PROJEKT OSŁON STAŁYCH

Transkrypt

1 PROJEKT OSŁON STAŁYCH Publiczny Specjalistyczny ZOZ w Inowrocławiu ul.poznańska Inowrocław Szpital Powiatowy im. dr L. Błażka ul.poznańska Inowrocław GABINET RTG pomieszczenie nr 1065 grudzień 2011 mgr fizyki Krystyna Bręczewska - Jankowska

2 Spis treści 1 Podstawa opracowania 2 Metody obliczeń grubości osłon stałych 3 Przedmiot projektu 4 Opis osłon stałych 5 Aparatura radiologiczna 6 Założenia przyjęte do obliczeń 7 Parametry przyjęte do obliczeń 8 Wyniki obliczeń 9 Wnioski końcowe 10 Wymagania wynikające z obowiązujących przepisów 11 Rysunki Rys. 1/2 Lokalizacja Pracowni Rentgenodiagnostycznej na fragmencie rzutu I pietra w skali 1: 50 Rys. 2/2 Odległości źródła promieniowania od osłon stałych w skali 1: 50

3 1. PODSTAWA OPRACOWANIA Polska Norma PN-86/J Obliczenia osłon stałych, Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej ( Dz. U. Nr 51 poz. 265 ), Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi ( Dz.U. Nr 180 poz.1325 ), Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. PRAWO ATOMOWE ( Dz.U. nr 3 poz.18 z r. z późn. zmianami), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego ( Dz.U. nr 20 poz.168 ), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r. w sprawie dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego albo przy zgłoszeniu wykonywania tej działalności ( Dz.U. nr 220 poz z r. z późn. zmianami), Dane techniczne stomatologicznego aparatu rentgenowskiego do zdjęć punktowych Gendex Expert DC produkcji firmy Gendex, Podstawowe dane techniczne zestawu RTG do zdjęć kostnych i płucnych BENNETT produkcji Bennett X-ray Technology, Copiague, USA. Inwentaryzacja budowlana. 2/33

4 2. METODY OBLICZENIA OCHRONNOŚCI OSŁON STAŁYCH wg PN - 86/J OSŁONY PRZED PROMIENIOWANIEM PIERWOTNYM KROTNOŚĆ (k) OSŁABIENIA PROMIENIOWANIA Krotność k osłabienia promieniowania pierwotnego przez osłonę obliczono ze wzoru : P I t k= y (1) D L 2 gdzie : P - moc dawki w odległości lm od ogniska lampy przeliczona dla prądu anodowego o natężeniu ImA [mgy -min." 1 - m 2 -ma' 1 ] I - nominalne natężenie prądu anodowego lampy rentgenowskiej [ma] D - dawka tygodniowa wyznaczona z najwyższych dawek dopuszczalnych podanych w obowiązujących przepisach dla osób należących do danej grupy narażenia [mgy] L - najmniejsza odległość ogniska lampy od osłony w ustalonych warunkach pracy [m] y - współczynnik osłabienia w ośrodku znajdującym się pomiędzy źródłem promieniowania a miejscem osłanianym t - czas narażenia na promieniowanie w ciągu tygodnia DAWKA TYGODNIOWA PRZYJĘTA DO OBLICZEŃ Do obliczeń przyjęto wartości podane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi ( Dz. U. Nr 180 poz.1325 ) które określa w 2.1., że konstrukcja ścian, stropów, okien, drzwi oraz zainstalowane urządzenia ochronne w pracowni rentgenowskiej, zabezpiecza osoby pracujące: 1) w gabinecie rentgenowskim przed otrzymaniem w ciągu roku dawki przekraczającej 6 msv, 2) w pomieszczeniach pracowni rentgenowskiej poza gabinetem rentgenowskim przed otrzymaniem w ciągu roku dawki przekraczającej 3 msv, 3) w pomieszczeniach poza pracownią rentgenowską, a także osoby z ogółu ludności przebywające w sąsiedztwie przed otrzymaniem w ciągu roku dawki przekraczającej 0,5 msv. Jednocześnie w 3.1. rozporządzenie określa,że konstrukcja ścian i stropów oraz okien i drzwi pracowni rentgenowskiej znajdujących się w budynkach mieszkalnych zapobiega otrzymaniu przez osoby z ogółu ludności w roku kalendarzowym dawki skutecznej (efektywnej), związanej z wykorzystywaniem promieniowania jonizującego w pracowni rentgenowskiej, przekraczającej wartość 0,1 msv. 3/33

5 Do obliczeń przyjęto zgodnie z PN-86/J wartości dawek tygodniowych odpowiednio równe 1/50 granicznych dawek rocznych określonych w rozporządzeniu i odpowiadających im dawek pochłoniętych w powietrzu. Wartości dawek przyjmowanych do obliczeń przedstawia poniższa tabela. określenie miejsca przebywania osób Przyjęta dawka tygodniowa D agy mgy w gabinecie rentgenowskim 104,40 0,1044 w pomieszczeniach pracowni rentgenowskiej poza gabinetem rentgenowskim w pomieszczeniach poza pracownią rentgenowską, a także osoby z ogółu ludności przebywające w sąsiedztwie osoby z ogółu ludności przebywające w sąsiedztwie, jeśli pracownia rentgenowska znajduje się w budynku mieszkalnym CZAS (t) NARAŻENIA NA PROMIENIOWANIE W CIĄGU TYGODNIA 52,20 0,0522 8,70 0,0087 1,74 0,0017 Czas t narażenia na promieniowanie w ciągu tygodnia obliczono ze wzoru : t = t 0 ' U * T (2) gdzie : t 0 - maksymalny czas pracy źródła promieniowania w ciągu tygodnia na jednej zmianie [s], [min] lub [h] U - współczynnik określający prawdopodobieństwo skierowania użytecznej wiązki promieniowania w kierunku obliczonej osłony T - współczynnik określający prawdopodobieństwo przebywania ludzi w osłanianym miejscu Współczynniki T i U przyjęto zgodnie z punktem 2.3 Normy PN - 86/J GRUBOŚCI OSŁON Z OŁOWIU Grubości osłon o wymaganej krotności osłabienia promieniowania ( k ) wyznaczono dla odpowiedniego nominalnego napięcia aparatu rtg z krzywej zamieszczonej w normie PN - 86/J (rys. 1, rys.2 ). 4/33

