Raport z ewaluacji Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb w obszarach:
|
|
- Błażej Kucharski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Raport z ewaluacji Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb w obszarach: (1) Funkcjonowanie systemu zarządzania i wdrażania Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb pod względem jego jakości i efektywności. (2) Postęp i efektywność realizacji działań w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb i ich prawdopodobnego oddziaływania na sytuację społeczno - gospodarczą Wykonawca: Centrum Doradztwa Europejskiego Warszawa, 29 maja 2006 Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
2 WYKAZ SKÓRTÓW Agencja - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa DR Departament Rybołówstwa w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi IFWR - Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa IP Instytucja Płatnicza IRŚ - Instytut Rybactwa Śródlądowego IW - Instytucja Wdrażająca IZ - Instytucja Zarządzająca JMK - Jednostka Monitorująco-Kontrolująca, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi KE Komisja Europejska KM - Komitet Monitorujący KS - Komitet Sterujący MIR - Morski Instytut Rybacki MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi NPR - Narodowy Plan Rozwoju ODR - Ośrodki Doradztwa Rolniczego OFSA - System informatyczny Obsługa Funduszy Strukturalnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa OR - Oddział/y Regionalny/e Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Program - Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb SIMIK System Informatyczny Monitoringu i Kontroli Finansowej Funduszy Strukturalnych SPO Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb UE Unia Europejska WKMR - Wydział Kontroli Monitorowania i Raportowania Wykorzystania Funduszy Pomocowych w Departamencie Rybołówstwa, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi WPR Wspólnotowa Polityka Rybacka WPS - Wydział Polityki Strukturalnej w Departamencie Rybołówstwa, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
3 SPIS TREŚCI STRESZCZENIE WPROWADZENIE OPIS PRZEDMIOTU EWALUACJI METODOLOGIA BADAŃ PRZEBIEG EWALUACJI FUNKCJONOWANIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA I WDRAŻANIA SEKTOROWEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO RYBOŁÓWSTWO I PRZETWÓRSTWO RYB POD WZGLĘDEM JEGO JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI Instytucja Zarządzająca Sektorowym Programem Operacyjnym Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Instytucja Wdrażająca Sektorowym Programem Operacyjnym Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Ocena systemu zarządzania i wdrażania Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Ocena systemu wdrażania przez beneficjentów Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Ocena systemu kontroli i monitoringu Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb oraz sprawozdawczości i raportowania Ocena funkcjonowania Komitetu Sterującego Ocena funkcjonowania Komitetu Monitorującego Ocena systemu informacji i promocji Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Ocena zarządzania budżetem Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Analiza prawna spójności aktów prawnych regulujących funkcjonowanie Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb oraz ich zgodności z regulacjami prawa krajowego i wspólnotowego Funkcjonowanie systemu zarządzania i wdrażania Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb wnioski i rekomendacje POSTĘP I EFEKTYWNOŚĆ REALIZACJI DZIAŁAŃ W RAMACH SEKTOROWEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO RYBOŁÓWSTWO I PRZETWÓRSTWO RYB Priorytet 1. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów Działanie 1.1. Złomowanie statków rybackich Działanie 1.2. Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
4 Działanie 1.3. Wspólne przedsięwzięcia Priorytet 2. Odnowa i modernizacja floty rybackiej Działanie 2.1. Budowa nowych statków rybackich Działanie 2.2. Modernizacja istniejących statków rybackich Priorytet 3. Ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla ryb, rybackie urządzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe Działanie 3.1. Ochrona i rozwój zasobów wodnych Działanie 3.2. Chów i hodowla ryb Działanie 3.3. Rybacka infrastruktura portowa Działanie 3.4. Przetwórstwo i rynek rybny Działanie 3.5. Rybołówstwo śródlądowe Priorytet 4 Inne działania Działanie 4.1. Rybołówstwo przybrzeżne Działanie 4.2. Działania społeczno-ekonomiczne Działanie 4.3. Znajdowanie oraz promowanie nowych rynków zbytu na produkty rybne Działanie 4.4. Działania organizacji obrotu rynkowego Działanie 4.5. Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe Działanie 4.6. Działania innowacyjne i inne Postęp i efektywność realizacji działań w ramach SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb wnioski i rekomendacje PODSUMOWANIE ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1. - Lista osób, z którymi przeprowadzono wywiady pogłębione. 141 Załącznik 2 - Lista analizowanych dokumentów Załącznik 3 - Lista analizowanych aktów prawnych Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
5 STRESZCZENIE W okresie od 24 kwietnia do 26 maja 2006 odbyła się realizacja ewaluacji uzupełniającej Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb (SPO), zlecona przez Departament Rybołówstwa w Ministerstwie Rolnictwa i Modernizacji Wsi (MRiRW), a wykonana przez Centrum Doradztwa Europejskiego. Celem ewaluacji było dokonanie oceny funkcjonowania systemu zarządzania i wdrażania SPO pod względem jego jakości i efektywności oraz oceny postępu i efektywności realizacji działań w ramach SPO. Funkcję Instytucji Zarządzającej (IZ) SPO pełni MRiRW, a Instytucji Wdrażającej (IW) Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Biorąc pod uwagę wyniki badań ewaluacyjnych należy stwierdzić, że istniejący układ instytucjonalny zarządzania i wdrażania SPO spełnia wymogi określone w przepisach Unii Europejskiej oraz przepisach krajowych. Przyznanie funkcji zarządzającej i wdrażającej danym instytucjom jest rozwiązaniem optymalnym. Należy jednak rozważyć możliwość oddelegowania odpowiedzialności IW za niektóre działania do Okręgowych Inspektoratów Rybołówstwa Morskiego. Obowiązujące akty prawne zapewniają możliwość wypełniania przez właściwe instytucje powierzonych im funkcji. Jednakże konieczność wprowadzania zmian w Uzupełnianiu SPO poprzez rozporządzenia utrudnia wprowadzenie tych zmian, co negatywnie odbija się na funkcjonowaniu systemu zarządzania i wdrażania. Wewnętrzny system organizacyjny IZ oraz IW zapewnia prawidłową realizację ich zadań, jednakże niewystarczający poziom zatrudnienia w Departamencie Rybołówstwa IZ oraz nierównomierny poziom zatrudnienia w poszczególnych Oddziałach Regionalnych (OR) ARiMR negatywnie wpływa na funkcjonowanie tego systemu. Kształt wewnętrznego systemu IZ nie jest optymalny istnieje potrzeba stworzenia osobnych jednostek odpowiedzialnych za kontrolę oraz za sprawozdawczość i finanse oraz osobnej komórki odpowiedzialnej za promocję i informację SPO. Obowiązujące przepisy regulujące wzajemne relacje między instytucjami zapewniają sprawność funkcjonowania i udzielana pomocy z SPO. Daje się zauważyć dużą ilość problemów praktycznych, pojawiających się w trakcie realizacji zadań, zgłaszanych przez pracowników OR w zakresie stosowania procedur wdrażania SPO. Ma to negatywny wpływ m.in. na terminowe przestrzegania ustalonych terminów obsługi wniosków o dofinansowanie realizacji projektu. System zbierania danych służących monitorowaniu oraz system monitorowania nie zapewnia w pełni uzyskania poprawnych i weryfikowalnych danych. Pojawiają się trudności w terminowym przekazywaniu informacji, problemy związane z brakiem i nierzetelnością danych, a także nieterminowym przekazywaniem sprawozdań do odpowiednich jednostek. Jest to spowodowane m.in. brakiem wspólnego dla IZ i IW funkcjonującego systemu informatycznego. Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
6 Wartość wnioskowanego wsparcia w ramach SPO nie przekracza poziomu dostępnej alokacji (61,1% alokacji na lata ) co plasuje SPO na najniższym miejscu pośród funduszy strukturalnych pod względem wykorzystania alokacji. Natomiast poziom wykorzystania alokacji jest wysoki w porównaniu z innymi Programami Operacyjnymi (30,41%). Poziom dokonanych wydatków nie jest jednak równomierny - na wartość tę składają się głównie umowy o dofinansowanie realizacji projektu zawarte w ramach działań 1.1., 3.4. oraz 4.2. Najwyższy stopień wykorzystania alokacji przeznaczonej na lata przypada na działanie 1.1. Złomowanie statków rybackich Beneficjenci tego działania środki uzyskane ze złomowania kutrów przeznaczali na różne cele: najwięcej na oszczędności, inwestycje i konsumpcję. Około jedna trzecia badanych pozostawała w chwili badania bez pracy, jedna czwarta przeszła na rentę lub emeryturę. Kolejnym popularnym działanie to działanie 3.4. Przetwórstwo i rynek rybny, gdzie wartość złożonych wniosków przekroczyła wartość alokacji na lata o ok. 33%. W wyniku realokacji na to działanie wnioskowane projekty zostaną zrealizowane. Działanie to będzie miało pozytywny wpływ na rozwój sektora przetwórstwa (lepsza jakość produktu, wzrost dochodów i zatrudnienia, ochrona środowiska etc.). Działanie 4.2. Działania społeczno - ekonomiczne także cieszy się bardzo wysoką popularnością wśród beneficjentów, aczkolwiek alokacja na to działanie nie zostanie w pełni wykorzystana. Zdecydowana większość beneficjentów operacji wraz ze skorzystaniem ze środków przeszła na rentę lub emeryturę. Większość beneficjentów pozytywnie oceniło wysokość wsparcia. Podczas realizacji pojawił się problem braku rozwiązań proceduralnych w sprawie przechowywania środków finansowych na realizację działań wykraczających terminem poza bieżący okres programowania oraz brak regulacji rozstrzygających, czy z pomocy może skorzystać rybak, który pobiera już świadczenie emerytalne. Zdecydowana większość badanych beneficjentów po otrzymaniu środków z operacji nie pracowało. Niecałe 10% deklarowało powrót do zawodu rybaka, przed upływem 12 miesięcy od rozpoczęcia otrzymywania środków. Większość beneficjentów pozytywnie oceniło wysokość wsparcia w ramach obu operacji. Analiza wdrażania działania 4.4 Działania organizacji obrotu rynkowego pokazuje wysokie zapotrzebowanie na projekty dotyczące działalności organizacji producentów ryb. Przyznana pomoc nie wpłynęła na stabilizację rynku rybnego z uwagi na zbyt krótki okres funkcjonowania organizacji producenckich. Problemem, jaki pojawił się w trakcie realizacji działania 4.5 Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe było nieprzestrzeganie przepisów unijnych przez ARiMR, które określają, że pomoc w ramach działania 4.5 może być skierowana tylko do rybaków. Pomoc finansowa udzielona beneficjentom (armatorom statków rybackich) w ramach działania 4.5. nie wypełniło w dużym stopniu ich oczekiwań. Mimo małej ilości złożonych wniosków na dofinansowanie realizacji projektu w ramach działania 4.6 Działania innowacyjne i inne zauważyć należy, że wprowadzenie nowych technologii w połowach i przetwórstwie ryb stanowi kluczowy element umożliwiający Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
