Leczenie operacyjne przepukliny jądra miażdżystego (pjm) w odcinku lędźwiowym wytyczne w oparciu o dostępne dowody medyczne.
|
|
- Seweryna Kruk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dariusz Łątka 1, Grzegorz Miękisiak 1,2 1 Oddział Neurochirurgii Wojewódzkiego Centrum Medycznego w Opolu 2 Oddział Neurochirurgii Centrum Medycznego w Polanicy-Zdroju Leczenie operacyjne przepukliny jądra miażdżystego (pjm) w odcinku lędźwiowym wytyczne w oparciu o dostępne dowody medyczne. Herniated lumbar disc (HLD) evidence based surgical treatment guidelines. STRESZCZENIE Wstęp. Przepuklina jądra miażdżystego (pjm) w odcinku lędźwiowym to najczęstsze schorzenie kręgosłupa spośród tych, które mogą wymagać leczenia chirurgicznego. Chociaż jest dość jednorodna klinicznie, to ze względu na niejednorodność patomorfologiczną, jak i naturalny przebieg choroby, wskazania do leczenia operacyjnego i wyboru określonej techniki operacyjnej nie są jednoznaczne. Cel pracy. Celem tej pracy jest uporządkowanie nieścisłości definicyjnych oraz nomenklaturowych, przegląd dostępnych technik operacyjnych i, zgodnie z najlepszymi dostępnymi dowodami medycznymi ze światowego piśmiennictwa, utworzenie propozycji zestawu wytycznych postępowania chirurgicznego w tej chorobie. Metody i wyniki. Opracowano dwanaście kwerend dotyczących optymalnego leczenia chirurgicznego pjm. Wyniki, opracowane na podstawie oceny literatury, przedstawiono w niniejszej pracy. Na ich podstawie sformułowano wytyczne postępowania chirurgicznego w objawowej przepuklinie jądra miażdżystego z radikulopatią w populacji dorosłych, zaszeregowując je do jednej z czterech kategorii na podstawie jakości dowodów klinicznych (I-III oraz X). Celem rekomendacji jest pomoc w doborze optymalnie efektywnego postępowania i funkcjonalnego wyleczenia tej choroby. Wnioski. Chirurdzy kręgosłupa coraz częściej podejmują decyzje na zasadach praktyki opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach (EBM). Niestety w codziennej pracy nie zawsze jest to możliwe. Brak jednoznacznych wytycznych oraz liczne konflikty interesów powodują, że często trudno jest ustalić optymalne postępowanie. Niniejsze opracowanie jest syntezą wytycznych dotyczących leczenia pjm w odcinku lędźwiowym i zostało przyjęte jako oficjalne stanowisko Polskiego Towarzystwa Chirurgii Kręgosłupa. SUMMARY Introduction. Herniated lumbar disc (HLD) is arguably the most common spinal disorder requiring surgical intervention. Although the term is fairly straightforward, the exact pathology and thus the clinical picture and natural history may vary. Therefore, it is immensely difficult to formulate universal guidelines for surgical treatment. Aim.The aim of this paper is to organize the terminology and clear the inconsistencies in phraseology, review treatment options and gather available published evidence to address the clinical questions to create a set of clinical guidelines in relevant to the topic.
2 Methods and Results. Twelve queries, addressing optimal surgical treatment of the HLD have been formulated. The results, based on the literature review are described in the present work. The final product of the analysis was a set of guidelines for the surgical treatment of symptomatic HLD. Categorized into four tiers based on the level of evidence (I-III oraz X), they have been designed to assist in the selection of optimal, effective treatment leading to the successful outcome. Conclusions. The EBM is becoming ever more popular among spinal surgeons. Unfortunately this is not always feasible. Lack of uniform guidelines and numerous conflicts of interest introduce flaws in the decision making process. The key role of experts and professional societies is to provide high value recommendation based on the most current literature. Present work contains a set of guidelines for surgical treatment of HLD endorsed by the Polish Society of Spinal Surgery. WSTĘP Przepuklina jądra miażdżystego (pjm) w odcinku lędźwiowym to najczęstsze schorzenie kręgosłupa spośród tych, które mogą wymagać leczenia chirurgicznego. To codzienny problem kliniczny dla lekarzy zajmujących się leczeniem kręgosłupa. Chociaż pjm jest dość jednorodna co do obrazu klinicznego, to ze względu na niejednorodność patomorfologiczną, jak i naturalny przebieg choroby, wskazania do leczenia operacyjnego nie są jednoznaczne. Dodatkowo sytuację komplikuje konieczność wyboru określonej techniki operacyjnej. Nowe metody i nowe technologie są ciągle włączane do terapii patologii kręgosłupowych. Mamy obecnie możliwość nie tylko różnej wizualizacji operacyjnej (nieuzbrojone oko, mikroskop, endoskop), ale także różne sposoby rozdzielania tkanek (retraktory klasyczne, tubularne, techniki przezskórne) oraz różne systemy suplementacji i instrumentacji wewnętrznej (Tabela1). Mnogość opcji terapeutycznych wymusza podejmowanie decyzji na zasadach praktyki opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach (EBM). Niestety wciąż brak jest jednoznacznych wytycznych terapeutycznych. Chirudzy kręgosłupa są też często poddani zewnętrznym, nieobiektywnym wpływom, także przez przemysł medyczny. W tej sytuacji zasadniczą rolą środowisk eksperckich oraz towarzystw naukowych powinno być tworzenie rekomendacji do wykorzystania w praktyce medycznej w oparciu o aktualne piśmiennictwo. Celem takich rekomendacji jest pomoc w doborze optymalnie efektywnego postępowania i funkcjonalnego wyleczenia tej choroby.
3 Definicja i klasyfikacja pjm W celu przeprowadzenia systematycznego przeglądu literatury dotyczącej pacjentów z dyskopatią lędźwiową z radikulopatią autorzy skorzystali z definicji pjm opracowanej w drodze konsensusu przez North American Spine Society i opublikowanej w 2001[1] r. Zgodnie z tym konsensusem: Pjm to zlokalizowane przemieszczenie materiału dysku poza normalne granice przestrzeni międzykręgowej powodujące ból, osłabienie lub drętwienie w myotomalnej lub dermatomalnej dystrybucji. Pjm nie jest schorzeniem jednorodnym. Równie istotne, także w kwalifikacji do leczenia jak i doborze metody i drogi dostępu operacyjnego są zarówno stopień nasilenia przepukliny, leżący u podstawy klasyfikacji patomorfologicznej[2], jak i stosunki przestrzenne, będące podstawą klasyfikacji topograficznej tego schorzenia[3] (Rycina1).
4 METODA: Opracowano dwanaście kwerend dotyczących optymalnego leczenia chirurgicznego pjm. Wyniki, opracowane na podstawie oceny literatury, przedstawiono w niniejszej pracy. Na ich podstawie sformułowano wytyczne postępowania chirurgicznego w objawowej przepuklinie jądra miażdżystego z radikulopatią w populacji dorosłych, zaszeregowując je do jednej z czterech kategorii, przyjętego 4-ro stopniowego systemu oceny wartości dowodów klinicznych w oparciu o wytyczne GRADE[4], zgodnie z zaleceniami Cochrane Back Review Group[5] (Tabela 2). Wyjściowe stopnie jakości dowodów klinicznych Rodzaj badania Stopień jakości dowodu Wartość klinicznego RCT Wysoki 4 - Średni 3 Badania obserwacyjne Niski 2 Inne badania Bardzo niski 1 Modyfikacja stopni / punktacji Czynniki zmniejszające punktację: Poważne (-1) lub bardzo poważne (-2) ograniczenia jakości badania Ważna niespójność (-1) Niewielkie (-1) lub poważne (-2) wątpliwości co do bezpośredniości
5 Nieprecyzyjne lub brakujące dane (-1) Duże prawdopodobieństwo selektywnego raportowania (-1) Czynniki zwiększające punktację: Mocny dowód na asocjację znaczne względne ryzyko >2 (p<0.5) na podstawie spójnych wyników dwóch lub więcej badań obserwacyjnych, bez istotnych czynników zakłócających (+1) Bardzo mocny dowód na asocjację znaczne względne ryzyko >5 (p<0.2) na podstawie bezpośrednich dowodów przy braku większych obaw co do wiarygodności Dowód na zależność efektu od dawki (+1) Wszystkie przewidywalne czynniki zakłócające zmniejszyłyby efekt (+1) Ostateczna klasa rekomendacji w zależności od wartości dowodów klinicznych Wartość (pkt) Klasa rekomendacji 4 I 3 II 2 III brak dowodów X Tabela 2. Kryteria oceny jakości dowodów klinicznych i stopniowania rekomendacji. Na podstawie Atkins D, Best D, Briss PA, et al. (2004) Grading quality of evidence and strength of recommendations. BMJ 328:1490. doi: /bmj z modyfikacjami. WYNIKI: 1. Naturalny przebieg choroby PJM z radikulopatią charakteryzuje się korzystnym przebiegiem naturalnym. Zidentyfikowano liczne artykuły opisujące korelację poprawy radiologicznej z poprawą kliniczną. U zdecydowanej większości pacjentów dochodzi do poprawy w ciągu kilku-kilkunastu tygodni. Nie zaobserwowano jednoznacznej korelacji obrazu radiologicznego z rokowaniem co do spontanicznego ustąpienia dolegliwości.[7 22] 2. Leczenie operacyjne czy zachowawcze? Wskazania do zabiegu Zidentyfikowano sześć kontrolowanych, randomizowanych lub quasirandomizowanych badań klinicznych porównujących wyniki leczenia operacyjnego (discektomii) z wynikami leczenia zachowawczego[23 28], z których jedno zaliczono do klasy I [26] pozostałe do klasy II. Rekomendacja klasy II: u wybranych pacjentów krótkoterminowy wynik leczenia chirurgicznego jest lepszy w porównaniu z leczeniem zachowawczym. Pacjenci, u których wykazano korzystny efekt leczenia operacyjnego spełniali następujące kryteria: promieniowanie bólu zgodnie z poziomem konfliktu pjm z korzeniem, dodatni objawy rozciągowe (obj. Lasegue a w zakresie stopni), jednoznaczna diagnostyka obrazowa (poziom, strona)[28]. W żadnym z cytowanych badań nie uwzględniono pacjentów reoperowanych.