6 2.1.5 GRUBOŚCI OSŁON Z INNYCH MATERIAŁÓW Grubości osłon z innych materiałów ochronnych o określonej gęstości, równoważne wyznaczonej grubości osłony ołowiowej przyjęto zgodnie z zamieszczonymi w normie PN - 86/J tabelami ( tabl. 4 do 9 ). 2.2 OSŁONY PRZED PROMIENIOWANIEM ROZPROSZONYM PRZEZ WODĘ LUB TKANKĘ ( bez uwzględniania promieniowania ubocznego ) ZREDUKOWANA MOC DAWKI C x Zredukowaną moc dawki promieniowania rozproszonego przez tkankę Ci obliczono ze wzoru D 'L 2 Ci = [ agy ' m 2 'ma 1 'h" 1 ] (3) I t gdzie : D - jak wyżej [ pgy ] L - najmniejsza odległość przedmiotu rozpraszającego promieniowanie od miejsca osłanianego w ustalonych warunkach pracy [ m ] t - jak wyżej [h] I - jak wyżej GRUBOŚCI OSŁON Dla obliczonej zredukowanej mocy dawki Ci wyznaczona zostaje grubość osłony z ołowiu dla odpowiedniego nominalnego napięcia aparatu rtg z krzywej zamieszczonej w normie PN - 86/J (rys. 3 ). Grubości osłon ze stali, barytobetonu, betonu lub cegły wyznaczono mnożąc otrzymaną grubość ołowiu przez współczynnik podany w tabeli nr 10 normy PN - 86/J /33

7 2.3 OSŁONY PRZED PROMIENIOWANIEM ROZPROSZONYM ( bez uwzględniania promieniowania ubocznego ) ZREDUKOWANA MOC DAWKI C 2 Zredukowaną moc dawki promieniowania rozproszonego C 2 obliczono z wzoru : D L 2 f 2 C z x x 2 = [pgy' m 2 *ma 'h' 1 ] (4) I t S W którym : D - jak wyżej L - jak wyżej f- odległość przedmiotu rozpraszającego promieniowanie od ogniska lampy rtg [m] s - rzut powierzchni przedmiotu rozpraszającego, na który pada promieniowanie, na płaszczyznę prostopadłą do kierunku wiązki pierwotnej promieniowania w odległości f [m 2 ] I - jak wyżej t - jak wyżej GRUBOŚCI OSŁON Dla obliczonej zredukowanej mocy dawki C 2 wyznaczona zostaje grubość osłony z ołowiu dla maksymalnego napięcia stosowanego na lampie rtg z krzywej zamieszczonej w normie PN - 86/J ( rys. 4 ). Warunkiem korzystania z krzywych jest I > 0,5 m. Jeśli materiałem nie jest cegła lub beton odczytaną wartość należy pomnożyć przez odpowiedni współczynnik z tabeli nr. 11 normy PN - 86/J /33

8 2.4 OSŁONY PRZED PROMIENIOWANIEM ROZPROSZONYM I PROMIENIOWANIEM UBOCZNYM MOC DAWKI ( D u ) PROMIENIOWANIA UBOCZNEGO Zgodnie z pkt Normy PN - 86/J jeśli nie ma możliwości przyjęcia wartości mocy dawki na podstawie dokumentacji technicznej lampy rtg, należy przyjąć maksymalną wartość określoną w przepisach. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi ( Dz. U. Nr 180 poz.1325 ) w 31 określa, że w zestawach rentgenowskich lampy rentgenowskie mogą być używane jedynie w kołpakach, głowicach lub w innych urządzeniach tak zabezpieczających przed promieniowaniem ubocznym, aby w odległości 1 m od ogniska lampy, przy całkowicie przesłoniętym wylocie wiązki promieniowania oraz przy maksymalnym napięciu i maksymalnym obciążeniu lampy w czasie 1 godziny, moc dawki promieniowania nie przekraczała: 1) 0,25 mgy/h - dla aparatów rentgenowskich stomatologicznych do zdjęć zewnątrzustnych; 2) 1,0 mgy/h - dla wszystkich pozostałych rodzajów diagnostycznych i zabiegowych aparatów rentgenowskich. W takim przypadku należy przyjąć wartość moc dawki promieniowania ubocznego D u jako maksymalną wartość określoną w powyższym rozporządzeniu jako D u = 1,0 mgy/h TYGODNIOWA DAWKA PROMIENIOWANIA UBOCZNEGO D u Tygodniową dawkę promieniowania ubocznego D u obliczono według wzoru D u = D u ' t (5) gdzie : D u - moc dawki promieniowania ubocznego wyznaczona zgodnie z pkt t - czas narażenia w ciągu tygodnia osób przebywających w miejscu osłanianym wyznaczony został zgodnie ze wzorem (2) GRUBOŚCI OSŁON Grubość osłon obliczono w następujący sposób : - Jeśli dawka tygodniowa promieniowania ubocznego wyznaczona zgodnie z (5) za osłoną, której ochronność przed promieniowaniem rozproszonym została obliczona wg wzoru (3) lub (4) jest mniejsza niż 10 % dawki tygodniowej grubość osłony pozostaje bez zmiany. - Jeśli dawka tygodniowa promieniowania ubocznego wyznaczona zgodnie z (5) za osłoną, której ochronność przed promieniowaniem rozproszonym została obliczona wg wzoru (3) lub (4) jest większa niż 10 % dawki tygodniowej grubość osłony zostaje zwiększona o warstwę dająca takie osłabienie, aby dawka tygodniowa promieniowania ubocznego za osłoną nie przekraczała 10% dawki. 7/33

