Kronika. Mazowiecka. Pismo Samorządu Województwa Mazowieckiego NR 4 (134) 2014 ROK / ISSN X

Transkrypt

1 Kronika NR 4 (134) 2014 ROK / ISSN X Pismo Samorządu Województwa Mazowieckiego Mazowiecka Fenomen słowa Jana Pawła II s. 4 W rachunku ekonomicznym nie ma emocji rozmowa z prof. Krzysztofem Opolskim s. 8 Na weekend szlakiem mazowieckich skarbów s. 34

2 spis treści Temat miesiąca Fenomen słowa Jana Pawła II Kultura słowa Jana Pawła II sięga źródłowo czasów jego nauki w ojczyźnie, gdzie dorastał w miłości i szacunku dla myśli polskich twórców, poetów, pisarzy, ale też całego środowiska artystycznego. W dużym stopniu Karola Wojtyłę kształtowała literatura piękna, zwłaszcza dramatyczna: dzieła Sofoklesa, Szekspira, Moliera, Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Wyspiańskiego. Jak nikt inny potrafił posługiwać się słowem. Swój autorytet zbudował nie tyle poprzez godność jaką pełnił w Kościele, ale dzięki temu, w jaki sposób komunikował się z ludźmi, jakie treści przekazywał. warto wiedzieć 2 Życzenia 3 Czy wiesz, że Po drugiej zwycięskiej walce Kolka otrzymał propozycję boksowania zawodowego na amerykańskich ringach 4 Fenomen słowa Jana Pawła II Słowa papieskie często poparte były czytelnymi gestami: wzniesieniem rąk, przytuleniem, uśmiechem... 6 Wydzielenie Warszawy z Mazowsza szansa czy niebezpieczeństwo? Nowe województwo czy odrębne jednostki statystyczne? Dodatkowe podziały mają sens? 7 Co z janosikowym po wyroku TK? Na Mazowszu nad propozycjami zmian w ustawie pracują najwybitniejsi eksperci w kraju 8 W rachunku ekonomicznym nie ma emocji Reguła zabierania bogatszym w sposób bezkrytyczny przekłada się na to, że wszyscy będą biedniejsi 10 List Marszałka Wspólnie zdecydujmy, kto będzie nas reprezentował w strukturach unijnych rozwój regionalny 11 JESSICA Płocka inwestycja poprawi warunki pracy i podniesie standard obsługi pasażera 12 Inwestycje na Mazowszu z prac samorządu 16 Janosikowe nie przystaje do gospodarki rynkowej Mazowsze poniosło przecież większe szkody niż tyko wpłata janosikowego. Chodzi o koszty zaciągania kredytów, odsetki 18 Sesje Obrady Sejmiku Województwa Mazowieckiego XXXVIII sesja. 17 marca XXXXIX sesja. 7 kwietnia 20 W komisjach Plan zagospodarowania województwa Nasze drogi Inwazja kormoranów zdrowie 22 Podstępne Hashimoto Choroba Hashimoto to mało znana, a zarazem najczęściej spotykana choroba autoimmunizacyjna. Różne źródła podają, że zapada na nią około proc. populacji dodatek specjalny I-IV Innowacyjne Mazowsze Kluczowym problemem jest konieczność pogodzenia szybkiego tempa rozwoju stolicy z potrzebą zwiększenia spójności całego województwa ekologia 23 Smart Cities miasta dla klimatu Jak wykorzystywać energię w mieście przy jednoczesnej ochronie środowiska? Odpowiedzią są Smart Cities, czyli inteligentne miasta Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, ul. Jagiellońska 26, Warszawa Miejsce redakcji: Wydział Komunikacji Zewnętrznej w Kancelarii Marszałka tel , ; faks kronika.mazowiecka@mazovia.pl Kierownik wydania: Dorota Matlakiewicz-Papis Redaguje zespół w składzie: redaktor naczelna Iwona Dybowska; redaktorzy Agnieszka Bogucka, Justyna Michniewicz, Urszula Sabak-Gąska Stale współpracują: pracownicy departamentów i delegatur UMWM oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych Projekt layoutu i skład: Krzysztof Bolek, Taka Paka Project & Design Group Halina Ostaszewska Druk: Drukarnia Wydawnicza Trans Druk, Golina Na okładce: Fot. arch. Prowincjonalnej Oficyny Wydawniczej Nakład: egz. Samorząd Województwa Mazowieckiego i Kronika Mazowiecka w Internecie: Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania, adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Za wypowiedzi publikowane na łamach Kroniki Mazowieckiej redakcja nie ponosi odpowiedzialności.

3 Fot. arch. Prowincjonalnej Oficyny Wydawniczej 24 Dla lepszej ochrony wód Stan wód powierzchniowych na terenie województwa mazowieckiego nadal nie jest zadowalający. Czas to zmienić współpraca 25 Łatwiejsza zbiórka publiczna SMS-y i przelewy na konto to nie zbiórka publiczna! 26 To już 10 lat! Okrągły jubileusz członkostwa Polski w unijnych strukturach to świetna okazja do podsumowań oraz świętowania. Co zatem czeka nas w najbliższych dniach? 28 Zmiany na kolei Poprawki dotyczące liberalizacji regionalnych przewozów pasażerskich będą obowiązywały dopiero od grudnia 2019 r. turystyka 29 Piastowscy Krzyżacy Odbudowa zamku w Liwie rozpoczęła się w latach II wojny światowej, dzięki odważnej akcji podjętej przez polskiego archeologa Otto Warpechowskiego 32 Odkryj Mazowsze z paszportem turystycznym Już jest! Pierwsza mobilna aplikacja Samorządu Województwa Mazowieckiego! 33 Głosujmy na Sanniki! Zagłosuj na zespół pałacowo parkowy w Sannikach nominowany do nagrody Top Inwestycje Komunalne 34 Na weekend szlakiem mazowieckich skarbów Co zrobić, by zainteresować mieszkańców swoją okolicą, a do tego przyciągnąć turystów? rolnictwo 36 ekspresowy przegląd wydarzeń Czas, by przedstawić świąteczne wydarzenia i plany konkursowe mazowieckiej KSOW 37 Strona sołtysa Zapraszamy na bezpłatne szkolenie 38 Nie ma zakazu wędzenia Kwestią nadrzędną jest zapewnienie, aby produkowana w Polsce żywność była zdrowa kultura w skrócie folklor 39 Kulturalne Mazowsze 42 Książki z mazowieckiej półki Prześledzimy w fotografiach ścieżki życia Jana Pawła II, jak również dowiemy się, jaką rolę odgrywa rodzina we współczesnym świecie 43 W skrócie 44 Tropem jednej z najstarszych sztuk Haft należy do najpiękniejszych sposobów zdobienia tkanin. Za jego pomocą można stworzyć niezwykłe dzieła sztuki 1

4 Z okazji Świąt Wielkiej Nocy, życzymy Mieszkańcom Mazowsza wszelkiej pomyślności, zdrowia oraz pogody ducha. Niech ten czas świętowania, będący symbolem odradzającego się życia, przepełni Państwa optymizmem i radością. Przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Ludwik Rakowski Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik

5 czy wiesz, że Fot. arch. Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie Dwieście szesnaście zwycięstw i dwadzieścia dwie porażki tak wygląda sportowy bilans przedwojennej gwiazdy polskiego boksu, Antoniego Kolczyńskiego, podopiecznego legendarnego Papy Stamma. Wieś Zdunowo, gmina Załuski, powiat płoński. To właśnie tam, 25 sierpnia 1917 r. urodził się przyszły mistrz. Po skończeniu szkoły podstawowej Antek wyruszył do Warszawy i przez kilka lat zarabiał na życie jako majdaniarz, czyli rozwoziciel gazet. Wtedy też oczarował go świat sportu. Na początku Kolka, bo tak nazywali go koledzy, interesował się bieganiem. Jednak dobre warunki fizyczne (174 cm wzrostu, 70 kg wagi), doskonały refleks i szybkość sprawiły, że świetnie odnalazł się w boksie. Jako 17 latek wygrał Pierwszy Krok Bokserski, turniej dla początkujących pięściarzy, a 3 lata później był już wicemistrzem kraju w wadze półśredniej. W 1937 r. Feliks Stamm powołał młodego pięściarza do kadry narodowej. Chło- pak zadebiutował w meczu przeciwko Norwegii i był to debiut w wielkim stylu: w drugiej rundzie pokonał przeciwnika przez nokaut techniczny. Kariera Kolczyńskiego nabrała rozpędu w samym tylko 1938 r., jedna po drugiej, wygrywał walki z całą europejską czołówką bokserską. Ta zwycięska passa zapewniła mu miejsce w składzie reprezentacji Starego Kontynentu w meczu przeciwko Stanom Zjednoczonym. Rywalem Kolki miał być niepokonany Jim O Malley, zwany królem nokautu. O tym, jaki poziom reprezentował ten amerykański champion irlandzkiego pochodzenia, najlepiej świadczy fakt, że za ewentualne zwycięstwo Polaka bukmacherzy płacili 1:10! W swoich wspomnieniach Feliks Stamm przywołuje tamte emocje: Gong! Kolczyński błyskawicznie zbliża się do przeciwnika i uderza z lewej w żołądek. Dostrzegam lekki grymas na twarzy Irlandczyka. Kolczyński, jak ułożyliśmy, czyni zwód i trafia prawym w szczękę. Widzę teraz wyraźnie, jak O Malley zatacza się, a jego oczy stają się błędne. Opuszcza na moment zasłonę. Ten ułamek sekundy wystarczył. Potężny lewy sierp Kolczyńskiego dosięga szczęki Irlandczyka. Wśród ogłuszającego ryku publiczności O Malley pada na deski. Sędzia doliczył do»siedmiu«. Jankes z trudem wstaje, ale lewy sierp»kolki«ponownie ścina go z nóg. Już pięć razy Amerykanin zapoznał się z deskami, jest zupełnie nieprzytomny, a jednak sędzia jeszcze nie przerywa walki. ( ) Kolczyński koncentruje uwagę. Wyczuwam, że zaraz nastąpi»cios łaski«. Uderza Irlandczyk pada na wznak. Sędzia doliczył tylko do»trzech«i zorientowawszy się, że nie ma co liczyć do»dziewięciu«krzyknął»out!«. O Malley został wyniesiony z ringu 1. Potwierdzeniem niezwykłej formy polskiego pięściarza był tytuł mistrza Europy wywalczony w kwietniu 1939 r. w Dublinie. Kilka miesięcy później w życie milionów ludzi wdarła się II wojna światowa. Kolczyński został wywieziony na roboty do Niemiec, ale w 1945 r. wrócił do kraju. Późniejsze losy pięściarza są naznaczone traumą wojny. Już nigdy nie wrócił do dawnej formy. Jednak talent, doświadczenie, tzw. rutyna ringowa i ambicja pozwoliły mu jeszcze przez kilka lat odnosić sukcesy w boksie. Kilkukrotnie zdobywał tytuł mistrza Polski w wadze średniej, ostatni raz w 1951 r. Rok później zakończył karierę sportową. Zmarł nagle w czerwcu 1964 r. Opracowała Agnieszka Bogucka 1 Pamiętnik Feliksa Stamma w opracowaniu Kazimierza Gryżewskiego, Sport i Turystyka, 1965 r. 3