6 Rekomendacja klasy X: na podstawie analizy literatury nie można jednoznacznie wykazać przewagi leczenia operacyjnego nad leczeniem zachowawczym w dłuższej obserwacji (ponad 1 rok od operacji). 3. Jaki jest optymalny czas od wystąpienia objawów do leczenia chirurgicznego? Wyszukiwanie zwróciło cztery prospektywne badania kontrolowane (klasa II)[29 32] oraz 8 badań retrospektywnych klasy III[33 40]. Analiza piśmiennictwa pozwala na sformułowanie następujących rekomendacji: Rekomendacja klasy II: dłuższy czas od wystąpienia objawów do wykonania operacji związany jest z gorszymi wynikami Rekomendacja klasy III: wartość graniczna dla okresu czasu, po którym wynik leczenia jest istotnie gorszy to 6 miesięcy 4. Którzy pacjenci najlepiej rokują przy leczeniu operacyjnym? W trzech publikacjach o dostatecznej jakości autorzy starają się bezpośrednio wskazać korzystne czynniki rokownicze leczenia chirurgicznego. Dwie z nich dotyczą technik endoskopowych[41, 42], jedna techniki otwartej.[43] Rekomendacja klasy II: lepszego wyniku leczenia można spodziewać się u pacjentów młodszych niż 40 lat, z silnym bólem promieniujący do nogi a także gdy dolegliwości trwają krócej niż 3 miesiące. 5. Jaka jest efektywność technik śróddyskowych? 1. Przeskórna discektomia Spośród czterech przeanalizowanych randomizowanych badania kontrolowanych (RCT) dotyczących efektywności przezskórnej discektomii[44 47] żadne nie spełniło minimalnych kryteriów jakościowych, głównie ze względu na krótki czas kontroli. Zidentyfikowano kilka badań prospektywnych bez kontroli i/lub randomizacji[48 52]. Rekomendacja klasy III: przeskórna discektomia jest skuteczną metodą leczenia. Nie wykazano wyższości metody nad technikami otwartymi (rekomendacja klasy X). 2. Elektroterapia śróddyskowa (IDET) Rekomendacja klasy X: Brakuje dowodów klinicznych[53] wykazujących skuteczność lub brak skuteczności techniki IDET w leczeniu bólu korzeniowego. 6. Jaka jest efektywność chirurgicznego leczenia PJM z radikulopatią z wykorzystaniem różnych technik chirurgicznych (mikrodiscektomia, otwarta discektomia, techniki tabularne)?
7 Zidentyfikowano 16 publikacji typu RCT oceniających skuteczność i porównujące wyniki leczenia z wykorzystaniem wymienionych technik[54 69]. Rekomendacja klasy I: zarówno mikrodiscektomia, otwarta discektomia, jak i discektomia z wykorzystaniem technik tabularnych są skutecznymi metodami leczenia PJM z radikulopatią. Rekomendacja klasy X: z powodu braku dostatecznej ilości dowodów klinicznych odpowiedniej jakości, nie można wykazać wyższości żadnej z wymienionych metod 7. Sekwestrektomia czy discektomia? W wyniku wyszukiwania zidentyfikowano jedno badanie typu RCT[70 72] porównujące wyniki leczenia za pomocą mikrodiscektomii z sekwestrektomią, a także 5 badań obserwacyjnych, głównie retrospektywnych[73 78]. Rekomendacja klasy X: z powodu braku dostatecznej ilości dowodów klinicznych odpowiedniej jakości, nie można wykazać wyższości sekwestrektomii nad dysektomią 8. Czy należy stosować środki zapobiegające zrostom w przestrzeni epiduralnej? Przeanalizowano wyniki 10 zidentyfikowanych badań RCT określających bezpieczeństwo i skuteczność technik oraz materiałów redukujących zrosty w przestrzeni epiduralnej[79 88]. Wprawdzie w dwóch badaniach wykazano niewielką przewagę żelu przeciwzrostowego w porównaniu z kontrolą[81, 87] niewielka moc tych badań nie pozwala na sformułowanie rekomendacji. W jednym z badań, nie zaobserwowano zależności wyniku leczenia od obecności zrostów w badaniu MRI[88]. Rekomendacja klasy X: brakuje dowodów klinicznych uzasadniających stosowanie środków barierowych zapobiegających powstawaniu zrostów. 9. Stosowanie profilaktyki antybiotykowej. Spośród dużej liczby dostępnych publikacji zaledwie dwie przedstawiają wyniki badań RCT analizujących skuteczność profilaktyki antybiotykowej w chirurgii kręgosłupa[89, 90]. Zarówno prospektywne jak i retrospektywne badania obserwacyjne mają niską wartość ze względu na dużą liczbę czynników zakłócających[91 96]. Rekomendacja klasy II: profilaktyczne podanie antybiotyku bezpośrednio przed zabiegiem operacyjnym na kręgosłupie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań infekcyjnych.
