MAGAZYN PRACOWNIKÓW PGE GÓRNICTWO i ENERGETYKA KONWENCJONALNA LUTY 2014 NR 2 (43) WIĘCEJ MOCY. W Opolu ruszyła budowa dwóch bloków

Transkrypt

1 MAGAZYN PRACOWNIKÓW PGE GÓRNICTWO i ENERGETYKA KONWENCJONALNA EKspress LUTY 2014 NR 2 (43) WIĘCEJ MOCY W Opolu ruszyła budowa dwóch bloków

2 SPIS TREŚCI Energia - towar na giełdzie 8 Rusza wolontariat Liczy się szybka pracowniczy reakcja AKTUALNOŚCI 4 PDO trwa analiza wniosków 4 PGE Gubin wyróżniony 4 Betrans w elitarnym gronie 4 Służby bhp doradzają, kontrolują i wymieniają się doświadczeniami TRZY PYTANIA DO 5 Adama Żurka TEMAT NUMERU 6 Więcej mocy. W Opolu ruszyła budowa dwóch bloków RYNEK ENERGII 8 Energia - towar na giełdzie INWESTYCJE 10 Dwulatek w Elektrowni Szczecin 11 Zdobywamy miliony na inwestycje WOLONTARIAT 12 Pomagamy rusza wolontariat pracowniczy PGE POLITYKA KLIMATYCZNA 14 Jak nie kijem go, to BAT-em WIEDZIEĆ WIĘCEJ 16 Pierwsza pomoc liczy się szybka reakcja LUDZIE 18 W czasie rysowania pękła niejedna kredka SPORT 19 Wygrał rejs na Alandy 19 Ze Szwajcarii i Włoch przywiózł 9 złotych medali BEZ NAPIĘCIA 20 A kto to? Uwaga konkurs! 20 Kompleks imperium EKSPRESS Pismo Pracowników PGE GiEK SA Wydawca: PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA, Bełchatów, ul. Węglowa 5 Adres redakcji: Bełchatów, ul. Węglowa 5, pok. 208 Redaktor naczelny: Dariusz Trocha, tel. kom Redaktor prowadząca: Anna Woźna, tel. kom Opracowanie graficzne, skład: Jacek Wirażka, Adam Tułecki Druk: Drukarnia Tęcza, Łódź, ul. Łąkowa 3/5 Na okładce: Rozpoczęnie budowy bloków energetycznych w Opolu. Foto: Dominik Grześkowiak Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku Wszystkich czytelników zachęcamy do współpracy przy tworzeniu naszego wydawnictwa. Materiały i informacje można zgłaszać na adres owy: ekspress.gieksa@gkpge.pl lub bezpośrednio do redaktorów Redakcja: Grzegorz Bartczak Józef Bukowski Paweł Dusza Aldona Frydrych Anna Grabowska Anna Kaciupa Janusz Kalinowski Rafał Pirek korekta: Dominik Grześkowiak Ten numer tworzyli z nami: Agnieszka Bubczyk Elektrociepłownia Lublin Wrotków Anna Litwin Elektrociepłownia Rzeszów Krystyna Sobańska Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz Ewa Maciaszek, Zdzisław Pietruszczak Elektrownia Turów Joanna Sierżysko Elektrociepłownia Gorzów Ewa Brzezińska, Elektrociepłownia Kielce Karol Zajączkowski Elektrociepłownia Zgierz Magdalena Kula, Wioletta Starczewska, Jarosław Darmosz, Rafał Górniak, Henryk Izydorczyk, Maciej Kapczyński, Krystian Kwiecień, Jarosław Michalak, Piotr Budynek PGE GiEK 2 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA

3 Szanowni Państwo W poprzednim numerze EKspressu informowaliśmy Państwa o podpisaniu polecenia rozpoczęcia prac dla bloków 5 i 6. Od tego momentu najważniejsze zadania techniczne i organizacyjne związane z tą inwestycją stoją przed wykonawcami nowych bloków. Jednak zanim rozpoczną się pierwsze prace ziemne, na plac budowy zaprosiliśmy szczególnych gości. W otoczeniu przedstawicieli rządu, samorządu, władz naszej Grupy Kapitałowej, byłych prezesów Elektrowni Opole i pracowników bezpośrednio odpowiedzialnych za projekt, dokonaliśmy symbolicznego wbicia łopaty. Między innymi poprzez takie gesty nasza firma zapisuje się na kartach historii regionów, w których prowadzi swoją