9 3. PRZEDMIOT PROJEKTU Przedmiotem projektu jest obliczenie wymaganej grubości osłon stałych przed promieniowaniem rtg dla istniejącej Pracowni RTG, która znajduje się na I piętrze głównego budynku Powiatowego Szpitala w Inowrocławiu przy ul. Poznańskiej 97 w Inowrocławiu. W istniejącej Pracowni RTG nastąpi wymiana aparatu rtg. Na miejsce dotychczas stosowanego aparatu MULTAX 320 zostanie zainstalowany aparat rtg do zdjęć punktowych wewnątrzustnych GENDEX EXPERT DC produkcji firmy GENDEX. Zgodnie z 5.1. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi ( Dziennik Ustaw Nr 180 pozycja 1325 ) powierzchnia gabinetu rentgenowskiego, w którym jest zainstalowany aparat rentgenowski nie może być mniejsza niż 15 m 2 ; na każdy następny spośród tych aparatów, zainstalowany w tym samym gabinecie, należy dodatkowo przeznaczyć 5 m 2. Wysokość gabinetu rentgenowskiego zgodnie z 4. nie może być mniejsza niż 2,5 m. Powierzchnia Gabinetu RTG, oznaczonego na rzucie poziomym kondygnacji jako pom. nr 1065, wynosi 42,Om 2. Wysokość pomieszczenia wynosi 3,0 m. Powierzchnia oraz wysokość gabinetu spełnia więc wymagania przepisów. Rzut poziomy fragmentu parteru budynku w skali 1:50 z usytuowaniem Gabinetu RTG jest przedstawiony na rys. nr 1. 8/33

10 4. OPIS OSŁON STAŁYCH 4.1 Opis ścian 1 oznaczenie rodzaj osłony pomieszczenie sąsiadujące konstrukcja osłony przyjęta do obliczeń grubość materiału dodatkowe osłony równoważnik grubości ołowiu dla osłony drzwi, okna ściana wewnętrzna korytarz cegła pełna gr. 6 cm, obustronny tynk cementowo-wapienny cegła o gęstości 1,6 g/cm 3, gr. 60 mm tynk barytobetonowy o gęstości 2,7 g/cm 3 gr. 2 cm nie ma 1,4 mm Pb dla napięcia 65 kv 2,9 mm Pb dla napięcia 100 kv 2 oznaczenie rodzaj osłony ściana wewnętrzna pomieszczenie sąsiadujące korytarz ( pom. nr 1069 ) konstrukcja osłony przyjęta do obliczeń grubość materiału dodatkowe osłony równoważnik grubości ołowiu dla osłony drzwi, okna cegła pełna gr. 6 cm, obustronny tynk cementowo-wapienny cegła o gęstości 1,6 g/cm 3, gr. 60 mm tynk barytobetonowy o gęstości 2,7 g/cm 3 gr. 2 cm 1,4 mm Pb dla napięcia 65 kv 2,9 mm Pb dla napięcia 100 kv drzwi D4 z dodatkową osłoną równoważną 1.0 mm Pb

11 3 oznaczenie rodzaj osłony pomieszczenie sąsiadujące konstrukcja osłony przyjęta do obliczeń grubość materiału dodatkowe osłony równoważnik grubości ołowiu dla osłony drzwi, okna ściana wewnętrzna sterownia ( pom. nr 1063 ), ciemnia sucha ( pom. nr 1061) cegła pełna gr. 6 cm, obustronny tynk cementowo-wapienny cegła o gęstości 1,6 g/cm 3, gr. 60 mm tynk barytobetonowy o gęstości 2,7 g/cm 3 gr. 2 cm 1,4 mm Pb dla napięcia 65 kv 2,9 mm Pb dla napięcia 100 kv drzwi D5 z dodatkową osłoną równoważną 1.0 mm Pb, okno rewizyjne o równoważniku ołowiu 2,0 mm Pb 4 oznaczenie rodzaj osłony pomieszczenie sąsiadujące konstrukcja osłony przyjęta do obliczeń grubość materiału dodatkowe osłony równoważnik grubości ołowiu dla osłony drzwi, okna ściana wewnętrzna kabiny przebieralni, pomieszczenia wc cegła pełna gr. 6 cm, obustronny tynk cementowo-wapienny cegła o gęstości 1,6 g/cm 3, gr. 60 mm tynk barytobetonowy o gęstości 2,7 g/cm 3 gr. 1 cm 0,9 mm Pb dla napięcia 65 kv 1,8 mm Pb dla napięcia 100 kv drzwi Dl, D2, D3 z dodatkową osłoną równoważną 0,5 mm Pb

12 4.2 Opis stropów 1 oznaczenie rodzaj osłony pomieszczenie nad stropem konstrukcja stropu przyjęta do obliczeń grubość materiału dodatkowe osłony równoważnik grubości ołowiu dla osłony SG strop górny wolna przestrzeń - stropodach żelbeton Strop nie stanowi osłony przed promieniowaniem dla ludzi i nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. 2 oznaczenie rodzaj osłony pomieszczenie pod stropem konstrukcja stropu przyjęta do obliczeń grubość materiału dodatkowe osłony równoważnik grubości ołowiu dla osłony SD strop dolny pomieszczenia laboratorium płyty żelbetonowe gr. 15 cm beton o gęstości 2,2 g/cm 3, gr. 150 mm tynk barytobetonowy o gęstości 2,7 g/cm3 gr. 3 cm 3,0 mm Pb dla napięcia 65 kv 5,5 mm Pb dla napięcia 100 kv 11/33

13 5. APARATURA RADIOLOGICZNA W pracowni RTG będzie eksploatowana aparatura radiologiczna o następujących podstawowych parametrach: 5.1 Aparat rentgenowski do zdjęć kostnych i płucnych PODSTAWOWE PARAMETRY APARATU RTG Rodzaj aparatu Typ aparatu Producent aparat rentgenowski do zdjęć kostnych i płucnych BENNET Bennet X-Ray Technology, USA parametr jednostka wartość Generator wysokiej częstotliwości Typ HFQ12050 P Moc kw 50 Zakres napięcia kv Zakres prądu anodowego ma Zakres czasów ekspozycji s 0,01-6,0 Lampa RTG Typ lampy BXT Całkowita filtracja lampy mm Al 2,0 Ogniska - 1,0/ 2,0 12/33