7 funkcjonowanie w dłuższej perspektywie polskich producentów zarówno na rynku wewnętrznym i rynkach europejskich. Można zidentyfikować kilka głównych przyczyn braku zainteresowania poszczególnymi działaniami przez potencjalnych beneficjentów: Skomplikowane procedury, nadmiernie rozbudowane formalności i związana z tym długotrwałość przygotowywania i realizacji wniosków o dofinansowanie realizacji projektu. Problemy z uzyskaniem informacji i trudności w skontaktowaniu się z OR. Problemy w interpretacji przepisów i procedur związanych z przyjmowaniem wniosków o dofinansowanie realizacji projektu i realizacją projektów (np. kwalifikowalność kosztów, szczególnie specjalistycznych środków transportu (3.2.), problem definicji rodziny rybackiej (4.1.), brak procedur dot. działań zintegrowanych (4.1. wstrzymany nabór wniosków), nieprecyzyjność zapisów odnośnie możliwości korzystania działania 4.5. przez przetwórców, etc.) Niewystarczające i niedostosowane do potrzeb beneficjentów działania promocyjne i informacyjne w przypadku niektórych działań. Nietrafny kształt działania lub operacji do potrzeb beneficjentów (np brak możliwości uzyskania pomocy na zakup, wymianę lub naprawę silnika statku rybackiego, ani narzędzi połowowych, brak mechanizmów umożliwiających potencjalnym beneficjentom realizacji projektów dot. przekazania statku do kraju trzeciego, odbiorcą pomocy nie powinien być bezpośrednio rybak, ale organizacje ukierunkowane na kształcenie zawodowe, brak możliwości reklamowania włąsnej marki podczas imprez ). Brak funkcjonalnego systemu pre-finansowania. Niski poziom dofinansowania projektów w niektórych działaniach (np. 4.3., ). W wyniku realizacji badań ewaluacyjnych sformułowano następujące rekomendacje: 1. Oddelegowanie zadań IW do Okręgowych Inspektoratów Rybołówstwa Morskiego w przypadku niektórych działań. 2. Zrezygnowanie z obowiązku przyjmowania Uzupełnienia SPO w drodze rozporządzenia. W tym celu konieczna jest nowelizacja Ustawy o NPR. 3. Rozdzielenie jednostki odpowiedzialnej za sprawozdawczość i przepływy finansowe oraz za kontrolę w IŻ. W tym celu należy zwiększyć także poziom zatrudnienia w Departamencie Rybołówstwa. 4. Modyfikacja systemu zbierania danych i systemu sprawozdawczości. Ewentualne wprowadzenie zmian w umowie pomiędzy IZ i IW precyzujące zakres danych zbieranych i przekazywanych przez IW do IZ. 5. Uzupełnienie wskaźników realizacji celów w projektach. Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
8 6. Dostosowanie poziomu zasobów kadrowych w OR do przewidywanego obciążenia wynikającego z realizacji zadań związanych z realizacją programu. 7. Wprowadzenie zmian do Podręcznika Zarządzania i Kontroli IZ w celu uniknięcia niejasności kompetencyjnych, związanych z podziałem kompetencji w Departamencie Rybołówstwa. 8. Modyfikacja systemu informacji i promocji SPO zgodnie z potrzebami i możliwościami beneficjentów. Należy także rozważyć zlecenie outsourcing u działań informacyjno-promocyjnych IFWR poza IZ profesjonalnym firmom. 9. Wyłączenie z konieczności opiniowania i rekomendowania projektów z IFWR przez Komitet Sterujący, mających charakter premii. 10. Usprawnienie systemu wymiany informacji pomiędzy OR, a Centralą ARMiR. 11. Włączenie w większym stopniu w proces obsługi wniosków o dofinansowanie realizacji projektu biura powiatowe ARMiR lub samorządy. 12. Ujednolicenie systemu wdrażania w zakresie interpretacji przepisów i procedur związanych z realizacją programu. 13. Uproszczenie procedur i ograniczenie formalności zw. z przygotowaniem wniosków o dofinansowanie realizacji projektu, w tym wymogi dotyczące dokumentacji załączanej do dokumentacji wniosków. 14. Ograniczenie długotrwałości realizacji procedur związanych z akceptacją wniosków o dofinansowanie realizacji projektu i realizacją płatności. 15. Zapewnienie wsparcia ze strony IW dla podmiotów składających wnioski o dofinansowanie realizacji projektu w zakresie prawidłowego przygotowania wniosku. Opracowując kształt Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb należy wziąć pod uwagę powyższe rekomendacje. Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
9 1. WPROWADZENIE Niniejszy raport prezentuje wyniki ewaluacji uzupełniającej Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb (SPO) w obszarach: Funkcjonowanie systemu zarządzania i wdrażania Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb pod względem jego jakości i efektywności; Postęp i efektywność realizacji działań w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb i ich prawdopodobnego oddziaływania na sytuację społeczno gospodarczą. Przeprowadzenie badania ewaluacyjnego w obszarze funkcjonowania systemu zarządzania i wdrażania SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb miało na celu: Ocenę jakości zarządzania i wdrażania Programu; Wskazanie ewentualnych zmian i udoskonalenia procedur i systemy wdrażania Programu; Ocenę sprawności przepływu informacji związanej z wdrażaniem Programu a wynikających z zakresu zadań pełnionych przez poszczególne instytucje (pomiędzy Instytucją Zarządzającą a Instytucją Wdrażającą oraz pomiędzy Instytucją Wdrażającą a beneficjentami Programu); Zidentyfikowanie barier mających wpływ na funkcjonowanie instytucji zaangażowanych we wdrażanie Programu; Ocenę systemu przepływów finansowych. Przeprowadzenie badania ewalucyjnego w obszarze postęp i efektywność realizacji działań w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb " miało na celu: zbadanie postępów w realizacji poszczególnych działań Programu; określenie, w jakim stopniu przyjęte cele poszczególnych działań Programu odpowiadają realnym potrzebom beneficjentów; określenie przyczyn niewykorzystania przewidzianych środków w zakresie niektórych działań w ramach Programu; wskazanie działań o niewielkim zainteresowaniu beneficjentów; określenie przyczyn braku zainteresowania beneficjentów niektórymi działaniami; wskazanie działań o największym zainteresowaniu beneficjentów; określenie przyczyn zainteresowania beneficjentów działaniami; określenie obszaru zainwestowania/zagospodarowaniu środków finansowych otrzymanych przez beneficjentów; zbadanie oddziaływania Programu na sytuację społeczno gospodarczą; Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
10 ocenę efektywności i skuteczności systemu przyjmowania i oceny wniosków; ocenę skuteczności procesu informowania o działaniach Programu. Ewaluacja została przeprowadzona przez Centrum Doradztwa Europejskiego na zlecenie Departamentu Rybołówstwa w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) w okresie od 24 marca do 26 maja 2006r. Prezentowane w raporcie dane odnoszą się do sytuacji do 24 marca OPIS PRZEDMIOTU EWALUACJI Sektorowy Program Operacyjny (SPO) Rybołówstwo i przetwórstwo ryb jest jednym z programów realizujących strategię rozwoju społeczno ekonomicznego określoną w Narodowym Planie Rozwoju W ramach realizacji SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb możliwe jest uzyskanie pomocy finansowej przez podmioty bezpośrednio związane z sektorem rybołówstwa, w tym z rybołówstwem morskim, rybactwem śródlądowym, przetwórstwem i rynkiem rybnym oraz zapleczem naukowo-badawczym. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo jest finansowany z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa (IFWR). Program ten zawiera w swojej strukturze pięć priorytetów. Priorytety te określają działania realizacyjne, jakie można współfinansować z SPO: Priorytet I. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów o Działanie 1.1. Złomowanie statków rybackich o Działanie 1.2. Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia Operacja Przeniesienie własności statku rybackiego do kraju trzeciego Operacja Zmiana przeznaczenia statku rybackiego o Działanie 1.3. Wspólne przedsięwzięcia Priorytet II. Odnowa i modernizacja floty rybackiej o Działanie 2.1. Budowa nowych statków rybackich o Działanie 2.2. Modernizacja istniejących statków rybackich o Działanie 2.3. Wycofanie (bez pomocy publicznej) związane z odnową Priorytet III. Ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla ryb, rybacka infrastruktura portowa, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe o Działanie 3.1. Ochrona i rozwój zasobów wodnych o Działanie 3.2. Chów i hodowla ryb Operacja Zwiększenie zdolności produkcyjnych w chowie i hodowli ryb Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
