WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

Transkrypt

1 projekt do konsultacji społecznych UCHWAŁA Nr.. SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia R. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy miasto Radom, w której zostały przekroczone poziomy dopuszczalne dla pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 Na podstawie art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2013 r. poz. 596 i 645), art. 91 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm. 1) ) - uchwala się, co następuje: Rozdział 1 Przepisy ogólne Określa się program ochrony powietrza wraz z planem działań krótkoterminowych, dla strefy miasto Radom, zwany dalej Programem. 2. Termin realizacji Programu, ustala się do dnia 31 grudnia 2023 r. 2. Program ochrony powietrza określa się w celu osiągnięcia poziomów dopuszczalnych: pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 oraz pułapu stężenia ekspozycji pyłu zawieszonego PM2,5. 3. Plan działań krótkoterminowych, określa się w celu: 1) zmniejszenia ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomów dopuszczalnych i alarmowych pyłu zawieszonego PM10 i poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5; 2) ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń. Rozdział 2 Część opisowa 4. Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy określa załącznik nr 1 do uchwały. 5. Opis stanu jakości powietrza w strefie określa załącznik nr 2 do uchwały. 1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865, Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056, Nr 199, poz. 1227, Nr 223 poz. 1464, Nr 227 poz oraz z 2009 r. Nr 19, poz. 100, Nr 20 poz. 106, Nr 79, poz. 666, Nr 130, poz. 1070, Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 21, poz. 104, Nr 28, poz. 145, Nr 40, poz. 227, Nr 76, poz. 489, Nr 119, poz. 804, Nr 152, poz. 1018, Nr 152, poz. 1019, Nr 182, poz.1228, Nr 229, poz. 1498, Nr 249, poz. 1657, z 2011 r. Nr 32, poz. 159, Nr 63, poz. 322, Nr 94, poz. 551, Nr 99, poz. 569, Nr 122, poz. 695, Nr 152, poz. 897, Nr 178, poz. 1060, Nr 224, poz. 1341, z 2012 r. poz. 460, 951, 1342 i 1513 oraz z 2013 r. poz. 21, 139 i 165.

2 6. Przewidywany poziom substancji w powietrzu w strefie miasto Radom, w roku prognozowanym 2015 r. rok prognozy dla pyłu zawieszonego PM2,5) oraz w roku zakończenia realizacji Programu (2023 r.), określa załącznik nr 3 do uchwały. Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza określa załącznik nr 4 do uchwały Listę działań krótkoterminowych zmierzających do ograniczenia ryzyka wystąpienia przekroczenia poziomu alarmowego i dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 i poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu określa załącznik nr 5 do uchwały. Rozdział 3 Część wyszczególniająca obowiązki i ograniczenia wynikające z realizacji programu ochrony powietrza 9. Organem właściwym do przekazywania organowi określającemu Program informacji o: 1) wydawanych decyzjach, których ustalenia zmierzają do osiągnięcia celów Programu, w szczególności o: a) pozwoleniach zintegrowanych, b) pozwoleniach na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, c) decyzjach dla instalacji niewymagających pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, d) decyzjach zobowiązujących do pomiarów emisji; 2) przyjmowanych zgłoszeniach instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia, mogących negatywnie oddziaływać na środowisko; 3) prowadzonych postępowaniach kompensacyjnych jest Prezydent Miasta Radomia. 10. Prezydent Miasta Radomia oraz zarządzający komunikacją miejską przekazują, w terminie do dnia 31 marca roku następnego po roku sprawozdawczym, organowi określającemu Program informacje o realizacji działań naprawczych zawartych w załączniku nr 4 do uchwały, w układzie określonym w załączniku nr 10 do uchwały. 11. Informacje, o których mowa w 9, przekazuje się w terminie do dnia 31 marca roku następnego po roku sprawozdawczym: 1) w formie zestawień zawierających następujące dane: a) oznaczenie i data wydania dokumentu, b) nazwa jednostki odpowiedzialnej za realizację i nadzór przedsięwzięcia, działania, c) kierunek działań zmierzających do przywrócenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 wyszczególniony w załączniku nr 3 do uchwały, d) rodzaj lub zakres działania, e) lokalizację lub obszar działania; 2) w formie pisemnej i na informatycznych nośnikach danych. 2

3 Organem właściwym w sprawach wydania aktów prawa miejscowego jest Rada Miasta Radomia Organem właściwym do monitorowania realizacji Programu, w zakresie swojej właściwości, jest Zarząd Województwa Mazowieckiego. Rozdział 4 Uzasadnienie zakresu zagadnień określonych i ocenionych w programie ochrony powietrza 14. Uzasadnienie programu ochrony powietrza, zawierające zakres określonych i ocenionych zagadnień, określa załącznik nr 6 do uchwały. Rozdział 5 Część opisowa planu działań krótkoterminowych 15. Analizę stanu jakości powietrza w strefie zawiera załącznik nr 7 do uchwały. 16. Zakres działań i sposób postępowania w przypadku ryzyka przekroczenia poziomów dopuszczalnych i alarmowych pyłu zawieszonego PM10 i poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu, określa załącznik nr 8 do uchwały. Rozdział 6 Część wyszczególniająca obowiązki i ograniczenia wynikające z realizacji planu działań krótkoterminowych 17. Organem właściwym do przekazywania organowi określającemu plan działań krótkoterminowych informacji o wydawanych decyzjach, których ustalenia zmierzają do osiągnięcia celów planu jest Prezydent Miasta Radomia. 18. Prezydent Miasta Radomia oraz instytucje uczestniczące w planie działań krótkoterminowych, przekazują, w terminie do dnia 31 marca roku następnego po roku sprawozdawczym, organowi określającemu plan działań krótkoterminowych sprawozdania z realizacji planu działań krótkoterminowych. 19. Sprawozdania, o których mowa w 18 powinny zawierać: 1) termin wdrożenia działań (datę); 2) termin zakończenia działań (datę); 3) źródło(a) emisji wraz z odniesieniem przestrzennym; 3

