INSTYTUCJA WYKLUCZENIA FINANSOWEGO W WYMIARZE PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWYCH
|
|
- Kacper Góra
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 16, Nr 1/2012 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Ł a d g o s p o d a r c z y i s p o ł e c z n y Artur Borcuch 1 INSTYTUCJA WYKLUCZENIA FINANSOWEGO W WYMIARZE PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWYCH Wstęp Stwierdzenie, Ŝe instytucje znaczą, zostało w ostatnich latach znacząco spopularyzowane w naukach ekonomicznych. Instytucje wpływają na funkcjonowanie gospodarki. Negatywny wpływ na ustrój i system gospodarczy (ład gospodarczy) i działanie systemu finansowego wywiera instytucja wykluczenia finansowego. Osoba, która jest wykluczona finansowo nie posiada rachunku bankowego oraz nie ma dostępu do e-płatności. To w konsekwencji prowadzi do wyŝszych kosztów transakcyjnych przez nią ponoszonych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie instytucji wykluczenia finansowego i jej wpływu na sferę płatności bezgotówkowych. Wykluczenie finansowe Finanse są waŝnym czynnikiem wzrostu gospodarczego, choć jeszcze kilkadziesiąt lat temu nie spełniały takiej roli. Niedostępność kredytu, niskie oszczędności i inwestycje to czynniki, które spowalniają wzrost gospodarczy 2. Ograniczenia wzrostu gospodarczego warto równieŝ poszukiwać w obszarze wykluczenia finansowego 3. 1 Dr Artur Borcuch, adiunkt, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. 2 S. Aggarwal, Financial Inclusion: Understanding Through Behavioural Perspectives, ZENITH International Journal of Business Economics & Management Research 2012, Vol. 2, Issue 2, s Warto w tym względzie zaznaczyć, Ŝe wykluczenie finansowe jest jednym z efektów finansalizacji. G. Gloukoviezoff, Understanding and Combating Financial Exclusion and Overindebtedness in Ireland: A European Perspective, "Studies in Public Policy" 2011, No. 26, s
2 NaleŜy odnotować, iŝ dziś prowadzi się badania i publikuje prace naukowe dotyczące wykluczenia finansowego przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii. Z kolei na tzw. globalnym Południu skoncentrowano się na tematyce mikrokredytów i mikrofinansów 4. Pojęcie wykluczenie finansowe zostało po raz pierwszy uŝyte w 1993 roku 5, jako waŝna kategoria z obszaru geografii ekonomicznej. W tym okresie geografowie zajmujący się gospodarką analizowali relacje zachodzące pomiędzy osobistym wykluczeniem finansowym a alternatywnymi źródłami finansowania 6. Wykluczenie finansowe to niezdolność jednostek, gospodarstw domowych lub grup społecznych do korzystania z niezbędnych usług finansowych w odpowiedniej postaci 7. W raporcie przygotowanym na zlecenie Komisji Europejskiej 8 wykluczenie finansowe zostało określone jako proces, w którym obywatele doświadczają problemów w dostępie i/lub korzystaniu z produktów i usług finansowych na głównym rynku. Problemy te odpowiadają ich potrzebom i nie pozwalają na prowadzenie normalnego Ŝycia w społeczeństwie 9. Komisja Europejska zwraca uwagę na kilka poziomów wykluczenia finansowego: pierwszy dotyczy osób, które nie korzystają w ogóle z usług bankowych; drugi odnosi się do osób, które mają konto depozytowe, lecz nie wykorzystują opcji elektronicznych płatności, kart płatniczych czy ksiąŝeczki czekowej (nie mają takiej opcji albo mają, ale ich nie wykorzystują lub wykorzystują w minimalnym stopniu); trzeci, związany jest z osobami mających dostęp do szerokiego wachlarza transakcji bankowych, lecz transakcje te nie są dostosowane do potrzeb i statusu społeczno-ekonomicznego danych osób 10. WyróŜnia się dwa podejścia w definiowaniu wykluczenia finansowego: szerokie i restrykcyjne. Ujęcie szerokie odnosi się do potrzeb finansowych osób o niskich dochodach. Usługami w tym zakresie są: posiadanie konta i moŝliwość do- 4 W. Simpson, J. Buckland, Examining evidence of financial and credit exclusion in Canada from 1999 to 2005, Journal of Socio-Economics 2009, Vol. 38, Issue 6, s Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion, Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Inclusion, Social Policy Aspects of Migration, Streamlining of Social Policies, European Commission 2008, s L. Appleyard, Community development Finance Institutions (CDFIs): Geographies of financial inclusion in the US and UK, "Geoforum" 2011, Vol. 42, Issue 2, s Strategia rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata (projekt), Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich, Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, luty 2009, s Zob. Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion, European Commission, march M. Iwanicz-Drozdowska, A.K. Nowak, Rola i znaczenie edukacji finansowej [w:] Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, M. Iwanicz-Drozdowska (red.), Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2011, s A. Kurczewska, Społeczna odpowiedzialność instytucji mikrokredytowych w Europie [w:] Mikrokredyty w Europie sposobem na pobudzenie przedsiębiorczości i walkę z wykluczeniem społecznym, B. Mikołajczyk, A. Kurczewska (red.), Difin, Warszawa 2011, s