14 5.2 Aparat rentgenowski do zdjęć zewnątrzustnych punktowych PODSTAWOWE PARAMETRY APARATU RTG Typ aparatu Producent GENDEX EXPERT DC SIRONA parametr jednostka wartość Generator wysokiej częstotliwości Napięcie anodowe kv 65 Prąd anodowy ma 7 Zakres czasów ekspozycji s 0,02-2,0 Lampa RTG Kąt anody stopnie 12,5 Ognisko lampy wg normy IEC ,4 Filtracja całkowita mm Al 1,5 Promieniowanie rozproszone Gy/h w odległości 1 m <0,25 13/33

15 6. ZAŁOŻENIA PRZYJĘTE DO OBLICZEŃ Do obliczeń przyjęto następujące założenia : Parametry ekspozycji określono na podstawie danych technicznych aparatu rentgenowskiego podanych przez producenta Liczbę wykonywanych ekspozycji przyjęto na podstawie uzgodnień dokonanych z użytkownikiem Dla aparatu rtg do zdjęć kostnych i płucnych przyjęto podział na podstawowe kierunki skierowania wiązki głównej - horyzontalny ( poziomy ), oraz wertykalny ( pionowy ), Dla aparatu rtg do zdjęć wewnątrzustnych przyjęto trzy podstawowe kierunki wiązki głównej zgodne z realizowanymi procedurami medycznymi radiologicznymi, Przyjęto, że wiązka pierwotna skierowana horyzontalnie oraz wertykalnie będzie oddziaływać tylko na te osłony, na które jest standardowo kierowana, natomiast promieniowanie rozproszone od tkanki pacjenta oraz promieniowanie rozproszone od osłon będzie oddziaływać równomiernie na wszystkie osłony stałe, Obliczeń oraz analizy wielkości promieniowania ubocznego dokonano na podstawie dawki podanej przez producenta lamp rtg, wartości We wnioskach końcowych dokonano analizy równoważnika grubości ołowiu istniejących osłon stałych w odniesieniu do wymaganych maksymalnych wartości grubości osłon z ołowiu przed promieniowaniem rtg emitowanym przez wiązkę główną obu aparatów rtg w podstawowych kierunkach oraz od promieniowania rozproszonego od tkanki oraz od osłon stałych. 14/33

16 7. PARAMETRY PRZYJĘTE DO OBLICZEŃ 7.1 DAWKI TYGODNIOWE DLA POSZCZEGÓLNYCH OSŁON oznaczenie osłony M-Gy Przyjęta dawka tygodniowa D mgy A 8,70 0,0087 B 8,70 0,0087 C 52,20 0,0522 D 8,70 0,0087 SD 8,70 0,0087 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga Wartości dawki tygodniowej D przyjęto zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi WSPÓŁCZYNNIKI PRAWDOPODOBIEŃSTWA przebywania ludzi oraz skierowania użytecznej wiązki w kierunku obliczanej osłony przyjęte dla poszczególnych osłon. oznaczenie osłony współczynnik prawdopodobieństwa przebywania ludzi T współczynnik prawdopodobieństwa skierowania użytecznej wiązki w kierunku osłony U A 0,25 1 B 0,25 1 C 1 1 D 0,25 1 SD 1 1 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga: Współczynniki T i U przyjęto zgodnie z punktem 2.3 Normy PN - 86/J dla promieniowania rozproszonego. 15/33

17 7.3 Czas narażenia na promieniowanie pochodzące od wiązki głównej w ciągu tygodnia Aparat do zdjęć kostnych i płucnych oznaczenie osłony całkowity czas ekspozycji współczynnik prawdopodobieństwa przebywania ludzi współczynnik prawdopodobieństwa skierowania wiązki pierwotnej czas narażenia w ciągu tygodnia t 0 [min] T U t [min] wiązka pierwotna skierowana poziomo ( horyzontalnie ) A 1,67 0,25 1 0,42 wiązka pierwotna skierowana pionowo ( wertykalnie) SD 1, ,67 Uwaga: T,U - wartości przyjęte zgodnie z PN-86/J i przeznaczeniem funkcjonalnym pomieszczeń sąsiadujących z poszczególnymi osłonami stałymi Aparat do zdjęć wewnątrzustnych oznaczenie osłony całkowity czas ekspozycji współczynnik prawdopodobieństwa przebywania ludzi współczynnik prawdopodobieństwa skierowania wiązki pierwotnej czas narażenia w ciągu tygodnia t 0 [min] T U t [min] A 0,417 0,25 1 0,104 C 0,417 1,00 1 0,417 D 0,417 0,25 1 0,104 Uwaga: T,U - wartości przyjęte zgodnie z PN-86/J i przeznaczeniem funkcjonalnym pomieszczeń sąsiadujących z poszczególnymi osłonami stałymi 16/33

18 7.4 Czas narażenia na promieniowanie rozproszone od tkanki lub osłony w ciągu tygodnia Aparat do zdjęć kostnych i płucnych oznaczenie osłony całkowity czas ekspozycji współczynnik prawdopodobieństwa przebywania ludzi współczynnik prawdopodobieństwa skierowania wiązki pierwotnej czas narażenia w ciągu tygodnia t 0 [godz] T U t [godz] wiązka pierwotna skierowana poziomo ( horyzontalnie ) A 0,028 0,25 1 0,007 B 0,028 0,25 1 0,007 C 0, ,028 D 0,028 0,25 1 0,007 SD 0, ,028 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. wiązka pierwotna skierowana pionowo ( wertykalnie) A 0,028 0,25 1 0,007 B 0,028 0,25 1 0,007 C 0, ,028 D 0,028 0,25 1 0,007 SD 0, ,028 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga: T,U - wartości przyjęte zgodnie z PN-86/J i przeznaczeniem funkcjonalnym pomieszczeń sąsiadujących z poszczególnymi osłonami stałymi 17/33

