4. Orzecznictwo o niepełnosprawności do celów pozarentowych

Transkrypt

1 4. Orzecznictwo o niepełnosprawności do celów pozarentowych Podstawa prawna: - Ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z późń. Zm.), - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dn. 15 lipca 2003 r., w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. Nr 139, poz. 1328), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 1 lutego 2002 r., w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz.U. Nr 17, poz. 161). 1. Instytucja zajmująca się orzekaniem. Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności do celów pozarentowych wydaje Powiatowy/Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. UWAGA: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności otrzymują przede wszystkim te osoby, które nie posiadają orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień doręcza się na piśmie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia posiedzenia w sprawie wydania orzeczenia. 2. Miejsce złożenia wniosku. Wniosek o wydanie orzeczenia składa się w powiatowym zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności. Nie w każdym powiecie znajduje się Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności, dlatego może być sytuacja, że zostaniemy skierowani do sąsiedniego powiatu. Wniosek powinien być rozpatrzony nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia jego złożenia. W przypadkach bardziej skomplikowanych wniosek powinien być rozpatrzony nie później niż w ciągu 2 miesięcy od daty złożenia wniosku. 3. Procedura uzyskania orzeczenia. Zespoły orzekają na wniosek: - osoby zainteresowanej, - przedstawiciela ustawowego tej osoby, - przedstawiciela ustawowego dziecka. Wniosek można także złożyć za pośrednictwem Ośrodka Pomocy Społecznej, wówczas osoba zainteresowana albo jej przedstawiciel ustawowy musi wyrazić zgodę na złożenie wniosku w jej imieniu.

2 Wniosek o wydanie orzeczenia powinien zawierać: - dane osobowe: imię i nazwisko wnioskodawcy, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, numer ewidencyjny PESEL, - cel uzyskania orzeczenia (np. uzyskanie świadczeń finansowych z pomocy społecznej, posiadania uprawnień do korzystania z ulg, karty parkingowej, możliwości korzystania z warsztatu terapii zajęciowej), - dane dotyczące sytuacji społecznej i zawodowej, informację o tym, czy dana osoba ubiegała się wcześniej o ustalenie niepełnosprawności i czy pobiera świadczenia z ubezpieczenia społecznego), - oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku. Poza tym wymagane jest: - zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką znajduje się wnioskodawca (może to być lekarz pierwszego kontaktu), zaświadczenie takie ważne jest 30 dni od daty wydania i w tym czasie należy złożyć wniosek, - do wniosku o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień należy dołączyć dokumentację medyczną (kserokopie), kserokopie orzeczenia o inwalidztwie (KIZ) lub niezdolności do pracy (ZUS) oraz inne posiadane dokumenty, mogące mieć wpływ na ustalenie wskazań do ulg i uprawnień. Po złożeniu wniosku o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień, Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności zwraca się do właściwego organu rentowego o udostępnienie kopii orzeczenia o niezdolności do pracy lub zaliczeniu do jednej z grup inwalidów. Jeżeli przedłożona wraz z wnioskiem dokumentacja jest niewystarczająca do wydania orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień, przewodniczący zespołu zawiadamia na piśmie o konieczności jej uzupełnienia. Wyznacza także termin złożenia brakującej dokumentacji. Nie uzupełnienie jej w określonym terminie powoduje pozostanie wniosku bez rozpoznania. Powiadomienie o terminie posiedzenia składu orzekającego (takie powiadomienie otrzymuje się zazwyczaj w formie listownej) z wezwaniem do stawienia się w Zespole powinno otrzymać się najpóźniej na dwa tygodnie przed terminem posiedzenia. Natomiast w przypadku braku wezwania do stawiennictwa powiadomienie zawiera wyłącznie termin rozpatrzenia wniosku. UWAGA: wymagane druki wniosku do wypełnienia oraz zaświadczenia lekarskiego można otrzymać w Powiatowym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności. 4. Rozpatrywanie wniosku. Wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności rozpatruje co najmniej dwuosobowy skład orzekający, natomiast wniosek o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień rozpatruje jednoosobowo lekarz, członek powiatowego zespołu.

