W ZESPOLE SZKÓŁ W RACIĄŻU

Transkrypt

1 SZ K O L N Y PR O G R A M PR O F IL A K TYK I REALIZOWANY W ZESPOLE SZKÓŁ W RACIĄŻU Program opracował zespół nauczycieli w składzie: Ewa Szelągowska Andrzej Łopata Monika Chłopik Anna Mazurowska Beata Kaciska Anna Krebs Daniela Ambrochowicz Raciąż 2008 r.

2 I. PODSTAWA PRAWNA: Podstawa prawna określona w ustawach i rozporządzeniach oświatowych: 1. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. (tekst jednolity Dz.U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 z późn.zm.) 2. Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. Nr 51, poz.458 z późn.zm.) 3. Rozporządzenie MENiS z dnia 21 maja 2001r. zmieniające w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. Nr 61, poz. 624 z późn.zm.) 4. Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 11, poz. 114 z późn.zm.) 5. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. Nr 26, poz. 226) 6. Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadzie świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz.U. Nr 67, poz. 756 z późn.zm.) Program uwzględnia przepisy pozaoświatowe: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. (Dz.U. Nr 78, poz.483) 2. Konwencja o prawach dziecka, Nowy Jork 20 XI 1989r. (Dz.U. z 1991r. Nr 120, poz. 526 i 527 z późn.zm.) 3. Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U. z 1997r. Nr 28, poz. 153 z późn.zm) 4. Ustawa z dnia 18 stycznia 1996r. o kulturze fizycznej (tekst jednolity: Dz.U. z 2002r. Nr 4, poz. 31 z późn.zm.) 5. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dn. 19 sierpnia 1994 r (Dz.U. Nr 111, poz. 535 z późn.zm.) 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity: Dz.U. z 2002r. Nr 711, poz. 109 z późn.zm.) 7. Ustawa z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998r. Nr 64, poz. 414 z późn.zm.) 8. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz.U. z 2002r. Nr 147, poz z późn.zm.) 9. Ustawa z 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity: Dz.U. z 2003r. Nr 24, poz. 198) 10. Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996r. Nr 10, poz. 55 2

3 Program zgodny z dokumentami wewnętrznymi szkoły, takim jak: 1. Statut szkoły. 2. Plan rozwoju szkoły. 3. Program wychowawczy szkoły. II. UWAGI WSTĘPNE Program profilaktyki opracowany został w oparciu o analizy ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. Uwzględnia on także specyfikę szkoły, jej uwarunkowania wynikające z profilów kształcenia i z realiów środowiskowych. Istotnym założeniem Programu profilaktyki jest świadomość, że szkoła powinna przygotowywać ucznia do wejścia w przestrzeń norm i powinności rodzinnych, zawodowych i społecznych. Szkoła jest miejscem, w którym uczeń styka się z rówieśnikami i dorosłymi, tu rozwija się intensywnie intelektualnie i emocjonalnie. Szkoła jest także miejscem, gdzie młody człowiek staje przed nowymi zadaniami i oczekiwaniami. Tu tworzy się jego światopogląd, krystalizuje system wartości. Szkoła powinna dbać o rozwój fizyczny, emocjonalny, intelektualny, moralny i duchowy ucznia. Powinna też wyposażyć młodego człowieka w system zabezpieczeń przed różnorakimi zagrożeniami, które mogą zakłócić lub zdeformować ten wielostronny rozwój ucznia. W tym kontekście szczególną rolę może odegrać profilaktyka szkolna. Wiele działań jest na ogół w warunkach szkolnych prowadzonych: np. propagowanie zdrowego stylu życia, wskazywanie zagrożeń wynikających ze stosowania używek, oddziaływanie na uczniów w procesie dydaktycznym i wychowawczym. Teraz chodzi o coś więcej, a mianowicie o przygotowanie możliwego do realizacji, opartego na solidnym zdiagnozowaniu środowiska szkolnego i około szkolnego, zaakceptowanego przez uczniów, nauczycieli i rodziców programu profilaktyki. Szkoła może wspomóc rodzinę w systemie wychowawczym, ale jej nie zastąpi. Rodzice muszą wspierać szkołę. III CELE PROGRAMU Cel ogólny: Wychowanie młodzieży do dbałości o zdrowie fizyczne i psychiczne, przygotowanie do życia społecznego Cele operacyjne: uczniowie mają świadomość i wiedzę o zachowaniach wpływających na zdrowie, potrafią dokonywać właściwych wyborów prozdrowotnych, znają i stosują zasady bezpieczeństwa w szkole i poza nią, potrafią rozpoznawać ryzykowne sytuacje i podejmować decyzje korzystne dla ich zdrowia i rozwoju, wiedzą, jak oprzeć się presji grupy, 3