19 7.4.2 Aparat do zdjęć wewnątrzustnych oznaczenie osłony całkowity czas ekspozycji współczynnik prawdopodobieństwa przebywania ludzi współczynnik prawdopodobieństwa skierowania wiązki pierwotnej czas narażenia w ciągu tygodnia t 0 [godz] T U t [godz] A 0,007 0,25 1 0,002 B 0,007 0,25 1 0,002 C 0,007 1,00 1 0,007 D 0,007 0,25 1 0,002 SD 0,007 1,00 1 0,007 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga: T,U - wartości przyjęte zgodnie z PN-86/J i przeznaczeniem funkcjonalnym pomieszczeń sąsiadujących z poszczególnymi osłonami stałymi 18/33

20 7.5 PARAMETRY EKSPOZYCJI Aparat do zdjęć kostnych i płucnych Parametr Oznaczenie Jednostka Wartość napięcie nominalne U nom kv 100 prąd nominalny Inom ma 300 filtracja całkowita - mm Al 2,5 współczynnik osłabienia w tkance y - 0,1 przyjęta moc dawki zgodnie z tab.nr 2 PN-86/J p mgy x min 1 x m 2 x ma" 1 9,5 wiązka pierwotna skierowana pionowo ( wertykalnie) maksymalny czas ekspozycji dla realizowanej procedury te s 1,0 liczba procedur/dzień liczba dni liczba procedur/ tydzień całkowity czas ekspozycji to min 1,67 całkowity czas ekspozycji to h 0,028 wiązka pierwotna skierowana poziomo ( horyzontalnie ) maksymalny czas ekspozycji dla realizowanej procedury te s 1,0 liczba procedur / dzień - 20 liczba dni liczba procedur/ tydzień całkowity czas ekspozycji to min 1,67 całkowity czas ekspozycji to h 0,028 19/33

21 7.5.2 Aparat do zdjęć zewnątrzustnych Parametr Oznaczenie Jednostka Wartość napięcie nominalne U nom kv 65 prąd nominalny 'nom ma 7 filtracja całkowita - mm Al 1,5 maksymalny czas ekspozycji dla realizowanej procedury te s 0,5 liczba procedur / dzień liczba dni liczba procedur/ tydzień całkowity czas ekspozycji to min 0,417 całkowity czas ekspozycji to h 0,0069 współczynnik osłabienia w tkance y 0,1 przyjęta moc dawki zgodnie z tab.nr 2 PN-86/J p mgy x min* 1 x m 2 x ma" 1 3,0 20/33

22 8. WYNIKI OBLICZEŃ 8.1 PROMIENIOWANIE PIERWOTNE Wyniki obliczeń wymaganej grubości ołowiu dla poszczególnych osłon przed promieniowaniem rtg wiązki głównej Aparat do zdjęć kostnych i płucnych Oznaczenie odległość ogniska krotność osłabienia k odczytana wymagana osłony na którą lampy rtg od promieniowania dla grubość ołowiu miejsca osłanianego poszczególnych osłon pada wiązka główna m mm Pb wiązka pierwotna skierowana poziomo ( horyzontalnie ) A 2, ,5 wiązka pierwotna skierowana pionowo ( wertykalnie) SD 1, ,5 Uwaga: Wymaganą grubość ołowiu dla osłon stałych odczytano z diagramów zamieszczonych w PN-86/J dla przyjętego napięcia oraz obliczonej wartości krotności osłabienia k Aparat do zdjęć wewnątrzustnych Oznaczenie osłony na którą pada wiązka główna odległość ogniska lampy rtg od miejsca osłanianego m krotność osłabienia k promieniowania dla poszczególnych osłon odczytana wymagana grubość ołowiu mm Pb A 1,42 12,5 0,2 C 3,98 1,1 0,1 D 2,84 3,1 0,1 Uwaga: Wymaganą grubość ołowiu dla osłon stałych odczytano z diagramów zamieszczonych w PN-86/J dla przyjętego napięcia oraz obliczonej wartości krotności osłabienia k 21/33

23 8.2 Promieniowanie rozproszone od tkanki bez uwzględniania promieniowania ubocznego Wyniki obliczeń wymaganej grubości ołowiu przed promieniowaniem rtg rozproszonym przez tkankę dla poszczególnych osłon Aparat do zdjęć kostnych i płucnych Oznaczenie osłony na którą pada promieniowanie rozproszone odległość przedmiotu rozpraszającego od miejsca osłanianego zredukowana moc dawki Ci odczytana wymagana grubość ołowiu jednostka m - mm Pb wiązka pierwotna skierowana poziomo ( horyzontalnie ) B 5,88 144,38 0,2 C 1,84 21,21 0,6 D 4,89 99,86 0,3 SD 1,50 2,35 1,4 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. wiązka pierwotna skierowana pionowo ( wertykalnie) A 3,81 60,62 0,35 B 2,78 32,27 0,5 C 1,84 21,21 0,6 D 4,89 99,86 0,3 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga: Wymaganą grubość ołowiu dla osłon stałych odczytano z diagramów zamieszczonych w PN-86/J dla przyjętego napięcia oraz obliczonej zredukowanej mocy dawki promieniowania X rozproszonego przez wodę lub tkankę Ci. 22/33

24 8.2.2 Aparat do zdjęć wewnątrzustnych Oznaczenie osłony na którą pada promieniowanie rozproszone odległość przedmiotu rozpraszającego od miejsca osłanianego zredukowana moc dawki Ci odczytana wymagana grubość ołowiu jednostka m - mm Pb A 1, <0,1 B 5, <0,1 C 3, <0,1 D 2, <0,1 SD 1, ,1 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga: Wymaganą grubość ołowiu dla osłon stałych odczytano z diagramów zamieszczonych w PN-86/J dla przyjętego napięcia oraz obliczonej zredukowanej mocy dawki promieniowania X rozproszonego przez wodę lub tkankę Ci. 23/33

