Zdalne sterownie zaleca się nadać elementowi graficznemu. Podczas pracy lokalnej terminala polowego przejście do sterowania zdalnego będzie możliwe poprzez podświetlenie napisu Ster. zdalne oraz przyciśnięcie klawisza ZAŁ. 2.56

61 Sygnalizacja i detekcja Sygnalizacja awarii urządzenia AL (PS i Al) Poprzez moduł AL urządzenie sygnalizuje błędy: krytyczne wywołane błędem/awarią urządzenia lub wystąpieniem zdarzenia wybranego na Masce AL, niekrytyczne - wywołane niektórymi stanami urządzenia. Przykładowo restart urządzenia jest błędem krytycznym, gdyż w trakcie jego trwania pole nie jest chronione. Każdy błąd (krytyczny i niekrytyczne) jest sygnalizowany: wyświetleniem kodu błędu na pulpicie lokalnym urządzenia, zapisaniem komunikatu do dziennika zdarzeń. Urządzenie dodatkowo sygnalizuje błąd krytyczny poprzez: zapalenie diody LED nr 16 na panelu sterującym (czołowym) urządzenia, zwarcie dedykowanych styków przekaźnika AL w złączu ZN (zacisk 087, 088), wysterowanie funkcji wyjściowej Błąd. Stan sygnalizacji błędu krytycznego jest utrzymywany do czasu: wyzerowania sygnalizacji, usunięcia przyczyny powstania awarii. Zwarte styki przekaźnika AL oznaczają przynajmniej jedną z przyczyn: brak zasilania, uszkodzenie układów zasilających, uszkodzenie układów mikroprocesorowych, błąd krytyczny. Przekaźnik AL posiada styk normalnie zamknięty (cm oraz nc). Odłączenie zabezpieczenia od zasilania powoduje zwarcie styków. W czasie pracy bez błędów styki są rozwarte. Rys. 1.66: Złącze ZN Aby skonfigurować sygnalizację AL otwieramy kartę ustawień Sygnalizacja AL. Objaśnienie parametrów Sygnalizacja AL - Maska: Parametr (1) powrót zasilania Zał./Wył. Parametr aktywuje kontrolę utraty zasilania. Utrata zasilania spowoduje wyświetlenie na pulpicie lokalnym błędu < SIEC >. Parametr (2) restart urządzenia Zał./Wył. Parametr aktywuje kontrolę restartu urządzenia (łącznie z programowym restartem) - restart urządzenia spowoduje wyświetlenie na pulpicie lokalnym błędu < RESTART >. 2.57

62 Wersja: 01/2015 Parametr (3) praca na aktualnym zestawie nastaw Zał./Wył. Parametr sygnalizuje alarmem przełączenie urządzenia na dany zestaw nastaw. Przykładowo zaznaczenie parametru dla nastaw fabrycznych spowoduje wyświetlenie na pulpicie lokalnym błędu <BANK> po przełączeniu się urządzenia na zastaw nastaw fabrycznych. Przełączanie zestawu nastaw jest opisane w rozdziale: Wybór nastaw urządzenia. Parametr (4) błąd sieci Ethernet Zał./Wył. Parametr aktywuje kontrolę połączenia z siecią Ethernet. Wystąpienie błędu sieci Ethernet może wskazywać na: błąd w urządzeniu, przerwę w połączeniu urządzenia ze switchem, błąd switcha (urządzenie kontroluje, czy nawiązało połączenie ze switchem). Wystąpienie błędu Ethernet spowoduje wyświetlenie na pulpicie lokalnym <BldEthernet>. Parametr (5) błąd sieci Ethernet(IEC61850) błędu Zał./Wył. Parametr aktywuje kontrolę połączenia z siecią Ethernet dla protokołu IEC Wystąpienie błędu sieci Ethernet (IEC61850) może wskazywać na: błąd inicjalizacji i odczytu programu - na pulpicie lokalnym wyświetlony błąd <ErrIECxx>, gdzie xx odpowiada numerowi błędu i tak: 0x01 błąd inicjalizacji IEC x02 błąd inicjalizacji stosu TCP/IP 0x04 błąd inicjalizacji NTP 0x08 błąd parsowania sekcji prywatnych pliku SCL 0x10 błąd CRC 0x20 błąd przy odczycie programu 0x40 załączona domyślna konfiguracja IEC x80 błąd wartości offline dla GOOSE odbieranego błąd dotyczący sieci - na pulpicie lokalnym wyświetlony błąd <ErrEtIECx>, gdzie x odpowiada numerowi błędu i tak: 0x01 wystąpił timeout któregoś z GOOSE odbieranych (wartość przestawiona na stan offline), aby sprawdzić którego, należy wejść w WEJ/WYJ i poszukać SWE stanów SWE dla IEC61850 (). Migająca litera o oznacza że SWE ma przypisany stan offline 0x02 błąd LinkDown, brak połączenia do sieci dla protokołu IEC x04 błąd synchronizacji czasu ( od 40 sekund zegar nie został w żaden sposób zsynchronizowany) Wszystkie błędy są ustawiane jako suma logiczna, więc ich wartość w razie wystąpienia kilku błędów się sumuje. Parametr (6) utrata połączenia z systemem ALICE'79 Zał./Wył. Nie uzyskano połączenia z zabezpieczeniem typu MASTER. 2.58

63 Funkcje wejściowe okna Sygnalizacja AL: Wejście sygnalizacyjne AL Funkcje wejściowe powodujące sygnalizację błędu AL (uniwersalne). Wejście zerowania błędów Funkcja wejściowa zeruje moduł błędów. Zostaną wyzerowane błędy, które nie są aktywne. Funkcje wyjściowe okna Sygnalizacja AL: Błąd (sygnalizacja AL) Funkcja sygnalizuje wystąpienie błędu urządzenia lub kontrolowanych sygnałów. Tabela błędów z kodami wyświetlanymi na pulpicie lokalnym urządzenia: Lp. Kod błędu Opis błędu 1 < A/C yxxxx > zakłócenia w pracy wejścia analogowego, xxxx reprezentacja bitowa wejść analogowych zapisana w postaci heksadecymalnej, y - numer błędu wejść analogowych: 1 nie ustawione offsety, 2 nie ustawione wzmocnienia, 3 nie ustawione offsety i wzmocnienia. 2 <WATCHDOG> restart urządzenia po wystąpieniu błędu sprzętowego, 3 <B.NASTAW> aktywowanie zestawu nastaw oznaczonych parametrem Praca na aktualnym zestawie nastaw str <Zes. 1234> powodem komunikatu może być: - błąd sumy kontrolnej nastaw wyszczególnionego zestawu, - uszkodzenie pamięci wewnętrznej urządzenia. Należy ponownie wgrać do urządzenia wyszczególniony zestaw. 5 < ID=XXXX > Błąd nastaw modułu o numerze ID równym xxxx 6 <M.IEC103> Błąd maski IEC <M.CANBus> Błąd maski CANBus 8 <BATERIA > niesprawność baterii zasilania pamięci (z podtrzymaniem), 9 <PAR.SEL > błąd sumy kontrolnej parametrów wyboru wej. 1 ParSel, 10 <PAR.SelN> błąd sumy kontrolnej parametrów wyboru wej. 2 ParSel, 11 <IntErrxx> błąd wewnętrzny urządzenia, xx - kod błędu, 12 <ErPxyyyy> błąd wewnętrzny urządzenia, yyyy - kod błędu. 13 <efl.xxxx> błąd zapisu parametrów do zewnętrznej pamięci Flash, xxxx - kod błędu, 14 < SIEC > nastąpił zanik zasilania zabezpieczenia, 15 <RESTART> nastąpił programowy restart zabezpieczenia, 2.59

64 Wersja: 01/2015 Lp. Kod błędu Opis błędu 16 <ef-rxxxx> nastąpił odzysk parametrów (z zewnętrznej pamięci Flash) z powodu błędów w pamięci RAM, xxxx - kod błędu 17 <BUFOR> w wyniku nieodczytywanych dzienników lub rejestratora zdarzeń nastąpiło nadpisanie dziennika pracy lub rejestratora zakłóceń, 18 < BANK > praca na zestawie nastaw z wybranym parametrem: praca na aktualnym zestawie nastaw str <AL_INP_1> Sygnalizacja funkcji wejściowej: Sygnalizacja AL 1 20 <AL_INP_2> Sygnalizacja funkcji wejściowej: Sygnalizacja AL 1 21 <AL_INP_3> Sygnalizacja funkcji wejściowej: Sygnalizacja AL 1 22 <AL_INP_4> Sygnalizacja funkcji wejściowej: Sygnalizacja AL 1 23 <BldEther> nastąpił Błąd sieci ethernet str. 58 dla protokołu CCBus Sygnalizacja lokalna diody LED nr 16 w stanie poprawnego zasilania urządzenia: Lp. Diody LED nr 16 Opis 1 Zgaszona Tryb pracy normalnej. Otwarty Brak błędu Odsterowana 2 Zapalona Tryb pracy normalnej. Zamknięty Sygnalizacja błędu. Wysterowana 3 Mruga zaświeca się na Tryb pracy serwisowej. Otwarty Brak błędu chwilę 4 Mruga gaśnie na chwilę Przekaźnik AL Funkcja wyj. BŁĄD Tryb pracy serwisowej. Zamknięty Sygnalizacja błędu. Odsterowana Wysterowana Sygnalizacja UP Urządzenie posiada dedykowany przekaźnik UP z stykami wyjściowymi normalnie otwartymi. Styki wyjściowe przekaźnika są wyprowadzone na złącze zasilacza ZN, zaciski 085, 086. Sygnalizację UP może pobudzić: funkcja wejściowa Wejście sygnalizacyjne UP 1..4, funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sygnalizacyjnego, funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sterowniczego, sygnał wejściowy błąd 1. odwzorowania łączników, sygnał wejściowy błąd 2. odwzorowania łączników, sygnał wejściowy blokada po błędzie, sygnał wejściowy cykl SZR, sygnał wejściowy praca w trybie serwisowym, sygnał wejściowy błąd sieci Ethernet, sygnał wejściowy błąd sieci Ethernet(IEC61850), sygnał wejściowy utrata połączenia z systemem ALICE'

65 Schemat funkcyjny Sygnalizacji UP Sygnalizacja UP tryb pracy opóźnienie sygnalizacji o 15 sek. maska sygnałów wejściowych Funkcje wyjściowe Wejście kontroli napięcia sterowniczego Wejście kontroli napięcia sygnalizacyjnego PARAMETRY: Funkcje wejściowe Wejście sygnalizacyjne UP 1 Wejście sygnalizacyjne UP 2 Wejście sygnalizacyjne UP 3 Wejście sygnalizacyjne UP 4 Wyjście sygnalizacyjne UP Brak napięcia sygnalizacyjnego Brak napięcia sterowniczego Błąd 1. odwzorowania łączników Błąd 2. odwzorowania łączników Blokada po błędzie Cykl SZR Praca w trybie serwisowym Błąd sieci Ethernet Błąd sieci Ethernet(IEC61850) Utrata połączenia z systemem ALICE'79 Aby skonfigurować sygnalizację UP otwieramy kartę ustawień Sygnalizacja UP. Parametry Sygnalizacji UP Parametr (1) Sygnalizacja UP Zał./Wył. Aktywuje sygnalizację UP. Parametr (2) Tryb pracy 1..5 Parametr pozwala wybrać jeden z 5 trybów pracy funkcji wyjściowej Wyjście sygnalizacyjne UP. Każdy z trybów definiuje zachowanie się przekaźnika UP oraz elementów sterowanych przez funkcję wyjściową: przekaźnik - dedykowany przekaźnik sygnalizacyjny UP. Można wybrać dodatkowy przekaźnik w oknie funkcji wyjściowej Wyjście sygnalizacyjne UP. Przykładowo na rys wybrano dodatkowy przekaźnik PB1. LED - jedno z diod synoptycznych LED na panelu czołowym urządzenia, pozostałych części funkcji wyjściowej : sygnał wewnętrzny, sygnał rejestratora i pobudzenie rejestratora. 2.61

66 Wersja: 01/2015 Rysunek 1.67: Parametry funkcji wyjściowej Wyjście sygnalizacyjne UP Tryby pracy można modyfikować wykorzystując: istniejące tryby UP, sygnały wewnętrzne SWE funkcji wyjściowej sygnalizacji UP, funkcje logiczne. Pobudzenie sygnalizacji UP w każdym z trybów powoduje: zamknięcie styków dedykowanego przekaźnika UP, wysterowanie funkcji wyjściowej Wyjście sygnalizacyjne UP. Tryb 1 Suma logiczna dynamiczna bez zatrzasku Pojawienie się pobudzenia uaktywnia funkcję wyjściową UP, natomiast brak pobudzenia powoduje odpadnięcie funkcji wyjściowej UP (działa jak klasyczna funkcja wyjściowa). Zerowanie sygnalizacji nie wpływa na działanie sygnalizacji UP. Rysunek 1.68: Schemat działania trybu 1 sygnalizacji UP. Tryb 2 Suma logiczna z zatrzaskiem Pojawienie się pobudzenia uaktywnia funkcję wyjściową UP, natomiast brak pobudzenia powoduje odpadnięcie SWE, sygn. REJ oraz pob. rejestratora, natomiast odpadnięcie LED i przekaźników następuje po wyzerowaniu sygnalizacji. Zerowanie sygnalizacji, zeruje LED i przekaźnik tylko wtedy, gdy brak pobudzenia UP. Natomiast jeżeli w trakcie pobudzenia UP zostanie wyzerowana sygnalizacja, to po ustąpieniu pobudzenia UP, odpadnie cała funkcja wyjściowa. 2.62

67 Tryb 3 Suma logiczna z zatrzaskiem i pamięcią na przekaźnik i LED Pojawienie się pobudzenia uaktywnia funkcję wyjściową UP, natomiast brak pobudzenia powoduje odpadnięcie SWE, sygn. REJ oraz pob. rejestratora, odpadnięcie przekaźników następuje zawsze po wyzerowaniu sygnalizacji. Natomiast zerowanie sygnalizacji powoduje uaktualnienie diody LED w momencie zerowania jeżeli będzie pobudzone UP to LED świeci nadal, natomiast jeżeli nie ma pobudzenia to gaśnie. Rysunek 1.69: Schemat działania trybu 3 sygnalizacji UP. Tryb 4 Suma logiczna z zatrzaskiem i pamięcią na funkcji wyjściowej Pojawienie się pobudzenia uaktywnia funkcję wyjściową UP, natomiast brak pobudzenia nie powoduje odpadnięcia funkcji wyjściowej. Po wyzerowaniu sygnalizacji zawsze odpada: przekaźnik, SWE, sygn. REJ oraz pob. rejestratora. Dioda LED po wyzerowaniu sygnalizacji gaśnie tylko wtedy, gdy w momencie zerowania nie ma już pobudzenia UP. Jeżeli w momencie zerowania sygnalizacji występuje pobudzenie UP, to dioda nie gaśnie, ale gdy (po takim zerowaniu sygn.) odpadnie pobudzenie UP to dioda gaśnie. Rysunek 1.70: Schemat działania trybu 4 sygnalizacji UP. Tryb 5 Suma logiczna z zatrzaskiem i pamięcią na funkcji wyjściowej z dodatkową sygnalizacją LED Pojawienie się pobudzenia uaktywnia funkcję wyjściową UP, natomiast brak pobudzenia nie powoduje odpadnięcia funkcji wyjściowej. Po wyzerowaniu sygnalizacji zawsze odpada: przekaźnik, SWE, sygn. REJ oraz pob. rejestratora. Dioda LED po wyzerowaniu sygnalizacji gaśnie tylko wtedy, gdy w momencie zerowania nie ma już pobudzenia UP. 2.63

68 Wersja: 01/2015 Jeżeli w momencie zerowania sygnalizacji występuje pobudzenie UP, to dioda przechodzi ze stanu mrugania do stanu świecenia ciągłego. Następnie, gdy odpadnie pobudzenie UP to dioda gaśnie. Jeżeli występuje pobudzenie UP (dioda mruga), następnie zostanie wykonane zerowanie sygnalizacji (dioda świeci ciągle), i następuje nowe (inne) pobudzenie UP (bez odpadnięcia poprzedniego pobudzenia UP), to dioda LED zaczyna mrugać. Rysunek 1.71: Schemat działania trybu 5 sygnalizacji UP. Zasada działania tego trybu jest zgodna z działaniem centralnej sygnalizacji. 2.64

69 Parametr (3) Maska Zał./Wył. Maska określa dedykowane sygnały wewnętrzne, które mogą pobudzić sygnalizację UP: błąd 1. odwzorowania łączników, błąd 2. odwzorowania łączników, blokada po błędzie, cykl SZR, praca w trybie serwisowym, błąd siec Ethernet, błąd sieci Ethernet(IEC61850), utrata połączenia z systemem ALICE'79. Parametr (4) Opóźnienie sygnalizacji o 15 sekund Zał./Wył. Opcja opóźnia o 15 sekund wyjście sygnalizacyjne, po wystąpieniu pobudzenia sygnalizacji UP. Funkcje wejściowe i wyjściowe sygnalizacji UP: Funkcja wejściowa (1...4) Wejście sygnalizacyjne UP Funkcja wejściowa Na funkcję wejściową można podać dowolne wejście fizyczne, sygnał wewnętrzny SWE lub funkcję logiczną, które mogą pobudzić sygnalizację UP. Funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sygnalizacyjnego Funkcja wejściowa Funkcja wyjściowa Brak napięcia sygnalizacyjnego Funkcja wejściowa Funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sygnalizacyjnego umożliwia kontrolę napięcia sygnalizacyjnego poprzez podpięcie go na dowolne wejście fizyczne. Jeżeli funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sygnalizacyjnego nie jest zadeklarowana, to: funkcja wyjściowa Brak napięcia sygnalizacyjnego jest nieaktywna, sygnalizacja UP nie pobudza się od stanu funkcji wejściowej Wejście kontroli napięcia sygnalizacyjnego. Jeżeli funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sygnalizacyjnego jest zadeklarowana i poziom wejścia zmieni się z aktywnego na nieaktywny (odpadnie napięcie sygnalizacyjne), to: funkcja wyjściowa Brak napięcia sygnalizacyjnego zostaje wysterowana, sygnalizacja UP jest pobudzana. Funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sterowniczego Funkcja wejściowa Funkcja wyjściowa Brak napięcia sterowniczego Funkcja wejściowa Funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sterowniczego umożliwia kontrolę napięcia sygnalizacyjnego poprzez podpięcie go na dowolne wejście fizyczne. Jeżeli funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sterowniczego nie jest zadeklarowana, to: funkcja wyjściowa Brak napięcia sterowniczego jest nieaktywna, sygnalizacja UP nie pobudzana się od stanu funkcji wejściowej Wejście kontroli napięcia sterowniczego. 2.65