4 4) obszar jaki obejmują działania (np. ulice, dzielnice, nr szkoły, itp.); 5) rodzaj podejmowanych działań i sposób ich wykonania; 6) ograniczenia, sytuacje problemowe w trakcie realizacji działań; 7) w przypadku wykonywanych kontroli ilość odbytych wizyt kontrolnych; 8) ilość wystawionych pouczeń oraz mandatów; 9) prawdopodobny wpływ realizowanych działań krótkoterminowych na poziomy zanieczyszczeń. Organem właściwym w sprawach wydania aktów prawa miejscowego jest Rada Miasta Radomia Organem właściwym do monitorowania realizacji planu działań krótkoterminowych, w zakresie swojej właściwości, jest Zarząd Województwa Mazowieckiego. Rozdział 7 Uzasadnienie zakresu zagadnień określonych i ocenionych w planie działań krótkoterminowych 22. Uzasadnienie planu działań krótkoterminowych, zawierające zakres określonych i ocenionych zagadnień, określa załącznik nr 9 do uchwały. Rozdział 8 Przepisy końcowe 23. Traci moc rozporządzenie Nr 66 Wojewody Mazowieckiego z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy miasto Radom (Dz. Urz. Woj. Maz. z 2007 r. Nr 269, poz. 9319) zmienione uchwałą Nr 56/08 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Nr 66 Wojewody Mazowieckiego z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy miasto Radom (Dz. Urz. Woj. Maz. z 2008 r. Nr 56, poz. 1978). 24. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. 4

5 Załącznik nr 1 do uchwały Nr.. Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia r. INFORMACJE OGÓLNE NA TEMAT LOKALIZACJI I TOPOGRAFII STREFY MIASTO RADOM. 1. Dane ogólne województwo mazowieckie strefa miasto Radom mapa strefy miasto Radom: 2. Opis lokalizacji punktów pomiarowych Stanowiska pomiaru pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom: Lp. Stanowisko Kod krajowy stacji Współrzędne geograficzne 1. Radom ul. 25 Czerwca MzRadomCz 2. Radom ul. Tochtermana MzRadomTochter E; N E; N - Stanowiska pomiaru pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom: Lp. Stanowisko Kod krajowy stacji Współrzędne geograficzne 1. Radom, ul. Hallera MzRadomHallera ,7 E; ,6 N 5

6 Mapa lokalizacji punktów pomiarowych pyłu zawieszonego PM10 Mapa lokalizacji punktu pomiarowego pyłu zawieszonego PM2,5 6

7 3. Opis strefy objętej programem ochrony powietrza 3.1. Określenie obszarów przekroczeń poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu oraz ich charakteru Obszary przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5. Kod obszaru przekroczeń Opis obszaru Mz11mRaPM10d01 obejmuje praktycznie cały zabudowany obszar miasta Radomia Mz11mRaPM10a01 położony jest w centralnej części miasta Radomia Mz11mRaPM2,5a01 położony jest w centralnej części miasta Radomia Poniżej scharakteryzowano obszary przekroczeń: obszary przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny: Obszar przekroczeń Mz11mRaPM10d01 obejmuje praktycznie cały zabudowany obszar miasta Radomia, zajmuje powierzchnię 37,8 km 2, zamieszkiwany jest przez 150,0 tys. osób; jest to obszar o charakterze miejskim; emitowany ładunek pyłu zawieszonego PM10 ze wszystkich typów źródeł wynosi 1137,3 Mg; stężenia o okresie uśredniania wyników 24 godziny z modelowania osiągają 109 µg/m 3, liczba dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego wynosi 144, stężenia o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy osiągają 50,8 µg/m 3 ; w stężeniach przeważa emisja powierzchniowa, miejscami liniowa oraz napływ; skala przestrzenna położenia źródeł emisji poddanych działaniu naprawczemu: 3,35 km; szacunkowa długość drogi (km), na której stężenie przekroczyło poziom dopuszczalny lub poziom docelowy w roku referencyjnym: 318,4 km. Lokalizacja obszaru przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny na terenie strefy miasto Radom w 2011 r. 7

8 obszary przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy: Obszar przekroczeń Mz11mRaPM10a01 położony jest w centralnej części miasta Radomia; zajmuje powierzchnię 1,7 km 2, zamieszkiwany jest przez 6,7 tys. osób; jest to obszar o charakterze miejskim; emitowany ładunek pyłu zawieszonego PM10 ze wszystkich typów źródeł wynosi 70,0 Mg; stężenia o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy z modelowania osiągają 50,8 µg/m 3 ; w stężeniach przeważa emisja powierzchniowa; skala przestrzenna położenia źródeł emisji poddanych działaniu naprawczemu: 0,95 km; szacunkowa długość drogi (km), na której stężenie przekroczyło poziom dopuszczalny lub poziom docelowy w roku referencyjnym: 22,2 km. Lokalizacja obszaru przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy na terenie strefy miasto Radom w 2011 r. 8

9 obszary przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy: Obszar przekroczeń Mz11mRaPM2,5a01 położony jest w centralnej części miasta Radomia; zajmuje powierzchnię 15,3 km 2, zamieszkiwany jest przez 60,2 tys. osób; jest to obszar o charakterze miejskim; emitowany ładunek pyłu zawieszonego PM2,5 ze wszystkich typów źródeł wynosi 504,7 Mg; stężenia o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy z modelowania osiągają wartość 40,8 µg/m 3 ; w stężeniach przeważa emisja powierzchniowa; skala przestrzenna położenia źródeł emisji poddanych działaniu naprawczemu: 2,9 km; szacunkowa długość drogi, na której stężenie przekroczyło poziom dopuszczalny lub poziom docelowy w roku referencyjnym: 168,9 km. Lokalizacja obszaru przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy na terenie strefy miasto Radom w 2011 r Dane topograficzne strefy i dane o czynnikach klimatycznych mające wpływ na poziom substancji w powietrzu i wyniki uzyskiwane z modeli wykorzystywanych przy prognozowaniu poziomów substancji w powietrzu. Radom położony jest w centralno-wschodniej części Polski, w południowej części województwa mazowieckiego, nad rzeką Mleczną. Radom, położony jest w obrębie Wzniesień Południowo-mazowieckich na Równinie Radomskiej. Miasto leży na pograniczu dwu jednostek geologicznych różniących się strukturalnie: otoczenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich i Niecki Mazowieckiej. Tereny przylegające od południa 9