11 Operacja Modernizacja istniejących obiektów chowu i hodowli ryb (bez zwiększenia ich zdolności produkcyjnych) o Działanie 3.3. Rybacka infrastruktura portowa Operacja Budowa urządzeń portowych lub rozbudowa istniejących urządzeń Operacja Modernizacja istniejących urządzeń portowych bez zwiększenia zdolności przeładunkowych o Działanie 3.4. Przetwórstwo i rynek rybny Operacja Zwiększenie zdolności produkcyjnych (budowa zakładów przetwórczych lub inwestycje w istniejących zakładach przetwórczych) Operacja Modernizacja istniejących zakładów przetwórczych bez zwiększenia zdolności produkcyjnych Operacja Budowa obiektów hurtowej sprzedaży produktów rybnych Operacja Modernizacja istniejących obiektów hurtowej sprzedaży produktów rybnych o Działanie 3.5. Rybołówstwo śródlądowe Operacja Budowa łodzi rybackiej Operacja Modernizacja łodzi rybackiej Operacja Inne środki wspomagające rybołówstwo śródlądowe Priorytet IV. Inne działania o Działanie 4.1. Rybołówstwo przybrzeżne o Działanie 4.2. Działania społeczno - ekonomiczne Operacja Trwałe zaprzestanie wykonywania zawodu przez rybaka Operacja Utrata miejsca pracy na statku rybackim Operacja Przekwalifikowanie zawodowe rybaków lub podjęcie przez nich okołorybackiej działalności gospodarczej Operacja Nabycie własności statku rybackiego o Działanie 4.3. Znajdowanie oraz promowanie nowych rynków zbytu na produkty rybne Operacja Kampanie promocyjne produktów rybnych Operacja Udział w targach handlowych Operacja Badania rynku rybnego Operacja Doradztwo w zakresie sprzedaży i marketingu produktów rybnych Operacja Certyfikowanie i znakowanie produktów rybnych o Działanie 4.4. Działania organizacji obrotu rynkowego Operacja Zakładanie organizacji producentów rybnych Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
12 Operacja Działalność organizacji producentów rybnych w celu poprawy jakości Operacja Inne operacje wśród uczestników obrotu rynkowego o Działanie 4.5. Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe Operacja Okresowe zawieszenie działalności w przypadku nadzwyczajnych okoliczności Operacja Okresowe zaprzestanie działalności w związku z nieodnowieniem albo zawieszeniem porozumienia rybołówczego Operacja Okresowe zawieszenie działalności w celu umożliwienia odnowy zasobów Operacja Rekompensaty finansowe w przypadku wprowadzenia ograniczeń technicznych o Działanie 4.6. Działania innowacyjne i inne Operacja Projekty pilotażowe i prezentacje Priorytet V. Pomoc techniczna Celem Priorytetu 5 Pomoc techniczna jest wsparcie instytucji zaangażowanych we wdrażanie Programu, aby umożliwić im sprawną i skuteczną implementację Programu oraz jego zarządzanie, monitorowanie i kontrolę. Priorytet ten nie jest przedmiotem niniejszej ewaluacji. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i przetwórstwo ryb realizuje cele Wspólnej Polityki Rybackiej Unii Europejskiej (WPR). Wspólna Polityka Rybacka opiera się na przekonaniu, że zasoby rybołówcze są własnością wspólną i należy ustanowić przepisy, tak by uchronić wspomniane zasoby przed przełowieniem i by gospodarować nimi, uwzględniając interesy rybaków i konsumentów. Przyjęto cztery podstawowe cele WPR: 1. Ochrona - w celu ochrony zasobów rybołówczych określono rozmiar ryb poławianych w morzu, co umożliwia rybom osiągnięcie stadium rozwoju umożliwiającego rozmnażanie; Środki na realizację tego celu zostały przeznaczone w ramach priorytetów 1 i 3 SPO. Priorytet 1. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów w ramach SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb stanowi instrument wspomagający realizację tego celu WPR. Poprzez złomowanie statków rybackich, przeniesienie statku rybackiego do kraju trzeciego lub zmiana przeznaczenia statku rybackiego na cel inny niż wykonywanie rybołówstwa morskiego oraz wniesienie statku rybackiego do wspólnego przedsięwzięcia w kraju trzecim zakłada się zmniejszenie potencjału połowowego floty i przez to osiągnięcie równowagi pomiędzy możliwością samoodnowy żywych zasobów morza a poziomem eksploatacji tych zasobów. W ramach Priorytetu 3. Ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla ryb, rybackie urządzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe przeznaczone są środki na realizację projektów Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
13 mających na celu umożliwienie i poprawę wędrówki ryb dwuśrodowiskowych oraz ochronę, odnowę i koncentrację zasobów poprzez budowę sztucznych raf. 2. Pomoc strukturalna - wsparcia rybołówstwa i akwakultury ma umożliwić dostosowanie ekwipunku i organizacji połowów do wymagań stawianych przez ograniczone zasoby i rynek; 3. Rynek - celem jest taka organizacja wspólnego rynku, która zapewniałaby równowagę podaży i popytu, przy uwzględnieniu interesów producentów i konsumentów; Pomoc finansowa udzielana w ramach Priorytetu 4. Inne działania, Działania 4.4. Działania organizacji obrotu rynkowego wspomaga organizację rynku rybnego w Polce i jego dostosowanie do wspólnego rynku rybnego UE. W ramach tego działania z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa współfinansuje się koszty związane bezpośrednio z zakładaniem organizacji producentów rybnych oraz z działaniami tych organizacji mających na celu poprawę jakości produktów rybnych. W zakresie Priorytetu 4 realizowane są również cele WPR w zakresie polityki społecznej dotyczącej rybaków. W ramach Działania 4.2. Działania społecznoekonomiczne udzielana jest pomoc dla rybaków, którzy utracili miejsce pracy w wyniku dostosowania nakładu połowowego do zasobów (emerytura, jednorazowe odszkodowanie za zwolnienie, pomoc na przekwalifikowanie oraz pomoc na zakup jednostki przez młodego rybaka). 4. Stosunki z państwami trzecimi - celem jest zawieranie umów o rybołówstwie i prowadzenie negocjacji w skali międzynarodowej na forum organizacji regionalnych i międzynarodowych właściwych w kwestiach związanych z rybołówstwem, a dotyczących wspólnych przepisów ochronnych stosowanych przy połowach na otwartych wodach. Realizacji zadań wynikających z WPR służy Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa (IFWR). SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb jest spójny z kierunkami rozwoju rybołówstwa zawartymi w Narodowej Strategii Rybołówstwa Głównymi celami Narodowej Strategii Rybołówstwa są: 1) pomoc w osiągnięciu trwałej równowagi miedzy stanem zasobów a poziomem ich eksploatacji, 2) wzrost konkurencyjności i rozwój silnych ekonomicznie podmiotów gospodarczych, 3) stabilizacja rynku, 4) poprawa jakości produktów rybnych, 5) postęp techniczny w zakresie połowów oraz chowu i hodowli ryb, 6) wspieranie rozwoju gospodarczego regionów uzależnionych od rybołówstwa, w tym wsparcia dla rybaków. W SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb przewidziano środki na realizację wszystkich wymienionych powyżej działań. Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
14 Na realizację programu przewidziano udzielenie pomocy finansowej w wysokości ok. 373 mln, z czego 202 mln pochodzić będzie z budżetu Unii Europejskiej, a 80 mln z budżetu państwa. Pozostałe środki finansowe (92 mln ) pochodzą ze środków prywatnych podmiotów ubiegających się o pomoc, zgodnie z zasadą współfinansowania i współodpowiedzialności za realizację projektów w ramach funduszy strukturalnych UE oraz realizacji Wspólnej Polityki Rybackiej. Szacunek wykorzystania środków z SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb w latach (w tys. ) Łącznie Źródło: Biuro Analiz Sejmowych; Wydatki związane z funduszami strukturalnymi 3. METODOLOGIA BADAŃ Podczas realizacji badań ewaluacyjnych zastosowano podejście badawcze zwane triangulacją, które pozwala na wykorzystanie w ewaluacji danych pochodzących z różnych źródeł, zbieranych różnymi metodami i przez różnych badaczy. Daje to gwarancję otrzymania wiarygodnych danych i wyczerpujących wyników, a co za tym idzie sformułowania wniosków poprawnych pod względem logicznym i metodologicznym. Zakładane cele ewaluacji i szeroki zakres pytań ewaluacyjnych wymagają, by triangulacja odbywała się na kilku poziomach równocześnie: 1. na poziomie metod zbierania danych wykorzystano zarówno metody ilościowe (wywiady telefoniczne) i jakościowe (wywiady indywidualne, analiza dokumentów). Różnorodność technik analizy i gromadzenia informacji pozwoliło lepiej poznać i zrozumieć badany obiekt oraz stworzyło możliwość dokonywania odniesień i porównań. 2. na poziomie konstruowania próby badawczej badania przeprowadzone zostały zarówno z przedstawicielami Instytucji Zarządzającej, Instytucji Wdrażającej, w tym z pracownikami Oddziałów Regionalnych, członkami Komitetu Sterującego, członkami Komitetu Monitorującego, jak i beneficjentami oraz potencjalnymi beneficjentami Programu. Próba objęła więc wszystkich aktorów zaangażowanych w realizację programu od poziomu najwyższego do najniższego, od zarządzających po korzystających z efektów programu. Pozwoliło to na określenie i ocenę programu z różnych perspektyw, a także lepsze dopasowanie sposobu realizacji badania do oczekiwań poszczególnych uczestników procesu ewaluacji. Multiplikacja źródeł informacji umożliwiła uzyskanie informacji na dany temat od osób, które potencjalnie mogą prezentować zróżnicowane punkty widzenia. Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