działalność. Relację z tego wydarzenia znajdziecie Państwo wewnątrz numeru oraz w krótkim filmie dostępnym na naszej stronie internetowej. Inwestycja w Opolu jest zdecydowanie największym przedsięwzięciem spośród planowanych i realizowanych w naszej spółce. Nie zapominajmy jednak, że równie istotne jak bloki 5 i 6 w Opolu, są dla innych naszych oddziałów trwające i planowane tam inwestycje rozwojowe oraz modernizacyjne. Szczególną Państwa uwagę chciałbym zwrócić na projekty dostosowujące nasze instalacje do zaostrzonych wymogów środowiskowych. Gorąco polecam lekturę artykułu poświęconego polityce klimatycznej Unii Europejskiej. Warto, żeby każdy z nas miał świadomość tego, jakich zmian legislacyjnych możemy się w tym obszarze spodziewać w niedalekiej przyszłości i jakie to nakłada na nas zobowiązania. W imieniu zarządu Fundacji PGE Energia z Serca zachęcam wszystkich Państwa do zapoznania się z informacją o programie wolontariatu pracowniczego, uruchamianym właśnie w całej Grupie Kapitałowej PGE. Mam nadzieję, że ogłoszony konkurs zachęci tych, którzy już aktywnie działają na rzecz innych, do podzielenia się swoją pasją, a tych którzy dotąd nie dostrzegali wartości pracy wolontariusza, do rozejrzenia się w poszukiwaniu ludzi i problemów, które mogliby pomóc rozwiązać. Na zakończenie, wraz z redakcją EKspressu, która chce by problematyka bezpieczeństwa naszych pracowników i naszych przedsiębiorstw zagościła na stałe na naszych łamach, apeluję do Państwa o zachowanie ostrożności w miejscach pracy i o niebagatelizowanie jakichkolwiek zagrożeń. Proszę byście wszyscy Państwo zwracali szczególną uwagę na bezpieczeństwo swoje i swoich kolegów. Miejmy również zawsze na względzie znaczenie bezpieczeństwa naszych obiektów dla całej naszej gospodarki i mieszkańców naszego kraju. prezes zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA luty 2014 EKspress nr 2 (43) 3

4 AKTUALNOŚCI PDO trwa analiza wniosków 1223 tyle wniosków wpłynęło do komórek kadrowych oddziałów od pra- cowników zainteresowanych przystąpieniem do 3 edycji PDO. Przypomnijmy, że program rozpoczął się 3 lutego, a do 28 lutego trwało przyjmowanie wniosków. Trwa ich opiniowanie. r red PGE Gubin wyróżniony Służby bhp doradzają, kontrolują i wymieniają się doświadczeniami Sesja szkoleniowa, wymiana doświadczeń i najnowsze zmiany w przepisach bhp pracownicy służb bhp centrali, oddziałów i spółek zależnych spotkali się na naradzie zorganizowanej przez Departament HR. Spółka PGE Gubin została doceniona za propagowanie przedsiębiorczości w środowisku lokalnym oraz wkład w rozwój polskiej gospodarki. Wyróżnienie przyznało Ministerstwo Gospodarki i władze Gubina. r Betrans w elitarnym gronie red Starostwo Powiatu Bełchatowskiego przyznało PTS Betrans sp. z o.o. wyróżnienie w konkursie Firma na medal. Spółka należy też do elitarnego grona najdynamiczniej rozwijających się firm klubu Gazel Biznesu. Betrans zajmuje się m.in. drogowym transportem osób, rzeczy i materiałów niebezpiecznych. Poszerzyliśmy naszą działalność m.in. o usługi kolejowe, usługi warsztatowe napraw sprzętu i pojazdów, lakiernicze i myjnię samochodową informuje Andrzej Niemczyk, prezes spółki. Posiadamy też własny ośrodek szkoleń zawodowych w Bełchatowie, a od lutego br. również w Bogatyni