25 8.3 Promieniowanie rozproszone bez uwzględniania promieniowania ubocznego Wyniki obliczeń zredukowanej mocy dawki i wymaganej grubości osłony z ołowiu przed promieniowaniem rtg rozproszonym przez osłony stałe Aparat do zdjęć kostnych i płucnych Oznaczenie osłony na którą pada promieniowanie rozproszone odległość przedmiotu rozpraszającego od miejsca osłanianego zredukowana moc dawki c 2 odczytana wymagana grubość ołowiu jednostka m - mm Pb wiązka pierwotna skierowana poziomo ( horyzontalnie ) B 6,59 980,8 <0,1 C 1,84 114,7 0,6 D 4,89 540,1 0,1 SD 1,50 12,7 1,3 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. wiązka pierwotna skierowana pionowo ( wertykalnie) A 3,81 327,8 0,3 B 2,78 174,5 0,5 C 1,84 114,7 0,6 D 4,89 540,1 0,1 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga: Wymaganą grubość ołowiu dla osłon stałych odczytano z diagramów zamieszczonych w PN-86/J dla przyjętego napięcia oraz obliczonej zredukowanej mocy dawki promieniowania X rozproszonego przez beton lub cegłę C 2 24/33

26 8.3.2 Aparat do zdjęć zewnątrzustnych Oznaczenie osłony na którą pada promieniowanie rozproszone odległość przedmiotu rozpraszającego od miejsca osłanianego zredukowana moc dawki c 2 odczytana wymagana grubość ołowiu jednostka m mm Pb A 1, <0,1 B 5, <0,1 C 3, <0,1 D 2, <0,1 SD 1, <0,1 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga: Wymaganą grubość ołowiu dla osłon stałych odczytano z diagramów zamieszczonych w PN-86/J dla przyjętego napięcia oraz obliczonej zredukowanej mocy dawki promieniowania X rozproszonego przez beton lub cegłę C PROMIENIOWANIE UBOCZNE Z obliczeń wynika, że dawka tygodniowa promieniowania ubocznego wyznaczona zgodnie z (5) za osłonami, których ochronność przed promieniowaniem rozproszonym została obliczona wg wzoru (3) oraz (4) jest mniejsza niż 10 % dawki tygodniowej. Zgodnie z normą PN - 86/J można więc narażenie od promieniowania ubocznego pominąć. 25/33

27 8.5 ZESTAWIENIE OBLICZONYCH WYMAGANYCH GRUBOŚCI OŁOWIU DLA OSŁON STAŁYCH W tabeli przedstawiono zbiorcze wyniki wymaganej grubości osłon z ołowiu przyjmując dla poszczególnych osłon stałych maksymalne wartości z punktów i 8.3 oznaczenie osłony stałej o wymaganej krotności osłabienia od wiązki głównej obliczona grubość osłony z ołowiu przed promieniowaniem rozproszonym od tkanki przed promieniowaniem rozproszonym od betonu lub cegły przyjęta wymagana grubość warstwy ołowiu dla osłony mm Pb mm Pb mm Pb mm Pb dla napięcia BENNET GENDEX BENNET GENDEX BENNET GENDEX 100 kv dla napięcia 65 kv A 1,5 0,2 0,4 <0,1 0,3 <0,1 1,5 0,2 B - - 0,5 <0,1 0,5 <0,1 0,5 0,1 C - 0,1 0,6 <0,1 0,6 <0,1 0,6 0,1 D - 0,1 0,3 <0,1 0,1 <0,1 0,3 0,1 SD 2,5-1,4 0,1 1,3 <0,1 2,5 0,1 SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony. Uwaga: Przyjęta wymagana wartość grubości ołowiu dla osłony [ mm Pb ] jest największą obliczoną wartością dla danej osłony stałej uwzględniającą promieniowanie rozproszone od tkanki działające na daną osłonę, oraz promieniowanie rozproszone przez osłony stałe. 26/33

28 9. WNIOSKI KOŃCOWE 9.1 Zestawienie wymaganych grubości ołowiu dla osłon stałych Zestawienie wymaganych grubości ołowiu dla osłon stałych oraz równoważników grubości ołowiu dla istniejących osłon wraz z uwagami dotyczącymi ewentualnej konieczności zainstalowania dodatkowych osłon przedstawia poniższa tabela. oznaczenie osłony stałej wymagany równoważnik grubości ołowiu osłony mm Pb dla napięcia dla napięcia 100 kv 65 kv równoważnik grubości ołowiu dla istniejącej osłony mm Pb dla napięcia dla napięcia 100 kv 65 kv uwagi dotyczące konieczności zainstalowania dodatkowej osłony A 1,5 0,2 2,9 1,4 nie jest wymagana dodatkowa osłona B 0,5 0,1 2,9 1,4 nie jest wymagana dodatkowa osłona C 0,6 0,1 2,9 1,4 nie jest wymagana dodatkowa osłona D 0,3 0,1 1,8 0,9 nie jest wymagana dodatkowa osłona SD 2,5 0, ,0 nie jest wymagana dodatkowa osłona SG strop nie podlega analizie wymaganej grubości osłony Projekt osłon stałych został wykonany zgodnie z Polską Normą PN-86/J Obliczenia osłon stałych, w oparciu o dane techniczne aparatury rentgenodiagnostycznej podane przez producenta, z uwzględnieniem deklarowanej przez użytkownika ilości ekspozycji oraz podstawowych parametrów ekspozycji dla poszczególnych procedur medycznych radiologicznych, oraz własnościami ochronnymi materiałów budowlanych przyjętymi z dokumentacji projektowej pracowni. Wartości dopuszczalnych dawek przyjęto zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi (Dz. U. z dnia 5 października 2006 r.) Z zestawienia tego wynika, że grubość istniejących osłon stałych ( ścian oraz stropów ) wykonanych z materiałów budowlanych opisanych w pkt. 4, jest wystarczającą osłoną przed promieniowaniem rtg emitowanym przez aparat BENNET oraz aparat GENDEX EXPERT DC w trakcie realizacji radiologicznych procedur medycznych. 27/33

