POLSKIE REGULACJE PRAWNE, NA TLE PRZEPISÓW UNII EUROPEJSKIEJ, DOTYCZĄCE ZAWARTOŚCI PESTYCYDÓW
|
|
- Elżbieta Kozieł
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ECOLOGICAL CHEMISTRY AND ENGINEERING S Vol. 15, No Angelika BEYER* 1 i Marek BIZIUK* POLSKIE REGULACJE PRAWNE, NA TLE PRZEPISÓW UNII EUROPEJSKIEJ, DOTYCZĄCE ZAWARTOŚCI PESTYCYDÓW W PRODUKTACH śywnościowych POLISH REGULATIONS, COMPARING WITH EUROPEAN UNION LEGISLATION, RELATING TO PESTICIDES CONTENT IN FOODSTUFFS Streszczenie: Zanieczyszczenia Ŝywności, m.in. pestycydy, występują w róŝnych produktach spoŝywczych często w ilościach śladowych, stanowiąc mimo to powaŝne zagroŝenie dla zdrowia człowieka. Prowadzone obecnie badania składu określonych produktów spoŝywczych i surowców rolniczych oraz występujących w nich zanieczyszczeń, wykonywane na zlecenie producentów, importerów i eksporterów Ŝywności, a takŝe organizacji odpowiedzialnych za monitoring oraz urzędową kontrolę Ŝywności, mają na celu wyeliminowanie środków spoŝywczych o niewłaściwej jakości zdrowotnej i ochronę zdrowia publicznego. Odpowiednie regulacje prawne, takie same dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej, stanowią jeden z podstawowych warunków prowadzenia handlu oraz swobodnego obrotu Ŝywnością pomiędzy państwami członkowskimi UE w rozumieniu art. 23 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejska. Konieczność przestrzegania wymagań legislacyjnych jest bezsporna, zwłaszcza Ŝe za jakość produktów Ŝywnościowych odpowiadają ich producenci. Z tego względu producenci, eksporterzy i importerzy Ŝywności w trosce o spełnienie stawianych im wymagań i jednocześnie dbając o konkurencyjność wprowadzanych na rynek produktów spoŝywczych są zainteresowani ułatwionym dostępem do odpowiednich aktów prawnych. NaleŜy podkreślić, Ŝe oznaczanie zanieczyszczeń obecnych w Ŝywności jest stałym elementem związanym z jej produkcją i bezpieczeństwem. A przepisy prawne jej dotyczące powinny być łatwo dostępne, jasne i jednoznaczne. Słowa kluczowe: pestycydy, Ŝywność, wymagania legislacyjne, analiza próbki, najwyŝsze dopuszczalne poziomy pozostałości Wstęp We wszystkich produktach Ŝywnościowych znajdują się róŝnorodne zanieczyszczenia zarówno organiczne, jak i nieorganiczne (niektóre poniŝej granicy oznaczalności). Jednocześnie, Ŝywność, jako produkt handlowy, jest wymieniana pomiędzy poszczególnymi * Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska, ul. G. Narutowicza 11/12, Gdańsk, tel , fax Autor do korespondencji: angelika.beyer@gmail.com
2 30 Angelika Beyer i Marek Biziuk krajami. Dlatego teŝ naturalna wydaje się konieczność istnienia międzynarodowych regulacji prawnych dotyczących m.in. dopuszczalnego poziomu zanieczyszczenia Ŝywności. Rolę taką w najszerszym stopniu spełnia Kodeks śywnościowy, czyli Codex Alimentarius. Jednocześnie, regionalnie istnieją Ŝywnościowe regulacje prawne, np. w ramach Unii Europejskiej [1]. Zagadnienie bezpieczeństwa Ŝywności jest bardzo waŝnym obszarem zainteresowania zarówno władz Unii Europejskiej, jak i krajowych, przede wszystkim ze względu na znaczenie dla stanu zdrowia publicznego ogółu ludności. W celu sprostania ciągle rosnącym wymaganiom związanym z zapewnieniem właściwej jakości Ŝywności Polska, jako członek Unii Europejskiej, musi dostosowywać swoje prawodawstwo do odpowiednich międzynarodowych aktów prawnych. Szczególną grupę zanieczyszczeń Ŝywności, tworzonych i uwalnianych do środowiska przez człowieka, stanowią pestycydy. Oprócz celowego oddziaływania, m.in. w zakresie ochrony zbiorów przed szkodnikami, mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie ludzkie poprzez zanieczyszczenie gleb, wód gruntowych, a takŝe powietrza czy Ŝywności; jak równieŝ mogą wpływać na środowisko i róŝnorodność biologiczną. Dlatego wiedza o dopuszczalnym poziomie stęŝeń tych ksenobiotyków zarówno w próbkach środowiskowych, jak i biologicznych jest niezbędnym warunkiem wiarygodnego oszacowania ryzyka zdrowotnego, wynikającego z wszechobecności pestycydów. Szczególnie waŝny wydaje się problem zanieczyszczenia Ŝywności oraz kumulacji tych groźnych substancji w organizmach Ŝywych. Odpowiednia ochrona zdrowia ludzkiego i właściwe funkcjonowanie międzynarodowego obrotu Ŝywnością wymagają wprowadzenia, w miarę moŝliwości, jednolitych przepisów obowiązujących wszystkie kraje prowadzące ze sobą wymianę towarową. Najpowszechniej przyjętą metodą ochrony zdrowia konsumentów przed szkodliwym wpływem i nadmiernym pobraniem do organizmu pozostałości związków szkodliwych z Ŝywnością jest ustalenie obowiązujących najwyŝszych dopuszczalnych poziomów ich pozostałości w lub na powierzchni produktów spoŝywczych [3]. Regulacje dotyczące chemicznych zanieczyszczeń Ŝywności w Unii Europejskiej Unia Europejska wywarła znaczny wpływ na stan europejskich regulacji dotyczących chemicznych zanieczyszczeń Ŝywności. Za przygotowanie, opracowanie i dostosowanie procedur dotyczących prawodawstwa z zakresu chemicznych zanieczyszczeń Ŝywności odpowiadają w ramach UE, m.in., Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej oraz Parlament Europejski. Najczęściej Komisja przygotowuje propozycje nowych regulacji prawnych, natomiast Rada podejmuje decyzje dotyczące prawodawstwa dotyczącego zanieczyszczeń w Ŝywności. Niemniej jednak obowiązują róŝne procedury dla róŝnych klas zanieczyszczeń, co więcej procedury te zmieniały się w ciągu ostatnich lat i nadal ulegają zmianom [3]. Wszystkie akty prawne Wspólnoty i propozycje prawa są publikowane w Official Journal of the European Union (do 1 lutego 2003 roku Official Journal of the European Communities). Od 1 maja 2004 roku Official Journal of the European Union ukazuje się równieŝ w języku polskim jako Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. W ramach
3 Polskie regulacje prawne, na tle przepisów Unii Europejskiej, dotyczące zawartości pestycydów 31 Wspólnot Europejskich publikowane są róŝnorodne dokumenty. Część z nich jest prawnie wiąŝąca dla członków UE, część natomiast ma charakter wyłącznie informacyjny. Do dokumentów prawnie wiąŝących naleŝy zaliczyć akty prawa pierwotnego i wtórnego (rys. 1). Akty prawa pierwotnego: - traktaty załoŝycielskie z protokołami i aneksami; - traktaty akcesyjne (o przystąpieniu nowych członków) Regulacje prawne Akty prawa wtórnego (akty pochodne): - dyrektywy - akty prawne skierowane do państw członkowskich, które muszą osiągnąć za pomocą dostępnych sobie środków cel określony w dyrektywie; dyrektywy wyznaczają określony czas na włączenie ich do krajowego porządku prawnego (zwykle 2 lata); - rozporządzenia - akty prawne o ogólnym i abstrakcyjnym charakterze odpowiadające polskim ustawom, podlegają bezpośredniemu stosowaniu; w państwach członkowskich; - decyzje - akty prawne o charakterze indywidualnym, skierowane do konkretnych adresatów. Dokumenty o charakterze niewiąŝącym: - opinie; - zalecenia; - Zielone Księgi; - Białe Księgi; - programy; - uchwały; - raporty. Rys. 1. Regulacje prawne wydawane w ramach Wspólnot Europejskich [3] Odpowiedzialność za inicjowanie prac nad ustawodawstwem dotyczącym pozostałości pestycydów w Ŝywności ponosi Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów (DG SANCO). Jednocześnie naukowe podstawy prawodawstwa unijnego dotyczącego chemicznych zanieczyszczeń Ŝywności są przygotowywane przez poszczególne naukowe komitety doradcze działające w obszarze bezpieczeństwa Ŝywności; od roku 1997 jest 8 takich komitetów (rys. 2). Komitety szczególnie zaangaŝowane w ustalanie wartości granicznych dla zanieczyszczeń w Ŝywności to Komitety: ds. śywności, ds. Środków Weterynaryjnych Dotyczących Zdrowia Publicznego i ds. Roślin. Do 1997 roku istniał oddzielny Pestycydów, ale został on włączony do Komitetu Naukowego ds. Roślin. W 2002 roku na mocy Rozporządzenia 178/2002/WE ustanowiono Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa śywności (EFSA) [5, 6]. Zadaniem tego organu jest zapewnianie doradztwa naukowego oraz wsparcia naukowo-technicznego w zakresie prawodawstwa i polityki Wspólnoty we wszystkich dziedzinach, które wywierają bezpośredni lub pośredni wpływ na bezpieczeństwo Ŝywności i pasz. Urząd zbiera i analizuje dane, które umoŝliwiają przygotowanie charakterystyk i monitorowanie zagroŝeń, które wywierają bezpośredni lub pośredni wpływ na bezpieczeństwo Ŝywności i pasz. Istnienie EFSA ma przyczynić się do wysokiego poziomu ochrony zdrowia i Ŝycia ludzkiego, zdrowia zwie-