70 Wersja: 01/2015 Jeżeli funkcja wejściowa Wejście kontroli napięcia sterowniczego jest zadeklarowana i poziom wejścia zmieni się z aktywnego na nieaktywny (odpadnie napięcie sygnalizacyjne), to: funkcja wyjściowa Brak napięcia sterowniczego zostaje wysterowana, sygnalizacja UP jest pobudzana Tryb serwisowy Działanie urządzenia w trybie serwisowym ma charakter ruchowy i/lub odstawiony z pracy w polu (linii). Tryb pracy serwisowej jest przydatny np. podczas uruchomień, zmian konfiguracji, napraw serwisowych, kontroli, przeglądów. Jeżeli urządzenie pracuje w trybie serwisowym, to: do systemu nadrzędnego wysyłana jest informacja o pracy w trybie serwisowym, dioda LED nr 16 mruga z częstotliwością 1Hz, na pulpicie lokalnym wyświetlana jest informacja o pracy w trybie serwisowym (naprzemiennie z wyświetlaniem daty i czasu). UTX3vZRP Tryb: SERWIS 2 STAN ZAB. POMIARY WEJ / WYJ LICZNIKI PAR. SEL. RAPORT PROGRAM BLEDY / UP ZEROWANIE TRANSFER TEST L / P HASLO Rysunek 1.72: Menu główne wyświetlanie trybu serwisowego. Zmiana trybu pracy wymaga od użytkownika posiadania pełnych uprawnień. Zmiana trybu pracy jest możliwa jedynie z poziomu panelu lokalnego urządzenia. Należy kolejno: 1. W menu głównym wybrać opcję PROGRAM (rys. 1.73), 2. W oknie PROGRAM wybrać opcję Diagnostyka (rys. 1.74), 3. W oknie Diagnostyka wybrać opcję SERWIS(rys. 1.70), 4. W oknie Serwis urządzenia (rys. 1.76) możemy: zobaczyć Aktualny tryb pracy urządzenia, zmienić tryb pracy urządzenia. Zmiany możemy dokonać za pomocą przycisków panelu czołowego urządzenia: - zmiana trybu, S - zatwierdzenie zmiany, E - wyjście. UTX3vZRP :13: STAN ZAB. POMIARY WEJ / WYJ LICZNIKI PAR. SEL. RAPORT PROGRAM BLEDY / UP ZEROWANIE TRANSFER TEST L / P HASLO Rysunek 1.73: Menu główne opcja PROGRAM. PROGRAM.: Dane fab. Diagnostyka WejSL Pomoc: S - wybor E wyjscie - przesun Rysunek 1.74: Okno PROGRAM opcja Diagnostyka. 2.66

71 Diagnostyka: SERWIS 14:13: Rysunek 1.75: Okno Diagnostyka opcja SERWIS. (dla pracy normalnej i trybu Serwis 1) Serwis urządzenia: Aktualany tryb pracy: Normalny Zmiana na: Serwis 3 - przesun S wybor 14:13: E wyjscie Rysunek 1.76: Okno Serwis urządzenia. UWAGA: Każda zmiana trybu z pracy serwisowej na tryb normalny powoduje usunięcie wszystkich dzienników pracy i rejestracji zakłóceń. Pozwala to na automatyczne usunięcie danych, które nie zostały wykorzystane w trybie serwisowym. Tryby pracy urządzenia. Normalny tryb pracy urządzenia - urządzenie w stanie czynnym (załączonym), urządzenie nie pracuje w trybie serwisowym. Cechy normalnego trybu pracy urządzenia: dioda LED nr 16 nie mruga, wysyłana jest do systemu informacja o pracy w trybie normalnym, funkcje serwisowe są niedostępne, rejestracje zakłóceń i dzienniki zdarzeń (dla CCBUS i IEC ) są dostępne dla wszystkich kanałów transmisyjnych, możliwość wysyłania raportów dla IEC 61850, IEC 61850: atrybut jakości Test jest ustawiony na FALSE we wszystkich klasach poza klasami skonfigurowanymi jako Goose odbierane, brak możliwości użycia generatora cyfrowego, brak dostępu do funkcji lokalnego testu wyjść przekaźnikowych. Każdy kolejny tryb serwisowy przejmuje funkcje serwisowe trybów poprzednich oraz wprowadza własne funkcje serwisowe: Lp. Tryb pracy Opis funkcji serwisowych 1 Serwis 1 1. wysyłana jest informacja do systemu nadrzędnego o pracy w trybie serwisowym, 2. dioda LED nr 16 mruga z częstotliwością 1Hz, 3. w protokole IEC 61850: Serwis 2 ustawienie atrybutu jakości Test na TRUE we wszystkich klasach poza klasami skonfigurowanymi jako Goose odbierane, 4. dostępne są funkcje diagnostyczne, 5. dostępne są funkcje lokalnego testu wyjść przekaźnikowych,

72 Wersja: 01/2015 Lp. Tryb pracy Opis funkcji serwisowych 3 Serwis 3 6. możliwe jest cyfrowe wymuszenie generatora przebiegu, 4 Serwis 4 7. dzienniki zdarzeń i rejestracje zakłóceń dostępne są tylko w kanale inżynierskim (Ethernet kanał 1), 8. nie są aktywne funkcje wyjściowe: Dane w rejestratorze zakłóceń, Dane w rejestratorze zdarzeń, 9. w protokole IEC : nie są wysyłane zdarzenia spontaniczne, wysyłany jest status GI (informacja o pracy w trybie serwis.), wysyłane są pomiary analogowe, 10. w protokole IEC 61850: nie są wysyłane raporty dla stanów (ReportDeviceListGeneral), ustawienie atrybutu jakości Test na TRUE we wszystkich klasach poza klasami zdefiniowanymi jako Goose odbierane, pozostałe dane bez zmian 5 Serwis blokowane są fizyczne wyjścia przekaźnikowe PA, PB, PC, PD (stan przekaźników wyzerowany), 12. zerowane są sygnały SWE dla automatyk AoE. Funkcje diagnostyczne urządzenia. Funkcje diagnostyczne są dostępne w trybach pracy Serwis 2 Serwis 5. W tych trybach pracy okno Diagnostyka (rys. 1.72) pozwala m.in. na: pobudzenie rejestratora (na żądanie), podgląd stanu Ethernet'u, poprawności synchronizacji DCF. Diagnostyka: 14:13: SERWIS STAN ETH. ODZYSK D. Pob. RZK DEV. DESC. DCF-synch. TestAnalo. APPS-sync. Test SZR Rysunek 1.77: Okno Diagnostyka. (dla trybów pracy Serwis 2 Serwis 5) Dla pracy normalnej oraz trybu Serwis 1 okno Diagnostyka nie posiada dostępnych funkcji diagnostycznych (rys. 1.70) Liczniki czasów pracy i sumy prądów wyłączeń Liczniki czasów pracy i sumy prądów wyłączeń dostarcza informacje diagnostyczne dla służb serwisowych. Licznik czasów pracy zmienia wartości funkcji rozszerzonych: Czas pracy od ostatniego przeglądu, Łączny czas pracy. Z poziomu urządzenia wyzerowanie obu czasów możliwe jest tylko przez służby serwisowe. Licznik sumy prądów wyłączeń zlicza funkcję rozszerzoną: Pozostała suma prądów wyłączeń 2.68

73 L1, L2, L3. Jeżeli spełnione są warunki: zliczanie prądów jest odblokowane, jest aktywna funkcja wejściowa Zabezpieczenie załączone, to po każdym wyłączeniu awaryjnym następuje dekrementacja licznika sumy prądów wyłączeń o wartość prądu zwarciowego. Jeżeli wartość licznika sumy prądów wyłączeń będzie mniejsza od zera, to zostaną wysterowane: funkcja wyjściowa Przekroczona suma prądów wyłączonych, sygnał wewnętrzny Przekroczenie sumy prądów wyłącznika, który może być wykorzystany np. w masce pobudzeń sygnalizacji UP. Odczytanie licznika czasów pracy i sumy prądów wyłączeń jest możliwe z poziomu panelu operatorskiego urządzenia oraz z poziomu oprogramowania SAZ Aby odczytać stan licznika czasów pracy i sumy prądów wyłączeń z poziomu panelu operatorskiego należy kolejno: 1. W menu głównym wybrać opcję LICZNIKI (rys. 1.69), 2. Za pomocą przycisku N przechodzimy do okna licznika czasu pracy.(rys. 1.68), 3. Za pomocą przycisku N przechodzimy do okna sumy prądów wyłączeń.(rys. 1.66). UTX3vZRP :13: STAN ZAB. POMIARY WEJ / WYJ LICZNIKI PAR. SEL. RAPORT PROGRAM BLEDY / UP ZEROWANIE TRANSFER TEST L / P HASLO Rysunek 1.78: Menu główne opcja LICZNIKI. Czas do przeglądu : Łączny czas pracy : h h Rysunek 1.79: Okno licznika czasu pracy. Dostatnie ustawienie Pozostała L1 suma I - wył. L2 L3 : : : : h h h Rysunek 1.80: Okno sumy prądów wyłączeń. Aby odczytać stan licznika czasów pracy i sumy prądów wyłączeń w programie SAZ2000 należy przejść kolejno przez: 1. Okna urządzenia, 2. Okno nastaw online, 3. Przycisk Funkcje rozszerzone, 4. W oknie Funkcje rozszerzone wybieramy zakładkę Liczniki. 2.69

74 Wersja: 01/ Pulpit lokalny i synoptyka Pulpit lokalny Urządzenia wyposażone są w pulpit lokalny złożony z graficznego wyświetlacza LCD oraz 11 kluczową klawiaturę. Posługiwanie się pulpitem często jest wspomagane informacjami pojawiającymi się na ekranie wyświetlacza. Znaczenie klawiszy pulpity lokalnego: - następna pozycja lub następna funkcja, - poprzednia pozycja, potwierdzenie chęci wykonania komendy lub kasowanie: sygnalizacji - jeżeli jesteśmy w menu głównym albo w menu komunikatu o zakłóceniu, błędów - jeżeli aktualnie obsługiwana jest funkcja wyświetlania błędów, - przesunięcie w prawo, lewo, - przesunięcie wyświetlania w górę(dół) lub inkrementacja(dekrementacja) parametru, - selekcja (wybór) danej funkcji, - przejście do poprzedniej funkcji lub zakończenie (ESCAPE, END) aktualnie wykonywanej. Pozostałe klawisze związane są z obsługą terminala polowego i ich dokładny opis znajduje się w rozdziale: Terminal polowy. UWAGA! Pomiędzy poszczególnymi wersjami wykonania mogą występować różnice w wyglądzie poszczególnych okienek. Dopuszcza się rozszerzenie funkcjonalności urządzenia, również pod kątem okienek wyświetlacza. Wyświetlacz składa się z warstw: alfanumerycznej i graficznej. Warstwa graficzna jest w pełni programowalna i została opisana w rozdziale: Grafika. W niniejszym rozdziale zostanie opisana warstwa alfanumeryczny standardowo posiada 4 linie po 40 znaków alfanumeryczna. Wyświetlacz Menu główne Menu główne zawiera dwanaście podstawowych funkcji. UTX3vSZR STAN UTX PAR.SEL. ZEROWANIE POMIARY RAPORT TRANSFER 9:14: XY WEJ/WYJ LICZNIKI PROGRAM BLEDY/UP TEST L/P HASLO Rysunek Menu główne dla urządzenia SZR. Pole nazwy aktualnie wskazywanej funkcji jest oznaczone przez jego migotanie. Pierwszy wiersz zawiera informację określającą: typ urządzenia, wersję wykonania, adres alternatywny (dla teletransmisji do/z systemu nadrzędnego), 2.70

75 aktualny czas (godzina i dzień). W miejscu znaku 'X' znajduje się znacznik przepytywania w protokole CC BUS. W miejscu znaku 'Y' znajduje się znacznik przepytywania w protokole IEC 103. Jeżeli występuje brak komunikacji przez 10 min. wówczas znacznik przepytywania danego protokołu znika. Użycie klawiszy:,,, pozwala na zmianę wskazywanej pozycji. Klawisz S pozwala przejść do podmenu danej funkcji. Przy pomocy klawisza P można: wygasić diody LED (ustawione statycznie), odwzbudzić przekaźniki sygnalizacyjne (ustawione statycznie) Funkcja STAN UTX Wygląd ekranu w funkcji stanu zabezpieczenia przedstawia Rysunek Funkcja wyświetla skróconą informację o aktualnym stanie dostępnych modułów. Pokazany jest stan aktywnych członów napięciowych obecność napięć U> oraz zanik napięć U<. Jeżeli któryś z modułów napięciowych jest wyłączony, wówczas jego pozycje na wyświetlaczu zostanie ukryta. Dodatkowo, wyświetlana jest lista aktualnych blokad SZR. STAN UTX3vSZR ******************** : obecnosc, zanik, Gr. 1 : 0.00 Nie, 0.00 Tak, Gr. 2 : 0.00 Nie, 0.00 Tak, Gr. 3 : 0.00 Nie, 0.00 Tak, Gr. 4 : 0.00 Nie, 0.00 Tak, Blokady: <bl. glob><polozeni><odstawio> <bl.pozt>> Rysunek Widok okienka stanu urządzenia Funkcja POMIARY Menu POMIARY PIERWOTNE Rysunek 1.97 przedstawia przykładowy ekran dla urządzenia. Gr , 0.43, 0.34, Pomiary[kV] nieznany stan ukladu Gr. 1 Gr , 0.62, Gr , 0.23, 0.13, Rysunek Widok okienka pomiarów pierwotnych Na ekranie wyświetlane są wartości mierzone trzech prądów fazowych oraz prądu doziemnego dla każdej strony. Wartości wskazywane na ekranie są wartościami prądów po stronie pierwotnej przekładników pomiarowych (pomnożone przez przekładnie). Menu POMIARY PIERWOTNE POMIARY WTÓRNE 2.71

76 Wersja: 01/2015 Gr , 0.43, 0.34, Pomiary [V] nieznany stan ukladu Gr. 1 Gr , 0.62, Gr , 0.23, 0.13, Rysunek Widok okienka pomiarów wtórnych Na ekranie rysunku 1.96 wyświetlane są wartości mierzone przez zabezpieczenie, czyli po stronie wtórnej przekładników pomiarowych (tak jak je odczytuje zabezpieczenie). Z okna pomiarów pierwotnych można przejść do konfiguracji okna pomiarów analogowych poprzez naciśnięcie jednoczesne klawiszy SE. Menu POMIARY PIERWOTNE KONFIGURACJA (LEGENDA) Ustawienia pomiarow - N/P - wybor parametru - - pozycja parametru - S/E - zapisanie / anulowanie 10s. Rysunek Widok okienka pomiarów wtórnych Przez 10 sekund pojawia się legenda klawiszy używanych przy konfigurowaniu okienka. Wybrany parametr mruga. Kolejno wybierane są wejścia analogowe 1 8 aktywne, nazwy grup napięciowych, stan układu oraz napis pomiarów. Jeżeli użytkownik nie chce, aby dany parametr się wyświetlał, musi po jego wybraniu zmienić mu pozycję na górny wiersz niewidoczny. Menu POMIARY PIERWOTNE KONFIGURACJA Gr , , , Pomiary [V] nieznany stan ukladu Gr. 1 Gr , , Gr , , , Rysunek Widok okienka pomiarów wtórnych Klawisze: N następny parametr, P poprzedni parametr, - zmiana pozycji parametru, S zapisanie zmian, wyjście, E anulowanie zmian, wyjście Funkcja WEJ/WYJ Na ekranie funkcji WEJ/WYJ wyświetlany jest aktualny stan fizycznych wejść urządzenia, sygnałów wewnętrznych, stanu funkcji logicznych lub stan fizycznych wyjść urządzenia (przekaźników sygnałowych) pojawiający się po naciśnięciu klawisza N. Jedynka - oznacza stan wysoki sygnału, a zero jego stan niski (na danym wejściu). Dla stanów wyjść: jedynka oznacza, że przekaźnik jest pobudzony, a zero, że jest niepobudzony. Funkcja wyświetlania wejść dwustanowych i wyjść przekaźnikowych ma na celu jedynie podgląd tych sygnałów. W tej funkcji nie można wymusić działania przekaźników wyjściowych. 2.72

77 WEJ/WYJ: IA : IB : IC : ID : IE : FXL: SWE: SWE: AoE(32-47) REJ: pob.rej.-nie PA : PB : PC : PD : Rysunek Ekran funkcji WEJ/WYJ dla zabezpieczeń Funkcja LICZNIKI Na ekranie funkcji LICZNIKI pojawi się widok zawierający informacje przedstawione na przykładowym rysunku (przegląd za pomocą klawiszy, ). Ostatnie Licznik Licznik Licznik Licznik zerowanie cykli SZR : 3 cykli SZR gr.1: 2 cykli SZR gr.2: 1 cykli SZR gr.3: 0 Rysunek Ekran liczników cykli dla automatyki SZR Na tym okienku pokazane są liczniki cykli SZR (zbiorczy) oraz liczniki każdej z 3 grup, do których użytkownik w nastawach może przyporządkować dane programy. Menu LICZNIKI(T) Ostatnie ustawienie : Czas od przegladu Laczny czas pracy : : h h (P) ( ) ( ) Rysunek Ekran liczników czasów pracy Na tym okienku pokazane są liczniki czasów pracy urządzenia od przeglądu oraz łączny czas pracy urządzenia. Możliwe jest wyzerowanie tych liczników poprzez naciśnięcie odpowiednich klawiszy (patrz legenda po prawej stronie okienka) Funkcja PAR. SEL. Rysunek 1.90 przedstawia ekran funkcji wyboru aktualnego zestawu (banku) parametrów. WYBOR PAR. 18:09: XY *Bank-1 Bank-2 Bank-3 Bank-4 Bank-F Wybor-wej. Wybor klaw. -P- może spowodowac restart! Rysunek Ekran funkcji wyboru aktualnego zestawu (banku) parametrów 2.73

78 Wersja: 01/2015 Gwiazdka * obok danego pola wskazuje na aktualnie wybrany i aktywny zestaw parametrów. Migotanie pola wskazuje na wybraną pozycję. Klawiszami:,,, zmieniamy aktualnie wybrane pole. Przy pomocy klawisza P potwierdzamy swój wybór. Jeżeli następuje zmiana aktualnie aktywnego zestawu parametrów, wówczas zabezpieczenie zawsze wykonuje restart. Czwarty wiersz zawiera ostrzeżenie o takiej możliwości. Więcej informacji w rozdziale: Wybór nastaw urządzenia. 2.74

79 Funkcja RAPORT i komunikat o cyklu Rysunek 1.94 przedstawia okna po wystąpieniu cyklu lub po wybraniu funkcji RAPORT. Menu RAPORT RAPORT 18:09: BRAK DANYCH O OSTATNIM CYKLU!!! Rysunek Ekran braku raportu Jeżeli raport z ostatniego cyklu został skasowany, wówczas wyświetla się komunikat o braku informacji o ostatnim zwarciu oraz jest wyświetlana aktualna data i czas. Przykładowy raport z wyłączenia linii został przedstawiony na rysunku Wyświetlana data i czas jest z momentu zatrzaśnięcia raportu, czyli zwarcia. Menu RAPORT CYKLU 18:09: Program nr 1. UJ1 U< UDANY blokada po cyklu rezerwa jawna 1 rezerwa jawna 2 Rysunek Ekran raportu z cyklu Komunikat po cyklu pojawia się samoistnie i zawiera informację: dzień i czas wystąpienia zakłócenia, informację o programie, który doprowadził do cyklu, stan automatu po cyklu, stany układu przed i po cyklu. Wyjście z komunikatu następuje przy użyciu klawisza E lub klawisza P, przy czym użycie P powoduje równocześnie zerowanie sygnalizacji (diod LED oraz przekaźników). Po wejściu do funkcji RAPORT na ekranie wyświetlona zostanie informacja o ostatnio obsługiwanym cyklu Funkcja PROGRAM Funkcja PROGRAM służy do edycji parametrów oraz do zapisywania całych, nowych zestawów (banków) parametrów roboczych. PROGRAM : Dane fab. Diagnostyka WejSL Edycja nastaw POMOC: S - wybor E - wyjście - przesun Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Podmenu Dane fab. Dane fabryczne urzadzenia Wersja programy urzadzenia : Wersja programu SAZ : Data produkcji : Rysunek Ekran danych fabrycznych urządzenia 2.75

