BARIERY ROZWOJU M-COMMERCE

Transkrypt

1 Streszczenie BARIERY ROZWOJU M-COMMERCE Jarosław Karcewicz Politechnika Śląska, Katedra Informatyki i Ekonometrii jaroslawkarcewicz@woiz.polsl.katowice.pl W artykule zostały przedstawione podstawowe definicje dotyczące m-commerce a takŝe jej głównego wizerunku, jakim jest zastosowanie protokołu WAP w tej technologii. W szczególności skupiono się na analizie barier ograniczających rozwój tej technologii. Słowa kluczowe: M-commerce, WAP, sieci bezprzewodowe. Wstęp We współczesnych czasach coraz bardziej istotny staje się łatwy i szybki dostęp do informacji. Obecne zastosowanie Internetu przy pomocy komputerów stacjonarnych jako stacji zapewniających dostęp do wszechstronnej informacji staje się niewystarczający ze względu na jego ograniczoną miejscem uŝyteczność. Rynek światowy stoi obecnie w obliczu bardzo silnego i dynamicznego rozwoju telefonii komórkowej. Coraz częściej zaczyna się spoglądać na nowe moŝliwości telefonu komórkowego poza główną funkcją jaką są rozmowy głosowe. Zastosowaniem takim ma się stać Internet mobilny, czyli moŝliwość dostępu do zasobów Internetu za pośrednictwem bezprzewodowej telefonii komórkowej. Pozwolić ma to na nieograniczony miejscem dostęp do informacji. Analitycy obecnie pokładają bardzo duŝe nadzieje w zastosowaniu tej bezprzewodowej komunikacji w sektorze komercyjnym, czyli tak zwanym m-commerce [TOM02]. Jakkolwiek rozwój m-commerce staje się coraz bardziej dynamiczny, ciągle istnieje wiele problemów ograniczających jej rozwój. Celem niniejszej pracy jest właśnie analiza takichŝe barier ograniczających rozwój mobilnego bezprzewodowego dostępu do Internetu. Niniejszy artykuł obejmuje zagadnienia podstawowe, które będą rozwijane w dalszych pracach badawczych oraz jako wprowadzający ma charakter teoretyczny. W pierwszej części pracy zostały przedstawione podstawowe informacje z zakresu zastosowania mobilnego dostępu do Internetu w sektorze komercyjnym, czyli m-commerce (mobile commerce). W kolejnej części zaprezentowano