4 32 Angelika Beyer i Marek Biziuk rząt i odpowiednich warunków ich hodowli, zdrowia roślin i ochrony środowiska naturalnego w kontekście funkcjonowania rynku wewnętrznego [7]. Naukowy Komitet Sterujący śywienia Zwierząt Roślin Zdrowia i Dobrostanu Zwierząt Toksyczności, Ekotoksyczności oraz Środowiska śywności Środków Weterynaryjnych Dotyczących Zdrowia Publicznego Produktów Leczniczych i Wyrobów Medycznych Produktów Kosmetycznych i Produktów NieŜywnościowych Przeznaczonych dla Konsumentów Rys. 2. Komitety naukowe w dziedzinie zdrowia konsumentów i bezpieczeństwa Ŝywności ustanowione w ramach Komisji Wspólnot Europejskich [4] To samo rozporządzenie (178/2002/WE) przyczyniło się do ulepszenia i poszerzenia systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej Ŝywności i paszach. System wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej Ŝywności powstał w ramach Dyrektywy Rady 92/59/EWG z dnia 29 czerwca 1992 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów jako System Szybkiego Alarmowania [8] i swoim zakresem obejmował Ŝywność i artykuły przemysłowe, ale nie pasze. Działania kontroli Ŝywności w skorygowanym systemie (dotyczy równieŝ pasz) prowadzi Komisja Europejska. System ten dzięki dostarczaniu kompetentnym władzom w krajach członkowskich Unii informacji o przypadkach, w których w importowanym produkcie wykrywane są nieoczekiwane pozostałości pestycydów i innych związków, umoŝliwia podjęcie szybkiego działania tam, gdzie jest to konieczne. Pozostałości pestycydów w Ŝywności - określenie maksymalnych poziomów pozostałości Dla bezpieczeństwa wolnego handlu pomiędzy państwami członkowskimi UE i innymi członkami Obszaru Wolnego Handlu w Europie (EFTA) Unia Europejska stara się
5 Polskie regulacje prawne, na tle przepisów Unii Europejskiej, dotyczące zawartości pestycydów 33 zredukować bariery handlu. Takimi potencjalnymi barierami handlowymi są wyznaczone przez państwa maksymalne poziomy pozostałości. Dlatego Unia Europejska od 1976 r. współpracuje z państwami członkowskimi nad uzgodnieniem wspólnych maksymalnych poziomów pozostałości (NDP - najwyŝsze dopuszczalne poziomy pozostałości, MRLs - Maximum Residue Levels) w róŝnych produktach spoŝywczych [9]. Jak dotąd, ustawodawstwo dotyczące maksymalnych poziomów pozostałości pestycydów w lub na produktach zboŝowych, owocach, warzywach, produktach pochodzenia zwierzęcego i paszach było wielokrotnie poprawiane i zmieniane. W celu ułatwienia i zwiększenia przejrzystości wcześniejsze dyrektywy zostały uchylone i zastąpione jednym aktem, a mianowicie Rozporządzeniem (EC) nr 396/2005 [10]. Rozporządzenie to weszło w Ŝycie 5 kwietnia 2005 roku i uchyliło następujące akty prawne: Dyrektywę Rady 76/895/EEC z 23 listopada 1976 r. dotyczącą ustalenia maksymalnych poziomów pozostałości pestycydów w i na owocach oraz warzywach; Dyrektywę Rady 86/362/EEC z 24 lipca 1986 r. o ustaleniu maksymalnych poziomów dla pozostałości pestycydów w i na zboŝach; Dyrektywę Rady 86/363/EEC z 24 lipca 1986 r. o ustaleniu maksymalnych poziomów dla pozostałości pestycydów w i na artykułach spoŝywczych pochodzenia zwierzęcego; Dyrektywę Rady 90/642/EEC z 27 listopada 1990 r. o ustaleniu maksymalnych poziomów dla pozostałości pestycydów w i na niektórych produktach pochodzenia roślinnego, w tym owocach i warzywach. W Rozporządzeniu (EC) nr 396/2005 zawarte są regulacje odnośnie do maksymalnych poziomów pozostałości pestycydów dozwolonych w lub na Ŝywności i paszach zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego pochodzenia. Głosowanie nad propozycjami Załączników II, III i IV w Komisji Stałej dnia 23 października 2007 roku otworzyło 9-miesięczny okres przejściowy, w ciągu którego państwa członkowskie muszą dostosować stosowane obecnie wartości NDP do wartości nowych zgodnie z Rozporządzeniem 396/2005/EC. Komisja opublikuje załączniki oraz będą one dostępne na stronie internetowej Dyrekcji ds. Bezpieczeństwa Pestycydów (PSD - Pesticides Safety Directorate) [11] tak szybko, jak to moŝliwe. Na rysunku 3 [12] przedstawiono zawartość załączników omawianego rozporządzenia. W celu wprowadzenia Załącznika I (ustalającego wykaz produktów spoŝywczych i paszowych, do których stosuje się najwyŝsze dopuszczalne poziomy pozostałości pestycydów) uchwalono rozporządzenie Komisji (WE) nr 178/2006 [13]. Dla wszystkich substancji aktywnych niewymienionych w Załącznikach I, II, III lub IV, po wejściu w Ŝycie Rozporządzenia 396/2005/EC, zastosowanie będzie miała wartość wzorcowa NDP - 0,01 mg/kg. Najprawdopodobniej w styczniu 2008 roku Komisja formalnie przyjmie omawiane załączniki, a Rozporządzenie wejdzie w Ŝycie pół roku później, czyli w połowie 2008 roku [14]. Rozporządzenie 396/2005/EC zmienia takŝe Dyrektywę Rady 91/414/EWG z dn. 15 lipca 1991 roku, dotyczącą wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin. Dyrektywa ta została dostosowana w celu uwzględnienia wspólnotowej procedury dla ustalania NDP na mocy niniejszego rozporządzenia. Aby środek ochrony roślin został wprowadzony na rynek, zgodnie z Dyrektywą 91/414/EEC, substancje aktywne w nim zawarte muszą zostać ocenione w celu określenia progu, powyŝej którego stęŝenie tych substancji w środkach spoŝywczych stanowi ryzyko dla ludzi i zwierząt [14].
6 34 Angelika Beyer i Marek Biziuk Załącznik I zawiera wszystkie produkty, dla których ustala się NDP Rozporządzenie 396/2005/EC Załącznik II Załącznik III - A jest spisem ostatecznych wartości NDP, mianowicie wartości NDP z istniejących dyrektyw (86/362/EEC dla produktów zboŝowych, 86/363/EEC dla produktów pochodzenia zwierzęcego i 90/643/EEC dla produktów pochodzenia roślinnego) dla tych substancji aktywnych, które były zawarte w Załączniku I Dyrektywy 91/414/EEC zawiera tymczasowe wartości NDP dla substancji oczekujących na decyzję w sprawie wpisu do Załącznika I lub gdy została podjęta decyzja o niewpisywaniu dotycząca wszystkich artykułów Załącznik III - B zawiera tymczasowe wartości NDP dla wszystkich substancji aktywnych dla nowych artykułów wprowadzonych Rozporządzeniem 396/2005/EEC Załącznik IV wymienia aktywne substancje, dla których wartości NDP nie są wymagane Rys. 3. Załączniki do Rozporządzenia 396/2005/EC Ramy ustawodawstwa unijnego w sprawie szczególnej troski nad wraŝliwymi grupami konsumentów określa Dyrektywa Rady 89/398/EEC z dnia 3 maja 1989 r. w sprawie zbliŝenia regulacji prawnych obowiązujących w państwach członkowskich odnoszących się do środków spoŝywczych specjalnego przeznaczenia Ŝywieniowego [15] i zmieniająca ją Dyrektywa 1999/41/EC [16]. W trosce o wraŝliwe grupy konsumentów opracowano (a następnie kilkakrotnie poprawiono) Dyrektywę Komisji 91/321/EEC o formule niemowlęcej i postępowaniu według formuły [17] i Dyrektywę 96/56/EC o przetwórstwie Ŝywności na bazie zbóŝ i Ŝywności dla niemowląt i małych dzieci [18], którą poprawiano w 1999 roku [19]. Konwencje międzynarodowe Istnieje wiele międzynarodowych przepisów regulujących zagadnienia związane z pestycydami. Dwie najwaŝniejsze konwencje to: Konwencja Sztokholmska (Konwencja POP) [20] oraz Konwencja Rotterdamska (Konwencja PIC - Prior Informed Consent - zasada wcześniejszego uzgodnienia) [21].