3 Jeżeli osoba wezwana na posiedzenie składu orzekającego nie stawi się w wyznaczonym terminie, jej wniosek pozostaje nierozpoznany. Natomiast, gdy obecność została usprawiedliwiona ważnymi przyczynami lub zdarzeniami losowymi, przewodniczący wyznacza nowy termin. Powiatowe zespoły przy orzekaniu stopnia niepełnosprawności danej osoby biorą pod uwagę: - zaświadczenie lekarskie oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności, - ocenę stanu zdrowia wydanego przez lekarza Zespołu, określającego trwałe lub czasowe naruszenie sprawności organizmu, - wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje, - ewentualną zdolność do wykonywania pracy z uwzględnieniem warunków w jakich praca może być wykonywana (np. czy osoba może pracować jedynie w warunkach pracy chronionej). Przy ocenie zachowania zdolności do pracy osoby, która nie była wcześniej zatrudniona, bierze się pod uwagę czy i jakie zatrudnienie mogłaby podjąć przy uwzględnieniu jej wykształcenia i posiadanych kwalifikacji przy obniżonej sprawności organizmu, porównując do osoby o podobnym wykształceniu i kwalifikacjach w pełni sprawnej psychicznie i fizycznie, - możliwość przywrócenia zdolności danej osoby do pracy wykonywanej do tej pory lub innej poprzez leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe. 5. Ocena stanu zdrowia i wydanie orzeczenia. Przewodniczący składu orzekającego, aby wydać orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności sporządza, na podstawie badania, ocenę stanu zdrowia dziecka lub osoby dorosłej. Jeżeli dana osoba lub dziecko nie mogą uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej i nie rokującej poprawy choroby, uniemożliwiającej osobiste stawienie się na posiedzeniu składu orzekającego, co potwierdzone jest zaświadczeniem lekarskim, badanie przeprowadza się w miejscu pobytu tej osoby lub dziecka. Należy wtedy we wniosku zaznaczyć w odpowiedniej rubryce, iż nie jest możliwe samodzielne przybycie na posiedzenie składu orzekającego. W przypadku, gdy lekarz orzecznik uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, może być ona wydana bez badania. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności może wydać orzeczenie o zaliczeniu do: 1. Znacznego stopnia niepełnosprawności: co oznacza osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu, które uniemożliwia

4 danej osobie samodzielne zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych bez pomocy innych osób (za które uważa się samoobsługę, poruszanie się, komunikację). 2. Umiarkowanego stopnia niepełnosprawności: co oznacza osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. 3. Lekkiego stopnia niepełnosprawności: co oznacza osobę o naruszonej sprawności organizmu, która powoduje w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne. UWAGA: zaliczenie do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza zatrudnienia danej osoby na otwartym rynku pracy (poza zakładamy pracy chronionej). Pracodawca, który chce zatrudnić osobę o takim stopniu niepełnosprawności musi przystosować stanowisko pracy do potrzeby osoby niepełnosprawnej i uzyskać pozytywną ocenę Państwowej Inspekcji Pracy. Posiadanie orzeczenia wydanego przez Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności pozwala korzystać z następujących form pomocy, bądź uprawnień: - w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia, możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia, korzystania ze szkoleń (także specjalistycznych) czy korzystanie z uprawnień przysługujących pracownikom będącym osobami niepełnosprawnymi (np. prawo do dodatkowych urlopów i przerw w pracy); - z ulg, np. podatkowych, komunikacyjnych, zwolnienia z opłat radiowo telewizyjnych; - w zakresie rehabilitacji społecznej, np. możliwość uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej, turnusach rehabilitacyjnych, - w zaopatrzeniu w przedmioty ortopedyczne (kule, laski, protezy, wózki itp.), środki pomocnicze ( np. przedmioty higieny osobistej) oraz pomoce techniczne ułatwiające codzienne funkcjonowanie; - z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych świadczonych przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki; - do zasiłku pielęgnacyjnego i innych świadczeń rodzinnych, np. dodatków do zasiłku rodzinnego. UWAGA: należy pamiętać, że korzystanie z określonych ulg i uprawnień uzależnione jest od orzeczonego stopnia niepełnosprawności oraz od przyczyny niepełnosprawności.