29 9.2 TABELA ZBIORCZA Nr 1 ŚCIANY oznaczenie A B opis ściany ściana wewnętrzna ściana wewnętrzna opis pomieszczenia za ścianą korytarz korytarz ( pom. nr 1069 ) konstrukcja cegła pełna gr. 6 cm, cegła pełna gr. 6 cm, obustronny tynk cementowo-wapienny obustronny tynk cementowo-wapienny przyjęty do obliczeń materiał i grubość osłony cegła o gęstości 1,6 g/cm 3, gr. 60 mm cegła o gęstości 1,6 g/cm 3, gr. 60 mm dodatkowe osłony równoważnik grubości ołowiu materiału osłony tynk barytobetonowy o gęstości 2,7 g/cm 3 gr. 2 cm tynk barytobetonowy o gęstości 2,7 g/cm 3 gr. 2 cm dla 65 kv 1,4 mm Pb dla 65 kv 1,4 mm Pb dla 100 kv 2,9 mm Pb dla 100 kv 2,9 mm Pb wymagana grubość ołowiu dla 65 kv 0,2 mm Pb dla 65 kv 0,1 mm Pb dla osłony dla 100 kv 1,5 mm Pb dla 100 kv 0,5 mm Pb wymagana grubość dodatkowej osłony ściana nie wymaga dodatkowej osłony przed promieniowaniem rtg ściana nie wymaga dodatkowej osłony przed promieniowaniem rtg grubość materiału dodatkowej osłony blacha ołowiana - - blacha stalowa - - barytobeton - - płyta GK - - z rdzeniem Pb DRZWI 1 OKNA opis nie ma drzwi D4 z dodatkową osłoną równoważną 1.0 mm Pb wymagana grubość ołowiu - - dla 65 kv 0,1 mm Pb dla drzwi/ okien - - dla 100 kv 0,5 mm Pb wymagana grubość dodatkowej osłony - nie jest wymagana dodatkowa osłona blacha ołowiana - - blacha stalowa - - szkło ołowiowe - 28/33

30 9.3 TABELA ZBIORCZA Nr 2 ŚCIANY oznaczenie C D opis ściany ściana wewnętrzna ściana wewnętrzna opis pomieszczenia za ścianą sterownia ( pom. nr 1063 ), kabiny przebieralni, ciemnia sucha ( pom. nr 1061) pomieszczenia wc konstrukcja cegła pełna gr. 6 cm, cegła pełna gr. 6 cm, obustronny tynk cementowo-wapienny obustronny tynk cementowo-wapienny przyjęty do obliczeń materiał i grubość osłony dodatkowe osłony równoważnik grubości ołowiu materiału osłony cegła o gęstości 1,6 g/cm 3, gr. 60 mm cegła o gęstości 1,6 g/cm 3, gr. 60 mm tynk barytobetonowy tynk barytobetonowy o gęstości 2,7 o gęstości 2,7 g/cm 3 gr. 2 cm g/cm 3 gr. lem dla 65 kv 1,4 mm Pb dla 65 kv 0,9 mm Pb dla 100 kv 2,9 mm Pb dla 100 kv 1,8 mm Pb wymagana grubość ołowiu dla 65 kv 0,1 mm Pb dla 65 kv 0,1 mm Pb dla osłony dla 100 kv 0,6 mm Pb dla 100 kv 0,3 mm Pb wymagana grubość dodatkowej osłony ściana nie wymaga dodatkowej osłony przed promieniowaniem rtg ściana nie wymaga dodatkowej osłony przed promieniowaniem rtg grubość materiału dodatkowej osłony blacha ołowiana - - blacha stalowa - - barytobeton - - płyta GK - - z rdzeniem Pb DRZWI 1 OKNA opis drzwi D5 z dodatkową osłoną równoważną 1.0 mm Pb, okno rewizyjne o równoważniku ołowiu 2,0 mm Pb drzwi Dl, D2, D3 z dodatkową osłoną równoważną 0,5 mm Pb wymagana grubość ołowiu dla 65 kv 0,1 mm Pb dla 65 kv 0,1 mm Pb dla drzwi/ okien dla 100 kv 0,6 mm Pb dla 100 kv 0,3 mm Pb wymagana grubość nie jest wymagana dodatkowa osłona nie jest wymagana dodatkowa osłona dodatkowej osłony blacha ołowiana - - blacha stalowa - szkło ołowiowe - 29/33

31 9.4 TABELA ZBIORCZA Nr 3 STROPY oznaczenie SD SG rodzaj osłony strop dolny strop górny pomieszczenie pod/nad stropem pomieszczenia laboratorium wolna przestrzeń - stropodach konstrukcja płyty żelbetonowe gr. 15 cm żelbeton przyjęty do obliczeń materiał i grubość osłony beton o gęstości 2,2 g/cm 3, gr. 150 mm tynk barytobetonowy dodatkowe osłony o gęstości 2,7 g/cm3 gr. 3 cm równoważnik grubości ołowiu dla 65 kv 3,0 mm Pb materiału osłony dla 100 kv 5,5 mm Pb wymagana grubość ołowiu dla 65 kv 0,1 mm Pb dla osłony dla 100 kv 2,5 mm Pb strop nie stanowi osłony przed promieniowaniem dla ludzi i nie podlega analizie wymaganej grubości osłony wymagana grubość dodatkowej osłony nie jest wymagana nie jest wymagana 30/33