8 Rekomendacja klasy X: nie można jednoznacznie wykazać skuteczności kontynuacji podawania antybiotyków po zabiegu operacyjnym w zmniejszaniu ryzyka wystąpienia powikłań infekcyjnych. 10. Czy należy stosować spondylodezę jako pierwotną metodę leczenia pjm z radikulopatią? Nie znaleziono żadnego badania RCT, jedynie kilka badań obserwacyjnych[97 104], głównie retrospektywnych o niskiej jakości. Liczne czynniki zakłócające i brak standaryzacji metod leczenia uniemożliwiają przeprowadzenie metaanaliz. Rekomendacja klasy X: Dostępne dowody kliniczne nie pozwalają na formułowanie zalecenia lub przeciwwskazania stosowania spondylodezy jako pierwotnej metody leczenia PJM z radikulopatią. 11. Czy należy stosować spondylodezę jako metodę leczenia nawrotowej pjm? Wynikiem wyszukiwania było jedna publikacja opisująca wyniki badania RCT z dużym ryzykiem błędu[105] i kilka badań obserwacyjnych. W literaturze brakuje danych dotyczących dłuższej obserwacji, ponad 3-letniej[ ]. Dodatkowym czynnikiem utrudniającym meta analizy jest heterogenność prezentowanych objawów w poszczególnych grupach. Rekomendacje klasy III. Spondylodeza jest skuteczną metodą leczenia nawrotowej pjm, zwłaszcza gdy w obrazie chorobowych dominuje ból osiowy i/lub cechy niestabilności. 12. Jakie są średnio- (1-4 lata) i długoterminowe wyniki leczenia operacyjnego PJM z radikulopatią w porównaniu z leczeniem zachowawczym? Zidentyfikowano 5 badań typy RCT porównujących krótko- i średnioterminowe wyniki leczenia (do 2 lat włącznie)[ ]. Dostępne długotrwałe wyniki pochodzą jedynie z badań RCT o niedostatecznej jakości[114] lub badań obserwacyjnych, prospektywnych[115] lub retrospektywnych[116]. Liczne publikacje wskazywały na wyższość leczenia chirurgicznego w każdym okresie czasu od zabiegu, żadne z badań nie zostało przeprowadzone w sposób zapewniający jakość dostateczną do formułowania zaleceń. Rekomendacja klasy X: Na podstawie analizy dostępnej literatury nie można wykazać wyższości leczenia chirurgicznego nad zachowawczym w PJM z radikulopatią, zarówno przy ocenie średnio- jak i długoterminowej. DYSKUSJA I WNIOSKI:
9 Przeprowadzona przez nas analiza piśmiennictwa potwierdza znaną od dawna w środowisku chirurgów kręgosłupa tezę o ciągle niewystarczającej ilości wysokiej jakości dowodów medycznych, które pozwalałyby racjonalizować nasze decyzje diagnostyczno-lecznicze nawet w odniesieniu do tak powszechnego schorzenia jakim jest pjm. Obecnie podstawowym źródłem danych służących do formułowania wytycznych są wyniki badań RCT[117]. W chirurgii kręgosłupa badania tego typu stanowią ogromne wyzwanie, nie tylko ze względu na konieczny nakład pracy i związane z tym koszty przeprowadzenia. Często dobrze zaprojektowane i przeprowadzone badania potrafią prowadzić do zupełnie przeciwstawnych wniosków uniemożliwiając formułowanie zaleceń[118]. Pewną nadzieję można wiązać z rozwojem rejestrów operacji kręgosłupa, takich jak SpineTango. Pierwsze analizy porównujące wyniki badań RCT z danych pochodzącymi z rejestrów są obiecujące[119], przy bardzo zbliżonych wynikach koszt ich uzyskania jest zdecydowanie niższy w przypadku rejestrów. Jednocześnie presja płatników wymusza standaryzację leczenia. Coraz liczniej powstają opracowania porządkujące zasady leczenia schorzeń kręgosłupa, w tym reguły nomenklatury[120] i szczegółowe wytyczne stosowania poszczególnych procedur chirurgicznych. Najczęściej zajmują się tym grupy eksperckie działające pod egidą towarzystw naukowym, czego przykładem są rekomendacje North American Spine Society[121]. Działania te mają duże znaczenie nie tylko praktyczne, ale także społeczno-ekonomiczne, kształtując politykę finansowania procedur medycznych przez płatników (NASS Coverage Recomendations)[122]. Z tego względu koniecznie jest uzupełnianie tego typu wytycznych w skali regionalnej, z uwzględnieniem specyfiki epidemiologicznej oraz społeczno-ekonomicznej danego obszaru. W wyniku przeprowadzonej w niniejszym opracowaniu analizy sformułowano następujące rekomendacje, będące oficjalnym stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Chirurgów Kręgosłupa w odniesieniu do tej jednostki chorobowej: 1. Przepuklina jądra miażdżystego przebiegająca z neurologicznymi objawami podrażnieniowymi lub ubytkowymi może być leczona operacyjnie. 2. Operowani powinni być pacjenci objawowi, u których występuje korelacja obrazów radiologicznych z objawami klinicznymi. 3. Biorąc pod uwagę naturalny przebieg choroby leczenie operacyjne ma wyższość w stosunku do leczenia zachowawczego głównie ze względu na czas, czyli krótkoterminowy efekt terapeutyczny. 4. Wskazaniami do niezwłocznego wdrożenia leczenia chirurgicznego są objawy ubytkowe: zespół ogona końskiego lub/i ubytki ruchowe. 5. W przypadkach bólowych z radikulopatią leczenie operacyjne powinno być proponowane po 6 tygodniowym okresie bezskutecznego leczenia zachowawczego, ale zazwyczaj nie później niż 6 miesięcy od zachorowania i nie powinno się operować pacjentów z remisją objawów. 6. Podstawową metodą operacyjną jest discektomia bez spondylodezy. Skuteczność discektomii jest porównywalna niezależnie od sposobu wizualizacji (endoskopowa, mikroskopowa, otwarta) i retrakcji tkanek (przezskórnie, retraktory tubularne, klasyczne), więc wybór techniki zależy od preferencji operatora. W przypadku nawrotowej pjm można rozważyć leczenie za pomocą spondylodezy zwłaszcza u pacjentów z silnym bólem osiowym i/lub niestabilnością.
10 7. Od preferencji operatora zależy doszczętność discektomii, czy ograniczanie się wyłącznie do sekwestrektomii brak dowodów na wyższość którejś z opcji. 8. Nie ma dowodów na skuteczność jakiejkolwiek metody zabezpieczania przed bliznowaceniem podczas discektomii przezkananałowej użycie separatorów naturalnych czy syntetycznych zależy od preferencji operatora. 9. Istnieją wskazania do profilaktycznej antybiotykoterapii przed discektomią. 10. Nie ma dowodów klinicznych na skuteczność tzw. technik wewnątrzdyskowych (nukleoplastyka, z wyłączeniem przeskórnej endoskopowej discektomii), dlatego nie mogą być rekomendowane. PIŚMIENNICTWO 1. Fardon DF, Milette PC (2001) Nomenclature and classification of lumbar disc pathology. Recommendations of the Combined task Forces of the North American Spine Society, American Society of Spine Radiology, and American Society of Neuroradiology. Spine (Phila Pa 1976) 26:E93 E Caplan LR (1994) Evaluation of patients with suspected herniated lumbar discs with radiculopathy. Eur Neurol 34: Wiltse LL, Berger PE, McCulloch JA (1997) A system for reporting the size and location of lesions in the spine. Spine (Phila Pa 1976) 22: Atkins D, Best D, Briss PA, et al. (2004) Grading quality of evidence and strength of recommendations. BMJ 328:1490. doi: /bmj Furlan AD, Pennick V, Bombardier C, van Tulder M (2009) 2009 updated method guidelines for systematic reviews in the Cochrane Back Review Group. Spine (Phila Pa 1976) 34: doi: /BRS.0b013e3181b1c99f 6. Atkins D, Best D, Briss PA, et al. (2004) Grading quality of evidence and strength of recommendations. BMJ 328:1490. doi: /bmj Atlas SJ, Deyo RA, Keller RB, et al. (1996) The Maine Lumbar Spine Study, Part II: 1-year outcomes of surgical and nonsurgical management of sciatica. Spine (Phila Pa 1976) 21: Atlas SJ, Keller RB, Wu YA, et al. (2005) Long-term outcomes of surgical and nonsurgical management of sciatica secondary to a lumbar disc herniation: 10 year results from the maine lumbar spine study. Spine (Phila Pa 1976) 30: Baldwin NG (2002) Lumbar disc disease: the natural history. Neurosurg Focus 13:1 4.
