NIE STOIMY W MIEJSCU SUKCES I CO DALEJ GÓRNICTWO ZNÓW NA TOPIE

Transkrypt

1 G A Z E T A F I R M O W A n r 3 ( 3 6 ) m a r z e c NIE STOIMY W MIEJSCU SUKCES I CO DALEJ GÓRNICTWO ZNÓW NA TOPIE W W W. K W S A. P L

2 G A Z E T A F I R M O W A NASZA KOMPANIA Drodzy Czytelnicy! Nasze kopalnie bardzo dobrze wypadły w rankingu Szkoły Eksploatacji Podziemnej, zdobywając laury praktycznie w każdej kategorii. W tym numerze omawiamy szerzej te niewątpliwe sukcesy. Przedstawiamy osiągnięcia kopalni Ziemowit, postęp kopalni Brzeszcze, bezpieczeństwo kopalni Pokój, dobre wyniki kopalni Halemba-Wirek. Niestety, cieniem rzuca się na nie tragiczna seria w kopalni Marcel, w której w ostatnich tygodniach zginęło dwóch górników. Dla załogi i dyrekcji tej kopalni to bolesna lekcja, bowiem Marcel to ubiegłoroczny laureat konkursu Kopalnia roku, typowany zresztą ponownie do tej nagrody. Tymczasem zamiast spodziewanych splendorów nastąpił twardy powrót do górniczej rzeczywistości. Mamy nadzieję, że Marcel i jego ambitna załoga szybko powróci do równowagi po tragicznych wydarzeniach w marcu W numerze piszemy także o metanie. To największe zagrożenie w polskim górnictwie węgla kamiennego. W latach śmierć z jego powodu poniosło 88 górników, 117 doznało ciężkich obrażeń ciała, 106 zostało lekko rannych. Uboczny produkt górnictwa przysparza coraz większych kłopotów. Jak sobie z nimi poradzić? Zwalczanie zagrożenia metanowego jest jednym z priorytetów nadzoru górniczego na najbliższe lata. Odżywa w wielkim stylu górnicze szkolnictwo. Kompania Węglowa przyjmuje do pracy absolwentów, gwarantując im miejsca pracy. Przedstawiamy dwie szkoły, z którymi współpracujemy, aby zachęcić młodzież do kształcenia się w zawodzie górnika. KOMPA N I A W ĘGL OWA Gazeta f irmowa Redakcja: Biuro Komunikacji KW SA dyrektor Zbigniew Madej Redaktor naczelny: Jan Czypionka j.czypionka@kwsa.pl Jan Czypionka Adres redakcji: Katowice ul. Powstańców 30, p. 64 tel Wydawca: Kompania Węglowa SA Katowice ul. Powstańców 30 Druk: Tolek, drukarnia im. K. Miarki MARZEC 3 FAKTY LICZBY WYDARZENIA W KOMPANII 3 Szacunek dla górniczej pracy 5 Menedżerowie z dyplomem Zakończyła się kolejna edycja Szkoły Menedżerów Górniczych 6 Nie stoimy w miejscu W prestiżowym rankingu Kopalnia roku KWK Ziemowit zajęła drugie miejsce 10 W Pokoju najbezpieczniej Dyrektorzy cenią tę nagrodę, przyjmują splendory, ale niechętnie o tym mówią 12 Sukces i co dalej Kopalnia Brzeszcze została laureatką nagrody Postęp roku Spory postęp, choć nadal na minusie W konkursie Szkoły Eksploatacji Podziemnej Postęp roku KWK Halemba-Wirek zajęła trzecie miejsce WYDARZENIA 20 Górniczy sukces roku Kompania Węglowa wszelkie działania gospodarcze realizuje zgodnie z koncepcją społecznej odpowiedzialności biznesu 21 Co z tym metanem? Największym zagrożeniem w polskim górnictwie węgla kamiennego jest metan 22 Darczyńcy zjechali na dół Fundacja Rodzin Górniczych może liczyć na olbrzymie wsparcie kopalni Jankowice LUDZIE I MIEJSCA 23 Biegali pod ziemią Trasa biegu prowadziła 212 metrów pod ziemią 24 Oskard dla karateki Rozmowa z Mariuszem Pawlusem, pracownikiem kopalni Brzeszcze 26 Nauka z gwarancją zatrudnienia ZSP im. Sejmu Śląskiego w Radlinie jest szkołą z wieloletnią tradycją kształcenia górników 27 Górnictwo znowu na topie Po wielu latach przemian górnicy znowu stali się potrzebni i pilnie poszukiwani 28 Puchar dla narciarzy kopalni Jankowice Po raz kolejny stacja narciarska Cieńków gościła przedstawicieli kopalń i zakładów KW SA 30 Clemensy dla malarza i kopalnianej orkiestry 31 Ach, cóż to był za ślub 32 Galeria Zdjęcie na okładce: kombajnista Artur Ebert, zatrudniony od 2008 roku w kopalni Ziemowit, obecnie na ścianie 914. Fot. Jacek Filipiak Oddano do druku: r.