80 Wersja: 01/2015 Okienko Dane fab. zawiera podstawowe dane fabryczne tzn. typ urządzenia, identyfikator fabryczny, wersję programu urządzenia, minimalną dopuszczalną wersję programu SAZ do poprawnej obsługi urządzenia oraz datę produkcji Podmenu Diagnostyka. Podstawową funkcją diagnostyczną jest SERWIS. Tryb ten został omówiony w rozdziale: Tryb serwisowy. W oknie DIAGNOSTYKA dostępne jest tylko podmenu SERWIS, jeżeli parametr Aktualny tryb pracy: jest ustawiony na tryb: Normalny - urządzenie nie pracuje w trybie serwisowym, Serwis 1. Jeżeli w podmenu Diagnostyka zostanie wybrana funkcja SERWIS (mrugający napis SERWIS), można zmieniać kolorystykę wyświetlacza poprzez przycisk SEL. Menu PROGRAM Diagnostyka Diagnostyka: 18:09: SERWIS STAN ETH. ODZYSK D. Pob. RZK DEV.DESC. DCF-synch TestAnalo 1PPS-sync UST. czasu Rysunek Ekran menu diagnostyki Podmenu: PROGRAM Diagnostyka SERWIS Serwis urzadzenia: 14:13: Aktualny tryb pracy: Normalny Zmiana na : Normalny - Zmiana, S-Wybor, E-wyjscie Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka SERWIS Klawisze, umożliwiają wybór trybu serwisowego, który zostanie zmieniony po zatwierdzeniu klawiszem S. UWAGA! Każda zmiana trybu z pracy serwisowej na tryb normalny powoduje usunięcie wszystkich dzienników pracy i rejestracji zakłóceń. Pozwala to na automatyczne usunięcie danych, które nie zostały wykorzystane w trybie serwisowym. Jeżeli parametr Aktualny tryb pracy: jest ustawiony na jeden z poziomów serwisowych 2-5, w oknie DIAGNOSTYKA dostępne są funkcje diagnostyczne: SERWIS STAN ETH. - podgląd stanu połączenia ethernetowego, ODZYSK D. - odzyskiwanie danych rejestratora i dziennika po wybranym porcie, Pob. RZK - pobudzenie na żądanie rejestratora zakłóceń, DEV.DESC. - odczyt ustawień produkcyjnych, DCF-synch - test synchronizacji czasu DCF, TestAnalo - test wejść analogowych oraz ustawianie offsetów, 1PPS-sync Menu: PROGRAM Diagnostyka STAN ETH. 2.76

81 STAN ETHERNET-W5100 N - AoE S0:listen S1:listen S2: listen S3:UDP Synchcout LINK UP nfsa: 0 nfsaini: 0 inlp 0 Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka STAN ETH. W tym okienku można sprawdzić stan ethernetu na poszczególnych portach oraz stan AoE (po naciśnięciu przycisku N). Menu: PROGRAM Diagnostyka ODZYSK D. ODZYSK DANYCH 14:13: Port: COM Inzynierski(Ek1) ETHk2 ETHk3 ETHk4 - wybor, S- Odzysk danych, E- wyjscie Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka ODZYSK D. W tym okienku można wybrać kanał (COM lub jeden z czterech kanałów Ethernet), w którym możemy odzyskać odczytane przez program SAZ 2000 dane typu: zdarzenia w rejestratorze zakłóceń oraz dziennik. UWAGA! Odczytane dane mogą w pewnej części być niepoprawne i wymagać selekcji w dalszej analizie. Menu: PROGRAM Diagnostyka Pob. RZK Mając zaznaczoną funkcję Pob. RZK w menu Diagnostyka, poprzez naciśnięcie klawisza S możemy pobudzić na żądanie rejestrator zakłóceń. Menu: PROGRAM Diagnostyka DEV.DESC. DEVICE DESCRIPITON 14:13: A B C D E F 681C D E03 FF06 FF01 FF7F FFFF FF01 04FF 02FF FFFF 07FF 32FF Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka DEV.DESC. Są to zakodowane ustawienia fabryczne pomocne w jednoznacznym określeniu ustawień urządzenia w sytuacji występowania jakiegoś problemu, bądź przy aktualizacji oprogramowania. Menu: PROGRAM Diagnostyka DCF-synch DCF: 11:05: akt: czas:00.00, data: DCF- ERR pop: czas:00.00, data: T= 38657,WR= ,ER= Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka DCF-synch Przy zadeklarowanym wejściu DCF w nastawach można skontrolować przychodzące wartości. Synchronizacja następuje po odebraniu przynajmniej 2 poprawnych (minutowych) meldunków. Licznik T oznacza różnicę (w milisekundach) w odebraniu aktualnego i poprzedniego meldunku. Licznik WR oznacza czas (w milisekundach) od ostatniej synchronizacji 2.77

82 Wersja: 01/2015 z wewnętrznym zegarem. Synchronizacja z wewnętrznym zegarem następuje co 10 minut. Licznik ER oznacza czas (w milisekundach) od pojawienia się niepoprawnego meldunku lub jego brak. Błąd zapalany jest po czasie 10 minut. Menu: PROGRAM Diagnostyka TestAnalo Wej. analogowe. Wej. analogowe: 14:13: Przetwornik: Type IE: mierzony, IE2: brak, UE: mierzony, Ub: mierzony, Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka TestAnalo Wej. analogowe Używając klawisza N przechodzimy do następującego okienka. Menu: PROGRAM Diagnostyka TestAnalo OFFSETy OFFSETy 14:13: IL1: R = 50A, Offs. = -48, NOISE, IL2: R = 50A, Offs. = -48, NOISE, IL3: R = 50A, Offs. = 0, -OKIE: R = 50A, Offs. = 0, -OKUL1: R = 71V, Offs. = 0, -OKUL2: R = 71V, Offs. = 0, -OKUL3: R = 71V, Offs. = 0, -OKUE: R =115V, Offs. = 0, -OKN-nast, P popr, E- wyjsc, Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka TestAnalo OFFSETy W okienku jest przegląd stanu offsetów wejść analogowych. UWAGA! Urządzenie posiada fabrycznie skalibrowane wejścia. Jeżeli jednak istnieje potrzeba wykonania kalibracji wejść analogowych, musi być dokonana przy odstawionym zabezpieczeniu. Kalibrację można dokonać tylko przy zwartych wejściach analogowych. Każdy kanał z osobna musi mieć zmostkowane wejście (+,-). Menu: PROGRAM Diagnostyka TestAnalo WZMOCNIENIA kanałów WZMOCNIENIA IL1: Range IL2: Range IL3: Range IE: Range UL1: Range UL2: Range UL3: Range UE: Range N-nast, P kanałow 14:13: = 50A, NO SET, = 50A, NO SET, = 50A, -OK= 50A, -OK= 71V, -OK= 71V, -OK= 71V, -OK=115V, -OK popr, E- wyjsc, Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka TestAnalo WZMOCNIENIA kanałów Menu: PROGRAM Diagnostyka TestAnalo WZMOCNIENIA kanału IL1 2.78

83 WZMOCNIENIA kanalu IL1= A, ERROR NO SET S N P E - IL1: zmian kanal wejscie w tryb kalibracji nastepne okno poprzednie okno wyjscie Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka TestAnalo WZMOCNIENIA kanału IL1 Menu: PROGRAM Diagnostyka TestAnalo Próbki Probki 1: Il1 2: Il2 3: Il3 4: IE 5: UL1 6: UL2 7: UL3 8: UE = = = = = = = = 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, S on/off test, Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka TestAnalo Probki W powyższym okienku można podejrzeć próbki danych wejść analogowych z uwzględnieniem korekcji offsetów. Menu: PROGRAM Diagnostyka TestAnalo Moduły Test: IL1 IL2 IL3 UL1 UL2 UL3 IE IE2 UE Ub ful1 fue Modul, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, MAX, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, MIN, delta,%delta 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka TestAnalo Moduły W tym okienku pokazane są wskazania modułów wejść analogowych, odchyłki MAX i MIN oraz odchyłki bezwzględne i względne. Użycie klawisza strzałki spowoduje reset - ponowne odliczania odchyłki. 2.79

84 Wersja: 01/2015 Menu: PROGRAM Diagnostyka TestAnalo 1PPS-sync 1PPS (ALICE'79) 14:13: dt: 0[dz], T kor: 16[ms] 1PPS - ERR BLAD : timer= [ms] licz.= 1234 ZAPIS: timer= [ms] okres= 1234 Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka TestAnalo 1PPS(ALICE'79) Menu: PROGRAM Diagnostyka TestAnalo UST. Czasu UST. Czasu 9:13: Z: 9:13: , piątek Delay read = 81ms S-ustaw czas, P-odczytaj RTC, Rysunek Ekran funkcji PROGRAM Diagnostyka TestAnalo UST. czasu Podmenu WejSL Wybor Wej.(Nr zestaw)1 2 ParSel = 0, 1, ParSel2 = BRAK Pomoc: - zmiana, S-wybor, E-wyjscie Rysunek Ekran funkcji PROGRAM WejSL (1) Wybor Wej.(Nr zestaw) ParSel i ParSel2 = 00, 10, 01, 11 Parsel2 = IB : 2 _-Pomoc: - zmiana, S-wybor, E-wyjscie Rysunek Ekran funkcji PROGRAM WejSL (2) Zmiany zestawu parametrów mają następować w obrębie: dwóch banków wybór pomiędzy bankami za pośrednictwem dedykowanego wejścia ParSel1 czterech banków wybór pomiędzy bankami za pośrednictwem dedykowanego wejścia ParSel1 i drugiego programowalnego wejścia ParSel2. Używając klawiszy:,,, można dokonać wyboru drugiego wejścia programowalnego ParSel Podmenu Edycja nastaw EDYCJA NASTAW Bank nr 1 Bank nr 2 Bank nr 3 Bank nr 4 Bank fabry. Edycja zakresow Funkcje rozszerz. Rysunek Funkcja PROGRAM Edycja nastaw Wybranie danej opcji pozwala na edycję nastaw z poziomu pulpitu lokalnego. 2.80

85 Funkcja BLEDY Na ekranie pojawia się skrócony komunikat o aktualnych błędach występujących w urządzeniu. BLEDY!!! 14:13: < SIEC ><GOT.WYL.> Rysunek Ekran funkcji BLEDY Lista możliwych komunikatów i ich znaczenie zostały omówione w rozdziale: Sygnalizacja awarii urządzenia - AL. Niektóre z błędów mogą spowodować zaświecenie diody nr 16, wysterowanie przekaźnika i funkcji wyjściowej sygnalizującej błąd urządzenia. Używając klawisza P możemy skasować komunikaty o błędach. Jeżeli kasowanie nie spowoduje pojawienia się komunikatu BEZ BLEDOW, to przyczyna występowania błędów trwa nadal. Należy przeanalizować i wyeliminować przyczynę błędu Funkcja ZEROWANIE ZEROWANIE 14:13: UPRAWNIEN REJ.ZAKL DZIENNIK RESTART Pomoc: Oznacz przy pomocy S i nacisnij P Rysunek Ekran funkcji ZEROWANIE Funkcja przeznaczona jest do wykonania zerowań: uprawnień dostępu do urządzenia przyznanych wcześniej w funkcji HASLO, rejestratora zakłóceń, rejestratora zdarzeń, całego zabezpieczenia. Zerowanie odbywa się przez: przejście do danego pola klawiszami: lub, oznaczenie danego pola klawiszem S (pojawi się przy tym polu znak gwiazdki *), naciśnięcie klawisza P. W wierszu czwartym pojawi się komunikat informujący o przebiegu zerowania. Aby jakiekolwiek zerowanie zostało wykonane, użytkownik musi być wcześniej do tego uprawniony wprowadzając hasło (minimum dla dostępu ograniczonego, patrz funkcja HASŁO). UWAGA! Po wykonaniu zerowania UPRAWNIEŃ, wszelkie uzyskane wcześniej uprawnienia tracą swą ważność. Zaleca się używanie tej funkcji bezpośrednio przed zakończeniem pracy z zabezpieczeniem, jeżeli pragniemy zachować ochronę dostępu do urządzenia przy pomocy systemu haseł Funkcja TRANSFER Funkcja TRANSFER przeznaczona jest do ustawiania aktualnych parametrów transmisji w procesie komunikacji z systemem nadrzędnym. Przemieszczanie się kursora pomiędzy kolejnymi parametrami transmisji następuje przy użyciu klawiszy: 2.81

86 Wersja: 01/2015 N - następny parametr, P - poprzedni parametr,, - zmiana wartości parametru, S - potwierdzenie wyboru (zapis), E - wyjście do menu głównego. PAR-TRANS. 14:13: Protokol XMD CC-bus (com1): Adres alt: 8200 ( ) fabr.( 8200) Predkosc : bps Adres IP : Port: 200 Protokol IEC (com2): Adres : 254 Predkosc : bps Max. T po: 0 [s] Min. Pom.: --- [%In][% 57,7V] Protokol CAN-BUS: Adres : 208 -zmiana, N-nastepny, S-Wybor Rysunek Ekran funkcji TRANSFER Szybkość transmisji C&C parametr określa szybkość transmisji protokołu CCBus. Szybkość transmisji IEC parametr określa szybkość transmisji protokołu IEC Max. czas tr. pomiarów parametr określa opóźnienie wysyłania pomiarów analogowych w protokole IEC Jeżeli czas ustawiony w tym parametrze nie minął, wówczas będzie wysyłany NACK. Max. odchyłka pomiarów jeżeli parametr ten jest większy od zera, określa przy jakiej zmianie wartości pomiaru wyrażonej procentach nominału, będzie anulowane opóźnienie wysyłania pomiarów analogowych w protokole IEC Identyfikator CAN adres używany w protokole CANBus. Identyfikator IEC adres używany w protokole IEC Adres IP adres używany w protokole CCBus na złączu RJ-45 (Ethernet). Adres XMD alternatywny adres używany w protokole CCBus. Komunikacja w protokole CCBus z zabezpieczeniem jest możliwa jedynie z wykorzystaniem adresu alternatywnego. Standardowo, zabezpieczenie posiada ustawiony adres alternatywny, taki jak adres fabryczny. Sposób połączenia na stacji zabezpieczenia z modemem bez pośrednictwa koncentratora: należy ustawić tę samą prędkość transmisji (np bitów/s) w dwóch współpracujących modemach na stacji i u odbiorcy oraz w zabezpieczeniu, ustawić w obydwu modemach właściwy zbiór AT komend (w procesie inicjalizacji). Protokół ALICE'79 aktywacja protokołu AABus (opcja dla zabezpieczenia szyn). Adres ALICE'79 adres używany w protokole AABus Funkcja TEST L/P Funkcja przeznaczona sygnalizacyjnych. jest do sprawdzania działania diod LED i przekaźników 2.82

87 TEST LED Lewa strona P-AUTO ON Prawa strona 14:13: Rysunek Ekran funkcji TEST L/P TEST LRD Używając klawiszy:,,, można dokonać wyboru numeru diody LED do testu. Naciśnięcie klawisza S powoduje zapalanie się lub gaszenie tej diody. Naciśnięcie klawisza P powoduje przejście wszystkich diod LED do trybu testu, kolejne naciśnięcie P zatrzymuje ten test. Przejście do testowania przekaźników następuje po naciśnięciu klawisza N. UWAGA! Test wyjść jest dostępny w trybach serwisowych 2 5. Na wyświetlaczu pojawi się poniższy widok: TEST WYJSC PA : -* PB : PC : Rysunek Ekran funkcji TEST L/P TEST WYJSC Używając klawiszy,,, można ustawić mrugający kursor * na wybrany przekaźnik. Naciśnięcie klawisza S powoduje cykliczną zmianę stanu przekaźnika na załączony/wyłączony. Pobudzenie się zabezpieczenia w czasie wykonywania testu przerywa natychmiast proces testowania i urządzenie działa zgodną z zadeklarowaną konfiguracją ruchową. Możliwe jest np. wyłączenie (w trybie awaryjnym) wyłącznika danego pola z pełną sygnalizacją stykową Funkcja HASLO Dostęp do obsługi zabezpieczenia możliwy jest w trzech podstawowych trybach: ograniczonym, podstawowym, pełnym. W trybie ograniczonym dostęp nie jest chroniony hasłem i użytkownik uprawniony jest do: przeglądania wskazań aktualnych pomiarów, przeglądania dziennika, przeglądania stanów: wejść i wyjść dwustanowych, przeglądania ustawionych parametrów roboczych, obsługi: rejestratora zakłóceń i funkcji logicznych, sprawdzenia numeru aktywnego zestawu parametrów roboczych. W trybie podstawowym dostęp chroniony jest już hasłem, a uprawnienia użytkownika są rozszerzone w stosunku do poziomu ograniczonego o funkcje: zmiany hasła dla trybu podstawowego, zerowania sygnalizacji, zerowania rejestratora zdarzeń i odczytu dziennika zdarzeń, zerowania błędów i statusu, edycji parametrów (bez prawa zapisu do zabezpieczenia). 2.83

88 Wersja: 01/2015 W trybie pełnym dostęp jest chroniony hasłem, a użytkownik uprawniony jest do używania wszystkich możliwych funkcji urządzenia. Ten poziom dostępu umożliwia również zmianę hasła dla poziomu podstawowego. Hasłem jest ciąg 4 cyfr z zakresu: 0 9, wprowadzanych przez użytkownika z pulpitu lokalnego zabezpieczenia lub zdalnie przy pomocy programu SAZ Nowe zabezpieczenie ma fabrycznie ustawione Hasło dla dostępu podstawowego i pełnego na wartość Jest to wartość szczególna, dla której nie są sprawdzane uprawnienia użytkownika dla danego poziomu dostępu. UWAGA! Zmiana hasła danego poziomu możliwa jest tylko i wyłącznie po wprowadzeniu poprzedniego ważnego hasła. Należy zachować szczególną ostrożność używając haseł. Pomyłka lub zapomnienie aktualnego hasła uniemożliwia dostęp do urządzenia na danym poziomie uprawnień. Po wprowadzeniu hasła przez użytkownika dany poziom uprawnień jest odblokowany aż do momentu: wyzerowania uprawnień w funkcji ZEROWANIE, restartu zabezpieczenia. Poniżej przedstawiono opis procesu wprowadzenia i zmiany hasła. Po wybraniu z menu głównego pola HASLO na wyświetlaczu pojawi się ekran z zapytaniem Poziom dostępu PODSTAWOWY? HASLO 14:13: Poziom dostepu PODSTAWOWY? Pomoc : S wybranie N - zmiana Rysunek Wprowadzanie Hasła (1) Jeżeli zamierzamy wprowadzić hasło dla poziomu podstawowego wystarczy nacisnąć klawisz S. W przeciwnym razie należy wcisnąć klawisz N, co spowoduje zmianę widoku ekranu na postać przedstawioną poniżej. Po wybraniu poziomu dostępu klawiszem S na wyświetlaczu pojawi się ekran zawierający HASLO 14:13: Poziom dostepu PELNY Pomoc : S wybranie? N - zmiana Rysunek Wprowadzanie Hasła (2) informację o: poziomie, dla którego wprowadzane jest hasło (drugi wiersz od góry), pole Haslo = [ **** ], wiersz wyboru poszczególnych cyfr hasła. Jeżeli poprzednią wartością hasła (dla danego poziomu dostępu) była wartość 0000, wtedy w drugim wierszu (automatycznie) pojawi się komunikat PRZYZNANY i wprowadzanie hasła (w tym przypadku) nie jest konieczne. PODAJ HASLO 14:13: Poziom dostepu PODSTAWOWY Haslo = [ **** ] Wybierz 4 cyfry: Rysunek Wprowadzanie Hasła (3) Wprowadzenie hasła następuje poprzez wybór kolejnych czterech jego cyfr za pomocą klawiszy i (wybrana cyfra zacznie migać). Każdą cyfrę należy potwierdzić klawiszem S. Wybór cyfry sygnalizowany jest znakiem # w polu Haslo = [ **** ]. 2.84