15 3. na poziomie zespołu badawczego badanie realizowane zostało przez zespół badawczy i ekspertów składający się z osób reprezentujących różne dziedziny i podejścia badawcze. Pozwoliło to na zminimalizowanie potencjalnie zaburzającego wpływu badaczy na osiągane wyniki poprzez wzajemną kontrolę realizacji, a także weryfikację i konfrontację dokonywanych analiz i formułowanych wniosków. W trakcie realizacji badania ewaluacyjnego zastosowano następujące metody zbierania i analizy danych: Wywiad telefoniczny wspomagany komputerem (Computer Assisted Telephone Interview) Wywiad telefoniczny wspomagany komputerem, czyli CATI (Computer Assisted Telephone Interview), opiera się na połączeniu rozmowy telefonicznej z bezpośrednim wprowadzaniem uzyskiwanych informacji do elektronicznej bazy danych. Specjalnie przeszkolony w tym celu ankieter dzwoni pod podany, bądź wylosowany numer telefonu, a następnie przeprowadza ze wskazaną osobą wywiad oparty na przygotowanym wcześniej kwestionariuszu. W związku z udostępnieniem danych osób uczestniczących w Programie wraz z numerami telefonów, metoda ta mogła być zastosowana. Indywidualne wywiady pogłębione (Individual In-Depth Interview) Indywidualny wywiad pogłębiony opiera się na pogłębionej rozmowie przeprowadzanej z wybranym rozmówcą. Zebrane w ten sposób dane mają charakter jakościowy i pozwalają na zrekonstruowanie opinii respondentów np. na temat projektu czy programu, w który są zaangażowane. Lista osób, z którymi zostały przeprowadzone wywiady indywidualne stanowi załącznik nr 1 do raportu. Desk research (analiza dokumentów) Przeprowadzono badanie materiałów ze źródeł wtórnych (desk research) wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z procesem zarządzania i wdrażania SPO. Dokumenty te stanowiły materiał do analizy. Analiza dokumentów dostarczyła ewaluatorom informacji o kontekście formalnym badanego zdarzenia, pozwoliła poznać założenia ewaluowanego przedsięwzięcia i osiągnięte wyniki. Została zastosowana m.in. na wstępnym etapie badań jako element wspomagający przygotowanie badań terenowych, ponieważ ta metoda dostarcza podstawowych informacji o mających miejsce lub planowanych działaniach i ich rezultatach. Lista dokumentów analizowanych w trakcie ewaluacji stanowi załącznik nr 2 do raportu. Opinie ekspertów (ekspertyzy) Rzetelne określenie jakości funkcjonowania systemu zarządzania i wdrażania Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb oraz ocena postępu i efektywność realizacji działań w ramach SPO wymagało wiedzy specjalistycznej na powyższy temat. Dlatego też cały proces badawczy przebiegał w ścisłej współpracy z Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
16 ekspertami zewnętrznymi, dr Jerzym Januszem (rybołówstwo morskie), prof. Ryszardem Bartlem (rybactwo śródlądowe), inż. Mieczysławem Borczochowskim i prof. Piotrem Bykowskim (przetwórstwo). W konsekwencji powstały cztery ekspertyzy zewnętrzne obejmujące swym tematem zagadnienia związane z rybołówstwem morskim, rybactwem śródlądowym i akwakulturą oraz przetwórstwem rybnym. Powyższe ekspertyzy stanowią załącznik do raportu. Ich wyniki zostały także wykorzystane bezpośrednio w raporcie. 4. PRZEBIEG EWALUACJI Ewaluacja została przeprowadzona przez Centrum Doradztwa Europejskiego na zlecenie Departamentu Rybołówstwa w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi w okresie od 24 marca do 26 maja 2006r. W jej wyniku zrealizowano: 73 indywidualne wywiady pogłębione przeprowadzone osobiście przez ewaluatorów lub zrealizowanych telefonicznie. Respondentami byli przedstawiciele Instytucji Zarządzającej (10 osób), Instytucji Wdrażającej (19 osób), Komitetu Sterującego (8 osób), Komitetu Monitorującego (8 osób). Badaniem tym objęto również przedstawicieli podmiotów realizujących łącznie 29 projektów w ramach działań, w których liczba podpisanych umów o dofinansowanie realizacji projektu nie przekraczała 20 (działania 1.2, 2.2, 3.1, 3.3, 3.5, 4.1, 4.3, 4.4, 4.6). 445 wywiadów telefonicznych wspomaganych komputerem z beneficjentami Programu. Badaniem objęto beneficjentów działań 1.1, 3.2, 3.4, 4.2.1, i 4.5. Numer działania Liczba zaplanowanych wywiadów z beneficjentami Liczba zrealizowanych wywiadów z beneficjentami Indywidualne wywiady pogłębione Działanie Działanie Działanie Działanie Działanie Działanie Działanie Działanie Działanie Suma Wywiady telefoniczne wspomagane komputerem Działanie Działanie Działanie Działanie Działanie Działanie Suma Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
17 Podczas przygotowania i realizacji badań ewaluacyjnych zidentyfikowano następujące problemy: 1. Braki danych tele-adresowych w grupie beneficjentów działań. Braki danych dotyczyły szczególnie beneficjentów z województwa pomorskiego i dolnośląskiego. Spowodowało to opóźnienie rozpoczęcia badania metodą CATI beneficjentów działań 3.2. i 3.4. Dane zostały uzupełnione. 2. Zidentyfikowano problemy z dostępem do informacji posiadanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) oraz Oddziały Regionalne (OR) Agencji. Problemy te wynikły z faktu, iż Departament Rybactwa ARiMR, w dniu r. wystąpił do OR z oficjalnym pismem zabraniającym przekazywania ewaluatorom kserokopii wniosków o dofinansowanie oraz innych dokumentów, danych i informacji, uzasadniając swoją decyzję poufnością danych. Opóźniło to realizację części ewaluacji zakładającą przeprowadzenie wywiadów pogłębionych z przedstawicielami OR ARiMR. Z kolei wnioski o dofinansowanie są kluczowym źródłem informacji dla ewaluatorów i ekspertów oraz stanowią niezbędny element analizy na wstępnym etapie badań. Ich brak sprawił, iż ewaluatorzy nie mieli w początkowej fazie badań dostępu do pełnej informacji. Brak dostępu do wniosków opóźniło też w znacznym stopniu rozpoczęcie pracy ekspertów zaangażowanych w ewaluację. Powyższy problem został rozwiązany w drodze wymiany korespondencji między Departamentem Rybołówstwa MRiRW oraz ARiMR. 5. FUNKCJONOWANIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA I WDRAŻANIA SEKTOROWEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO RYBOŁÓWSTWO I PRZETWÓRSTWO RYB POD WZGLĘDEM JEGO JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI Kształt relacji między instytucjami zaangażowanymi w proces wdrażania funduszy strukturalnych, został w dużej mierze zdeterminowany przez przyjęcie określonych rozwiązań na etapie programowania, usankcjonowanych następnie prawnie. Wśród szeregu instytucji zaangażowanych w ten proces kluczowa rola przypada Ministerstwu Gospodarki (obecnie Ministerstwu Rozwoju Regionalnego), w którym umiejscowiona jest instytucja zarządzająca Podstawami Wsparcia Wspólnoty (PWW). Ramy prawne systemu instytucjonalnego zostały określone przez ustawę o Narodowym Planie Rozwoju (NPR) z 20 kwietnia 2004 roku, rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Narodowego Planu Rozwoju z dnia 22 czerwca 2004 r., rozporządzenia właściwych ministrów w sprawie programów operacyjnych i oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 22 września 2004 r. w sprawie trybu, terminów i zakresu sprawozdawczości dotyczącej realizacji NPR, trybu kontroli realizacji NPR oraz trybu rozliczeń. Dodatkowo rozwiązania w zakresie podziału obowiązków znajdują się w porozumieniach i umowach kompetencyjnych Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
18 zawieranych przez poszczególne podmioty Instytucja Zarządzająca Sektorowym Programem Operacyjnym Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Funkcję instytucji zarządzającej SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb , zgodnie z ustawą o Narodowym Planie Rozwoju z 20 kwietnia 2004 roku pełni Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który swe zadania wykonuje za pośrednictwem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW), Departamentu Rybołówstwa. Ponadto zadania instytucji zarządzającej wykonują także: Departament Finansów w zakresie obsługi rachunku programowego SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb oraz Biuro Audytu MRiRW w zakresie audytu wewnętrznego. W realizację SPO włączona jest także jednostka wyspecjalizowana do spraw kontroli i monitoringu, którą jest jednostka monitorującokontrolna (JMK) umiejscowiona w Biurze Inspekcji Wydatków Interwencyjnych MRiRW. Zadania JMK IFWR zostały określone w Ustawie o Narodowym Planie Rozwoju oraz uszczegółowione w SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Instytucja Zarządzająca Sektorowym Programem Operacyjnym Rybołówstwo i przetwórstwo ryb została upoważniona do wykonywania swoich funkcji na podstawie: 1) Ustawy o Narodowym Planie Rozwoju z 20 kwietnia 2004 roku, uszczegółowionej przez rozporządzenie w sprawie przyjęcia Narodowego Planu Rozwoju z dnia 22 czerwca 2004 r. 2) Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb , który stanowi załącznik do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb , stanowiącego akt wykonawczy do ustawy o Narodowym Planie Rozwoju. 3) Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb , stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 września 2004 r. w sprawie Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb , stanowiącego akt wykonawczy do ustawy o Narodowym Planie Rozwoju i zatwierdzonego przez Komitet Monitorujący SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb kwietnia 2004 roku. Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