3 W K O M PA N I I Szacunek dla górniczej pracy Członkowie rady nadzorczej Kompanii Węglowej wizytowali kopalnię Bobrek-Centrum Po krótkiej prezentacji, którą przedstawił Leonard Klabis, dyrektor kopalni, goście zjechali na dół. Dla niektórych było to pierwsze zetknięcie się z podziemną pracą górnika. Gospodarze zadbali, by wizyta ta nie kojarzyła się z turystyczną wycieczką i zafundowali gościom prawdziwe wyzwanie. Najpierw zjazd na poziom wydobywczy 503 na głębokości 726 m, dojście do stacji kolejki podwieszanej, potem długa jazda kolejką do ściany nr 4. Eksploatacja tej ściany została rozpoczęta w lutym ubiegłego roku. Zakończenie eksploatacji planowane jest na drugi kwartał 2013 r. Dotychczas z pokładu 503 wydobyto prawie 5 mln t węgla. Dalej przejście całej ściany, obserwacja pracy kombajnu i powrót do stacji chodnikiem nadścianowym. Po drodze dyrektor kopalni zapoznał członków rady nadzorczej ze specyfiką pracy kopalni i zagrożeniami w niej występującymi. To trudna ściana, ale bardzo wydajna z niej mamy prawie połowę wydobycia wyjaśniał Leonard Klabis. Otrzymujemy z niej węgiel bardzo dobrej jakości, wykorzystywany w produkcji ekogroszku. Marek Uszko, wiceprezes zarządu Kompanii Węglowej SA, (dokończenie na stronie 4) Marek Uszko, wiceprezes zarządu Kompanii Węglowej SA, w rozmowie z prof. Maciejem Kaliskim, przewodniczącym rady nadzorczej KW SA FAKTY LICZBY WYDARZENIA PRAWIE TRZY MILARDY ZYSKU Wynik finansowy netto górnictwa węgla kamiennego za 2011 r. wyniósł 2,89 mld zł. W porównaniu z 2010 r., w którym górnictwo zarobiło na czysto 1,41 mld zł, zysk górnictwa zwiększył się ponad dwukrotnie. Poprawa wyniku to przede wszystkim skutek zwiększenia zysku ze sprzedaży węgla (wzrost o 1,87 mld zł, do kwoty 4,17 mld zł) oraz poprawy wyniku na działalności finansowej (o 423,8 mln zł). Przychody ze sprzedaży węgla, uzyskane w 2011 r., wyniosły aż 25,87 mld zł i w porównaniu z 2010 r. zwiększyły się o 17,6 proc. O takim skoku zdecydował nie tyle niespełna jednoprocentowy wzrost ilości sprzedanego węgla, ile wzrost średniej ceny zbytu surowca o prawie 17 proc. W 2011 r. rosły nie tylko ceny surowca, ale też koszty jego pozyskania, które sięgnęły kwoty 21,7 mld zł. To o ponad 10 proc. więcej niż w roku poprzednim poinformował Henryk Paszcza, dyrektor katowickiego oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu monitorującej górnictwo. KOMPANIA SPRZEDAŁA WĘGLOZBYT W siedzibie Kompanii Węglowej 15 marca 2012 r. nastąpiło przeniesienie na rzecz Węglokoksu własności akcji spółki Centrala Zbytu Węgla Węglozbyt, stanowiących 70 proc. jej kapitału zakładowego. Pozostała część akcji Węglozbytu należy do Skarbu Państwa. W ten sposób została sfinalizowana transakcja, objęta umową sprzedaży zawartą 13 grudnia 2011 r. pomiędzy Kompanią Węglową a Węglokoksem. Było to możliwe po uzyskaniu przez strony wymaganych zgód organów korporacyjnych: Ministra Skarbu Państwa oraz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W akcie finalizującym transakcję Kompanię Węglową reprezentowali Joanna Strzelec- -Łobodzińska, prezes zarządu, Krzysztof Brejdak oraz Zbigniew Paprotny, wiceprezesi zarządu, natomiast Węglokoks Jerzy Podsiadło, prezes zarządu, oraz Bogusław Oleksy, wiceprezes zarządu. Obecna była także Aleksandra Słupska, prezes zarządu CZW Węglozbyt. Kompania Węglowa SA uzyskała z tej transakcji 39 mln zł. FINAŁ PRYWATYZACJI PEC W RUDZIE ŚLĄSKIEJ Jedna z największych firm ciepłowniczych w województwie śląskim ma nowego właściciela. Po pozytywnej decyzji UOKiK w sprawie 3

4 W K O M PA N I I tłumaczył, że z uwagi na wymogi ochrony powierzchni wysokość wybierania ściany 4, na odcinku 900 m, licząc od linii projektowanego zakończenia ściany, obniżona zostanie do 2,6 m. Postęp dobowy ograniczony jest do 3,5 m na dobę, przy nie przekraczaniu 80 m na miesiąc i utrzymaniu wydobycia w dni wolne. Pomimo tak znaczących ograniczeń postępu, ściana średnio uzyskuje wydobycie na poziomie 5000 t/d, przy czym ze względu na uwarunkowania dotyczące ochrony powierzchni jej zdolności produkcyjne ograniczone zostaną do 4000 t/d. Mimo wielkiego wysiłku włożonego w przejście ściany, członkowie rady nadzorczej byli zadowoleni z wizyty. Wysoko oceniam zarówno bezpieczeństwo, jak i organizację pracy w kopalni podsumował wizytę prof. Maciej Kaliski, przewodniczący rady. Jedyna kobieta, która zjechała na dół Elwira Gross-Gołacka była pod wrażeniem tego, co zobaczyła na ścianie. Jestem pełna szacunku i podziwu dla górniczej pracy. To dla mnie prawdziwa lekcja pokory podsumowała wizytę. Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka Mimo wielkiego wysiłku włożonego w przejście ściany, członkowie rady nadzorczej byli zadowoleni z wizyty. Na zdjęciu, od lewej: Marian Turek, Leonard Klabis, Marek Uszko, Maciej Kaliski, Elwira Gross-Gołacka, Janusz Michalski przejęcia kontroli przez Zespół Ciepłowni Przemysłowych Carbo-Energia nad rudzkim PEC, władze Rudy Śląskiej ostatecznie podpisały umowę sprzedaży swojej spółki. Na decyzję Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów obie strony czekały od listopada ub. roku. Wcześniej w rudzkim magistracie odbyła się publiczna aukcja sprzedaży Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. Wobec braku innych oferentów przedsiębiorstwo zostało sprzedane za cenę wywoławczą, czyli 41,3 mln zł, innej rudzkiej spółce Zespołowi Ciepłowni Przemysłowych Carbo-Energia sp. z o.o. Przejęcie przez Carbo-Energię rudzkiego PEC wzmocni pozycję rynkową naszej spółki-córki na terenie Rudy Śląskiej powiedziała Joanna Strzelec- -Łobodzińska, prezes zarządu Kompanii Węglowej SA. Nastąpi to na bazie sieci przesyłowej kupionej spółki i wytwarzanej tam energii cieplnej. Z drugiej strony Carbo-Energia, dzięki wzmocnieniu potencjału wytwórczego, zapewni mieszkańcom Rudy Śląskiej bezpieczeństwo energetyczne poprzez pewność dostaw ciepła. To inwestycja, która obu firmom stworzy nowe możliwości rozwoju i pozwoli wykorzystać ich potencjał. Dla Kompanii 4 Węglowej oznacza to wsparcie naszej energetycznej linii biznesowej, zapisanej w strategii spółki. Zapewniam, że to także inwestycja, która podniesie efektywność funkcjonowania firmy, z równoczesnym dostosowaniem jej do wymogów ochrony środowiska. PEC w Rudzie Śląskiej dostarcza ciepło do ponad 1,1 tys. odbiorców. Ciepło kupuje głównie od elektrociepłowni węglowych. Największym dostawcą jest Carbo-Energia, która zapewnia PEC ok. 67 proc. potrzebnego ciepła. Pozostałe ciepło PEC kupuje od spółki Fortum Zabrze i spółki ZEC Katowice. CZARNA SERIA W MARCELU W czwartek, 8 marca, w polu macierzystym kopalni Marcel w Radlinie doszło do silnego wstrząsu. Wstrząs ten miał siłę 9,2 x 107 J (ponad 3 stopnie w skali Richtera) i wystąpił w rejonie ściany M12, w pokładzie 707, na poziomie 850 m. W wyniku tego wydarzenia rannych zostało trzech górników. Zostali przewiezieni do szpitali w Jastrzębiu- -Zdroju i Rybniku. 26-letni górnik, ciężko ranny w wyniku silnego wstrząsu, zmarł w piątek w szpitalu. Dziewięć dni po tym tragicznym wydarzeniu w kopalni Marcel zginął 45-letni sztygar zmianowy. Wypadek wydarzył się w sobotę, 17 marca, po południu, na poziomie 400 m pod ziemią. Doszło do niespodziewanego opadu skał stropowych, które przemieszczając się, przygniotły poszkodowanego do konstrukcji kombajnu ścianowego, powodując obrażenia śmiertelne. Dwóch górników zginęło w marcu w kopalni Marcel