89 Przykładowy wygląd ekranu po wprowadzeniu już dwóch cyfr przedstawiono poniżej. PODAJ HASLO 14:13: Poziom dostepu PODSTAWOWY Haslo = [ ## ] Wybierz 4 cyfry: Rysunek Wprowadzanie Hasła (4) UWAGA! Jeżeli w trakcie wprowadzania hasła popełnimy pomyłkę, należy dokończyć wprowadzanie pozostałych cyfr i zacząć wybierać nową czwórkę. Urządzenie unieważni poprzednią sekwencję, co zostanie zasygnalizowane zamianą czterech znaków # na znaki: ****. Po wprowadzeniu czterech cyfr (będących prawidłowym hasłem) i wciśnięciu klawisza P pojawia się informacja o przyznaniu uprawnień dla danego poziomu dostępu. PODAJ HASLO 14:13: Poziom dostepu PODSTAWOWY PRZYZNANY Haslo = [ #### ] Wybierz 4 cyfry: Rysunek Wprowadzanie Hasła (5) Od tego momentu możliwa jest praca z zabezpieczeniem na danym poziomie dostępu. Przejście do menu głównego następuje po dwukrotnym naciśnięciu klawisza E. Zmiana hasła możliwa jest po wprowadzeniu poprzedniego, ważnego hasła (patrz wyżej) i po naciśnięciu klawisza N. Na ekranie pojawi się dodatkowy komunikat NOWE, a znaki # zostaną zastąpione znakami *. PODAJ HASLO 14:13: Poziom dostepu PODSTAWOWY PRZYZNANY Haslo = [ **** ] NOWE Wybierz 4 cyfry: Rysunek Zmiana Hasła (1) Wprowadzenie nowej wartości można wykonać przez zmianę kolejnych cyfr oraz po ich zatwierdzeniu klawiszem S (identycznie jak opisano wyżej przy wprowadzaniu hasła). PODAJ HASLO 14:13: Poziom dostepu PODSTAWOWY PRZYZNANY Haslo = [ #### ] NOWE Wybierz 4 cyfry: Rysunek Zmiana Hasła (2) Po wprowadzeniu czterech nowych cyfr Hasła należy potwierdzić swój wybór naciskając klawisz N. Wówczas komunikat NOWE zamieni się na - OK -. Od tej chwili obowiązującym już Hasłem jest nowo wprowadzona wartość. PODAJ HASLO 14:13: Poziom dostepu PODSTAWOWY PRZYZNANY Haslo = [ #### ] - OK Wybierz 4 cyfry: Rysunek Zmiana Hasła (3) 2.85

90 Wersja: 01/ Ręczne sterowanie wyłącznikiem pola Opis czynności dla ręcznego sterowania wyłącznikiem: a) nacisnąć równocześnie dwa przyciski: N i P, STEROWANIE czas 14:13:44 dnia Wylaczenie: Zalaczenie: Proszę wybrac rozkaz! -P- powrot -E- glowne menu Rysunek Ręczne sterowanie wyłącznikiem pola (a) b) nacisnąć jedną ze strzałek ( lub ) w zależności od wybranego sterowania STEROWANIE czas 14:13:44 dnia Wylaczenie: Zalaczenie: Ponow rozkaz! Czekam ^ P- powrot -E- glowne menu Rysunek Ręczne sterowanie wyłącznikiem pola (b) c) w trakcie odliczania 15s (symbol ˆ przesuwa się w prawo) potwierdzić sterowanie poprzez ponownie naciśnięcie tej samej strzałki, STEROWANIE czas 14:13:44 dnia Wylaczenie: Zalaczenie: Wylaczenie wykonane! Nacisnij N -P- powrot -E- glowne menu Rysunek Ręczne sterowanie wyłącznikiem pola (c) d) po naciśnięciu sterowanie na załącz, gdy wyłącznik nie jest zazbrojony wyświetli się poniższy obraz: STEROWANIE czas 14:13:44 dnia Wylaczenie: Zalaczenie: BRAK GOTOWOSCI WYLACZNIKA nacisnij N -P- powrot -E- glowne menu Rysunek Ręczne sterowanie wyłącznikiem pola (d) UWAGA! Gdyby napęd wyłącznika był zazbrojony (gotowy), wówczas rozkaz załączenia zostałby wykonany. e) podpowiedź Naciśnij N umożliwia powrót do podpunktu (a) niniejszego algorytmu inicjując ponownie cały proces sterowania wyłącznikiem pola. 2.86

91 UTX seria 3 Automatyka samoczynnego załączania rezerwy SPIS TREŚCI 2. AUTOMATYKA SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZENIA REZERWY CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA ALGORYTM DZIAŁANIA NASTAWY PODSTAWOWE FUNKCJE WEJŚCIOWE FUNKCJE WYJŚCIOWE STANY UKŁADU FUNKCJE WYJŚCIOWE CZŁONY NAPIĘCIOWE FUNKCJE WYJŚCIOWE PROGRAMY FUNKCJE WEJŚCIOWE FUNKCJE WYJŚCIOWE...20

92 Wersja: 01/ AUTOMATYKA SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZENIA REZERWY 2.1. Charakterystyka ogólna Automatyka samoczynnego załączania rezerwy UTXvSZR służy do wykonywania automatycznych bądź ruchowych przełączeń pomiędzy dowolnie skonfigurowanymi stanami układu. W urządzeniu zastosowano uniwersalne nastawy dla: 8 stanów układu, 8 członów napięciowych (nawet dla każdego napięcia z osobna), 50 programów cykli z możliwością deklaracji: 10 dowolnych warunków pobudzeniowych, 10 dowolnych kroków cyklu. Takie rozwiązanie pozwala na elastyczne zastosowania jednego typu automatyki SZR do wielu, nawet niestandardowych układów. Konfiguracja SZR składa się z kilku etapów: konfiguracja terminala polowego (jest on jednocześnie modułem funkcjonalnym dla automatyki), konfiguracja stanów układu, konfiguracja członów napięciowych, konfiguracja programów cykli Algorytm działania Urządzenie UTXvSZR posiada dwu poziomowy układ standardowych dla energetyki blokad: nastawienie / odstawienie SZR, odblokowanie / wiele blokowań automatyki SZR. Jeżeli w trakcie wykonywania programu przyjdzie jakakolwiek blokada wówczas wykonywanie programu zostaje przerwane i złączana jest blokada po błędzie. Automatyka SZR jest aktywna (gotowa do działania) gdy urządzenie spełnia oba warunki: nastawienie, odblokowanie. Nastawienie i odstawienie realizowane jest poprzez funkcje wejściowe: Nastawienie SZR, Odstawienie SZR. Rysunek 2.1. Schemat logiczny nastawienia i odstawienia automatyki SZR Funkcje działają w formie przerzutnika RS, czyli impulsy podane na te wejścia powodują przerzucenie przerzutnika na stan przeciwny. Impuls nastawiający jest przyjmowany tylko wówczas, gdy nie ma podanego sygnału na wejście odstawiające. Taka realizacja umożliwia sterowanie urządzeniem zarówno poprzez impulsy, jak i sygnały ciągłe (z przełącznika krzywkowego tzw. pakieciaka). 6.2

93 Sterowanie poprzez impulsy - deklarujemy dwa osobne wejścia dwustanowe odpowiadające odpowiednio nastawieniu i odstawieniu SZR. Przykładowo: Nastawienie SZR IB1, Odstawienie SZR IB2. Sterowanie poprzez sygnał ciągły - deklarujemy pojedyncze wejście dwustanowe pobudzające funkcje przeciwnymi stanami sygnałów (np. pierwszą funkcję stanem wysokim sygnału, drugą funkcję stanem niskim sygnału). Przykładowo: Nastawienie SZR IB1, Odstawienie SZR IB1. Jeżeli SZR jest odstawiony, wówczas nie działają żadne moduły w automatyce. Odblokowanie SZR możliwe jest tylko przy nastawionej automatyce SZR. Blokowanie i odblokowania SZR realizowane jest poprzez funkcje wejściowe: Wejście reinicjalizacji SZR'a (odblokowanie), funkcje wejściowe blokad. Impuls odblokowania SZR jest przyjmowany tylko wtedy, gdy SZR jest nastawiony oraz nie występuje blokada (podany ciągły sygnał na którąś z funkcji blokujących lub błąd odwzorowania łącznika). Jeżeli odblokowanie dojdzie do skutku, wówczas urządzenie sprawdza aktualny stan układu. Jeżeli stan układu jest zgodny z którymś z stanów zadeklarowanych, wówczas zostaje on zaakceptowany i urządzenie jest gotowe do działania (aktywne). Jeżeli stan układu nie jest zgodny się z żadnym ze stanów zadeklarowanych, wówczas SZR zablokuje się dodatkowo sygnalizując błąd określenia stanu układu. Rysunek 2.2. Schemat logiczny blokowania i odblokowania automatyki SZR Urządzenie można odblokować na trzy sposoby: poprzez podanie sygnału na funkcję wej. Wejście reinicjalizacji SZR'a (odblokowanie), z klawiatury urządzenia - w menu głównym naciskając jednocześnie klawisze NP uaktywniamy okno edycyjne, gdzie można odblokować SZR, zdalnie z systemu poprzez firmowy protokół: XMD-CC-bus, CANBUS. Ze względu na specyfikę sygnałów blokujących, jest ich więcej niż odblokowujących. 6.3

94 Wersja: 01/2015 Sygnały blokujące możemy podzielić na sygnały: wewnętrzne - SZR blokuje się sam pod wpływem pewnych działań, zewnętrzne - SZR dostaje z zewnątrz sygnały blokowania na wejścia dwustanowe lub poprzez protokół. Prawie wszystkie blokady działają z zatrzaskiem, czyli po wystąpieniu blokady SZR potrzebne jest ręczne odblokowanie urządzenia. Wyjątkami są: funkcja wejściowa Blokada czasowa, blokada po cyklu. Funkcja wejściowa Blokada czasowa działa bez zatrzasku. Odblokowany SZR przechodzi w stan blokady na okres podawania sygnału na funkcję wejściową Blokada czasowa. Po zdjęciu sygnału automat odblokowuje się. Jeżeli w trakcie blokady czasowej przyjdzie inna blokada powodująca zatrzask, wówczas zdjęcie sygnału z funkcji wejściowej Blokada czasowa nie spowoduje uaktywnienia się SZR. (blokowanie przez kolejną blokadę). Blokada po cyklu może być zdjęta automatycznie, jeżeli w nastawach programu był nastawiony parametr Wykonaj po udanym cyklu: Blokada czasowa (dostępny na karcie ustawień Program, w oknie Edycja programu). Jeżeli w trakcie wykonywania cyklu przyjdzie blokada zewnętrzna wówczas SZR blokuje się z zatrzaskiem dodatkowo sygnalizując blokadę po błędzie. Z wyjątkiem Blokada SZR czasowa, wszystkie blokady zewnętrzne powodują zatrzask blokady. Spis blokad zewnętrznych: Blokada od wejścia - do funkcji wejściowej można zadeklarować wejście dwustanowe oznaczające blokadę z pola (z przycisku). Blokada SZR od PN1 - do funkcji wejściowej można zadeklarować wejście dwustanowe oznaczające blokadę z pola pomiarowego sekcji (linii) 1, Blokada SZR od PN2 - do funkcji wejściowej można zadeklarować wejście dwustanowe oznaczające blokadę z pola pomiarowego sekcji (linii) 2, Blokada SZR od ZS1 - do funkcji wejściowej można zadeklarować wejście dwustanowe oznaczające blokadę od zabezpieczeń sekcji (linii) 1, Blokada SZR od ZS2 - do funkcji wejściowej można zadeklarować wejście dwustanowe oznaczające blokadę od zabezpieczeń sekcji (linii) 2, Blokada SZR od ZS3 - do funkcji wejściowej można zadeklarować wejście dwustanowe oznaczające blokadę od zabezpieczeń sprzęgła, Blokada SZR czasowa do funkcji wejściowej można zadeklarować wejście dwustanowe oznaczające blokadę czasową. (opisana wyżej). Blokada nie powoduje zatrzasku blokady. Blokada z systemu - poprzez protokół firmowy lub IEC lub CANBUS możliwe jest zablokowanie SZR odpowiednią komendą (opis komendy w rozdziale dla danego protokołu). Spis blokad wewnętrznych: Blokada po cyklu blokada jest aktywna po poprawnym (udanym) cyklu danego programu. W nastawach danego programu musi być wybrany jeden z parametrów: Wykonaj po udanym cyklu: Blokada czasowa - SZR blokuje się na czas nastawiony przez użytkownika, Wykonaj po udanym cyklu: Blokada po cyklu - SZR blokuje się z zatrzaskiem. Parametr Wykonaj po udanym cyklu: jest dostępny na karcie ustawień Program, w oknie Edycja programu. 6.4

95 Rysunek 2.3: Parametr Wykonaj po udanym cyklu: Blokada po błędzie - automat generuje ten sygnał blokady dla niepoprawnych działań SZR w czasie cyklu i w czasie gotowości SZR. Jeżeli w trakcie wykonywania programu przyjdzie jakakolwiek blokada wówczas wykonywanie programu zostaje przerwane i zapalana jest blokada po błędzie. Błędy generujące Blokadę po błędzie: Blokada od błędu położenia wyłączników - jeżeli w czasie odblokowania SZR automat nie rozpozna stanu układu oraz jeżeli w czasie wykonywania programu stan łączników będzie niewłaściwy (np. w trakcie cyklu otworzy lub zamknie się wyłącznik który nie powinien tego wykonać). Błąd 1 odwzorowania wyłączników - jeżeli któryś z wyłączników będzie miał stan odwzorowania 00 dłuższy niż zadeklarowany w nastawach terminala polowego lub odwzorowanie 11 oraz będzie zaznaczona maska nr 1 błędu dla danego łącznika, Błąd 2 odwzorowania wyłączników - jeżeli któryś z wyłączników będzie miał stan odwzorowania 00 dłuższy niż zadeklarowany w nastawach terminala polowego lub odwzorowanie 11 oraz będzie zaznaczona maska nr 2 błędu dla danego łącznika, Blokada po przekroczeniu czasu cyklu - jeżeli czas cyklu będzie dłuższy niż zadeklarowany w nastawach dla danego programu, Blokada po przekroczeniu czasu wyłącznika - jeżeli czas od momentu sterowania wyłącznika do momentu poprawnego odwzorowania będzie dłuższy niż zadeklarowany w nastawach terminala polowego dla danego łącznika Nastawy podstawowe Nastawy podstawowe SZR są dostępne na karcie ustawień Podstawowy. Rysunek 2.4: Karta ustawień Nastawy podstawowe 6.5

96 Wersja: 01/2015 Lp Opis Zakres Jednostka (1) Napięcie nominalne 57,7; Un (2) Zabezpieczenie załączone F. wej. Krosownica napięć (3) Wariant A 1/1/1/1/1/1/1/1 (4) Wariant B 2/2/2/2/0/0/0/0 (5) Wariant C 1/3/1/3/0/0/0/0 Funkcja wejściowa (2) Zabezpieczenie załączone Funkcja wejściowa Programowa funkcja wejściowa załączenia zabezpieczenia do pracy. Jeżeli funkcja jest nieaktywna, wówczas zablokowane są sterowania wszystkich przekaźników (również WYŁĄCZ i ZAŁĄCZ ). W takim stanie również funkcje sterowania wyłącznikiem są nieaktywne. Pozostałe funkcje, takie jak: sygnalizacja, raportowanie, rejestracja zdarzeń i zakłóceń pozostaną nadal aktywne. Parametr (3) Krosownica napięć Wariant A 1/1/1/1/1/1/1/1 Parametr określa sposób przyporządkowania fizycznych wejść napięciowych do danych członów. Wariant A: (1/1/1/1/1/1/1/1) przyporządkowuje do każdego z 8 członów napięciowych po jednym napięciu w ustalonej kolejności: U1 człon napięciowy (Gr1), U2 człon napięciowy (Gr2), U3 człon napięciowy (Gr3), U4 człon napięciowy (Gr4), U5 człon napięciowy (Gr5), U6 człon napięciowy (Gr6), U7 człon napięciowy (Gr7), U8 człon napięciowy (Gr8). Parametr (4) Krosownica napięć Wariant B 2/2/2/2/0/0/0/0 Parametr określa sposób przyporządkowania fizycznych wejść napięciowych do danych członów. Wariant B: (2/2/2/2/0/0/0/0) przyporządkowuje do pierwszych 4 członów napięciowych po dwa napięcia w ustalonej kolejności: U1,U2 człon napięciowy (Gr1), U3,U4 człon napięciowy (Gr2), U5,U6 człon napięciowy (Gr3), U7,U8 człon napięciowy (Gr4). Parametr (5) Krosownica napięć Wariant C 1/3/1/3/0/0/0/0 Parametr określa sposób przyporządkowania fizycznych wejść napięciowych do danych członów. Wariant C: (1/3/1/3/0/0/0/0) przyporządkowuje fizyczne napięcia w klasyczny sposób tak, jak standardowo działają automatyki SZR, czyli pomiar po 3 napięcia fazowe na szynach oraz po jednym napięciu międzyfazowym kontrolującym rezerwę: 6.6