2 444 Realizacja SWO i rozwiązania praktyczne w SWO analizę barier m-commerce na podstawie badań firmy konsultingowej Boston Consultic Group nad preferencjami uŝytkowników m-commerce. M-commerce Istnieje wiele definicji tak nazywanej usługi bezprzewodowej. Wszystkie są zgodne w tym, Ŝe aplikacja m-commerce (mobile commerce) oznacza elektroniczne wspomaganie szeroko pojętego handlu i biznesu, prowadzonych online za pośrednictwem mobilnych terminali telefonii komórkowej. Ma ona cechy i funkcje zbliŝone do aplikacji przewodowych e-commerce dostępnych z komputera stacjonarnego. Jest jednak istotna róŝnica. Usługi m-commerce znoszą ograniczenia wynikające z korzystania przez Internet ze stacjonarnego komputera osobistego PC - wedle ogólnej zasady: uzyskiwanie informacji gdziekolwiek, kiedykolwiek i o czymkolwiek[urb02]. M-commerce (mobile commerce) jest modelem biznesowym, który z jednej strony czyni juŝ istniejące w Internecie serwisy i usługi mobilnymi, a z drugiej strony oferuje zupełnie nowe zastosowania. Nowy model biznesowy nie jest teŝ w Ŝadnym wypadku zastępstwem dla e-commerce. Wprawdzie dzisiaj rozwój biznesu elektronicznego nie jest jeszcze bardzo zaawansowany, ale w ciągu najbliŝszych 2-3 lat wytworzy się na bazie tych zastosowań bardzo duŝy rynek dla firm oferujących swoje usługi właśnie w ten sposób. Nie moŝna równieŝ odrzucić przypuszczenia, Ŝe dostęp do Internetu przez urządzenia przenośne stanie się w bliskiej przyszłości bardziej popularny niŝ ten z komputerów stacjonarnych. Kluczem całej technologii jest dzisiaj WAP (Wireless Application Protocol). Technologia ta umoŝliwia uŝytkownikom telefonu komórkowego dostęp do informacji z Internetu zgromadzonych na specjalnych stronach[tom02]. WAP to protokół komunikacyjny, który umoŝliwia wykorzystywanie telefonu (oraz innych urządzeń przenośnych) jako terminala dostępowego do danych w sieci korporacyjnej oraz korzystanie z Internetu lub serwisów informacyjnych. WAP miał być efektywnym protokołem transmisji danych internetowych oraz aplikacji w połączeniach bezprzewodowych, nie zastępuje on jednak obecnie wykorzystywanych standardów transmisyjnych, lecz działa w oparciu o nie. Oferuje natomiast znacznie większą efektywność ich wykorzystywania, gdyŝ protokoły HTTP i TCP nie były projektowane dla sieci bezprzewodowych, czyli nie uwzględniały duŝych opóźnień i ograniczonego pasma transmisji. Specjalnie dla WAP zdefiniowano specjalny język opisu stron internetowych: WML (Wireless Markup Language), który wywodzi się z HTML-a i HDML-a i naleŝy do klasy języków XML (Extensible Markup Language). WML-owe strony zorganizowane są w karty (ang. cards), które z kolei grupowane są w talie (ang. decks). Talia stanowi zestaw jednej bądź kilku kart, które przesyłane są podczas jednokrotnego odwołania się do wybranej karty poprzez jej URL. Od-

3 Bariery rozwoju m-commerce 445 wołanie do kart następuje równieŝ przy uŝyciu ich adresów URL. Tak więc uŝytkownicy WAP mogą korzystać ze wszystkich informacji i usług udostępnianych w Internecie podobnie jak pozostali internauci. Analogicznie do stron internetowych, karta moŝe zawierać informacje dla uŝytkownika, polecenie wprowadzenia danych przez uŝytkownika, polecenie dokonania wyboru z listy dostępnych opcji wymuszenie skoku do innej karty. Terminale abonenckie (telefony, palmtopy, notebooki) muszą być wyposaŝone w tzw. mikroprzeglądarki (ang. microbrowser). Nazwa ta oddaje cechy przeglądarek WML-a: niewielką objętość kodu minimalne zapotrzebowanie na pamięć operacyjną minimalne zapotrzebowanie moc obliczeniową potrzebną do działania Protokoły i aplikacje opracowane w ramach WAP muszą uwzględniać specyfikę współczesnych bezprzewodowych systemów łączności: niewielkie przepustowości dla transmisji danych duŝe wnoszone opóźnienia (rzędu kilkunastu sekund) róŝne typy usług transmisji danych (SMS-y, łącza komutowane) ograniczenia związane z niewielkimi, kilkunastoznakowymi wyświetlaczami terminali Jednym z waŝniejszych powodów stosowania WML zamiast HTML jest właśnie to, Ŝe WML ma niewielkie wymaganie jeśli chodzi o zasoby (np. pasma radiowego) w porównaniu z HTML. Poza tym HTML wymaga znacznie większej mocy przetwarzania od urządzenia, które go interpretuje, a zatem większy pobór energii i tym samym szybsze zuŝywanie baterii. Dodatkowo HTML przystosowany jest do znacznie większych wyświetlaczy niŝ telefoniczne, a im większy wyświetlacz tym mniej przenośne staje się dane urządzenie.[mie02] Bariery m-commerce Wszyscy liczący się producenci telefonów komórkowych wprowadzili obsługę protokołu WAP do swoich urządzeń i w tej chwili coraz trudniej jest spotkać na rynku aparaty starszej generacji. Jednak mała szybkość transmisji odbijała się na kosztach dostępu do Internetu tym dotkliwiej, Ŝe i tak koszt korzystania z telefonii komórkowej jest znacznie wyŝszy niŝ z tradycyjnej. Dodatkowo niewielkie rozmiary telefonów i niezbyt poręczne narzędzia nawigacyjne odstraszały wiele osób, które były juŝ zaznajomione z wygodnymi technikami korzystania z Internetu za pomocą komputerów osobistych. Warto w tym miejscu wspomnieć takŝe o nie do końca rozwianych niepokojach co do skutków zdrowot-