4 Uczniowie z grupy podwyższonego ryzyka mogą za zgodą rodziców uczestniczyć w specjalistycznych zajęciach organizowanych przez szkołę w miarę posiadanych lub pozyskiwanych środków. Pracownicy szkoły będą się starać o włączanie rodziców jako naturalnych sojuszników do oddziaływań profilaktycznych prowadzonych przez szkołę poprzez informowanie ich o treściach przekazywanych uczniom oraz dostrzeganych zagrożeniach. mają świadomość i wiedzę o możliwościach wpływania na swój stan psychiczny, potrafią szukać pomocy w trudnych dla siebie sytuacjach życiowych, rozpoznają swoje mocne strony i odpowiednio planują swoją przyszłość. IV. ZAKRES ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Działania profilaktyczne obejmują wszystkich uczniów, a metody i formy pracy są dostosowane do ich potrzeb i możliwości oraz wniosków wynikających z bieżącej diagnozy problemów występujących w środowisku szkolnym. V. ZADANIA PROGRAMU zapoznanie z normami zachowania obowiązującymi w szkole, promowanie zdrowego stylu życia, kształtowanie nawyków prozdrowotnych, rozpoznawanie sytuacji i zachowań ryzykownych, w tym korzystanie ze środków psychoaktywnych (lekarstw bez wskazań lekarskich, papierosów, alkoholu i narkotyków), eliminowanie z życia szkolnego agresji i przemocy rówieśniczej, niebezpieczeństwa związane z nadużywaniem komputera, Internetu, telefonów komórkowych i telewizji, wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów, podkreślanie pozytywnych doświadczeń życiowych, pomagających młodym ludziom ukształtować pozytywną tożsamość, uczenie sposobów wyrażania własnych emocji i radzenia sobie ze stresem. VI. METODY I FORMY PRACY 1. Program realizowany będzie metodami tradycyjnymi oraz aktywizującymi na podstawie zasady odwoływania się do doświadczeń uczniów i ich wiedzy poprzez: dyskusje i debaty, drzewko decyzyjne, 4

5 dramy, mapy mentalne, burzę mózgów, burzę pytań. 2. Stałe prezentacje i utrwalanie zachowań prozdrowotnych prace plastyczne, multimedialne uczniów. 3. Spektakle edukacyjne. 4. Sejmiki uczniowskie i szkolne. 5. Organizacja stałych imprez rekreacyjnych i zajęć umożliwiających prezentacje swoich uzdolnień i możliwości. 6. Wycieczki, rajdy, zajęcia sportowe. 7. Programy profilaktyczne. 8. Spotkania z pracownikami Sądu Rejonowego w Płońsku, Policji i innych instytucji oraz organizacji współpracujących ze szkołą. Program jest realizowany przez wszystkich nauczycieli przy współpracy pedagoga szkolnego, pielęgniarkę z pomocą instytucji wspierających szkołę. Program profilaktyki został zatwierdzony decyzją rady pedagogicznej z 10 grudnia 2008 roku w uzgodnieniu z Radą Rodziców i Samorządem Uczniowskim. 5