97 U1 człon napięciowy (Gr1), U2,U3, U4 człon napięciowy (Gr2), U5 człon napięciowy (Gr3), U6, U7, U8 człon napięciowy (Gr4) Funkcje wejściowe Zabezpieczenie załączone Programowa funkcja wejściowa załączenia zabezpieczenia do pracy (opis powyżej). Wejście DCF-77 Wejście synchronizacji czasu DCF-77. Urządzenie posiada dekoder sygnału DCF, który po przyjęciu dwóch poprawnych meldunków synchronizuje czas względem tego sygnału. Sygnał z DCF można podać na dowolne wejście dwustanowe, pozwala również synchronizować wewnętrzny timer 1ms do odczytu przetwornika A/D. Wejście zerowania błędów Wejście powoduje wyzerowanie nieaktywnych błędów w urządzeniu i statusie. Wejście zerowania dziennika pracy Wejście powoduje wyzerowanie dzienników pracy na wszystkich kanałach sieciowych oraz na COM-ie w odróżnieniu od zerowania dziennika pracy poprzez program SAZ (w tym wypadku poprzez program SAZ zerowany jest dziennik tego kanału, którym się komunikuje z urządzeniem). Wejście zerowania rejestratora zakłóceń Wejście powoduje wyzerowanie rejestratora zakłóceń na wszystkich kanałach sieciowych oraz na COM-ie podobnie jak wyżej. Wygaszanie wyświetlacza LCD Zabezpieczenie po upływie 10 minut wygasza podświetlenie wyświetlacza. Jeżeli ta funkcja wejściowa jest aktywna, wówczas dodatkowo wyświetlacz zostanie wygaszony. Każde naciśnięcie klawisza, bądź wystąpienie zwarcia lub błędu spowoduje aktywowanie wyświetlacza oraz podświetlenia. Zerowanie sygnalizacji Funkcja wejściowa opisana również w rozdziale: Zerowanie sygnalizacji. Funkcja wejściowa powoduje wyzerowanie: sygnalizacji UP, przekaźników i diod LED pracujących w trybie statycznym, funkcje logiczne z zatrzaskiem oraz falą. Zerowanie następuje pod wpływem zbocza narastającego funkcji, co zapobiega permanentnemu zerowaniu sygnalizacji podczas załączenia funkcji na dłuższy czas. Wysterowanie funkcji powoduje taki sam efekt, jak naciśnięcie klawisza P (CLR) na płycie czołowej urządzenia Funkcje wyjściowe Aktywny zestaw parametrów nr 1 [2, 3, 4], Aktywny zestaw parametrów fabrycznych Pięć funkcji wyjściowych sygnalizujących aktualny zestaw parametrów. Należy we wszystkich zestawach wprowadzić takie same nastawy tych funkcji wyjściowych. 6.7

98 Wersja: 01/2015 Dane w rejestratorze zakłóceń Funkcja wyjściowa sygnalizuje nieodczytane dane w rejestratorze zakłóceń. Funkcja wyjściowa zostaje wyłączona po odczytaniu zakłóceń. Dane w rejestratorze zdarzeń Funkcja wyjściowa sygnalizuje nieodczytane dane w rejestratorze zdarzeń. Funkcja wyjściowa zostaje wyłączona po odczytaniu zdarzeń. Gotowość urządzenia Funkcja wyjściowa potwierdzająca aktywność funkcji wejściowej Zabezpieczenie załączone oznaczającej aktywność przekaźników wyjściowych oraz sygnałów AoE. Potwierdzenie zerowania sygnalizacji Funkcja wyjściowa potwierdzająca zerowanie sygnalizacji z dowolnego źródła np. od funkcji wejściowej, z systemu poprzez wszystkie protokoły itd Stany układu Stany układu SZR są dostępne na karcie ustawień Stany układu. Rysunek 2.5: Karta ustawień Stany układu. Na karcie Stany układu znajduje się spis wszystkich stanów układu. Jeżeli dany stan układu jest aktywny, jego nazwa jest wyświetlana na czerwono. Jeżeli dany stan układu jest dezaktywowany, jego nazwa jest wyświetlana na czarno, a nastawy są niewidoczne. W kolejnych kolumnach wyświetlane są nastawy stanów układu. W kolejności od pierwszego do 15 wyświetlane są elementy terminala polowego z zaznaczonymi stanami: - element zamknięty, - element otwarty. Jeżeli przy danym elemencie terminala polowego nie ma zaznaczonego stanu, to dany element nie jest brany pod uwagę przy określaniu tego stanu. 6.8

99 Wybranie z listy nazwy stanu powoduje otwarcie okna Edycja stanu: Rysunek 2.6: Okno Edycja stanu Lp Opis Zakres Jednostka (1) Stan aktywny Zał./Wył. (2) Nazwa stanu układu pole tekstowe (3) Odmowa odblokowania SZR Zał./Wył. (4) [nazwa elementu terminala polowego] (aktywność) Zał./Wył. (5) [nazwa elementu terminala polowego] (stan) Zamknięty, Otwarty (6) Blokada przy niezgodności Zał./Wył. (7) Blokada przy niezgodności trwała, przejściowa (8) Opóźnienie 0 25,5 s Parametr (1) Stan aktywny Załączenie danego stanu. Zał./Wył. Parametr (2) Nazwa stanu układu pole tekstowe Parametr pozwala nadać nazwę danemu stanowi układu. Nazwa będzie funkcjonować w nastawach programu konfiguracyjnego SAZ2000 ( np. w funkcjach wejściowych i wyjściowych, statusie, dzienniku itd.) oraz w urządzeniu podczas wyświetlania aktualnego stanu układu. Parametr (3) Odmowa odblokowania SZR Zał./Wył. Parametr umożliwia wprowadzenie stanów, w których automatyka nie może się odblokować. Przykładem może być stan o nazwie bez zasilania, który nie powinien zostać odblokowany. Nie odblokowany stan może być użyteczny w momencie np. przełączenia, gdy zostawimy układ bez zasilania. Wówczas SZR rozpozna taki stan i wyświetli komunikat Przełączenie z układu Rezerwa Jawna 1 Układ bez zasilania. 6.9

100 Wersja: 01/2015 Parametr (4) [nazwa elementu terminala polowego] (aktywność) Zał./Wył. Parametr pozwala określić elementy terminala polowego, których stan (zamknięty lub otwarty) będzie rozpatrywany podczas sprawdzania całego układu. (nie zaznaczone elementy TP nie będą brane pod uwagę przy określaniu tego stanu układu). Parametr (5) [nazwa elementu terminala polowego] (stan) Zamknięty, Otwarty Parametr pozwala określić stan (zamknięty lub otwarty) dla danego elementu terminala polowego. Parametr dotyczy aktywnych elementów terminala polowego zaznaczonych poprzez parametr (4). Parametr (6) Blokada przy niezgodności Zał./Wył. Parametr umożliwia zablokowanie SZR przy wykrytej niezgodności stanu układu w stosunku do spodziewanego. Jeżeli parametr nie jest zaznaczony, wówczas wykryta niezgodność układu nie powoduje żadnej reakcji. Parametry (7) i (8) określają szczegółowiej typ blokady. Parametr (7) Blokada przy niezgodności trwała, przejściowa Parametr umożliwia określenie typu blokady SZR. Blokadę trwałą można odblokować jedynie ręcznie (przez użytkownika). Blokada przejściowa odblokowuje SZR po powrocie układu do właściwego stanu (takiego samego układu jaki był przy odblokowywaniu ręcznym). Parametr (8) Opóźnienie 0 25,5 s Parametr umożliwia wprowadzenie opóźnienia pomiędzy rozpoznaniem niezgodności a zablokowaniem SZR Funkcje wyjściowe [nazwa stanu układu] Funkcja wyjściowa sygnalizuje stan układu w momencie ręcznego odblokowania lub po zrealizowanym cyklu. Jest to wymagane przy ustalaniu pobudzeń programów dla SZR, ponieważ automatyka musi jednoznacznie znać stan np. sprzed wyłączenia wyłącznika. Dodatkowo jest on wyświetlany na wyświetlaczu urządzenia. 6.10

101 2.5. Człony napięciowe Człony napięciowe są dostępne na karcie ustawień Człony napięciowe. Rysunek 2.7 Karta ustawień Człony napięciowe. Karta ustawień Człony napięciowe wyświetla wszystkie moduły napięciowe. Jeżeli moduł napięciowy nie jest aktywny, to jego nazwa wyświetlana jest na czarno, a nastawy są niewidoczne. Jeżeli moduł napięciowy jest aktywny, jego nazwa wyświetlana jest na czerwono. W kolejnych kolumnach wyświetlane są nastawy członów napięciowych: Przekładnia wartość parametru jest wymnażana przez mierzone wielkości analogowe podczas: wyświetlania wartości analogowych strony pierwotnej w oknie Stan wejść analogowych programu SAZ2000, edycji parametrów w oknie Stan linii. Nadnapięciowe trzy nastawy określające sposób działania stopnia U> (obecność): U> - próg (histereza 5%), T - opóźnienie (rozdzielczość 10ms), logika działania stopnia OR lub AND. Podnapięciowe podobnie jak dla stopnia nadnapięciowego. U międzyfazowe określa sposób pomiaru napięć w module. U< blokada jeżeli parametr jest zaznaczony, odblokowanie automatyki SZR nie powiedzie się przy zaniku napięć danego modułu. Parametr ma zastosowanie np. dla modułu napięć sekcji SN. Zapobiega zadziałaniu SZR w sytuacji odblokowania automatyki SZR przy zaniku napięć na sekcjach SN. Edycja nastaw jest możliwa po wybraniu nazwy członu napięciowego z listy i otwarciu okna Człony napięciowe: 6.11

102 Wersja: 01/2015 Rysunek 2.8: Okno ustawień danego członu napięciowego. Lp Opis Zakres Jednostka (1) Człon napięciowy aktywny Zał./Wył. (2) Nazwa: pole tekstowe (3) Przekładnia napięciowa Pt n (4) Pomiar napięć międzyfazowych Zał./Wył. (5) Odmowa odblokowania przy U< Zał./Wył. (6) Nadnapięciowe (Obecność) - Poziom wyzwalania U fazowe 0,6 2,0 Un U międzyfazowe 0,34 1,15 (7) Podnapięciowe (Zanik) - Poziom wyzwalania 0,1-1,0 Un (8) Opóźnienie zadziałania ms (9) Logika AND (domyślnie OR) Zał./Wył. Parametr (1) Człon napięciowy aktywny Zał./Wył. Parametr aktywuje człon do pracy. Przy pomocy tego parametru można w łatwy sposób odstawić człon napięciowy. Parametr (2) Nazwa pole tekstowe Parametr pozwala nadać nazwę danemu członowi napięciowemu. Nazwa będzie funkcjonować w nastawach programu konfiguracyjnego SAZ2000 (np. w funkcjach wejściowych i wyjściowych, w statusie, w dzienniku itd.) oraz w urządzeniu podczas wyświetlania aktualnego stanu układu. Parametr (3) Przekładnia napięciowa Pt n Parametr określa przekładnię przekładnika napięciowego danego członu. Używany jest tylko do wyświetlania wielkości analogowych po stronie pierwotnej w urządzeniu i w programie konfiguracyjnym SAZ2000. Parametr (4) Pomiar napięć międzyfazowych Parametr określa typ mierzonych napięć: fazowe Un=57.7V, międzyfazowe Un=100V. Zał./Wył. 6.12

103 Parametr (5) Odmowa odblokowania przy U< Zał./Wył. Parametr umożliwia aktywowanie funkcji blokującej żądanie odblokowania SZR, kiedy człon podnapięciowy jest pobudzony. Umożliwia to wprowadzenie zabezpieczenia przed odblokowaniem SZR na np. szyny SN w stanie beznapięciowym. Brak takiego zabezpieczenia może powodować natychmiastowy cykl SZR. Parametr (6) Nadnapięciowe (Obecność) - Poziom wyzwalania U fazowe U międzyfazowe 0,6 2,0 Un 0,34 1,15 Un Parametr (7) Podnapięciowe (Zanik) - Poziom wyzwalania 0,1 1,0 Un Parametr umożliwia ustawienie progu pobudzenia członu nadnapięciowego (podnapięciowego). Progi napięciowe posiadają histerezę 5%. Po przekroczeniu (zmniejszeniu) przez napięcie tego progu człon pobudza się i następuje odliczanie opóźnienia czasowego. Parametr (8) Opóźnienie zadziałania Parametr określa opóźnienie od pobudzenia członu do zadziałania x 10ms Parametr (9) Logika AND (domyślnie OR) Zał./Wył.prze Parametr określa logikę działania członu nadnapięciowego: logika AND - wszystkie napięcia należące do grupy muszą przekroczyć zadeklarowany próg, aby człon nadnapięciowy się pobudził, logika OR - wystarczy przekroczenie zadeklarowanego progu przez jedno napięcie, aby człon nadnapięciowy się pobudził Funkcje wyjściowe [nazwa członu napięciowego] > Funkcja wyjściowa sygnalizuje start (po odliczonym opóźnieniu) członu nadnapięciowego Sygnalizuje wzrost wartości napięcia powyżej progu określonego parametrem (6) Nadnapięciowe (Obecność) - Poziom wyzwalania. [nazwa członu napięciowego] < Funkcja wyjściowa sygnalizuje start (po odliczonym opóźnieniu) członu podnapięciowego Sygnalizuje spadek wartości napięcia poniżej progu określonego parametrem (7) Podnapięciowe (Zanik) - Poziom wyzwalania. 6.13

104 Wersja: 01/ Programy Programy automatyki SZR są dostępne na karcie ustawień Program. Rysunek 2.9: Karta ustawień Program. Karta ustawień Program wyświetla wszystkie programy automatyki SZR. Jeżeli dany program nie jest aktywny, to jego nazwa wyświetlana jest na czarno, a nastawy są niewidoczne. Jeżeli dany program jest aktywny, jego nazwa wyświetlana jest na czerwono. W kolejnych kolumnach wyświetlane są nastawy programów. Edycja nastaw jest możliwa po wybraniu z listy nazwy programu i otwarciu okna Edycja programu: Rysunek 2.10: Okno ustawień danego programu. Lp Opis Zakres (1) Program aktywny Zał./Wył. 6.14

105 Lp Opis Zakres (2) Nazwa programu: pole tekstowe (3) Powrót z nieudanego cyklu Zał./Wył. (4) Ignorowanie blokady Zał./Wył. (5) Przyporządkowanie do grup: Grupa 1, 2, 3 Zał./Wył. (6) Stan układu domyślnego przy pobudzeniu Nieznaczący,[stany układu] (7) Bieżący stan układu Nieznaczący,[stany układu] (8) Maksymalny czas wykonania cyklu ms Warunki pobudzeniowe: (9) Liczba warunków pobudzeniowych 0-10 (10) Typ Element TP Element TP, Człon napięciowy, Sterowanie od PPZ (11) Nazwa [nazwa elementu TP] (12) Stan Kontrola załączenia, wyłączenia Człon napięciowy (13) Nazwa [nazwa członu napięciowego] (14) Stan U<, U<T, U>, U>T Sterowanie od PPZ (Planowe Przełączenie Zasilania) (15) Nazwa PPZ1,PPZ2,PPZ3,PPZ4 Kroki programu (16) Liczba kroków programu 1-10 (17) Typ Element TP, Człon napięciowy Element TP (18) Nazwa [nazwa elementu TP] (19) Stan Człon napięciowy Kontrola załączenia, Kontrola wyłączenia, Sterowanie wyłącz z kontrolą, Sterowanie załącz z kontrolą, Sterowanie wyłącz z wyczekiwaniem Sterowanie załącz z wyczekiwaniem, Sterowanie wyłącz bez wyczekiwania, Sterowanie załącz bez wyczekiwania. (20) Nazwa [nazwa członu napięciowego] (21) Stan U<, U<T, U>, U>T 6.15

106 Wersja: 01/2015 Lp Opis Zakres (22) Zmiana stanu układu domyślnego Zał./Wył. (23) Wykonaj po udanym cyklu: Bez blokady, Blokada czasowa, Blokada po cyklu (24) opóźnienie min. Parametr (1) Program aktywny Zał./Wył. Parametr pozwala aktywować i dezaktywować (bez utraty nastaw) dany program. Parametr (2) Nazwa programu: pole tekstowe Parametr pozwala nadać nazwę danemu programowi. Nazwa będzie funkcjonować w nastawach programu konfiguracyjnego SAZ2000 (np. w funkcjach wejściowych i wyjściowych, statusie, dzienniku itd.) oraz w urządzeniu w raporcie cyklu. Parametr (3) Powrót z nieudanego cyklu Zał./Wył. Parametr umożliwia załączenie powrotu z nieudanego cyklu. Jeżeli wykonywany program zatrzyma się na jakimś kroku (nie zgodzi się warunek np. pozycji wyłącznika) i parametr (3) Powrót z nieudanego cyklu jest: załączony - program wykona kroki powrotne (pozamyka wyłączniki otwarte podczas danego cyklu), wyłączony - generowana jest blokada po błędzie i automat blokuje się. Parametr (4) Ignorowanie blokady Zał./Wył. Parametr pozwala na ignorowanie blokady przy sprawdzaniu pobudzeń danego programu. Umożliwia to podział na programy wykonywane: jeżeli automat jest odblokowany, bez względu na stan odblokowania/zablokowania automatu. Jeżeli automat jest odstawiony lub jest zablokowany po błędzie, wówczas nie wykona się żaden program. Parametr (5) Przyporządkowanie do grup: Grupa 1, 2, 3 Zał./Wył. Parametry pozwalają na przyporządkowanie danego programu do grupy programów. Grupy programów służą do grupowej sygnalizacji wykonania programu. Możemy w ten sposób stworzyć grupę programów mówiącą o przełączeniu np. na rezerwę jawną 2. Parametr (6) Stan układu domyślnego przy pobudzeniu Nieznaczący, [stany układu] W każdym programie deklarowany jest domyślny stan układu przy sprawdzaniu pobudzeń. Ten stan określany jest przy odblokowaniu automatu oraz po zrealizowanym cyklu, jeżeli jest zaznaczony odpowiedni parametr mówiący o tym. Parametr pozwala wyróżnić programy tzw. powrotne. Dla przykładu, jeżeli układ pracował na zasilaniu podstawowym i automat przełączył na zasilanie rezerwowe, wówczas użytkownik może zadeklarować program powrotny na zasilanie podstawowe bez potrzeby zaniku napięć na sekcjach. 6.16

107 Parametr (7) Bieżący stan układu Nieznaczący, [stany układu] W każdym programie deklarowany jest bieżący stan układu przy sprawdzaniu pobudzeń. Bieżący stan jest określany przy odblokowaniu automatu oraz zawsze po zrealizowanym cyklu. Parametr pozwala określić stan sprzed zmiany łączników. Przykład: jeżeli w danym układzie został otwarty wyłącznik zasilania podstawowego, wówczas w danej chwili automat wykrywa otwarte wyłączniki zarówno zasilania podstawowego i rezerwowego. Parametr pozwala jednoznaczne określić, który program ma być zrealizowany. Parametr (8) Maksymalny czas wykonania cyklu x 100ms Parametr określa maksymalny czas: od początku cyklu -momentu, w którym wszystkie warunki pobudzeniowe zgodziły się, do końca cyklu momentu wykonania i ewentualnego potwierdzenia ostatniego kroku. Jeżeli parametr Maksymalny czas wykonania cyklu został przekroczy, automat generuje sygnał blokady po błędzie (przekroczony czas cyklu). Parametr (9) Liczba warunków pobudzeniowych 0-10 Użytkownik określa liczbę warunków pobudzeniowych. Dopuszczalne jest wprowadzenie więcej warunków pobudzeniowych niż wskazuje liczba. Kontrolowane będą tylko pobudzenia w zakresie określonym parametrem. Pozwala to na chwilowe ignorowanie pewnych warunków (właściwość pomocna przy uruchomieniach). Parametr (10) Warunki pobudzeniowe: Typ Element TP, Człon napięciowy, Sterowanie od PPZ Każdy warunek jest równoważny. Może być kontrolowany stan elementu terminala polowego, stan członu napięciowego oraz stan sterowania PPZ (Planowe Przełączenie Zasilania). Parametr (11), (13), (18), (20) Nazwa [nazwa] Parametr określa kontrolowany element. Używane są nazwy zadeklarowane wcześniej w terminalu polowym. Parametr (12) Element TP: Stan Określamy pożądany stan położenia elementu TP: Kontrola załączenia, Kontrola wyłączenia Kontrola załączenia - jeżeli element TP jest zamknięty, warunek jest spełniony, Kontrola wyłączenia - jeżeli element TP jest otwarty, warunek jest spełniony. Parametr (14) Człon napięciowy: Stan U<, U<T, U>, U>T Człon napięciowy może przyjąć stany: U< - pobudzenie członu bez opóźnienia czasowego. Jeżeli występuje zanik napięcia danego członu napięciowego, wówczas warunek jest spełniony U<T - pobudzenie członu z opóźnieniem czasowym deklarowanym w danym członie napięciowym. Jeżeli występuje zanik napięcia danego członu napięciowego, wówczas warunek jest spełniony. U> - pobudzenie członu bez opóźnienia czasowego.