4 446 Realizacja SWO i rozwiązania praktyczne w SWO nych wieloletniego korzystania z telefonów komórkowych, choć dotychczasowe badania nie potwierdzają obaw. Firma konsultingowa The Boston Consulting Group, mająca swój oddział takŝe w Polsce, przedstawiła ostatnio raport, którego celem było przeanalizowanie zachowań obecnych i potencjalnych uŝytkowników aplikacji m-commerce oraz wyciągnięcie wniosków dla głównych graczy na tym rynku. Badania BCG potwierdzają frustrację konsumentów. Oto podstawowe wnioski: Istnieje duŝa luka pomiędzy obecnymi technologicznymi moŝliwościami a oczekiwaniami konsumentów. Prawie jedna trzecia spośród ankietowanych w Europie początkowych uŝytkowników aplikacji m-commerce zrezygnowała z ich wykorzystywania zaledwie po kilku próbach. UŜytkownicy telefonii komórkowej uwaŝają, Ŝe koszty początkowe oraz opłaty za korzystanie z aplikacji są zbyt wysokie. Większość z nich preferowałaby niskie, stałe opłaty. Wymagania te uwarunkowane są doświadczeniami z Internetem, gdzie wiele narzędzi i podstawowych usług, takich jak przeglądarki czy informacje, jest darmowych. Priorytetem dla konsumentów jest bardziej efektywna komunikacja i moŝliwość lepszego wykorzystania czasu. Obecnie proponowane rozwiązania dotyczące tak istotnych kwestii, jak szybkość, łatwość wpisywania tekstu i nawigacji, nie spełniają oczekiwań klientów. Istnieje wiele obaw związanych z bezpieczeństwem i prywatnością. Więcej niŝ jedna trzecia respondentów (37 proc.) jest przekonana, Ŝe sieć mobilna wykorzystywana do przesyłania informacji o kartach kredytowych jest mniej bezpieczna niŝ łącza internetowe. Bazujący na reklamie model przychodów musi zostać zmodyfikowany. Prawie 90 proc. ankietowanych zadeklarowało chęć kontrolowania rodzaju reklam przesyłanych na ich telefony komórkowe oraz terminów, kiedy te reklamy miałyby być wysyłane. Konsumenci chcą mieć równieŝ moŝliwość zrezygnowania w dowolnym momencie z otrzymywania reklam. Twórcy raportu zauwaŝają, Ŝe te wszystkie zastrzeŝenia przypominają historię biznesu internetowego na Zachodzie sprzed pięciu lat. Internet, w początkowym stadium wprowadzania do powszechnego uŝytku, szersze grono akceptowało z oporami. Przyczynami takiego stanu rzeczy były: wąskie pasmo przesyłu danych, ograniczona prędkość transmisji, niewygodny interfejs i wysokie koszty. UwaŜano nawet wówczas, Ŝe Internet nie odniesie sukcesu komercyjnego. Obawy te nie sprawdziły się - Internet odniósł zwycięstwo dzięki intensywnemu rozwojowi technologicznemu i agresywnej promocji. Respondenci badania mający doświadczenia z Internetem twierdzą, Ŝe m-commerce moŝe się powieść tylko wtedy, gdy zrówna się pod względem łatwości obsługi, szybkości i niskich kosztów eksploatacyjnych z tradycyjnym Internetem.