dodaje. Betrans to jedna ze spółek zależnych PGE GiEK SA. Więcej na IPK oraz na r red Spotkanie było również okazją do rocznego podsumowania stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w oddziałach i spółkach zależnych. Zaangażowanie najwyższego kierownictwa oraz służby bhp w kulturę bezpieczeństwa pracy w poszczególnych oddziałach spółki, daje wymierne efekty w postaci znaczącego zmniejszenia liczby wypadków mówi Wiesław Sztela, dyrektor Departamentu HR. Trend ten towarzyszy nam od czasu konsolidacji podkreśla. Ponad dwukrotnie zmniejszyła się liczba wypadków w 2013 r. w porównaniu do 2010 r. Ujednolicenie systemu zarządzania w obszarze bhp i uzgadnianie kolejnych działań związanych z tą kwestią to kolejny temat, który był przedmiotem narady. Unifikacja systemu zarządzania bhp ułatwi pracę wszystkim pracownikom odpowiedzialnym za ten obszar przekonuje Krystian Kwiecień, inspektor ds. BHP w centrali. Jednolite dokumenty w centrali oraz oddziałach usprawnią współpracę i przepływ informacji dodaje. Unifikacją systemów oraz ich wdrożeniem zajmuje się obecnie zespół ds. systemów zarządzania bhp (SZBHP). W skład zespołu wchodzą kierownicy komórek właściwych ds. bhp, a zespołowi przewodniczy pracownik Biura Zarządzania Systemowego i Organizacji mówi Jan Lewandowski, kierownik Biura Zarządzania Systemowego i Organizacji. Certyfikację zintegrowanego systemu zarządzania, w tym certyfikację SZBHP, zaplanowano na 4 kwartał br. dodaje. Cenna wymiana doświadczeń Pracownicy służb bhp wymieniali też doświadczenia i rozwiązania, które po konsultacjach i odpowiednim dostosowaniu można wykorzystać 4

5 AKTUALNOŚCI Trzy pytania do Adama Żurka, dyrektora Elektrowni Opole w poszczególnych oddziałach czy spółkach zależnych. Tego typu narady, połączone z sesjami szkoleniowymi w zakresie ostatnich nowelizacji przepisów związanych z ochroną pracy, ze szczególnym uwzględnieniem zadań oraz wiążących się z tym obowiązków, wynikających z pełnionych przez nas funkcji nadzoru i kontroli są bardzo cenne zaznacza Krystian Kwiecień Mogliśmy wymieniać się doświadczeniami istotnymi w procesie ujednolicania postępowań we wszystkich oddziałach i spółkach. Z kolei prowadzący szkolenia podali szereg informacji dotyczących wprowadzonych zmian w przepisach prawa pracy i bhp oraz wskazówek, jak je stosować w praktyce dodaje Alicja Kopeć, specjalista ds. BHP Elektrowni Turów. Dlatego warto pamiętać, że służby bhp pełnią nie tylko funkcje nadzoru czy kontroli. Ich zadaniem jest również zapobieganie zagrożeniom zawodowym oraz uzyskiwanie poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. I jak pokazują statystyki doskonale się z tego wywiązują. r red Liczba wypadków Pierwsza po konsolidacji narada służb bhp połączona ze szkoleniem (w Krynicy 12 i 13 lutego) zorganizowana przez Departament HR Budowa bloków 5 i 6 zakontraktowana jest pod klucz, ale czy pracownicy opolskiego oddziału będą zaangażowani podczas realizacji tej inwestycji? Elektrownia Opole jest częścią PGE GiEK SA, co stwarza nam szansę na skorzystanie nie tylko z potencjału inżynieryjnego naszego oddziału, ale także z możliwości i zasobów centrali. Projektem zarządza centrala, posiłkując się m.in. doświadczeniem personelu inżynieryjnego uwolnionego z innych dużych projektów