108 Wersja: 01/2015 Jeżeli występuje obecność napięcia danego członu napięciowego, wówczas warunek jest spełniony. U>T - pobudzenie członu z opóźnieniem czasowym deklarowanym w danym członie napięciowym. Jeżeli występuje obecność napięcia danego członu napięciowego, wówczas warunek jest spełniony. Parametr (15) Sterowanie od PPZ: Nazwa PPZ1,PPZ2,PPZ3,PPZ4 Określamy, na który sygnał sterowania PPZ (Planowe Przełączenie Zasilania) mamy reagować. Sterowanie poszczególnymi liniami PPZ można zrealizować lokalnie: z klawiatury, z wejść dwustanowych, z interfejsów. Sygnały sterowania PPZ bez zadeklarowania ich w warunkach pobudzeniowych nie powodują żadnej reakcji. Jeżeli sygnały sterowania PPZ zostały zadeklarowane w warunkach pobudzeniowych, mogą one pobudzać program na żądanie. Program zostanie pobudzony, jeżeli wszystkie warunki zostaną spełnione. Kroki programu Jeżeli wszystkie warunki pobudzeniowe oraz stany układów zostaną spełnione dla danego programu, wówczas następuje przejście do wykonywania kroków programu. Nie są sprawdzane inne programy. Automat zaczyna cykl od kroku pierwszego. Każde wykonanie kroku (spełnienie warunku, jeżeli takie jest) powoduje przejście do kolejnego kroku. Parametr (16) Liczba kroków programu Parametr określa liczbę kroków programu. Dopuszczalne jest wprowadzenie większej liczby kroków niż wskazuje parametr. Program wykona jednak tylko tyle kroków, na ile wskazuje parametr. Parametr (17) Kroki programu: Typ Element TP, Człon napięciowy Każdy krok umożliwia wprowadzenie 2 typów: element terminala polowego lub stan członu napięciowego. Parametr (19) Element TP: Stan Parametr określa kontrolowane stany elementów TP: Kontrola załączenia, Kontrola wyłączenia, Sterowanie wyłącz z kontrolą, Sterowanie załącz z kontrolą, Sterowanie wyłącz z wyczekiwaniem, Sterowanie załącz z wyczekiwaniem, Sterowanie wyłącz bez wyczekiwania, Sterowanie załącz bez wyczekiwania. Kontrola załączenia - automat kontroluje stan położenia wybranego elementu. Jeżeli element TP jest zamknięty, wówczas krok jest wykonany. Kontrola wyłączenia - automat kontroluje stan położenia wybranego elementu. Jeżeli element TP jest otwarty, wówczas krok jest wykonany. Sterowanie wyłącz z kontrolą - automat steruje na wyłącz dany element i jednocześnie kontroluje stan położenia tego elementu. Jeżeli element TP jest otwarty, wówczas krok jest wykonany. 6.18

109 Sterowanie załącz z kontrolą - automat steruje na załącz dany element i jednocześnie kontroluje stan położenia tego elementu. Jeżeli element TP jest zamknięty, wówczas krok jest wykonany. Sterowanie wyłącz z wyczekiwaniem - automat steruje na wyłącz dany element i odczekuje czas sterowania zadeklarowany w danym elemencie TP (pozycja elementu TP nie jest kontrolowana sterowanie bez kontroli położenia). Sterowanie załącz z wyczekiwaniem - automat steruje na załącz dany element i odczekuje czas sterowania zadeklarowany w danym elemencie TP (pozycja elementu TP nie jest kontrolowana sterowanie bez kontroli położenia). Sterowanie wyłącz bez wyczekiwania - automat steruje na wyłącz dany element i przechodzi do realizacji kolejnego kroku. W tym sterowaniu automat nie odczekuje żadnego czasu oraz nie kontroluje stanu elementu TP (sam element TP jest sterowany na wyłącz przez czas zadeklarowany w danym elemencie TP, jednak nie wpływa to na wykonywanie kolejnych kroków). Sterowanie załącz bez wyczekiwania - automat steruje na załącz dany element i przechodzi do realizacji kolejnego kroku. W tym sterowaniu automat nie odczekuje żadnego czasu oraz nie kontroluje stanu elementu TP (sam element TP jest sterowany na załącz przez czas zadeklarowany w dany elemencie TP, jednak nie wpływa to na wykonywanie kolejnych kroków). Parametr (21) Człon napięciowy: Stan Parametr określa kontrolowane stany członów napięciowych: U<, U<T, U>, U>T U< - pobudzenie członu bez opóźnienia czasowego. Jeżeli występuje zanik napięcia danego członu napięciowego, wówczas warunek kroku jest spełniony. U<T - pobudzenie członu z opóźnieniem czasowym deklarowanym w danym członie napięciowym. Jeżeli występuje zanik napięcia danego członu napięciowego, wówczas warunek kroku jest spełniony. U> - pobudzenie członu bez opóźnienia czasowego. Jeżeli występuje obecność napięcia danego członu napięciowego, wówczas warunek kroku jest spełniony. U>T - pobudzenie członu z opóźnieniem czasowym deklarowanym w danym członie napięciowym. Jeżeli występuje obecność napięcia danego członu napięciowego, wówczas warunek kroku jest spełniony. Parametr (22) Zmiana stanu układu domyślnego Zał./Wył. Parametr pozwala zadeklarować, czy po zrealizowanym cyklu: ma zostać określony nowy stan domyślny, ma być zapamiętany poprzedni stan sprzed cyklu. Zagadnienie układu domyślnego zostało opisane szerzej w rozdziale stany układów. Parametr (23) Wykonaj po udanym cyklu: Bez blokady, Blokada czasowa, Blokada po cyklu Parametr (24) Człon napięciowy: opóźnienie Użytkownik może zdeklarować tryb postępowania po zrealizowanym poprawnym cyklu: bez blokady - po zrealizowanym poprawnym cyklu automat nie blokuje się. blokada czasowa - po zrealizowanym poprawnym cyklu automat blokuje się na czas zadeklarowany parametrem (24). Po tym czasie automat odblokowuje się samoczynnie 6.19

110 Wersja: 01/2015 (zostaje anulowana blokada wynikająca ze zrealizowania cyklu, jednak jeżeli w czasie tej blokady przyjdzie inna blokada powodująca zatrzask, automat nie odblokuje się). blokada po cyklu - po zrealizowanym poprawnym cyklu automat blokuje się, aż do ręcznego odblokowania Funkcje wejściowe Nastawienie SZR Funkcja wejściowa nastawia automatykę SZR do pracy. Odstawienie SZR Funkcja wejściowa odstawia automatykę SZR od pracy. Jeżeli automatyka SZR jest odstawiona, wówczas nie są kontrolowane żadne warunki pobudzeniowe. Funkcje wejściowe Nastawienia SZR i Odstawienia SZR działają w formie przerzutnika RS, przy czym priorytet ma funkcja Odstawienia SZR (jeżeli obydwie funkcje są aktywne). Wejście reinicjalizacji SZR'a (odblokowanie) Funkcja wejściowa odblokowująca automatykę SZR. Realizowane jest to poprzez anulowanie wszystkich blokad. Jeżeli któraś z blokad trwa permanentnie, wówczas nie dojdzie do odblokowania automatu. Pomocne w takiej sytuacji jest okienko Status dostępne w menu głównym programu konfiguracyjnego SAZ2000. Jest tam wyświetlana informacja o stanie członów napięciowych, stanie układu oraz o aktualnie występujących blokadach. Blokada od wejścia, Blokada SZR od PN1 [2], Blokada SZR od Zabezpieczeń 1 [2,3] Funkcje wejściowe blokujące automat SZR z zatrzaskiem. Jeżeli któraś z blokad przyjdzie w trakcie wykonywania programu, wówczas automat przerwie wykonywanie programu i wygeneruje sygnał blokady po błędzie. Blokada czasowa Funkcja wejściowa blokująca automat SZR bez zatrzasku (blokuje wtedy, gdy jest aktywna). Jeżeli ta blokada przyjdzie w trakcie wykonywania programu, wówczas automat przerwie wykonywanie programu i wygeneruje sygnał blokady po błędzie. Wejście PPZ 1 [2, 3, 4] Funkcje wejściowe powodują wygenerowanie sygnału na danej szynie PPZ, która może być wykorzystana do pobudzenia wybranego programu Funkcje wyjściowe [Nazwa programu] Funkcja wyjściowa sygnalizuje aktualne wykonywanie danego programu. Cykl SZR Funkcja wyjściowa sygnalizuje aktualne wykonywanie dowolnego programu. Cykl SZR gr 1, Cykl SZR gr 2, Cykl SZR gr 3 Funkcje wyjściowe sygnalizujące aktualne wykonywanie programu z danej grupy. SZR odstawiony Funkcja wyjściowa sygnalizuje odstawienie automatu SZR. 6.20

111 Blokada Funkcja wyjściowa sygnalizuje blokadę globalną (zbiorczą) SZR. Blokada od wejścia, Blokada SZR od PN1 [2], Blokada SZR od wejścia ZS1[2, 3], Blokada czasowa Funkcje wyjściowe sygnalizujące blokadę SZR od danych funkcji wejściowych. Blokada z systemu Funkcja wyjściowa sygnalizuje blokadę SZR z systemu (XMD-CCBUS, CANBUS). Blokada po udanym cyklu, Blokada po błędzie, Blokada od błędu położenia wyłączników Blokada po przekroczeniu czasu cyklu, Blokada po przekroczeniu czasu wyłącznika Funkcje wyjściowe sygnalizujące blokady SZR od wewnętrznych źródeł. Trwają aż do reinicjalizacji automatyki SZR. 6.21

112 UTX seria 3 KOMUNIKACJA SPIS TREŚCI 3. KOMUNIKACJA PROTOKÓŁ KOMUNIKACYJNY IEC PROTOKÓŁ KOMUNIKACYJNY XMD CCBUS AUTOMATYKA AOE KONFIGURACJA AUTOMATYKI AOE PROTOKÓŁ KOMUNIKACYJNY ALICE'79 AABUS KANAŁ TRANSMISYJNY DIFFCHANNEL TRBUS PROTOKÓŁ KOMUNIKACYJNY IEC EDYCJA IDENTYFIKATORA PROTOKOŁU IEC I SZYBKOŚCI TRANSMISJI CHARAKTERYSTYKA IMPLEMENTACJI PROTOKOŁU PODSTAWOWE FUNKCJE WARSTWY APLIKACJI MASKA IEC PRZYKŁAD ZASTOSOWANIA OBIEKTÓW PROGRAMOWALNYCH PROTOKÓŁ KOMUNIKACYJNY CANBUS ADRES URZĄDZENIA CAN-BUS POLECENIE RESETU I POLECENIE KONTROLNE BLOKADY KODY BŁĘDÓW WYKONANIA POLECEŃ POLECENIA NORMALNE I WYKONAWCZE MASKA CANBUS POŁĄCZENIE ELEKTRYCZNE...23

113 Wersja: 01/ KOMUNIKACJA Urządzenie standardowo jest wyposażone w obsługę: protokołu IEC 61850, protokołu XMD CCbus, automatyki AoE. Opcjonalnie urządzenie może być wyposażone w obsługę protokołów: Alice'79 AA-bus, DiffChannel TR-bus, IEC , PPM2 CAN-bus. Tabele obiektów oraz rozkazów dwóch ostatnich protokołów opcjonalnych zawierają dodatki: DODATEK 1 LISTA OBIEKTÓW IEC , DODATEK 2 LISTA OBIEKTÓW PPM2 CAN-BUS Protokół komunikacyjny IEC Protokół IEC61850 jest standardem określającym architekturę komunikacyjną dla systemów automatyki podstacji. Wykorzystuje sieć opartą na stacyjnych sieciach Ethernet, do komunikacji pomiędzy poszczególnymi IED (Intelligent Electronic Device). Wykorzystanie standardu IEC61850 wnosi wiele nowych rozwiązań dla przemysłu energetycznego. Jednym z najważniejszych jest to, że każdy IED pracujący w standardzie IEC61850, powinien komunikować się ze sobą niezależnie od producenta urządzenia. Wykorzystanie standardu, pozwala na pełną integrację wszystkich urządzeń wchodzących w skład podstacji. Wymiana informacji pomiędzy poszczególnymi IED opiera się na wiadomościach GOOSE, ich niewątpliwą zaletą jest szybkość (wynikająca z ich wysokiego priorytetu). Możliwe jest również tworzenie wirtualnych sieci dzięki nagłówkom VLAN, dodawanych do każdej wiadomości GOOSE. Należy wspomnieć o tym, że sama norma w żadnym stopniu nie definiuje działania algorytmów automatyk i funkcji zabezpieczeniowych. IED oparte na IEC61850 mogą wysyłać lub odbierać dane analogowe/stany za pomocą usług GOOSE (Generic Object Oriented Substation Event) oraz SV (Sampled Values). Miedziane kable sygnałowe zostają zastąpione przez ekranowaną skrętkę przewodów lub przez światłowód. Właściwości IEC61850: Modelowanie danych: Poszczególne elementy podstacji modelowane są jako IED, Raportowanie zmian: Możliwość wysyłania raportów do systemu nadrzędnego gdy nastąpi np. zmiana stanu, Szybkie wysyłanie zdarzeń: GOOSE umożliwia wysyłanie zdefiniowanych wiadomości, zawierających konkretne dane, Przechowywanie danych: Język SCL (Substation Communication Language) który pozwala na przechowywanie kompletnego modelu całej podstacji. Standard spełnia wymagania: Jeden protokół, biorący pod uwagę modelowanie różnych danych, niezależnie od od stacji na której będzie wdrażany, Zdefiniowanie podstawowych usług wymaganych do przesyłu danych, Współdziałanie systemów pochodzących od różnych producentów, Uniwersalny format do przechowywania danych nt. elementów skladowych stacji, 7.2

114 Określony sposób testowania urządzeń w ramach normy. Głównym celem przyświecającym twórcą nowego standardu, było ustandaryzowanie wszystkich urządzeń wchodzących w skład stacji, w każdym aspekcie ich działania. Standard IEC61850 opiera się na komunikacji pomiędzy poszczególnymi IED poprzez sieć Ethernet. Bardzo ważnym jest, aby sieć była niezawodna, nawet przy awarii jednego z urządzeń/węzłów. W tym celu Computers&Control stosuje mechanizmy redundancji połączeń: PRP dla sieci gwiaździstych, HSR dla sieci pierścieniowych. Dodatkowo, dla podniesienia niezawodności oraz szybkości działania, stosuje się urządzenia RedBox (redundancy box). Urządzenie stosowane jest jako koncentrator w sieciach PRP, przesyła on do systemu nadrzędnego pakiet, który dotarł szybciej (z dwóch redundantnych sieci, tym samym eliminując zdublowane wiadomości). Dodatkowo pozwala na podłączenie do redundantnej sieci IED, który z jakichś względów nie może zostać połączony z siecią w sposób tradycyjny (np. gdy ma tylko jedno gniazdo RJ-45). Mechanizmy redundancji połączeń mogą być mieszane, a zatem istnieje możliwość wyboru pomiędzy ilością połączeń a czasem rekonfiguracji sieci, tak, aby znaleźć rozwiązanie które będzie najbardziej optymalne dla danej podstacji. Wykorzystanie PRP: Protokół PRP opiera się na połączeniu wszystkich IED w sieć gwiaździstą do switcha-prp. A następnie do switchów zbiorczych które to już są połączone bezpośrednio do głównego kontrolera w podstacji. IED pracują w dwóch niezależnych od siebie pętlach. Redbox zapewnia łączność w razie przerwania jednej z pętli (należy zauważyć, że żeby łączność została zerwana, uszkodzeniu musiałoby ulec jednocześnie więcej niż jedno urządzenie w torze transmisji pakietu). Wykorzystanie HSR: Sieć wykorzystuje dwa równoległe połączenia nazywane PRP-A i PRP-B, a poszczególne urządzenia są połączone w pierścień między HSR a redboxami. Czyli każde urządzenie nadaje dwoma niezależnymi od siebie linkami, co powoduje że przerwanie jednego z nich nie powoduje zerwania transmisji. Wdrożenie standardu IEC61850 na podstacjach energoelektrycznych posiada wiele zalet: Standaryzacja: IEC61850 jest standardem używanym na całym świecie, tworzonym przez międzynarodową społeczność konstruktorów, co potwierdza, że jest to stabilna i wdrożona w wielu stacjach technologia. Wykorzystanie jednego standardu komunikacyjnego w urządzeniach pracujących na stacjach elektroenergetycznych, pozwala na komunikację wielu IED różnych producentów w ramach jednej stacji, i co za tym idzie eliminację konwerterów protokołów. Ponad to, zmniejszony zostaje czas (a co za tym idzie zredukowane koszty) na przeszkolenie personelu utrzymania ruchu. Zmniejszony koszt okablowania: Zamiast grubych miedzianych kabli realizujących drutowe przesyłanie sygnału, medium transmisyjnym jest światłowód/przewód Ethernetowy, co za tym idzie redukcja ilości połączeń wynosi około 80%. Zmiana ta nie tylko zmniejsza końcowy koszt stacji, ale również pozwala na większy porządek w okablowaniu. Zwiększona odporność na zakłócenia: dzięki zastosowaniu nowoczesnych mediów transmisyjnych przesył danych jest niezakłócony w torach transmisyjnych. Na wejściu układu przetwarzającego dostajemy dokładnie wartość zmierzoną, pozbawioną strat 7.3