19 Zadania instytucji zarządzającej Instytucja zarządzająca Programem, zgodnie z art. 34 rozporządzenia 1260/99/WE oraz z rozporządzeniem 438/01/WE, jest odpowiedzialna w szczególności za: 1) zagwarantowanie, że wszystkie instytucje i jednostki biorące udział w zarządzaniu i wdrażaniu Programu zachowują odrębny system rachunkowości dla środków pochodzących z funduszy strukturalnych albo odpowiedni kod księgowy dla wszystkich transakcji finansowych związanych z tą pomocą; 2) weryfikację wniosków o płatność składanych przez beneficjentów, zatwierdzanie i przekazywanie ich do instytucji płatniczej wraz z dokumentami potwierdzającymi kwalifikowalność wydatków; 3) zagwarantowanie prawidłowości operacji finansowych dokonywanych przez beneficjentów w ramach Programu, w szczególności przez wdrożenie systemu zarządzania i kontroli, zgodnie z wytycznymi instytucji płatniczej (Ministra Finansów); 4) zawieranie umów z beneficjentami, określonymi w Programie lub Uzupełnieniu Programu lub wskazanymi przez Komitet Sterujący; 5) dokonywanie płatności (zwrotu poniesionych wydatków) na rzecz instytucji wdrażającej, na podstawie zweryfikowanych dokumentów; 6) kontrolę wykorzystania środków w ramach Programu, w tym kontrole na miejscu; 7) opracowanie rocznego raportu dotyczącego nieprawidłowości i przedłożenie go instytucji płatniczej; 8) przygotowanie rocznego raportu z dokonanych wydatków z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa i przedłożenie go instytucji płatniczej; 9) przechowywanie dokumentacji związanej z realizacją projektu przez okres co najmniej 3 lat od dnia ostatniej płatności przekazanej przez Komisję Europejską w ramach Programu. Ponadto, instytucja zarządzająca Programem zapewnia, aby wszyscy beneficjenci oraz instytucja wdrażająca zostali poinformowani o obowiązkach w zakresie zarządzania finansowego wydatkami współfinansowanymi ze środków pochodzących z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa, jak też zapewnia, aby zadania związane z zarządzaniem finansowym oraz ogólnym zarządzaniem Programem były prowadzone przez odrębne jednostki (wydziały, departament). Źródło: Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Proces tworzenia struktur w Departamencie Rybołówstwa miał znaczący wpływ na skuteczność i efektywność zarządzania SPO w początkowym okresie wdrażania. W ramach Departamentu Rybołówstwa odpowiedzialnego za zarządzanie SPO w 2004 roku powstał Wydział Polityki Strukturalnej (WPS), który przyjął wszystkie zadania związane z zarządzaniem SPO: monitorowania, raportowania, sprawozdawczości, opracowywania aktów legislacyjnych, przygotowywania procedur zarządzania SPO. W początkowym okresie realizacji SPO Wydział Polityki Strukturalnej liczył siedem osób. Ówczesne zasoby kadrowe były zdecydowanie za małe, aby efektywnie przygotować SPO do wdrażania (zdaniem naczelnika WPS: gdyby było więcej osób szybciej by następował proces przygotowania aktów wykonawczych) i skutecznie wypełniać powierzone zadania związane z zarządzaniem i monitorowaniem SPO. Należy także podkreślić, że czas przeznaczony na przygotowywanie Departamentu Rybołówstwa do zarządzania SPO był ograniczony z powodu późnego wejścia w życie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju upoważniającej MRiRW do wykonywanie funkcji instytucji zarządzającej (czerwiec 2004) oraz późnego przyjęcia uzupełnienia SPO stanowiącego akt wykonawczy do Ustawy o Narodowym Planie Rozwoju (wrzesień 2004). Także dopiero w styczniu 2005 r., na podstawie nowego przyjętego regulaminu wewnętrznego Departamentu Rybołówstwa, został utworzony Wydział Monitorowania i Raportowania Wykorzystania Funduszy Pomocowych. Utworzenie Wydziału Monitorowania i Raportowania Wykorzystania Funduszy Pomocowych miało na celu rozdzielenie funkcji przygotowywania i zarządzania Programem (Wydział Polityki Strukturalnej) oraz monitorowania i kontroli Programu (Wydział Monitorowania i Raportowania Wykorzystania Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
20 Funduszy Pomocowych) zgodnie z przepisami UE. W 2006 roku zmieniona została nazwa Wydziału Monitorowania i Raportowania Wykorzystania Funduszy Pomocowych na Wydział Kontroli, Monitorowania i Raportowania Wykorzystania Funduszy Pomocowych (WKMR). Obecnie podział zadań między oba te wydziały wygląda następująco: Do zadań Wydziału Polityki Strukturalnej Departamentu Rybołówstwa należy w szczególności: 1) programowanie polityki strukturalnej w obszarze rybołówstwo morskie, rybactwo śródlądowe i przetwórstwo ryb na poziomie krajowym wraz z przygotowywaniem i modyfikowaniem dokumentów programowych i zasad ich wdrażania; 2) zarządzanie i koordynowanie wdrażania instrumentów polityki strukturalnej na poziomie krajowym; 3) współpraca z Komisją Europejską w obszarze polityki strukturalnej i wynikających z niej zobowiązań; 4) współpraca międzyresortowa na poziomie Narodowego Planu Rozwoju i Podstaw Wsparcia Wspólnoty i Programów Operacyjnych; 5) informowanie partnerów społecznych i współpraca z nimi w obszarze wdrażania polityki strukturalnej oraz jej promocja; 6) obsługa organizacyjna i techniczno-biurowa Komitetu Sterującego Sektorowym Programem Operacyjnym Rybołówstwo i przetwórstwo ryb ; 7) współudział w przygotowywaniu i opiniowaniu projektów aktów normatywnych oraz projektów instrukcji dla przedstawicieli Rządu według właściwości Wydziału; 8) merytoryczne rozpatrywanie odwołań od decyzji administracyjnych według właściwości Wydziału; 9) wykonywanie innych zadań zleconych przez dyrektora lub zastępców dyrektora Departamentu. Źródło: Podręcznik Zarządzania i Kontroli Instytucji Zarządzającej Sektorowym Programem Operacyjnym Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Do zadań Wydziału Kontroli Monitorowania i Raportowania Wykorzystania Funduszy Pomocowych należy w szczególności: 1) monitorowanie wykorzystania i przepływu funduszy pomocowych; 2) długo i krótko okresowe raportowanie wykorzystania funduszy pomocowych; 3) kontrola i nadzór proceduralny Instytucji Wdrażającej; 4) współpraca międzyresortowa w zakresie monitorowania i raportowania na poziomie Narodowego Planu Rozwoju i Podstaw Wsparcia Wspólnoty oraz Programów Operacyjnych; 5) obsługa organizacyjna i techniczno-biurowa Komitetu Monitorującego Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i przetwórstwo ryb ; 6) współudział w przygotowywaniu i opiniowaniu projektów aktów normatywnych według właściwości Wydziału; 7) merytoryczne rozpatrywanie odwołań od decyzji administracyjnych według właściwości Wydziału; 8) wykonywanie innych zadań zleconych przez dyrektora lub zastępców dyrektora Departamentu. Źródło: Podręcznik Zarządzania i Kontroli Instytucji Zarządzającej Sektorowym Programem Operacyjnym Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Obecny podział kompetencji wewnątrz Departamentu Rybołówstwa zapewnia sprawne i przejrzyste zarządzanie SPO, zauważyć jednakże można zarówno pewne luki kompetencyjne w systemie zarządzania, jak i nakładanie się odpowiedzialności poszczególnych jednostek. Niejasności dotyczą szczególnie odpowiedzialności Departamentu Finansów i WKMR w zakresie oceny merytorycznej przepływów finansowych. Kwestie te zostały nieprecyzyjnie określone w Podręczniku Zarządzania i Kontroli Instytucji Zarządzającej SPO. Nieścisłości te nie zagrażają w znaczącym stopniu sprawnemu zarządzaniu SPO. IZ rozpoczęła prace nad zmianą Podręcznika. Należy jednak zauważyć, że wprowadzenie tych zmian może okazać się długotrwałe zważywszy na konieczność akceptacji podręcznika przez Instytucję Płatniczą (IP). Rekomendowanym rozwiązaniem wydaje się być rezygnacja z akceptacji i zmian przez IP. Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
21 Zdaniem naczelnika WKMR oraz WPS istnieją wątpliwości odnośnie zakresu obowiązków, jakie pełni WKMR: czy dobrym, optymalnym rozwiązaniem jest, kiedy ta sama jednostka zajmuje się z jednej strony kontrolą a z drugiej strony przypływami finansowymi. Także zdaniem dyrektora Departamentu Rybołówstwa jednostka kontrolna powinna być oddzielona od jednostki odpowiedzialnej za sprawozdawczość i przepływy finansowe. Obecnie zbyt niski poziom zatrudnienia w Departamencie Rybołówstwa uniemożliwia stworzenie osobnych jednostek odpowiedzialnych za kontrolę oraz za sprawozdawczość i finanse. Początkowo stan zatrudnienia w WKMR wynosił 4 osoby, co nie zapewniało sprawnego monitorowania i raportowania realizacji SPO, a jego zadania nadal realizował częściowo Wydział Polityki Strukturalnej. Obecnie zatrudnienie w tych dwóch wydziałach wynosi: 5 osób i naczelnik w WPS, a w WKMR 6 osób i naczelnik. Zasoby kadrowe zaangażowane we wdrażanie SPO są nadal niewystarczające, co powoduje, że Departament Rybołówstwa nie ma zapewnionej możliwości pełnej realizacji powierzonych mu zadań. W WKMR zatrudnienie nie gwarantuje pełnej skuteczności w zakresie monitorowania i sprawozdawczości. Także zbyt mało osób jest odpowiedzialnych za promocję i informację o SPO. Planowano stworzenie osobnej komórki odpowiedzialnej za informację i promocję, której zadaniem miało być m.in. dostarczanie i upowszechnianie informacji o IFWR, o realizowanych w jego ramach projektach, a także inicjowanie i realizacja dodatkowych działań promocyjnych. Taka komórka nie powstała do tej pory i obecnie w Departamencie Rybołówstwa odpowiedzialna jest za powyższe zadania jedna osoba. Planuje się zatrudnienie kolejnych dwóch osób w WKMR. Jakkolwiek poziom zatrudnienia w Departamencie Rybołówstwa należy ocenić jako niewystarczający, poziom przygotowania pracowników do realizacji zadań związanych z Zarządzaniem SPO można uznać za zadowalający. Pracownicy Departamentu Rybołówstwa zaangażowani w realizację SPO legitymują się wyższym wykształceniem odpowiednim do wykonywanych zadań. Zarówno pracownicy o dłuższym stażu, jak i nowo zatrudnione osoby, uczestniczyli w szkoleniach z zakresu programowania, zarządzania, monitoringu i kontroli wykorzystania funduszy strukturalnych. Zdaniem naczelnika WKMR brak doświadczenia nowych pracowników był dużym utrudnieniem w przygotowywaniu SPO do realizacji, ponieważ były to osoby, które nie posiadały doświadczenia i wiedzy w tym zakresie. Należy podkreślić, że wyszkolenie nowego pracownika zajmuje co najmniej pół roku (naczelnik WPS). Brakowało spójnego programu szkoleń dla pracowników Departamentu Rybołówstwa w początkowym okresie realizacji SPO. Środki z pomocy technicznej zostały zapewnione dopiero w 2006, co umożliwiło uczestnictwo pracowników w studiach podyplomowych w Szkole Gospodarczo-Handlowej, studiach i szkoleniach w Krajowej Szkole Administracji Publicznej oraz innych szkoleniach, organizowanych m.in. przez Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, związanych z zarządzaniem funduszami strukturalnymi lub z rozwojem regionalnym. Część szkoleń została zrealizowana zbyt późno, aby zapewnić odpowiednie przygotowanie teoretyczne pracowników we właściwym czasie. Zdaniem Ewaluacja uzupełniająca Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