6 PRZYGOTOWANIE MŁODZIEŻY DO ŻYCIA SPOŁECZNEGO - INTEGRACJA SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ Zadania Formy realizacji Odpowiedzialny Uwagi 1. Podejmowanie działań w celu zintegrowania społeczności szkolnej, budowania więzi, kształtowania umiejętności pozytywnego myślenia o sobie i innych, radzenia sobie ze stresem w celu profilaktyki niepowodzeń szkolnych. 2. Przeprowadzanie zajęć integr. w klasach pierwszych mających na celu: ułatwienie poznania siebie i kolegów ( Moje mocne strony ), uczenie dobrej komunikacji, integrację zespołu klasowego, stworzenie okazji do nawiązania wzajemnych kontaktów. 3. Propagowanie korzystania z doradztwa psychologiczno pedagogicznego na terenie szkoły i poza nią (współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną w Płońsku). Podejmowanie działań mających na celu ułatwienie uczniom rozpoznania swoich predyspozycji do wykonywania w przyszłości określonego zawodu i wyboru właściwego kierunku studiów. Pogadanki Zajęcia warsztatowe Rozmowy indywidualne Propagowanie odpowiedniej literatury Psychozabawy i psychotesty Zajęcia warsztatowe Rozmowy indywidualne Pogadanki z uczniami Ulotki i materiały informacyjne Spotkanie z pracownikami instytucji zajmujących się doradztwem zawodowym przedstawicielami wyższych uczelni. zespół wychowawczy, nauczyciele wychowawcy, wszyscy wychowawcy klas zespół wychowawczy, kierownik szkolenia praktycznego, wszyscy nauczyciele 4. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym Pomoc uczniom mającym trudności w nauce Wzbudzanie motywacji do nauki Zorganizowanie pomocy koleżeńskiej Współpraca z rodzicami i Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną Wychowawcy klas, wszyscy nauczyciele 6

7 5. Przeciwdziałanie aktom psychomanipulacji związanej między innymi z werbowaniem do sekt. 6. Zwracanie uwagi na indywidualne potrzeby uczniów wynikające z ograniczeń funkcjonalnych w zakresie narządów zmysłów, sprawności fizycznej i intelektualnej. 7. Kształtowanie odpowiedzialnej postawy oraz wdrażanie uczniów do kulturalnego zachowania się w relacji z innymi ludźmi. Doskonalenie umiejętności współżycia w zespole i przestrzeganie obowiązujących w nim zasad. Pogadanki w ramach godzin wychowawczych oraz w ramach innych przedmiotów (np. religia) połączone z projekcją filmów pedagogiem szkolnym i specjalistami w tym zakresie. Systemowe wspomaganie rozwoju dziecko rodzic szkoła PP P Nauczanie indywidualne i domowe Dawanie przykładu osobistego przez nauczycieli Zajęcia wychowawcze np. Kultura mojego zachowania Uczestnictwo uczniów w wydarzeniach kulturalnych szkoły i środowiska wychowawcy, nauczyciele innych przedmiotów zespół wychowawczy, wszyscy nauczyciele Wychowawcy klas, wszyscy nauczyciele 8. Współpraca ze środowiskiem lokalnym (Miejskie Centrum Kultury, instytucje samorządowe, prasa lokalna) w celu podejmowania wspólnych inicjatyw przybliżających młodzieży problemy lokalne, zbliżających obie przestrzenie - szkolną i lokalną. Działania związane z realizacją projektów w ramach różnych programów (np. Socrates Comenius). Organizowanie uroczystości Udział młodzieży w konkursach. Dyrekcja szkoły, nauczyciele 7

8 PROFILAKTYKA CHORÓB SPOŁECZNYCH Zadania Formy realizacji Odpowiedzialny Uwagi 1. Profilaktyka AIDS Obchodzenie Światowego dnia walki z AIDS Lekcje edukacji prozdrowotnej Lekcje wychowawcze Lekcje higieny i ochrony zdrowia, biologii Wykorzystywanie ulotek informacyjnych, plakatów i filmów edukacyjnych 2. Programy profilaktyczne; Lekcje Wdż Od samobadania do Lekcje profilaktyczne z mammografii, Wybierz wykorzystaniem życie pierwszy krok programów, filmy edukacyjne, ulotki, 3. Bulimia, anoreksja i otyłość chorobami XXI wieku plakaty Lekcje higieny i ochrony środowiska, biologii, podstawy żywienia człowieka Lekcje edukacji prozdrowotnej Lekcje wychowawcze Zapraszanie specjalistów 4. Stres pod kontrolą Lekcje edukacji prozdrowotnej, podstaw psychologii społecznej, wychowawcze Zajęcia integracyjne w klasach pierwszych Program profilaktyczny dla maturzystów 5. Choroby przenoszone drogą płciową Lekcje Wdż, edukacji prozdrowotnej, higieny i ochrony zdrowia, biologii pielęgniarką szkolną Profilaktyka szyjki macicy raka wychowawcy, nauczyciele przedmiotów, pielęgniarka szkolna Nauczyciel Wdż, pedagog szkolny Nauczyciele przedmiotów, wychowawcy klas, pedagog szkolny wychowawcy klas Nauczyciele przedmiotów, pielęgniarka szkolna 8