6 temat miesiąca Fot. arch. Prowincjonalnej Oficyny Wydawniczej Fenomen słowa Jana Pawła II Był bez wątpienia osobowością wyjątkową, którą kształtowała wiara w Boga, życzliwość dla każdego człowieka, ale również umiłowanie dobra. To wszystko sprawiło, że spotkania z nim, jego słowa nie tylko zapadały w pamięć, ale dodawały sił i motywacji do działania. Rzesze wiernych oczekujących na audiencje czy to na placu św. Piotra, czy podczas pielgrzymek pokazują, jak wielki dar posiadał papież Polak. Kultura słowa Jana Pawła II sięga źródłowo czasów jego nauki w ojczyźnie, gdzie dorastał w miłości i szacunku dla myśli polskich twórców, poetów, pisarzy, ale też całego środowiska artystycznego. W dużym stopniu Karola Wojtyłę kształtowała literatura piękna, zwłaszcza dramatyczna: dzieła Sofoklesa, Szekspira, Moliera, Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Wyspiańskiego. Teatr był dla niego źródłem słowa żywego, a dzieła malarstwa, rzeźby, architektury czy muzyczne, nauczycielami osobowej wrażliwości. Sam jako poeta i dramaturg był bardzo wrażliwy. Nazywany był papieżem artystów oraz człowiekiem kultury, która była dla papieża silnie związana z wiarą. W kaplicy nie tylko się modlił, ale szukał natchnienia do pisania książek, homilii, przemówień. Słowo w dialogu Specyfiką papieskiego słowa wydaje się być jego sposób komunikowania się z wiernymi. Charakterystyczna dla papieża, począwszy od czasów krakowskich, była niebywała wręcz jedność ze słuchaczami. Mówił tak, aby trafiając do ludzi, nawiązać z nimi dialog. Znamienne jest spotkanie arcybiskupa krakowskiego ks. Karola Wojtyły z wiernymi w Nowej Hucie 18 maja 1969 r. 4

7 temat miesiąca Głosząc kazanie, poprosił, by wierni powtórzyli za nim słowa W tym znaku zwyciężajmy!. Posłuszni wezwaniu zawtórowali, ożywiając w ten sposób jego słowo w swoich sercach. W czasie uroczystości rozpoczęcia pontyfikatu w Rzymie, papież zwrócił się do pielgrzymów z Polski. Po raz pierwszy ze Stolicy Piotrowej popłynęły słowa: Proszę was! Bądźcie ze mną! Na Jasnej Górze i wszędzie! Nie przestawajcie być z Papieżem, który dziś prosi słowami poety»matko Boska, co Jasnej bronisz Częstochowy i w Ostrej świecisz Bramie!«1. Gesty papieskie 2 Papież przemawiał do ludzi nie samym słowem, ale intonacją głosu, zawieszeniem, akcentem. Narzędziem komunikacji były także znaki i gesty. Jednym z nich jest papieska modlitwa w ciszy, która wskazuje na zanurzenie się w kontemplacji, skupieniu, konieczności wyciszenia. Doświadczaliśmy tego podczas pielgrzymek do Oświęcimia, Częstochowy, modlitwy na Wawelu. Cisza stała się sposobem komunikacji międzyosobowej. To papieskie wyciszenie w momencie, gdy wszyscy oczekiwali od niego pouczenia, nauki słowa stało się znakiem, że pośród codziennej aktywności, nawet pośród działań apostolskich, ewangelizacyjnych trzeba czynić przystanek. Aby być skutecznym w działaniu dla dobra człowieka, konieczna jest potrzeba wyciszenia i modlitwy. Papież był mistrzem słowa, które nabierało potęgi poprzez choćby jeden prosty i czytelny gest: wzniesienie rąk, przytulenie, położenie ręki na ramieniu, przenikliwe spojrzenie, uśmiech, który przełamywał bariery. Wielokrotnie poddawano pod dyskusję, jako najbardziej kontrowersyjne, gesty Jana Pawła II podczas spotkań z politycznymi tyranami, jawnymi ateistami czy więźniami. Papież nie tylko z nimi rozmawiał, ale ściskał ich dłonie. Niektórzy interpretowali to jako znak solidarności ze złoczyńcami czy też jakieś rozmycie zasady sprawiedliwości. Tymczasem papież nie potępiał nikogo jako człowieka. Swoją misję realizował zgodnie z zasadą, jaką wypowiedział kiedyś do więźniów Jesteście skazani, ale nie potępieni 3. Papieski gest uścisku dłoni to znak otwarcia i zaproszenia do dialogu. Jako namiestnik Chrystusa bez słów mówił: wszyscy, niezależnie co zrobiliście, macie szansę na przemianę życia. Kontakt z drugim, uścisk dłoni zastępował jego słowa Nie lękajcie się. Papież rozkładający ramiona w kierunku tłumów to nic innego, jak zaproszenie Wstańcie, chodźmy, Nie ma już Żyda ani poganina. ( ) Wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie (Ga 3,28). 1 JAN PAWEŁ II, Na rozpoczęcie pontyfikatu, Otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi, r., Nauczanie papieskie, I, 1978 r., s Por. J. PONIEWIERSKI, Gesty Jana Pawła II, Kraków JAN PAWEŁ II, Przemówienie do więźniów wygłoszone w zakładzie karnym, Płock, r., w: Pielgrzymki do Ojczyzny. Przemówienia, homilie, Kraków 2006, s Jan Paweł II miał świadomość swojej posługi pasterskiej jako tego, który wychodzi na cały świat głosić Ewangelię. Wiedział, że skutecznie uczyni to, gdy bezpośrednio wejdzie w środowisko życia tych, do których mówi. Podczas pielgrzymek wkładał więc na głowę meksykańskie sombrero, indiański pióropusz, kask robotniczy czy ozdabiał szyję girlandą kwiatów. Oznaczało to nie tylko jego życzliwość i spontaniczność, ale otwarcie i publiczne zaakceptowanie wartości innej kultury. Jednym z najbardziej czytelnych gestów Jana Pawła II było jego całowanie ziemi, do której przybywał w podróży apostolskiej. Składał ten pocałunek na znak szacunku i miłości, pokazując jednocześnie, że każda ziemia jest jego ojczyzną, ponieważ Miłość, którą jest Bóg, nie rozróżnia, ale wszystkich kocha tak samo. Jednocześnie poprzez ten symboliczny gest papież pokazywał, że świat, w każdym swoim punkcie, jest miejscem obecności Boga i uobecniania Jego miłości. Pocałunek ziemi był równocześnie symbolicznie złożonym pocałunkiem dla wszystkich jej mieszkańców, wyrażającym szacunek dla całego narodu i jego kultury. Mistrz słowa Jan Paweł II potrafił posługiwać się słowem, co do tego nie ma wątpliwości. Swój autorytet nauczyciela, wychowawcy, przewodnika w wierze i życiu codziennym zbudował nie tyle poprzez godność jaką pełnił w Kościele, ale dzięki temu, w jaki sposób komunikował się z ludźmi, jakie treści przekazywał. Jego słowo bowiem zawsze było przepełnione miłością do człowieka i troską o jego los. Podstawową wartością, przekazywaną przez niego była wartość życia i związane z nią prawda, wolność, afirmacja człowieka, ale nie ze względu na niego samego, ale na prawdę, że jest on obrazem i podobieństwem Boga. Po mistrzowsku odnajdywał kontakt z najróżniejszymi grupami ludzi i społeczności. Słowo mówione, gest lub słowo pisane zawsze docierało skutecznie miał niebywałe wyczucie chwili. Ks. Zdzisław Struzik Instytut Papieża Jana Pawła II Pontyfikat Jana Pawła II w liczbach C zas pontyfikatu: r r. / 26 i pół roku / dni 04 pielgrzymki: odwiedził 132 kraje, 900 miejscowości (niektóre wielokrotnie) O dbył 1020 audiencji generalnych. Na audiencjach prywatnych przyjął 1350 osobistości świata polityki P rzewodniczył 9 Światowym Dniom Młodzieży O głosił 14 encyklik, 14 adhortacji, 11 konstytucji apostolskich, 43 listy apostolskie K anonizował 478 świętych (9 Polaków) beatyfikował 1318 błogosławionych (154 Polaków) Pierwszą podróż apostolską odbył w styczniu 1979 r. (Dominikana, Meksyk, Wyspy Bahama) Najczęściej odwiedzał Polskę w: 1979 r., 1983 r., 1987 r., 1991 r. (dwukrotnie w czerwcu), 1995 r., 1997 r., 1999 r. i 2002 r. Przeżył zamach 13 maja 1981 r. R ok 1983 był czasem największej aktywności 49 audiencji generalnych w Rzymie Najdłuższą i najdalszą pielgrzymką papieża była 32 podróż na Daleki Wschód i do Oceanii w 1986 r. Słuchało go 5 mln młodzieży podczas spotkania w Manili na Filipinach w 1995 r. Do 1463 mln wiernych przemawiał podczas uroczystości Roku Wielkiego Jubileuszu Kościoła Katolickiego w 2000 r. Po raz pierwszy w historii Kościoła katolickiego beatyfikował przedstawiciela narodu cygańskiego Ceferino Jimeneza Malli ( ), który poniósł śmierć za wiarę w czasie wojny domowej w Hiszpanii 5