5 Menedżerowie z dyplomem Zakończyła się kolejna edycja Szkoły Menedżerów Górniczych przedsięwzięcia Polskiej Fundacji Promocji Kadr Wykład zamykający szkolenie, pt. Średniookresowy raport o rynku węgla na rok Tendencje rynkowe i prognozy do roku 2016, odbył się 23 marca br. w gmachu KW SA. W uroczystości uczestniczyli Jacek Wojciechowicz, prezes zarządu PFPK, oraz Izabela Bara, wiceprezes, którzy wręczyli absolwentom dyplomy ukończenia Szkoły. Polska Fundacja Promocji Kadr powstała w 1989 roku. Misją Fundacji jest promowanie nowoczesnego zarządzania, głównie poprzez działalność szkoleniową, ukierunkowaną na rozwijanie wiedzy oraz doskonalenie umiejętności menedżerskich kadry kierowniczej różnych szczebli zarządzania w gospodarce. Działalność Fundacji od chwili jej powołania związana jest z górnictwem węgla kamiennego, a tradycyjną formą współpracy z tą branżą jest Szkoła Menedżerów Górniczych. Jednym z ważnych celów Szkoły jest umożliwienie jej uczestnikom poznania i przedyskutowania z ekspertami, w tym z przedstawicielami kierownictwa resortu gospodarki, aktualnych i perspektywicznych problemów, związanych z funkcjonowaniem i rozwojem branży górniczej. UCZESTNICY SMG Z KOMPANII WĘGLOWEJ Tomasz Bednarek KWK Pokój, Marian Kucz KWK Piast, Aleksander Chowaniec KWK Rydułtowy-Anna, Witold Łukoszek KWK Halemba-Wirek, Ireneusz Heliosz KWK Marcel, Andrzej Nowak KWK Piekary, Tomasz Jagoda KWK Bobrek-Centrum, Piotr Oleś KWK Bolesław Śmiały, Tomasz Kaletka KWK Jankowice, Andrzej Szymusiak KWK Bielszowice, Adam Kamyk KWK Knurów-Szczygłowice, Piotr Ścierski KWK Ziemowit, Krzysztof Kiełbiowski KWK Sośnica-Makoszowy, Włodzimierz Surma ZGRI, Jacek Kubina KWK Chwałowice, Artur Zemlik KWK Brzeszcze Na zdjęciu obok: Adam Gawęda przedstawia wykład kończący cykl szkolenia w Szkole Menedżerów Górniczych. Fot. Jan Czypionka PROGRAM ZAJĘĆ SZKOŁY MENEDŻERÓW GÓRNICZYCH Zarządzanie strategiczne w górnictwie węgla kamiennego prof. dr hab. inż. Andrzej Karbownik Czy węgiel kamienny jest i będzie gwarantem bezpieczeństwa energetycznego Polski? Henryk Paszcza Polski węgiel w polityce energetycznej Unii Europejskiej dr Jerzy Markowski Psychologiczne źródła bezpieczeństwa i zagrożeń tzw. czynnikiem ludzkim w środowisku pracy podziemnego zakładu górniczego Krzysztof Kruszyński Elektroenergetyka wyniki i wyzwania w kontekście węgla kamiennego dr Leopold Gabryś Prywatyzacja górnictwa szansa i możliwości pozyskania środków na inwestycje Tadeusz Soroka Stabilizacja załóg górniczych w kopalniach Kompanii Węglowej SA prof. dr hab. Marek Szczepański Podziemne zgazowanie węgla zajęcia w Kopalni Doświadczalnej Barbara dr hab. inż. Eugeniusz Krause, dr hab. inż. Krzysztof Cybulski Projektowanie eksploatacji w warunkach występowania zagrożenia metanowego oraz pożarami endogenicznymi dr hab. inż. Eugeniusz Krause Średniookresowy raport o rynku węgla na rok Tendencje rynkowe i prognozy do roku

6 W K O M PA N I I Powodem do dumy w Ziemowicie jest wysokowydajny kompleks ścianowy w ścianie 914a, w pokładzie 209, na poziomie 650 m Fot. Jacek Filipiak Nie stoimy w miejscu W zaszczytnym i prestiżowym rankingu Kopalnia roku KWK Ziemowit zajęła drugie miejsce. Kapituła konkursu, organizowanego przez Szkołę Eksploatacji Podziemnej, wysoko oceniła wyniki ekonomiczno-finansowe lędzińskiej kopalni oraz poziom bezpieczeństwa pracy 6

7 Schemat kopalni Ziemowit Przekrój geologiczny złoża kopalni Załoga kopalni Ziemowit to swoista mieszanka rutyny z młodością. Od lipca 2007 roku przyjęto do pracy w kopalni 1762 pracowników. Obecnie 42 proc. pracujących na dole to górnicy o stażu do 5 lat. Te liczby najlepiej obrazują zmiany, które dokonały się w strukturze zatrudnienia. Kiedy w lipcu 2007 roku witaliśmy pierwszą grupę pracowników nowo przyjętych, wiedzieliśmy, że ta świeża krew wymaga szczególnej uwagi mówi Mirosław Pajor, główny inżynier ds. bhp i szkolenia w kopalni Ziemowit. Jako pierwsi w Kompanii Węglowej SA podjęliśmy pracę nad stworzeniem procedury, która pozwoliłaby na łagodną adaptację nowych pracowników w specyficznym środowisku pracy. Ta procedura została następnie wykorzystana jako model referencyjny przy tworzeniu programu adaptacji zawodowej dla całej Kompanii Węglowej SA. Ze względu na fakt, że przyjęcia do pracy odbywały się po wieloletniej przerwie, istniały obawy, jak nowych przyjmie do swojego grona załoga i czy będą chętni do pracy na dole. Teraz znamy już odpowiedź na te pytania wyjaśnia inż. Pajor. Proces integracji załogi kopalni Ziemowit przebiega jak dotąd bez zakłóceń. Świadczy to o dobrym przygotowaniu młodych ludzi do pracy w górnictwie. Wielu z nich, bo aż 70 proc. pracowników ze stażem do 5 lat, może pochwalić się tytułem technika lub dyplomem wyższej uczelni. Mimo to chętnie deklarują podjęcie dalszej nauki w celu uzyskania wykształcenia branżowego. Obawy, czy znajdą się chętni do ciężkiej pracy w kopalni, bardzo szybko stały się nieaktualne. Dziennie składanych jest kilkanaście, a bywa, że kilkadziesiąt podań o przyjęcie do pracy w kopalni Ziemowit. Często syn przychodzi z podaniem do pracy w towarzystwie swego ojca, który jest naszym wieloletnim pracownikiem. Zmianie pokoleniowej towarzyszy przekazywanie tradycji górniczych mówi Mirosław 7