3 konywania rozliczeń bezgotówkowych, dostęp do kredytu o nielichwiarskim poziomie oprocentowania oraz moŝliwość gromadzenia nawet niewielkich oszczędności, z uwzględnieniem niestabilnej sytuacji zawodowej. Ponadto osoby o niskich dochodach powinny mieć dostęp do odpowiednich ubezpieczeń zdrowotnych czy ubezpieczeń majątkowych. Podejście restrykcyjne zwraca uwagę na specyficzne usługi finansowe i brak dostępu do nich. Są to usługi finansowe, które co prawda nie mają wpływu na budŝet gospodarstwa domowego, lecz stanowią istotny element Ŝycia jednostki, jej przetrwania, bezpieczeństwa oraz uczestnictwa w Ŝyciu ekonomicznym 11 i społecznym 12. MoŜna wyróŝnić 6 rodzajów wykluczenia finansowego: wykluczenie ze względu na dostępność geograficzną dotyczy fizycznej dostępności placówek bankowych (np. na wsiach, czy częściach miast); wykluczenie ze względu na dostępność dotyczy braku dostępu do usług finansowych ze względu na ustaloną przez daną instytucję finansową skalę podejmowanego ryzyka; wykluczenie ze względu na warunki wynika z braku adekwatności warunków oferowanych usług względem potrzeb osób korzystających z usług finansowych; wykluczenie ze względu na cenę wynika ze zbyt wysokiej ceny usług dla osób o danym poziomie dochodów; wykluczenie marketingowe wiąŝe się z brakiem zainteresowania daną grupą społeczną ze strony instytucji finansowych; samowykluczenie wynika z faktu, Ŝe część osób sama rezygnuje z usług finansowych; spotka się z odmową dostępu; nie będzie mogła sobie na nie pozwolić 13. Poruszone wyŝej kwestie pozwalają na egzemplifikację przyczyn (instytucjonalnych uwarunkowań) wykluczenia finansowego. Ogólnie wyróŝnia się przyczyny społeczne, przyczyny popytowe oraz przyczyny podaŝowe. Prezentuje to tabela 1. W obszarze społecznych przyczyn wykluczenia finansowego na szczególną uwagę zasługują coraz bardziej skomplikowane instrumenty finansowe, które zmiany zachodzące na rynku pracy oraz aspekty fiskalne. Biorąc pod uwagę czynniki popytowe, warte wyszczególnienia są obawy związane z wysokimi kosztami instrumentów finansowych. Z kolei pośród czynników podaŝowych na uwagę zasługuje cena produktów finansowych. 11 M. Iwanicz-Drozdowska, A.K. Nowak, op.cit., s Warto w tym względzie zwrócić uwagę na wzajemny wpływ wykluczenia finansowego i wykluczenia społecznego. Strategia rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata (projekt), op.cit., s M. Iwanicz-Drozdowska, A.K. Nowak, op.cit., s
4 Tabela 1. Społeczne, popytowe i podaŝowe przyczyny wykluczenia finansowego. Czynniki społeczne Czynniki popytowe Czynniki podaŝowe Liberalizacja rynków finansowych, prowadząca do większej złoŝoności (stopnia skomplikowania) instrumentów finansowych Obawa o wysokie koszty towarzyszące instrumentom finansowym Ocena ryzyka stosowana przez instytucje finansowe Zmiany strukturalne zachodzące na rynkach pracy, przejawiające się częstszymi zmianami pracy i mniejszym jej bezpieczeństwem Polityka fiskalna, mogąca zbyt istotnie obciąŝać podatkowo usługi bankowe Zmiany demograficzne objawiające się większym współczynnikiem rozwodów czy późniejszym wiekiem opuszczania domu przez dzieci Nierówności w uzyskanych dochodach Przekonanie, Ŝe usługi finansowe nie są przeznaczone dla osób biednych Obawa przed utratą kontroli nad finansami, brak zaufania do ich dostarczycieli Skłonność do korzystania z alternatywnych źródeł finansowania Negatywne doświadczenia z przeszłości Prowadzony przez instytucje finansowe marketing Warunki i rodzaje produktów oraz sposób ich dostarczania Cena produktów finansowych Źródło: Opracowanie własne na podstawie: A. Kurczewska, Społeczna odpowiedzialność instytucji mikrokredytowych w Europie [w:] Mikrokredyty w Europie sposobem na pobudzenie przedsiębiorczości i walkę z wykluczeniem społecznym, B. Mikołajczyk, A. Kurczewska (red.), Difin, Warszawa 2011, s. 56. W obszarze wielu usług bakowych, wykluczenie finansowe powinno być analizowane wraz z wykluczeniem cyfrowym. Równolegle trzeba podkreślić, iŝ instytucja wykluczenia finansowego przyczynia się do ponoszenia wyŝszych kosztów transakcyjnych. Dla przykładu, osoba, która jest wykluczona finansowo i nie posiada internetowego rachunku bankowego jest równieŝ wykluczona w zakresie e-płatności. Płacąc za rachunki np. na poczcie, zmuszona jest ona uiścić prowizję (średnio 2-3 zł). Internetowy rachunek bankowy pozwala na dokonywanie polecenia przelewu, które wiele banków oferuje bezpłatnie. Koszt transakcyjny w przypadku e-płatności jest zerowy 14. Czynniki wpływające na wykluczenie w zakresie płatności Usługi finansowe są niezbędne dla ludzi w ich codziennym Ŝyciu. Biorąc pod uwagę otrzymywanie pensji, dokonywanie płatności lub zmierzanie się z nieo- 14 W tym przypadku analizowano wyłącznie samą transakcję. Pominięto aspekt kosztów łącza internetowego oraz kosztów zakupu sprzętu komputerowego. 360
5 czekiwanymi wydatkami, rachunek bankowy czy karty płatnicze są w tym względzie szczególnie istotne 15. W Europie moŝna wyodrębnić kraje o zróŝnicowanym poziomie wykluczenia finansowego. Aspekt ten prezentuje tabela nr 2. Tabela 2. Poziomy wykluczenia finansowego w Europie Poziom wykluczenia finansowego Proc. Kraje Niski poniŝej 3 proc. Luksemburg, Belgia, Dania, Holandia, Francja, Szwecja Średni-niski 3-8 proc. Niemcy, Austria, Wielka Brytania, Finlandia, Hiszpania, Słowenia Średni-wysoki proc. Włochy, Irlandia, Portugalia, Grecja, Estonia, Czechy, Cypr, Malta, Słowacja Wysoki 34 proc. i więcej Węgry, Polska, Litwa, Łotwa Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion, Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Inclusion, Social Policy Aspects of Migration, Streamlining of Social Policies, European Commission 2008, s. 34. Niski poziom wykluczenia finansowego warto przeanalizować w kontekście korzystania z rachunku bankowego przez mieszkańców danego kraju. W krajach Europy Zachodniej prawie wszyscy obywatele posiadają i korzystają z rachunku bankowego. Tabela 3. Korzystanie z rachunku bankowego w wybranych krajach Europy. Kraj ROR (Eurobarometer 243) Liczba kont osobistych per capita (ECB 2008) Wielka Brytania 96% 2,05 Niemcy 96% 1,14 Austria 94% 1,09 Irlandia 95% 1,78 Polska 76% 0,84 UE-27 87% 1,23 Źródło: M. Iwanicz-Drozdowska, R. Kitala, A. Matuszczyk, A. K. Nowak, Analiza przykładowych inicjatyw z zakresu edukacji finansowej w wybranych krajach wysoko rozwiniętych [w:] Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, M. Iwanicz-Drozdowska (red.), Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2011, s G. Gloukoviezoff, op.cit., s