inwestycyjnych realizowanych w spółce, takich jak budowa bloku 858 MW w Elektrowni Bełchatów, a także kompetencjami osób z naszego oddziału, którzy byli zaangażowani w przygotowanie projektu i zawarcie umowy z generalnym wykonawcą. W trakcie realizacji inwestycji nasze służby będą opiniowały dokumentację i, w miarę potrzeb będą uczestniczyły w inspekcjach na terenie budowy czy odbiorach urządzeń poza terenem budowy. Poza tym będą zapraszane do udziału w kontroli jakości wykonania robót pod względem zgodności z dokumentacją projektową i sztuką budowlaną oraz kontroli zgodności dostaw urządzeń technologicznych z wymogami określonymi w dokumentacji projektowej i umowie. Poza zakresem zadań realizowanych przez generalnego wykonawcę, wydzielone zostały zadania towarzyszące, których wykonanie jest niezbędne dla sukcesu całości inwestycji. Są one realizowane w ramach powołanych zespołów ds. zadań towarzyszących. W ich skład wchodzą pracownicy Elektrowni Opole, w szczególności osoby z obszaru służb inwestycyjnych i zarządzania majątkiem. Czy po oddaniu bloków do eksploatacji zajdzie konieczność zatrudnienia nowych pracowników? Naszym podstawowym założeniem w przyjętym projekcie jest uzyskanie tzw. efektów synergii z funkcjonującą elektrownią, a w szczególności wykorzystanie wysokich kompetencji już zatrudnionych pracowników. Przypomnę, że aktualnie prowadzone działania optymalizacyjne zarówno w oddziale, jak i całej spółce, spowodują w perspektywie najbliższych lat usprawnienie szeregu procesów w elektrowni, a co za tym idzie uwolnienie pewnych zasobów ludzkich. Zakładamy, że umożliwią one zabezpieczenie obsługi nowych bloków, oczywiście po cyklach szkoleń, jakie przeprowadzi generalny wykonawca. Nie zapominajmy także o możliwościach, jakie stwarzają nam migracje wewnętrzne w ramach spółki. Oczywiście nie możemy wykluczyć także nowych przyjęć. Oceniam jednak, że nie będą one decydujące i będą wynikały raczej z potrzeby zastąpienia pracowników odchodzących na emerytury. Czy nowe bloki będą przystosowane do współspalania biomasy? Nowe kotły projektowane są wyłącznie na węgiel kamienny. Nie planujemy obecnie zabudowy żadnych dedykowanych instalacji do podawania biomasy w nowych blokach. Ale nie wykluczam, że przyszłość i sytuacja na rynku energii mogą postawić przed nami kolejne wyzwania. r Więcej o budowie bloków na str red oraz na luty 2014 EKspress nr 2 (43) 5

6 TEMAT NUMERU Łopaty poszły w ruch: w uroczystej inauguracji rozpoczęcia budowy bloków wzięli udział m.in. Włodzimierz Karpiński minister skarbu, Tomasz Tomczykiewicz wiceminister gospodarki, Marek Woszczyk prezes PGE, Jacek Kaczorowski prezes PGE GiEK, parlamentarzyści z regionu, szefowie spółek wykonawców inwestycji oraz przedstawiciele władz wojewódzkich i samorządowych WIĘCEJ MOCY W Opolu ruszyła budowa dwóch bloków Ponad 45 ha terenu w Elektrowni Opole zamieniło się w jeden z największych w Europie placów budowy. Ruszyła długo oczekiwana inwestycja w moce wytwórcze budowa dwóch bloków energetycznych. Rocznie wyprodukują energię dla 2 milionów gospodarstw domowych. Po niespełna trzech latach od oddania do użytku największego i najnowocześniejszego w historii polskiej energetyki bloku energetycznego w Elek- Ptrowni Bełchatów, nasza spółka zaczyna kolejną gigantyczną inwestycję infrastrukturalną. Jej wartość szacuje się na 11,56 mld zł brutto. 