10 do Radomia oraz południowe dzielnice miasta położone są w obrębie pierwszej jednostki. Pozostała część miasta położona jest w obrębie drugiej jednostki. Z punktu widzenia geomorfologicznego Radom położony jest na obszarze wysoczyzny morenowej zwanej Równiną Radomską. Najwyżej omawiany teren wznosi się w południowo-zachodniej części miasta, osiągając 216 m n.p.m., zaś najniżej położone są tereny północne około 130 m n.p.m. Wysoczyzna rozcięta jest licznymi dolinami stałych i okresowych cieków, które dzielą jej obszar na szereg płatów o różnej wielkości. Stanowią one podstawę rozwoju poszczególnych dzielnic miasta. Największymi są doliny Mlecznej i Radomki, a następnie Pacynki i Oronki. Wszystkie one posiadają wyraźnie wykształconą terasę zalewową. W dolinie Mlecznej występują dwa tarasy: zalewowy i nadzalewowy (akumulacyjny), nie zawsze zaznaczający się w rzeźbie terenu. W strukturze użytkowania terenu Radomia niemal połowa obszaru przypada na użytki rolne około 47%. Taki sam odsetek obszaru przypada na pozostałe grunty i nieużytki. Pozostałą powierzchnię porastają lasy oraz tereny zielone (ponad 6%): - parki spacerowo-wypoczynkowe, - zieleńce, - zieleń uliczna, - tereny zieleni osiedlowej, - cmentarze, - lasy gminne. W strukturze użytków rolnych Radomia przeważają grunty orne, których udział procentowy wynosi około 80,3%. Niemal 10,1% użytków rolnych stanowią łąki, około 5,9% pastwiska i 3,7% sady. Na strukturę zagospodarowania przestrzennego miasta Radomia składają się takie elementy jak: śródmiejska zabudowa mieszkaniowo-usługowa, której znacząca część pochodzi jeszcze sprzed roku 1945; zwarte osiedla i zespoły zabudowy wielorodzinnej (bloki z płyty, liczne byłe osiedla robotnicze); zwarte osiedla zabudowy jednorodzinnej, ale także obszary gdzie ta zabudowa jest rozproszona i przyjmuje formę zagrodową; zespoły zabudowy przemysłowo - technicznej; tereny leśne; obszary dolin rzecznych; znaczące powierzchnie użytkowane rolniczo; tereny komunikacyjne (komunikacja drogowa jak również kolejowa i lotnicza). Na terenie miasta występują także tereny chronione prawem. Są to użytki ekologiczne, zajmujące powierzchnię 6,9 ha. W stosunku do wielkości miasta jest to obszar niewielki, ale z pewnością należy o nim pamiętać planując zmiany w strukturze zagospodarowania przestrzennego miasta. Na strukturę przestrzenną miasta wywiera wpływa także przebieg tras tranzytowych, wspomnianych wcześniej dróg krajowych nr 7 i nr 12. Wokół nich skoncentrowane są przede wszystkim tereny przemysłowe, produkcyjne i usługowe. Relatywnie wysoka gęstość zaludnienia Radomia (1970 osób/km 2 ) sprawia, że wysoki jest tu udział budownictwa wielorodzinnego w strukturze zabudowy miasta. Istotnym problemem dla dalszego dynamicznego rozwoju miasta jest bardzo niewielki zasób gruntów pozostających we własności miasta. Są to wielkości nie pozwalające na prowadzenie intensywnej polityki gospodarowania gruntami. Zasoby mieszkaniowe Radomia charakteryzują się niskim standardem, znacznym zdekapitalizowaniem, słabym wyposażeniem i stosunkowo małą średnią powierzchnią mieszkań, na przykład w porównaniu do średniej krajowej. Na istniejący stan zasobów mieszkaniowych wpływają następujące czynniki: uwarunkowania historyczne wieloletnie zaniedbania remontowe, niski poziom nowego budownictwa, niski standard mieszkaniowy w regionie; 10

11 ograniczenia ekonomiczne współczesne koszty remontów i utrzymania zasobów, nowego budownictwa wykraczają poza możliwości finansowe właścicieli i dysponentów zasobów; polityka mieszkaniowa państwa niewielka skala i zakres instrumentów preferencji dla gospodarki mieszkaniowej; polityka władz lokalnych utrzymywanie niskich czynszów w skali proporcjonalnej do zdolności ekonomicznej najemców, co nie ma korelacji z możliwościami odtworzeniowymi substancji; sytuacja społeczna i ekonomiczna użytkowników mieszkań zarówno właściciele, jak i najemcy mieszkań. Warunki klimatyczne miasta Radom są typowe dla regionu łódzko-wieluńskiego. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi od 7,5 do 8,0 C. Czas trwania pokrywy śnieżnej na wzniesieniach dochodzi do 75 dni. Na omawianym obszarze występuje od 110 do 125 dni z przymrozkami. Średnia roczna temperatura powietrza najzimniejszego miesiąca stycznia osiąga 2,4 C, a najcieplejszego lipca wynosi 17,4 C. Okres wegetacyjny na omawianym obszarze trwa około 200 dni. Teren miasta, zgodnie z podziałem Polski na regiony klimatyczne zaproponowanym przez A. Wosia (1995), znajduje się w regionie XXI Wschodniomałopolskim. Występuje tutaj stosunkowo mała liczba dni z pogodą umiarkowanie ciepłą, których średnio roku jest 122. Wśród nich 64 cechuje brak opadu, a około 58 jest deszczowych. Wśród dni ciepłych w regionie mało jest z dużym zachmurzeniem - mniej niż 40 w roku. Natomiast stosunkowo liczniej pojawiają się dni z pogodą przymrozkową umiarkowanie zimna z opadem (jest ich w roku około 14) oraz niektóre typy pogód mroźnych. Wartość wilgotności względnej powietrza, informującej o zawartości w powietrzu pary wodnej w stosunku do powietrza nasyconego parą wodną w danej temperaturze, wzrasta z południowego zachodu na północny wschód. W przebiegu rocznym najniższa wilgotność występuje wiosną (78-72%), podczas gdy w zimie jest najwyższa. Opad atmosferyczny jest elementem klimatu o dużej zmienności czasowo przestrzennej. Na terenie Radomia opad jest niższy od średniej dla województwa i wynosi ponad 600 mm. Rozkład kierunków wiatru w roku uwarunkowany jest ogólną cyrkulacją powietrza i warunkami lokalnymi (m. in. rzeźbą terenu). W środkowej Polsce przeciętnie 65% czasu w roku zalegają masy morskiego powietrza polarnego znad Atlantyku. Fakt ten świadczy o przewadze cyrkulacji z kierunków zachodnich. Ukształtowanie powierzchni terenu i układ głównych dolin rzecznych województwa wymuszają napływ powietrza z kierunków zachodnich i wschodnich i można przypuszczać, że tendencja ta jest także charakterystyczna dla miasta Radom. Klimat miasta jest zwykle odmienny od tego, jaki panuje na terenach otaczających. Również w przypadku Radomia jest to bardzo widoczne. Podwyższona temperatura powietrza wywołana istnieniem zabudowy miejskiej sprawia, że na terenie miasta panują złe stosunki termiczno-wilgotnościowe. Nawet na obszarach gdzie nie ma zwartej zabudowy, szybsze parowanie powoduje mniejszą retencję gruntową. Jest to bardzo niekorzystne dla środowiska przyrodniczego, w tym również dla człowieka. Chcąc ograniczyć negatywny wpływ wszelkiego rodzaju zainwestowania miejskiego na klimat miasta, trzeba w przyszłości zadbać o drożność całego systemu ekologicznego miasta, jako gwarancji prawidłowego przewietrzania przestrzeni miejskiej. Prędkość i kierunek wiatru W roku 2011 na terenie strefy miasto Radom średnia prędkość wiatru na poziomie 10 m wynosiła ok. 4,5 m/s. Analiza prędkości wiatrów z odpowiednich zakresów prędkości wskazuje, że najczęściej występowały wiatry o prędkości 3,1-5,1 m/s ponad 41% przypadków w roku oraz wiatry o prędkościach z przedziału 5,1-8,2 m/s 29% przypadków. Dla sezonu zimowego wartości te wynosiły odpowiednio 36% i 37%, a dla sezonu letniego 47% i 21%. W sezonie letnim zauważa się wyraźne zmniejszenie się przeciętnych prędkości wiatru oraz wzrost udziału 11