8 warto wiedzieć Statystyczne wydzielenie Warszawy z Mazowsza szansa czy niebezpieczeństwo? Nowe województwo czy odrębne jednostki statystyczne? Dodatkowe podziały mają sens? Co Mazowsze może zyskać, a co stracić? Zbigniew Gołąbek radny województwa mazowieckiego wiceprzewodniczący Komisji Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego Statystyczne wydzielenie Warszawy należy rozróżniać od podziału administracyjnego kraju. W naszym województwie, kierując się choćby doświadczeniem z tzw. janosikowym należy postawić na spójność wewnętrzną regionu i dofinansowanie obszarów pozawarszawskich oraz miast subregionalnych: Radomia, Płocka, Ostrołęki, Ciechanowa i Siedlec. Jeżeli nie uda się wydzielenie statystyczne Warszawy (i tak spóźnione o 10 lat) to od 2020 r. konieczne będzie rozpoczęcie dyskusji nad nowym podziałem administracyjnym w województwie i Polsce. Uwzględnienie statystyk byłoby wskazane ze względu na specyfikę tego regionu ogromny dualizm rozwojowy i dysproporcje we wszystkich sferach życia. Statystycznie województwo mazowieckie już dawno przekroczyło próg 75 proc. PKB średniej unijnej, co powoduje, że tracimy status regionu słabiej rozwiniętego. Tracimy z tego powodu około 40 proc. funduszy unijnych. Faktycznie zaś, różnice pomiędzy bogatą Warszawą, a najbiedniejszymi regionami radomskim oraz siedlecko-ostrołęckim są czterokrotne. Uśrednianie PKB powoduje, że fundusze unijne są ograniczane dla obszarów, które są biedniejsze niż niejeden region Polski Wschodniej. Przy czym tamte obszary otrzymują dodatkowe fundusze ze specjalnego programu Rozwój Polski Wschodniej. Biedniejsze mazowieckie regiony na tym tracą statystycznie, wspólnie z Warszawą, wcale za biedne nie uchodzą. Średnie PKB utrzymuje się na wysokim poziomie. Rozwiązanie uwzględniające statystyki nie jest niczym nowym stosowane jest w innych krajach europejskich. Poza tym Warszawa nie mogłaby już korzystać ze środków strukturalnych przeznaczonych na cel 1 polityki spójności, a jedynie na cel 2 konkurencyjności. Obecny stan nie do końca uwzględnia dysproporcje rozwojowe, pogłębiając rozdźwięk cywilizacyjny w pozawarszawskim obszarze województwa mazowieckiego. Do pogodzenia jest dobro Warszawy dzięki statystycznemu podziałowi region zyskałby więcej unijnych środków. Potrzebna jest odpowiednia determinacja. Jerzy Kwieciński prezes Fundacji Europejskie Centrum Przedsiębiorczości minister rozwoju regionalnego w Gabinecie Cieni BCC Kwestię wydzielenia Warszawy z Mazowsza i stworzenia nowych, odrębnych jednostek terytorialnych w postaci województw warto rozpatrzyć w kilku aspektach: z punktu widzenia prowadzenia skutecznej polityki rozwoju, zasad pomocy publicznej dla przedsiębiorców i wielkości środków unijnych. W mojej opinii wydzielenie Warszawy z Mazowsza osłabi prowadzenie polityki rozwoju województwa. Mazowsze bez Warszawy będzie słabiej się rozwijać, a różnice pomiędzy Warszawą i jej otoczeniem będą się pogłębiać. Warszawa to główna siła napędowa regionu, z której korzystają pozostałe obszary województwa. Kwestie zasad pomocy publicznej, a szczególnie pomocy regionalnej, były bardzo ważne w mijającej perspektywie finansowej Przedsiębiorcy często lokowali swoje inwestycje w ościennych województwach, a nie na Mazowszu, bo mogli tam uzyskać wsparcie o 20 proc. wyższe. Przedsiębiorca zamiast zrealizować inwestycję np. w Szydłowcu (powiat o najwyższym bezrobociu w kraju), podejmował działania w Skarżysku-Kamiennej, odległej tylko o 13 km. Ten problem znika w nowej perspektywie finansowej , ponieważ Komisja Europejska zgodziła się na zróżnicowanie pomocy regionalnej na poziomie subregionów. Tym sposobem subregion radomski ma taki sam poziom pomocy regionalnej jak świętokrzyskie. Głównym powodem, który przemawia za wydzieleniem Warszawy z Mazowsza jest więc pozyskanie większych środków unijnych. Jest to argument bardzo istotny i powinien być poważnie brany pod uwagę. Dlatego takiego wydzielenia stolicy dokonano w przypadku Madrytu, Dublina, Pragi czy Bratysławy. Wielkość środków unijnych zależy jednak od metody liczenia i od tego, na jakim poziomie rozwoju znajduje się całe województwo i jego podregiony. Osobną kwestią jest sposób wydzielenia Warszawy z Mazowsza w jej obecnych granicach administracyjnych czy jako obszar metropolitarny. Wtedy pojawia się pytanie jak ten obszar metropolitarny wyznaczyć, ponieważ formalnie, w sensie prawnym on nie istnieje. Problem ten wraca i będzie wracał przy każdej nowej perspektywie finansowej. Przy pracach nad obecnie rozpoczynającą się perspektywą ta kwestia również była poważnie rozważana. Wyliczenia Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (obecnie MIR) pokazały, że gdybyśmy taki podział zrealizowali, to środków unijnych do Polski popłynęłoby mniej. Słusznie więc podjęto decyzję o niewydzielaniu Warszawy z Mazowsza. W tej chwili taka decyzja, jeśliby miała prowadzić do zwiększenia środków unijnych, też nie ma sensu zasady i budżet unijny zostały już przyjęte. Oczywiście, na pewno warto tę kwestię rozważyć wraz z nową perspektywą finansową po roku dr hab. Zbigniew Strzelecki, prof. nadzw. SGH dyrektor Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego w Warszawie Powstanie dwóch odrębnych jednostek statystycznych Warszawy i pozostałej części Mazowsza wiąże się z koniecznością zmiany Rozporządzenia (WE) NR 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 maja 2003 r. w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji jednostek terytorialnych do celów statystycznych (NUTS), art. 3 pkt 2 lub innym podziałem województwa, zgodnym z tym punktem. Jednocześnie konieczny jest też podział innych województw w Polsce przekraczających 3 mln mieszkańców małopolskiego, śląskiego i wielkopolskiego na tzw. jednostki nieadministracyjne. Dzięki podziałowi Mazowsze mogłoby zyskać proc. środków unijnych więcej, zmniejszyłby się też tzw. udział własny o 5 proc. dla obszaru bez Warszawy. Podział środków unijnych mógłby być taki, że Warszawa jako region rozwinięty otrzymałaby około 380 euro na jednego mieszkańca, a pozostała część województwa około 700 euro. Tak więc znacząco większe środki mogłyby trafić na obszary poza Warszawą, a nie do samej stolicy. Według obecnego podziału środków mieszkańcy Mazowsza otrzymają po około 380 euro na jedną osobę przy średniej dla pozostałych województw wynoszącej około 800 euro. Czym innym jest tworzenie nowych województw w obrębie Mazowsza nie dość, że byłoby to bardzo kosztowne, to jeszcze powodowałoby ogromne problemy społeczne. Warszawa sama, bez otoczenia, nie mogłaby się rozwijać. Obecnie przeprowadzona reforma administracyjna zaburzyłaby istotnie dotychczasowy wypracowany system podziału zależności i kompetencji. Problem jest raczej taki, że bez pieniędzy Warszawy reszta Mazowsza byłaby co najmniej tak biedna jak najbiedniejsze województwa, zahamowany by został proces synergii przenikania finansowanych procesów rozwojowych głównie z pieniędzy wypracowanych w Warszawie, problemem byłaby realizacja jakichkolwiek wspólnych inwestycji. Przede wszystkim, jak podzielić majątek województwa? Podział generowałby dodatkowe koszty zarządzania i wymuszał wzajemne rozliczania kosztów. Nie jest pewne czy w przyszłej perspektywie finansowej UE po roku 2020 dotacje unijne zrekompensowałyby koszty związane z reformą podziału administracyjnego i po wyeliminowaniu wpływów z Warszawy. 6

9 warto wiedzieć Co z janosikowym po wyroku TK? Ruszył czas, jaki Trybunał Konstytucyjny dał Parlamentowi RP na naprawienie dysfunkcyjnego janosikowego. Na Mazowszu nad propozycjami zmian w ustawie pracują najwybitniejsi eksperci w kraju. Okiem specjalisty Od 19 marca liczony jest osiemnastomiesięczny termin na wdrożenie zmian w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Jeśli jednak, zgodnie z oczekiwaniami, nowe przepisy mają wejść w życie od początku przyszłego roku, prace powinny ruszyć natychmiast i zakończyć się już w najbliższych miesiącach. Działać trzeba szybko, a przede wszystkim rozważnie. Dlatego na Mazowszu analizy prawne i ekonomiczne związane z janosikowym prowadzi zespół specjalistów powołany z inicjatywy marszałka województwa. Opracowane materiały będą cenną bazą obiektywnych informacji dla strony rządowej. W pierwszym spotkaniu ekspertów wzięli udział m.in. prof. dr hab. Elżbieta Kornberger-Sokołowska, prof. dr hab. Hubert Izdebski, prof. dr hab. Krzysztof Opolski, dr hab. Marcin Wiącek, dr Monika Bogucka-Felczak oraz dr Aleksander Nelicki. Otwarci na współpracę Deklaracje pomocy przy tworzeniu nowego prawa, poparte konkretnymi projektami, padały już wielokrotnie. Najważniejsze wydaje się teraz zrewidowanie sposobu myślenia o systemie wyrównawczym zarówno w kwestii wpłat, jak i algorytmu późniejszego podziału pieniędzy. System był zbudowany w czasach dobrego rozwoju. Nie uwzględniał m.in. unijnej polityki spójności. Należałoby przecież wziąć pod uwagę europejskie środki podczas decydowania o tym, które samorządy potrzebują dodatkowego wsparcia. Poza tym nie może tak być, że na poziomie województw dawcą jest jeden region, a biorcą wszystkie, symbolicznie nawet ten, który daje. Niech pieniądze otrzymują tylko ci, którzy są poniżej średniej wojewódzkiej, a płacą wszyscy, którzy średnią przekraczają głosi jedna z propozycji. Kolejną kwestią jest dystrybucja tych środków. Mechanizm wyrównawczy powinien służyć rozwojowi. Wystarczy więc uwzględnić model programów unijnych pieniądze powinny być przekazywane np. na wsparcie przedsiębiorczości czy wkład własny w przypadku projektów realizowanych ze środków europejskich. Nie mogą być wrzucane bez żadnej kontroli do budżetów wszystkich województw. Kuriozum ekonomiczne W świetle wyroku TK marszałek województwa wystąpił do ministra finansów z prośbą o zaniechanie poboru wpłat w 2014 r. (od marca) oraz z wnioskiem o umorzenie zaległych zobowiązań z 2013 r. W opinii Ministerstwa Finansów nie ma jednak takiej możliwości, a zatem kontynuowane będą dotychczasowe działania egzekucyjne. Sytuacja jest patowa TK uznał przepisy za niekonstytucyjne, tymczasem Mazowsze wciąż musi się zadłużać, by janosikowe płacić. Region zaciąga wysokooprocentowane pożyczki ze Skarbu Państwa, by budżet państwa de facto te pieniądze przeksięgował i przekazał innym województwom. W tym roku z tytułu janosikowego wypłacone zostały już 174,3 mln zł 1 (to kwoty tegorocznych i część zeszłorocznych rat). Do końca lutego z tytułu podatku CIT wpłynęło około 204 mln zł, więc większość wpłat na subwencję odbywało się z kredytu w rachunku bieżącym. Województwo nie ma obecnie możliwości wypełniania swoich zadań przy jednoczesnym płaceniu subwencji wyrównawczej. W tej sytuacji skarżone będą wszystkie decyzje administracyjne dotyczące wpłat janosikowego. Zwłaszcza że, w opinii radcy prawnego urzędu marszałkowskiego, MF ma możliwość zastosowania zaniechania janosikowego w przypadku Mazowsza jest wiele analogicznych rozporządzeń, w których ministerstwo rezygnuje z poboru wpłat CIT i PIT. 1 Dane z 19 marca br. Na podst. zebr. mat. oprac. Iwona Dybowska Janosikowe zapłacone w 2013 r. Zrealizowane dochody podatkowe w 2013 r. 1,373 mld zł w 35,8 proc. zostały przeznaczone na zapłatę janosikowego, ale w niepełnej wysokości, tj. w kwocie zł. Wpłata do budżetu państwa naliczona na 2013 r. zgodnie z art. 31 ustawy o dochodach jst wynosiła zł, zatem na koniec 2013 r. powstały zobowiązania w wysokości zł, które dodatkowo powiększyły zadłużenie województwa i od których naliczane są odsetki. 7