8 W K O M PA N I I W kopalni Ziemowit zainstalowano ostatnio urządzenie przypominające bankomat, ale nie ma w nim pieniędzy, jest natomiast bank danych Fot. Jan Czypionka Pajor. Patrząc na strukturę zatrudnienia według miejsca zamieszkania, możemy powiedzieć, że większość naszych pracowników mieszka w bezpośrednim sąsiedztwie kopalni Ziemowit. Prawie trzy czwarte załogi to mieszkańcy lokalnych społeczności, którzy swoje budżety rodzinne wiążą z pracą w kopalni Ziemowit. Wielu z tych pracowników patrzy na kopalnię nie tylko przez pryzmat górniczego trudu, ale też dobrego i przyjaznego miejsca pracy. Wiele razy już podkreślałem, że w moim odczuciu załoga kopalni Ziemowit tworzy swoistą rodzinę ludzi wspierających się w pracy i umiejących spędzać razem czas także poza nią. To sprzyja powstawaniu silnych więzi łączących ludzi. Dobra atmosfera wpływa na wysoką wydajność. Obecnie załoga Ziemowita może pochwalić się wynikiem wydobycia 1000 ton węgla na jednego zatrudnionego. Obrazuje to ogrom trudu górnika, włożony w swoją 8 pracę, oraz wysoki poziom profesjonalizmu. Zintegrowana, odmłodzona załoga, jej odpowiedzialność i zaangażowanie to nie jedyne źródła sukcesu. Dyrekcja kopalni, pod wodzą Piotra Niełacnego, optymalizuje i ogranicza koszty działalności, co ma bezpośrednie przełożenie na dodatni wynik finansowy netto Kompanii Węglowej. Powodem do dumy w Ziemowicie jest wysokowydajny kompleks ścianowy w ścianie 914a, w pokładzie 209, na poziomie 650 m. Produkcja węgla z tej ściany to ok t na dobę, przy około 200-metrowym postępie miesięcznym. Inwestycje w nowoczesne maszyny, urządzenia i technologie gwarantują utrzymanie stałego i wysokiego poziomu wydobycia, pozwalającego utrzymać status znaczącego dostawcy węgla na krajowy rynek energetyczny. Wymiernym skutkiem produkcji węgla jest nie tylko zysk, ale też obowiązek odprowadzania danin publicznoprawnych. Kopalnia Ziemowit, wchodząca w struktury Kompanii Węglowej SA, zasila budżety państwowe i samorządowe kwotą około 300 mln zł rocznie. Tym samym w znaczącym stopniu przyczynia się do rozwoju gmin górniczych, leżących na jej obszarze. Powszechnie zaś wiadomo, że rozwój każdej jednostki terytorialnej wiąże się jednocześnie ze wzrostem energochłonności. Zatem w interesie lokalnego samorządu jest utrzymanie dobrej kondycji kopalni Ziemowit możliwie jak najdłużej. Z myślą o rozwoju kopalni Ziemowit dyrekcja postawiła na przewidywalność i stabilność produkcji, która jest w głównej mierze wynikiem prawidłowego procesu projektowania. W listopadzie 2011 r. złożony został do ministra środowiska wniosek o wydanie koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złoża Imielin-Północ, położonego na terenie

9 Imielina, Mysłowic i Jaworzna. Pozwoli to na zwiększenie bazy zasobowej o blisko 250 mln t zasobów geologicznych i ich zagospodarowanie już od 2020 r. Dzięki temu przedłużona zostanie zdolność produkcyjna kopalni o około lat, co przy trudnym rynku pracy i kurczących się zasobach węgla kamiennego w Polsce stanowi wyzwanie na skalę nie tylko lokalną, lecz całego kraju. Po sczerpaniu zasobów niemetanowych istnieje po 2050 r. możliwość dalszego rozwoju kopalni, skierowanego głównie na eksploatację węgla ze złóż metanowych, co pozwoli na utrzymanie wydobycia nawet do 2100 r. Rok 2012 jest rokiem obchodów jubileuszu 60-lecia działalności kopalni Ziemowit. Ten jubileusz podkreśla trwałą obecność kopalni w krajowym górnictwie i bez wątpienia jest zasługą ciężkiej i wytrwałej pracy pokoleń górników. Ziemowit to kopalnia nie tylko z chlubną przeszłością, ale także z perspektywami rozwoju. Kolejną inwestycją wartą odnotowania jest System Obserwacji Sejsmologicznej SOS, o pojemności 64 kanałów, w miejsce dotychczasowej aparatury podstawowej 16-kanałowej. Modernizacja pozwala na obserwację większego obszaru robót górniczych kopalni, zwiększenie progu detekcji, niezawodności i dokładności lokalizacji, zwiększenie niezawodności całego systemu oraz lepsze wykorzystanie danych sejsmologicznych do oceny zagrożenia tąpaniami. Informacja jest najcenniejszym towarem. Informacja na temat bezpieczeństwa pracy jest bezcenna. W kopalni Ziemowit zainstalowano ostatnio urządzenie przypominające bankomat, ale nie ma w nim pieniędzy, jest natomiast bank danych. Boks informacyjny pozwala wszystkim pracownikom, zwłaszcza tym o małym stażu pracy, uzyskać w łatwy sposób dostęp do dokumentów na temat bezpieczeństwa, obowiązujących instrukcji stanowiskowych, informacji o położeniu wyrobisk czy numerach telefonów zlokalizowanych w wyrobiskach dołowych. Pokazuje także schemat dróg ucieczkowych. Ponadto boks informacyjny pozwala korzystać z programu LOTUS, który umożliwia m.in. dostęp do Elektronicznej Księgi Praw. Zainteresowanie tym urządzeniem jest duże mówi Mirosław Pajor, szef Działu BHP. Zgromadzenie najważniejszych dokumentów związanych z bezpieczeństwem pracy w formie cyfrowej i łatwe udostępnienie ich górnikom to jego główna zaleta. Inwestycje produkcyjne są istotne dla przyszłości kopalni, ale dyrekcja nie zapomina o dniu codziennym i warunkach pracy górników. Trwają remonty łaźni, które są wykonywane z myślą o stałym podnoszeniu komfortu pracy. Podjęto starania, aby dla pracowników kopalni Ziemowit zwiększona została liczba bezpłatnych miejsc parkingowych, gdyż kwestia parkowania samochodów stawała się coraz poważniejsza wraz z zanikaniem transportu zbiorowego. Dobrą wiadomością dla górników z Ziemowita była informacja, że będą mogli pić wodę z własnego podziemnego źródła. Naturalnie oczyszczona i wzbogacona w warstwach czwartorzędowych i karbońskich woda jest jakościowo lepsza od wielu znanych marek wody mineralnej. Kopalniana woda czerpana jest z pompowni, z głębokości ponad 400 m pod ziemią, gdzie spływa z północnych granic obszaru górniczego kopalni Ziemowit z rejonów zlikwidowanych szybów Piast II i Hołdunów. Jest silnie zmineralizowana całkowita zawartość składników mineralnych wynosi w niej ok. 880 mg/dm 3. Zawiera m.in. magnez, sód, wapń, wodorowęglany, niektóre chlorki i siarczany. Inwestycja w wodę ma wymiar ekonomiczny, ale też ekologiczny. Zapewnienie pracującym w trudnych warunkach górnikom dostępu do wody z kopalnianych ujęć zastąpi wodę dostarczaną w plastikowych butelkach, które należało potem utylizować. Obecnie górnicy napełniają wodą własne pojemniki wielokrotnego użytku. Wszystkie te inwestycje to seria zintegrowanych działań, mających na celu sprostanie wymogom współczesnej gospodarki rynkowej mówi Piotr Niełacny, dyrektor kopalni Ziemowit. W tym kierunku idą też nasze dalsze zamierzenia. Podjęliśmy wspólnie ze starostwem bieruńsko-lędzińskim kroki w kierunku reaktywacji szkoły, która będzie kształciła młodych ludzi do pracy w górnictwie. Ostatni nabór do szkoły górniczej odbył się na tych terenach na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Staramy się nie stać w miejscu, lecz myśleć o przyszłości. Nagroda, którą odebrałem w imieniu załogi Ziemowita, utwierdza mnie w przekonaniu, że wszystko, co robimy, jest akceptowane nie tylko przez nas, ale i doceniane przez innych podsumowuje dyrektor Niełacny. JC Dobrą wiadomością dla górników z Ziemowita była informacja, że będą mogli pić wodę z własnego podziemnego źródła Fot. Jan Czypionka 9