12 stanu ciszy atmosferycznej i wiatrów o małych prędkościach do 6,6%, zimą wartość ta kształtowała się na poziomie 4,8%. Roczna róża wskazuje na dominację wiatru z sektora zachodniego 14% przypadków z kierunku W oraz 12% z kierunku WNW i 9% WSW. Wyraźnie zaznacza się także wysoki udział wiatrów południowowschodnich. Róża wiatru dla sezonu letniego ma kształt zbliżony do róży rocznej, zauważalny jest jednak wzrost frekwencji wiatrów z sektorów południowo-wschodniego i północno-zachodniego. Róża dla sezonu zimowego wskazuje natomiast na zdecydowaną przewagę wiatrów z sektora zachodniego (17,5% z kierunku W) oraz wyraźne osłabienie frekwencji wiatru z kierunku południowo-wschodniego. Prawdopodobieństwo występowania ciszy atmosferycznej i prędkości wiatru mniejszej niż 1,5 m/s, średnio w roku wyniosło poniżej 6%. Przestrzenny rozkład średnich rocznych wartości prędkości wiatru wyznaczonych przez model WRF/CALMET w strefie miasto Radom w 2011 roku Przestrzenny rozkład częstości występowania cisz atmosferycznych (v<1,5[m/s]) wyznaczonych przez model WRF/CALMET dla strefy miasto Radom w 2011 roku 12

13 Rozkład kierunków i prędkości wiatru wyznaczony przez model WRF/CALMET w strefie miasto Radom w 2011 roku Temperatura powietrza Średnia temperatura powietrza w strefie miasto Radom w 2011 roku wyniosła 9,7 C. Rok 2011 został uznany przez IMGW za ciepły, zaś miesiące kwiecień i czerwiec są sklasyfikowane jako anomalnie ciepłe. Najcieplejszymi miesiącami były czerwiec i lipiec z średnią temperaturą 19,2 C oraz sierpień ze średnią temperaturą 19,4 C. Najchłodniejszym miesiącem był luty, w którym średnia temperatura wyniosła -3,4 C. Ujemną średnią wartość zanotowano także w styczniu (-0,1 C). Przestrzenny rozkład średnich rocznych wartości temperatury powietrza wyznaczonych przez WRF/CALMET dla strefy miasto Radom w 2011 roku 13

14 Przebieg średniej miesięcznej wartości temperatury powietrza wyznaczonej przez model WRF/CALMET w strefie miasto Radom w 2011 roku Opad atmosferyczny Rok 2011 przez IMGW został sklasyfikowany jako wilgotny. Jako skrajnie wilgotne zostały uznane miesiące: styczeń i lipiec, skrajnie suche były miesiące: marzec, wrzesień, październik i listopad. Według Atlasu Klimatu Polski średnia roczna wysokość opadu atmosferycznego na omawianym obszarze wynosi ok. 550 mm. W roku 2011 suma roczna opadów wyznaczona z modelu wyniosła 488 mm. Najwyższa suma opadu wystąpiły w lipcu (145 mm), najniższe we wrześniu (13 mm) oraz w listopadzie (5 mm). Przestrzenny rozkład rocznych sum opadu atmosferycznego wyznaczonego przez model WRF/CALMET dla strefie miasto Radom w 2011 roku 14

15 Miesięczne sumy opadu atmosferycznego wyznaczonego przez modele WRF/CALMET w strefie miasto Radom w 2011 roku Wilgotność względna powietrza Wilgotność względna powietrza atmosferycznego w strefie miasto Radom w roku 2011 wyniosła średnio 69%. W Polsce średnia wilgotność powietrza oscyluje na poziomie 78% do 84%, dlatego klimat uznany jest za wilgotny. Wilgotność powietrza uzyskana w analizowanym roku jest nieco niższa od wartości typowych. Przestrzenny rozkład średniej rocznej wartości wilgotności względnej powietrza wyznaczonej przez model WRF/CALMET dla strefy miasto Radom w 2011 roku Miąższość warstwy mieszania Warstwa mieszania to objętość atmosfery, w której substancje zanieczyszczające ce ulegają rozprzestrzenianiu. Niewielka miąższość warstwy mieszania wiąże się z niskim położeniem warstwy inwersyjnej atmosfery, co skutkuje utrudnieniem w dyspersji zanieczyszczeń. Przebieg średnich miesięcznych wartości miąższości warstwy mieszania wskazuje, że e najmniej korzystne warunki rozprzestrzenienia zanieczyszczeń ń występują w miesiącach zimowych. 15

16 Przebieg średnich miesięcznych wartości miąższości warstwy mieszania w strefie miasto Radom w 2011 r. Klasy równowagi atmosfery Bardzo istotnym parametrem dla rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń jest klasa równowagi atmosfery Pasquilla, która opisuje pionowe ruchy powietrza związane z gradientem temperatury i prędkością wiatru, a które z kolei decydują o ruchu zanieczyszczonego powietrza w smudze. W zależności od różnicy temperatur powietrza wznoszącego się i powietrza otaczającego wyróżnia się w atmosferze trzy podstawowe stany równowagi: chwiejną, obojętną i stałą. Pomiędzy nimi wyróżnia się stany pośrednie. W ochronie środowiska powszechnie przyjęty jest podział na 6 klas równowagi atmosfery: 1 ekstremalnie niestabilne warunki (równowaga bardzo chwiejna) 2 umiarkowanie niestabilne warunki (równowaga chwiejna) 3 nieznacznie niestabilne warunki (równowaga nieznacznie chwiejna) 4 neutralne warunki (równowaga obojętna) 5 nieznacznie stabilne warunki (równowaga stała) 6 umiarkowanie stabilne warunki (równowaga bardzo stała). Spośród wymienionych klas niezbyt korzystne dla rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń ń są 1 i 2, ze względu na to, iż smuga spalin na skutek intensywnych ruchów powietrza to wznosi się to opada, a bardzo niekorzystne są 5 i 6, przy których występują ą warunki inwersyjne i zanieczyszczenia utrzymują się ę na niskich wysokościach (nie mają warunków do rozproszenia). Najczęściej w ciągu roku (43,1% przypadków) w strefie miasto Radom występowała klasa równowagi atmosfery 4, która reprezentuje neutralne warunki. Bardzo rzadko (jedynie 0,1% przypadków) występowała klasa 1, określana jako ekstremalnie niestabilna. W miesiącach zimowych wyraźnie dominuje klasa równowagi atmosfery 4. Natomiast w miesiącach letnich zwiększa się udział klas niekorzystnych, zwłaszcza 2 i 3, oznaczające warunki równowagi chwiejnej. 16

