PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ

Transkrypt

1 1 PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ Z EKOLOGIĄ PRZEZ ŻYCIE DLA KLAS I III SZKOŁY PODSTAWOWEJ W PRĄTNICY Opracowała: mgr Maria Jakubowska mgr Mariola Kliniewska mgr Iwona Ziejewska PRĄTNICA 2003

2 2 WSTĘP Człowiek od zarania dziejów żył wśród otaczającej przyrody. Korzystał z jej darów, brał tyle, ile było mu niezbędne do życia. Z czasem jednak zaczął ją sobie podporządkowywać i tym samym przyczynił się do zastraszającej degradacji całej Ziemi. W związku z tym edukacja ekologiczna stała się koniecznością, a nie tylko okazjonalnym elementem wychowania w rodzinie szkole i środowisku. Dzisiejszą ludzkość poczynając od dzieci najmłodszych należy przygotować intelektualnie i emocjonalnie do ochrony środowiska naturalnego. Problemy ekologiczne są ogromne i na pewno nikt nie zrobi wszystkiego, ale każdy może zrobić chociaż trochę. To przekonanie o słuszności podejmowania działań ekologicznych było punktem wyjścia do opracowania programu ekologicznego dla klas I III. Głównym celem stało się wspieranie aktywności dziecka, aby potrafiło dbać osiebiejakocząstkę środowiska, umiało współżyć z innymi oraz chronić najbliższe środowisko.

3 3 OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program Z ekologia przez życie został opracowany zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia 15 lutego 1999 roku. Dotyczy I etapu edukacyjnego nauczania zintegrowanego, ale może również być wykorzystywany w zajęciach pozalekcyjnych, które podejmują problem działań ekologicznych. Tematyka programu Z ekologią przez życie znacznie wykracza poza treści z zakresu edukacji ekologicznej w klasie I III. Przedstawione propozycje zakładają wykorzystanie różnych form aktywności i pozwalają na prowadzenie działań indywidualnych, grupowych i zespołowych. Program jest płaszczyzną integracji szkoły, domu rodzinnego i najbliższego otoczenia. Umożliwia naturalne zdobywanie wiedzy, rzeczywiste bycie blisko natury, zabawę ipracę wnajbliższym środowisku i współdziałanie z innymi ludźmi na rzecz ochrony przyrody.

4 4 CELE PROGRAMU: - zdobycie podstawowych wiadomości i umiejętności z ekologii; - zapoznanie uczniów z podstawowymi zależnościami zachodzącymi między organizmem, z jego środowiskiem; - kształtowanie szacunku dla przyrody i jej piękna; - nauka wnioskowania, perspektywicznego myślenia i przewidywania określonych skutków działalności człowieka; - uwrażliwianie na piękno otaczającej przyrody; - poznanie motywów i sposobów ochrony i kształtowania środowiska oraz problemów ekologicznych najbliższego środowiska; - czynna ochrona przyrody; - wytworzenie mody na ekologiczny styl życia; - doskonalenie umiejętności samodzielnego wyszukiwania informacji na tematy związane z ekologią zróżnych źródeł; - kształtowanie różnych umiejętności dotyczących poznawania środowiska i działania w nim; - prowadzenie obserwacji przyrodniczych; - kształtowanie zamiłowania do czystościiporządku w klasie, w szkole i w domu; - pielęgnowanie roślin i hodowla zwierząt domowych; - opieka nad zielenią w szkole i wokół niej; - rozwijanie wrażliwości na potrzeby innych ludzi i wartości naturalnego środowiska, niedolę zwierząt ipiękno przyrody; - porównywanie zjawisk i obiektów przyrodniczych; - rozwijanie emocjonalnej więzi z otaczającą przyrodą, rówieśnikami w klasie i w szkole;