6 Na szczególną uwagę zasługuje kwestia osób zagroŝonych ubóstwem, które posiadają dostęp do rachunku bankowego. Tabela 4. Odsetek osób zagroŝonych ryzykiem ubóstwa, które posiadają dostęp do rachunku bieŝącego (%, 2008). Kraj Odsetek osób zagroŝonych ryzykiem ubóstwa, które posiadają dostęp do rachunku bieŝącego Dania 100% Finlandia 100% Holandia 99,7% Niemcy 98,4% Austria 94,2% Wielka Brytania 94% Portugalia 87,7% Włochy 55,2% Grecja 20,6% Źródło: G. Gloukoviezoff, Understanding and Combating Financial Exclusion and Overindebtedness in Ireland: A European Perspective, "Studies in Public Policy" 2011, No. 26, s. 23. Wysoki odsetek osób (mieszkańców krajów UE) zagroŝonych ryzykiem ubóstwa, które posiadają dostęp do rachunku bankowego wynika często ze względów legislacyjnych - obligatoryjność realizowania świadczeń pienięŝnych na rachunek bankowy. Interesującym przykładem w tym względzie jest Francja, gdzie w latach 60-tych wprowadzono obowiązek wypłaty wynagrodzenia pracownikowi na jego rachunek bankowy. Widząc wzrost korzystania z rachunku bankowego przez społeczeństwo, rząd Francji w 1978 roku podjął decyzję o wypłacaniu świadczeń wyłącznie na konto bankowe. Działania te spowodowały, Ŝe od 1966 roku, gdzie tylko 17% francuskich gospodarstw domowych posiadało konto bankowe, przez 1972 rok z odsetkiem 62%, do 1984 roku, kiedy to 92% gospodarstw domowych posiadało rachunek bankowy 16. Usługi finansowe skierowane do klienta dotyczą sfery jego płynności (np. spienięŝenie czeku), płatności (np. płacenia rachunków), oszczędności (np. oprocentowania rachunków), poŝyczki/kredytu (np. niewielkie poŝyczki, karty kredytowe czy hipoteka). Konsument, który nie ma dostępu do takich usług musi się zmierzyć z wieloma ograniczeniami 17. Wykluczenie w dostępie do usług finansowych oznacza z jednej strony brak dostępu do usług finansowych, a z drugiej wiąŝe się z wyŝszym kosztem dla gospodarstwa domowego w zakresie operacji gotówkowych. Dla przykładu badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii w 2007 roku przez NCO Save the Children 16 Ibidem, s W. Simpson, J. Buckland, op.cit., s
7 pokazują, Ŝe operacje gotówkowe kosztują rocznie kaŝdy budŝet domowy o ok. 1,5 tys. euro więcej, niŝ gdyby zostały przeprowadzone w sposób bezgotówkowy 18. Aspekt wykluczenia finansowego warto przeanalizować w kontekście kultury płatniczej. Zasadnicze rozbieŝności w zakresie struktury płatności pomiędzy Europą, Stanami Zjednoczonymi i Japonią nie opierają bowiem się na róŝnicach w cenie czy kosztach, lecz są rezultatem istotnych odrębności w zakresie środowiska instytucjonalnego, rozmiaru geograficznego czy kultury. RóŜnice te pokazują, Ŝe w Stanach Zjednoczonych historyczne uwarunkowania spowodowały rozwój rynku czeków, co w Europie nie miało miejsca. Z kolei w Europie wcześniej wprowadzono ogólnokrajowe systemy elektronicznych płatności w porównaniu do Stanów Zjednoczonych 19. W odniesieniu do Stanów Zjednoczonych warto dodać, iŝ udział gotówki w płatnościach konsumentów spadł z 31% w 1974 roku do 20% w 2000 roku. W 2006 roku ok. 40% płatności było dokonywanych kartą debetową lub kredytową. Co więcej, Amerykanin średnio posiada 4,4 karty płatniczej w swoim portfelu 20. Warto równieŝ dodać, iŝ w Europie w czołówce europejskiego rankingu wykorzystania bezgotówkowych form płatności znajduje się pięć krajów: Finlandia, Szwecja, Holandia, Luksemburg, Dania. W krajach tych średnio na mieszkańca przypadało rocznie transakcji bezgotówkowych 21. Zakończenie Instytucja wykluczenia finansowego zwraca uwagę na potrzebę zmian systemowych w krajach o jej wysokim poziomie. Przykłady krajów Europy Zachodniej są dowodem na potrzebę obligatoryjności wypłaty wynagrodzeń na rachunek bankowy. RównieŜ świadczenia państwowe (np. zasiłki, renty) powinny być realizowane w formie przelewu na rachunek bankowy. Działania takie przyczynią się do budowy społeczeństwa ubankowionego w Polsce. Bibliografia: 1. Aggarwal S., Financial Inclusion: Understanding Through Behavioural Perspectives, ZENITH International Journal of Business Economics & Management Research 2012, Vol. 2, Issue M. Iwanicz-Drozdowska, R. Kitala, A. Matuszczyk, A.K. Nowak, Analiza przykładowych inicjatyw z zakresu edukacji finansowej w wybranych krajach wysoko rozwiniętych [w:] Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, M. Iwanicz-Drozdowska (red.), Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2011, s D. B. Humphrey, Retail payments: New contributions, empirical results, and unanswered questions, "Journal of Banking and Finance" 2010, Vol. 34, Issue 8, s M. Thomas, K.K. Desai, S. Seenivasan, How Credit Card Payments Increase Unhealthy Food Purchases: Visceral Regulation of Vices, "Johnson School research Paper Series" 2011, No. 12, s M. Iwanicz-Drozdowska, R. Kitala, A. Matuszczyk, A.K. Nowak, Analiza przykładowych inicjatyw z zakresu edukacji finansowej w wybranych krajach wysoko rozwiniętych [w:] Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, (red.) M. Iwanicz-Drozdowska, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2011, s
8 2. Appleyard L., Community development Finance Institutions (CDFIs): Geographies of financial inclusion in the US and UK, "Geoforum" 2011, Vol. 42, Issue Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion, Directorate- General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Inclusion, Social Policy Aspects of Migration, Streamlining of Social Policies, European Commission Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion, European Commission, march Gloukoviezoff G., Understanding and Combating Financial Exclusion and Overindebtedness in Ireland: A European Perspective, "Studies in Public Policy" 2011, No Humphrey D.B., Retail payments: New contributions, empirical results, and unanswered questions, "Journal of Banking and Finance" 2010, Vol. 34, Issue Iwanicz-Drozdowska M., Kitala R., Matuszczyk A., Nowak A. K., Analiza przykładowych inicjatyw z zakresu edukacji finansowej w wybranych krajach wysoko rozwiniętych [w:] Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, red. M. Iwanicz-Drozdowska, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa Iwanicz-Drozdowska M., Nowak A. K., Rola i znaczenie edukacji finansowej [w:] Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, red. M. Iwanicz- Drozdowska, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa Kurczewska A., Społeczna odpowiedzialność instytucji mikrokredytowych w Europie [w:] Mikrokredyty w Europie sposobem na pobudzenie przedsiębiorczości i walkę z wykluczeniem społecznym, (red.) B. Mikołajczyk, A. Kurczewska, Difin, Warszawa Simpson W., Buckland J., Examining evidence of financial and credit exclusion in Canada from 1999 to 2005, Journal of Socio-Economics 2009, Vol. 38, Issue Strategia rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata (projekt), Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich, Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, luty Thomas M., Desai K.K., Seenivasan S., How Credit Card Payments Increase Unhealthy Food Purchases: Visceral Regulation of Vices, "Johnson School research Paper Series" 2011, No. 12. Abstrakt Stwierdzenie, Ŝe instytucje znaczą, zostało w ostatnich latach znacząco spopularyzowane w naukach ekonomicznych. Instytucje wpływają na funkcjonowanie gospodarki. Negatywny wpływ na ustrój i system gospodarczy (ład gospodarczy) i działanie systemu finansowego wywiera instytucja wykluczenia finansowego. Osoba, która jest wykluczona finansowo nie posiada rachunku bankowego oraz nie ma dostępu do e-płatności. To w konsekwencji prowadzi do wyŝszych kosztów transakcyjnych przez nią ponoszonych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie instytucji wykluczenia finansowego i jej wpływu na sferę płatności bezgotówkowych. 364
9 Financial exclusion in relation to non-cash payments The statement institutions matter has been significantly popularized in economics in recent years. Institutions affect the functioning of the economy. In relation to this, financial exclusion has a negative impact on the economic system (the economic order) and on the functioning of the financial system. A person who is financially excluded will have no bank account nor any access to e-payments. Such a situation leads to higher transaction costs. The purpose of this paper is to discuss the problem of financial exclusion and its impact on the area of non-cash payments. PhD Artur Borcuch, assistant professor, Jan Kochanowski University in Kielce. 365
Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro
Adam Tochmański / Przewodniczący Koalicji na rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego w Narodowym Banku Polskim Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś
Bardziej szczegółowoWykluczenie płatnicze w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej
Konferencja Jak zmniejszyć wykluczenie finansowe w Polsce? Warszawa, 13 grudnia 2010 r. Narodowy Bank Polski Wykluczenie płatnicze w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej Tomasz Koźliński Departament
Bardziej szczegółowoZakończenie Summary Bibliografia
Spis treści: Wstęp Rozdział I Zakresy i ich wpływ na pojmowanie bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1. Zakresy pojmowania bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.1. Zakres wąski bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.2. Zakres
Bardziej szczegółowoSzara strefa w Polsce
Szara strefa w Polsce dr hab. prof. nadzw. Konrad Raczkowski Podsekretarz Stanu Ministerstwo Finansów www.mf.gov.pl Rodzaje nierejestrowanej gospodarki Szara strefa obejmuje działania produkcyjne w sensie
Bardziej szczegółowoCzy warto korzystać z rachunków bankowych i płatności bezgotówkowych?
Szczecin, 21 maja 2012 r. Wstęp bezpłatny! Czy warto korzystać z rachunków bankowych i płatności bezgotówkowych? Adam Tochmański Dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego Narodowy Bank Polski Agenda 1.
Bardziej szczegółowoShadow banking. Dobiesław Tymoczko. Warszawa, 15 listopada 2012 r.
Shadow banking Dobiesław Tymoczko Warszawa, 15 listopada 2012 r. Z. Pozsar i in.: pośrednictwo finansowe, które jest związane z dokonywaniem transformacji terminów zapadalności oraz płynności bez jednoczesnego
Bardziej szczegółowoPolski Sektor Bankowy Współpraca z sektorem MSP Współpraca z funduszami poręczeniowymi i poŝyczkowymi
Polski Sektor Bankowy Współpraca z sektorem MSP Współpraca z funduszami poręczeniowymi i poŝyczkowymi Norbert Jeziolowicz Związek Banków Polskich Gdańsk, 4.9.28 Liczba banków i placówek bankowych w Polsce
Bardziej szczegółowoFORMY PŁATNOŚCI STOSOWANE OBECNIE ORAZ PREFEROWANE
FORMY PŁATNOŚCI STOSOWANE OBECNIE ORAZ PREFEROWANE 2/09/2008-22/10/2008 Znaleziono 329 odpowiedzi z 329 odpowiadających wybranym kryteriom UDZIAŁ Kraj DE - Niemcy 55 (16.7%) PL - Polska 41 (12.5%) DK -
Bardziej szczegółowoPolityka kredytowa w Polsce i UE
Polityka kredytowa Raport Polityka Kredytowa powstał w oparciu o dane zgromadzone przez Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) oraz (ECB) Europejski Bank Centralny. Jest to pierwszy w Polsce tego typu raport odnoszący
Bardziej szczegółowoZ. Pozsar i in.: pośrednictwo finansowe, które jest związane z dokonywaniem transformacji terminów zapadalności oraz płynności bez jednoczesnego
Shadow banking. Z. Pozsar i in.: pośrednictwo finansowe, które jest związane z dokonywaniem transformacji terminów zapadalności oraz płynności bez jednoczesnego dostępu do środków banku centralnego lub
Bardziej szczegółowoOcena skutków podniesienia limitu dla zbliżeniowych transakcji kartami w Polsce bez użycia PIN do 100 PLN
Ocena skutków podniesienia limitu dla zbliżeniowych transakcji kartami w Polsce bez użycia PIN do 100 PLN Dr hab. Michał Polasik Spis treści Cele i założenia projektu Część 1. Polski rynek płatności zbliżeniowych
Bardziej szczegółowoAktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej
Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej dr Ewa Wasilewska II Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa Społeczne wyzwania i problemy XXI wieku. STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO
Bardziej szczegółowoRegulatorzy w trosce o kondycję kredytu hipotecznego podsumowanie ostatnich kuracji i nisze dla biznesu bankowo-ubezpieczeniowego.