7 Polskie regulacje prawne, na tle przepisów Unii Europejskiej, dotyczące zawartości pestycydów 35 Konwencja Sztokholmska została podpisana 23 maja 2001 r. przez 122 państwa. Głównym jej celem jest ochrona zdrowia ludzkiego oraz środowiska przed trwałymi zanieczyszczeniami organicznymi (TZO, POPs - Persistant Organic Pollutants). Konwencja ustaliła listę, na której umieszczono 12 najniebezpieczniejszych zanieczyszczeń organicznych. Są to związki toksyczne, wykazujące zdolność do kumulacji, bardzo trwałe i stanowiące globalne zagroŝenie dla wszystkich Ŝywych organizmów. Do POP zaliczamy: pestycydy: aldryna, chlordan, dieldryna, endryna, DDT, heptachlor, heksachlorobenzen, mireks, toksafen; polichlorowane bifenole; dioksyny; furany. Ochrona zdrowia ludzkiego oraz środowiska przed trwałymi zanieczyszczeniami organicznymi wprowadzenie natychmiastowego i całkowitego zakazu produkcji i stosowania pestycydów: aldryny, chlordanu, dieldryny, endryny, heptachloru, mireksu i toksafenu ograniczenia stosowania DDT do kontroli organizmów przenoszących infekcje, celem ostatecznym jest całkowite wycofanie DDT wprowadzenie zakazu produkcji heksachlorobenzenu i polichlorowanych bifenyli oraz stopniowego wycofania ich ze stosowania - powinno to nastąpić do 2025 roku podjęcia natychmiastowych działań na rzecz ograniczenia, a docelowo eliminacji wprowadzania do środowiska niepoŝądanych produktów ubocznych, jakimi są dioksyny i furany wdroŝenie zasad ostroŝności w celu zapobieŝenia wprowadzania do środowiska nowych substancji i produktów o cechach trwałych zanieczyszczeń organicznych; powołano Komitet do spraw badań związków z grupy POP, który ocenia związki chemiczne pod względem ich toksyczności, trwałości, biokumulacji i moŝliwości przemieszczania na duŝe odległości inwentaryzacja związków z grupy POP, niszczenie nagromadzonych odpadów zawierających związki z grupy POP, jak i stosowanie bezpieczniejszych dla środowiska produktów oraz procesów przemysłowych Rys. 4. Cel Konwencji Sztokholmskiej oraz zadania stawiane przed rządami państw członkowskich ZagroŜenia, jakie powodują trwałe związki organiczne dla środowiska i zdrowia człowieka, są na ogół znane. Substancje te charakteryzujące się silną toksycznością mają zdolność do przemieszczania się na dalekie odległości, a przedostawszy się do organiznu człowieka mogą powodować liczne choroby (w tym raka), zaburzenia rozwoju dzieci
8 36 Angelika Beyer i Marek Biziuk oraz uszkodzenia systemu immunologicznego. Okazało się, Ŝe problem POP ma ogromny zasięg i koordynacja wysiłków społeczności międzynarodowej wymaga przyjęcia dokumentu, który stworzyłby wiąŝące prawnie ramy współpracy państw w skali globalnej [22]. Takim właśnie dokumentem jest Konwencja Sztokholmska. Jej cel i podstawowe zobowiązania stron konwencji zostały przedstawione na rysunku 4. Drugim aktem prawnym regulującym problem zawartości związków z grupy POP jest Konwencja Rotterdamska (Konwencja PIC) o procedurze priorytetowego, zgodnego informowania o niebezpiecznych związkach chemicznych i pestycydach na rynku międzynarodowym. Została ona przyjęta w Rotterdamie 10 września 1998 r. Konwencja PIC rozpowszechnia informacje o charakterystyce potencjalnie niebezpiecznych substancji chemicznych w krajach uczestniczących. Stanowi teŝ część procesu decyzyjnego o przyszłym imporcie tych substancji przez poszczególne kraje oraz umoŝliwia informowanie o podjętych decyzjach w innych krajach. Największe dopuszczalne zawartości pestycydów w Ŝywności w Polsce Wydawać by się mogło, Ŝe zanieczyszczenie Ŝywności pozostałościami pestycydów nie jest duŝe i nie stwarza zagroŝenia dla zdrowia przy jednorazowym kontakcie. Jednak naleŝy pamiętać, Ŝe nawet niewielkie ilości tych ksenobiotyków, przyjmowane stale, kumulują się w organizmie i stają się niebezpieczne dla zdrowia. Stąd duŝa liczba regulacji prawnych dotyczących pozostałości pestycydów w róŝnych elementach środowiska, a takŝe w Ŝywności. Niestety wciąŝ jeszcze wielu zagadnień nie uwzględniono w krajowych i europejskich przepisach Ŝywnościowych. NajwyŜsze dopuszczalne poziomy pozostałości pestycydów, jako obowiązujące wartości normatywne, pojawiły się w polskim ustawodawstwie Ŝywnościowym w 1993 r. Wśród obecnie obowiązujących wartości NDP rozróŝnia się wartości wdroŝone z dyrektyw Unii Europejskiej oraz tzw. narodowe NDP wyznaczone przez ekspertów z Państwowego Zakładu Higieny [23]. W Polsce, na podstawie szeregu dyrektyw unijnych, wydano Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 maja 2007 r. w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, które mogą znajdować się w środkach spoŝywczych lub na ich powierzchni. Rozporządzenie to określa największe dopuszczalne zawartości pozostałości pestycydów, które mogą znajdować się w: środkach spoŝywczych pochodzenia roślinnego lub na ich powierzchni z wyłączeniem ziarna zbóŝ (załącznik nr 1), ziarnie zbóŝ lub na jego powierzchni, a takŝe najwyŝsze dopuszczalne poziomy pozostałości pestycydów stosowanych przy fumigacji ziarna zbóŝ (załącznik nr 2), środkach spoŝywczych pochodzenia zwierzęcego lub na ich powierzchni (załącznik nr 3), środkach spoŝywczych przeznaczonych dla niemowląt (do 12 miesiąca Ŝycia włącznie) i małych dzieci (w wieku od roku do 3 lat), określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia (załącznik nr 4) [24].