5 5 ZADANIA SZKOŁY 1. Pokazywanie sposobów i możliwości ochrony naturalnego środowiska. 2. Zaszczepienie w dzieciach potrzeby działania na rzecz najbliższego środowiska naturalnego. 3. Współpraca z organami władzy, rodzicami umożliwiająca podejmowanie działań na rzecz ochrony otaczającego środowiska. KONSTRUKCJA PROGRAMU Przedstawiony program obejmuje pierwszy etap kształcenia edukację wczesnoszkolną. Edukacyjne treści i działania ekologiczne zostały zgrupowane wsześciu blokach tematycznych: I. Nasza miejscowość inajbliższe okolice. II. Zbliżamy się do świata roślin i zwierząt. III. Środowisko wodne. IV. Odpady. V. Wyruszamy w teren. VI. W zgodzie z ekologią. Treści zawarte w programie zapewniają uczniom poznanie podstawowych pojęć związanych z ochroną środowiska, pogłębiają wiadomości o ekologii. Dotyczą domu rodzinnego, szkoły, regiony oraz ochrony tych dóbr w zakresie przyrody ożywionej i nieożywionej. Ponadto proponuje się nawiązanie współpracy ze specjalistami z dziedziny ochrony środowiska, rolnictwa i leśnictwa, a także częste wycieczki i spacery ekologiczne. Treści zostały tak dobrane aby zawsze były ciekawe, pobudzały do myślenia, obserwowania i działania. Natomiast realizacja opiera się w głównej mierze na metodach i formach aktywnych.

6 6 TEMATYKA ZAJĘĆ PROGRAMU Z EKOLOGIĄ PRZEZ ŻYCIE. I. Nasza miejscowość inajbliższe okolice: - rozpoznanie najbliższej okolicy wycieczka; - fotografowanie interesujących obiektów; - wybór najbardziej zadbanego gospodarstwa; - wykonanie albumów; - organizowanie konkursów plastycznych o tematyce przyrodniczej; - organizowanie wystaw prac dzieci; - redagowanie gazetki ściennej o tematyce ekologicznej; - założenie kącika zainteresowań ekologicznych; - organizowanie konkursów ekologicznych; - śpiewanie ekologicznych piosenek; - udział w akcji Sprzątanie świata ; - pogadanki przybliżające pojęcia ekologiczne; - zielony marsz z okazji Światowego Dnia Ziemi ; - przygotowywanie scenek ekologicznych; - wykonanie makiety naszej miejscowości; - spotkanie z pracownikiem Urzędu Gminy do spraw ekologii; - spotkanie z leśnikiem; II. Zbliżamy się do świata roślin i zwierząt: - pielęgnowanie roślin kwiatowych w klasie i w szkole; - budowa karmników konkurs; - założenie ptasiej stołówki; - dokarmianie zwierząt leśnych w najbliższej okolicy; - opieka nad zwierzętami bezdomnymi; - wykonanie gazetek ściennych; - sadzenie drzewek;

7 7 - udział w kampaniach i programach ekologicznych; - udział w konkursach ekologicznych; - Nasi ulubieńcy w obiektywie; - rozpoznajemy gatunki drzew; - rozpoznajemy głosy zwierząt i ptaków leśnych; - bliżej poznajemy mieszkańców lasu; III. Środowisko wodne: - scenka ekologiczna List do człowieka ; - degustacjawódzróżnych źródeł w naszej okolicy; - wycieczka do Oczyszczalni ścieków i Wodociągów miejskich; - spotkanie z pracownikiem sanepidu; - źródła zanieczyszczeń wody; - wykonywanie plakatów; - badanie czystości okolicznych wód; - propagowanie oszczędnego gospodarowania wodą (ulotki, hasła, plakaty, gazetka ścienna, artykułu do gazetki szkolnej); - wycieczka nad rzekę, elementy rzeki: a. oznaczanie kierunku rzeki, szybkości prądu, szerokości i głębokości koryta; b. sztuczne spowodowanie powodzi; c. praktyczne sprawdzenie możliwości wykorzystania siły prądu wody (praca koła wodnego); - wykorzystanie wody dla potrzeb człowieka; IV. Odpady: - wyjście w teren, zwrócenie uwagi na ilość pojemników; - lokalizacja dzikich wysypisk w najbliższej okolicy; - scenka ekologiczna; - wykonanie plakatów propagujących segregację odpadów i wyeksponowanie ich w środowisku szkolnym i wiejskim;