11 10. Benoist M (2002) The natural history of lumbar disc herniation and radiculopathy. Jt Bone Spine 69: Bush K, Cowan N, Katz DE, Gishen P (1992) The natural history of sciatica associated with disc pathology: a prospective study with clinical and independent radiologic follow-up. Spine (Phila Pa 1976) 17: Cowan NC, Bush K, Katz DE, Gishen P (1992) The natural history of sciatica: a prospective radiological study. Clin Radiol 46: Cribb GL, Jaffray DC, Cassar-Pullicino VN (2007) Observations on the natural history of massive lumbar disc herniation. J Bone Jt Surgery, Br Vol 89: Komori H, Shinomiya K, Nakai O, et al. (1996) The natural history of herniated nucleus pulposus with radiculopathy. Spine (Phila Pa 1976) 21: Masui T, Yukawa Y, Nakamura S, et al. (2005) Natural history of patients with lumbar disc herniation observed by magnetic resonance imaging for minimum 7 years. J Spinal Disord Tech 18: Peul WC, van Houwelingen HC, van den Hout WB, et al. (2007) Surgery versus prolonged conservative treatment for sciatica. N Engl J Med 356: Peul WC, van Houwelingen HC, van der Hout WB, et al. (2005) Prolonged conservative treatment or early'surgery in sciatica caused by a lumbar disc herniation: rationale and design of a randomized trial [ISRCT ]. BMC Musculoskelet Disord 6: Tubach F, Beauté J, Leclerc A (2004) Natural history and prognostic indicators of sciatica. J Clin Epidemiol 57: Valat JP, Giraudeau B, Rozenberg S, et al. (2003) Epidural corticosteroid injections for sciatica: a randomised, double blind, controlled clinical trial. Ann Rheum Dis 62: Van den Hout WB, Peul WC, Koes BW, et al. (2008) Prolonged conservative care versus early surgery in patients with sciatica from lumbar disc herniation: cost utility analysis alongside a randomised controlled trial. bmj 336: Vroomen PCAJ, De Krom M, Knottnerus JA (2002) Predicting the outcome of sciatica at short-term follow-up. Br J Gen Pract 52: Weber H, Holme I, Amlie E (1993) The natural course of acute sciatica with nerve root symptoms in a double-blind placebo-controlled trial evaluating the effect of piroxicam. Spine (Phila Pa 1976) 18: Buttermann GR (2004) Treatment of lumbar disc herniation: epidural steroid injection compared with discectomy. A prospective, randomized study. J Bone Jt Surg Am 86-A:
12 24. Lurie JD, Tosteson TD, Tosteson ANA, et al. (2014) Surgical Versus Nonoperative Treatment for Lumbar Disc Herniation: Eight-Year Results for the Spine Patient Outcomes Research Trial. Spine (Phila Pa 1976) 39: Österman H, Seitsalo S, Karppinen J, Malmivaara A (2006) Effectiveness of microdiscectomy for lumbar disc herniation: a randomized controlled trial with 2 years of follow-up. Spine (Phila Pa 1976) 31: Peul WC, van Houwelingen HC, van den Hout WB, et al. (2007) Surgery versus prolonged conservative treatment for sciatica. N Engl J Med 356: Weber H (1983) Lumbar disc herniation: a controlled, prospective study with ten years of observation. Spine (Phila Pa 1976) 8: Weinstein JN, Tosteson TD, Lurie JD, et al. (2006) Surgical vs nonoperative treatment for lumbar disk herniation: the Spine Patient Outcomes Research Trial (SPORT) observational cohort. Jama 296: Blazhevski B, Filipche V, Cvetanovski V, Simonovska N (2008) Predictive value of the duration of sciatica for lumbar discectomy. Prilozi 29: HURME M, ALARANTA H (1987) Factors predicting the result of surgery for lumbar intervertebral disc herniation. Spine (Phila Pa 1976) 12: Fisher C, Noonan V, Bishop P, et al. (2004) Outcome evaluation of the operative management of lumbar disc herniation causing sciatica. J Neurosurg 100: Nygaard ØP, Kloster R, Solberg T (2000) Duration of leg pain as a predictor of outcome after surgery for lumbar disc herniation: a prospective cohort study with 1-year follow up. J Neurosurg Spine 92: Akagi R, Aoki Y, Ikeda Y, et al. (2010) Comparison of early and late surgical intervention for lumbar disc herniation: is earlier better? J Orthop Sci 15: Gaetani P, Aimar E, Panella L, et al. (2004) Surgery for herniated lumbar disc disease: factors influencing outcome measures. An analysis of 403 cases. Funct Neurol 19: Ng LCL, Sell P (2004) Predictive value of the duration of sciatica for lumbar discectomy A PROSPECTIVE COHORT STUDY. J Bone Jt Surgery, Br Vol 86: Nygaard ØP, Romner B, Trumpy JH (1994) Duration of symptoms as a predictor of outcome after lumbar disc surgery. Acta Neurochir (Wien) 128: Quon JA, Sobolev BG, Levy AR, et al. (2013) The effect of waiting time on pain intensity after elective surgical lumbar discectomy. Spine J 13:
13 38. Rihn JA, Hilibrand AS, Radcliff K, et al. (2011) Duration of Symptoms Resulting from Lumbar Disc Herniation: Effect on Treatment OutcomesAnalysis of the Spine Patient Outcomes Research Trial (SPORT). J Bone Jt Surg 93: Schoeggl A, Maier H, Saringer W, et al. (2002) Outcome after chronic sciatica as the only reason for lumbar microdiscectomy. J Spinal Disord Tech 15: Suzuki A, Matsumura A, Konishi S, et al. (2011) Risk factor analysis for motor deficit and delayed recovery associated with L4/5 lumbar disc herniation. J Spinal Disord Tech 24: Ahn Y, Lee S-H, Park W-M, et al. (2004) Percutaneous endoscopic lumbar discectomy for recurrent disc herniation: surgical technique, outcome, and prognostic factors of 43 consecutive cases. Spine (Phila Pa 1976) 29:E Ahn Y, Lee S-H, Lee JH, et al. (2009) Transforaminal percutaneous endoscopic lumbar discectomy for upper lumbar disc herniation: clinical outcome, prognostic factors, and technical consideration. Acta Neurochir (Wien) 151: doi: /s x 43. Lequin MB, Verbaan D, Jacobs WCH, et al. (2013) Surgery versus prolonged conservative treatment for sciatica: 5-year results of a randomised controlled trial. BMJ Open 3:e doi: /bmjopen Krugluger J, Knahr K (2000) Chemonucleolysis and automated percutaneous discectomy--a prospective randomized comparison. Int Orthop 24: Chatterjee S, Foy PM, Findlay GF (1995) Report of a controlled clinical trial comparing automated percutaneous lumbar discectomy and microdiscectomy in the treatment of contained lumbar disc herniation. Spine (Phila Pa 1976) 20: Haines SJ, Jordan N, Boen JR, et al. (2002) Discectomy strategies for lumbar disc herniation: results of the LAPDOG trial. J Clin Neurosci 9: doi: /jocn Revel M, Payan C, Vallee C, et al. (1993) Automated percutaneous lumbar discectomy versus chemonucleolysis in the treatment of sciatica. A randomized multicenter trial. Spine (Phila Pa 1976) 18: Sasani M, Ozer AF, Oktenoglu T, et al. (2007) Percutaneous endoscopic discectomy for far lateral lumbar disc herniations: prospective study and outcome of 66 patients. Minim Invasive Neurosurg 50:91 7. doi: /s Hanaoka T, Sawaumi A, Ohtsuka K, et al. (1996) Percutaneous lumbar nucleotomy. J Spinal Disord 9:
14 50. Marks RA (2000) Transcutaneous lumbar diskectomy for internal disk derangement: a new indication. South Med J 93: Degobbis A, Crucil M, Alberti M, Bortolussi A (2005) A long-term review of 50 patients out of 506 treated with automated percutaneous nucleotomy according to Onik for lumbar-sacral disc herniation. Acta Neurochir Suppl 92: Liu W-G, Wu X-T, Guo J-H, et al. (2010) Long-term outcomes of patients with lumbar disc herniation treated with percutaneous discectomy: comparative study with microendoscopic discectomy. Cardiovasc Intervent Radiol 33: doi: /s Schaufele MK (2008) Single level lumbar disc herniations resulting in radicular pain: pain and functional outcomes after treatment with targeted disc decompression. Pain Med 9: doi: /j x 54. Tullberg T, Isacson J, Weidenhielm L (1993) Does microscopic removal of lumbar disc herniation lead to better results than the standard procedure? Results of a one-year randomized study. Spine (Phila Pa 1976) 18: Mayer HM, Brock M (1993) Percutaneous endoscopic discectomy: surgical technique and preliminary results compared to microsurgical discectomy. J Neurosurg 78: doi: /jns Lagarrigue J, Chaynes P (1994) [Comparative study of disk surgery with or without microscopy. A prospective study of 80 cases]. Neurochirurgie 40: Henriksen L, Schmidt K, Eskesen V, Jantzen E (1996) A controlled study of microsurgical versus standard lumbar discectomy. Br J Neurosurg 10: Hermantin FU, Peters T, Quartararo L, Kambin P (1999) A prospective, randomized study comparing the results of open discectomy with those of videoassisted arthroscopic microdiscectomy. J Bone Joint Surg Am 81: Türeyen K (2003) One-level one-sided lumbar disc surgery with and without microscopic assistance: 1-year outcome in 114 consecutive patients. J Neurosurg 99: Huang T-J, Hsu RW-W, Li Y-Y, Cheng C-C (2005) Less systemic cytokine response in patients following microendoscopic versus open lumbar discectomy. J Orthop Res 23: doi: /j.orthres Thomé C, Barth M, Scharf J, Schmiedek P (2005) Outcome after lumbar sequestrectomy compared with microdiscectomy: a prospective randomized study. J Neurosurg Spine 2: doi: /spi Katayama Y, Matsuyama Y, Yoshihara H, et al. (2006) Comparison of surgical outcomes between macro discectomy and micro discectomy for lumbar disc herniation: a prospective randomized study with surgery performed by the same