17 Częstość występowania klas równowagi atmosfery Pasquilla wyznaczona przez model WRF/CALMET w strefie miasto Radom w 2011 roku Udział klas równowagi atmosfery Pasquilla wyznaczonych przez model WRF/CALMET w strefie miasto Radom w 2011 roku 3.3. Powierzchnia strefy miasto Radom i liczba osób zamieszkujących strefę Radom zajmuje powierzchnię 111,8 km 2, a liczba ludności w 2011 roku wynosiła prawie 221 tys. osób. W Radomiu mieszka około 4,2% ludności województwa mazowieckiego Informacje dotyczące ce form ochrony przyrody znajdujących się na obszarze strefy miasto Radom, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r.627, z późn. zm.). Na terenie miasta Radom formy ochrony przyrody zajmują niewielkie powierzchnie. Powierzchnia o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chroniona wynosi 378,9 ha. Ustanowiono tutaj jeden obszar chronionego krajobrazu, użytek ekologiczny, część obszaru Natura 2000 (Ostoja Kozienicka) i siedem pomników przyrody. Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Kosówki Obszar zlokalizowany jest wzdłuż ż rzeki Kosówki, obejmuje powierzchnię 246 ha, w tym tereny chronione ze względu na wyróżniający się ę krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowych ze względu na występujące cenne biocenozy, stanowiska chronionych i rzadkich gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem. 17

18 Pomniki przyrody Na terenie Radomia znajduje się 7 pomników przyrody, w postaci pojedynczych drzew (dąb szypułkowy i modrzew). Są to stare drzewa: pięć dębów szypułkowych i dwa modrzewie. Użytek ekologiczny Jest to obszar o powierzchni 6,86 ha, ustanowiony ze względu na ochronę terenów podmokłych (torfowiska i pastwiska). Obszary NATURA 2000 Na terenie miasta znajdują się fragmenty dwóch obszarów włączonych do sieci Natura 2000 Puszczy Kozienickiej i Ostoi Kozienickiej. 1. Puszcza Kozienicka (PLH140035) obszar o znaczeniu wspólnotowym. Jest to jeden z najcenniejszych pod względem przyrodniczym kompleksów puszczańskich w Polsce. O jego randze świadczy przede wszystkim - wysoka różnorodność biologiczna mierzona na wszystkich poziomach: genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym. Występuje tu szereg siedlisk przyrodniczych oraz gatunków chronionych i zagrożonych wymarciem w skali kraju i kontynentu. W zbiorowiskach leśnych Puszczy występuje znaczna liczba drzew w wieku od 150 do 400 lat. Wizytówką Puszczy Kozienickiej są endemiczne wyżynne jodłowe bory mieszane, które na tym terenie uznawane są za postać kresową. Oprócz niekwestionowanej wartości przyrodniczej mają one olbrzymie znaczenie biogeograficzne i syntaksonomiczne. W Radomiu obszar Puszczy zajmuje powierzchnię 41,4 ha. 2. Ostoja Kozienicka (PLB140013) obszar specjalnej ochrony siedlisk. Zajmują one obszar 68301,2 tys. ha, z czego 175,5 ha należy do Gminy Miasta Radomia. Granica przebiega ulicami Kozienicką i Poduchowną, przez las między ulicami Bełżeckiego i Jarosza, a potem rzeką Pacynką. Teren ten został objęty ochroną ze względu na występujące tu gatunki ptaków. Lasy zajmują większość powierzchni obszaru. Resztę terenu pokrywają pola uprawne, łąki, pastwiska. Występują tu również połacie torfowisk wysokich i niskich. Występuje tutaj ponad 200 gatunków ptaków, w tym co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG (Ptasiej). 18

19 Załącznik nr 2 do uchwały Nr.. Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia r. OPIS STANU JAKOŚCI POWIETRZA W STREFIE MIASTO RADOM. 1. Lista substancji w powietrzu, ze względu na które konieczne było opracowanie programu ochrony powietrza i wskazanie źródeł ich pochodzenia. Pył zawieszony PM10; Pył zawieszony PM2,5. Pył zawieszony jest mieszaniną ą bardzo drobnych cząstek stałych i ciekłych, które mogą pochodzić z emisji bezpośredniej (pył pierwotny) lub też powstają w wyniku reakcji między substancjami znajdującymi się w atmosferze (pył wtórny). Prekursorami pyłów wtórnych są przede wszystkim tlenki siarki, tlenki azotu i amoniak. Pył zawieszony może zawierać substancje toksyczne takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (m.in. benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany. Źródła pyłu zawieszonego w powietrzu można podzielić na antropogeniczne i naturalne. Wśród antropogenicznych wymienić należy: źródła przemysłowe (energetyczne spalanie paliw i źródła technologiczne), transport samochodowy (pył ze ścierania oraz pył unoszony), spalanie paliw w sektorze bytowo-gospodarczym. Źródła naturalne to przede wszystkim: pylenie roślin, erozja gleb, wietrzenie skał aerozol morski. Udziały poszczególnych rodzajów emitentów w emisji pyłu zawieszonego PM2,5 Znaczną część pyłu zawieszonego PM10 stanowi pył zawieszony PM2,5. W zależności od pochodzenia można przyjąć, że zawartość pyłu zawieszonego PM2,5 w pyle zawieszonym PM10 wynosi: 19