115 Wersja: 01/2015 wynikających z np. spadków napięć. Automonitoring IED: Urządzenia IED wchodzące w skład stacji wysyłają co pewien czas wiadomość GOOSE, co dzięki systemowi timeoutów pozwala na wykrycie usterki zawczasu, a nie dopiero po nieudanym zadziałaniu lub odczycie/zapisie. Jest to zupełnie inne rozwiązanie w porównaniu do stacji na których nie wdrożono standardu, ponieważ przy tradycyjnym sterowaniu systemami automatyki, nigdy nie było pewności czy dane urządzenie zadziała gdy przyjdzie taka potrzeba. Nadzorowanie pracy stacji, z dowolnego komputera podpiętego do sieci: Znacznie ułatwia to konserwację stacji oraz ułatwia montaż systemu nadzorczego. Żeby przejrzeć np. raporty z działania urządzenia, wystarczy zapewnić inżynierom dostęp do sieci w której pracują urządzenia, co znacznie upraszcza budowanie systemów monitoringu działania stacji. Prostota i elastyczność: W stacjach opartych na IEC61850, znacznie uproszczone jest projektowanie samej stacji, do maksimum zmniejszona jest ilość schematów połączeń. Ponad to, dzięki językowi SCL, można łatwo zmodyfikować stację przy zachowaniu niskich kosztów. Samo uruchamianie kolejnych pól stacji, polega na powielaniu szablonu który został stworzony dla pierwszego pola. Bezpieczeństwo: Dzięki zastosowaniu stacji cyfrowej, wszystkie elementy są monitorowane pod względem obciążalności oraz poprawności pracy IED. Pozwala to na znacznie efektywniejsze rozplanowanie prac serwisowych, bez obawy o nagły brak dostawy prądu spowodowany awarią przez zbyt wyeksploatowane urządzenie zabezpieczeniowe. Każda awaria jest sygnalizowana w czasie rzeczywistym. Ponad to, ogromna ilość okablowania oraz aparatury pomocniczej, jest w stacjach działających wg normy IEC61850 wyeliminowana, co zmniejsza ryzyko błędu ludzkiego do minimum. W standardzie IEC61850 opieramy się na modelowaniu urządzeń podstacji elektroenergetycznych na węzły logiczne (Logical Nodes). Takim urządzeniem jest przykładowo przekaźnik nadprądowy który w normie modelowany jest jako Zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne i ma nazwę PTOC. W skład węzła PTOC wchodzą obowiązkowe dane z klasy wspólnego węzła logicznego oraz dane dodatkowe, będące charakterystyczne dla każdego LN. Węzeł logiczny PTOC wygląda następująco: Nazwa atrybutu Wyjaśnienie Mandatory/ Obligatory Mod Tryb M Beh Zachowanie M Health Kondycja M NamPlt Tabliczka znamionowa M OpCnt Licznik pracy O OpCntRs Zerowalny licznik pracy O Str Uruchomienie M Op Zadziałanie M TmASt Aktywna charakterystyka O TmACrv Typ krzywej działania O 7.4

116 StrVal Wartość startowa O TmMult Powielacz tarczy czasu O MinOpTmms Minimalny czas działania O MaxOpTmms Maksymalny czas działania O OpDlTmms Czas opóźnienia działania O TypRsCrv Typ krzywej zerowania O RsDlTmms Czas opóźnienia zerowania O DirMod Tryb kierunkowy O Poniżej przykładowy węzeł logiczny realizujący tylko obowiązkowe atrybuty Poszczególne składowe węzła logicznego PTOC mają strukturę hierarchiczną. Sama nazwa węzła logicznego jest zdefiniowana w normie, ale można do niej dodać prefix, żeby jednoznacznie identyfikować np. konkretne zabezpieczenie w danej stacji. Dodatkowo, informacje na temat samego węzła logicznego zawarte są w tabliczce znamionowej (atrybut NamPlt), co znacznie ułatwia integrację systemu. GOOSE Wiadomość GOOSE może być wykorzystywana m.in. do przesyłania pomiędzy urządzeniami będącymi w sieci wartości pomiarowych. Co więcej, GOOSE posiada ważną cechę, jaką są retransmisje, otóż wiadomości są wysyłane w stopniowo zwiększających się interwałach czasowych (maksymalnie do 2 minut), co pozwala na szybkie wykrycie usterki, a w razie przekroczenia czasu oczekiwania na wiadomość GOOSE urządzenie pozwala odpowiednio zareagować zmieniając np. stan SWE, na określony w programie konfigurującym. Na etapie implementowania w urządzeniach normy, bardzo ważny był czas w jaki wiadomości GOOSE mają zostać odebrane. Wg. IEC61850 czas jaki minie od wysłania do odebrania i przetworzenia wiadomości, nie może być dłuższy niż 3ms (z poziomu aplikacji IED wysyłającego, do poziomy aplikacji IED który odbiera GOOSE). Co za tym idzie, tak naprawdę nieuzasadniona wydaje się być obawa o to, że np. wyłącznik pobudzany tym sposobem będzie reagował wolniej niż rozwiązania oparte na automatyce standardowej (np. przekaźnik). W najgorszym przypadku, wyłącznik zadziała z takim samym czasem jak gdyby był oparty na tradycyjnym sterowaniu. 7.5

117 Wersja: 01/2015 Konfiguracja urządzenia w ramach standardu Zgodnie ze protokołem, każde urządzenie ma zaimplementowany plik CID, który jest w pełni zamodelowanym urządzeniem IED. Plik ten jest odczytywalny przez każdy program kliencki obsługujący standard IEC Nawet w razie braku takiego programu, odczytanie konfiguracji nie powinno nastręczać dużych problemów ze względu na to, że sam opis pliku CID napisany jest w języku SCL, który jest dość jasny i czytelny. Osoba integrująca system ma zatem pełne rozeznanie w elementach składowych konkretnej stacji. Dzięki zastosowaniu samego języka SCL, integrator ma o wiele bardziej zwiększone możliwości konfiguracji stacji, niż przy tradycyjnych rozwiązaniach nie wykorzystujących możliwości standardu IEC Producent dostarczając dokumentację MICS, jasno określa i definiuje przypisania węzłów logicznych do konkretnych zamodelowanych urządzeń, co dodatkowo ułatwia pracę dla integratora systemu. Dodatkowo, w sekcjach prywatnych pliku CID zawarta została informacja na temat odbieranych wiadomości GOOSE (m.in. o nagłówkach wiadomości odbieranych). Sam plik CID jest automatycznie tworzony przez program SAZ2000 i z punktu widzenia integratora systemu konfiguracja GOOSE odbieranych/wysyłanych odbywa się przez moduł w tymże programie. Oczywiście istnieje możliwość podglądu zarówno pliku wgrywanego do urządzenia, jak i z niego sczytanego. Poniżej podgląd modułu obsługującego protokół w programie SAZ2000. Każdy GOOSE wychodzący lub przychodzący może zostać przypisany do jednego z 32 wyjść binarnych dostępnych w urządzeniu (SWE). W konfiguracji dla GOOSE przychodzących, do skonfigurowanego SWE wpisywany jest stan, jaki przyjdzie w wiadomości GOOSE która jest przypisana do konkretnego wyjścia binarnego, integrator sam ustala,które wiadomości GOOSE mają być dopuszczone do urządzenia (poprzez ustawianie nagłówków). W konfiguracji dla GOOSE wychodzących, integrator ustala jaki nagłówek ma mieć GOOSE który zostanie wysłany po zmianie odpowiedniego SWE. Działanie IED zgodnie z protokołem Zamodelowane węzły logiczne dowolnego urządzenia pracującego w standardzie IEC61850, mogą został odczytane przez każdy program kliencki wspierający protokół. Program taki umożliwia wgląd we wszystkie parametry urządzenia (m.in. ilość zadziałań, stan). Każdy IED w trakcie działania wysyła wiadomości GOOSE, będące potwierdzeniem tego że działa 7.6

118 poprawnie. W skład wiadomości wchodzić może np. sygnał SWE z aktualnym jego stanem. Podczas zmiany zadanego przez użytkownika stanu, każdy IED generuje (po włączeniu w programie klienckim) raporty od tej zmiany zawierające w sobie całą strukturę zmienionego atrybutu, co pozwala na odczytanie czasu tej zmiany z dokładnością do 1ms Protokół komunikacyjny XMD CCBus Protokół XMD CCBus charakteryzuje się wysoką efektywnością przesyłania danych. Program SAZ 2000 jest podstawową aplikacją, która korzysta z tego protokołu. Wykorzystywany jest między innymi do: konfiguracji nastaw zabezpieczeń, przesyłania danych dzienników, przesyłania danych zakłóceń, sterowań telemechaniki, wizualizacji synoptyk lokalnych i zdalnych. Program SAZ 2000 może być zainstalowany na komputerze stacjonarnym lub laptopie. Urządzenia posiadają złącze Ethernet RJ45 wyposażone w protokół CCBus. Przy zastosowaniu łącza Ethernet-owego i switch-a możliwa jest komunikacja z urządzeniem przy pomocy lokalnego komputera np. laptopa (tzw. łącze inżynierskie). Poprzez wykorzystanie urządzenia Xserwer pełniącego rolę koncentratora możliwa jest: wizualizacja synoptyki lokalnej, wizualizacja synoptyki zdalnej (VPN), archiwizacja danych. 7.7

119 Wersja: 01/ Automatyka AoE Automatyka AoE jest technologią służącą do wymiany sygnałów binarnych przez sieć ethernet. Automatyka AoE jest nowoczesną formą szyn binarnych - fizyczne szyny binarne zostały zastąpione szynami wirtualnymi. Każde z urządzeń dysponuje zestawem 63 uniwersalnych binarnych sygnałów wewnętrznych SWE (rozdział: Sygnały wewnętrzne SWE). Automatyka AoE wykorzystuje SWE od 32 do 47, które mogą być wymieniane między urządzeniami poprzez ethernetowe połączenia sieciowe. Możliwości konfiguracyjne od strony urządzeń są identyczne dla wszystkich SWE. Różnica w konfiguracji SWE polega na konieczności skonfigurowania topologii wirtualnych połączeń WP. Dla SWE 1-31 topologia ta zawarta jest w fizycznych połączeniach (odrutowanie) pomiędzy urządzeniami. W AoE definiuje się sygnały, których konfiguracja polega na określeniu odbiorcy danego SWE. Natomiast dla sygnałów odbieranych nie definiuje się urządzeń źródłowych, od których dany SWE ma być odbierany. Do konfiguracji wirtualnych połączeń WP służy konfigurator AoE będący integralną częścią programu SAZ 2000 (rys. 3.1). Rysunek 3.1. Moduł konfiguracji AoE w programie SAZ2000 Pojawienie się warunków ustawiających SWE w urządzeniu wysyłającym powoduje wysłanie sygnału do skojarzonych z nim urządzeń odbierających. Sygnał jest wysyłany do urządzeń odbierających tak długo, jak długo utrzymują się warunki generowania danego SWE w urządzeniu wysyłającym. Opóźnienie zaniku danego sygnału w urządzeniach odbierających dany SWE jest zależne od ustawionego w konfiguratorze AoE czasu Częstotliwości odświeżania sygnałów i wynosi 3*To (rys. 3.2). Czas To jest ustawionym czasem częstotliwości odświeżania (rys. 3.3). Minimalny czas odświeżania wynosi 20ms. 7.8

120 urządzenie źródłowe Warunki pobudzeniowe SWE SWE w urządzeniu źródłowym t t swe x urządzenie docelowe SWE w urządzeniu docelowym t urządzenie docelowe SWE w urządzeniu docelowym t <2ms <2ms <2ms 3*To t Rysunek 3.2. Zależności czasowe AoE Konfiguracja automatyki AoE Konfigurator AoE bazuje na bieżącej konfiguracji stacyjnej - aby wykonać konfigurację AoE najpierw należy zdefiniować urządzenia stacji. Dostępne urządzenia pojawiają się w oknie tekstowym Dostępne urządzenia konfiguratora AoE. Okno konfiguratora AoE (rys. 3.3) podzielone jest na 3 części: lista zdefiniowanych szyn, okno definicji szyny, uwagi. Aby stworzyć nową wirtualną szynę należy nacisnąć klawisz Dodaj nową szynę. W oknie listy zdefiniowanych szyn pojawi się nowa pozycja. Należy wpisać nazwę nowej szyny w okienku Nazwa szyny. Następnie należy przeciągnąć wybrane urządzenia z okienka Dostępne urządzenia do okienek: Urządzenia wysyłające i Urządzenia odbierające. W ostatnim kroku należy zaznaczyć wybrany SWE. Definiowane wirtualnego połączenia (szyny) AoE dla danego SWE jest zakończone (rys. 3.3). 7.9

121 Wersja: 01/2015 Rysunek 3.3. Konfigurator AoE Każda wirtualna szyna może definiować jeden z typów połączenia: 1 do N - jedno urządzenie wysyłające i wiele urządzeń odbierających, N do 1 - wiele urządzeń wysyłających i jedno urządzeń odbierające. (przykład - Rysunek 3.4). Nazwa szyny Z urządzenia Do urządzenia Sygnał Szyna 1 UTX 1 UTX 2, UTX 3 2 Szyna 2 UTX 2, UTX 3 UTX 1 5 UTX 2 UTX Swe 2 3 Swe 2 UTX 3 Swe 2 UTX 2 Swe 5 UTX 3 Swe 5 Swe 5 UTX 1 Rysunek 3.4. Wirtualne szyny AoE 7.10

122 Dla każdego z urządzeń wysyłających można zdefiniować maksymalnie 16 urządzeń odbierających. Oznacza to, że każde urządzenie może wysyłać wybrane sygnały SWE maksymalnie do 16 różnych urządzeń. Nie ma ograniczenia na liczbę szyn definiowanych dla pojedynczego urządzenia wysyłającego. Urządzenie wysyłające może wysyłać dowolną liczbę sygnałów SWE (maksymalnie wszystkie) do każdego ze skojarzonych z nim urządzeń odbierających. W polu Uwagi konfiguratora AoE wypisywane są komunikaty związane z obecną konfiguracją AoE. Konfigurator AoE pozwala na graficzne przedstawienie wirtualnych połączeń między urządzeniami (Rysunek 3.5). Aby otworzyć diagram przedstawiający konfigurację AoE należy nacisnąć przycisk Podgląd w konfiguratorze AoE (Rysunek 3.3). Rysunek 3.5 przedstawia zdefiniowane 3 szyny: Nazwa Szyny Z urządzeń Do urządzeń Sygnał Szyna1 Utx1 Utx2,Utx3,Utx4,Utx5 swe 32 Szyna2 Utx2,Utx3,Utx4,Utx5 Utx1 swe 33 Szyna3 Utx2,Utx4 Utx8 swe 34 Rysunek 3.5. Graficzny podgląd AoE 7.11

123 Wersja: 01/2015 Po zakończeniu tworzenia konfiguracji AoE należy ją zapisać klikając klawisz Zapisz w konfiguratorze AoE. Po naciśnięciu Zapisz pojawi się lista urządzeń, dla których konfigurator automatycznie wygenerował nastawy AoE (których nastawy trzeba uaktualnić). Aby uaktualnić nastawy w urządzeniach należy połączyć się z danym urządzeniem i wykonać ponowny zapis nastaw. Urządzenia, które należy uaktualnić oznaczone są znaczkiem. Podgląd nastaw AoE urządzenia możliwy jest w zakładce AoE nastaw danego urządzenia (Rysunek 3.6). Rysunek 3.6. Podgląd nastaw AoE danego urządzenia Powyższy Rysunek 3.6 przedstawia następującą konfigurację AoE dla urządzenia Utx1: włączony odbiór sygnałów swe 33 i swe 34, ustawione wysyłanie sygnału swe 32 do urządzeń Utx2,Utx3,Utx4 i Utx

124 3.4. Protokół komunikacyjny ALICE'79 AAbus ALICE'79 jest wewnętrznym protokołem firmy C&C służącym do wymiany informacji pomiędzy: zabezpieczeniem typu MASTER (UTXvMR, UTXvMSZ oraz UTXvMSZ+), urządzeniami typu SLAVE (UTX z pomiarem 3 prądów fazowych). Interfejsem protokołu jest łącze światłowodowe: jednomodowe dla UTXvMR, wielomodowe dla UTXvMSZ oraz UTXvMSZ+. Urządzenie MASTER wysyła jednakową ramkę do każdego urządzenia SLAVE (tryb transmisji broadcast). Transmisja następuje co 1ms z prędkością 1Mbps. Urządzenia SLAVE po poprawnym odebraniu ramki odpowiadają bezzwłocznie własną ramką. Dodatkowo urządzenia SLAVE synchronizują swoje pomiary analogowe od ramki MASTERA. Ramka przesyłana od MASTER do SLAVE zawiera informacje: aktualną datę i czas MASTERA, rozkazy sterujące (np. WYŁĄCZENIE od zab. Szyn, WYŁĄCZENIE od LRW lub MR). Ramka przesyłana od SLAVE do MASTER zawiera informacje: 3 próbki analogowe prądów fazowych, 2 wektory pozycji terminala polowego (pozycja prosta oraz pozycja zanegowana), dodatkowe informacje: poprawność wielkości analogowych, poprawność wielkości dwustanowych, Urządzenie SLAVE w trybie SERWISU, błędy odwzorowania elementów TP (2 bity generowane w SLAVE), w komunikacji z UTXvMSZ+ dodatkowo: pobudzenie LRW z udziałem prądu, pobudzenie LRW bez udziału prądu. Pobudzenie rejestratora w urządzeniu typu MASTER powoduje automatyczne pobudzenie rejestratorów w urządzeniach typu SLAVE. Włączenie protokołu ALICE'79 AAbus oraz nadanie adresu dokonuje się: w programie SAZ 2000 okno Adresy, w pulpicie lokalnym poprzez funkcję TRANSFER Kanał transmisyjny DiffChannel TRBus Przesyłanie sygnałów SWE pomiędzy zabezpieczeniami jest standardowo dostępne w zabezpieczeniach z modułem różnicowym RP. Dodatkowo istnieje możliwość wyposażenia innych zabezpieczeń w kanał transmisyjny TRBus na specjalne zamówienie (bez modułu zabezpieczenia różnicowo-prądowego). W kanale transmisyjnym TRBus przesyła się dodatkowe dane będące odbiciem pewnych wybranych binarnych sygnałów wewnętrznych. Wykorzystując kanał transmisyjny TRBus możliwe jest wysłanie do 8 binarnych stanów (widzianych w odpowiedniej grupie SWE) wypracowane przez programowalną logikę 7.13

125 Wersja: 01/2015 zabezpieczenia A w celu wykorzystania w dowolnie programowalny sposób przez zabezpieczenie B. Sygnały te mogą być wykorzystane np. do blokowania wyłączenia lub wymuszenia wyłączenia dla dowolnego modułu przeciwległego zabezpieczenia. Przy wykorzystaniu sygnałów SWE kanału transmisyjnego TRBus można jednocześnie wykorzystywać stopień różnicowo-prądowy, ale nie jest to konieczne konfigurując jedynie parametry kanału transmisyjnego TRBus. Zachowanie sygnałów binarnych w przypadku braku wymiany danych pomiędzy zabezpieczeniami następuje automatyczne, w sposób skonfigurowany w nastawach. Parametry transmisji, które zostały omówione powyżej są wspólne z zabezpieczeniem różnicowym. Na rys. 3.7 przedstawiono schemat funkcjonalny dla sygnałów SWE kanału transmisyjnego TRBus. Sygnały SWE kanału transmisyjnego TRBus Funkcje wejściowe PARAMETRY: konfiguracja sygnałów SWE (ustawianie dla sygnałów wysyłanych oraz konsumpcja sygnałów odebranych) Sygnał odbierany swe 56 stan domyślny Sygnał wysyłany swe 48 Sygnał odbierany swe 57 sygnałów odbieranych Sygnał wysyłany swe 49 Sygnał odbierany swe 58 SWE Sygnał wysyłany swe 50 Sygnał odbierany swe 59 Sygnał wysyłany swe 51 Sygnał odbierany swe 60 PARAMETRY Sygnał wysyłany swe 52 Sygnał odbierany swe 61 KANAŁU Sygnał wysyłany swe 53 TRANMISYJNEGO Sygnał odbierany swe 62 Sygnał wysyłany swe 54 TRBus Sygnał odbierany swe 63 Sygnał wysyłany swe 55 tryb pracy (Master/Slave) szybkość transmisji Sygnały wejściowe Funkcje wyjściowe Sygnały wyjściowe Rysunek 3.7. Schemat funkcjonalny dla sygnałów SWE kanału transmisyjnego TRBus Ustawienia konfiguracji sygnałów SWE kanału transmisji TRBus są dostępne na karcie ustawień Kanał różnicowy (obszar (2) okna Kanał różnicowy). Obszar (1) konfiguracji zabezpieczenia różnicowo-prądowego został opisany w rozdziale: Zabezpieczenie różnicowo-prądowe. 7.14