5 Bariery rozwoju m-commerce 447 Badania wykazały, Ŝe wykorzystywane obecnie w m-commerce aplikacje są bardzo zbliŝone do tych, które pojawiały się w początkowym okresie rozwoju Internetu. Ok. 83 proc. uŝytkowników m-commerce korzysta z poczty elektronicznej oraz SMS (krótkich wiadomości tekstowych); z wiadomości gospodarczych, prognozy pogody oraz informacji sportowych korzysta 74 proc. osób, podczas gdy 50 proc. uŝywa telefonów do ściągania dźwięków ("dzwonków", czyli sygnałów uzyskania połączenia czy powiadomienia o innych zdarzeniach - np. nadejściu wiadomości tekstowej, ustawionym alarmie itp.) i róŝnych obrazków. Bankowość z uŝyciem telefonu komórkowego jest najbardziej popularną usługą transakcyjną, z której korzysta 28 proc. obecnych posiadaczy telefonów komórkowych, zaś 17 proc. kupuje ksiąŝki i płyty CD, 16 proc. zakupiło usługi związane z turystyką, natomiast 14 proc. uczestniczyło w aukcjach organizowanych przy zastosowaniu aplikacji m-commerce. Prognozy BCG dotyczące rozwoju m-commerce bazują po części na elementach, które odróŝniają m-commerce od e-commerce. NajwaŜniejszym elementem jest moŝliwość wykorzystywania aplikacji m-commerce za pośrednictwem telefonów komórkowych zawsze i wszędzie, w przeciwieństwie do rozwiązań internetowych. Dotyczy to całej gamy usług, w tym m.in.: usługi ściśle związane z połoŝeniem uŝytkownika, inne zindywidualizowane usługi (np. identyfikacja osobowa w przypadku płatności, usługi, które wypełniają lukę między tradycyjną i elektroniczną formą kontaktu z klientem oraz usługi, które usprawniają komunikację między uŝytkownikami i budują ich wspólnoty. Kluczem do sukcesu będzie zrozumienie, czego tak naprawdę oczekują konsumenci od m-commerce. Zarówno obecni, jak i potencjalni uŝytkownicy aplikacji m-commerce deklarują zainteresowanie szeregiem usług, które nie są jeszcze powszechnie dostępne bądź są właśnie rozwijane. Zainteresowani są np. usługami związanymi z miejscem pobytu (otrzymywanie kuponów rabatowych do pobliskich restauracji lub powiadamianie znajomych o przebywaniu w okolicy itp.) oraz regionalnymi serwisami informacyjnymi. 82 proc. osób jest przekonanych, iŝ w ciągu najbliŝszych trzech lat będą wykorzystywały swoje telefony komórkowe do organizowania podróŝy, 63 proc. przewiduje, iŝ staną się one powszechnym narzędziem dokonywania płatności, a 57 proc. postrzega telefonię komórkową jako główne źródło wiadomości i rozrywki [WIM01]. Podsumowanie W niniejszym artykule zostały przedstawione wyniki teoretycznych rozwa- Ŝań na temat barier ograniczających rozwój m-commerce. Z powyŝszych rozwa- Ŝań wynika Ŝe dla m-commerce rysuje się wielka przyszłość i pokładane są w niej duŝe nadzieje, jakkolwiek jak na razie jest ona w fazie rozwoju i istnieje jeszcze wiele barier hamujących jej rozwój.

6 448 Realizacja SWO i rozwiązania praktyczne w SWO Przedstawione bariery pozwolą w prowadzonych dalszych pracach badawczych na zwrócenie szczególnej uwagi na te ograniczenia i połoŝenie nacisku na minimalizację ich skutków. Literatura [WIM01] P. Wimmer Kto uratuje m-commerce, PC-Kurier 2/2001, str. 31 [MIE02] A. Miedzianowska, Wireless Applications Protocol, [TOM02] T. Tomczyk M-Commerce potrzebuje rozsądnych i uŝytecznych zastosowań, artykuly/ artykul_4485.htm [URB02] A. Urbanek Dlaczego m-commerce, artykuly/20003_1.html BARRIERS OF M-COMMERCE GROWTH In this article topics concerned with basic definitions connected with m-commerce, and it s main image, which is using WAP protocol at that technology. Especially concentrated on analysis of barriers limiting the m-commerce growth Key words: M-commerce, WAP, wireless network.