Regulatorzy w trosce o kondycję kredytu hipotecznego podsumowanie ostatnich kuracji i nisze dla biznesu bankowo-ubezpieczeniowego. dr Agnieszka Tułodziecka Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego Historyczne
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Bardziej szczegółowoAkademia Dostępne Finanse podsumowanie I odsłony
Adam Tochmański, Dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego NBP Akademia Dostępne Finanse podsumowanie I odsłony Warszawa, 17 maja 2016 r. Akademia Dostępne Finanse podsumowanie I odsłony 2 Agenda Geneza
Bardziej szczegółowoMariola Banach UNIWERSYTET RZESZOWSKI. STUDIA PODYPLOMOWE Mechanizmy funkcjonowania strefy euro VI edycja, rok akademicki 2014/15
UNIWERSYTET RZESZOWSKI Promotor: dr Magdalena Cyrek Mariola Banach STUDIA PODYPLOMOWE Mechanizmy funkcjonowania strefy euro VI edycja, rok akademicki 2014/15 przedstawienie istoty ubóstwa i wykluczenia
Bardziej szczegółowoFINANSE. Rezerwa obowiązkowa. Instrumenty polityki pienięŝnej - podsumowanie. dr Bogumiła Brycz
Rezerwa obowiązkowa FINANSE dr Bogumiła Brycz Zakład Analiz i Planowania Finansowego Rezerwa obowiązkowa - częśćśrodków pienięŝnych zdeponowanych na rachunkach bankowych, jaką banki komercyjne muszą przekazać
Bardziej szczegółowoWykorzystanie Internetu przez młodych Europejczyków
Wykorzystanie Internetu przez młodych Europejczyków Marlena Piekut Oleksandra Kurashkevych Płock, 2014 Pracowanie Zarabianie pieniędzy Bawienie się INTERNET Dokonywanie zakupów Nawiązywanie kontaktów Tadao
Bardziej szczegółowoUczestnictwo europejskich MŚP w programach B+R
Uczestnictwo europejskich MŚP w programach B+R Oczekiwania i bariery Paweł Kaczmarek Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM w Poznaniu Projekt MAPEER SME MŚP a Programy wsparcia B+R Analiza
Bardziej szczegółowoBRE Business Meetings. brebank.pl
BRE Business Meetings Witamy w świecie ekspertów Innowacje a wzrost gospodarczy Ryszard Petru Główny Ekonomista BRE Banku SA Dyrektor Banku ds. Strategii i Nadzoru Właścicielskiego 05.08.2010 r. brebank.pl
Bardziej szczegółowoWydatki na ochronę zdrowia w
Wydatki na ochronę zdrowia w wybranych krajach OECD Seminarium BRE CASE Stan finansów ochrony zdrowia 12 czerwca 2008 r. Agnieszka Sowa CASE, IZP CM UJ Zakres analizy Dane OECD Health Data 2007 (edycja
Bardziej szczegółowoWarszawa, 8 maja 2019 r. BAS- WAPL 859/19. Pan Poseł Jarosław Sachajko Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
BAS- WAPL 859/19 Warszawa, 8 maja 2019 r. Pan Poseł Jarosław Sachajko Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wysokość płatności bezpośrednich w poszczególnych państwach członkowskich w latach 2016-2018
Bardziej szczegółowoPomiar dobrobytu gospodarczego
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Pomiar dobrobytu gospodarczego Uniwersytet w Białymstoku 07 listopada 2013 r. dr Anna Gardocka-Jałowiec EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Bardziej szczegółowoIdiosynkratyczna rzeczywistość less cash, no cash, more cash
Idiosynkratyczna rzeczywistość less cash, no cash, more cash Jakub Górka Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Konferencja No Cash Day Warszawa, 5 kwietnia 2016 r. Rzeczywistość Less Cash Rzeczywistość
Bardziej szczegółowoFinansowanie mediów publicznych
www.pwc.com Finansowanie mediów publicznych Mateusz Walewski, Konferencja PIKE, Poznań, 10 października 2017 Finansowanie mediów publicznych w Europie w dużej części oparte jest o świadczenia o charakterze
Bardziej szczegółowoWłączenie finansowe w Polsce
Włączenie finansowe w Polsce Stan na dziś Justyna Pytkowska 31 marca 2015 Badanie stopnia włączenia w system finansowy Pierwsze badanie, w którym kompleksowo ocenione zostały warunki dostępu i wynikające
Bardziej szczegółowoŹródło: kwartalne raporty NBP Informacja o kartach płatniczych
Na koniec I kwartału 2018 r. na polskim rynku znajdowały się 39 590 844 karty płatnicze, z czego 35 528 356 (89,7%) to karty klientów indywidualnych, a 4 062 488 (10,3%) to karty klientów biznesowych.
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 21 października 2014 r. Poz. 1427
Warszawa, dnia 21 października 2014 r. Poz. 1427 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 15 października 2014 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu przekazywania informacji Narodowemu Bankowi
Bardziej szczegółowoREGULACJE PRAWNE W KONTEKŚCIE WŁĄCZENIA FINANSOWEGO W POLSCE
REGULACJE PRAWNE W KONTEKŚCIE WŁĄCZENIA FINANSOWEGO W POLSCE Prof. dr hab. Małgorzata Iwanicz-Drozdowska Dr Ewa Cichowicz Szkoła Główna Handlowa w Warszawie WYKLUCZENIE FINANSOWE Proces, w którym obywatele
Bardziej szczegółowoCzy widać chmury na horyzoncie? dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A.
Czy widać chmury na horyzoncie? dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A. W której fazie cyklu gospodarczego jesteśmy? Roczna dynamika PKB Polski (kwartał do kwartału poprzedniego
Bardziej szczegółowoŚniadanie prasowe Warszawa, 1 lutego 2012 r. Problematyka opłaty interchange na rynku bezgotówkowych płatności kartowych w Polsce
Śniadanie prasowe Warszawa, 1 lutego 2012 r. Problematyka opłaty interchange na rynku bezgotówkowych płatności kartowych w Polsce Adam Tochmański Dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego NBP Agenda 1.
Bardziej szczegółowoWYZWANIA NA RYNKU ENERGII
BLOK TEMATYCZNY: Zrównoważone finansowanie infrastruktury WYZWANIA NA RYNKU ENERGII Nowe oferty dostawców i zmienione zachowania użytkowników dr Andrzej Cholewa dr Jana Pieriegud Sopot, 26 czerwca 2013
Bardziej szczegółowoDlaczego jedne kraje są biedne a inne bogate?