15 lutego uroczyście zainaugurowano długo oczekiwaną budowę bloków 5 i 6 w Elektrowni Opole. Ten projekt, który wpisuje się w potężny program inwestycyjny bezpieczeństwa energetycznego kraju, jest największą inwestycją w moce wytwórcze w Europie zaznaczał pod- czas uroczystej inauguracji budowy bloków 5 i 6 w Elektrowni Opole Wło- Konsorcjum wybuduje bloki Lider konsorcjum: Rafako 36% udziałów w umowie 4,16 mld zł Generalny podwykonawca Alstom Polska Uczestnik konsorcjum: Polimex-Mostostal 42% udziałów o wartości 4,85 mld zł Uczestnik konsorcjum: Mostostal-Warszawa 22% udziałów o wartości 2,54 mld zł dostarczy główne urządzenia dla bloków 5 i 6 za ok. 1,25 mld euro dzimierz Karpiński, minister skarbu. Grupa Kapitałowa PGE w ciągu ostatnich 6 lat przeznaczyła na inwestycje około 30 mld zł. Prezes PGE Marek Woszczyk zapewniał, że spółka chce utrzymać tempo nakładów inwestycyjnych do 2018 r. na podobnym lub wyższym poziomie. Inwestycja, którą dzisiaj otwieramy jest tego najlepszym dowodem podkreślał Marek Woszczyk. Przed podjęciem decyzji o kontynuowaniu tego projektu zarząd spółki przeprowadził szereg analiz, z których wynika, że inwestycja jest racjonalna, przemyślana i dobrze zaplanowana. Jesteśmy przekonani, że warto inwestować w energetykę konwencjonalną mówił Marek Woszczyk. Zwracając się do przybyłych na inaugurację budowy bloków przedstawicieli samorządu lokalnego zapewniał, że PGE jest i pozostanie odpowiedzialnym partnerem dla społeczności lokalnej. Gwarantujemy pełne zaangażowanie i determinację równą tej, jaka była w dążeniu do spełnienia dzisiejszego dnia odpowiadał Andrzej Buła, marszałek województwa opolskiego. Dobry interes dla regionu i polskich firm Na rozpoczęcie budowy niecierpliwie czekała Gmina Dobrzeń Wielki, bo inwestycja oznacza dla samorządu zwiększenie wpływów z podatków. Obecnie podatek od nieruchomości wynosi ponad 20 mln zł, a po zakończeniu budowy kwota ta może się podwoić. Gmina będzie mogła zainwestować dodatkowe pieniądze m.in. w remonty i budowę dróg, rozbudowę i remont infrastruktury kulturalnej i sportowej. Z kolei dla mieszkańców inwestycja oznacza też korzyści już w trakcie realizacji. Szacuje się, że przy budowie bloków pracę znajdzie nawet kilka tysięcy osób, którym mieszkańcy będą mogli zaoferować usługi hotelarskie czy gastronomiczne. Dla województwa opolskiego ta inwestycja może oznaczać wzrost zatrudnienia, szczególnie w branżach budowlanej, hotelarskiej oraz usługowej. Opole II z pewnością stanie się doskonałą promocją regionu. 6 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA

7 TEMAT NUMERU Włodzimierz Karpiński minister skarbu Już w trakcie podpisywania polecenia rozpoczęcia prac dla bloków energetycznych (31 stycznia) prezes zarządu Alstom Polska, Lesław Kuzaj, zwrócił uwagę na wyjątkowy charakter inwestycji, w której będą uczestniczyły polskie fabryki Alstomu. Turbina powstanie w Elblągu, generator we Wrocławiu, projekty będzie wykonywać biuro w Łodzi wymieniał Lesław Kuzaj. Jest to jeden z najbardziej polskich naszych projektów, a wiem też, że konsorcjanci również będą go realizować polskimi siłami. Mamy tu ogromny udział polskiej myśli technicznej i polskich wykonawców