15 spine surgeon. J Spinal Disord Tech 19: doi: /01.bsd c 63. Righesso O, Falavigna A, Avanzi O (2007) Comparison of open discectomy with microendoscopic discectomy in lumbar disc herniations: results of a randomized controlled trial. Neurosurgery 61:545 9; discussion 549. doi: /01.NEU F5 64. Shin DA, Kim KN, Shin HC, Yoon DH (2008) The efficacy of microendoscopic discectomy in reducing iatrogenic muscle injury. J Neurosurg Spine 8: doi: /SPI-08/01/ Brock M, Kunkel P, Papavero L (2008) Lumbar microdiscectomy: subperiosteal versus transmuscular approach and influence on the early postoperative analgesic consumption. Eur Spine J 17: doi: /s Ryang Y-M, Oertel MF, Mayfrank L, et al. (2008) Standard open microdiscectomy versus minimal access trocar microdiscectomy: results of a prospective randomized study. Neurosurgery 62:174 81; discussion doi: /01.NEU C5 67. Franke J, Greiner-Perth R, Boehm H, et al. (2009) Comparison of a minimally invasive procedure versus standard microscopic discotomy: a prospective randomised controlled clinical trial. Eur Spine J 18: doi: /s Arts MP, Brand R, van den Akker ME, et al. (2009) Tubular diskectomy vs conventional microdiskectomy for sciatica: a randomized controlled trial. JAMA 302: doi: /jama Teli M, Lovi A, Brayda-Bruno M, et al. (2010) Higher risk of dural tears and recurrent herniation with lumbar micro-endoscopic discectomy. Eur Spine J 19: doi: /s Barth M, Weiss C, Thomé C (2008) Two-year outcome after lumbar microdiscectomy versus microscopic sequestrectomy: part 1: evaluation of clinical outcome. Spine (Phila Pa 1976) 33: doi: /BRS.0b013e c 71. Barth M, Diepers M, Weiss C, Thomé C (2008) Two-year outcome after lumbar microdiscectomy versus microscopic sequestrectomy: part 2: radiographic evaluation and correlation with clinical outcome. Spine (Phila Pa 1976) 33: doi: /BRS.0b013e a6 72. Thomé C, Barth M, Scharf J, Schmiedek P (2005) Outcome after lumbar sequestrectomy compared with microdiscectomy: a prospective randomized study. J Neurosurg Spine 2: doi: /spi
16 73. Shamji MF, Bains I, Yong E, et al. (2013) Treatment of Herniated Lumbar Disk by Sequestrectomy or Conventional Diskectomy. World Neurosurg. doi: /j.wneu Fakouri B, Patel V, Bayley E, Srinivas S (2011) Lumbar microdiscectomy versus sequesterectomy/free fragmentectomy: a long-term (>2 y) retrospective study of the clinical outcome. J Spinal Disord Tech 24:6 10. doi: /BSD.0b013e3181bfdd Faulhauer K, Manicke C (1995) Fragment excision versus conventional disc removal in the microsurgical treatment of herniated lumbar disc. Acta Neurochir (Wien) 133: doi: /BF Fountas KN, Kapsalaki EZ, Feltes CH, et al. (2004) Correlation of the amount of disc removed in a lumbar microdiscectomy with long-term outcome. Spine (Phila Pa 1976) 29:2521 4; discussion Wera GD, Dean CL, Ahn UM, et al. (2008) Reherniation and failure after lumbar discectomy: a comparison of fragment excision alone versus subtotal discectomy. J Spinal Disord Tech 21: doi: /BSD.0b013e31813e McGirt MJ, Ambrossi GLG, Datoo G, et al. (2009) Recurrent disc herniation and long-term back pain after primary lumbar discectomy: review of outcomes reported for limited versus aggressive disc removal. Neurosurgery 64:338 44; discussion doi: /01.NEU E2 79. MacKay MA, Fischgrund JS, Herkowitz HN, et al. (1995) The effect of interposition membrane on the outcome of lumbar laminectomy and discectomy. Spine (Phila Pa 1976) 20: Gambardella G, Gervasio O, Zaccone C, Puglisi E (2005) Prevention of recurrent radicular pain after lumbar disc surgery: a prospective study. Acta Neurochir Suppl 92: Kim KD, Wang JC, Robertson DP, et al. (2004) Reduction of leg pain and lowerextremity weakness for 1 year with Oxiplex/SP gel following laminectomy, laminotomy, and discectomy. Neurosurg Focus 17:ECP Richter HP, Kast E, Tomczak R, et al. (2001) Results of applying ADCON-L gel after lumbar discectomy: the German ADCON-L study. J Neurosurg 95: De Tribolet N, Porchet F, Lutz TW, et al. (1998) Clinical assessment of a novel antiadhesion barrier gel: prospective, randomized, multicenter, clinical trial of ADCON-L to inhibit postoperative peridural fibrosis and related symptoms after lumbar discectomy. Am J Orthop (Belle Mead NJ) 27: Bernsmann K, Krämer J, Ziozios I, et al. (2001) Lumbar micro disc surgery with and without autologous fat graft. A prospective randomized trial evaluated with reference to clinical and social factors. Arch Orthop Trauma Surg 121:
17 85. Jensen TT, Asmussen K, Berg-Hansen EM, et al. (1996) First-time operation for lumbar disc herniation with or without free fat transplantation. Prospective tripleblind randomized study with reference to clinical factors and enhanced computed tomographic scan 1 year after operation. Spine (Phila Pa 1976) 21: Gibson JNA, Waddell G (2007) Surgical interventions for lumbar disc prolapse: updated Cochrane Review. Spine (Phila Pa 1976) 32: doi: /BRS.0b013e3180bc Fransen P (2010) Reduction of postoperative pain after lumbar microdiscectomy with DuraSeal Xact Adhesion Barrier and Sealant System. Spine J 10: doi: /j.spinee Rönnberg K, Lind B, Zoega B, et al. (2008) Peridural scar and its relation to clinical outcome: a randomised study on surgically treated lumbar disc herniation patients. Eur Spine J 17: doi: /s Hellbusch LC, Helzer-Julin M, Doran SE, et al. (2008) Single-dose vs multipledose antibiotic prophylaxis in instrumented lumbar fusion--a prospective study. Surg Neurol 70:622 7; discussion 627. doi: /j.surneu Petignat C, Francioli P, Harbarth S, et al. (2008) Cefuroxime prophylaxis is effective in noninstrumented spine surgery: a double-blind, placebo-controlled study. Spine (Phila Pa 1976) 33: doi: /BRS.0b013e31817d97cf 91. Takahashi H, Wada A, Iida Y, et al. (2009) Antimicrobial prophylaxis for spinal surgery. J Orthop Sci 14:40 4. doi: /s Van Middendorp JJ, Pull ter Gunne AF, Schuetz M, et al. (2012) A methodological systematic review on surgical site infections following spinal surgery: part 2: prophylactic treatments. Spine (Phila Pa 1976) 37: doi: /BRS.0b013e31825f Dobzyniak MA, Fischgrund JS, Hankins S, Herkowitz HN (2003) Single versus multiple dose antibiotic prophylaxis in lumbar disc surgery. Spine (Phila Pa 1976) 28:E doi: /01.BRS BE 94. Khan IU, Janjua MB, Hasan S, Shah S (2009) Surgical site infection in lumbar surgeries, pre and postoperative antibiotics and length of stay: a case study. J Ayub Med Coll Abbottabad 21: Núñez-Pereira S, Pellisé F, Rodríguez-Pardo D, et al. (2011) Individualized antibiotic prophylaxis reduces surgical site infections by gram-negative bacteria in instrumented spinal surgery. Eur Spine J 20 Suppl 3: doi: /s Ohtori S, Inoue G, Koshi T, et al. (2008) Long-term intravenous administration of antibiotics for lumbar spinal surgery prolongs the duration of hospital stay and
18 time to normalize body temperature after surgery. Spine (Phila Pa 1976) 33: doi: /BRS.0b013e Matsunaga S, Sakou T, Taketomi E, Ijiri K (1993) Comparison of operative results of lumbar disc herniation in manual laborers and athletes. Spine (Phila Pa 1976) 18: Fu T-S, Lai P-L, Tsai T-T, et al. (2005) Long-term results of disc excision for recurrent lumbar disc herniation with or without posterolateral fusion. Spine (Phila Pa 1976) 30: Takeshima T, Kambara K, Miyata S, et al. (2000) Clinical and radiographic evaluation of disc excision for lumbar disc herniation with and without posterolateral fusion. Spine (Phila Pa 1976) 25: Vaughan PA, Malcolm BW, Maistrelli GL (1988) Results of L4-L5 disc excision alone versus disc excision and fusion. Spine (Phila Pa 1976) 13: Frymoyer JW, Hanley E, Howe J, et al. (1978) Disc excision and spine fusion in the management of lumbar disc disease. A minimum ten-year followup. Spine (Phila Pa 1976) 3: Bärlocher C, Benini A (1994) [Long-term results of diskectomy and primary spondylodesis in treatment of lumbar disk hernia]. Schweiz Arch Neurol Psychiatr 145: Eie N (1978) Comparison of the results in patients operated upon for ruptured lumbar discs with and without spinal fusion. Acta Neurochir (Wien) 41: Otani K, Kikuchi S, Sato K (2014) Does the Fusion of a Lumbar Disk Herniation Improve the Clinical Outcome? An Investigation With a Minimum 10-Year Follow-up. J spinal 27: El Shazly AA, El Wardany MA, Morsi AM (2013) Recurrent lumbar disc herniation: A prospective comparative study of three surgical management procedures. Asian J Neurosurg 8: doi: / Wang J, Zhou Y, Zhang ZF, et al. (2011) Minimally invasive or open transforaminal lumbar interbody fusion as revision surgery for patients previously treated by open discectomy and decompression of the lumbar spine. Eur Spine J 20: doi: /s Chitnavis B, Barbagallo G, Selway R, et al. (2001) Posterior lumbar interbody fusion for revision disc surgery: review of 50 cases in which carbon fiber cages were implanted. J Neurosurg 95: Niemeyer T, Halm H, Hackenberg L, et al. (2006) Post-discectomy syndrome treated with lumbar interbody fusion. Int Orthop 30: doi: /s x
19 109. Weber H (1983) Lumbar disc herniation: a controlled, prospective study with ten years of observation. Spine (Phila Pa 1976) 8: Weinstein JN, Tosteson TD, Lurie JD, et al. (2006) Surgical vs nonoperative treatment for lumbar disk herniation: the Spine Patient Outcomes Research Trial (SPORT): a randomized trial. JAMA 296: doi: /jama Peul WC, van Houwelingen HC, van den Hout WB, et al. (2007) Surgery versus prolonged conservative treatment for sciatica. N Engl J Med 356: doi: /NEJMoa Osterman H, Seitsalo S, Karppinen J, Malmivaara A (2006) Effectiveness of microdiscectomy for lumbar disc herniation: a randomized controlled trial with 2 years of follow-up. Spine (Phila Pa 1976) 31: doi: /01.brs Buttermann GR (2004) Treatment of lumbar disc herniation: epidural steroid injection compared with discectomy. A prospective, randomized study. J Bone Joint Surg Am 86-A: Lurie JD, Tosteson TD, Tosteson AN a, et al. (2014) Surgical versus nonoperative treatment for lumbar disc herniation: eight-year results for the spine patient outcomes research trial. Spine (Phila Pa 1976) 39:3 16. doi: /BRS Atlas SJ, Keller RB, Wu YA, et al. (2005) Long-term outcomes of surgical and nonsurgical management of sciatica secondary to a lumbar disc herniation: 10 year results from the maine lumbar spine study. Spine (Phila Pa 1976) 30: Loupasis GA, Stamos K, Katonis PG, et al. (1999) Seven- to 20-year outcome of lumbar discectomy. Spine (Phila Pa 1976) 24: Kavanagh BP (2009) The GRADE system for rating clinical guidelines. PLoS Med 6:e doi: /journal.pmed Mirza SK, Deyo RA (2007) Systematic review of randomized trials comparing lumbar fusion surgery to nonoperative care for treatment of chronic back pain. Spine (Phila Pa 1976) 32: doi: /01.brs Grob D, Porchet F, Kleinstück FS, et al. (2010) A comparison of outcomes of cervical disc arthroplasty and fusion in everyday clinical practice: surgical and methodological aspects. Eur Spine J 19: doi: /s Fardon DF (2001) Nomenclature and classification of lumbar disc pathology. Spine (Phila Pa 1976) 26:461 2.