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Dlaczego jedne kraje są biedne a inne bogate? Od czego zależy rozwój i dobrobyt? Uniwersytet w Białymstoku 17 maja 2012 r. dr Anna Gardocka-Jałowiec EKONOMICZNY UNIWERSYTET
Bardziej szczegółowoWyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016 11-2002 5-2003 11-2003
Bardziej szczegółowoWPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Bardziej szczegółowoFORUM NOWOCZESNEGO SAMORZĄDU
FORUM NOWOCZESNEGO SAMORZĄDU Krzysztof Pietraszkiewicz Prezes Związku Banków Polskich Warszawa 02.12.2015 Transformacja polskiej gospodarki w liczbach PKB w Polsce w latach 1993,2003 i 2013 w mld PLN Źródło:
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro część I Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Mierniki dobrobytu gospodarczego Przemysław Pluskota Uniwersytet Szczeciński 05 listopada 2015r. Mierniki dobrobytu gospodarczego MIERZENIE ROZMIARÓW AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ PKB PKB per capita PNB W gospodarce
Bardziej szczegółowoPodział środków budżetowych w Unii Europejskiej. Politologia, PUW 2008 Wojciech St. Mościbrodzki,
Podział środków budżetowych w Unii Europejskiej Politologia, PUW 2008 Wojciech St. Mościbrodzki, www.wojmos.com wojmos@wojmos.com Budżet UE Budżet UE tworzony jest z kilku źródeł. Należą do nich m.in..
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK IV Stawki mające zastosowanie w umowie
ZAŁĄCZNIK IV Stawki mające zastosowanie w umowie A. Wolontariat, staże i praca 1. Podróż Uwaga: Dystans podroży oznacza odległość w jedną stronę, z miejsca rozpoczęcia wyjazdu uczestnika do miejsca wydarzenia,
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro dr Marta Musiał Katedra Bankowości i Finansów Porównawczych Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytet Szczeciński 17 listopad 2016 r. PLAN
Bardziej szczegółowoWizja rozwoju rolnictwa wg przedstawicieli nauki - aspekty środowiskowe -
Wizja rozwoju rolnictwa wg przedstawicieli nauki - aspekty środowiskowe - IV KONGRES POLSKIEGO ROLNICTWA 1 XII 2018 Poznań dr hab. Mariusz Matyka prof. nadzw. Rolnictwo vs środowisko Problem nieracjonalnego
Bardziej szczegółowoPROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK
29.2.207 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 536 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 208 ROK Końcowe miesiące roku to dla większości menedżerów i specjalistów
Bardziej szczegółowoEdukacja a rynek pracy. dr Dariusz Danilewicz Katedra Rozwoju Kapitału Ludzkiego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Edukacja a rynek pracy dr Dariusz Danilewicz Katedra Rozwoju Kapitału Ludzkiego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Rynek pracy co to? Zatrudnianie nie jest koniecznością Rynek pracy jako całość to byt
Bardziej szczegółowoWyzwania polityki ludnościowej wobec prognoz demograficznych dla Polski i Europy
Wyzwania polityki ludnościowej wobec prognoz demograficznych dla Polski i Europy Grażyna Marciniak Główny Urząd Statystyczny IV. Posiedzenie Regionalnego Forum Terytorialnego, Wrocław 8 grudnia 215 r.
Bardziej szczegółowoCzy równe dopłaty bezpośrednie w UE byłyby sprawiedliwe? Prof. J. Kulawik, Mgr. inż. A. Kagan, Dr B. Wieliczko
Czy równe dopłaty bezpośrednie w UE byłyby sprawiedliwe? Prof. J. Kulawik, Mgr. inż. A. Kagan, Dr B. Wieliczko Teza do potwierdzenia Zawodność rynku i państwa a rolnictwo Efektywne dostarczanie dobra publicznego
Bardziej szczegółowoPROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 2017 ROK
07.06.206 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 56 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 207 ROK Jak wynika z prognoz Komisji Europejskiej na 207 rok, dynamika realnego
Bardziej szczegółowoCzy w Polsce nadchodzi era bankowości korporacyjnej? Piotr Popowski - Lider Doradztwa Biznesowego dla Instytucji Biznesowych Sopot, 25 czerwca 2013
Czy w Polsce nadchodzi era bankowości korporacyjnej? Piotr Popowski - Lider Doradztwa Biznesowego dla Instytucji Biznesowych Sopot, 25 czerwca 2013 Agenda Bankowość korporacyjna w Polsce na tle krajów
Bardziej szczegółowoBRANŻA STOLARKI BUDOWLANEJ PO PIERWSZYM PÓŁROCZU 2012 ROKU. Gala Stolarki Budowlanej 2012
BRANŻA STOLARKI BUDOWLANEJ PO PIERWSZYM PÓŁROCZU 2012 ROKU Gala Stolarki Budowlanej 2012 Warszawa, 26.09.2012 SYTUACJA GOSPODARCZA ORAZ NASTROJE SPOŁECZNE W UNII EUROPEJSKIEJ SYTUACJA GOSPODARCZA W UE
Bardziej szczegółowoDojrzałość cyfrowa sektora bankowego w Europie Środkowo-Wschodniej CE Digital Banking Maturity. Kongres Bankowości Detalicznej 24 listopada 2016
Dojrzałość cyfrowa sektora bankowego w Europie Środkowo-Wschodniej CE Digital Banking Maturity Kongres Bankowości Detalicznej 24 listopada 2016 Rola Internetu, szczególnie mobilnego, istotnie wzrosła w
Bardziej szczegółowoRozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych
Rozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych VI Ogólnopolska Konferencja Polskich Stacji Narciarskich i Turystycznych Białka Tatrzańska, 2 4 czerwca 2014 r. Wydatki w gospodarce turystycznej
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty. Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt?
Akademia Młodego Ekonomisty Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt? dr Anna Gardocka-Jałowiec Uniwersytet w Białymstoku 7 marzec 2013 r. Dobrobyt, w potocznym rozumieniu, utożsamiać można
Bardziej szczegółowoWarunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski
Warunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski Wojciech Burzyński Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Warszawa, 8 kwietnia
Bardziej szczegółowoInformacja na temat rozwiązań dotyczących transgranicznej działalności zakładów ubezpieczeń w Unii Europejskiej
Informacja na temat rozwiązań dotyczących transgranicznej działalności zakładów ubezpieczeń w Unii Europejskiej Notatka prezentuje wybrane informacje statystyczne o działalności zagranicznych zakładów
Bardziej szczegółowoObniżenie wieku emerytalnego: Straty dla przyszłych emerytów, pracujących i gospodarki
Rząd przyjął najgorszy z rozważanych wariantów decydując się na bezwarunkowe obniżenie wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Na tej decyzji stracą wszyscy przyszli emeryci, pracujący
Bardziej szczegółowoElementy systemu podatkowego
Elementy systemu podatkowego I. ogólne prawo podatkowe 1. zobowiązania podatkowe i postępowanie podatkowe ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa 1 2. kontrola skarbowa -ustawa z dnia 28 września
Bardziej szczegółowo(4) Belgia, Niemcy, Francja, Chorwacja, Litwa i Rumunia podjęły decyzję o zastosowaniu art. 11 ust. 3 rozporządzenia
L 367/16 23.12.2014 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) NR 1378/2014 z dnia 17 października 2014 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 oraz załączniki
Bardziej szczegółowoAgroturystyka w Polsce na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej
dr Lucyna Przezbórska-Skobiej Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej w Agrobiznesie Agroturystyka w Polsce na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej Międzynarodowa
Bardziej szczegółowoAnaliza baz danych dot. rynku nieruchomości w Polsce. najważniejsze wnioski i rekomendacje
Analiza baz danych dot. rynku nieruchomości w Polsce najważniejsze wnioski i rekomendacje Rynek kredytów hipotecznych będzie odgrywał coraz większą rolę w polskiej gospodarce i działalności krajowych banków
Bardziej szczegółowoOferta produktów ubezpieczeniowych (działalność komercjna)
Oferta produktów ubezpieczeniowych (działalność komercjna) KUKE KUKE jest specjalistą w ubezpieczaniu należności eksportowych realizowanych na warunkach kredytowych do blisko 200 krajów świata. Polski
Bardziej szczegółowoMapa Unii Europejskiej
Mapa Unii Europejskiej 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: nazwy państw Unii Europejskiej, nazwy stolic państw Unii Europejskiej, flagi państw Unii Europejskiej. b) Umiejętności Uczeń potrafi: wskazać
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 30/6 2.2.2018 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2018/162 z dnia 23 listopada 2017 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 oraz załączniki II
Bardziej szczegółowoURZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO Warszawa, 10 lutego 2012 r.