9 Polskie regulacje prawne, na tle przepisów Unii Europejskiej, dotyczące zawartości pestycydów 37 WyŜej wymienione rozporządzenie wdraŝa wszystkie wartości NDP, które zostały określone w dyrektywach UE, a ponadto zawiera narodowe wartości NDP dla substancji aktywnych, dla których UE nie określiła jeszcze tych wartości. W ustawodawstwie polskim obowiązują m.in.: Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, które mogą znajdować się w środkach spoŝywczych lub na ich powierzchni [24]; Rozporządzenie Ministra Zdrowia określające maksymalne dopuszczalne zawartości zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, które mogą znajdować się w Ŝywności, składnikach Ŝywności, dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach pomagających w przetwarzaniu albo na powierzchni Ŝywności [25]; Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu dopuszczalnych ilości substancji dodatkowych i innych substancji obcych dodawanych do środków spoŝywczych lub uŝywek [26]. Dokumenty te wdraŝają postanowienia odpowiednich dyrektyw i rozporządzeń Unii Europejskiej, które w chwili obecnej obowiązują takŝe w Polsce. Monitoring jakości produktów spoŝywczych Podstawą zagwarantowania bezpieczeństwa produkowanej Ŝywności jest kontrola zarówno surowców, jak i gotowych produktów. W roślinach, które są pierwszym ogniwem łańcucha Ŝywieniowego człowieka, mogą gromadzić się zanieczyszczenia, takie jak pozostałości środków ochrony roślin. Substancje te mogą następnie kumulować się w organizmach Ŝywych, ujawniając swoje szkodliwe działanie nawet po wielu latach (np. wady wrodzone, choroby genetyczne i nowotworowe). Ze względu na to, Ŝe pestycydy wykrywane są w wielu surowcach i produktach spoŝywczych, a w konsekwencji w organizmach ludzi (m.in. we krwi) i zwierząt (zanieczyszczenia mięsa, mleka), istnieje wymagana prawnie konieczność badania ich obecności w Ŝywności i w paszach dla zwierząt. Dlatego teŝ badania pozostałości pestycydów, a takŝe innych zanieczyszczeń w środkach spoŝywczych uznawane są za podstawowy element kaŝdego krajowego programu oceny jakości Ŝywności. Wszystkie kraje Unii Europejskiej zobowiązane są do monitorowania pozostałości pestycydów w produktach spoŝywczych. Obliguje je do tego Dyrektywa Rady 89/397/EEC [27]. Jest to dyrektywa ramowa, ustalająca ogólne zasady urzędowej kontroli Ŝywności we wszystkich krajach członkowskich UE. Zgodnie z postanowieniami tej dyrektywy, rządy poszczególnych krajów odpowiadają za struktury administracyjne kontroli, słuŝby sanitarne i towaroznawcze. Ponadto dodatkowe działania dotyczące urzędowej kontroli Ŝywności określa Dyrektywa 93/99/EEC [28] (m.in. wg tej dyrektywy będą uznawane w handlu międzynarodowym Ŝywnością jedynie wyniki otrzymywane w akredytowanych laboratoriach badawczych). Od 2004 r. Komisja Europejska wydaje dla państw członkowskich zalecenia, w których wymienia liczbę i nazwy pestycydów oraz ilość środków spoŝywczych, jakie kaŝde państwo UE, w zaleŝności od liczby ludności, powinno analizować w ramach zintegrowanego systemu kontroli. Stanowi to mniej więcej 10 20% całego monitoringu pestycydów, jaki państwa członkowskie wykonują na własne potrzeby. Wyniki prowadzonego
10 38 Angelika Beyer i Marek Biziuk monitoringu wskazują, Ŝe pozostałości pestycydów są w 40% próbek Ŝywności, z tendencją wzrostową. Produktem, w którym najczęściej stwierdzano pozostałości pestycydów, jest szpinak [29]. Obowiązkiem Polski, wynikającym bezpośrednio z członkostwa w Unii Europejskiej, jest zorganizowanie skutecznej kontroli Ŝywności umoŝliwiającej ocenę jej jakości zdrowotnej w odniesieniu do populacji generalnej oraz grup szczególnego ryzyka, np. dla niemowląt i małych dzieci. W przypadku pozostałości pestycydów zadanie to jest realizowane poprzez prowadzenie programów monitoringu (corocznego zintegrowanego monitoringu Unii Europejskiej oraz monitoringu krajowego) i urzędowej kontroli Ŝywności zgodnie z najwyŝszymi dopuszczalnymi poziomami pozostałości. Organem odpowiedzialnym za wdraŝanie tych badań jest Główny Inspektorat Sanitarny, który przy merytorycznej współpracy z Zakładem Toksykologii Środowiskowej Państwowego Zakładu Higieny przygotowuje roczne plany monitoringu i urzędowej kontroli Ŝywności [30]. Natomiast głównymi wykonawcami badań analitycznych odpowiednich próbek są Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne w zakresie Ŝywności, laboratoria Instytutu Ochrony Roślin i laboratoria Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w zakresie pozostałości w produktach roślinnych oraz laboratoria Państwowego Instytutu Weterynarii - PIB w zakresie pozostałości w produktach pochodzenia zwierzęcego. Monitoring pozostałości pestycydów Urzędowa kontrola Ŝywności ma za zadanie odpowiedzieć na pytanie, jaka jest jakość surowców rolnych i wytworzonej z nich Ŝywności, pozwala określić średnią, minimalną oraz maksymalną zawartość zanieczyszczeń w określonych produktach spoŝywczych, moŝe wpływać na modyfikowanie zakresu stosowania chemicznych środków ochrony roślin, moŝe wpływać na zmianę wartości NDP. kontrola planowana, kontrola celowana. Rys. 5. Narzędzia umoŝliwiające oszacowanie naraŝenia konsumentów na pozostałości pestycydów w środkach spoŝywczych [23] Za przestrzeganie najwyŝszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w Ŝywności oraz maksymalnych poziomów substancji zanieczyszczających Ŝywność, w tym pobieranie próbek, w ramach urzędowej kontroli, przeznaczonych do badań w kierunku oznaczenia, m.in. pestycydów w wybranych produktach pochodzenia roślinnego, odpowiada Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS). Jej zadaniem jest równieŝ powiadamianie o niebezpiecznej Ŝywności oraz materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością w ramach sieci systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej Ŝywności i paszach (RASFF) oraz monitorowanie działań zmierzających do wycofania niebezpiecznych produktów [31]. Polska od 2004 r. uczestniczy w europejskim systemie monitoringu pozostałości pestycydów w Ŝywności oraz prowadzi badanie tych substancji w ramach urzędowej kon-
11 Polskie regulacje prawne, na tle przepisów Unii Europejskiej, dotyczące zawartości pestycydów 39 troli - Ŝywność obecna na rynku nie moŝe zawierać pozostałości pestycydów na poziomie wyŝszym niŝ obowiązujące wartości liczbowe NDP (rys. 5). Rezultatem licznych regulacji są programy krajowych monitoringów pozostałości pestycydów w Ŝywności prowadzone przez państwa członkowskie UE. Zestawienie wyników kontroli przeprowadzonej w Polsce w 2006 r. przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1 Wyniki urzędowej kontroli oznaczeń pozostałości środków ochrony roślin wykonywanych w 2006 r. [32] Uprawy Liczba badanych próbek Próbki bez pozostałości [%] Próbki z pozostałościami poniŝej NDP [%] Próbki z przekroczonym NDP [%] Owoce ,7 50,4 2,9 Warzywa spod osłon ,1 25 2,9 Warzywa gruntowe ,5 9,8 0,7 Uprawy rolnicze ,1 7 1,9 Ogółem badanych próbek Badania monitoringowe Ŝywności szczególnie pochodzenia morskiego na zawartość między innymi związków z grupy pestycydów prowadzone są w Morskim Instytucie Rybackim w Gdyni. Próbki do badań pochodzą z określonych łowisk w obszarze Morza Bałtyckiego, Zalewu Wiślanego i Zatoki Gdańskiej. Badania monitoringowe obejmują ryby (dorsz, śledź, szprot, stornia, okoń, płoć, sandacz, ciosa, węgorz), wątroby dorszowe, a takŝe produkty rybne, w tym konserwy, marynaty, ryby wędzone oraz ryby solone. Tabela 2 Średnie zawartości pestycydów chloroorganicznych w próbkach badanych surowców rybnych [33] Dorsz Stornia Szprot Śledź Okoń, płoć, sandacz, ciosa, węgorz Wątroby dorszowe Pestycyd n = 28 n = 28 n = 30 n = 41 n = 47 n = 16 [mg/kg tłuszczu] α-hch 0,0022 0,0036 0,007 0,0051 0,0022 0,0124 HCB 0,025 0,016 0,018 0,02 0,01 0,042 β-hch 0,017 0,02 0,022 0,021 0,0092 0,022 γ-hch 0,018 0,008 0,0112 0,01 0,0087 0,014 ΣHCH 0,038 0,031 0,04 0,036 0,02 0,048 ΣDDT 0,524 0,6 0,55 0,8 0,511 1,22 [mg/kg tkanki] ΣHCH 0, ,0006 0,0048 0,0022 0,0007 0,016 ΣDDT 0,0014 0,011 0,059 0,043 0,014 0,388 Wyniki badań próbek ryb i produktów rybnych na zawartość pozostałości pestycydów chloroorganicznych zestawiono w tabeli 2. Na 190 badanych próbek ryb i 252 badane próbki produktów rybnych we wszystkich stwierdzono pozostałości pestycydów chloroorganicznych.