20 121. Kreiner DS, Hwang SW, Easa JE, et al. (2014) An evidence-based clinical guideline for the diagnosis and treatment of lumbar disc herniation with radiculopathy. Spine J 14: doi: /j.spinee North American Spine Society (2012) NASS Coverage Recommendations. ns.aspx. Accessed 23 Jul 2014
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa szyjnego (CZKS) z radikulopatią wskazania do leczenia operacyjnego w oparciu o dostępne dowody medyczne.
Dariusz Łątka 1, Grzegorz Miękisiak 1,2 1 Oddział Neurochirurgii Wojewódzkiego Centrum Medycznego w Opolu 2 Oddział Neurochirurgii Centrum Medycznego w Polanicy-Zdroju Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa
Bardziej szczegółowoKamila Woźniak 1, Maciej Śniegocki 1, Zygmunt Siedlecki 1, Dorota Ratuszek-Sadowska 2, Marcin Grela 1, Wojciech Smuczyński 1, Walery Zukow 3
Woźniak Kamila, Śniegocki Maciej, Siedlecki Zygmunt, Ratuszek-Sadowska Dorota, Grela Marcin, Smuczyński Wojciech, Zukow Walery. Evaluate the outcomes of L5-S1 disc herniation in patients undergoing minimally
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoMaciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.
Maciej Pawlak Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Prospektywne randomizowane badanie porównujące zastosowanie dwóch różnych koncepcji siatki i staplera
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoObrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoRozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Lek. Maciej Jesionowski Efektywność stosowania budezonidu MMX u pacjentów z aktywną postacią łagodnego do umiarkowanego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w populacji polskiej. Rozprawa na stopień
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoKorzyści i ryzyko regionalnej anestezji - stan obecny i przyszłość Ewa Mayzner-Zawadzka Konfrontacje historyczne Anestezja regionalna - znieczulenie miejscowe - XIX / XX w. Lata 20/30 XX w. Lata 40/50/60
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoJ. Kowalczewski BÓL PO TPK. Klinika Ortopedii i Chorób Zapalnych Narządu Ruchu CMKP, Otwock
J. Kowalczewski BÓL PO TPK Klinika Ortopedii i Chorób Zapalnych Narządu Ruchu CMKP, Otwock Chory niezadowolony Coś chrupie i To tylko przeskakuje za Pana każdym razem jak kolana wsiadam i wysiadam David
Bardziej szczegółowoSpontaneous regression of a lumbar disc herniation
CHAPTER XIII WELLNESS AND EDUCATION 1 Chair and Department of Neurosurgery and Pediatric Neurosurgery Medical University in Lublin, Poland Katedra i Klinika Neurochirurgii i Neurochirurgii Dziecięcej Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoDługi czas diagnostyki zmniejsza szanse na przeżycie chorych (TK - złe opisy, EUS - trudno dostępny, H-P długi okres oczekiwania)
Posiedzenie Plenarne Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia 09.05.2012 Prof. dr hab. n. med. Paweł Lampe Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Obserwowany
Bardziej szczegółowoProfilaktyka owrzodzeń stresowych żołądka
Procedury (za)często wykonywane na OIT Profilaktyka owrzodzeń stresowych żołądka Anna Dylczyk-Sommer Sopot, Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii 17-18 kwietnia 2015 Gdański Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoKrytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
Bardziej szczegółowo25-a volumo MIR N-ro 3 (100) Junio 2013. Dyskusja. Literatura. istotnego ograniczenia ruchomości kręgosłupa pacjent nie wyraża zgody na operację.
25-a volumo MIR N-ro 3 (100) Junio 2013 istotnego ograniczenia ruchomości kręgosłupa pacjent nie wyraża zgody na operację. Dyskusja Bóle kręgosłupa szyjnego z towarzyszącą radikulopatią zwykle są wynikiem
Bardziej szczegółowoDaniel Zarzycki, Bogusław Bakalarek, Barbara Jasiewicz 1. Wyniki leczenia operacyjnego kręgozmyków z zastosowaniem stabilizacji transpedikularnej
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Daniel Zarzycki, Bogusław Bakalarek, Barbara Jasiewicz 1 Wyniki leczenia operacyjnego kręgozmyków z zastosowaniem stabilizacji transpedikularnej
Bardziej szczegółowoROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )
Publikacje naukowe: ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem 7.03.2013) Stosowanie larw Lucilia sericata jako metoda leczenia przewlekłych ran kończyn. Inne publikacje: 1.
Bardziej szczegółowoBóle kręgosłupa kiedy neurolog, a kiedy ortopeda? Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Bóle kręgosłupa kiedy neurolog, a kiedy ortopeda? Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Problem medyczny i społeczny Global Burden of Disease Study (Lancet 2013 ) Lancet
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoKręgozmyk wysokiego stopnia
Andrzej Maciejczak Kręgozmyk wysokiego stopnia Wydział Medyczny Uniwersytet Rzeszowski Oddział Neurochirurgii, Szpital Wojewódzki, Tarnów LSA PT LSA PT Cechy kręgozmyku wysokiego stopnia
Bardziej szczegółowoRadiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Bardziej szczegółowoAspekty systemowe samoistnego włóknienia płuc w Polsce na tle Europy
Aspekty systemowe samoistnego włóknienia płuc w Polsce na tle Europy Dr n. med., MBA IZWOZ Uczelnia Łazarskiego, DEJG, Koalicja i Fundacja na Rzecz Zdrowego Starzenia się, Konferencja WHC, Warszawa, 22.03.2016
Bardziej szczegółowoNajbardziej obiecujące terapie lekami biopodobnymi - Rak piersi
Warszawa, 27.02.2018 MEDYCYNA XXI wieku III EDYCJA Leki biopodobne 2018 Najbardziej obiecujące terapie lekami biopodobnymi - Rak piersi Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld 1 Breast Cancer (C50.0-C50.9):
Bardziej szczegółowoHanna Misiołek. Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny
PCEA-czy wpływa na czas pobytu chorego w szpitalu? Hanna Misiołek Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny ZALECENIA DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA Z BÓLEM POOPERACYJYM
Bardziej szczegółowoKrzysztof Łanda. Kilka słów o..... wytycznych i standardach postępowania
Kilka słów o..... wytycznych i standardach postępowania Standaryzacja - powody Problem powszechny Wysokie koszty społeczne Ocena skuteczności procedury Różnice w postępowaniu Implikacje prawne, etyczne,
Bardziej szczegółowoZmiany napięcia mięśniowego w czasie leczenia toksyną botulinową a ocena klinimetryczna nasilenia objawów u pacjentów z dystonią szyjną
Michał Dwornik 1, Jarosław Oborzyński 2, Małgorzata Tyślerowicz 2, Jolanta Kujawa 3, Anna Słupik 1, Emilia Zych 4, Dariusz Białoszewski 1, Andrzej Klimek 5 Zmiany napięcia mięśniowego w czasie leczenia
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
Kwart. Ortop. 20, 4, str. 34, ISSN 2083-8697 - - - - - REHABILITACJA STAWU BIODROWEGO I KOLANOWEGO, FINANSOWANA PRZEZ NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA W LATACH 2009 200 REHABILITATION OF THE HIP AND KNEE JOINTS
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE Kończyna dolna i obręcz biodrowa. Łukasz Kubaszewski 1, Andrzej Nowakowski 2, Jacek Kaczmarczyk 1. Streszczenie.