10 warto wiedzieć W rachunku ekonomicznym Czasu na zmiany w janosikowym jest mało, dlatego trzeba go mądrze wykorzystać. Wiele cennych uwag do ustawy mają najwybitniejsi eksperci w kraju, którzy gotowi są merytorycznie wspomóc stronę rządową. O ekonomicznym aspekcie obowiązujących rozwiązań prawnych rozmawiam z prof. dr. hab. Krzysztofem Opolskim, kierownikiem Katedry Bankowości, Finansów i Rachunkowości Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Mazowsze nie ma pieniędzy, przepisy są niezgodne z Konstytucją RP, a Ministerstwo Finansów każe płacić janosikowe w niezmienionej formie. Jak ocenia Pan obecny stan z punktu widzenia specjalisty w dziedzinie ekonomii? Sytuacja jest rzeczywiście absurdalna. Z jednej strony wypracowujemy dochody, a z drugiej nie mamy pieniędzy na funkcjonowanie, czyli na wydatki bieżące. Możemy to porównać do gospodarstwa domowego, które ma swoje wydatki, ale zachowuje wynik dodatni finansowo i nagle, wyobraźmy sobie, że prowadząc takie gospodarstwo domowe, musimy oddać komuś wszystkie wypracowane pieniądze. W efekcie tracimy środki na bieżące utrzymanie rodziny i jej rozwój, musimy zaciągnąć długi i w ten sposób pogorszyć kondycję swojej rodziny. A przecież dla wszystkich jest jasne, że taki mechanizm ekonomiczny jest nieuzasadniony. Ale sama idea równoważenia rozwoju i pomagania słabszym z założenia jest dobra i potrzebna. Idea, generalnie mówiąc, z punktu widzenia polityki społecznej i gospodarczej, jest słuszna. Cała Unia Europejska myśli przecież o tzw. zrównoważonym rozwoju. Rzeczywiście pod tym względem regiony, które wypracowują nadwyżkę, w jakiś sposób powinny partycypować w pomaganiu słabszym. Należy dzielić, ale podział nie może być absurdalny. Nie może polegać na tym, że zabiera się wszystkie środki finansowe, które województwo wypracowało. Z jednej strony przekazujemy pieniądze innym regionom, a z drugiej zmuszamy płatnika do zaciągania kredytów na bieżące funkcjonowanie. Takie rozumienie sprawiedliwości społecznej całkowicie mija się z pierwotną ideą. Trzeba znaleźć formułę, która pozwoli uczestniczyć bogatszym w równomiernym rozwoju obszarów biedniejszych, ale bez ryzyka, że te dobrze funkcjonujące regiony (poprzez płacenie janosikowego ) będą stawały się ekonomicznie coraz słabsze. W przeciwnym razie dojdziemy do sytuacji, w której wszyscy będą biedni i nie będzie już szans na podnoszenie możliwości rozwojowych. 8

11 warto wiedzieć nie ma emocji Walka o zmianę zapisów w ustawie trwa od lat. Trybunał Konstytucyjny utrzymywał, że nie ma wystarczających danych finansowych, by uznać zarzuty Mazowsza za słuszne. Czy faktycznie trzeba było czekać aż tak długo? Na pewno nie. Wystarczy popatrzeć, ile możliwości straciło województwo poprzez fakt, że nie mogło wypracowanych środków przeznaczać na rozwój własny. Do tego trzeba dodać olbrzymie koszty zaciąganych kredytów. Taką symulację można zrobić w każdej chwili i należało ją zrobić dużo wcześniej. Tylko niewiele osób chciało to zrozumieć i faktycznie się tym zainteresować. Janosikowe było swojego rodzaju podatkiem, powiedzmy sobie szczerze, narzuconym na bogaczy. Była to metoda nakazowa, z którą niewielu chciało dyskutować, zwłaszcza że nie było to w interesie większości. Dziś nareszcie wyraźnie pokazujemy, że zabranie Mazowszu środków blokuje możliwości rozwojowe regionu. Można więc było przewidzieć tę sytuację? Zdecydowanie tak. Gdy brakuje nam pieniędzy na funkcjonowanie bieżące, również na wszelkiego rodzaju działania prorozwojowe, to uruchamia się przedziwny mechanizm zamiast rozwoju mamy regres. Województwo zamiast inwestować, ogranicza działalność. Nie będziemy rozwijali infrastruktury, nie będziemy przyciągali przedsiębiorców, przedsiębiorcy nie będą chcieli tutaj płacić podatków, będą unikali tego regionu, a województwo z czasem będzie stawało się coraz biedniejsze. Przecież z ekonomicznego punktu widzenia idea postępu polega na ciągłym rozwijaniu województwa, regionu, powiatu po to, żeby warunki funkcjonowania w nim stały się na tyle atrakcyjne, żebyśmy mogli przyciągać jak najwięcej inwestorów. Dzięki temu region będzie się wzbogacał i dopiero na tym etapie może oddawać część wypracowanych środków na rzecz biedniejszych. Ja bym proponował zastanowić się nad tym, czy taki system repartycji (oddawania pieniędzy) jest w ogóle motywacyjnie słuszny. Być może powinny to być długookresowe niskooprocentowane pożyczki, które zachęcą do przeznaczenia tych środków na cele i zadania, faktycznie najważniejsze dla biedniejszego regionu. Generowałoby to dużo większe korzyści. Z drugiej strony świadomość, że te pieniądze trzeba w jakiś sposób oddać, może spowodowałaby zupełnie inny sposób gospodarowania nimi lepszy z punktu widzenia ekonomicznego. Być może bardziej celnie dobierane byłyby priorytety. To oczywiście jest bardzo ogólnikowa propozycja. Proszę jednak zwrócić uwagę, że regiony bogatsze dają środki, nie wiedząc komu ani na co. Czyli ktoś zabiera mi pieniądze, wyłącznie dlatego, że inni są biedniejsi. Trzeba się wspierać, ale taka anonimowa formuła przede wszystkim zniechęca. Obecnie mówimy o zapaści finansowej regionu i nieodwracalnych stratach, ale janosikowe to również dużo niewykorzystanych możliwości. Warto o nich wspominać, gdy już zapadła decyzja TK? Decyzja zapadła dla Mazowsza, ale ja patrzę na sytuację szerzej z ekonomicznego punktu widzenia. Z jednej strony nie ulega wątpliwości, że idea solidaryzmu społecznego musi być zachowana, bo to jest również siłą spójności państwa. Ale z drugiej strony, obojętne czy to jest Mazowsze, czy jakikolwiek inny region, jeżeli będziemy stosować ideę sprawiedliwości zaduszającą rozwój doprowadzimy wówczas do patologii. Bogatsi automatycznie staną się ubożsi, a ci, którzy już są biedni, dzięki otrzymanym środkom wcale się nie wzbogacą. Być może potraktują to wsparcie, jako pieniądze, które zostały podarowane trzeba je jakoś wykorzystać, a potem czekać na kolejną transzę. Dlatego, zwłaszcza teraz, trzeba głośno mówić o stratach finansowych, ale też bezpowrotnie utraconych możliwościach. Jakie działania należałoby podjąć, przygotowując propozycje zmian w ustawie, co wziąć pod uwagę, by w przyszłości uniknąć podobnego absurdu ekonomicznego? Przede wszystkim trzeba zrobić bardzo dokładne analizy korzyści utraconych. Co to znaczy? Należy pokazać, że na skutek tego, że duża transza pieniędzy została zabrana, trzeba było wziąć kredyt na działalność bieżącą. A to oznacza, że faktycznie utraciliśmy możliwość rozwoju. To jest pierwsza korzyść utracona. Należy udowodnić, że te pieniądze są pieniędzmi utopionymi hamują funkcjonowanie regionu. Następnym elementem jest zaproponowanie jakichś zasad od czego właściwie nadwyżka pieniędzy będzie odprowadzana. Czy od działalności operacyjnej, czy może powinna to być jakaś inna formuła, która pozwoli powiedzieć, że rzeczywiście dane środki można oddać regionom biedniejszym. I jeszcze pytanie najważniejsze jak tę część liczyć? W jaki sposób uchronić przed sytuacją, w której, w wyniku eskalacji żądań, pieniędzy zwyczajnie zabraknie. Dlatego potrzebna jest bardzo dokładna analiza korzyści utraconych, która pokaże, że jeżeli środki pozostaną w regionie, będą dynamizowały gospodarkę. Trzeba też przekonać społeczeństwo, co jest niebagatelne, że te pieniądze nie będą przeznaczone na konsumpcję, ale na rozwój przedsiębiorczości. Ogólnie rzecz biorąc, chodzi o to, żeby dokonać bardzo rzeczowych i rzetelnych analiz ekonomicznych, które pozwolą pokazać, w którym kierunku janosikowe musi się zmieniać, dlaczego musi się zmieniać i jakie przyjąć zasady dzielenia się nadwyżką. Podziela więc Pan entuzjazm Mazowsza związany z wyrokiem TK? Z punktu widzenia ekonomicznego, jest to wyrok ze wszech miar słuszny reguła zabierania bogatszym w sposób bezkrytyczny przekłada się na to, że wszyscy będą biedniejsi. Po drugie jest to idea pewnej odroczonej sprawiedliwości ekonomicznej, bo okazuje się, że jest grupa ludzi, którzy doskonale rozumieją to, że mechaniczne zabieranie środków doprowadza do absurdu, a nie dalszego rozwoju. Po trzecie dla mnie osobiście satysfakcjonujące jest, że marszałek województwa natychmiast powołał zespół prawników i ekonomistów, którzy za pośrednictwem dogłębnych analiz przedstawią społeczeństwu faktyczne dane. Nie daliśmy się opanować emocjom. Proszę zwrócić uwagę, że sytuacja społecznie jest dosyć trudna. W Polsce pokutuje teza, że kiedyś cały naród budował stolicę, a skoro wszyscy na to łożyliśmy, niech teraz bogata Warszawa odda to, co zarabia. Pamiętajmy, że Mazowsze to nie tylko stolica. To również regiony, które są bardzo biedne. Gdy zabieramy środki, pewne enklawy biedy pojawiają się także w bogatym regionie. Te dysproporcje trzeba wyrównać z punktu widzenia średniej całego województwa. Dlatego bardzo się cieszę z wyroku. W Polsce następuje pewnego rodzaju tryumf mądrości i rachunku ekonomicznego nad krótkoterminowym myśleniem i emocjami, które mówią, że jak ktoś ma dużo, to trzeba mu za wszelką cenę zabrać. Myślę, że to również ważna decyzja dla ekonomisty, który musi myśleć kategoriami efektywności ekonomicznej. Z ekonomicznego punktu widzenia, jakie kroki należy teraz przedsięwziąć? Po pierwsze, kontynuować to co już jest robione, to znaczy prowadzić bardzo dokładne analizy ekonomiczne ex post i ex ante. Trzeba pokazywać straty, które region poniósł na skutek janosikowego. Potrzebne też są analizy prawne wskazujące na pewną nieadekwatność przepisów. Należy to bardzo rzetelnie przedstawić społeczeństwu, bez niepotrzebnych emocji. Nie chcemy odrzucać idei solidaryzmu społecznego, tylko pokazać, że dotychczasowa droga prowadzi donikąd. Cieszy mnie, że w argumentacji Mazowsza nie ma tryumfalizmu, ale jest rachunek ekonomiczny i prawna analiza przepisów. Rozmawiała Iwona Dybowska 9