32 10. WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW Podstawowe regulacje prawne dotyczące stosowania aparatów rentgenowskich do celów diagnostyki medycznej, ochrony radiologicznej i ochrony zdrowia pracowników oraz zasady stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych określa ustawa Prawo atomowe z dnia 29 listopada 2000 r. ( Dz. U. z 2008 Nr 93, poz. 583 z późn. zmianami). Szczegółowe przepisy dotyczące warunków pracy aparatów rentgenodiagnostycznych oraz pracowni rentgenowskich są zawarte Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi ( Dz. U. nr 180 poz ). Przedstawiono poniżej podstawowe wymagania dotyczące pracowni rtg i aparatów rentgenodiagnostycznych Wymagania dla pracowni i gabinetów rentgenowskich Konstrukcja ścian, stropów, okien, drzwi oraz zainstalowane urządzenia ochronne w pracowni rentgenowskiej, zabezpieczają osoby pracujące: 1) w gabinecie rentgenowskim przed otrzymaniem w ciągu roku dawki przekraczającej 6 milisiwertów (msv); 2) w pomieszczeniach pracowni rentgenowskiej poza gabinetem rentgenowskim przed otrzymaniem w ciągu roku dawki przekraczającej 3 msv; 3) w pomieszczeniach poza pracownią rentgenowską, a także osoby z ogółu ludności przebywające w sąsiedztwie przed otrzymaniem w ciągu roku dawki przekraczającej 0,5 msv. Konstrukcja ścian i stropów oraz okien i drzwi pracowni rentgenowskiej znajdujących się w budynkach mieszkalnych zapobiega otrzymaniu przez osoby z ogółu ludności w roku kalendarzowym dawki skutecznej (efektywnej), związanej z wykorzystywaniem promieniowania jonizującego w pracowni rentgenowskiej, przekraczającej wartość 0,1 msv Wysokość gabinetu Wysokość gabinetu rentgenowskiego nie może być mniejsza niż 2,5 m Powierzchnia gabinetu Powierzchnia gabinetu rentgenowskiego, w którym jest zainstalowany aparat rentgenowski nie może być mniejsza niż 15 m 2 ; na każdy następny spośród tych aparatów, zainstalowany w tym samym gabinecie, należy dodatkowo przeznaczyć 5 m Wentylacja gabinetu RTG Gabinety rentgenowskie diagnostyczne powinny być wyposażone w wentylację zapewniającą co najmniej 1,5-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny. 31/33

33 10.5 Sprzęt ochronny Diagnostyczne, pracownie rentgenowskie są wyposażone w sprzęt ochronny przed promieniowaniem rentgenowskim dobrany do typu zainstalowanych aparatów rentgenowskich i rodzaju wykonywanych badań radiologicznych. W diagnostycznych gabinetach rentgenowskich, w zależności od potrzeb, znajdują się: środki ochrony indywidualnej pracowników, w szczególności fartuchy z gumy ołowiowej, osłony dla pacjentów, w szczególności fartuchy wykonane z gumy ołowiowej Tablice informacyjne Drzwi do pracowni rentgenowskiej powinny być oznakowane tablicą informacyjną ze znakiem ostrzegawczym przed promieniowaniem jonizującym. W pracowni rentgenowskiej, w widocznym miejscu, powinna znajdować się informacja o konieczności powiadomienia rejestratorki i operatora aparatu rentgenowskiego, przed wykonaniem badania, o ciąży pacjentki Obowiązująca dokumentacja W pracowni rentgenowskiej powinny się znajdować się w oryginale lub uwierzytelnionych odpisach następujące dokumenty : zezwolenie na uruchomienie i stosowanie aparatów rentgenowskich znajdujących się w pracowni i uruchomienie pracowni, projekt pracowni lub gabinetu (rzuty pomieszczeń) wraz z projektem i opisem osłon stałych oraz wentylacji, zatwierdzonym przed uruchomieniem aparatu rentgenowskiego przez właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego przy uzgadnianiu dokumentacji projektowej, dokumentacja techniczna dotycząca budowy, działania i obsługi aparatów rentgenowskich, w tym także urządzeń sygnalizacyjnych i blokujących, instrukcje obsługi i świadectwa wzorcowania aparatury dozymetrycznej, jeżeli znajdują się na wyposażeniu pracowni, protokoły pomiarów dozymetrycznych, protokoły pokontrolne, dokumenty systemu zarządzania jakością, zapisy dotyczące wewnętrznych testów kontroli parametrów technicznych aparatów rentgenowskich i obróbki błon rentgenowskich w ciemni oraz dokumenty spełniania testów akceptacyjnych urządzeń nowo instalowanych, ewidencja: - dawek otrzymywanych przez pracowników, - osób zatrudnionych w pracowni rentgenowskiej w podziale na odpowiednie kategorie narażenia, - orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy pracowników na określonym stanowisku; program szkolenia i dokumenty potwierdzające jego realizację 32/33

34 W pracowni dostępny jest także zbiór przepisów prawnych dotyczących ochrony radiologicznej i zasad stosowania źródeł promieniowania jonizującego w medycynie Nadzór nad aparatami rtg Nadzór nad ochroną radiologiczną w pracowni rtg powinien sprawować inspektor ochrony radiologicznej posiadający aktualne uprawnienia typu IOR-R nadane przez Głównego Inspektora Sanitarnego ZEZWOLENIE NA URUCHOMIENIE APARATU RTG Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe ( Dz.U. nr 3 poz.18 z r. z późn. zmianami ), nakłada obowiązek na użytkowników aparatów rentgenodiagnostycznych uzyskania zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem, polegającej na uruchamianiu pracowni rentgenowskich. Zezwolenie na uruchamianie i stosowanie aparatów rentgenowskich do celów diagnostyki medycznej, oraz uruchamianie pracowni stosujących takie aparaty wydaje Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. uwaga : wzory wniosków o uzyskanie w/w zezwoleń oraz o zatwierdzenie projektu pracowni rtg są dostępne na stronie Oświadczenie Powyższe obliczenia odnoszą się wyłącznie do opisanego Gabinetu RTG - pom. nr 1065 Szpital Powiatowy im. dr L. Błażka, ul. Poznańska 97 w Inowrocławiu. Bez pisemnej zgody wykonującego obliczenia, powyższych wyników nie wolno powielać inaczej jak tylko w całości. Opracowanie zawiera : 33 strony 2 rysunki 33/33

35

36 ir _t~l 5,88 m 2,52 m E v co 2,78 m 3,81 m zatwierdzono w zakresie wymagah dotyczących ochrony radiologicznej opinią Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy z dnia, znak: N.HR. ri 0'1 i M j L I