12 40 Angelika Beyer i Marek Biziuk Podsumowanie Ostatnie lata to niewątpliwie spory postęp w dziedzinie zastosowania pestycydów, nie polega on jedynie na wprowadzaniu nowych metod i środków, ale co waŝniejsze na przewartościowaniu celów, którym pestycydy mają słuŝyć. Nadrzędne stało się bowiem zdrowie ludzkie. Wyrazem, a jednocześnie gwarantem realizacji w praktyce tego priorytetu jest trwająca w krajach europejskich juŝ od kilkunastu lat zmiana obowiązującego w tym zakresie ustawodawstwa. Myśl przewodnia, zawarta w preambule Dyrektywy 91/414, która jest podstawowym aktem prawnym z zakresu środków ochrony roślin i ich stosowania na terenie Unii Europejskiej, aby zarówno ochrona zdrowia ludzi i zwierząt, jak równieŝ środowiska, miała pierwszeństwo przed poprawą poziomu produkcji rolniczej, wytycza kierunek postanowień i zapisów w kolejno wprowadzanych aktach prawnych. Nowelizacja istniejących przepisów nie jest bowiem procesem zakończonym, wciąŝ prowadzone są badania i prace mające na celu minimalizację szkodliwego oddziaływania środków chemicznych na organizmy Ŝywe, a uzyskiwane wyniki są podstawą zmian wprowadzanych w prawie. W Polsce, analogicznie do pozostałych krajów członkowskich UE, obowiązują w tym zakresie te same ogólnoeuropejskie akty prawne. NaleŜy zdać sobie sprawę, Ŝe wysiłek włoŝony w prace legislacyjne musi iść w parze z wysiłkiem wszystkich zainteresowanych podmiotów, bowiem efekt końcowy zaleŝy od znajomości prawa i równoczesnego przestrzegania go w praktyce na poszczególnych poziomach: produkcji, dystrybucji i stosowania. Tylko odpowiedzialne działania osób realizujących swe zadania na wszystkich szczeblach mogą zagwarantować uzyskanie zakładanego celu, w przeciwnym razie trud wielu osób okaŝe się bezcelowy. Opisane powyŝej unormowania prawne zmierzają do zapewnienia bezpieczeństwa ludziom, zwierzętom i środowisku przyrodniczemu w zakresie zaleŝnym od producenta Ŝywności lub podmiotu starającego się o dopuszczenie środka ochrony roślin do obrotu. Jednak do osiągnięcia tego celu niezbędne jest takŝe dalsze, zgodne z prawem postępowanie podmiotów zajmujących się obrotem i konfekcjonowaniem środków ochrony roślin. Publikacja dotyczy stanu prawnego z grudnia 2007 roku. Spis skrótów i akronimów Skrót/ akronim Termin anglojęzyczny Termin polski ADI Acceptable Daily Intake Dzienna dawka pobrania DG SANCO Directorate-General for Health and Consumer Protection Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów EFSA European Food Safety Authority Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa śywności EFTA European Free Trade Association Europejski Obszar Wolnego Handlu EPA Environmental Protection Agency Agencja Ochrony Środowiska
13 Polskie regulacje prawne, na tle przepisów Unii Europejskiej, dotyczące zawartości pestycydów 41 FAO Food and Agriculture Organization Organizacja ds. WyŜywienia i Rolnictwa MRL Maximum Residue Level Maksymalna dawka pozostałości NDP - NajwyŜsze dopuszczalne poziomy PSD Pesticides Safety Directorate pozostałości Dyrekcja ds. Bezpieczeństwa Pestycydów PIC Prior Informed Consent Zasada wcześniejszego uzgodnienia POPs Persistant Organic Pollutants Trwałe zanieczyszczenia organiczne TZO - Trwałe zanieczyszczenia organiczne UNEP United Nations Environment Programme Program Środowiskowy ONZ WHO World Health Organization Światowa Organizacja Zdrowia Literatura [1] Watson D. (red.): Food Chemical Safety, Vol. 1. Contaminants. Woodhead Publishing, Cambridge [2] Podręcznik akcji pestycydowych. Informator dla organizacji pozarządowych z Europy Środkowowschodniej i... dla innych. Hamburg [3] Goodburn K. (red.): EU food law. A practical guide. Woodhead Publishing, Cambridge [4] Decyzja Komisji z dnia 23 lipca 1997 r., ustanawiająca komitety naukowe w dziedzinie zdrowia konsumentów i bezpieczeństwa Ŝywności (97/579/WE) z późń. zmianami. [5] Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r., ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa Ŝywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa śywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa Ŝywności. [6] Rozporządzenie (WE) nr 1642/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2003 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 178/2002 ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa Ŝywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa śywności i ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa Ŝywności. [7] [8] Dyrektywa Rady 92/59/EWG z dnia 29 czerwca 1992 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (uchylona przez Dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r., w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów). [9] Dyrektywa Rady 76/895/EEC z 23 listopada 1976 r. dotycząca ustalenia maksymalnych poziomów pozostałości pestycydów w i na owocach i warzywach. [10] Rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w Ŝywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające Dyrektywę Rady 91/414/EWG. [11] [12] [13] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 178/2006 z dnia 1 lutego 2006 r. zmieniające Rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 29 z , s. 3). [14] Dyrektywa Rady z dnia 15 lipca 1991 r. dotycząca wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin (91/414/EWG). [15] Dyrektywa Rady 89/398/EWG z dn. 3 maja 1989 r. w sprawie dostosowania przepisów prawnych państw członkowskich, dotyczących artykułów spoŝywczych przeznaczonych do specjalnych zastosowań w Ŝywieniu. [16] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 99/41/WE z dn. 7 czerwca 1999 r., zmieniająca Dyrektywę 89/398/EWG w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących artykułów Ŝywnościowych przeznaczonych do specjalnych zastosowań w Ŝywieniu. [17] Dyrektywa Komisji 91/321/EEC z dn. 14 maja 1991 r. o formule niemowlęcej i postępowaniu wg formuły, ostatnio poprawiona przez Dyrektywę 2003/14/EC.
14 42 Angelika Beyer i Marek Biziuk [18] Dyrektywa Komisji 96/5/EC z dn. 16 lutego 1996 r. o przetwórstwie Ŝywności na bazie zbóŝ i Ŝywności dla niemowląt i małych dzieci, zmieniona przez 98/36/EC. [19] Dyrektywa Komisji 1999/39/EC z dn. 6 maja 1999 r. zmieniająca Dyrektywę 96/5/EC o przetwórstwie Ŝywności na bazie zbóŝ i Ŝywności dla niemowląt i małych dzieci. [20] UNEP, Conference of Plenipotentiaries on the Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants, UNEP/POPS/Conf/2, May [21] [22] http.// [23] Gubrynowicz A.: Prawo i Środowisko, 2001, 3, VII. ( [24] Struciński P., Góralczyk K., Czaja K., Hernik A., Korcz W. i Ludwicki J.K.: Roczn. Państ. Zakł. Higien., 2007, 58(2), [25] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 maja 2007 r. w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, które mogą znajdować się w środkach spoŝywczych lub na ich powierzchni (DzU Nr 119, poz. 817, 2007). [26] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie maksymalnych poziomów zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, które mogą znajdować się w Ŝywności, składnikach Ŝywności, dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach pomagających w przetwarzaniu albo na powierzchni Ŝywności (DzU Nr 120, poz. 1257, 2004 z późn. zm.). [27] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2000 r. w sprawie wykazu dopuszczalnych ilości substancji dodatkowych i innych substancji obcych dodawanych do środków spoŝywczych lub uŝywek, a takŝe zanieczyszczeń, które mogą znajdować się w środkach spoŝywczych lub uŝywkach (DzU Nr 9, poz. 72, 2001 z późn. zmianami). [28] Dyrektywa Rady 89/397/EWG z dn. 14 czerwca 1989 r. w sprawie kontroli urzędowej artykułów spo- Ŝywczych. [29] Dyrektywa Rady 93/99/EWG z dn. 29 października 1993 r. w sprawie dodatkowych środków związanych z oficjalną kontrolą artykułów spoŝywczych. [30] Sprawozdanie z posiedzenia rady sanitarno-epidemiologicznej przy Głównym Inspektorze Sanitarnym w dn. 2 kwietnia 2004 r. (wyciąg dotyczący Ŝywności). [31] Góralczyk K., Struciński P., Hernik A., Czaja K., Korcz W. i Ludwicki J.K.: Roczn. Państ. Zakł. Higien., 2005, 56(4), [32] [33] Ocena sytuacji ochrony roślin w Polsce - komentarz prof. Stefana Pruszyńskiego, [34] Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Rada Monitoringu Jakości Gleb, Roślin, Produktów Rolniczych i SpoŜywczych. Raport z monitoringu jakości gleb, roślin, produktów rolniczych i spoŝywczych w 2000 r., Warszawa POLISH REGULATIONS, COMPARING WITH EUROPEAN UNION LEGISLATION, RELATING TO PESTICIDES CONTENT IN FOODSTUFFS Summary: Food contaminations, such as pesticides, are often present in various food products, even if in quantities below their limits of detection, they are still serious threat for human health. Currently conducted studies on the composition of certain foodstuffs and agricultural products and on contaminants present are done on food producers, importers and exporters demand, but also organizations responsible for food monitoring and control are interested in elimination of contaminated foodstuffs. Appropriate regulations, the same for all EU Member States, are basis of free trade and single market in the European Union. The necessity of abidance of those regulations is unquestionable, especially considering producers responsibility for quality of food. That is why producers, importers and exporters are interested in easy access to appropriate regulations. It has to be emphasize that determination of contaminations in food products is one of the essentials when concerning food safety. Law regulations regarding to this problem should be clear, unequivocal and easily available. Keywords: pesticides, food, law regulations, sample analysis, maximum residue limits (MRLs)
ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) / z dnia r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 28.3.2019 C(2019) 2266 final ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) / z dnia 28.3.2019 r. dotyczące wieloletniego skoordynowanego unijnego programu kontroli na lata 2020,
Bardziej szczegółowoWskaźniki ryzyka ponadnormatywnych pozostałości pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.