ISSN 0009-479X Chir. Narzadow Ruchu Ortop. Pol., 2014; 79: 180-185 Kończyna dolna i obręcz biodrowa Ocena skuteczności leczenia chorych z dyskopatią segmentu ruchowego L5/S1 techniką dyscektromii endoskopowej
Bardziej szczegółowoŻylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych w neuropatycznym bólu nowotworowym1 Badanie1 New Delhi Cel Metoda Porównanie pregabaliny z amitryptyliną* i gabapentyną pod względem skuteczności klinicznej
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Summary. Dawid Sobański 1, Wiesław Strohm 1, Paweł Kolasa 2,3. AKTUALN NEUROL 2014, 14 (1), p. 70 74 DOI: 10.15557/AN.2014.
Dawid Sobański 1, Wiesław Strohm 1, Paweł Kolasa 2,3 Aktualn Neurol 214, 14 (1), p. 7 74 Received: 1.3.214 Accepted: 25.3.214 Published: 3.4.214 Ocena leczenia operacyjnego pacjentów ze stenozą zwyrodnieniową
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoUrologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa
Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie
Bardziej szczegółowoStreszczenie rozprawy doktorskiej. Samoopieka pacjentów po przebytej operacji z powodu dyskopatii w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
Streszczenie rozprawy doktorskiej Samoopieka pacjentów po przebytej operacji z powodu dyskopatii w odcinku lędźwiowym kręgosłupa mgr Renata Marzena Chlebowska Promotor: prof. dr hab. n. med. Krzysztof
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski
Mateusz Romanowski Wpływ krioterapii ogólnoustrojowej na aktywność choroby i sprawność chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Dr hab., prof. AWF Anna Straburzyńska-Lupa
Bardziej szczegółowoRadioterapia stereotaktyczna. Rafal Dziadziuszko Gdański Uniwersytet Medyczny
Radioterapia stereotaktyczna przerzutów do OUN Rafal Dziadziuszko Gdański Uniwersytet Medyczny Urządzenia do RT stereotaktycznej - nóż gamma Urządzenia do RT stereotaktycznej - nóż gamma Urządzenia do
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoSkale w OIT. Jakub Pniak
Skale w OIT Jakub Pniak SOFA Sepsis-related Organ Failure Assessment score Ocenia: układ oddechowy (Pa0 2 /FiO 2 ) [mmhg] 0-4 pkt. układ nerwowy (GCS) 0-4 pkt. układ krążenia (MAP i konieczność użycia
Bardziej szczegółowowww.spine.org.pl Ograniczenie dostępności w leczeniu operacyjnym schorzeo kręgosłupa
www.spine.org.pl Ograniczenie dostępności w leczeniu operacyjnym schorzeo kręgosłupa Dr hab. n. med. Wojciech Kloc, prof. UWM Prezydent Polskiego Towarzystwa Chirurgów Kręgosłupa Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Bardziej szczegółowoGuzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,
Bardziej szczegółowoPOZA KLASYCZNYM DOSSIER I SPEŁNIANIEM WYMOGÓW FORMALNYCH WYKORZYSTANIE REAL WORLD DATA, PRZEGLĄDY BURDEN OF ILLNESS I UNMET NEED.
POZA KLASYCZNYM DOSSIER I SPEŁNIANIEM WYMOGÓW FORMALNYCH WYKORZYSTANIE REAL WORLD DATA, PRZEGLĄDY BURDEN OF ILLNESS I UNMET NEED Izabela Pieniążek Klasyczne dossier? Rozporządzenie MZ w sprawie MINIMALNYCH
Bardziej szczegółowoOcena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
Bardziej szczegółowoLosy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoRodzaje badań klinicznych. Zespół EBM Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Rodzaje badań klinicznych Zespół EBM Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Dwie fundamentalne zasady EBM Zasada 1 Dane z badań naukowych nie wystarczają do podejmowania decyzji klinicznych
Bardziej szczegółowoTHE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS WITH PAIN IN LUMBOSACRAL SPINE AND AN ASSESSMENT OF THEIR ANALGESIC EFFECTIVENESS
NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE ZABIEGI FIZYKALNE U PACJENTÓW Z DOLEGLIWOŚCIAMI BÓLOWYMI ODCINKA L-S KRĘGOSŁUPA WRAZ Z OCENĄ ICH SKUTECZNOŚCI W DZIAŁANIU PRZECIWBÓLOWYM THE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS
Bardziej szczegółowoDlaczego warto publikować? Kto to jest autor? Rodzaje prac naukowych
Dlaczego warto publikować? Kto to jest autor? Rodzaje prac naukowych Piotr Knapik Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu What can journals do for you? Make your career Make you influential Make you attractive
Bardziej szczegółowoKiedy zaczynać, jak prowadzić i kiedy kończyć leczenie immunosupresyjne w miastenii
Kiedy zaczynać, jak prowadzić i kiedy kończyć leczenie immunosupresyjne w miastenii Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Miastenia Przewlekła choroba z autoagresji
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoDzielą się na wskazania diagnostyczne oraz terapeutyczne. Physiotherapy & Medicine www.pandm.org WSKAZANIA DIAGNOSTYCZNE : Ból w pachwinie Objawy blokowania, trzaskania uciekania stawu biodrowego Uszkodzenia
Bardziej szczegółowoUdary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
Bardziej szczegółowoRola i zakres limfadenektomii w raku pęcherza moczowego
Tomasz Borkowski Department of Urology Medical University of Warsaw Rola i zakres limfadenektomii w raku pęcherza moczowego VII Pomorskie spotkanie Uroonkologiczne Rak pęcherza moczowego Henry Gray (1825
Bardziej szczegółowoParamedycyna a postulaty evidence-based medicine
Paramedycyna a postulaty evidence-based medicine Celem jest pokazanie jak postulaty koncepcji evidence- based medicine wpłynęły na współcześnie podejmowane dyskusje dotyczące paramedycyny 1) Ustalenia
Bardziej szczegółowoRehabilitacja w minimalnie inwazyjnym chirurgicznym leczeniu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa
Wydawnictwo UR 2008 Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego ISSN 1730-3524 Rzeszów 2008, 4, 287 298 Andrzej Maciejczak 1, Filip Georgiew 2 PRACA REDAKCYJNA Rehabilitacja w minimalnie inwazyjnym chirurgicznym
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoPrzełom I co dalej. Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Przełom I co dalej Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Przełom miasteniczny Stan zagrożenia życia definiowany jako gwałtowne pogorszenie opuszkowe/oddechowe
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoChir. Narzadow Ruchu Ortop. Pol., 2017; 82(3) ISSN X
ISSN 0009-479X Kręgosłup i klatka piersiowa Analiza wyników leczenia operacyjnego kręgozmyku w odcinku lędźwiowym na przestrzeni lat 2008-2016 w Oddziale Klinicznym Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej i Chirurgii
Bardziej szczegółowoINTERNAL MEDICINE. WNM, academic year 2017/2018; 5th study year. Semester IX (winter) 2017/2018: Lectures. Seminars. Bedside teaching.