Pozostałe zagadnienia związane z realizacją procesu (do określenia przed kontrolą) KONTROLA
Załącznik nr 6 Wzór listy sprawdzającej do kontroli systemowej LISTA SPRAWDZAJĄCA do przeprowadzanych kontroli systemowych (ogólna) 1 Nazwa jednostki kontrolowanej: Zakres kontroli:. Termin przeprowadzenia
Bardziej szczegółowoKonferencja prasowa. Sekretarza Stanu w MRiRW Kazimierza Plocke
Konferencja prasowa Sekretarza Stanu w MRiRW Kazimierza Plocke Oczekiwania rybactwa i wędkarstwa wobec nowej perspektywy finansowej Program Operacyjny Rybactwo i Morze na lata 2014-2020 Warszawa, 23 lipca
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich. LEADER Perspektywa finansowa
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich LEADER Perspektywa finansowa 2007-2013 Cel działania Realizacja działania ma na celu stymulowanie lokalnych inicjatyw na rzecz
Bardziej szczegółowoPROGRAMOWANIE I WDRAŻANIE EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO. Dr Piotr Owczarek
PROGRAMOWANIE I WDRAŻANIE EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Dr Piotr Owczarek Fundusze strukturalne Zasoby finansowe UE, z których udzielana jest pomoc w zakresie restrukturyzacji i modernizacji gospodarki
Bardziej szczegółowoRegionalnego Programu Operacyjnego. Województwa Podkarpackiego. na rok Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego
Załącznik do uchwały Nr 96/1549/08 Zarządu Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie z dnia 19 lutego 2008 r. EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego
Bardziej szczegółowoSektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb
Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb Celem głównym Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (SPO-RYBY) jest racjonalna gospodarka żywymi zasobami wód i poprawa
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 12-13.02.2015 r.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 12-13.02.2015 r. 1 Projekt PO RYBY 2014-2020 został opracowany w oparciu o: przepisy prawa UE: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia
Bardziej szczegółowoZasada równości szans kobiet i mężczyzn w ramach EFS 2014-2020. Warszawa 12.12.2014
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w ramach EFS 2014-2020 Warszawa 12.12.2014 Fundusze Strukturalne 2014-2020 Polityki horyzontalne Rozporządzenie ogólne 2014-2020 zasadę równości szans płci i równości
Bardziej szczegółowoWYKAZ/LISTA ZADAŃ/FUNKCJI REALIZOWANYCH BEZPOŚREDNIO PRZEZ INSTYTUCJĘ ZARZĄDZAJĄCĄ
Załącznik nr 4 - Skrócony opis systemu zarządzania i kontroli Struktura systemu: Rolę wiodącą w systemie zarządzania i kontroli PO RYBY 2014-2020 odgrywa Instytucja Zarządzająca (IZ). Ponosi ona odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoPriorytet X. Pomoc techniczna
Priorytet X. Pomoc techniczna Celem głównym priorytetu jest skuteczna absorpcja środków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013. W ramach priorytetu wspierane
Bardziej szczegółowoZASADY DZIAŁANIA BIURA PROGRAMÓW ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
Załącznik nr 2 do Regulaminu Organizacyjnego Świętokrzyskiego Biura Rozwoju Regionalnego w Kielcach ZASADY DZIAŁANIA BIURA PROGRAMÓW ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH Biuro Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich
Bardziej szczegółowo11 Monitoring i ewaluacja
11 Monitoring i ewaluacja Monitoring to proces systematycznego zbierania i analizowania ilościowych i jakościowych informacji na temat wdrażanej Strategii Rozwoju Lokalnego kierowanego przez społeczność
Bardziej szczegółowoPerspektywa finansowa 2007-2103 NSRO. Okres programowania 2004-2006 NPR
Rola Wojewody jako Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji wydatków w ramach RPO w systemie organizacyjnym funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 Dr Kamila Piasecka DOLNOŚLĄSKI URZĄD WOJEWÓDZKI
Bardziej szczegółowoKrajowa Sieć Obszarów Wiejskich
Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich 2014-2020 Podstawy prawne art. 54 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich
Bardziej szczegółowoMONITORING I EWALUACJA LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU GRUDZIĄDZKI SPICHLERZ
MONITORING I EWALUACJA LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU GRUDZIĄDZKI SPICHLERZ Podstawowym celem systemu monitoringu i ewaluacji Lokalnej Strategii Rozwoju jest śledzenie postępów w realizacji celów Strategii
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Załącznik Nr 1 do SIWZ SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia jest usługa polegająca na pełnieniu niżej wymienionych funkcji w Zespole Zarządzającym projektu Szkoła Równych Szans
Bardziej szczegółowoMONITOROWANIE PROGRAMU OPERACYJNEGO
MONITOROWANIE PROGRAMU OPERACYJNEGO Rozwój Polski Wschodniej ROLA KOMITETU MONITORUJĄCEGO 1 PLAN PREZENTACJI 1. Monitoring definicja i rodzaje 2. System sprawozdawczości - jako narzędzie monitoringu 3.
Bardziej szczegółowoAnaliza komplementarności projektów RPO WL z innymi interwencjami finansowanymi ze środków UE na terenie Lubelszczyzny
Badanie ewaluacyjne Analiza komplementarności projektów RPO WL z innymi interwencjami finansowanymi ze środków UE na terenie Lubelszczyzny CEL GŁÓWNY BADANIA Identyfikacja i ocena komplementarności projektów
Bardziej szczegółowoOKRESOWY PLAN EWALUACJI
Zarząd Województwa Lubelskiego OKRESOWY PLAN EWALUACJI na rok 2009 REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO na lata 2007 2013 Spis treści: Wprowadzenie 3 1. Lista planowanych ewaluacji
Bardziej szczegółowoOKRESOWY PLAN EWALUACJI
Informacja na posiedzenie Zarządu OKRESOWY PLAN EWALUACJI Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na 2012 rok Wprowadzenie Podstawą formalną do przygotowania Okresowego planu ewaluacji Małopolskiego
Bardziej szczegółowo3. SPECJALISTA DS. MONITORINGU I OBSŁUGI RADY STOWARZYSZENIA
Załącznik nr 1 do Uchwały nr 4/I/2018 Zarządu Stowarzyszenia LGD7-Kraina Nocy i Dni Z dnia 22.01.2018 r Załącznik nr 2 DO REGULAMINU BIURA LGD7-KRAINA NOCY I DNI STRUKTURA ORGANIZACYJNA BIURA 1.DYREKTOR
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków
Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 6 grudnia 2008 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1655. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia. w sprawie danych niezbędnych do właściwego monitorowania realizacji i ewaluacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Na podstawie
Bardziej szczegółowoPrezentacja raportu metodologicznego
Ocena skuteczności i efektywności instytucji uczestniczących we wdraŝaniu priorytetów VIII i IX, w tym procesu komunikacji Prezentacja raportu metodologicznego Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego
Bardziej szczegółowoZASADY DZIAŁANIA BIURA PROGRAMÓW ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
Załącznik nr 2 do Regulaminu Organizacyjnego Świętokrzyskiego Biura Rozwoju Regionalnego w Kielcach ZASADY DZIAŁANIA BIURA PROGRAMÓW ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH Biuro Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich
Bardziej szczegółowoBadanie ewaluacyjne projektu systemowego. Lepsze jutro. realizowanego przez Powiatowy Urząd Pracy. w Poznaniu w ramach Poddziałania 6.1.
Badanie ewaluacyjne projektu systemowego Lepsze jutro realizowanego przez Powiatowy Urząd Pracy w Poznaniu w ramach Poddziałania 6.1.3 PO KL ewaluacja bieżąca RAPORT KOŃCOWY - Poznań / Rybnik 2010 - Zleceniodawca:
Bardziej szczegółowoPOIiŚ Zasady przygotowania i realizacji projektów.
POIiŚ 2014-2020. Zasady przygotowania i realizacji projektów. Miejsce: Warszawa Termin: 07-08.09.2015, poniedziałek (10.00-16.00) wtorek (9.00-15.00) Masz pytania odnośne tego szkolenia? Skontaktuj się
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Załącznik 1. Formularz sprawozdawczy dotyczący promocji i informacji Numer programu (CCI): Nazwa programu: Załącznik do sprawozdania nr: 211/12.2. 27/PL/16/1/PO/2 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Bardziej szczegółowoOPISY STANOWISK PRECYZUJĄCE PODZIAŁ OBOWIĄZKÓW I ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI PRACOWNIKÓW BIURA. Stowarzyszenie Lasowiacka Grupa Działania
Załącznik Nr 2 do Regulaminu Pracy Biura Stowarzyszenia Lasowiacka Grupa Działania OPISY STANOWISK PRECYZUJĄCE PODZIAŁ OBOWIĄZKÓW I ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI PRACOWNIKÓW BIURA Stanowiska podległe Prezes
Bardziej szczegółowoDZIAŁANIE 9.3 PRZYGOTOWANIE INWESTYCJI STRATEGICZNYCH
DZIAŁANIE 9.3 PRZYGOTOWANIE INWESTYCJI STRATEGICZNYCH 1. Nazwa programu operacyjnego 2. Numer i nazwa priorytetu 3. Nazwa Funduszu finansującego priorytet 4. Instytucja Zarządzająca 5. Instytucja Pośrednicząca
Bardziej szczegółowoPodział obowiązków/zakres odpowiedzialności Wymagania Kierownik Biura Zakres obowiązków Kierownika Biura: Wymagania konieczne: Wymagania pożądane:
1. Opisy stanowisk precyzujące podział obowiązków i zakres odpowiedzialności pracowników biura LGD: Podział obowiązków/zakres odpowiedzialności Kierownik Biura Zakres obowiązków Kierownika Biura: - prawidłowe
Bardziej szczegółowoKARTA OCENY OPERACJI wg lokalnych kryteriów wyboru
Karta oceny operacji () według lokalnych kryteriów LGD KARTA OCENY OPERACJI wg lokalnych kryteriów wyboru NUMER WNIOSKU: IMIĘ i NAZWISKO lub NAZWA WNIOSKODAWCY: NAZWA / TYTUŁ WNIOSKOWANEJ OPERACJI: Podnoszenie
Bardziej szczegółowoKARTA OCENY OPERACJI wg lokalnych kryteriów wyboru
Karta oceny operacji () według lokalnych kryteriów LGD KARTA OCENY OPERACJI wg lokalnych kryteriów wyboru NUMER WNIOSKU: IMIĘ i NAZWISKO lub NAZWA WNIOSKODAWCY: NAZWA / TYTUŁ WNIOSKOWANEJ OPERACJI: Podnoszenie
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?
Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Anita Płonka Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa
Bardziej szczegółowoStruktura wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Struktura wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Instytucja Zarządzająca Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Instytucja Certyfikująca Ministerstwo Rozwoju
Bardziej szczegółowoDepartament Audytu Wewnętrznego i Certyfikacji
Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Kategoria: Urząd Marszałkowski - Departamenty / Biura - Departament Audytu Wewnętrznego i Certyfikacji
Bardziej szczegółowoRegionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata
SYSTEM WDRAŻANIA FUNDUSZY NA PRZYKŁADZIE KILKU PROGRAMÓW OPERACYJNYCH URZĄD MARSZAŁKOWSKI W ŁODZI DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013
Bardziej szczegółowoZwiększenie zatrudnienia i spójności terytorialnej - założenia i stan przygotowań
Zwiększenie zatrudnienia i spójności terytorialnej - założenia i stan przygotowań Unia Europejska Europejski Fundusz Rybacki Serock, 12-13 lutego 2015 r. Plan prezentacji: Obowiązujące akty prawne Podstawowe
Bardziej szczegółowoZASADY DZIAŁANIA BIURA PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
Załącznik nr 3 do Regulaminu Organizacyjnego Świętokrzyskiego Biura Rozwoju Regionalnego w Kielcach ZASADY DZIAŁANIA BIURA PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH Biuro Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
Bardziej szczegółowoWspólna Polityka Rybołówstwa
Wspólna Polityka Rybołówstwa (środki pomocowe) Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 (PO RYBY 2007-2013) Realizacja PO RYBY 2007-2013 około
Bardziej szczegółowoZarząd Stowarzyszenia. Dyrektor Biura LGD. Koordynator ds. wdrażania Lokalnej Strategii Rozwoju. Koordynator ds. kadrowych i komunikacji społecznej
Struktura organizacyjna Biura Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Nasze Roztocze wraz z opisem stanowisk pracy precyzujących podział obowiązków i zakres odpowiedzialności oraz wymagania w odniesieniu
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o naborze pracowników SPECJALISTA DS. ROZLICZEŃ
"Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie". Instytucja Zarządzająca PROW 2014-2020- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Miejsca pracy współfinansowane
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 4864/2018 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 2 lutego 2018 roku
Uchwała Nr 4864/2018 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 2 lutego 2018 roku w sprawie: udzielenia pełnomocnictwa Pani Izabeli Mroczek - Dyrektorowi Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 76/29/15 Zarządu Powiatu w Goleniowie z dnia 18 czerwca 2015 roku
Uchwała Nr 76/29/15 Zarządu Powiatu w Goleniowie z dnia 18 czerwca 2015 roku w sprawie przyjęcia procedury pozyskiwania środków zewnętrznych w Powiecie Goleniowskim. Na podstawie 61 ust. 2 Statutu Powiatu
Bardziej szczegółowoMateriał wstępny do dyskusji nt. podziału środków finansowych pomiędzy Priorytety i Środki projektu Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze (PO RYBY
Materiał wstępny do dyskusji nt. podziału środków finansowych pomiędzy Priorytety i Środki projektu Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze (PO RYBY 2014-2020) Dokumenty, na podstawie których opracowano
Bardziej szczegółowoSPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006
Uchwała Komitetu Monitorującego Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006 Nr 10/2007 z dnia 25 października 2007 r. w sprawie zatwierdzenia Sprawozdania okresowego z realizacji
Bardziej szczegółowoOKRESOWY PLAN EWALUACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO NA 2015 ROK
OKRESOWY PLAN EWALUACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO 2007-2013 NA 2015 ROK Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego
Bardziej szczegółowoPRAKTYCZNE WDRAŻANIE WSPARCIA W RAMACH LOKALNYCH GRUP RYBACKICH ORAZ UDZIAŁ W PROCESIE APLIKACYJNYM URZĘDÓW MARSZAŁKOWSKICH
PRAKTYCZNE WDRAŻANIE WSPARCIA W RAMACH LOKALNYCH GRUP RYBACKICH ORAZ UDZIAŁ W PROCESIE APLIKACYJNYM URZĘDÓW MARSZAŁKOWSKICH Karolina Szambelańczyk Oddział Obsługi PO Ryby Departament Programów Rozwoju
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 61/2016 STAROSTY POZNAŃSKIEGO Z DNIA 22 lipca 2016 roku
ZARZĄDZENIE Nr 61/2016 STAROSTY POZNAŃSKIEGO Z DNIA 22 lipca 2016 roku w sprawie: powołania zespołu projektowego dla potrzeb przygotowania i realizacji projektu pn.: Rozwój infrastruktury Centrum Kształcenia
Bardziej szczegółowoOpinia do ustawy o organizacji rynku rybnego (druk nr 394)
Warszawa, dnia 9 grudnia 2008 r. Opinia do ustawy o organizacji rynku rybnego (druk nr 394) I. Cel i przedmiot ustawy Celem uchwalonej na posiedzeniu Sejmu w dniu 5 grudnia ustawy o organizacji rynku rybnego
Bardziej szczegółowoPodstawa prawna ZIT/IP
Związek ZIT jako IP Piotr Zygadło Departament Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Zakopane, 19 stycznia 2015 r. Podstawa prawna ZIT/IP Rozporządzenie nr 1301/2013 Art. 7 ust. 4 Co najmniej 5 % środków
Bardziej szczegółowoU Z A S A D N I E N I E
U Z A S A D N I E N I E Opracowanie projektu ustawy o uruchamianiu środków pochodzących z budżetu Wspólnot Europejskich przeznaczonych na finansowanie wspólnej polityki rolnej wynika z konieczności wprowadzenia
Bardziej szczegółowoNa podstawie art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 512) uchwala się, co następuje:
Uchwała Nr 33/480/19/VI Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 16 lipca 2019 r. w sprawie zmian w Regulaminie Organizacyjnym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie
Bardziej szczegółowoZałącznik 5 Specyficzne zasady korzystania z Pomocy technicznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Załącznik 5 Specyficzne zasady korzystania z Pomocy technicznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 I. Budżet Pomocy technicznej PO KL na lata 2007-2013 1.1 Generalne zasady podziału
Bardziej szczegółowo*Planowanych jest 98 naborów (72 - konkursowe, 26 - pozakonkursowych)
Rozeznanie rynku dla zamówienia polegającego na wykonaniu badania ewaluacyjnego pn. Ewaluacja systemu wyboru i oceny projektów ze szczególnym uwzględnieniem kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego
Bardziej szczegółowoUrząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Kancelaria Marszałka
Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Kancelaria Marszałka Raport z działalności Rzecznika Funduszy Europejskich przy Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Mazowieckiego
Bardziej szczegółowoMETODOLOGIA OCENY EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW SYSTEMOWYCH DEMONSTRATOR+
METODOLOGIA OCENY EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW SYSTEMOWYCH DEMONSTRATOR+ Autorzy: Bartosz Ledzion, Anna Borowczak, dr Seweryn Krupnik, dr Adam Płoszaj, dr Janusz Dudczyk, Monika Ledzion Badanie ewaluacyjne finansowane
Bardziej szczegółowoMetodologia badania. Cele szczegółowe ewaluacji zakładają uzyskanie pogłębionych odpowiedzi na wskazane poniżej pytania ewaluacyjne:
Ewaluacja ex post projektu systemowego PARP pt. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji w ramach Pilotażu w III osi priorytetowej PO IG Metodologia badania Cel i przedmiot
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 26/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 9 września 2015 r.
Uchwała Nr 26/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 9 września 2015 r. w sprawie zatwierdzenia kryteriów wyboru projektu pozakonkursowego
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Badanie ewaluacyjne dot. oceny systemu realizacji projektu systemowego pt. Zwiększenie poziomu wiedzy na temat funkcjonowania sektora pozarządowego i dialogu obywatelskiego oraz doskonalenie umiejętności
Bardziej szczegółowoWykaz zmian w Opisie Systemu Zarządzania i Kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata
Wykaz zmian w Opisie Systemu Zarządzania i Kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007 2013 Lp. Rozdział/punkt/strona Brzmienie przed zmianą Wprowadzona zmiana 1. Strona
Bardziej szczegółowoProces desygnacji w programach polityki spójności w perspektywie finansowej stycznia 2015 r.
Proces desygnacji w programach polityki spójności w perspektywie finansowej 2014-2020 19 stycznia 2015 r. Podstawy desygnacji Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 : Procedury dokonywania ewaluacji i monitoringu wdrażania LSR i funkcjonowania LGD KOLD.