DZIAŁALNOŚĆ ZAGRANICZNYCH ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ W POLSCE ORAZ KRAJJOWYCH ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ ZA GRANICĄ W 2010 R.. URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO Warszawa, 10 lutego 2012 r. Autorzy: Przemysław Rodziewicz
Bardziej szczegółowoDziałalność innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce na tle państw Unii Europejskiej
2011 Paulina Zadura-Lichota, p.o. dyrektora Departamentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności PARP Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce na tle państw Unii Europejskiej Warszawa, 1 lutego
Bardziej szczegółowoStatystyka wniosków TOI 2011
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Statystyka wniosków TOI 2011 Konkurs 2011 Wnioski TOI w PL lata 2007-2011 KONKURS Dostępny budżet TOI w PL (euro)
Bardziej szczegółowoZagraniczna mobilność studentów niepełnosprawnych oraz znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej PO WER 2017/2018
Zagraniczna mobilność studentów niepełnosprawnych oraz znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej PO WER 2017/2018 Od 2014 roku PW bierze udział w projekcie Zagraniczna mobilność studentów niepełnosprawnych
Bardziej szczegółowo- jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego.
Fundusze hedgingowe i private equity - jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego. Dr Małgorzata Mikita Wyższa Szkoła a Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie Do grupy inwestycji alternatywnych
Bardziej szczegółowowww.stat.gov.pl GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY @ www.stat.gov.pl W jakim stopniu jesteśmy wyposażeni w komputery, i urządzenia przenośne? Do jakich celów wykorzystujemy? Rozwój telekomunikacji i informatyki w ostatnich latach
Bardziej szczegółowoZabezpieczenie emerytalne wyzwania i perspektywy
Zabezpieczenie emerytalne wyzwania i perspektywy Maciej Żukowski Konferencja O ubezpieczeniu w polityce społecznej z okazji Jubileuszu Profesora Tadeusza Szumlicza SGH, Warszawa, 22.01.2015 r. Plan Zabezpieczenie
Bardziej szczegółowoZatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Trendy na polskim rynku pracy 80 75 Wskaźnik zatrudnienia Wskaźnik aktywności Stopa bezrobocia 20 18 70 16 65 60 14 55 12 50 10 45 8 40 35 6 30 4 Turcja
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓś. Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 45/2010
RYNEK ZBÓś TENDENCJE CENOWE Ceny krajowe w skupie W pierwszym tygodniu listopada br. na rynku krajowym przewaŝały wzrosty cen zbóŝ. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW,
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Towar. Wg ZSRIR (MRiRW) r.
EUR/t RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu zbóż Na rynku krajowym na przełomie stycznia i lutego 2018 r. ceny pszenicy konsumpcyjnej i jęczmienia paszowego uległy obniżeniu, a żyta konsumpcyjnego i
Bardziej szczegółowoOdsetek gospodarstw domowych posiadających szerokopasmowy dostęp do Internetu w domu
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH Wskaźniki Zrównoważonego Rozwoju. Moduł krajowy Więcej informacji: w kwestiach merytorycznych dotyczących: wskaźników krajowych oraz na poziomie
Bardziej szczegółowoSzykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA]
Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] data aktualizacji: 2018.05.25 GfK prognozuje, iż w 2018 r. w 28 krajach członkowskich Unii Europejskiej nominalny
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK IV Stawki mające zastosowanie w umowie
ZAŁĄCZNIK IV Stawki mające zastosowanie w umowie A. Wolontariat, staże i praca 1. Podróż Poniższe stawki maja zastosowanie do działań wolontariatu, staży i miejsc pracy: Tabela 1 stawki na podróż Stawki
Bardziej szczegółowoRYNEK ZBÓŻ. Towar. Wg ZSRIR (MRiRW) r.
RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny zakupu zbóż Na rynku krajowym w pierwszym tygodniu kwietnia 2018 r. wzrosły ceny większości monitorowanych zbóż. W dniach 2 8.04.2018 r. w zakładach zbożowych objętych
Bardziej szczegółowoBanki i firmy pożyczkowe na rynku kredytowym. dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A 21 Listopada 2018 roku
Banki i firmy pożyczkowe na rynku kredytowym dr Mariusz Cholewa Prezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A 21 Listopada 2018 roku!1 Aktywność kredytowa Polaków na tle Unii Europejskiej Kredyty mieszkaniowe
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Ekonomiczna
Współczesne tendencje na rynku pracy DrCecylia Sadowska Snarska Snarska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku 1. Uwarunkowania demograficzne rynku pracy. 2. Kierunki zmian w popytowej stronie rynku pracy.
Bardziej szczegółowoWPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ
WPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ dr Anna Stępniak-Kucharska Uniwersytet Łódzki Plan wystąpienia 1. 2. 3. 4. Cel referatu Dane źródłowe Pojęcie wolności gospodarczej
Bardziej szczegółowo31-052 Kraków ul. Miodowa 41 tel./fax: (12) 426 20 61 e-mail: redakcja@rynekpracy.pl www.sedlak.pl www.rynekpracy.pl www.wynagrodzenia.