126 Obszar (1) edycji parametrów zabezpieczenia różnicowo-prądowego Obszar (2) konfiguracji sygnałów SWE kanału transmisji TRBus Rysunek 3.8: Okno modułu różnicowo-prądowego. Rys. 3.9 przedstawia sposób logicznego powiązania sygnałów wewnętrznych pomiędzy dwoma zabezpieczeniami. Zabezpieczenie 1 Kanał transmisyjny TRBus Sygnał wysyłany przez zab.1.swe 48 Sygnał odbierany przez zab.2. swe 56 Sygnał wysyłany przez zab.1.swe 49 Sygnał odbierany przez zab.2. swe 57 Sygnał wysyłany przez zab.1.swe 50 Sygnał odbierany przez zab.2. swe 58 Sygnał wysyłany przez zab.1.swe 51 Sygnał odbierany przez zab.2. swe 59 Sygnał wysyłany przez zab.1.swe 52 Sygnał odbierany przez zab.2. swe 60 Sygnał wysyłany przez zab.1.swe 53 Sygnał odbierany przez zab.2. swe 61 Sygnał wysyłany przez zab.1.swe 54 Sygnał odbierany przez zab.2. swe 62 Sygnał wysyłany przez zab.1.swe 55 Sygnał odbierany przez zab.2. swe 63 Sygnał odbierany przez zab.1. swe 56 Sygnał wysyłany przez zab.2.swe 48 Sygnał odbierany przez zab.1. swe 57 Sygnał wysyłany przez zab.2.swe 49 Sygnał odbierany przez zab.1. swe 58 Sygnał wysyłany przez zab.2.swe 50 Sygnał odbierany przez zab.1. swe 59 Sygnał wysyłany przez zab.2.swe 51 Sygnał odbierany przez zab.1. swe 60 Sygnał wysyłany przez zab.2.swe 52 Sygnał odbierany przez zab.1. swe 61 Sygnał wysyłany przez zab.2.swe 53 Sygnał odbierany przez zab.1. swe 62 Sygnał wysyłany przez zab.2.swe 54 Sygnał odbierany przez zab.1. swe 63 Sygnał wysyłany przez zab.2.swe 55 Rysunek 3.9. Sposób logicznego powiązania sygnałów wewnętrznych pomiędzy dwoma zabezpieczeniami Zabezpieczenie

127 Wersja: 01/2015 Sygnały odbierane i wysyłane posiadają rozdzielną numerację. Sygnał wysłany ma zawsze odpowiadający mu sygnał odbierany, tak jak przedstawiono to na powyższym diagramie. Przykład: wysłany przez zabezpieczenie pierwsze sygnał SWE nr 48 odpowiada sygnałowi SWE nr 56 odebranemu przez zabezpieczenie drugie. Aby sygnał SWE był wysłany należy w odpowiedniej funkcji wyjściowej zaznaczyć sygnał wewnętrzny i wpisać wybrany numer SWE (48-55). Stan logiczny wybranej funkcji wyjściowej będzie przypisywany do zaprogramowanego sygnału SWE, a następnie wysyłany do drugiego zabezpieczenia. Jeżeli dany sygnał wewnętrzny nie został przypisany, wówczas jego wartość ma zawsze wartość zero. Odbierany sygnał można wykorzystać w logice działania poprzez użycie odpowiedniego numeru sygnału SWE (56-63) na dowolną funkcję wejściową. Przykładowo mogą to być funkcje wejściowe: Blokada czasu opóźnień, Wejście zewnętrzne WYŁACZ (awaryjne), Blokada wyłączenia, blokady poszczególnych stopni oraz blokady wyłączeń dowolnych stref, które mogą być uzależnione od sygnałów odebranych z innego zabezpieczenia. Dzięki stworzeniu takich logik można zapewnić szybkie i selektywne zadziałania zabezpieczeń. Jeżeli wystąpi zaburzenie transmisji w kanale transmisyjnym TRBus, wówczas zostanie to zakomunikowane wpisem do dziennikach oraz poprzez załączenie funkcji wyjściowej Błędy transmisji w kanale różnicowym. W tej sytuacji danemu sygnałowi odbieranemu zostanie przypisany jego stan domyślny określony parametrem Stan przy braku połączenia. Po wybraniu w oknie Kanał różnicowy danego odbieranego sygnału otwiera się jego okno konfiguracyjne (rys. 3.10) pozwalające: przypisać nazwę, określić stan domyślny określony parametrem Stan przy braku połączenia. Rysunek Przypisanie odbieranemu sygnałowi SWE 56: nazwy i jego stanu domyślnego Do parametru Stan przy braku połączenia można przypisać wartość: zero 0, jeden 1, ostatnio otrzymaną

128 Maksymalny czas opóźnienia od momentu ustawienia sygnału wysyłanego SWE w zabezpieczeniu 1 do ustawienia sygnału odbieranego SWE w zabezpieczeniu 2 jest zależny od prędkości transmisji i wynosi: 9600bitów/s - 42ms, 19200bitów/s - 23ms, 38400bitów/s - 14ms, 57600bitów/s - 11ms, 64000bitów/s - 10ms, bitów/s - 7ms. Jeżeli wymaga tego specyfika działania zabezpieczenia należy zadbać (przez odpowiednią logikę), aby sygnał SWE wysyłany trwał co najmniej przez maksymalny czas opóźnienia. Przykład zastosowania sygnałów SWE kanału transmisyjnego TRBus: Rysunek Realizacja współwyłączania z wykorzystaniem sygnałów kanału transmisyjnego TRBus Innym przykładem jest realizacja funkcji tzw. jednolitego interfejsu telezabezpieczeniowego. 7.17

129 Wersja: 01/ Protokół komunikacyjny IEC Protokół komunikacyjny IEC jest opcjonalnym protokołem dla urządzeń UTX3 firmy Computers & Control Edycja identyfikatora protokołu IEC i szybkości transmisji. Edycja parametrów protokołu komunikacyjnego IEC jest możliwa z poziomu : programu SAZ 2000 okno Adresy, pulpitu lokalnego - menu TRANSFER. Aby edytować parametry protokołu komunikacyjnego IEC z poziomu pulpitu lokalnego należy kolejno: 1. wybrać menu TRANSFER. 2. Naciskając klawisz N wybrać menu: Protokół IEC 103: aktywny/nieaktywny, Szybkość transmisji: Identyfikator IEC: 3. Strzałkami góra/dół wybrać ustawienia, 4. zatwierdzić klawiszem S, 5. aby wyjść z tego menu należy nacisnąć klawisz S Charakterystyka implementacji protokołu Warstwa fizyczna W urządzeniu połączenie w protokole IEC jest realizowane przy pomocy łączy optycznych simplex ST wielomodowych lub FC/PC jednomodowych. Specyfikacja złącza optycznego jest określona przez standard ST lub FC/PC. Przy połączeniu sygnałów Rx, Tx należy zastosować przeplot. Warstwa linku Piąty bajt w jednostkach ASDU stanowi pole Function Type (FUN). Wartość tego pola jest wyszczególniona w tablicy obiektów. Nie wykorzystuje się znaku specjalnego <0xE5>, potwierdzenia negatywne mają postać krótkich ramek - ramek bez danych. Warstwa aplikacji Zaimplementowane zostały następujące funkcje (wg opisu w normie IEC ): synchronizacja czasu, transmisja komendy, funkcja general interrogation, funkcja inicjalizacji stacji. Nie wprowadzono obsługi generic services, poziom zgodności leży w zakresie w/w funkcji. Dane cykliczne, pomiary są dostępne poprzez przepytywanie urządzenia funkcją linku nr 11 (bit PRM=1) w postaci ASDU 9. Mnożnik wartości fixed jest równy k=1.2 dla wszystkich pomiarów. Dane spontaniczne są dostępne w trakcie przepytywania urządzenia (odczyt danych cyklicznych). Poprzez funkcję linku 10 (bit PRM=1) urządzenie ustawia bit ACD w polu Control ramki protokołu. Dane spontaniczne są buforowane, może jednak nastąpić nadpisanie tych danych co powoduje utratę informacji. Dlatego należy zadbać o odpowiednio częste 7.18

130 przepytywanie urządzenia o dane spontaniczne. Dane spontaniczne są wysyłane w postaci ASDU 1, ASDU 2. Możliwe jest wysłanie spontanicznego pomiaru zmiennoprzecinkowego zgodnego ze standardem w postaci ASDU 4 (np. odległość miejsca zwarcia) Podstawowe funkcje warstwy aplikacji W urządzeniach zaimplementowano następujące podstawowe funkcje warstwy aplikacji (ang. basic aplication functions): Synchronizacja czasu funkcja synchronizacji czasu realizowana jest jako broadcast oraz z potwierdzeniem przez ramkę z ASDU 6. Funkcja inicjalizacji stacji jako potwierdzenie inicjalizacji stacji jest zwracana wiadomość w postaci ramki z ASDU 5. Funkcja General Interrogation dostępne są ASDU 1 i ASDU 2 o numerach elementów informacji INF opisanych w tablicy obiektów. Transmisja komendy komendy realizowane są poprzez wysłanie ramki z ASDU 20 do urządzenia wg tabeli w dodatku Maska IEC Poprzez maskę IEC następuje aktywowanie danego obiektu w celu wysyłania do systemu nadrzędnego. Maskę IEC definiuje się w nastawach urządzenia w programie SAZ W programie SAZ 2000, po otwarciu okna urządzenia, przechodzimy kolejno przez: 1. Okno nastaw online, 2. Przycisk Funkcje rozszerzone - zostaje wywołane okno Funkcje rozszerzone,, 3. Wybieramy zakładkę Maska IEC otwieramy okno podglądu nastaw (rys. 3.14). Rysunek Przykładowa konfiguracja maski IEC Dwukrotne kliknięcie danego obiektu powoduje załączenie (wyłączenie) działania obiektu. Obiekty aktywne na liście mają zaznaczony Stan Zał. i są wyróżnione kolorem. W oknie maski IEC użyto nazwy fabryczne dla: stref, elementów łączników sterownika pola, 7.19

131 Wersja: 01/2015 funkcji logicznych i prostych funkcji I/O Przykład zastosowania obiektów programowalnych Wybranie obiektu z grupy 2*) lub 3*) umożliwia wysłanie obiektu programowalnego (status GI, zdarzenie). Wysyłanie stanu i zdarzenia zmiany tego stanu od wejścia fizycznego W celu wysyłania informacji o stanie wejścia fizycznego można wykorzystać sygnały prostych wejść/wyjść - funkcji I/O. Na karcie ustawień Proste wejścia/wyjścia znajduje się 16 prostych sygnałów wejścia i wyjścia. Jako wejście wybieramy interesujące nas fizyczne wejście, natomiast jako wyjście wybieramy wpis do dziennika. Następnie aktywujemy obiekt za pomocą maski wybranego sygnału prostego wejścia/wyjścia. Wysyłanie stanu i zdarzenia zmiany tego stanu od dowolnie zaprogramowanego sygnału przez logikę zabezpieczenia. W celu wysyłania informacji wypracowanej przez odpowiednią logikę można wykorzystać funkcje logiczne. Funkcje logiczne są dostępne na karcie ustawień Funkcje logiczne (FXL). Istnieje możliwość dziennikowania funkcji logicznych poprzez zaznaczenie opcji wpis do dziennika. W takiej funkcji logicznej można użyć programowalnego argumentu, modyfikatora i opóźnienia. Następnie aktywujemy obiekt za pomocą maski wybranej funkcji logicznej. Wysyłanie stanu i zdarzenia zmiany tego stanu od sygnału skonfigurowanego przez element łącznika (sterownika pola). W celu wysyłania informacji wypracowanej przez element łącznika terminala polowego należy skonfigurować Wejście stanu danego łącznika. Po skonfigurowaniu nastaw sterownika pola aktywujemy ten element terminala polowego (pozycja położenia skonfigurowanego elementu sterownika pola) za pomocą maski IEC Protokół komunikacyjny CANBus Protokół CANBus jest opcjonalnie implementowany dla urządzeń UTX3 firmy Computers & Control. Protokół ten jest zgodny również ze standardem CANBus PKP Adres urządzenia CAN-bus Edycja parametrów: odbiorca logiczny, adres urządzenia (meldunki na magistrali CANBus) jest możliwa z poziomu: programu SAZ 2000 okno Adresy, pulpitu lokalnego - menu TRANSFER. Aby edytować parametry protokołu CAN-bus z poziomu pulpitu lokalnego należy kolejno: 1. wybrać menu TRANSFER. 2. Naciskając klawisz N wybrać menu: Protokół CANBUS : aktywny/nieaktywny, Identyfikator CAN:, 3. Strzałkami góra/dół wybrać ustawienia, 4. zatwierdzić klawiszem S, 5. aby wyjść z tego menu należy nacisnąć klawisz S. Adres CAN można ustawić w zakresie W celu uaktualnienia adresu należy zrestartować urządzenie. 7.20

132 Polecenie resetu i polecenie kontrolne Wprowadzono obsługę polecenia resetu i polecenia kontrolnego indywidualnego. Polecenie resetu powoduje restart urządzenia. Polecenie kontrolne indywidualne powoduje wysłanie meldunku potwierdzenia wykonania tego polecenia. Potwierdzenie powtarza kod polecenia kontrolnego indywidualnego Blokady Wprowadzono blokadę wykonywania poleceń, która jest zależna od stanu łącznika nr 13 w sterowniku pola. Przypisanie stanów wejść dwustanowych lub sygnałów wewnętrznych do stanów łącznika nr 13 można wykonać przy pomocy programu SAZ 2000 modyfikując parametry sterownika pola - okienko funkcje rozszerzone w nastawach, program SAZ Znaczenie stanu łącznika nr 13: stan załączony - praca ręczna, stan wyłączony - praca automatyczna Kody błędów wykonania poleceń Wprowadzono następujące kody błędów wykonania poleceń, meldunek o kodzie 6 z rodzajem potwierdzenia 5, potwierdzenie błędnego wykonania polecenia (starszy bajt kodu błędu=0): Młodszy bajt kodu Opis 1 nie ma takiego polecenia normalnego, patrz lista n/w; 2 błędny kod polecenia wykonawczego; 3 oczekiwano na polecenie normalne z drugiej magistrali, otrzymano inne polecenie; 4 oczekiwano na polecenie normalne z drugiej magistrali, otrzymano polecenie normalne na drugiej magistrali, ale od innego urządzenia; 5 polecenie normalne otrzymano także z drugiej magistrali poprawne, ale po czasie 100ms; 6 polecenie wykonawcze nie od urządzenia, które wysłało polecenie sterujące; 7 oczekiwano na polecenie wykonawcze, otrzymano sterujące; 8 żadne z poleceń wykonawczych nie przyszło na czas; 9 oczekiwano na polecenie sterujące, otrzymano wykonawcze; 11 urządzenie UTX odrzuciło polecenie wykonawcze; 12 UTX jest w trybie pracy ręcznej; 13 błędny kod polecenia kontrolnego; 14 błędny kod polecenia resetu. Tabela 3.1. Kody błędów wykonania poleceń Polecenia normalne i wykonawcze Odbierane są polecenia o priorytetach (bity ID10..ID8 arbitrażu): 001 synchronizacja czasu, 011 polecenia i potwierdzenia z następujących kategorii urządzeń: sterownika komunikacyjnego podstacji, numery urządzeń 212, 213, terminala podstacyjnego, numery urządzeń 224, 225, 7.21

133 Wersja: 01/2015 testerów diagnostyczno - serwisowych, numery urządzeń , polecenia normalne mają trzeci bajt w meldunku, rodzaj polecenia, równy 4, polecenia wykonawcze mają trzeci bajt w meldunku, rodzaj polecenia, równy 3. Lista poleceń zawarta jest w dodatku Maska CANBus W programie SAZ 2000 możliwe jest zamaskowanie pojedynczych bitów w seriach statusowych. Zasada działania maski CANBus jest analogiczna jak maski IEC. W programie SAZ 2000, po otwarciu okna urządzenia, przechodzimy kolejno przez: 1. Okno nastaw online, 2. Przycisk Funkcje rozszerzone - zostaje wywołane okno Funkcje rozszerzone,, 3. Wybieramy zakładkę Maska CANBUS otwieramy okno podglądu nastaw. Rysunek Przykładowa konfiguracja maski CAN Jeżeli dany bit jest zamaskowany, nie zostanie transmitowany nawet po zmianie (ustawiona będzie wartość 0 jako domyślna). Dodatkowo, jeżeli w danej serii statusowej będą zamaskowane wszystkie bity tą serię statusową urządzenie pominie przy meldunkach wolnych (statusowych) oraz szybkich. Wszystkie te operacje mają na celu zminimalizowanie ruchu w sieci CANBus. Wielkości pomiarowe, jeżeli występują, również podlegają zamaskowaniu poprzez maskę CANBus ustawianą poprzez program SAZ Jeżeli pomiar zostanie zamaskowany jest on pomijany w meldunkach wolnych. 7.22

134 Połączenie elektryczne Nr zacisku Nr pin złącza PHENIX Opis sygnału Tx+,Rx+: RS485, CANBus podstawowy (Can1) Tx,Rx : RS485, CANBus podstawowy (Can1) Tx+,Rx+: RS485, CANBus rezerwowy (Can2) Tx,Rx : RS485, CANBus rezerwowy (Can2) Rysunek Połączenie elektryczne opis sygnałów 7.23

135 UTX seria 3 OBUDOWY SPIS TREŚCI 4. OBUDOWY OBUDOWY U-19'' WIDOK RZECZYWISTY WYMIAROWANIE PROFISET 63 I WIDOK RZECZYWISTY WYMIAROWANIE SZABLON ZAWIASÓW...9

136 Wersja: 01/ OBUDOWY 4.1. Obudowy U-19'' Widok rzeczywisty Rysunek 4.1. Obudowa 3U-19'' do montażu zatablicowego - widok rzeczywisty. Przedstawiona na rysunku obudowa przeznaczona jest do montażu zatablicowego. Okablowanie zabezpieczenia sprowadza się do okablowania złącz, co usprawnia ewentualną podmianę lub demontaż zabezpieczenia. Dla obudowy 3U-19 maksymalna ilość pakietów wejść/wyjść wynosi:

137 Wymiarowanie Rysunek 4.2. Kaseta 3U-19`` - wymiary 9.3