10 W K O M PA N I I Marek Hys, instruktor, i Marek Mikołajek, jego podopieczny, przed zjazdem na dół. Fot. Paweł Palacz W Pokoju najbezpieczniej Dyrektorzy cenią tę nagrodę, przyjmują splendory, ale niechętnie o tym mówią. Jeżeli ich kopalnia została uznana za bezpieczną, to niech tak pozostanie, lepiej nie zapeszać 10

11 Nie inaczej jest z tegorocznym laureatem I nagrody w konkursie Bezpieczna kopalnia. Grzegorz Kotlorz, dyrektor ds. produkcji, kierownik ruchu zakładu górniczego kopalni Pokój, z dumą pokazuje otrzymany dyplom, ale nie zamierza specjalnie się chwalić. To sukces całej załogi od pracowników fizycznych po dozór wyjaśnia skromnie dyrektor. Ważna jest samodyscyplina, świadomość zagrożeń oraz przekazywanie doświadczeń długoletnich pracowników młodszym, którzy dopiero zaczynają pracę w kopalni. Zadowolenia z nagrody nie kryje Bogusław Gruchalski, kierownik Działu BHP i Szkolenia. Zanotowaliśmy w ubiegłym roku 40 wypadków lekkich wyjaśnia. Można powiedzieć, że to jedynie 40 wypadków, ale to i tak o 40 za dużo. Podchodzimy do wyróżnienia bez euforii i z pokorą, ponieważ świadomi jesteśmy zagrożeń, które każdego dnia czyhają na górników. Wiemy, ile mamy jeszcze do zrobienia, dlatego jesteśmy dalecy od samozadowolenia. Iwona Chrószcz, kopalniana psycholog, która od 17 lat pracuje z górnikami, podkreśla rolę osobowości pracownika w procesie adaptacyjnym. Istotna jest także motywacja do podjęcia pracy na dole, a tymi czynnikami są przede wszystkim stabilizacja i pewność pracy. Ważne jest również nawiązanie do tradycji rodzinnej. Pani Iwona zauważa negatywne zjawisko, jakim jest zamknięcie szkół górniczych. Nieobecność przez wiele lat na scenie oświatowej takich placówek odbija się dziś czkawką. Co prawda żadna szkoła nie jest w stanie przygotować górnika do pracy w warunkach zagrożeń panujących na dole, ale kopalnie nadal odczuwają skutki tego, że w fachu górnika do niedawna nikt nie kształcił. Teraz powoli sytuacja ta zmienia się, ale na efekty pewnie przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać. Najistotniejszym elementem wpływającym na bezpieczeństwo pracy jest proces adaptacji zawodowej nowo przyjętych pracowników. O powodzeniu decydują kwalifikacje i zaangażowanie instruktorów, którzy opiekują się górnikami w czerwonych hełmach. Doskonale ze swojej ważnej roli zdaje sobie sprawę Marek Hys, który jest w stałym kontakcie ze swymi podopiecznymi. Instruktor nie odstępuje swojego podopiecznego wyjaśnia. W zasadzie prawie dosłownie prowadzi go za rękę. Trzeba poznać wszystkie stanowiska pracy, bo na każdym jest inne zagrożenie, trzeba umieć przekazać początkującemu górnikowi całą swoją wiedzę. Kopalnia Pokój to jednen z mniejszych zakładów Kompanii Węglowej, węgiel zalega tu płytko, nie ma porównania np. z Halembą. Warunki naturalne sprzyjają bezpiecznej pracy, ale jest to tylko bonus. Decydujące są organizacja i kultura pracy, motywacja, zaangażowanie, odpowiednia atmosfera, która nie zwiększa i tak istniejących stresów oraz łut górniczego szczęścia Jan Czypionka Zadowolenia z nagrody nie kryje Bogusław Gruchalski, kierownik Działu BHP i Szkolenia Iwona Chrószcz, kopalniana psycholog, która od 17 lat pracuje z górnikami, podkreśla rolę osobowości pracownika w procesie adaptacyjnym KONKURS BEZPIECZNA KOPALNIA Organizatorami konkursu są: Wyższy Urząd Górniczy, Fundacja Bezpieczne Górnictwo im. prof. Wacława Cybulskiego, Szkoła Eksploatacji Podziemnej. Celem konkursu jest promowanie osiągnięć w zakresie bezpieczeństwa pracy w polskich kopalniach oraz wyróżnianie tych spośród nich, które wykazują największą dbałość o przestrzeganie przepisów i zasad bhp. Konkurs organizowany jest w dwóch kategoriach osobno dla kopalń węgla kamiennego, osobno dla kopalń rud miedzi. Główne kryteria konkursu: liczba wypadków śmiertelnych i ciężkich w latach poprzedzających, data ostatniego wypadku śmiertelnego, liczba wypadków lekkich zaistniałych w kopalniach bez wypadków śmiertelnych i ciężkich w roku 2010, liczba kolejnych dni bez wypadku w roku 2010, występujące zagrożenia naturalne (wg stopni, kategorii i klas), liczba załogi ogółem, w tym pod ziemią, wielkość wydobycia (tys. ton/dobę). W kapitule konkursu zasiadali: Wojciech Magiera, wiceprezes WUG, prof. Józef Dubiński, dyrektor naczelny Głównego Instytutu Górnictwa, prof. Stanisław Krzemień z Politechniki Śląskiej, prof. Paweł Krzystolik z GIG, prof. Krzysztof Cybulski z Fundacji Bezpieczne Górnictwo, Beata Marynowska z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach, Janusz Koc z chorzowskiego ZUS, dr Jerzy Kicki, przewodniczący komitetu organizacyjnego Szkoły Eksploatacji Podziemnej, i dr Eugeniusz Sobczyk z komitetu organizacyjnego Szkoły Eksploatacji Podziemnej. 11

12 W K O M PA N I I Sukces i co dalej Kopalnia Brzeszcze została laureatką nagrody Postęp roku 2011, przyznawanej przez Szkołę Eksploatacji Podziemnej 12