dodał. Bloki na 35 lat Inwestycja będzie realizowana w formule pod klucz, obejmując projektowanie, dostawę urządzeń, budowę, rozruch, przekazanie do eksploatacji i serwis Czy wiesz, że 45 ha 180 m tys. m 3 25 tys. ton 65 tys. ton Tomasz Tomczykiewicz wiceminister gospodarki w okresie gwarancyjnym (tzw. EPC engineering, procurement, construction). Dodatkowe bloki produkować będą do 13,4 TWh energii elektrycznej rocznie, co pozwoli na zaspokojenie potrzeb energetycznych ponad 2 mln gospodarstw domowych. W tym celu trzeba będzie spalić ok. 4,1 mln ton węgla, który zapewni Kompania Węglowa SA w ramach wieloletniej umowy. Bloki będą zaprojektowane na 35 lat pracy z czasem wykorzystania mocy zainstalowanej maksymalnie do 8000 godzin rocznie. Będą przystosowane do produkcji ciepła w kogeneracji, a nawet do zabudowania w przyszłości instalacji wychwytywania CO 2. Kontrakt na rozbudowę Elektrowni Opole przewiduje przekazanie do eksploatacji bloku 5 w III kwartale 2018 r., a bloku 6 w I kwartale 2019 r. r Janusz Kalinowski, red to powierzchnia terenu przeznaczonego pod budowę (jest o kilka ha większa od największego na świecie placu - pekińskiego Tiananmen) taką wysokość będą miały chłodnie kominowe (tyle co dwie Statuy Wolności) liczba pracowników, którzy będą pracować na budowie (dwukrotnie więcej niż przy budowie bloku 858 w Elektrowni Bełchatów) kilometrów położonych kabli elektrycznych (bez mała otoczyłoby lądową granicę Polski) niewiele mniej betonu zużyto na budowę mostu Rion Antirion jednego z najważniejszych połączeń komunikacyjnych w Unii Europejskiej (most łączy północny brzeg Peloponezu i Antirion na południowym brzegu Grecji kontynentalnej) ilość stali zbrojeniowej nieco mniej (ok. 21 tys. ton) waży stalowa konstrukcja Chrysler Building jednego z symboli Nowego Yorku Iiość konstrukcji stalowych (o ok. 8 tys. ton mniej stali zużyto do wykonania konstrukcji Empire State Building w USA) Największa inwestycja r Budowa dwóch bloków w Elektrowni Opole jest obecnie największą inwestycją w moce wytwórcze realizowaną w Polsce. Powstające bloki będą największymi, jakie kiedykolwiek zbudowano w Polsce. Najsprawniejsze r Sprawność budowanych bloków ma wynieść powyżej 45,5%. Dla porównania sprawność oddanego do użytku bloku 858 MW w Elektrowni Bełchatów wynosi ok. 42%. Najnowocześniejsze r Bloki będą wyposażone w najnowocześniejsze technologie spalania węgla kamiennego. r Najniższa emisja CO 2. r W porównaniu z innymi elektrowniami emisja dwutlenku węgla będzie niższa o ok. 20%. Reper zerowy to pierwszy znak geodezyjny na placu budowy. W Elektrowni Opole wbito go 15 lutego, po dwóch latach od podpisania kontraktu na realizację inwestycji dla bloków energetycznych. Symbolicznego wbicia repera dokonał minister skarbu Włodzimierz Karpiński. luty 2014 EKspress nr 2 (43) 7