Oferta sprzedaży raportu: Wydajność pracy w Polsce OFERTA SPRZEDAŻY RAPORTU Wydajność pracy w Polsce Kraków 2012 31-052 Kraków ul. Miodowa 41 tel./fax: (12) 426 20 61 e-mail: redakcja@rynekpracy.pl www.sedlak.pl
Bardziej szczegółowoZakupy on-line w europejskich gospodarstwach domowych. dr inż. Marlena Piekut Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych Politechnika Warszawska
Zakupy on-line w europejskich gospodarstwach domowych dr inż. Marlena Piekut Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych Politechnika Warszawska Cel badania Identyfikacja zakresu wykorzystania handlu elektronicznego
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce
Ubezpieczenia w liczbach 216 Rynek ubezpieczeń w Polsce Ubezpieczenia w liczbach 216 Rynek ubezpieczeń w Polsce Autorem niniejszej broszury jest Polska Izba Ubezpieczeń. Publikacja chroniona jest prawami
Bardziej szczegółowoPodatek od niektórych instytucji finansowych - zagrożenie dla klientów ubezpieczycieli. Warszawa, 21 lutego 2011 r.
Podatek od niektórych instytucji finansowych - zagrożenie dla klientów ubezpieczycieli Warszawa, 21 lutego 2011 r. Udział ubezpieczeń w gospodarce Składka przypisana brutto z ubezpieczeń majątkowych oraz
Bardziej szczegółowoPorównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej
Narodowy Bank Polski Departament Systemu Płatniczego Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej za 2009 rok Warszawa, styczeń 2011 r. SPIS
Bardziej szczegółowodr Sławomir Nałęcz Z-ca dyr. Dep. Badań Społecznych i Warunków Życia Główny Urząd Statystyczny
dr Sławomir Nałęcz Z-ca dyr. Dep. Badań Społecznych i Warunków Życia Główny Urząd Statystyczny Wyniki Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2002, 2011. Wskaźnik NEET w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoWolniej na drodze do równości
zarządzanie różnorodność Wolniej na drodze do równości Kobiety w zarządach spółek giełdowych Fundacja Liderek Biznesu przygotowała raport Kobiety we władzach spółek giełdowych w Polsce. Czas na zmiany,
Bardziej szczegółowoWynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej
Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej Płaca minimalna w krajach unii europejskiej Spośród 28 państw członkowskich Unii Europejskiej 21 krajów posiada regulacje dotyczące wynagrodzenia
Bardziej szczegółowoSystem finansowy w Polsce. dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl
System finansowy w Polsce dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl Segmenty sektora finansowego (w % PKB) 2 27 212 Wielkość systemu finansowego
Bardziej szczegółowoKONSULTACJE NA TEMAT RÓŻNORODNOŚCI W MIEJSCU PRACY ORAZ ANTYDYSKRYMINACJI
KONSULTACJE NA TEMAT RÓŻNORODNOŚCI W MIEJSCU PRACY ORAZ ANTYDYSKRYMINACJI 14.06.2005-15.07.2005 Znaleziono 803 odpowiedzi z 803 odpowiadających wybranym kryteriom Proszę wskazać główny sektor działalności
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia w liczbach 2012. Rynek ubezpieczeń w Polsce
Ubezpieczenia w liczbach 2012 Rynek ubezpieczeń w Polsce Ubezpieczenia w liczbach 2012 Rynek ubezpieczeń w Polsce Autorem niniejszej broszury jest Polska Izba Ubezpieczeń. Jest ona chroniona prawami autorskimi.
Bardziej szczegółowoRYNEK JAJ SPOŻYWCZYCH. Nr 36/ września 2014 r.
M I N I S T E R S T W O R O L N I C T W A I R O Z W O J U W S I ZINTEGROWANY SYSTEM ROLNICZEJ INFORMACJI RYNKOWEJ Podstawa prawna : Ustawa z dnia 30 marca 2001 r. o rolniczych badaniach rynkowych (Dz.
Bardziej szczegółowoRynek zdrowotny w Polsce - wydatki państwa i obywateli na leczenie w kontekście pakietu onkologicznego
Rynek zdrowotny w Polsce - wydatki państwa i obywateli na leczenie w kontekście pakietu onkologicznego Jakub Szulc Dyrektor EY Prawo i finanse w ochronie zdrowia Warszawa, 9 grudnia 2014 r. Wydatki bieżące
Bardziej szczegółowoWykorzystanie możliwe wyłącznie z podaniem źródła
M I N I S T E R S T W O R O L N I C T W A I R O Z W O J U W S I ZINTEGROWANY SYSTEM ROLNICZEJ INFORMACJI RYNKOWEJ Podstawa prawna : Ustawa z dnia 30 marca 2001 r. o rolniczych badaniach rynkowych (Dz.
Bardziej szczegółowoLeasing nowa jakość na rynku motoryzacyjnym
Leasing nowa jakość na rynku motoryzacyjnym What s going on in the Automotive Industry?! Warszawa, 22-23 października 2008 Andrzej Sugajski Dyrektor Generalny Związek Polskiego Leasingu www.leasing.org.pl
Bardziej szczegółowoRYNEK JAJ SPOŻYWCZYCH. Nr 41/ października 2014 r.
M I N I S T E R S T W O R O L N I C T W A I R O Z W O J U W S I ZINTEGROWANY SYSTEM ROLNICZEJ INFORMACJI RYNKOWEJ Podstawa prawna : Ustawa z dnia 30 marca 2001 r. o rolniczych badaniach rynkowych (Dz.
Bardziej szczegółowoMonitor Konwergencji Nominalnej
Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer 11 / 01 Monitor Konwergencji Nominalnej Kontakt: tel. (+ ) 9 00 9 0 fax (+ ) 9 1 e-mail: dziennikarze @mf.gov.pl Ministerstwo Finansów
Bardziej szczegółowoUnijny rynek gazu model a rzeczywistość. Zmiany na europejskich rynkach gazu i strategie największych eksporterów Lidia Puka PISM, 21.06.2012 r.
Unijny rynek gazu model a rzeczywistość Zmiany na europejskich rynkach gazu i strategie największych eksporterów Lidia Puka PISM, 21.06.2012 r. Analiza trendów Wydobycie gazu w UE w 2010 r. Holandia Wielka
Bardziej szczegółowoSytuacja osób po 50 roku życia na śląskim rynku pracy. Konferencja Kariera zaczyna się po 50-tce Katowice 27 stycznia 2012 r.
Sytuacja osób po 50 roku życia na śląskim rynku pracy Konferencja Kariera zaczyna się po 50-tce Katowice 27 stycznia 2012 r. W grudniu 2011 roku potencjał ludności w województwie szacowany był na 4,6 mln
Bardziej szczegółowo