20 1) emisja komunalna - paliwa stałe od 50 do 90%, - paliwa gazowe 100%, 2) emisja komunikacyjna - spalanie w pojazdach 100%, - ścieranie opon 70%, - ścieranie okładzin hamulcowych 40%, - ścieranie nawierzchni jezdni 50%, - unos z powierzchni jezdni 24%, 3) energetyka zawodowa - węgiel od 25 do 85% w zależności od sposobu odpylania, - gaz 100%, - olej od 70 do 80%,przemysł - drewno od 50 do 85%, 4) przemysł od 10 do 100% w zależności od typu działalności. Na pył zawieszony PM2,5 obecny w atmosferze składa się mieszanina cząstek emitowanych bezpośrednio do atmosfery (cząstki pierwotne) oraz cząstek wtórnych, które powstają w atmosferze z gazów macierzystych. Stacje pomiarowe jakości powietrza, poza pomiarem stężeń pyłu analizują również jego skład chemiczny w pobranych próbkach. W zależności od umiejscowienia danego punktu pomiarowego skład chemiczny pyłu może się różnić. Uwarunkowane jest to wpływem odmiennych źródeł emisji, co częściowo jest konsekwencją zmienności pór roku. W skład pyłu wchodzą głównie następujące związki: tlenki siarki (SO x), tlenki azotu (NO x), tlenek węgla (CO) i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) w tym benzo(a)piren. Oznaczany jest również udział poszczególnych metali: ołowiu, kadmu, niklu, arsenu, tytanu, glinu, i żelaza; węgla elementarnego i organicznego; oraz jonów sodu, potasu, wapnia, magnezu, jonu amonowego, siarczanów, azotanów i chlorków. Schemat źródeł pyłu zawieszonego PM2,5 Pierwotne i naturalne emitowane bezpośrednio Wtórne z prekursorów gazów LZO węglany Wtórne związki organiczne Z powierzchni ziemi - drogi gruntowe - prace na polach Wieloraka mieszanina Pył PM2,5 Siarczan amonu (NH4)2SO4 SO 2 - remonty, budowy NOx Amoniak Inne Azotan amonu NH4NO3 20

21 2. Informacje dotyczące wielkości poziomów substancji w roku, od którego, z uwagi na mierzone Lp stężenia substancji w powietrzu (2011), wymagane jest opracowanie programu ochrony powietrza, i pięciu latach poprzedzających ( ) wraz z podaniem zakresu przekroczeń poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu. Poziomy stężeń pyłu zawieszonego PM10 w 2011 r. Stanowisko Radom ul. Tochtermana Radom ul. 25 Czerwca Kod krajowy stacji Stężenie pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny [µg/m 3 ] Wielkość przekroczenia [µg/m 3 ] Liczba dni z przekroczeniami Wielkość przekroczenia [liczba dni] Stężenie pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy [µg/m 3 ] Wielkość przekroczenia [µg/m 3 ] MzRadomTochter 65,2 15, ,9 - MzRadomCzWSSE 78,7 28, ,3 1,3 Lp Poziomy stężeń pyłu zawieszonego PM10 w latach : Stanowisko Radom ul. Aleksandrowicza Radom ul. Tochtermana Radom ul. 25 Czerwca Radom ul. Pułaskiego Kod krajowy stacji MzRadomAlekWSSE MzRadomTochter MzRadomCzWSSE MzRadomPułask Rok Stężenie pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny [µg/m 3 ] Wielkość przekroczenia [µg/m 3 ] Liczba dni z przekroczeniami Stężenie pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy [µg/m 3 ] Wielkość przekroczenia [µg/m 3 ] ,6 16, , Punkt pomiarowy zlikwidowany ,5 26, ,8 5, ,6 9, , ,2 8, , ,2 14, , ,2 26, , ,0 13, , , , , , Brak pomiarów - awaria pyłomierza ,2 26, ,4 0, ,8 22, ,2 6, Punkt pomiarowy zlikwidowany

22 Lp. 1 Poziom stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 w 2011 r.: Stanowisko Radom ul. Hallera Kod krajowy stacji Stężenie pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy [µg/m 3 ] Wielkość przekroczenia [µg/m 3 ] poziomu dopuszczalnego PD poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji PD+MT MzRadomHallera 26,2 1,2 - Poziom stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 w latach Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom mierzone są dopiero od 2010 r. Lp. Stanowisko Kod krajowy stacji Stężenie pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy [µg/m 3 ] Wielkość przekroczenia [µg/m 3 ] poziomu dopuszczalnego PD poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji PD+MT 1 2 Radom ul. Tochtermana Radom ul. Hallera MzRadomTochter 32,4 7,4 3,4 MzRadomHallera 25,8 0,8-3. Czynniki powodujące przekroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu, ze szczególnym uwzględnieniem przemian fizykochemicznych tych substancji. Na występowanie przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny na terenie strefy miasto Radom największy wpływ ma emisja niska, związana z indywidualnym sposobem ogrzewania mieszkań paliwami stałymi. W niektórych receptorach następuje przewaga emisji napływowej oraz z transportu samochodowego. 22

23 Przewagi typów emisji w stężeniach pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny na terenie strefy miasto Radom w 2011 r. Na występowanie przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy na terenie strefy miasto Radom największy wpływ ma emisja niska, związana z indywidualnym sposobem ogrzewania mieszkań paliwami stałymi. W niektórych receptorach następuje przewaga emisji napływowej. 23

24 Przewagi typów emisji w stężeniach pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy na terenie strefy miasto Radom w 2011 r. Na występowanie przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy na terenie strefy miasto Radom największy wpływ ma emisja niska, związana z indywidualnym sposobem ogrzewania mieszkań paliwami stałymi. W niektórych receptorach następuje przewaga emisji napływowej. 24

25 Przewagi typów emisji w stężeniach pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy na terenie strefy miasto Radom w 2011 r. Bardzo istotnym elementem w stężeniach pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 są stężenia aerozoli wtórnych. Zastosowany do obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń model CALPUFF jest wyposażony w schemat przemian chemicznych związków siarki i azotu MEZOPUFF. Schemat ten ujmuje pięć substancji: emitowane - NO x i SO 2, a także obliczane - NO - 3 i HNO 3 oraz SO 2-4. Koniecznym warunkiem uruchomienia obliczeń jest określenie tła amoniaku oraz ozonu. Droga powstawania aerozoli wtórnych w powietrzu rozpoczyna się od emisji amoniaku, który jest emitowany w postaci gazowej i następnie, w zależności od panujących warunków meteorologicznych oraz obecności innych związków w powietrzu, może przekształcać się w jon amonowy NH4 + lub pozostawać w niezmienionej formie. Amoniak reaguje z takimi zanieczyszczeniami powietrza jak tlenki azotu i tlenki siarki, a konkretniej, z tworzącymi się z nich kwasami: azotowym (V) i siarkowym (VI). W wyniku tych reakcji powstają siarczany i azotany, główne prekursory kwaśnych deszczy oraz aerozoli nieorganicznych, które wchodzą w skład pyłu zawieszonego PM2,5, a więc i pyłu zawieszonego PM10. Pył zawieszony PM2,5 ze względu na niewielkie rozmiary i skład chemiczny stanowi duże niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi. Siarczany i azotany mogą powstawać zarówno w fazie gazowej jak i ciekłej, zgodnie z równaniami reakcji: NH 3(g) + HNO 3 = NH 4NO 3(s) 2NH 3(g) + H 2SO 4 = (NH 4) 2SO 4(s) (g) faza gazowa (s) faza stała NH 3 obecny w powietrzu jest usuwany i wraca do powierzchni ziemi wskutek działania mokrej lub suchej depozycji. Depozycja mokra polega na wymywaniu zanieczyszczeń z atmosfery w wyniku opadów deszczu, śniegu lub mgły, natomiast depozycja sucha jest związana z suchym osiadaniem zanieczyszczeń pyłowych. 25