12 Szanowni Państwo, obywatele naszego kraju będą mieli szansę wyboru swoich przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego 25 maja! To wielki przywilej i możliwość wywierania realnego wpływu na otaczającą nas rzeczywistość. Parlament Europejski jest jedyną instytucją UE wybieraną w sposób bezpośredni, a także jednym z największych demokratycznych zgromadzeń parlamentarnych na świecie. Zasiada w nim 766 posłów, by reprezentować 500 mln obywateli UE. To jedna z najważniejszych instytucji UE współtworzących prawo, które dotyczy każdego z nas. To tam zapadają decyzje, na co wydawane są pieniądze podatników. W najbliższej perspektywie finansowej nacisk położony będzie na tworzenie nowych miejsc pracy, ochronę praw konsumentów czy pielęgnowanie środowiska naturalnego. Ale to tylko kilka kwestii, z którymi na co dzień mamy do czynienia i które mamy szansę pomyślnie dla nas rozwiązać. Strasburg i Bruksela wydają nam się zbyt dalekie? Nic bardziej mylnego. Europosłowie ściśle współpracują z parlamentami państw członkowskich zasięgają opinii, poznają lokalne punkty widzenia, organizują spotkania z mieszkańcami. Z emocjami śledziliśmy przecież podział funduszy europejskich w nowej perspektywie finansowej. Sami mieliśmy też możliwość wypowiedzenia się, na co chcemy przeznaczać planowane dla nas pule. Zakończone sukcesem burzliwe negocjacje dotyczące środków m.in. dla polskiej wsi potwierdzają jedynie, że nasi reprezentanci w PE wywalczyli wiele korzystnych dla Polski kompromisów. Wciąż pozostaje jednak dużo do zrobienia. Pamiętajmy, że niezbędnym warunkiem powodzenia wszelkiego rodzaju działań jest aktywny w nich udział jak największej liczby obywateli, którzy najlepiej znają potrzeby nas wszystkich. W maju wybierzemy 51 posłów do Parlamentu Europejskiego i od nas zależy, w jakim stopniu na szczeblu unijnym reprezentowane będą nasze interesy i oczekiwania. Szanowni Państwo, podstawowym narzędziem kształtowania przyszłości Ojczyzny są nasze czynne i bierne prawa wyborcze, dotychczas, w przypadku wyborów do Parlamentu Europejskiego, realizowane w niewielkim stopniu. Czy po 10 latach członkostwa Polski w UE, wiedza i doświadczenia nabyte w tym czasie zmieniły nasze nastawienie do tych wyborów? Wierzę, że jako naród nabraliśmy przekonania, że mamy realny wpływ na pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Dlatego apeluję wspólnie zdecydujmy, kto będzie nas reprezentował w strukturach unijnych. Nasz wybór to mandat zaufania publicznego i potwierdzenie, że wciąż wiele można wywalczyć dla warunków życia polskiej ludności. Im silniejsza będzie nasza reprezentacja, tym efektywniejszy stanie się lobbing na rzecz ogólnonarodowych i lokalnych interesów. Pokażmy światu, że tworzymy wspólnotę, w której to człowiek jest najważniejszy, jego potrzeby, bezpieczeństwo, potencjał, a przede wszystkim pewna przyszłość. Czując dumę z dotychczasowych osiągnięć, starajmy się w sposób możliwie najbardziej odpowiedzialny nie zaprzepaścić wypracowanego dorobku, jak również możliwości rozwojowych, które się przed nami rysują. Życzę wiary w doniosłe znaczenie Państwa decyzji dla przyszłości naszej Ojczyzny. Niech głos oddany w zbliżających się wyborach do Parlamentu Europejskiego udowodni, że jesteśmy członkami dojrzałego społeczeństwa obywatelskiego. Postawmy na ludzi aktywnych, sprawdzonych, gospodarzy chcących pracować dla dobra Mazowsza, Polski i Europy. Marszałek Województwa Mazowieckiego Członek Prezydium Komitetu Regionów Unii Europejskiej

13 rozwój regionalny Płock to trzecie co do wielkości, niemal 130-tysięczne miasto na Mazowszu. Ma bogatą historię, swój urok i jest silnym ośrodkiem gospodarczym o zróżnicowanej strukturze branżowej, zorientowanej na innowacyjność i nowoczesne technologie. Przedstawiamy zatem kolejny projekt realizowany przez płockiego inwestora. Komunikacja Miejska Płock Sp. z o.o. jest największą firmą na tym terenie świadczącą usługi przewozowe. Zatrudnia blisko 400 osób i obsługuje 38 stałych linii. Ma flotę 111 autobusów. Spółka otrzymała pożyczkę (blisko 8 mln zł) w ramach Inicjatywy JESSICA realizowanej ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata dla województwa mazowieckiego. Projekt dotyczy budowy nowoczesnej hali obsługowo-naprawczej, co przy tak dużym taborze jest wręcz niezbędne do prawidłowego funkcjonowania firmy, świadczącej usługi w obrębie obszaru metropolitalnego Płocka. Projekt szansą dla młodych Niezwykle cennym elementem projektu jest zaangażowanie w rozwój rynku pracy, bowiem firma zamierza organizować praktyki i staże zawodowe uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych. Wykwalifikowana młoda kadra będzie miała większe szanse na zatrudnienie, a wzrost kompetencji bezpośrednio wpłynie na budowanie gospodarki opartej na wiedzy. JESSICA dla rewitalizacji Mazowsza w liczbach Złożone wnioski: 23 Podpisane umowy: 9 Łączna wartość projektów: ponad 400 mln zł Łączna wartość wnioskowanych pożyczek: blisko 190 mln zł Łączna wartość projektów wspartych przez Inicjatywę JESSICA: ponad 110 mln zł Zaangażowanie Inicjatywy JESSICA: 66,5 mln zł Fot. arch. inwestora Damian Szeligowski Agencja Rozwoju Mazowsza S.A. Fot. arch. inwestora Realizacja inwestycji poprawi zarówno warunki pracy, jak i podniesie standard obsługi pasażera Z myślą o przyszłości Zarówno analizy finansowe kosztów utrzymania obecnej infrastruktury, jak i planów strategicznych firmy potwierdzają konieczność modernizacji. Przez ostatnie 15 lat nie były przeprowadzane żadne poważniejsze prace modernizacyjne budynków, a wyeksploatowane już instalacje stały się niewystarczające i niebezpieczne dla pracowników. Niska funkcjonalność infrastruktury, obniżony poziom bezpieczeństwa pracy, wysokie zużycie energii, brak możliwości naprawy więcej niż dwóch autobusów przegubowych jednocześnie, a także zbyt mała myjnia, to tylko niektóre z problemów jakie rozwiązać ma realizacja projektu. Skorzystają też sami pasażerowie zwiększy się bowiem standard obsługi i bezpieczeństwo, a inwestycja w nowoczesne technologie przełoży się na punktualność autobusów. 11

14 rozwój regionalny Fot. Radosław Strzaliński Inwestycje na Mazowszu Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata SIEDLCE Świetlica wiejska w nowej odsłonie Remont działającej przy OSP świetlicy możliwy był dzięki wsparciu ze środków unijnych. Obiekt przeszedł gruntowną zmianę został ocieplony, wymieniono drzwi, zainstalowano centralne ogrzewanie, a także nowe podłogi i schody. Świetlica to dla mieszkańców gminy szansa na promocję działalności kulturalnej oraz dorobku regionalnego, tym bardziej, że w nowym wnętrzu uwzględniono też scenę. Fot. arch. ZS w Gąsewie Poduchownym OSTROŁĘKA Sportowa inwestycja zakończona Uczniowie Zespołu Szkół w Gąsewie Poduchownym mają już gdzie ćwiczyć. Dzięki środkom pozyskanym m.in. z UE powstała nowoczesna sala gimnastyczna. To wielofunkcyjny obiekt o powierzchni użytkowej 668,73 m 2. W części socjalnej zlokalizowano szatnie i umywalnie dla dziewcząt i chłopców, magazynki na sprzęt sportowy, WC, salkę gimnastyki korekcyjnej oraz pokój nauczyciela WF. Dzięki inwestycji poprawie uległy warunki prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Sala gimnastyczna udostępniana jest również lokalnej społeczności, by mogła rozwijać swoje umiejętności sportowe lub kibicować młodym sportowcom. Inwestycja otrzymała wsparcie w ramach Programu rozwoju bazy sportowej województwa mazowieckiego (900 tys. zł) oraz PROW Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Budowa sali gimnastycznej z łącznikiem przy Szkole Podstawowej w Gąsewie Poduchownym ,08 zł zł gmina Sypniewo (powiat makowski) Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Rozwój kultury regionalnej poprzez remont remizy OSP w miejscowości Kotuń ,36 zł zł gmina Kotuń (powiat siedlecki) Odnowa i rozwój wsi Nowe urządzenia melioracyjne By lepiej wykorzystać środki produkcji, poprawić stabilność, jakość plonów oraz skuteczność i efektywność zabiegów agrotechnicznych, w gminie Ostrów Mazowiecka i Zaręby Kościelne przeprowadzono drenaż gruntów rolnych. Przedsięwzięciem zostało objętych 48 gospodarstw. W sumie urządzenia melioracyjne wybudowano na blisko 77 ha. Jest bezpieczniej i ciszej Chodnik, parking, zatoka autobusowa i nowa nawierzchnia drogi przebiegającej przez Mostów to efekt skutecznej aplikacji o środki unijne. Dzięki przeprowadzonej inwestycji mieszkańcy wsi mogą bezpiecznie poruszać się po swojej miejscowości. Szerokie chodniki i nowy dywanik asfaltowy na odcinku ponad 1,2 km znacznie poprawiły komfort podróżowania, a równa jezdnia zmniejszyła poziom hałasu generowanego przez samochody. Fot. arch. UG Ostrów Mazowiecka Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Budowa chodnika i parkingu w centrum miejscowości Mostów ,37 zł zł gmina Huszlew (powiat łosicki) Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Działanie Budowa urządzeń melioracji wodnych szczegółowych zadanie Nieskórz, Jasienica, Chmielewo gm. Ostrów Mazowiecka i gm. Zaręby Kościelne (pow. ostrowski) ,98 zł ,22 zł Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa 12 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego i współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