9 6. Zagrożenia chorobami cywilizacyjnymi (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, nerwice, itd.) 7. Uczenie zasad udzielania pierwszej pomocy Lekcje Wdż, edukacji prozdrowotnej, higieny i ochrony zdrowia, biologii pielęgniarką szkolną Profilaktyka raka szyjki macicy Lekcje PO, edukacji prozdrowotnej, higieny i ochrony zdrowia pielęgniarką szkolną, lekarzem Nauczyciele przedmiotów, pielęgniarka szkolna Nauczyciele przedmiotów, pielęgniarka szkolna 9

10 PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ Zadania Formy realizacji Odpowiedzialny Uwagi 1. Diagnoza występowania zjawiska uzależnień. 2. Pogłębianie wiedzy pedagogicznej w zakresie problematyki uzależnień. 3. Propagowanie zdrowego stylu życia kształtowanie postawy prozdrowotnej. Preferowanie i ukazywanie uczniom ciekawych form spędzania czasu wolnego. Ankiety dla uczniów, rodziców Wymiana informacji o uczniach Monitorowanie zachowań Konsekwentne przestrzeganie szkolnych norm postępowania Gromadzenie, opracowanie i udoskonalanie materiałów pomocniczych dla nauczycieli Szkolenia Rady Pedagogicznej, rodziców Zaopatrzenie w materiały dotyczące uzależnień Rozmowy indywidualne Pogadanki z uczniami Zawody sportowe Wycieczki i imprezy organizowane na terenie szkoły Zorganizowanie wystawki prac plastycznych Ścieżka edukacyjna prozdrowotna Lekcje prozdrowotne, lekcje higieny i ochrony zdrowia nauczyciele Pedagog nauczyciele, bibliotekarz szkolny, wychowawcy klas, pielęgniarka szkolna, nauczyciele 10

11 4. Uświadamianie skutków uzależnień różnego rodzaju (alkoholu, papierosów, narkotyków, telewizji, komputera i Internetu). 5. Uczenie umiejętności odmawiania kształcenie postawy asertywnej. Zajęcia i pogadanki z uczniami Pedagogizacja rodziców Projekcja filmów profilaktycznych Gazetki i ulotki informacyjne Zajęcia z zaproszonymi pracownikami PP-P, Poradni Uzależnień, Policji Zajęcia i pogadanki z uczniami Rozmowy indywidualne Zespół wychowawczy, wychowawcy klas, pielęgniarka szkolna, Dyrekcja Wychowawcy klas, zaproszeni pracownicy PP-P 11

12 ZAPOBIEGANIE PRZEMOCY I AGRESJI Zadania Formy realizacji Odpowiedzialny Uwagi 1. Diagnoza występowania zjawiska przemocy w szkole 2. Wczesne wykrywanie różnych form przemocy wśród uczniów 3. Postępowanie ze sprawcami przemocy Ankiety dla uczniów, rodziców i nauczycieli Monitorowanie zachowań uczniów wykazujących tendencje do stosowania przemocy, Wymiana informacji o uczniach, Zasada szybkiego reagowania na przejawy przemocy, Konsekwentne przestrzeganie klasowych norm postępowania, Ochrona pozostałych uczniów przed skutkami przemocy Rozmowy ostrzegawcze, Zawieranie kontraktów, Powiadamianie rodziców, Zgłaszanie przypadków szczególnie drastycznych do Komendy Policji, do kuratora sądowego ds. nieletnich Kierowanie do poradni psychologpedagogicznej 4. Ochrona ofiar przemocy Brak akceptacji dla zachowań agresywnych i przemocy w szkole, Konsultacje z rodzicami, Współpraca z instytucjami udzielającymi pomocy psychologicznej 12 wychowawcy Dyrektor, nauczyciele, pedagog szkolny Dyrektor szkoły, zespół wychowawczy Nauczyciele, pracownicy obsługi