26 W wyniku działania tych zjawisk, następuje wtórne zanieczyszczenie gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych, głównie związkami zkami azotu i siarki. Czas życia gazowego NH 3 w atmosferze jest stosunkowo krótki, dlatego sucha depozycja zachodzi szybko przeważnie w pobliżu źródła emisji. Natomiast trwałość jonu amonowego jest większa i może być on przenoszony na większe odległości, gdzie następuje jego wymywanie lub suche osiadanie. Ozon natomiast jest podstawowym związkiem biorącym udział w przemianach chemicznych tlenków azotu i siarki 2- w obecności ci promieniowania słonecznego. Jego obecność wpływa na formowanie się ę aerozoli (SO 4 i NO 3), które są składnikiem pyłu zawieszonego PM2,5 oraz pyłu zawieszonego PM10. Dla potrzeb Programu Ochrony Powietrza dla strefy miasto Radom model CALPUFF skonfigurowano włączając przemiany chemiczne z uwzględnieniem zmienności ozonu (na podstawie pomiarów automatycznych) i tła amoniaku oraz depozycje suchą i mokrą. 4. Procentowy udział substancji zanieczyszczających cych w powietrzu wprowadzanych do powietrza przez podmioty korzystające ze środowiska na zasadzie powszechnego korzystania ze środowiska w strefie miasto Radom Bilans emisji napływowej pyłu zawieszonego PM10 Emisja pyłu zawieszonego PM10 Typ emisji [Mg/rok] punktowa z woj. mazowieckiego h >=30 m ,3 punktowa z pasa 30 km 76,9 powierzchniowa z pasa 30 km 7222,6 liniowa z pasa 30 km 1353,8 z rolnictwa z pasa 30 km 1386,3 Łączna wszystkich typów ,9 liniowa z pasa 30 km 6,1% powierzch niowa z pasa 30 km 32,4% punktowa z pasa 30 km 0,3% z rolnictwa z pasa 30 km 6,2% punktowa z woj. mazowiec kiego h >=30 m 55,0% 26

27 Bilans emisji pyłu zawieszonego PM10 ze strefy miasto Radom Emisja pyłu zawieszonego PM10 Typ emisji [Mg/rok] punktowa 125,0 powierzchniowa 1197,4 liniowa 610,4 Łączna wszystkich typów 1932,8 liniowa 32% punktowa 6% powierzch niowa 62% Bilans emisji napływowej pyłu zawieszonego PM2,5 Typ emisji Punktowa z wysokich źródeł h >=30m Punktowa z pasa 30 km Powierzchniowa z pasa 30 km Liniowa z pasa 30 km Rolnictwo z pasa 30 km Łączna wszystkich typów Emisja pyłu zawieszonego PM2,5 [Mg/rok] 4552,9 36,7 3951,1 323,7 371, ,9 liniowa z pasa 30 km 3,5% z rolnictwa z pasa 30 km 4,0% powierzch niowa z pasa 30 km 42,8% punktowa z pasa 30 km 0,4% punktowa z woj. mazowiec kiego h >=30 m 49,3% 27

28 Bilans emisji pyłu zawieszonego PM2,5 ze strefy miasto Radom Punktowa Powierzchniowa Liniowa Typ emisji Emisja pyłu zawieszonego PM2,5 [Mg/rok] 59,0 911,6 154,7 Łączna wszystkich typów 1 125,3 liniowa 14% punktowa 5% powierzch niowa 81% 5. Łączna wielkość emisji substancji zanieczyszczających powietrze pochodząca ze źródeł znajdujących się w obszarach przekroczeń w strefie miasto Radom (Mg/rok) Emisja pyłu zawieszonego PM10: Lp. Obszar przekroczeń Łączna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] 1 Mz11mRaPM10d ,3 2 Mz11mRaPM10d02 70,0 Emisja pyłu zawieszonego PM2,5: Lp. Obszar przekroczeń 1 Mz11mRaPM2,5a01 Łączna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 [Mg/rok] 504,7 28

29 6. Poziom tła dla pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w 2011 roku. Poziom tła pyłu zawieszonego PM10 Tło ponadregionalne pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny: 17,6-18,1 µg/m 3, Tło ponadregionalne pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy: 9,73-9,9 µg/m 3, 29

30 Tło regionalne pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny: 6,7 13,1 µg/m 3, Tło regionalne pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy: 2,9 6,0 µg/m 3, 30

31 Tło całkowite pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny: 22,4 27,2 µg/m 3, Tło całkowite pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy: 12,7-15,8 µg/m 3 31

32 Poziom tła pyłu zawieszonego PM2,5 Tło ponadregionalne pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy: 8,69-8,85 µg/m 3, Tło regionalne pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy: 1,7 3,0 µg/m 3, 32

33 Tło całkowite pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy: 10,4-11,8 µg/m 3. 33

34 7. Wyniki modelowania rozkład stężeń w 2011 r. Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 pochodzących z emisji terenu strefy Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny w strefie miasto Radom pochodzące z emisji punktowej w 2011 r. Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w strefie miasto Radom pochodzące z emisji punktowej w 2011 r. 34

35 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny w strefie miasto Radom pochodzące z emisji powierzchniowej w 2011 r. Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w strefie miasto Radom pochodzące z emisji powierzchniowej w 2011 r. 35

36 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny w strefie miasto Radom pochodzące z emisji liniowej w 2011 r. Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w strefie miasto Radom pochodzące z emisji liniowej w 2011 r. 36

37 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny w strefie miasto Radom pochodzące z emisji całkowitej w 2011 r. Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w strefie miasto Radom pochodzące z emisji całkowitej w 2011 r. 37

38 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 pochodzących z emisji z terenu strefy Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w strefie miasto Radom pochodzące z emisji punktowej w 2011 r. Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w strefie miasto Radom pochodzące z emisji powierzchniowej w 2011 r. 38

39 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w strefie miasto Radom pochodzące z emisji liniowej w 2011 r. Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w strefie miasto Radom pochodzące z emisji całkowitej w 2011 r. 39