8 8 - pogadanki na temat segregacji śmieci, sposobów ich składowania, kompostowanie w gospodarstwie domowym; - konkurs na plakat Jak można segregowaćśmieci? ; - nawiązanie współpracy z Fundacją Recal; - wykonanie koszy do segregacji odpadów i ustawienie ich w szkole; - oznakowanie pojemników: makulatura szkło plastik - wykonanie elementów dekoracyjnych z drewnianych odpadów produkcyjnych; - akcja zbierania i segregowania odpadów i przekazanie d odzysku; - gazetka okolicznościowa; - Turniej Wiedzy Przyrodniczej; - wykorzystanie makulatury, opakowań i innych materiałów odpadowych w edukacji technicznej i plastycznej; V. Wyruszmy w teren: - zaplanowanie wycieczek środowiskowychdoróżnych ekosystemów (pieszo, rowerem, autokarem); - wycieczki do: lasu parku sadu gospodarstwa rolnego nad rzekę, staw, jezioro zakładów produkcyjnych Krajobrazowego Parku Wzgórz Dylewskich Nadleśnictwa Napromek

9 9 Na ścieżkę ekologiczną i dydaktyczną do Jerzwałdu i Myślęcinka - sporządzenie przewodnika po środowisku (łąka, las, pole, staw, rzeka) VI. W zgodzie z ekologią: - energia i jej zastosowanie; - zastosowanie, źródła i rodzaje energii praca metodami aktywnymi, plakaty; - wycieczka do Zakładu Energetycznego; - wykonanie kart obserwacyjnych na zużycie energii; - obserwacja i dokonywanie pomiarów poboru energii przez różne urządzenia; - Nasze pomysły na oszczędzanie energii konkurs literacki (wiersze, zagadki, hasła itp.); - zwizytą wsklepie: sporządzanie wykazu produktów ze znakiem ekologicznym; kupujemy artykuły produkowane i pakowane ekologicznie; produkty ekologiczne z własnego gospodarstwa rolnego; wykonanie gazetki Produkty ekologiczne ; - podsumowanie działań ekologicznych: ankieta Czy Twój dom jest ekologiczny? ; przekazanie sprawozdania z realizacji programu ekologicznego Z ekologia przez życie do dyrektora szkoły, Urzędu Gminy; napisanie artykułu do gazety;

10 10 OSIĄGNIĘCIA Uczeń: - prowadzi obserwacje przyrodnicze, analizuje je, wnioskuje; - znażycie środowisk- las, ogród, park, rzeka; - rozpoznaje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta; - dostrzegai wyjaśnia zależności funkcjonowania przyrody; - dostrzega problemy ekologiczne w najbliższym otoczeniu; - zna sposoby racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi w gospodarstwie domowym i otoczeniu; - aktywnie uczestniczy w działaniach na rzecz środowiska; - samodzielnie zdobywa wiedzę zróżnych źródeł; - dokonuje pomiarów; - rozwija więź ze środowiskiem, ma poczucie przynależności do rodziny klasy, grupy sąsiedzkiej; - uczy się współodpowiedzialności za stan środowiska; - prowadzi ekologiczny tryb życia i włącza swych najbliższych; - potrafi wyrazić swoje widzenie świata poprzez swobodną i inspirowaną ekspresję;

11 11 UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU Obudowę metodyczną programu stanowi następująca bibliografia: 1. Rozporządzenie MEN z dnia 15 lutego 1999 roku w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego w Dz. U. poz. 129 z 23 lutego 1999 roku; 2. Edukacja środowiskowa scenariusze zajęć, Olsztyn 1996r. 3. Seria: Świat w niebezpieczeństwie : Pollock S. Lasy Pollock S. Powietrze 4. Seria: Odkrywam mój świat : Ziemia Pogoda Powietrze Energia Rośliny i zwierzęta Żywność 5. Seria: Zachowaćświat : Książka o wodzie Książka o lesie Książka o żywności Książka o energii 6. Seria Świat wokół nas : Recykling Samochody zatruwająśrodowisko

12 12 7. Soida D. Bądź mistrzem przyjacielem czyli edukacja ekologiczna na wesoło cz. 1; 8. Słownik terminów ekologicznych; 9. Czasopismo Aura ; 10. Szczepańczyk G. Poznajemy ssaki ścieżka dydaktyczna w Myślęcinku Ogrodzie Fauny Polskiej; 11. Szczepańczyk G. Poznajemy drzewa ;