13 Dla kopalni, która jest największym zakładem produkcyjnym w województwie małopolskim, ta nagroda to cenne wyróżnienie, na które co podkreśla Kazimierz Grzechnik, dyrektor Brzeszcz pracowała cała załoga. Kryteria przyznawania tej nagrody są jasne, czytelne i wymierne. Zgodnie z regulaminem konkursu, w kategorii Największy postęp w roku zwycięża kopalnia, która uzyskała największą poprawę swoich wskaźników na przestrzeni ostatniego roku, przy zachowaniu odpowiedniego stanu bezpieczeństwa pracy. Uzyskanie tego wyróżnienia było możliwe również dzięki efektom realizacji kilku priorytetowych inwestycji, wpływających zarówno na wyniki techniczno-ekonomiczne, jak i bezpieczeństwo oraz poprawę komfortu pracy załogi mówi Włodzimierz Majer, kierownik Działu Inwestycji i Przygotowania Produkcji. Mam tu na myśli modernizację układu sprężonego powietrza poprzez zastosowanie baterii sprężarek kompaktowych, modernizację stacji uzdatniania wody, zakup kompleksu ścianowego czy wreszcie rozbudowę poziomu wydobywczego 900 metrów. Kopalnia realizuje dwie kolejne strategiczne inwestycje budowę powierzchniowej stacji odmetanowania oraz zakup kompleksu obudowy zmechanizowanej dla eksploatacji ściany nr 121, w pokładzie 364, w partii zachodniej. Szczególnie ważna jest ta pierwsza inwestycja, związana bezpośrednio z podniesieniem poziomu bezpieczeństwa pracy załogi zatrudnionej na dole w warunkach wysokiego zagrożenia metanowego. Będzie ona miała również wpływ na efekty ekonomiczne kopalni, związane ze sprzedażą ujmowanego metanu do dwóch odbiorców zewnętrznych Synthos Dwory w Oświęcimiu ok. 95 proc. ujmowanego metanu i Nadwiślańskiej Spółki Energetycznej ok. 5 proc. ujmowanego metanu. Po wybudowaniu powierzchniowej stacji odmetanowania kopalnia planuje realizację kolejnej inwestycji związanej z gospodarczym wykorzystaniem metanu w układzie kogeneracji budowy stacji silników metanowych. Zaplanowano zabudowę dwóch silników metanowych o łącznej mocy elektrycznej 5 MW wraz z wyposażeniem, pozwalających na produkcję energii elektrycznej i cieplnej na bazie spalania metanu pozyskiwanego z nowej stacji odmetanowania. Jednocześnie kopalnia przewiduje konieczność WSKAŹNIK RÓŻNICA (%) wzrost wartości sprzedaży na jednego zatrudnionego 64,8 wzrost koncentracji produkcji 39,7 wzrost wyniku finansowego 65,39 zmniejszenie kosztu jednostkowego wydobycia 4,89 zmniejszenie stanu zapasów 52,61 spadek wskaźnika wypadkowości na 100 tys. roboczodniówek 17,2 spadek wskaźnika wypadkowości na 1000 zatrudnionych 18,3 spadek wskaźnika ciężkości wypadków 2,7 Kopalnia Brzeszcze przyjęła w 2011 roku do pracy ponad 400 nowych pracowników. Wśród nich znalazła się Justyna Gamża, która odbywa staż w zakładzie przeróbki węgla 13

14 W K O M PA N I I zastosowania docelowo układu trigeneracji do produkcji energii chłodu w celu poprawy warunków klimatycznych z chwilą uruchomienia nowego poziomu wydobywczego 900 m. Takie działania kopalni, zmierzające do ograniczenia kosztów związanych z zakupem energii elektrycznej i cieplnej przy utrzymaniu wydobycia węgla o dobrych parametrach jakościowych na poziomie około 2 milionów ton rocznie, będą sukcesywnie wpływać na poprawę wyników ekonomicznych, tak aby kopalnia Brzeszcze stała się trwale rentownym ogniwem Kompanii Węglowej SA podsumowuje Kazimierz Grzechnik, dyrektor Brzeszcz. DOBRY I ZŁY METAN Metan jest niestety największym zagrożeniem występującym w kopalni. O skali tego zagrożenia świadczą następujące dane za rok 2011: całkowita metanowość kopalni ok. 214,0 m 3 CH 4 /min. metanowość wentylacyjna ok. 137,0 m 3 CH 4 /min. ujęcie systemami odmetanowania ok. 77,0 m 3 CH 4 /min. W skali roku 2011 ogółem ze złoża wydzieliło się ok. 111 mln m 3 CH 4, z czego ok. 40 mln m 3 ujęto systemami odmetanowania. Struktura odmetanowania pokładów węgla w kopalni Brzeszcze przedstawia się następująco: 80 proc. to ujęcie zza tam izolacyjnych, natomiast 20 proc. ze ścian wydobywczych. Efektywność odmetanowania kształtuje się na poziomie ok. 36 proc. W celu zapewnienia właściwego funkcjonowania ruchu zakładu górniczego i bezpieczeństwa prowadzonych robót, kopalnia, dla zwiększenia ilości ujmowanego metanu, wprowadziła eksploatację z wykorzystaniem tzw. chodników metanowych (drenażowych) nadległych, gdzie efektywność odmetanowania sięga 80 proc. Nowoczesna zwałowarka ułatwi składowanie i ekspedycję wydobytego urobku 14

15 PONAD 100 LAT HISTORII Historia Kopalni Węgla Kamiennego Brzeszcze sięga 1898 roku, kiedy to na terenie osady Brzeszcze prowadzono wiercenia geologiczne. Natrafiono wówczas na warstwy karbońskie na głębokości 56 i 78 m. Tereny te były wówczas rolniczymi kresami Galicji w powiecie Biała. Już w 1903 roku rozpoczęto drążenie pierwszego szybu Andrzej I. Dwa lata później przystąpiono do głębienia następnego szybu wydobywczego Andrzej II, a w 1907 roku założono pierwszy poziom wydobywczy, na głębokości 109 m, i rozpoczęto eksploatację. Obecny obszar górniczy kopalni zlokalizowany jest w obrębie Kotliny Oświęcimskiej na terenie dwóch województw małopolskiego i śląskiego. Zdecydowana większość tego obszaru należy do województwa małopolskiego dotyczy to miasta Brzeszcze oraz przynależnych do tej gminy sołectw Jawiszowice, Skidziń, Przecieszyn i Wilczkowice. Część północno-wschodnia należy do gminy Oświęcim są to miejscowości Rajsko i Harmęże, natomiast północno-zachodnia do gminy Miedźna (miejscowość Góra). Kopalnia Brzeszcze jest obecnie zakładem jednoruchowym. Po zakończeniu w 1996 roku eksploatacji w obrębie Ruchu II Jawiszowice wskutek sczerpania zasobów nastąpiła jego likwidacja. Historycznie należy również wspomnieć, że w 2005 roku kopalnia Brzeszcze została połączona z kopalnią Silesia w dwuruchowy zakład górniczy KWK Brzeszcze-Silesia z siedzibą w Brzeszczach. W grudniu 2010 roku, w wyniku decyzji podjętej przez zarząd Kompanii Węglowej SA o sprzedaży Ruchu II Silesia, kopalnia wróciła do modelu funkcjonowania zakładu jednoruchowego. Zasoby bilansowe węgla KWK Brzeszcze wynoszą 317,8 mln t, zasoby przemysłowe 117,2 mln t, w tym operatywne 69,0 mln t. Węgiel charakteryzuje się dobrymi parametrami jakościowymi, a szczególnie niską zawartością siarki. W procesie wydobycia pozyskiwany jest również metan jako kopalina towarzysząca, którego zasoby bilansowe wynoszą 2 918,9 mln m 3, w tym zasoby przemysłowe 1 023,8 mln m 3. Kopalnia zagospodarowuje nadmiar wód dołowych. W pierwszym etapie kopalniana stacja uzdatniania dostarcza wodę na potrzeby socjalne załogi, w drugim planowane są dostawy na rzecz gminy. Na zdjęciu: Jerzy Gasica dogląda pracy filtrów Zagrożenie metanowe wymusiło modernizację układu sprężonego powietrza poprzez zastosowanie baterii sprężarek kompaktowych. Na zdjęciu: przygotowanie kolejnej sprężarki do rozruchu 15