40 Załącznik nr 3 do uchwały Nr.. Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia r. PRZEWIDYWANY POZIOM SUBSTANCJI W POWIETRZU W STREFIE MIASTO RADOM, W ROKU PROGNOZOWANYM (2015 R. ROK PROGNOZY DLA PYŁU ZAWIESZONEGO PM2,5) ORAZ W ROKU ZAKOŃCZENIA REALIZACJI PROGRAMU (2023 R.) 1. Przyszłe stężenia pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu w strefie Lp. miasto Radom. Poziomy pyłu zawieszonego PM2,5 przy założeniu niepodejmowania żadnych dodatkowych działań ponad te, których konieczność podjęcia wynika z istniejących przepisów, z uwzględnieniem poziomu tła w roku prognozowanym. Obszar przekroczeń Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w roku referencyjnym [µg/m 3 ] Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w roku prognozowanym (2015 r.) przy założeniu niepodejmowania żadnych dodatkowych działań [µg/m 3 ] 1 Mz11mRaPM2,5a01 40,8 39,8 Prognoza wskazuje, że nie ma możliwości osiągnięcia pułapu stężenia ekspozycji, wynoszącego 20 µg/m 3 w 2015 roku, przy niepodejmowaniu dodatkowych działań oprócz tych, które wynikają z przepisów prawa. Nie można określić wpływu realizacji działań naprawczych zaproponowanych w Programie w roku 2015, gdyż ich zakończenie zaplanowano na rok Z tego względu nie można określić, czy zostanie osiągnięty pułap stężenia ekspozycji (w 2015 roku) przy podjęciu działań naprawczych. Prognozy poziomów pyłu zawieszonego PM10 i liczby dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 oraz prognoza poziomów pyłu zawieszonego PM2,5 przy założeniu niepodejmowania żadnych dodatkowych działań ponad te, których konieczność podjęcia wynika z istniejących przepisów, z uwzględnieniem poziomu tła w roku zakończenia Programu Pył zawieszony PM10 Lp. Obszar przekroczeń Stężenie pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w roku referencyjnym [µg/m 3 ] Stężenie pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w roku zakończenia Programu (2023 r.) przy założeniu niepodejmowania żadnych dodatkowych działań Liczba dni z przekroczeniami stężeń dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 w roku referencyjnym Liczba dni z przekroczeniami stężeń dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 w roku zakończenia Programu (2023 r.) przy założeniu niepodejmowania żadnych dodatkowych działań 1 Mz11mRaPM10d01 50,8 44, Mz11mRaPM10a01 50,8 44,

41 Pył zawieszony PM2,5 Lp. Stanowisko pomiarowe Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w roku referencyjnym [µg/m 3 ] Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w roku zakończenia realizacji Programu (2023 r.) przy założeniu niepodejmowania żadnych dodatkowych działań [µg/m 3 ] 1 Mz11mRaPM2,5a01 40,8 35,4 Informacje dotyczące możliwych do podjęcia działań mających na celu poprawę stanu jakości powietrza. W celu redukcji stężeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 należy podjąć w strefie miasto Radom działania skierowane na redukcję emisji pochodzącej przede wszystkim z ogrzewania indywidualnego. W ramach działania założono redukcję 52% emisji powierzchniowej w strefie miasto Radom. Efekt taki można osiągnąć przez wymianę sposobu ogrzewania w 570 tys. m 2 lokali opalanych paliwami stałymi (węglem oraz drewnem) na ogrzewanie bezemisyjne (podłączenie do sieci cieplnej lub elektryczne) lub niskoemisyjne, takie jak zastosowanie pieców gazowych. W zakresie ograniczenia emisji z transportu drogowego zakłada się redukcję ładunku pyłu unoszonego z jezdni w czasie ruchu samochodów. Zadanie to zostanie osiągnięte przez czyszczenie jezdni, najlepiej na mokro, z częstotliwością raz w tygodniu. Ponadto proponuje się rozbudowę systemu tras rowerowych wraz z infrastrukturą rowerową, co może przyczynić się do zmniejszenia ruchu samochodowego, a przez to do redukcji emisji i spadku stężeń w mieście. Bardzo ważnym elementem związanym z działaniami długoterminowymi jest system promocji zachowań proekologicznych wśród obywateli. Konieczne jest uświadomienie ludzi jak groźnym zanieczyszczeniem jest pył zawieszony (między innymi poprzez to, że toksyczny oraz jest prekursorem dwutlenku węgla i ozonu), jakie choroby może powodować, a przede wszystkim jak zmienić codzienne zachowania, aby jak najmniej przyczyniać się do jego powstawania. W tym celu konieczne jest organizowanie różnego rodzaju akcji informacyjnych, bezpośrednich, ale również w mediach czy w Internecie (ulotki informacyjne, happeningi, programy edukacyjne, ogłoszenia w mediach). Wyrobienie w ludziach dobrego nawyku można wówczas wykorzystać przy wdrażaniu działań krótkoterminowych. W ramach obniżenia emisji komunalno-bytowej, w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, należy stosować odpowiednie przepisy, umożliwiające ograniczenie emisji pyłu zawieszonego. Przepisy te mogą dotyczyć min. układu zabudowy zapewniającego przewietrzanie miasta, wprowadzania zieleni izolacyjnej, zagospodarowania przestrzeniu publicznej oraz ustaleniu sposobu zaopatrzenia w ciepło (dla centrum miasta zakaz instalowania kominków; dla nowych budynków jednorodzinnych stosowanie ogrzewania proekologicznego; dla nowych budynków wielorodzinnych włączenia do sieci cieplnej). Dodatkowo, w celu ograniczenia wzrostu stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 lub ich redukcji, należy podjąć w mieście działania skierowane na redukcję emisji pochodzącej z silników diesla, która jest główną składową pyłu zawieszonego PM2,5 pochodzącego z emisji komunikacyjnej. Będą to przede wszystkim działania związane z wymianą taboru autobusowego komunikacji miejskiej. 41

42 Prognozy poziomów pyłu zawieszonego PM10 i liczby dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 oraz prognoza poziomów pyłu zawieszonego PM2,5 w roku zakończenia programu ochrony powietrza, przy założeniu, że wszystkie działania zostaną podjęte. Pył zawieszony PM10 Lp. Obszar przekroczeń Stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy wroku referencyjnym [µg/m3] Stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy w roku zakończenia Programu (2023r.) po realizacji działań naprawczych Liczba dni z przekroczeniami stężeń dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 w roku referencyjnym Liczba dni z przekroczeniami stężeń dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 w roku zakończenia Programu (2023r.) po realizacji działań naprawczych 1 Mz11mRaPM10d01 50,8 27, Mz11mRaPM10a01 50,8 27, Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny z emisji całkowitej na terenie Radomia po zastosowaniu wariantu naprawczego 42