Załącznik nr 2 : Procedury dokonywania i monitoringu wdrażania LSR i funkcjonowania LGD KOLD. 1. Opis elementów funkcjonowania LGD, które będą podlegać - wraz z opisem procedury: sposobami działania, odpowiedzialnością
Bardziej szczegółowoROZWÓJ FIRMY POPRZEZ DORADZTWO
ROZWÓJ FIRMY POPRZEZ DORADZTWO Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw DZIAŁANIE 2.1 : Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo Najczęściej
Bardziej szczegółowoOpis stanowisk pracy. w Stowarzyszeniu Lokalna Grupa Działania. Zielony Szlak Niziny Mazowieckiej
Załącznik nr 1 do Zasad zatrudniania i wynagradzania pracowników Opis stanowisk pracy w Stowarzyszeniu Lokalna Grupa Działania Zielony Szlak Niziny Mazowieckiej 1 Stanowisko: Dyrektor Biura LGD Cel istnienia
Bardziej szczegółowoLiczba etatów: 1 etat. Miejsce pracy: Wrocław
Centrum Projektów Europejskich poszukuje kandydatów/kandydatek na stanowisko Kierownika Wspólnego Sekretariatu Współpracy Transgranicznej Polska-Saksonia 2014-2020 z siedzibą we Wrocławiu Nr ref CPE-PL-SN-5/2014
Bardziej szczegółowoWzmocnienie potencjału analitycznego administracji publicznej przedsięwzięcie podjęte przez Szefa Służby Cywilnej
Wzmocnienie potencjału analitycznego administracji publicznej przedsięwzięcie podjęte przez Szefa Służby Cywilnej Warszawa, czerwiec 2014 r. Dotychczas podjęte inicjatywy Szefa Służby Cywilnej W latach
Bardziej szczegółowoFundusz Rybacki
Fundusz Rybacki 2014-2020 Pomysł na wdrażanie PO Rybactwo i Morze w akwakulturze XLI Szkolenie - Konferencja Hodowców Ryb Łososiowatych Ziemowit Pirtań Gdynia, październik 2016 r. PO Ryby 2007-2013 Podstawą
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 1821/2016 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z 31 marca 2016 roku
Uchwała Nr 1821/2016 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z 31 marca 2016 roku w sprawie zatwierdzenia Planu zatrudnienia kadr na rok 2016 przewidzianych do realizacji zadań związanych z zarządzaniem i
Bardziej szczegółowoSPO RZL. PARP jako Beneficjent Końcowy Działania 2.3. DZIAŁANIE 2.3. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki
PARP jako Beneficjent Końcowy Działania 2.3 PRIORYTET 2 SPO RZL Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy DZIAŁANIE 2.3. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki CEL: Podniesienie konkurencyjności i rozwój potencjału
Bardziej szczegółowoRegulamin Preinkubacji w ramach Projektu Kapitał na Innowacje
Załącznik nr 2 do Uchwały Nr./11 Zarządu MARR S.A. z dnia 2011 Regulamin Preinkubacji w ramach Projektu Kapitał na Innowacje realizowanego w ramach Działania 3.1. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Bardziej szczegółowoJacek Szlachta Struktura organizacyjna proponowana dla sprawnego funkcjonowania działu administracji rządowej Rozwój regionalny
Jacek Szlachta Struktura organizacyjna proponowana dla sprawnego funkcjonowania działu administracji rządowej Rozwój regionalny I. Założenia wstępne 1. Zadania dla Ministra odpowiedzialnego za dział rozwój
Bardziej szczegółowoRegionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 Rola Instytucji Zarządzającej Programem
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 Rola Instytucji Zarządzającej Programem Województwo Śląskie - charakterystyka Powierzchnia: 12 334 km 2 niecałe 4% powierzchni Polski
Bardziej szczegółowoElementy podlegające monitoringowi i ewaluacji w ramach wdrażania LSR 2014-2020 dla obszaru PLGR
Elementy podlegające monitoringowi i ewaluacji w ramach LSR 2014-2020 dla obszaru 1. Monitoring i ewaluacja LSR 2014-2020 W niniejszym rozdziale przedstawiono opis prowadzenia ewaluacji i monitoringu w
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 3805/2017 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z 8 czerwca 2017 roku
Uchwała Nr 3805/2017 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z 8 czerwca 2017 roku zmieniająca Uchwałę Nr 3039/2016 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 22 grudnia 2016 r. w sprawie zatwierdzenia Planu
Bardziej szczegółowoREGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA
REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA 2007-2013 Okresowy Plan Ewaluacji na rok 2014 i 2015 dla RPO WK-P na lata 2007-2013 Decyzja nr 178/2014 z dnia 10 grudnia 2014 roku
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE
WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE Kryteria wyboru projektów w ramach osi priorytetowej Pomoc techniczna Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020 Olsztyn, 29.05.2015
Bardziej szczegółowoCelami kontroli jest:
Standardy te określono w takich obszarach, jak: środowisko wewnętrzne, zarządzanie ryzykiem, mechanizmy kontroli, informacja i komunikacja, monitorowanie i ocena. W świetle art. 47 ust. 3 znowelizowanej
Bardziej szczegółowoSystem monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk
System monitorowania realizacji strategii rozwoju Andrzej Sobczyk System monitorowania realizacji strategii rozwoju Proces systematycznego zbierania, analizowania publikowania wiarygodnych informacji,
Bardziej szczegółowoDepartament Rozwoju Obszarów Wiejskich
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Podejście Leader w nowym okresie programowania 2007-2013 Konferencja pt. Aktywizacja środowisk lokalnych regionu świętokrzyskiego
Bardziej szczegółowoXII. Monitoring i ewaluacja
XII. Monitoring i ewaluacja Schemat prowadzenia ewaluacji oraz monitoringu został wypracowany w ramach konsultacji społecznych. Efektem zebranych danych w społeczności lokalnej jest wysokie zróżnicowanie
Bardziej szczegółowoZarząd Stowarzyszenia. Dyrektor Biura LGD. Koordynator ds. wdrażania Lokalnej Strategii Rozwoju. Koordynator ds. kadrowych i komunikacji społecznej
Struktura organizacyjna Biura Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Nasze Roztocze wraz z opisem stanowisk pracy precyzujących podział obowiązków i zakres odpowiedzialności oraz wymagania w odniesieniu
Bardziej szczegółowoOcena spełnienia kryterium będzie polegała na przyznaniu wartości logicznych TAK, NIE.
Załącznik do Uchwały nr 26/2016 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 Kryteria wyboru projektów w procedurze negocjacyjno - uzgodnieniowej przedsięwzięć
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 5632/2018 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z 19 lipca 2018 roku
Uchwała Nr 5632/2018 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z 19 lipca 2018 roku w sprawie zatwierdzenia zmian Planu zatrudnienia kadr na rok 2018 przewidzianych do realizacji zadań związanych z zarządzaniem
Bardziej szczegółowoPodejście Leader w Polsce
Podejście Leader w Polsce Joanna Gierulska Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich, Wydział Leader Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Mikołajki, 13 października 2009 r. Jak się wszystko zaczęło? Pierwsze
Bardziej szczegółowospółek Warmia i Mazury Sp. z o.o. w Szymanach oraz Port Lotniczy Mazury Sp. z o.o. w Szczytnie, a w szczególności:
Uchwała Nr 13/204/16/V Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 2 marca 2016 r. w sprawie zmian w Regulaminie Organizacyjnym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 4200/2013 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z 31 grudnia 2013 roku
Uchwała Nr 4200/2013 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z 31 grudnia 2013 roku w sprawie zatwierdzenia Planu zatrudnienia kadr na rok 2014 przewidzianych do realizacji zadań z zarządzaniem i wdrażaniem
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 2011 r.
Projekt ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu, trybu i terminów przekazywania sprawozdań oraz trybu i zakresu rozliczeń
Bardziej szczegółowoEWALUACJA DZIAŁALNOŚCI LOKALNEJ GRUPY RYBACKIEJ PRADOLINA ŁEBY W LATACH
EWALUACJA DZIAŁALNOŚCI LOKALNEJ GRUPY RYBACKIEJ PRADOLINA ŁEBY W LATACH 2011-2012 1. Wprowadzenie 2. Kryteria ewaluacji zapisane w LSROR 3. Ewaluacja funkcjonowania Lokalnej Grupy Rybackiej Pradolina Łeby
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ORGANIZACYJNY Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu
Załącznik do Zarządzenia Nr 4/2018 Marszałka Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 stycznia 2018 r. REGULAMIN ORGANIZACYJNY Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Bardziej szczegółowoRola miast w polityce spójności
Rola miast w polityce spójności Plan prezentacji 1. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne podstawy prawne i cele wdrażania instrumentu 2. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego
Bardziej szczegółowoNarodowe Centrum Badań i Rozwoju
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Program Badań Stosowanych Projekty Badawcze Rozwojowe Projekty Celowe Inicjatywa Technologiczna Innotech Program Badań Stosowanych PBS Program Badań Stosowanych Narodowego
Bardziej szczegółowoKonferencja inaugurująca Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w Województwie Śląskim Katowice, 18 maja 2004 Materiały konferencyjne
Konferencja inaugurująca Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w Województwie Śląskim Katowice, 18 maja 2004 Materiały konferencyjne Członkostwo w Unii Europejskiej daje ogromne szanse regionom,
Bardziej szczegółowoRegulamin rekrutacji i uczestnictwa w projekcie Kobieta Matką Wynalazków
Regulamin rekrutacji i uczestnictwa w projekcie Kobieta Matką Wynalazków 1 Postanowienia ogólne 1. UE Unia Europejska. 2. EFS - Europejski Fundusz Społeczny. 3. Lider Projektu/Podmiot odpowiedzialny za
Bardziej szczegółowoInformacja na temat realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata w roku Lublin, maj 2018 r.
Informacja na temat realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 w roku 2017 Lublin, maj 2018 r. Opracowano: Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym
Bardziej szczegółowoDepartament Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Kategoria: Urząd Marszałkowski - Departamenty / Biura - Departament Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 Monitoring i ewaluacja. a) monitorowanie rzeczowej realizacji LSR polegającej m.in. na:
Załącznik nr 4 Monitoring i ewaluacja Monitoring to proces systematycznego zbierania i analizowania informacji ilościowych i jakościowych na temat funkcjonowania LGD oraz stanu realizacji strategii w aspekcie
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA. Jak przygotować dobry projekt w ramach funduszy strukturalnych?
Jak przygotować dobry projekt w ramach funduszy strukturalnych? Opracowanie: Cezary Konrad Wójcik, Politechnika Poznańska 18 czerwca 2007r. 1 Pomysł na projekt Wybór r odpowiedniego programu Dostosowanie
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 7 października 2015 r. Poz. 1552 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 30 września 2015 r. w sprawie funkcjonowania krajowej
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ORGANIZACYJNY Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu
Załącznik do Zarządzenia Nr 40/2015 Marszałka Województwa Wielkopolskiego z dnia 28 października 2015 r. REGULAMIN ORGANIZACYJNY Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego
Bardziej szczegółowo