5 6. Wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień. Osoby, które posiadają orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym wydane przed r. lub orzeczenia o niezdolności do pracy, chcąca uzyskać orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień, czy w celu uzyskania legitymacji osoby niepełnosprawnej lub karty parkingowej przysługujących osobom niepełnosprawnym z tytułu określonych przyczyn niepełnosprawności, winna złożyć stosowny wniosek do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Owy Zespół ma prawo żądać od właściwych organów rentowych udostępnienia kopii orzeczenia. 7. Termin, na jaki wydawane jest orzeczenie. Powiatowe Zespoły orzekają o stopniu niepełnosprawności na stale lub na czas określony. Niepełnosprawność dziecka orzeka się na czas określony, ale jest to okres nie dłuższy niż do ukończenia przez nie 16 roku życia. Po tym czasie dziecko może uzyskać orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Wskazania do ulg i uprawnień W orzeczeniu Powiatowego Zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące w szczególności: 1) odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby, 2) szkolenia, w tym specjalistycznego, 3) zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej, 4) uczestnictwa w terapii zajęciowej, 5) konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, 6) korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, 7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, 8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, 9) spełnienia przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.

6 8. Niepełnosprawność dzieci do 16 roku życia. Dzieci do 16 roku życia zalicza się (bez określenia stopnia niepełnosprawności) do osób niepełnosprawnych wówczas, gdy mają naruszoną sprawność fizyczną i psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. Dzieci, które spełniają powyższe warunki, mogą ubiegać się, za pośrednictwem przedstawiciela ustawowego o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności. 9. Ponowne ustalenie niepełnosprawności. Osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony może wystąpić z wnioskiem o wydanie orzeczenia o ponowne ustalenie niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności. W przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności może wystąpić z wnioskiem o ponowne wydanie orzeczenia z uwzględniającego zmianę stanu zdrowia. W przypadku, gdy załączona dokumentacja medyczna oraz badanie osoby, która złożyła ponowny wniosek nie wskazują na zmianę stanu zdrowia, skład orzekający wydaje orzeczenie o odmowie wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności. 10. Odwołanie od orzeczenia Powiatowego Zespołu. Postępowanie odwoławcze Odwołanie od orzeczenia Powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności przysługuje do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, w terminie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia. Odwołanie składa się za pośrednictwem powiatowego zespołu ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności, który wydał orzeczenia. Od orzeczenia wydanego przez wojewódzki zespół przysługuje odwołanie do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem organu, który wydała orzeczenie, tj. wojewódzkiego zespołu. Postępowanie w sprawach odwołań jest wolne od kosztów i opłat sądowych. Powiatowy Zespół, który wydał orzeczenie, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy do wojewódzkiego zespołu, w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania. Jeżeli natomiast powiatowy zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje nowe orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie. W postępowaniu odwoławczym przed wojewódzkim zespołem, w sprawach o ustalenie niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, stosuje się taki sam tryb postępowania, jak przed zespołem powiatowym.

7 11. Symbol przyczyn niepełnosprawności: 01-U upośledzenie umysłowe 02-P - choroby psychiczne 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 04-O choroby narządu wzroku 05-R upośledzenie narządu ruchu 06-E epilepsja 07-S choroby układu oddechowe i krążenia 08-T choroby układu pokarmowego 09-M choroby układu moczowo-płciowego 10-N choroby neurologiczne 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego. Orzeczenie może zawierać więcej niż jeden, ale nie więcej niż trzy symbole przyczyn niepełnosprawności, które wpływają na zaburzenia funkcji organizmu. Opracowała: Anita Wereda. Źródło: Informator przewodnik osoby niepełnosprawnej, PFRON Warszawa Dnia: 7 marca 2008 r.