Wskaźniki ryzyka ponadnormatywnych pozostałości pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. 1. Wprowadzenie Konieczność stosowania wskaźników ryzyka, pozwalających na pomiar postępów osiąganych
Bardziej szczegółowoMonitoring pozostałości pestycydów w żywności w woj. śląskim w latach
Monitoring pozostałości pestycydów w żywności w woj. śląskim w latach 2013 2015 Ze względu na wysoką toksyczność wielu pestycydów ustalono szereg zaleceń i sformułowano przepisy zabezpieczające populacje
Bardziej szczegółowoLISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP
Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... Data inspekcji.. Godzina rozpoczęcia inspekcji.. Godzina zakończenia
Bardziej szczegółowoDOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO
DOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny informuje, iŝ podmioty prowadzące działalność polegającą
Bardziej szczegółowoWSTĘPNA OCENA POTENCJAŁU MONITORINGU ŚRODOWISKA W ZAKRESIE TRWAŁYCH ZANIECZYSZCZEŃ ORGANICZNYCH
Faza inwentaryzacji projektu GEF w Polsce MATERIAŁY ROBOCZE DO SPORZĄDZENIA PROFILU TZO W POLSCE (do ograniczonego korzystania) GF/POL/INV/R.19 WSTĘPNA OCENA POTENCJAŁU MONITORINGU ŚRODOWISKA W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoOchrona roślin, a ochrona pszczół w świetle obowiązujących aktów prawnych.
Ochrona roślin, a ochrona pszczół w świetle obowiązujących aktów prawnych. Ostatnie lata to ogromny postęp w dziedzinie chemicznej ochrony roślin, postęp nie polegający jedynie na wprowadzaniu nowych metod
Bardziej szczegółowoWpływ regulacji prawnych UE na prace Komisji do Spraw Środków Ochrony Roślin przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Wpływ regulacji prawnych UE na prace Komisji do Spraw Środków Ochrony Roślin przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi Prof. dr hab. Stefan Pruszyński Emerytowany profesor Instytutu Ochrony Roślin PIB, Poznań
Bardziej szczegółowoZAŁOśENIA DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ
AKCEPTUJĘ: Warszawa, dnia maja 2008 r. ZAŁOśENIA DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ 1. PIONIZACJA (odzespolenie na szczeblu wojewódzkim) W przygotowanym projekcie ustawy zakłada
Bardziej szczegółowoRADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 6 sierpnia 2012 r. (07.08) (OR. en) 13082/12 DENLEG 76 AGRI 531
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 6 sierpnia 2012 r. (07.08) (OR. en) 13082/12 DENLEG 76 AGRI 531 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 27 lipca 2012 r. Do: Sekretariat Generalny Rady
Bardziej szczegółowoWymagania prawne w zakresie bezpieczeństwa żywności ze specjalnym uwzględnieniem legislacji europejskiej
Wymagania prawne w zakresie bezpieczeństwa żywności ze specjalnym uwzględnieniem legislacji europejskiej dr Paweł Wojciechowski Katedra Prawa Rolnego i Systemu Ochrony Żywności Wydział Prawa i Administracji
Bardziej szczegółowoBADANIA POZOSTAŁOŚCI PESTYCYDÓW CHLOROORGANICZNYCH W NEKTARYNKACH I BRZOSKWINIACH PRZEPROWADZONE NA RYNKU PODKARPACKIM W LATACH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 4, str. 545 550 Elżbieta Głodek, Jaromir Ślączka 1), Mariusz Rudy, Marian Gil BADANIA POZOSTAŁOŚCI PESTYCYDÓW CHLOROORGANICZNYCH W NEKTARYNKACH I BRZOSKWINIACH PRZEPROWADZONE
Bardziej szczegółowooznacza wprowadzenie przez człowieka, bezpośrednio lub pośrednio, substancji lub energii do powietrza, powodujących następujące szkodliwe skutki:
Aleksandra Łukasz 1 oznacza wprowadzenie przez człowieka, bezpośrednio lub pośrednio, substancji lub energii do powietrza, powodujących następujące szkodliwe skutki: zagrożenie zdrowiu ludzkiemu wyrządzenie
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
14.1.2012 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 12/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 28/2012 z dnia 11 stycznia 2012 r. ustanawiające wymogi dotyczące
Bardziej szczegółowoRAPORT Z MONITORINGU POZOSTAŁOŚCI PESTYDYCÓW W PRÓBKACH ŻYWNOŚCI W POLSCE PRZEPROWADZONYCH PRZEZ PAŃSTWOWĄ INSPEKCJĘ SANITARNĄ W 2007 R.
RAPORT Z MONITORINGU POZOSTAŁOŚCI PESTYDYCÓW W PRÓBKACH ŻYWNOŚCI W POLSCE PRZEPROWADZONYCH PRZEZ PAŃSTWOWĄ INSPEKCJĘ SANITARNĄ W 2007 R. Warszawa, 2008 rok MONITORING I URZĘDOWA KONTROLA POZOSTAŁOŚCI PESTYCYDÓW
Bardziej szczegółowoNiniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
21.3.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 79/19 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 255/2013 z dnia 20 marca 2013 r. zmieniające, w celu dostosowania do postępu naukowo-technicznego, załączniki IC, VII
Bardziej szczegółowoLISTA KONTROLNA SPIWET PASZE E etykietowanie pasz
Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE E etykietowanie pasz PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... Data inspekcji.. Godzina rozpoczęcia inspekcji.. Godzina zakończenia inspekcji. Kontrolą objęto
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 12 grudnia 2016 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 grudnia 2016 r. (OR. en) 15465/16 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 9 grudnia 2016 r. Do: Nr dok. Kom.: D045998/04 Dotyczy: Sekretariat Generalny
Bardziej szczegółowoAKTY PRAWNE UNII EUROPEJSKIEJ
AKTY PRAWNE UNII EUROPEJSKIEJ Prawo UE moŝna podzielić na dwie grupy: Prawo pierwotne; Prawo wtórne (pochodne). NajwaŜniejsze akty prawa pierwotnego: traktaty załoŝycielskie Wspólnot Europejskich i UE;
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
L 21/74 PL ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2016/105 z dnia 27 stycznia 2016 r. w sprawie bifenyl-2-ol jako istniejącej czynnej do stosowania w produktach biobójczych należących do grup produktowych
Bardziej szczegółowoDECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI
C 171/2 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 18.5.2018 DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI z dnia 17 maja 2018 r. w sprawie finansowania programu prac na rok 2018 dotyczącego szkoleń w zakresie bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR
27.11.2007 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 309/7 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1379/2007 z dnia 26 listopada 2007 r. zmieniające załączniki IA, IB, VII i VIII do rozporządzenia (WE) nr 1013/2006
Bardziej szczegółowoDopuszczalny poziom hałasu i układ wydechowy pojazdów silnikowych ***I
P7_TA(2011)0210 Dopuszczalny poziom hałasu i układ wydechowy pojazdów silnikowych ***I Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu
Bardziej szczegółowo(2) Podstawę prawną do organizowania kursów szkoleniowych w dziedzinie zdrowia roślin stanowi dyrektywa Rady 2000/29/WE ( 4 ).