16 Widok na szyby Piotr i Paweł PANORAMY MARKA STAŃCZYKA Prezentujemy kolejny zestaw panoramicznych zdjęć tego autora. Tym razem mamy okazję zobaczyć panoramy kopalń Knurów-Szczygłowice Ruch Knurów i Sośnica-Makoszowy Ruch Makoszowy. Marek Stańczyk to fotografik, urodzony w 1979 roku w Siemianowicach Śląskich. Dokumentalista architektury przemysłowej na Górnym i Dolnym Śląsku. Od kilku lat realizuje własny projekt, zatytułowany Made in Silesia, dokumentujący Śląsk na fotografii, dźwięku oraz w filmie. Filmy, które ukazują pejzaż Śląska oraz rozbiórki obiektów, można zobaczyć pod wyszukiwanym w przeglądarce tytułem MADE IN SILESIA. Autor publikuje je jako fredmentor. Widok na zakład przeróbki i szyby I-II & III 16

17 17

18 W K O M PA N I I Spory postęp, choć nadal na minusie Wyniki uzyskane za 2011 rok upoważniają do stwierdzenia, że realizacja programu naprawczego dała oczekiwane wyniki i przyczyniła się do znaczącego wzrostu efektywności funkcjonowania kopalni Halemba-Wirek. Fot. Jan Czypionka Byli tacy, którzy skazywali Halembę-Wirek na zamknięcie, tymczasem w prestiżowym konkursie Szkoły Eksploatacji Podziemnej Postęp roku kopalnia zajęła trzecie miejsce Kopalnia ta praktycznie od momentu powstania Kompanii Węglowej, tj. od 2003 r., generowała ujemne wyniki finansowe. 15 lipca 2010 r. powołano Zespół Roboczy do Oceny Stanu Aktualnego i Przyszłego KWK Halemba-Wirek, w skład którego weszli m. in. przedstawiciele strony związkowej. Zadaniem Zespołu Roboczego było dokonanie analizy stanu kopalni i przedstawienie 18 zarządowi KW SA propozycji dalszego postępowania. W czasie posiedzeń zespołu przeanalizowano kilka wariantów funkcjonowania kopalni Halemba-Wirek. Szczegółowej analizie poddano wariant bazowy, w którym zrestrukturyzowana kopalnia Halemba-Wirek funkcjonuje samodzielnie. Rozpatrywany był także wariant połączenia kopalń Pokój, Bielszowice i Halemba-Wirek, oraz tzw. wariant zamrożeniowy. W pracach zespołu roboczego nad wyborem najkorzystniejszej koncepcji funkcjonowania kopalni wykorzystano opracowania własne oraz przygotowane przez zewnętrznych ekspertów: prof. dr. hab. inż. Romana Magdę, kierownika Katedry Ekonomiki i Zarządzania w Przemyśle AGH w Krakowie, pt. Analiza dalszego funkcjonowania

19 KWK «Halemba-Wirek», dr. Krystiana Pera, pracownika Katedry Inwestycji i Nieruchomości Akademii Ekonomicznej w Katowicach, pt. Opinia w zakresie długoterminowej efektywności finansowej eksploatacji złoża Halemba II OG Halemba II partia K i L, prof. dr. hab. inż. Wacława Dziurzyńskiego, kierownika Instytutu Mechaniki Górotworu PAN w Krakowie, pt. Analiza sieci wentylacyjnej połączonych kopalń «Bielszowice», «Pokój» i «Halemba-Wirek» w aspekcie efektywnego zagospodarowania złoża oraz ograniczenia eksploatacji podpoziomowej. Ostatecznie, po wielu analizach, Zespół rekomendował zarządowi KW SA wybór wariantu bazowego, przewidującego samodzielne funkcjonowanie zrestrukturyzowanej kopalni. Zespół postulował także konieczność szczegółowego monitoringu realizacji założeń wariantu bazowego w okresach kwartalnych. Zarząd Kompanii Węglowej zatwierdził wnioski końcowe Zespołu i przyjął do realizacji wariant bazowy. Na podstawie tego wariantu opracowano dla kopalni Halemba-Wirek plan techniczno- -ekonomiczny na 2011 r. Plan ten zakładał wydobycie 2,041 mln t węgla handlowego, zatrudnienie 3233 pracowników na koniec roku, z tego 2643 na dole, 590 na powierzchni, jednostkowy koszt produkcji wynoszący 12,61 zł/gj, który wynika z założonych kosztów produkcji węgla handlowego i jego wartości opałowej. W 2011 r. odbyło się 11 posiedzeń Zespołu Monitorującego, w trakcie których na bieżąco kontrolowano realizację przyjętych dla kopalni zadań, w tym m.in. wielkość wydobycia, postępy w robotach przygotowawczych, stan zatrudnienia, wydajność ogólną, dołową, jakość miałów surowych, koszty produkcji w zł/gj, nakłady inwestycyjne. Ponadto szczegółowo analizowano poszczególne zagadnienia i uzgadniano wprowadzenie niezbędnych korekt. Realizacja zadań za rok 2011 przez kopalnię Halemba-Wirek przedstawia się następująco: wydobycie 1,916 mln t, tj. o 125,0 tys. t (6%) mniej w odniesieniu do PTE, zatrudnienie 3822 osoby, w tym na dole 3027 osób, na powierzchni 795 osób, co jest zgodne z przyjętymi założeniami, jednostkowy koszt produkcji 13,45 zł/gj, tj. wyższy o 0,84 zł od założonego w PTE, postęp robót przygotowawczych za 2011 r m, w tym oddziały własne 8266 m, firmy obce 1776 m, jakość miałów surowych 19,321 GJ/t, tj. o 0,008 GJ/t wyższe niż zadania określone w PTE. Realizacja nakładów inwestycyjnych za 2011 rok wyniosła ,2 tys. zł, tj. 102,7 proc. Jak wynika z analiz przeprowadzonych w trakcie posiedzeń Zespołu Monitorującego, główną przyczyną niewykonania założonego w PTE poziomu wydobycia było pogorszenie warunków górniczo-geologicznych w prowadzonych ścianach wydobywczych. Uzyskany przez kopalnię jednostkowy koszt produkcji na poziomie wyższym o 0,84 zł/gj niż założony w PTE oceniono jako zadawalający mówi Wojciech Szymiczek, dyrektor kopalni. Nieznaczne przekroczenie poziomu kosztów założonego w PTE było wynikiem obiektywnych utrudnień, wpływających negatywnie na poziom kosztów produkcji. Dla porównania: jednostkowy koszt produkcji za 2010 rok wyniósł 17,37 złotych na gigadżul i był wyższy o 3,92 złotych od prognozowanego za 2011 rok. Mniejszy niż zakładany postęp wyrobisk wykonywanych przez firmy zewnętrzne związany jest głównie z długimi procedurami przetargowymi, wysokimi cenami oferowanymi przez wykonawców lub wręcz brakiem chętnych do realizacji robót. Wysoko oceniono poziom jakości miałów surowych, który był wyższy o 0,008 GJ/t niż zadanie określone w PTE, co jest szczególnie istotne w kontekście występującego w eksploatowanych ścianach pogorszenia warunków górniczo-geologicznych. Realizacja inwestycji na poziomie 102,7 proc. jest bardzo korzystna w aspekcie przygotowania frontu robót na 2012 r. i lata kolejne oraz przewidzianych do realizacji złożonych zadań inwestycyjnych. Wyniki uzyskane za 2011 r. upoważniają do stwierdzenia, że realizacja programu naprawczego dała oczekiwane wyniki i przyczyniła się do znaczącego wzrostu efektywności funkcjonowania kopalni Halemba-Wirek. Dla przykładu: nastąpiła istotna zmiana wyniku finansowego brutto w roku 2010 kopalnia przyniosła 402,775 mln zł strat, natomiast w roku ubiegłym strata ta wynosiła już tylko 104,379 mln zł. Należy zauważyć, że z punktu widzenia społecznego bardzo ważnym efektem skutecznego wdrożenia programu naprawczego wariantu bazowego jest również fakt, że nie zlikwidowano ponad 3 tysięcy miejsc pracy w kopalni Halemba-Wirek oraz kilkunastu tysięcy w firmach zewnętrznych i Rudzie Śląskiej konkluduje dyrektor Szymiczek. Opr. JC Ze społecznego punktu widzenia bardzo ważnym efektem skutecznego wdrożenia programu naprawczego jest również fakt, że nie zlikwidowano ponad 3 tysięcy miejsc pracy w kopalni Halemba-Wirek Uzyskany przez kopalnię jednostkowy koszt produkcji na poziomie wyższym o 0,84 złotych na gigadżul niż założony w PTE oceniono jako zadowalający mówi Wojciech Szymiczek, dyrektor kopalni 19