15 PŁOCK Nowa świetlica W Nowej Wsi działa już świetlica wiejska. Uruchomienie placówki wpłynęło pozytywnie na wzrost poziomu i jakości życia mieszkańców oraz poszerzyło ofertę kulturalno-rekreacyjną gminy. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 183 m². Placówka stała się miejscem integracji społeczności lokalnej, organizowania życia społecznego sołectwa i gminy, wydarzeń okolicznościowych czy konferencji. Obiekt został wyposażony w podstawowe instalacje m.in. elektryczną, grzewczą i wodno-kanalizacyjną. Plac przed budynkiem został wyłożony kostką brukową, a całość ogrodzono. Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Budowa świetlicy wiejskiej we wsi Nowa Wieś zł zł gmina Staroźreby (powiat płocki) Odnowa i rozwój wsi Mają miejsce do zabawy Z tej inwestycji najbardziej cieszą się najmłodsi. Chodzi o plac zabaw, który powstał przy Miejsko-Gminnym Ośrodku Sportu i Rekreacji w Drobinie. W ramach projektu wymieniono podłoże i zamontowano urządzenia oraz zabawki, które pozwalają aktywnie spędzić czas. Zachowano przy tym odpowiednie strefy bezpieczeństwa. Teren placu został dodatkowo ogrodzony. Fot. arch. beneficjenta Fot. arch. beneficjenta Sposób na majówkę Jeśli brakuje Wam pomysłu na weekend, warto wybrać się do Wyszogrodu i skorzystać z jednej z głównych atrakcji turystycznych nie tylko miasta, ale i środkowego odcinka Wisły. Dzięki wsparciu unijnemu gmina zakupiła tramwaj wodny. Niewielkie zanurzenie, które oscyluje w granicach cm sprawia, że statek przystosowany jest do funkcjonowania w zmiennych stanach wody. Rejs po królowej polskich rzek to wspaniała chwila relaksu, a także możliwość podpatrzenia miejscowej flory i fauny. Dolina pomiędzy Czerwińskiem a Wyszogrodem jest jednym z piękniejszych odcinków Wisły. Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie RADOM Wzrost atrakcyjności turystycznej gminy i miasta Wyszogród ,62 zł zł gmina i miasto Wyszogród (powiat płocki) Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i rozwój wsi Dla lepszej kondycji W ramach projektu gmina wybudowała ogólnodostępne wielofunkcyjne boisko sportowe o wymiarach 28x44 m o nawierzchni syntetycznej z poliuretanu na podbudowie przepuszczalnej. Kompleks został ogrodzony. Wykonano także ciąg pieszo-jezdny ułatwiający dostęp do boiska oraz trawnik wokół obiektu. Mieszkańcy gminy mają teraz doskonałe warunki do grania w koszykówkę, siatkówkę, piłkę ręczną czy tenisa. Fot. arch. beneficjenta Fot. arch. beneficjenta Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Urządzenie placu zabaw na terenie Miejsko-Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Drobinie ,60 zł zł gmina Drobin (powiat płocki) Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i rozwój wsi Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Poprawa warunków rozwoju sportu na terenach wiejskich poprzez budowę ogólnodostępnego wielofunkcyjnego boiska sportowego w Przyłęku ,65 zł zł gmina Przyłęk (powiat zwoleński) Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i rozwój wsi Monika Guzowska Wydział Komunikacji Zewnętrznej UMWM Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego i współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi 13

16 rozwój regionalny Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego Fot. arch. beneficjenta WARSZAWA Lasek za Ciuchcią Dzięki unijnemu dofinansowaniu ten piękny teren leśny, kojarzony z pamiątkowym parowozem kolejki wąskotorowej, zmieni się w atrakcyjną bazę turystyczną. Spacerując lub przemierzając okolicę jednośladem, mieszkańcy i turyści będą mogli poznać najcenniejsze zabytki terenu oznakowane tablicami informacyjnymi. Z myślą o najmłodszych powstanie także plac zabaw. Drugim punktem aktywnego wypoczynku będzie ścieżka zdrowia na osiedlu Ługi. Od kwietnia do końca listopada będzie tam można korzystać ze sprzętów zewnętrznych do rekreacji (zdjęcie niżej). Dzięki dotacji zwiększy się również dostęp do informacji turystycznej. Przy budynku MOSiR ustawiony zostanie infokiosk dostosowany do potrzeb osób niewidzących i niesłyszących. Wydane zostaną również przewodniki, mapy oraz publikacje promocyjno-informacyjne, które pozwolą w pełni korzystać z nowej oferty turystycznej. Koncepcja zagospodarowania terenu pomiędzy ulicą J. Piłsudskiego, a osiedlem mieszkaniowym Ługi w Karczewie Legenda: 1 urządzenie do mięśni brzucha; 2 ławka do ćwiczeń; 3 twister; 4 urządzenie do klatki piersiowej; 5 wiosła; 6 narciarz biegowy; 7 sztanga w leżeniu; 8 ławka do ćwiczeń ud; 9 młynek; 10 wahadło; 11 stepper; 12 narciarz zjazdowy; 13 motyl; 14 drążek. Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Zwiększenie atrakcyjności Gminy Karczew na tle Mazowsza poprzez rozwój kompleksowej oferty turystycznej zł zł gmina Karczew (powiat otwocki) Turystyka Lepsza współpraca przedsiębiorców Kolejnym projektem, przyjętym do realizacji ze środków EFRR, jest inicjatywa Polsko-Bułgarskiej Izby Handlowej, służąca zacieśnieniu współpracy sektora MŚP obu państw. Przyznane przez zarząd województwa dofinansowanie pozwoli utworzyć klaster doradczy. Jego działalność będzie się skupiać na pozyskiwaniu partnerów członków klastra, wspomagających działalność przedsiębiorców w regionie, a w szczególności ośrodków naukowych i badawczo-wdrożeniowych, podmiotów gospodarczych czy organizacji pozarządowych. W nowej siedzibie możliwa będzie organizacja bezpłatnych szkoleń, konferencji i warsztatów na rzecz promocji przedsiębiorczości na Mazowszu, inicjowanie i rozwijanie kontaktów oraz nawiązywanie współpracy z instytucjami, organizacjami i firmami spoza klastra, a także wskazywanie możliwości zbytu, zaopatrzenia i inwestowania w obydwu krajach. W nowej lokalizacji gromadzone będą i rozpowszechniane informacje dotyczące sytuacji gospodarczej Polski i Bułgarii, głównie o stanie i rozwoju zagadnień polityki gospodarczej i handlowej. Tworzenie warunków do współpracy pomiędzy przedsiębiorcami na Mazowszu dzięki utworzeniu Polsko-Bułgarskiego Klastra Doradczego zł ,50 zł Polsko-Bułgarska Izba Handlowa Sp z o.o. w Warszawie Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym Fot. arch. beneficjenta Fot. arch. beneficjenta SGGW z nowym centrum badawczym W Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego otwarto Weterynaryjne Centrum Badawcze. Będą w nim prowadzone badania na styku medycyny i weterynarii, w zakresie fizjologii i patofizjologii zwierząt oraz badania chorób i schorzeń stanowiących zagrożenie dla zdrowia publicznego. Naukowcy poprowadzą zarówno badania podstawowe, m.in. w zakresie nauk biomedycznych, medycznych i weterynaryjnych, ale także nad lekami, suplementami diety i dodatkami do pasz dla zwierząt. Prowadzone będą badania nad funkcją poszczególnych układów organizmu głównie układu pokarmowego, neurohormonalne, metabolizmu, ekspresji genów. Centrum będzie również prowadzić działalność edukacyjną. Zespół laboratoriów został sfinansowany ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego oraz rezerwy celowej budżetu państwa. Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Aparatura WCB (Weterynaryjne Centrum Badawcze) ,83 zł ,75 zł Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wzmocnienie sektora badawczo-rozwojowego Czas świętowania Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie w nowo wyremontowanej przestrzeni wystawienniczej, nawiązującej estetyką do wielkiego showroomu, uruchomiło wystawę poświęconą historycznemu kontekstowi czasu świątecznego. Podstawą utworzonej ekspozycji jest galeria odświętnych strojów ludowych, a także strojów przebierańców. Dodatkowo podziwiać można m.in. zabawki jarmarczne. Aby uatrakcyjnić turystom zwiedzanie, zaplanowano ścieżki edukacyjne i warsztaty dostosowane do potrzeb różnych grup odbiorców: rodzin, dzieci, młodzieży, turystów indywidualnych i grup zorganizowanych. Dzięki zainstalowanym infokioskom można obejrzeć materiały archiwalne ze zbiorów muzeum zdjęcia, ilustracje oraz filmy przedstawiające stroje i obrzędowość ludową oraz wykorzystanie motywów ludowych i folkloru w polskiej kinematografii. Wzmocnienie walorów turystycznych i kultury Mazowsza poprzez realizację wystawy stałej Czas świętowania w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie ,06 zł ,98 zł Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie Turystyka 14 PROGRAM REGIONALNY NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI

17 Fot. arch. MJWPU Nowa siedziba ośrodka kultury Jest nią pochodzący z XIX w. Dom Żołnierza objęty pierwszą strefą konserwatorską o stopniu A. W dawnych czasach służył jako kantyna dla żołnierzy, dziś pełni funkcję obiektu użyteczności publicznej, zachowując tym samym dziedzictwo historyczno-kulturowe. W ramach projektu budynek przeszedł całkowitą modernizację. Wykonano m.in.: instalację wodno-kanalizacyjną, elektryczną, akustyczną oraz zagospodarowano przestrzeń wokół obiektu. Wybudowano nowe parkingi, a całość przystosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych. Instytucja wzbogaciła się tym samym o salę widowiskową na 250 osób oraz dodatkowe pomieszczenia, w tym sale zabaw, kawiarnie, magazyn. To pozwoliło poszerzyć ofertę zajęć o kursy tańca, wieczorki taneczne, organizację zabaw dla dzieci, np. Mikołajki. Nowocześniejszy pawilon Na terenie Parku Kulturowego w Ossowie już niebawem rozpoczną się prace modernizacyjne istniejącego pawilonu ekspozycyjnego. Dotyczyć będą aranżacji przestrzeni. Na odwiedzających czekać będą multimedialne prezentacje nawiązujące do tematyki Bitwy Warszawskiej 1920 r. Ponadto, obiekt zostanie wyposażony w infokiosk. Wdrożone będą też mobilne aplikacje na telefon komórkowy, a strona internetowa rozbudowana. Dodatkowo, w ramach przyznanej dotacji przygotowany będzie film dokumentalny mówiący o roli Ossowa w wojnie polsko- -bolszewickiej zawierający wypowiedzi uczestników Cudu nad Wisłą. Fot. Agnieszka Niedźwiedzka-Pazio Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Modernizacja i adaptacja zabytkowego Domu Żołnierza na Ośrodek Kultury w Górze Kalwarii ,48 zł ,87 zł miasto i gmina Góra Kalwaria Kultura Pływalnia zaprasza Kryta pływalnia przy Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Ząbkach już działa. Obiekt jest znakomitym miejscem aktywnego wypoczynku dla całych rodzin, miejscem spotkań mieszkańców Ząbek, powiatu wołomińskiego, a także alternatywą spędzenia wolnego czasu dla mieszkańców stolicy. W hali znajdują się: basen pływacki, rekreacyjny z częścią do nauki pływania, brodzik dla dzieci, jacuzzi z hydromasażem, gejzery powietrzne, masaże karku oraz zjeżdżalnia. Budynek nie ma barier architektonicznych i jest przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Obiekt jest częścią wieloetapowej inwestycji Centrum Turystyczno-Rekreacyjno-Sportowego, w ramach której przewiduje się budowę m.in.: hali sportowej, hotelu i boiska z trybunami. Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Modernizacja pawilonu ekspozycyjnego z punktem informacji turystycznej z zastosowaniem innowacyjnych i multimedialnych rozwiązań technologicznych na terenie Parku Kulturowego Ossów Wrota Bitwy Warszawskiej zł zł Park Kulturowy Ossów Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 r. (powiat wołomiński) Turystyka Pamięci bohaterów Działający w Mniszewie skansen militarny 1 Armii Wojska Polskiego zostanie powiększony. Dotacja pozwoli wybudować nowoczesny pawilon wystawienniczo-handlowo-usługowy. Znajdą się w nim obiekty zabytkowe czołgi, armaty, haubice, dwie Katiusze wystawy oraz galerie z czasów II wojny światowej. Oznakowane i zagospodarowane zostaną również szlaki miejsca pamięci narodowej, organizowane będą imprezy towarzyszące, np. uroczystości rocznicowe. Znajdzie się tu także punkt obsługi turystów, gdzie na wszystkich zainteresowanych czekać będą wydane w ramach przedsięwzięcia materiały promocyjne, mapy, przewodniki oraz program zwiedzania. Ważnym elementem będzie również strona internetowa, zachęcająca do skorzystania z oferty placówki. W projekcie uwzględniono również promocję walorów przyrodniczych Natura 2000, Obszaru Chronionego Krajobrazu rz. Drzewiczki i Radomki. Fot. Bogdan Śladowski Fot. arch. MJWPU Tytuł projektu Wartość Kwota dofinansowania Beneficjent Działanie Budowa Centrum Turystyczno-Rekreacyjno-Sportowego w Ząbkach budowa krytej pływalni zł ,12 zł miasto Ząbki (powiat wołomiński) Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym Tytuł projektu Budowa Centrum Kultury i Tradycji Historycznej w ramach Skansenu Militarnego i Armii Wojska Polskiego w miejscowości Mniszew na terenie gminy Magnuszew Wartość ,13 zł Kwota dofinansowania zł Beneficjent gmina Magnuszew (powiat kozienicki) Działanie Turystyka Anita Skrzyczyńska Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego oraz ze środków budżetu województwa mazowieckiego. 15

18 z prac samorządu zmianie, ale nie wiemy, kiedy dokładnie i w jakim zakresie. Przez te 18 miesięcy będziemy poruszać się w prowizorycznym i niepewnym stanie prawnym, który zafundował nam TK. Janosikowe nie przystaje do gospodarki rynkowej Dobrze, że wyrok wreszcie został wydany po 4 latach. To, że Trybunał Konstytucyjny zakwestionuje przepisy dotyczące janosikowego w świetle przedstawionych dowodów i obliczeń, wydawało się niemal pewne mówi radna województwa mazowieckiego, adwokat Olga Łyjak. Jakie były Pani wrażenia i oczekiwania związane z wyrokiem TK? Oczekiwałam szybszego działania TK. W 2010 r. Mazowsze wpłacało janosikowe sięgające 63 proc. dochodów podatkowych, a w kolejnych latach ponad 40 proc., jednocześnie się zadłużając. Teraz mamy przypieczętowane, że przepisy dotyczące janosikowego w obecnym kształcie są niekonstytucyjne, ale odwrócić skutki prawne działań na ich podstawie będzie bardzo trudno, o ile w ogóle będzie to w pełni możliwe. Samorząd Województwa Mazowieckiego poniósł przecież większe szkody niż tyko wpłata janosikowego. Chodzi o koszty zaciągania kredytów, odsetki. Ponadto budżet państwa raczej nie ma pieniędzy na zwrot wpłat i innych kosztów, a nawet jeśli je ma i zwróci, to odbędzie się to z pokrzywdzeniem interesów innych beneficjentów budżetu państwa. Gdyby Trybunał rozpatrzył sprawę w 2010 r., uniknęlibyśmy wielu problemów i sporów związanych z wykonaniem tego wyroku. Kolejne rozczarowanie to odroczenie terminu utraty mocy obowiązujących przepisów aż o 18 miesięcy. Jest to maksymalny czas zgodnie z art. 190 ust. 3 Konstytucji i wyjątek od zasady, że zakwestionowany przepis traci moc z dniem ogłoszenia wyroku. Odroczenie terminu utraty mocy przepisów komplikuje sytuację prawną województw wpłacających janosikowe. Wiemy, że przepisy te są niekonstytucyjne, ale nadal obowiązują. Wiemy, że przepisy ulegną Jest coś absurdalnego w sytuacji, w której region musi się zadłużać po to, aby płacić niezgodne z Konstytucją RP janosikowe. Ministerstwo Finansów ma możliwość zaniechania poboru wpłat? Sytuacja wymaga szerszego wyjaśnienia. Pewne jest to, że TK obalił domniemanie konstytucyjności przepisów o janosikowym wiemy, że są one niezgodne z Konstytucją we wskazanym przez TK zakresie. Natomiast nie jest jednoznaczne, czy istnieje bezwzględny obowiązek stosowania tych przepisów do czasu utraty mocy bądź ich zmiany, czy też można ich nie stosować. Orzecznictwo sądów nie jest jednolite. Dominuje pogląd, że w takim wypadku przepisy powinny być bezwzględnie stosowane. Inne stanowisko prezentowane w orzecznictwie, w tym orzecznictwie TK i Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), mówi o konieczności stosowania przepisu w zgodzie z Konstytucją z uwzględnieniem bezpośredniego jej stosowania. Niekonstytucyjny przepis nadal obowiązuje, ale należy go interpretować w zgodzie z zasadami konstytucyjnymi. W naszym przypadku oznaczałoby to obowiązek uwzględnienia przy obliczaniu wysokości wpłat janosikowego brzmienia art. 167 Konstytucji, który zapewnia jednostkom samorządu terytorialnego udział w dochodach publicznych w stopniu odpowiadającym zakresowi powierzonych zadań. W praktyce oznaczałoby to zastosowanie wskazań wyroku TK, który uznał przepisy o janosikowym za niezgodne z Konstytucją w zakresie w jakim nie gwarantują województwom zachowania istotnej części dochodów własnych dla realizacji zadań własnych. W efekcie stanowiłoby to wcielenie w życie wyroku TK, mimo odroczenia terminu utraty mocy niekonstytucyjnych przepisów. Pogląd, że sąd może nie stosować przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją, ale obowiązujący jeszcze przez pewien czas mocą wyroku TK, wyraża dość jednolicie NSA. Ma to znaczenie w naszej sprawie, bowiem to właśnie sądy administracyjne będą rozpatrywały ewentualne spory dotyczące aktualnego obowiązku wpłaty janosikowego i jego zakresu. Jednak nawet jeśli przyjmiemy możliwość korygowania przepisów dotyczących janosikowego, aby zapewnić ich zgodność z Konstytucją, to uprawnione są do tego wyłącznie sądy. Inaczej ma się sprawa w przypadku stosowania prawa przez organy administracji publicznej, które mają obowiązek działać na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji). W orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd, że organ administracji nie może odmówić zastosowania niekonstytucyjnego przepisu do momentu utraty jego mocy obowiązującej. Dopóki 16