29.3.2019 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 117/3 DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie finansowania programu Lepsze szkolenia na rzecz bezpieczniejszej żywności oraz przyjęcia
Bardziej szczegółowoPropozycje zmian krajowych aktów prawnych w związku z wejściem w Ŝycie rozporządzenia CLP. dr Michał Andrijewski
Propozycje zmian krajowych aktów prawnych w związku z wejściem w Ŝycie rozporządzenia CLP dr Michał Andrijewski Powody, dla których naleŝy dokonać zmian w przepisach krajowych Rozporządzenie CLP wprowadza
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 24/6 PL 30.1.2016 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2016/125 z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie PHMB (1600; 1.8) jako istniejącej substancji czynnej do stosowania w produktach biobójczych należących
Bardziej szczegółowouwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 95 ust. 1,
ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1830/2003 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 22 września 2003 r. dotyczące możliwości śledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz możliwości śledzenia
Bardziej szczegółowoREACH. System. Co producent oraz importer zrobić powinien przed wejściem w życie systemu REACH
System REACH Co producent oraz importer zrobić powinien przed wejściem w życie systemu REACH Dokument opracowany przez: Departament Przemysłu Ministerstwo Gospodarki www.mgip.gov.pl/przedsiebiorcy/reach
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
12.6.2015 L 147/3 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2015/896 z dnia 11 czerwca 2015 r. zmieniające załącznik IV do rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do najwyższych
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia chemiczne
Zanieczyszczenia chemiczne Zanieczyszczenia w środkach spożywczych Podstawa prawna: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych
Bardziej szczegółowoKOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI Bruksela, 27 lutego 2018 r. ZAWIADOMIENIE DLA ZAINTERESOWANYCH STRON WYSTĄPIENIE ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA Z UE A PRZEPISY UE DOTYCZĄCE
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 8.3.2019 C(2019) 1786 final ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia 8.3.2019 r. ustanawiające przepisy dotyczące szczegółowych wymogów w zakresie szkolenia pracowników
Bardziej szczegółowoBioCert Małopolska Sp. z o.o. 31-503 Kraków, ul. Lubicz 25A tel./fax 12 430-36-06 www.biocert.pl Certyfikacja ekologicznej produkcji rolnej
BioCert Małopolska Sp. z o.o. 31-503 Kraków, ul. Lubicz 25A tel./fax 12 430-36-06 www.biocert.pl Certyfikacja ekologicznej produkcji rolnej Beata Pietrzyk Dyrektor Biura Certyfikacji 1 Wstęp W Polsce wzrasta
Bardziej szczegółowoINSPEKCJA WETERYNARYJNA
Warszawa, dniav sierpnia 21 r. _ - r-l i) ' %\,'3, INSPEKCJA WETERYNARYJNA GŁÓWNY LEKARZ WETERYNARII Janusz ^r -- t,, _ q 1/V to., r 4-f c2'. I tat g.).r^jf Cdl r' _ir jj
Bardziej szczegółowoDostosowanie niektórych aktów prawnych przewidujących stosowanie procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą do art. 290 i 291
11.4.2019 A8-0020/ 001-584 POPRAWKI 001-584 Poprawki złożyła Komisja Prawna Sprawozdanie József Szájer A8-0020/2018 Dostosowanie niektórych aktów prawnych przewidujących stosowanie procedury regulacyjnej
Bardziej szczegółowoLISTA KONTROLNA SPIWET PASZE C wytwarzanie pasz na własne potrzeby, Ŝywienie zwierząt, produkcja pierwotna
Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE C wytwarzanie pasz na własne potrzeby, Ŝywienie zwierząt, produkcja pierwotna PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... Data inspekcji.. Godzina rozpoczęcia
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG) (4) Substancje czynne występujące w dopuszczonych kokcydiostatykach
11.2.2009 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 40/7 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 124/2009 z dnia 10 lutego 2009 r. ustalające maksymalne zawartości w żywności kokcydiostatyków i histomonostatyków pochodzących
Bardziej szczegółowoZasady GMP/GHP, które należy wdrożyć przed wprowadzeniem HACCP
System HACCP Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wszystkie firmy zajmujące się produkcją i dystrybucją żywności muszą wdrożyć i stosować zasady systemu HACCP. Przed opisaniem podstaw prawnych
Bardziej szczegółowoPozostałości substancji niepożądanych w żywności i paszach - ocena zagrożeń. Andrzej Posyniak, Krzysztof Niemczuk PIWet-PIB Puławy
Pozostałości substancji niepożądanych w żywności i paszach - ocena zagrożeń Andrzej Posyniak, Krzysztof Niemczuk PIWet-PIB Puławy Substancje niepożądane w żywności i paszach Substancje anaboliczne hormonalne
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 55/4 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2016/293 z dnia 1 marca 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 850/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące trwałych zanieczyszczeń organicznych w odniesieniu
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych. Bronisze, 04.12.2015 r.
Identyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych Bronisze, 04.12.2015 r. 1 Zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest m.in. sprawowanie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności i żywienia,
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR
L 44/2 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 18.2.2011 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 143/2011 z dnia 17 lutego 2011 r. zmieniające załącznik XIV do rozporządzenia 1907/2006 Parlamentu Europejskiego
Bardziej szczegółowoKatarzyna Piskorz Wojewódzki Inspektor Weterynaryjny ds. bezpieczeństwa żywności Wojewódzki Inspektorat Weterynarii W Szczecinie
Nadzór organów Inspekcji Weterynaryjnej nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wykorzystywaną w zakładach produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego Katarzyna Piskorz Wojewódzki Inspektor
Bardziej szczegółowoo zmianie ustawy o paszach oraz ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA Warszawa, dnia 22 października 2010 r. Druk nr 998 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 24.6.2019 r. C(2019) 4500 final ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia 24.6.2019 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625
Bardziej szczegółowoJakość środków chemicznych stosowanych w produkcji cukru w aspekcie spełniania wymagań unijnych aktualizacja.
Jakość środków chemicznych stosowanych w produkcji cukru w aspekcie spełniania wymagań unijnych aktualizacja. 1 Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 28 stycznia 2002 ustanawiające
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 29.5.2013 COM(2013) 307 final 2013/0159 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stosowania regulaminu nr 41 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
L 100/60 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2015/604 z dnia 16 kwietnia 2015 r. zmieniające załączniki I i II do rozporządzenia (UE) nr 206/2010 w odniesieniu do warunków dotyczących zdrowia zwierząt
Bardziej szczegółowoWymagania przy sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia roślinnego
Wymagania przy sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia roślinnego Agnieszka Domańska Mełgieś Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna Lublinie Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów
Bardziej szczegółowoDokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość
2009R0124 PL 30.07.2012 001.001 1 Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość B ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 124/2009 z
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 2232/96. z dnia 28 października 1996 r.
Dz.U.UE.L.96.299.1 Dz.U.UE-sp.13-18-42 ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 2232/96 z dnia 28 października 1996 r. ustanawiające wspólnotową procedurę dla substancji aromatycznych używanych
Bardziej szczegółowoLISTA KONTROLNA SPIWET PASZE J wytwarzanie i wprowadzanie do łańcucha Ŝywieniowego zwierząt produktów pochodzących z sektora rolno-spoŝywczego
Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE J wytwarzanie i wprowadzanie do łańcucha Ŝywieniowego zwierząt produktów pochodzących z sektora rolno-spoŝywczego PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr...
Bardziej szczegółowoPrzepisy dotyczące ciągników wprowadzanych do obrotu w ramach programu elastyczności ***I
P7_TA-PROV(2011)0294 Przepisy dotyczące ciągników wprowadzanych do obrotu w ramach programu elastyczności ***I Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie wniosku
Bardziej szczegółowoMONITORING DIOKSYN W TŁUSZCZACH I OLEJACH PRZEZNACZONYCH DO śywienia ZWIERZĄT ZGODNIE Z ROZPORZĄDZENIEM 225/2012 Z DNIA 15 MARCA 2012R.
MONITORING DIOKSYN W TŁUSZCZACH I OLEJACH PRZEZNACZONYCH DO śywienia ZWIERZĄT ZGODNIE Z ROZPORZĄDZENIEM 225/2012 Z DNIA 15 MARCA 2012R. Kamila Pietrasiak Wojewódzki Inspektorat Weterynarii w Łodzi Definicje
Bardziej szczegółowoRolniczy handel detaliczny informacje podstawowe
Rolniczy handel detaliczny informacje podstawowe Od dnia 1 stycznia 2017 r. weszły w życie akty prawne umożliwiające rejestrację rolniczego handlu detalicznego, w tym przede wszystkim ustawa z dnia 16
Bardziej szczegółowoDOMOWA PRODUKCJA śywności PRZEZNACZONEJ NA SPRZEDAś
DOMOWA PRODUKCJA śywności PRZEZNACZONEJ NA SPRZEDAś Domowa produkcja kanapek, soki i dŝemy tzw.,,własnej roboty, fantazyjnie opakowane domowe ciasteczka pomysłów na biznes jest wiele. Niestety, produkcja
Bardziej szczegółowoProdukty biobójcze w materiałach do kontaktu z żywnością
URZĄD REJESTRACJI PRODUKTOW LECZNICZYCH, WYROBÓW MEDYCZNYCH I PRODUKTÓW BIOBÓJCZYCH Produkty biobójcze w materiałach do kontaktu z żywnością dr Elżbieta Buchmiet Departament Informacji o Produktach Biobójczych
Bardziej szczegółowoRozporządzenie (WE) nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady. z dnia 22 września 2003 r.
Rozporządzenie (WE) nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. dotyczące możliwości śledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz możliwości śledzenia
Bardziej szczegółowoŻywność: Prawo UE: 2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych
Żywność: Prawo UE: 1.Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd
Bardziej szczegółowo2003R1830 PL
2003R1830 PL 11.12.2008 001.001 1 Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość B ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1830/2003 PARLAMENTU
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 10.3.2016 r. COM(2016) 133 final 2016/0073 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stanowiska, jakie ma zostać zajęte w imieniu Unii Europejskiej w Komisji Mieszanej ustanowionej
Bardziej szczegółowoINFORMACJE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW ROZPOCZYNAJĄCYCH / PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W SEKTORZE SPOŻYWCZYM
INFORMACJE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW ROZPOCZYNAJĄCYCH / PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W SEKTORZE SPOŻYWCZYM Przedsiębiorcy prowadzący produkcję lub obrót żywnością są zobowiązani do przestrzegania przepisów prawa
Bardziej szczegółowoDECYZJE. (Jedynie tekst w języku niemieckim jest autentyczny) (Tekst mający znaczenie dla EOG)
L 199/16 26.7.2016 DECYZJE DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2016/1215 z dnia 22 lipca 2016 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 25.10.2016 r. COM(2016) 684 final 2016/0341 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY ustalająca stanowisko, które ma zostać zajęte w imieniu Unii Europejskiej w odpowiednich komitetach
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO PASZ W ASPEKCIE USTAWY O PASZACH. Olga Michalik-Rutkowska Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii w MRiRW
BEZPIECZEŃSTWO PASZ W ASPEKCIE USTAWY O PASZACH Olga Michalik-Rutkowska Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii w MRiRW 1 . USTAWA O PASZACH Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz. U. 2014
Bardziej szczegółowoWdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych
Program Wieloletni Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Etap II Przegląd wytycznych i zalecanych rozwiązań pod kątem wykorzystania
Bardziej szczegółowoInformacja Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ubój zwierząt w gospodarstwie na uŝytek własny
Informacja Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ubój zwierząt w gospodarstwie na uŝytek własny W związku z licznymi wątpliwościami i pojawiającymi się wręcz błędnymi informacjami w kwestii uboju zwierząt
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia 25.9.2015 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 25.9.2015 r. C(2015) 6507 final ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia 25.9.2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 12 czerwca 2015 r. Poz. 795 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 26 maja 2015 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 12 czerwca 2015 r. Poz. 795 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 26 maja 2015 r. w sprawie laboratoriów urzędowych i referencyjnych
Bardziej szczegółowoStanowisko. Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 28 lutego 2005 r.