INTERNAL MEDICINE WNM, academic year 2017/2018; 5th study year Semester IX (winter) 2017/2018: Lectures Seminars Bedside teaching 64 hours 12 20 1 / 12 32 Initials of Professors: prof. E. Bandurska-Stankiewicz
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp: Cel pracy:
STRESZCZENIE Wstęp: Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet. Pomimo że tradycyjna mastektomia zastępowana jest coraz częściej przez leczenie oszczędzające, zaburzenia funkcjonalne
Bardziej szczegółowoBadania obserwacyjne w ocenie bezpieczeństwa leków This gentle murmur it could be stings of remorse
Badania obserwacyjne w ocenie bezpieczeństwa leków This gentle murmur it could be stings of remorse Magdalena Władysiuk 1. Pharmacovigilance: Co to jest pharmacovigilance? Podstawowe założenia systemu
Bardziej szczegółowoLeczenie operacyjne skolioz neuromięśniowych
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Daniel Zarzycki, Mariusz Kaliciński 1 Leczenie operacyjne skolioz neuromięśniowych Streszczenie: praca przedstawia wyniki leczenia operacyjnego
Bardziej szczegółowoEvidence-Based Practice Profile (EBP 2 ) Questionnaire
Warszawski Uniwersytet Medyczny Polska wersja językowa (ver 1.0) Evidence-Based Practice Profile (EBP 2 ) Questionnaire Celem ankiety jest zebranie danych na temat wiedzy, zachowań i postaw specjalistów
Bardziej szczegółowoPragmatyczne badania III fazy w procesie decyzyjnym projekt GET REAL. Mateusz Nikodem
Pragmatyczne badania III fazy w procesie decyzyjnym projekt GET REAL Mateusz Nikodem > WP 2 To provide different possible options of designs for preauthorization studies to assess Relative Effectiveness
Bardziej szczegółowoDyskopatia & co dalej? Henryk Dyczek 2010
Dyskopatia & co dalej? Henryk Dyczek 2010 Definicja - 1 Dyskopatia szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości przypadków jest to pierwszy z etapów choroby zwyrodnieniowej
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowoKraniektomia dekompresyjna i kontrolowana hipotermia w udarze niedokrwiennym mózgu Kamil Chwojnicki Terapia ostrej fazy udaru niedokrwiennego mózgu Tromboliza systemowa : skuteczna do 4,5 godz,, także
Bardziej szczegółowoRak jajnika. Prof. Mariusz Bidziński. Klinika Ginekologii Onkologicznej
Rak jajnika Prof. Mariusz Bidziński Klinika Ginekologii Onkologicznej Współpraca z firmami: Roche, Astra Zeneca, MSD, Olympus Mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 Materiały edukacyjne Astra Zeneca Mutacje w
Bardziej szczegółowoSpeediCath. Standard w cewnikowaniu przerywanym
SpeediCath Standard w cewnikowaniu przerywanym Cewnik to po prostu cewnik. Wyjątkiem jest SpeediCath Speedicath wyznacza globalny standard w cewnikowaniu przerywanym od prawie 15 lat. Naszą ambicją jest
Bardziej szczegółowoPodejście lekarzy rodzinnych do czynników ryzyka i leczenia dyslipidemii w 9 krajach Europy środkowo-
Podejście lekarzy rodzinnych do czynników ryzyka i leczenia dyslipidemii w 9 krajach Europy środkowo- wschodniej Dr hab. med. Tomasz Tomasik Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński, Collegium
Bardziej szczegółowoOdzyskiwanie samodzielności przez pacjentów z chorobą dyskową kręgosłupa lędźwiowego leczonych operacyjnie
ArtykUł Oryginalny Problemy Pielęgniarstwa 18; 26 (2): 14 145 Odzyskiwanie samodzielności przez pacjentów z chorobą dyskową kręgosłupa lędźwiowego leczonych operacyjnie Recovering independence for patients
Bardziej szczegółowoWczesny i zaawansowany rak piersi
Warszawa, 14.12.2017 Wczesny i zaawansowany rak piersi Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld 1 Breast Cancer (C50): 1971-2011 Age-Standardised One-Year Net Survival, England and Wales Please include
Bardziej szczegółowoRenata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie
Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie Jednym z najczęstszych powodów braku satysfakcji pacjenta po przeprowadzonym zabiegu jest ból pooperacyjny 1... 1. Nakahashi
Bardziej szczegółowoWIELOKRYTERIALNE PORZĄDKOWANIE METODĄ PROMETHEE ODPORNE NA ZMIANY WAG KRYTERIÓW
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu WIELOKRYTERIALNE PORZĄDKOWANIE METODĄ PROMETHEE ODPORNE NA ZMIANY WAG KRYTERIÓW Wprowadzenie Wrażliwość wyników analizy wielokryterialnej na zmiany wag kryteriów, przy
Bardziej szczegółowoAplikacje mobilne w kardiologii, przydatność dla lekarzy rodzinnych i internistów
Aplikacje mobilne w kardiologii, przydatność dla lekarzy rodzinnych i internistów dr n. med. Paweł Balsam I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Komisja Informatyki i Telemedycyny
Bardziej szczegółowoPodstawy EBM, czyli medycyny opartej na danych naukowych. Prof. Hanna Szajewska Klinika Pediatrii WUM Zespół EBM i Badań Klinicznych
Podstawy EBM, czyli medycyny opartej na danych naukowych Prof. Hanna Szajewska Klinika Pediatrii WUM Zespół EBM i Badań Klinicznych hania@ipgate.pl Kim jestem? Pediatra Wieloletnia współpraca z Medycyną
Bardziej szczegółowoProblem rehabilitacji pacjentów z przewlekłym bólem dolnego odcinka kręgosłupa
Wydawnictwo UR 2007 Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego ISSN 1730-3524 Rzeszów 2007, 4, 355 359 Agnieszka Ćwirlej, Elżbieta Domka-Jopek, Katarzyna Walicka-Cupryś, Anna Wilmowska-Pietruszyńska
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń
Bardziej szczegółowoefektywności psychoterapii u pacjentów cierpiących z powodu zaburzeń nerwicowych i zaburzeń osobowości.
STRESZCZENIE Zmiany w funkcjonowaniu osobowości w wyniku psychoterapii grupowej z elementami psychoterapii indywidualnej u osób z zaburzeniami nerwicowymi i zaburzeniami osobowości. Przegląd badań nad
Bardziej szczegółowoPROBIOTYKI panaceum dla noworodka ZALECAĆ CZY NIE
PROBIOTYKI panaceum dla noworodka ZALECAĆ CZY NIE Dr hab.n.med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii WUM Czy to są probiotyki? Żywe bakterie kiszonki jogurt naturalny kwas chlebowy Mikroorganizmy Organizm
Bardziej szczegółowoSpondyloza krêgos³upa lêdÿwiowego w materiale Kliniki Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy
Spondyloza krêgos³upa lêdÿwiowego w materiale Kliniki Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy Lumbar spine spondylosis in material of Neurosurgery Dept. of 10 Military Clinical Hospital
Bardziej szczegółowoTerapia i edukacja dziecka z ASD oparta na dowodach. Model NPDC w placówkach oświatowych
Terapia i edukacja dziecka z ASD oparta na dowodach Model NPDC w placówkach oświatowych Terapia oparta na dowodach Evidence based practise doświadczenie kliniczne wartości i potrzeby pacjenta EBP najlepsze
Bardziej szczegółowoKoncepcja leczenia All-on-4 Science First
Koncepcja leczenia All-on-4 Science First Oryginalne Oryginalne rozwiązanie do odbudowy pełnego łuku na czterech implantach, bez przeszczepów. Sprawdzone Sprawdzone długoterminowe rozwiązanie. Zmieniające
Bardziej szczegółowoIngrid Wenzel. Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. med. Dorota Dworakowska
Ingrid Wenzel KLINICZNE ZNACZENIE EKSPRESJI RECEPTORA ESTROGENOWEGO, PROGESTERONOWEGO I ANDROGENOWEGO U CHORYCH PODDANYCH LECZNICZEMU ZABIEGOWI OPERACYJNEMU Z POWODU NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUC (NDKRP)
Bardziej szczegółowoMetodologia prowadzenia badań klinicznych - wprowadzenie
Metodologia badań klinicznych 15 Marca 2016 Metodologia prowadzenia badań klinicznych - wprowadzenie na podstawie definicji ICH GCP E9 oraz zaleceń WHO mgr inż. Katarzyna Draga Definicja badania klinicznego
Bardziej szczegółowoWyzwania wynikające z rozwoju metod obrazowania
Wyzwania wynikające z rozwoju metod obrazowania Konferencja w ramach projektu Wykorzystywanie nowych metod i narzędzi w kształceniu studentów UMB w zakresie ochrony radiologicznej Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoPrzeznasadowa stabilizacja kręgosłupa w leczeniu kręgozmyków
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Andrzej Pucher 1, Piotr Stryczyński 2 Przeznasadowa stabilizacja kręgosłupa w leczeniu kręgozmyków Streszczenie. Przedstawiliśmy wyniki leczenia
Bardziej szczegółowoPrzeglądy systematyczne Cochrane Cochrane Collaboration w Polsce
Przeglądy systematyczne Cochrane Cochrane Collaboration w Polsce Małgorzata Bała Polska Filia Nordic Cochrane Centre Kraków, 2014 1 Cochrane Collaboration www.cochrane.org Międzynarodowa organizacja non-profit
Bardziej szczegółowo