19 z prac samorządu zatem przepisy o janosikowym nie utracą mocy, muszą być stosowane przez organy państwa. Sytuacja jest rzeczywiście absurdalna. Co to oznacza dla województw? Zgodnie z art. 31 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego województwo ma nadal obowiązek wpłacać janosikowe do 19 września 2015 r. (czyli 18 miesięcy od dnia publikacji wyroku TK). Minister finansów w razie braku wpłaty powinien wydać decyzję administracyjną stwierdzającą taki obowiązek. Następnie województwo może odwołać się do sądu. Sąd ma kompetencje do niezastosowania przepisu, który mocą wyroku Trybunału nadal obowiązuje, i w konsekwencji może uchylić lub zmienić decyzję ministra finansów. Jeśli minister finansów zaniecha wydania decyzji w sprawie obowiązku zapłaty janosikowego lub zaniecha egzekwowania prawomocnych decyzji, naruszy dyscyplinę finansów publicznych. Z drugiej strony, pobierając janosikowe na podstawie przepisów, które są niezgodne z Konstytucją, ale wiedząc, że samorząd wystąpi o uchylenie decyzji bądź zwrot wpłaconego janosikowego, minister finansów też działa na szkodę budżetu państwa. Naraża go na obowiązek zwrotu nadpłaty janosikowego wraz z oprocentowaniem, które równe jest odsetkom za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych. Mazowsze może więc liczyć na zwrot janosikowego? To kolejne pytanie, które pokazuje, że absurd tej sytuacji faktycznie rozciąga się dużo dalej. Wpłacone już janosikowe, na skutek wyroku Trybunału stało się nienależną nadpłatą podlegającą zwrotowi. Mazowsze może wystąpić o jego zwrot, a jeśli była wydana decyzja administracyjna stwierdzająca obowiązek zapłaty musi najpierw wystąpić o jej uchylenie w trybie wznowienia postępowania. Pytanie jednak brzmi czy Mazowsze już teraz może wystąpić o zwrot wpłaconego janosikowego, czy musi czekać 18 miesięcy, czy już teraz powinno składać skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocną decyzją, czy dopiero po 18 miesiącach? Przepisy prawa nie dają jednoznacznej odpowiedzi, a orzecznictwo sądowe reprezentuje różne poglądy. Orzecznictwo sądów administracyjnych przejawia jednak tendencję do dopuszczenia wznowienia postępowania już od momentu ogłoszenia wyroku, a nie dopiero po upływie okresu, po którym niekonstytucyjne przepisy tracą moc. Trzeba wiedzieć, że obranie niewłaściwej drogi może mieć poważne konsekwencje w postaci niedochowania ustawowych terminów do złożenia skargi o wznowienie postępowania oraz upływu terminu przedawnienia dotyczącego zwrotu nienależnego janosikowego. Jako adwokat, radziłabym występowanie ze stosownymi wnioskami i skargami już teraz z tzw. ostrożności procesowej. Jednak, jak już wspomniałam, organy administracji muszą stosować niekonstytucyjne przepisy, jeśli został odroczony termin utraty ich mocy, więc można spodziewać się odrzucenia wniosku o wznowienie, jako przedwczesnego, bądź oddalenia go, jako nieopartego na ustawowej podstawie (niekonstytucyjne przepisy nadal obowiązują). Na taką decyzję organu można złożyć skargę do sądu administracyjnego. Ten ma możliwość wykładni przepisów w świetle Konstytucji i uznania wniosku o wznowienie za zasadny. Całej tej skomplikowanej i niejasnej sytuacji prawnej by nie było, gdyby przepisy przestały obowiązywać z dniem ogłoszenia wyroku TK. Ponadto Mazowsze nie może żądać zwrotu całości zapłaconego janosikowego, tylko takiej części, która nie gwarantowała województwu zachowania istotnej części dochodów dla realizacji zadań własnych, bo tylko w takim zakresie Trybunał uznał przepisy za niezgodne z Konstytucją. Wykazanie tego przed sądem nie będzie łatwe, być może będą konieczne opinie biegłych. Z doświadczenia wiem, że takie procesy mogą toczyć się latami. Doświadczenia ostatniego roku wskazują, że Sejmowi RP bardzo trudno jest dokonać jakichkolwiek poprawek. Czy teraz możemy liczyć na szybki kompromis? Według mnie odroczenie utraty mocy przepisów o 18 miesięcy nie stanowi wystarczającej presji dla parlamentarzystów. Gdyby przepisy już nie obowiązywały, nacisk społeczny na uchwalenie nowych regulacji byłby zapewne większy. Po drugie istnieje oczywisty konflikt interesów pomiędzy różnymi regionami, które reprezentowane są przez parlamentarzystów. Może się okazać, że w ogóle nie dojdzie do porozumienia pomiędzy rządzącą koalicją. W tej materii raczej nie barwy polityczne, a reprezentacja danego regionu będzie decydować o kompromisie, co dodatkowo utrudnia sprawę. Niestety samorządy będące płatnikami janosikowego, są w zdecydowanej mniejszości. Dodatkowo w tym roku mamy wybory samorządowe. Czy posłowie będą skorzy uchwalić ustawę niekorzystną dla większości województw? Kolejną kwestią jest brzmienie wyroku. Jest to tzw. wyrok zakresowy. Trybunał nie uznał całej regulacji dotyczącej janosikowego, za niezgodną z Konstytucją, lecz orzekł, że przepisy art. 25 i art. 31 ustawy o dochodach jst są niezgodne z Konstytucją w zakresie, w jakim nie gwarantują województwom zachowania istotnej części dochodów własnych dla realizacji zadań własnych. Osiągnięcie kompromisu w tej materii może być szczególnie trudne. Jednym z działań służących wypracowaniu mądrych i dobrych rozwiązań są konsultacje z ekspertami również w dziedzinie prawa. Jakie są Pani przemyślenia i propozycje dotyczące janosikowego? Mój osobisty pogląd na ten temat jest dość radykalny, ale jednocześnie zgodny z tym, co postuluje się w literaturze przedmiotu. Janosikowe w obecnym kształcie jest nie tylko niesprawiedliwie, ale nie przystaje do gospodarki rynkowej. Jednak mimo tego, że art. 167 ust. 2 Konstytucji nie przewiduje redystrybucji dochodów pomiędzy samorządami, to nie zakazuje wprowadzenia takiego mechanizmu. Jest to decyzja w zakresie polityki państwa. Również TK w swoich poprzednich wyrokach dotyczących janosikowego, a także w omawianym wyroku uznał, że instytucja wpłat wyrównawczo-korekcyjnych jako źródeł dochodów pewnych samorządów jest co do zasady zgodna z Konstytucją i to trzeba przyjąć za punkt wyjścia. Trybunał ustanowił jednak pewne warunki, pod którymi ta instytucja jest konstytucyjna. Jeśli więc chodzi o konkretne rozwiązania prawne, to trzeba poczekać na uzasadnienie wyroku, które będzie wskazówką dla rozwiązań legislacyjnych. Na pewno nowa regulacja powinna być przede wszystkim prosta. Obecne przepisy dotyczące obliczania wysokości wpłat i ich podziału są niezmiernie skomplikowane. Ponadto instytucja wpłat wyrównawczych powinna być tak ukształtowana, aby był to instrument naprawdę wyjątkowy i stosowany tylko wtedy, gdy środki z budżetu państwa są niewystarczające dla wyrównania różnic w dochodach poszczególnych województw. Konieczne byłoby również uzależnienie wysokości wpłat od poziomu dochodów województwa w bieżącym roku, aby uniknąć sytuacji, w której z powodu niższych dochodów podatkowych w danym roku, województwo musi się zadłużać, aby zapłacić janosikowe. Ustawodawca powinien również zmienić przepisy dotyczące gmin i powiatów. Gdybyśmy założyli najbardziej optymistyczny scenariusz gotowe, zaakceptowane propozycje zmian jak szybkie, z prawnego punktu widzenia, możliwe byłoby wprowadzenie ich w życie? Jeśli Sejm i Senat RP sprawnie uchwaliliby ustawę, prezydent ma 21 dni na jej podpisanie i zarządzenie jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Zasadą jest, że ustawy wchodzą w życie w ciągu 14 dni od dnia ogłoszenia, termin ten można wyjątkowo skrócić lub go wydłużyć. Czyli czysto teoretycznie ustawa mogłaby wejść w życie bardzo szybko. Jednak niecelowe wydaje się wprowadzenie takich zmian w trakcie roku budżetowego, bo to jedynie utrudni regulację przepisów przejściowych i sposób obliczania bieżących wpłat. Podstawę do obliczania wysokości wpłat stanowią dochody wykazane za dany rok budżetowy. Celowym by było, aby ustawa wchodziła w życie z dniem 1 stycznia. Rozmawiała Iwona Dybowska 17

20 z prac samorządu Obrady Sejmiku Województwa Mazowieckiego XXXVIII sesja. 17 marca Przebieg rozmowy marszałka z ministrem finansów, dotyczącej zaniechania poboru janosikowego oraz budowa szpitala psychiatrycznego w Ząbkach były głównymi tematami posiedzenia sejmiku. Janosikowe Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie wskazał, że janosikowe jest sprzeczne z Konstytucją RP i wymaga zmian powiedział marszałek Adam Struzik, który 12 marca br. spotkał się z ministrem finansów Mateuszem Szczurkiem, aby porozmawiać o zaniechaniu poboru janosikowego. Mazowsze obecnie nie dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi na realizowanie zadań własnych i płacenie janosikowego. W tym roku wypłacono dwie raty: 110 mln zł za styczeń i luty oraz zaległe 60 mln zł za wrzesień i październik zeszłego roku, zaciągając kredyt w rachunku bieżącym. To daje w sumie kwotę, jaka wpłynęła w tym roku do budżetu województwa z podatku CIT i PIT. Nie widzę logiki w dalszym zadłużaniu Mazowsza, by płacić janosikowe skomentował marszałek. Minister nie zgodził się z wnioskiem marszałka, twierdząc że nie ma możliwości prawnej zaniechania wpłat. Zapewnił jednocześnie, że postara się, aby prace nad zmianą prawa w tym zakresie zakończyły się jak najszybciej. Samorząd Województwa Mazowieckiego jak zapowiedział marszałek będzie w związku z tym dochodzić swoich praw przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym. Jednocześnie marszałek poinformował radnych, że za marzec 2014 r. wpłacono do budżetu państwa w ramach janosikowego 1,7 mln zł (zamiast 54 mln zł). Nie jesteśmy w stanie w sposób nieograniczony zadłużać województwa w rachunku bieżącym wyjaśnił marszałek. Drewnica Na posiedzenie sejmiku przybyli przedstawiciele Mazowieckiego Centrum Psychiatrii Drewnica, którzy zabiegali o podjęcie decyzji w sprawie budowy nowego szpitala w Ząbkach. Temat wywołał długą dyskusję wśród radnych. Przewodniczący Klubu Radnych PiS Witold Kołodziejski apelował o wprowadzenie do porządku obrad projektu uchwały w sprawie dokapitalizowania spółki Mazowiecki Szpital Psychiatryczny Drewnica, powołanej do budowy szpitala. Podjęcie uchwały pozwoliłoby na rozpoczęcie inwestycji. Jednak biorąc pod uwagę trudną sytuację finansową województwa, wiele wątpliwości wśród radnych SLD i PO budzi sposób finansowania inwestycji, polegający na emisji obligacji przez spółkę. Wiązałoby się to z potrzebą dokapitalizowania spółki, gdyby okazało się, że nie ma funduszy na wykup obligacji. Inwestycję można byłoby częściowo sfinansować ze sprzedaży gruntów będących obecnie w dyspozycji szpitala. Jednak najpierw należałoby zmienić zapisy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego i przekształcić tę nieruchomość na zabudowę mieszkaniową. Głos w tej sprawie zabrał burmistrz Ząbek Robert Perkowski, który zadeklarował, że jeżeli budowa szpitala dojdzie do skutku, to wraz z radą miasta zrobią wszystko, aby część gruntów szpitala została w przyszłości przeznaczona w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na zabudowę mieszkaniową. Budżet Sejmik przyjął zmiany w budżecie województwa na br. oraz uchwałę w sprawie zaskarżenia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie rozstrzygnięcia nadzorczego Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej stwierdzającej nieważność uchwały dotyczącej WPF z 20 stycznia 2014 r. RIO nie zgodziło się z prognozą kwot janosikowego na przyszłe lata, które podane zostały na podstawie projektu zmian uchwały o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Projekt zakłada, że kwota rocznej wpłaty janosikowego nie może przekroczyć 25 proc. dochodów podatkowych województwa za rok poprzedzający rok bazowy. Fot. arch. Taka Paka 18