20 W Y D A R Z E N I A Górniczy sukces roku Kompania Węglowa, korzystając z dóbr środowiska naturalnego, wszelkie działania gospodarcze realizuje zgodnie z koncepcją społecznej odpowiedzialności biznesu, zapewniając skuteczne mechanizmy chroniące otoczenie przed degradacją Zgodnie z tą koncepcją prowadzony jest m.in. program pn. Poprawa systemu gospodarki wodnej w Kompanii Węglowej SA. Realizacja programu ma na celu kompleksowe rozwiązanie problemu właściwego wykorzystania wód pochodzących z odwodnienia zakładów górniczych. Za ten właśnie projekt kapituła konkursu Górniczy sukces roku, organizowanego przez Górniczą Izbę Przemysłowo-Handlową i Szkołę Eksploatacji Podziemnej, przyznała Kompanii Węglowej nagrodę w kategorii Ekologia. W kopalniach prowadzone jest selektywne ujmowanie wód dołowych, co pozwala na dalsze ich systemowe zagospodarowanie. Wybór sposobu zagospodarowania wód uwzględnia nie tylko ilość i jakość wody zasolonej, ale również możliwości zagospodarowania uzyskiwanych produktów z uwzględnieniem jak najmniejszego zużycia energii, efektywności ekonomicznej i wymogów ekologicznych. Wody o najwyższej mineralizacji są w miarę możliwości wykorzystywane gospodarczo, m.in. do uzupełniania obiegów wodno-mułowych w procesach przeróbki węgla czy zatłaczania wraz z pyłami dymnicowymi. Przykładowe zadania programu, realizowane w 2011 r.: KWK Halemba-Wirek Ruch Halemba od 2011 r. przekazuje najbardziej zasolone wody dołowe do wykorzystania w procesie odzysku węgla i kruszyw z odpadów wydobywczych ze zwałowiska Panewniki. Dzięki takiemu wykorzystaniu wody z dołu kopalnia ograniczyła zrzut zasolonych wód do rzeki Kłodnicy o m 3. Tym samym zmniejszono zrzut ładunku chlorków i siarczanów o blisko 5500 Mg. Wody, których nie udało się wykorzystać, są przez kopalnie odprowadzane w sposób zapewniający ochronę wód powierzchniowych przed nadmiernym zasoleniem, m.in. z zastosowaniem hydrotechnicznych 20 systemów Mała Wisła i Olza. Doskonalony w 2011 r. system Mała Wisła obejmuje sterowanie zrzutem wód pochodzących z odwodnienia kopalń Brzeszcze, Piast i Ziemowit, które stanowią ponad 50 proc. zrzutu wód, niosących około 80 proc. udziału ładunku chlorków i siarczanów odprowadzanych przez całe górnictwo do zlewni Małej Wisły. Zrzut jest skoordynowany na podstawie pochodzących ze zdalnego elektronicznego monitoringu danych, określających ilości ładunków i wielkość przepływów Wisły i jej dopływów, a także ładunku zawartego w odprowadzanych przez kopalnie wodach. Wody o niskiej i średniej mineralizacji są przeznaczone m.in. do uzdatniania na wodę pitną, zasilania łaźni górniczych, zasilania kotłów parowych i wodnych lub innych celów na dole lub powierzchni kopalń. Najlepszym przykładem jest kopalnia Ziemowit, która przeprowadziła gruntowny remont pomieszczeń punktu poboru wody, co pozwoliło wykorzystać część ujmowanej wody do celów pitnych i sanitarnych kopalni. Wykorzystywana woda czerpana jest z pompowni położonej na głębokości 400 m pod ziemią, gdzie spływa z północnych granic obszaru górniczego kopalni, z rejonów zlikwidowanych szybów Piast II i Hołdunów. Jest to woda, która naturalnie oczyszcza się i wzbogaca w składniki mineralne w warstwach czwartorzędowych i karbońskich. Pod względem składu jest to wysokiej jakości woda mineralna, o całkowitej zawartości składników ok. 880 mg na litr. Zawiera m.in. cenne mikroelementy, takie jak magnez, sód czy wapń. Decydując się na wykorzystanie tej wody, kopalnia Ziemowit przeprowadziła inwestycję polegającą m.in. na gruntownym remoncie punktu poboru wody, wymieniając m.in. całą armaturę i aparaturę dozującą. Dzięki realizacji zadania górnicy mogą napełniać własne pojemniki przygotowaną z kopalnianej wody kawą zbożową, herbatą, czystą wodą gazowaną i niegazowaną oraz wodą z sokiem. Inwestycja ta pozwala nie tylko na zmniejszenie ilości zrzucanych wód z odwodnienia kopalni, zmniejsza również potrzebę zakupów wody ze źródeł zewnętrznych. Obecnie kopalnie Kompanii Węglowej SA wykorzystują gospodarczo ok m 3 /dobę wód dołowych, co stanowi blisko 35 proc. ogółu dopływających wód. Realizacja programu ma wymiar nie tylko ekologiczny (zmniejszenie ilości i wpływu odprowadzanych ścieków do wód), ale również ekonomiczny poprzez ograniczenie zakupów wody zarówno z sieci wodociągowych, jak i butelkowanej, przeznaczonej do spożycia przez pracowników kopalń. Opr. JC