13 5. Podejmowanie działań na poziomie klasy ukierunkowanych przeciwko agresji i przemocy szkolnej 6. Doskonalenie relacji koleżeńskich tak, aby wszyscy uczniowie w szkole czuli się dobrze i bezpiecznie 7. Kształcenie podstawowych wartości społecznych: szacunek do drugiego człowieka, szacunek do życia i zdrowia, rodzina, ojczyzna, przyjaźń, koleżeństwo, odpowiedzialność za drugiego człowieka, dbałość o dobre imię klasy, szkoły 8. Uświadamianie uczniom ich praw do nietykalności osobistej i nienaruszania ich godności 9. Angażowanie rodziców w walkę ze zjawiskami przemocy na terenie szkoły i poza nią 10. Współpraca z kuratorami sądowymi i policją 11. Kształtowanie właściwych mechanizmów kontrolujących agresję oraz prawidłowych sposobów rozwiązywania konfliktów Dyskusja na lekcjach wychowawczych, Projekcja filmów itp. Ulotki Pogadanki, Dyskusje na lekcjach wychowawczych, Wyjazdy klasowe, Okolicznościowe imprezy klasowe Dyskusja na lekcjach wychowawczych i innych przedmiotach, Udział w uroczystościach szkolnych, przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości Dyskusja na lekcjach wychowawczych, Korzystanie ze zbiorów bibliotecznych Zebrania z rodzicami, pedagogiem szkolnym, psychologiem Angażowanie rodziców do opieki nad młodzieżą w czasie imprez i uroczystości szkolnych Rozmowy dotyczące indywidualnych przypadków Organizowanie spotkań rodziców z przedstawicielami instytucji wspierających wychowawczoopiekuńczą funkcję szkoły o tematyce 13 Wychowawcy Wychowawcy, pedagog szkolny nauczyciele Wychowawcy, nauczyciele bibliotekarze Dyrektor szkoły, wychowawcy, pracownicy PP-P Dyrektor szkoły, wychowawcy, pedagog szkolny Wychowawcy, koordynator ds. bezpieczeństwa, nauczyciele wych. fiz.

14 12. Zwiększenie kompetencji i umiejętności nauczycieli w zakresie radzenia sobie z przemocą i agresją 13. Zapobieganie przemocy i agresji w rodzinie uczniów naszej szkoły 14. Zapobieganie aktom niszczycielstwa i wandalizmu w szkole, wdrażanie uczniów do poszanowania cudzej pracy na rzecz szkoły ryzyka zachowań agresywnych u młodzieży oraz odpowiedzialności prawnej Zapoznanie młodzieży z konsekwencjami wynikającymi ze stosowania zachowań agresywnych, Indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami dotyczące zachowań agresywnych Organizowanie zajęć pozalekcyjnych o charakterze sportowym Udział w szkoleniach i warsztatach na temat radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych, Wzbogacanie zasobów bibliotecznych audiowizualnych dotyczących radzenia sobie z agresją młodzieży Obserwacja uczniów, poznanie ich sytuacji rodzinnej, rozmowy z rodzicami, Skierowanie do odpowiedniej instytucji, organizowanie pomocy, Organizowanie szkoleń dla rodziców Dyscyplina w pełnieniu dyżurów nauczycielskich, Konsekwencja w egzekwowaniu ponoszenia kosztów związanych z 14 Dyrektor szkoły, nauczyciele Dyrektor szkoły, wychowawcy, nauczyciele, pedagog szkolny Wszyscy pracownicy szkoły

15 15. Działania edukacyjne w zakresie kultury języka polskiego 16. Przygotowanie całej społeczności szkolnej do właściwych relacji i wspólnych działań w ewentualnych sytuacjach szczególnego zagrożenia naprawą uszkodzonego mienia Dyskusja na godzinach wychowawczych, Reagowanie nauczycieli w stosunku do uczniów używających wulgarnych słów, Motywowanie uczniów do posługiwania się poprawnym językiem Ewakuacja szkoły (np. pożar, bomba, narkotyki ) Instrukcje postępowania w sytuacjach zagrożenia Wszyscy pracownicy szkoły Dyrektor szkoły, koordynator ds. bezpieczeństwa, instytucje i organizacje pozaszkolne 15