Stanowisko Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 28 lutego 2005 r. w sprawie ogłoszenia obszaru Województwa Kujawsko Pomorskiego strefą wolną od upraw genetycznie zmodyfikowanych organizmów (GMO)
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.3.2019 r. C(2019) 1847 final ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia 12.3.2019 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625
Bardziej szczegółowoWspólnotowy rejestr dodatków paszowych utworzony zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1831/2003
Wspólnotowy rejestr dodatków paszowych utworzony zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1831/2003 Objaśnienia (stan na: wydanie - Wrzesień 2006 r.) [Rev 6 ] Dyrekcja D Zdrowie i Dobrostan Zwierząt Dział D2
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 30.3.2015 r. COM(2015) 138 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z wykonania uprawnień przekazanych Komisji na podstawie dyrektywy 2001/83/WE
Bardziej szczegółowoZadania Organów Nadzoru w zakresie kontroli przestrzegania zapisów rozporządzenia REACH i przepisów krajowych
Zadania Organów Nadzoru w zakresie kontroli przestrzegania zapisów rozporządzenia REACH i przepisów krajowych Anna Obuchowska Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Gdańsku Obowiązki wynikające
Bardziej szczegółowoA7-0440/25. Poprawka 25 Matthias Groote w imieniu Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa śywności
8.4.2014 A7-0440/25 Poprawka 25 Matthias Groote w imieniu Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa śywności Sprawozdanie Julie Girling Miód COM(2012)0530 C7-0304/2012
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy. Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików
Ocena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików Autoryzacja roślin GM w Europie Dyrektywa 2001/18 /WE
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 280/5
24.10.2007 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 280/5 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1237/2007 z dnia 23 października 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady
Bardziej szczegółowoHACCP- zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Strona 1
CO TO JEST HACCP? HACCP ANALIZA ZAGROŻEŃ I KRYTYCZNE PUNKTY KONTROLI HAZARD ryzyko, niebezpieczeństwo, potencjalne zagrożenie przez wyroby dla zdrowia konsumenta ANALYSIS ocena, analiza, kontrola zagrożenia
Bardziej szczegółowoŻywność urzędowa kontrola: Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2017 r. poz ze zm.).
Żywność urzędowa kontrola: Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1261 ze zm.). Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 27 marca 2017 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 27 marca 2017 r. (OR. en) 7727/17 AGRILEG 66 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 27 marca 2017 r. Do: Nr dok. Kom.: D49632/02 Dotyczy: Sekretariat
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w róŝnorodności PL A8-0215/2. Poprawka. Peter Liese w imieniu grupy PPE
1.7.2015 A8-0215/2 2 Umocowanie 21 a (nowe) uwzględniając petycję Przestać marnotrawić Ŝywność w Europie!ˮ; 1.7.2015 A8-0215/3 3 Motyw N N. mając na uwadze, Ŝe Parlament wielokrotnie wzywał Komisję do
Bardziej szczegółowoWniosek ROZPORZĄDZENIE RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 19.1.2017 r. COM(2017) 23 final 2017/0010 (NLE) Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY zmieniające załącznik III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w odniesieniu
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 27 sierpnia 2012 r.
Warszawa, dnia 27 sierpnia 2012 r. Zestawienie uwag zgłoszonych w ramach uzgodnień międzyresortowych do Projektu Aktualizacji Krajowego Planu Wdrażania Konwencji Sztokholmskiej L.p Treść uwagi Zgłaszający
Bardziej szczegółowoOpinia o ustawie o uchyleniu ustawy o wyrobach stosowanych w medycynie weterynaryjnej oraz o zmianie innych ustaw (druk nr 807)
Warszawa, dnia 17 lutego 2010 r. Opinia o ustawie o uchyleniu ustawy o wyrobach stosowanych w medycynie weterynaryjnej oraz o zmianie innych ustaw (druk nr 807) I. Cel i przedmiot ustawy Opiniowana ustawa
Bardziej szczegółowoWniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 10.2.2012 r. COM(2012) 51 final 2012/0023 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniające rozporządzenie (WE) nr 726/2004 odnośnie do nadzoru
Bardziej szczegółowoŚRODKI OCHRONY ROŚLIN A OCHRONA ZDROWIA LUDZI I ŚRODOWISKA DARIUSZ PLISZKA WIORIN W BYDGOSZCZY
ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN A OCHRONA ZDROWIA LUDZI I ŚRODOWISKA DARIUSZ PLISZKA WIORIN W BYDGOSZCZY POTRZEBA STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN 65 tys. gatunków organizmów szkodliwych na świecie, w tym w Polce
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
2.10.2015 PL L 257/19 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2015/1759 z dnia 28 września 2015 r. zatwierdzające aldehyd glutarowy jako istniejącą substancję czynną do stosowania w produktach biobójczych
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 15 lipca 2008 r. W I C E P R E Z E S NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Marek Zająkała D/08/501
W I C E P R E Z E S NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Marek Zająkała Warszawa, dnia 15 lipca 2008 r. KSR-411400-1/08 D/08/501 Pan Andrzej Jagusiewicz Główny Inspektor Ochrony Środowiska WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
16.3.2012 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 77/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 225/2012 z dnia 15 marca 2012 r. zmieniające załącznik II do
Bardziej szczegółowoInstytucja Wiodąca. Instytucja Współpracująca. Nazwa komitetu. Komisja Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO
Przyporządkowanie Instytucji Wiodących i Współpracujących do poszczególnych Komitetów Komisji Kodeksu owego i Międzyrządowych Grup Problemowych Ad Hoc KKŻ Nazwa Komisja Kodeksu owego Komisja Kodeksu owego
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 1.2.2018r. COM(2018) 52 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie wykonywania uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych, powierzonych
Bardziej szczegółowo- o zmianie ustawy o paszach oraz ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z projektami aktów wykonawczych.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-92-10 Druk nr 3358 Warszawa, 19 sierpnia 2010 r. Pan Grzegorz Schetyna Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 25/48 PL 2.2.2016 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2016/131 z dnia 1 lutego 2016 r. w sprawie C(M)IT/MIT (3:1) jako istniejącej substancji czynnej do stosowania w produktach biobójczych należących
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 77/6 20.3.2018 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2018/456 z dnia 19 marca 2018 r. w sprawie etapów procedury konsultacji w celu ustalenia statusu nowej żywności zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2015/2283
Bardziej szczegółowoNiniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
26.7.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 201/31 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 717/2013 z dnia 25 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 142/2011 w odniesieniu do pozycji dotyczących dobrostanu
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 27.10.2014 r. COM(2014) 678 final 2014/0313 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY ustalająca stanowisko, jakie ma zająć Unia w ramach Komitetu Administracyjnego Europejskiej Komisji
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 27 marca 2017 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 27 marca 2017 r. (OR. en) 7686/17 DENLEG 25 AGRI 162 SAN 121 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 24 marca 2017 r. Do: Nr dok. Kom.: D049176/01 Dotyczy:
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 314/39
15.11.2006 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 314/39 DECYZJA KOMISJI z dnia 14 listopada 2006 r. dotycząca minimalnych wymagań w odniesieniu do gromadzenia informacji w trakcie kontroli zakładów produkcyjnych,
Bardziej szczegółowoUdział laboratoriów referencyjnych w zapewnieniu jakości i bezpieczeństwa żywności
Joanna Wierzowiecka * Udział laboratoriów referencyjnych w zapewnieniu jakości i bezpieczeństwa żywności Wstęp Bezpieczeństwo żywności jest definiowane jako ogół warunków, które muszą być spełniane (dotyczących
Bardziej szczegółowoDelegacje otrzymują w załączeniu dokument D044028/02. Zał.: D044028/ /16 en DGB 2B. Rada Unii Europejskiej Bruksela, 10 marca 2016 r. (OR.
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 10 marca 2016 r. (OR. en) 6985/16 AGRILEG 29 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 8 marca 2016 r. Do: Nr dok. Kom.: D044028/02 Dotyczy: Sekretariat
Bardziej szczegółowo