8 RYNEK ENERGII Energia towar na giełdzie Rynek energii elektrycznej to wszystkie procesy zachodzące między odbiorcami końcowymi a producentami z udziałem operatorów systemów sieciowych i różnego rodzaju pośredników, umożliwiających najkorzystniejsze zaspokajanie potrzeb elektroenergetycznych odbiorców przy rozsądnych zyskach firm uczestniczących w dostawach. Obligo giełdowe zobowiązanie wytwórcy do sprzedaży energii elektrycznej w sposób zapewniający równy dostęp do niej wszystkich uczestników rynku. Wypełnieniem tego obowiązku jest sprzedaż na giełdach towarowych, rynkach regulowanych oraz w ramach przetargów otwartych. W styczniu PGE GiEK SA po raz trzeci z rzędu otrzymała prestiżową nagrodę Platynowy Megawat. To efekt aktywności na rynkach energii elektrycznej 30% obrotów jest udziałem naszej spółki. Podsumowanie 2013 r. odbyło się 16 stycznia i było zorganizowane przez Towarową Giełdę Energii oraz Izbę Rozliczeniową Giełd Towarowych. Dlaczego rola naszej spółki na krajowych rynkach energii jest tak duża i jak rynki te funkcjonują? Wytwarzanie Handlowy przepływ energii elektrycznej Rynek hurtowy Głównym wytwórcą energii elektrycznej w Polsce są elektrownie systemowe oparte na węglu brunatnym i kamiennym. Ten pierwszy, w naszych warunkach, jest najtańszym paliwem energetycznym. Dużą grupę dostawców energii elektrycznej stanowią również elektrociepłownie, które wytwarzają ją w tzw. skojarzeniu z produkcją ciepła. Od wielu lat drobny udział w wytwarzaniu energii w Polsce mają także elektrownie wodne. W ostatnich latach nastąpił duży rozwój energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii (OZE) biomasie i wietrze. To efekt powstania systemu wsparcia dla tego typu energetyki. Energii elektrycznej nie da się bezpośrednio magazynować. A to oznacza, że jednostki wytwórcze muszą w każdej chwili dostosować swoje obciążenie w zależności od potrzeb odbiorców, szczególnie dużych odbiorów przemysłowych. Możliwość taką posiadają bloki energetyczne elektrowni systemowych, nazywane Jednostkami Wytwórczymi Centralnie Dysponowanymi. Ich pracą steruje centralny regulator Operator Sieci Przesyłowej. Jednostki te równoważą również mało przewidywalną pracę źródeł energii opartej na OZE, których poziom produkcji uzależniony jest od stanu pogody, albo od pory dnia. Jednym słowem podstawą bezpieczeństwa energetycznego kraju są duże elektrownie systemowe. Ich bloki, których pracą steruje centralny organ, umożliwiają bieżące równoważenie krajowego zapotrzebowania na energię z jej produkcją. Jak się sprzedaje energię na rynkach hurtowych? PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA posiada cztery elektrownie systemowe. Liczba jednostek wytwórczych, ich lokalizacja w Krajowym Rynek detaliczny Klient JWCD Jednostka Wytwórcza Centralnie Dysponowana blok energetyczny lub zespół bloków przyłączonych do Sieci Przesyłowej, które są centralnie sterowane przez Operatora Sieci Przesyłowej r Elektrownie Systemowe r Elektrociepłownie r Giełdy energii r Kontrakty bilateralne Fizyczny przepływ energii elektrycznej Linie przesyłowe wysokich napięć r Operator Sieci Przesyłowej r Spółki obrotu Sieci dystrybucyjne średnich/niskich napięć r Spółki Dystrybucyjne Operatorzy Sieci Dystrybucyjnych r Gospodarstwa domowe r Małe firmy/średnie przedsiębiorstwa r Duże przedsiębiorstwa /przemysł 8 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA

9 RYNEK ENERGII Elektrownia Dolna Odra PGE GiEK SA posiada 29 bloków energetycznych, Jednostek Wytwórczych Centralnie Dysponowanych o łącznej mocy osiągalnej MW. Dodając do tego moc zainstalowaną w Elektrociepłowniach PGE GiEK SA otrzymujemy wielkość ,7 MW, która stawia naszą spółkę w roli lidera w produkcji energii elektrycznej w Polsce oraz jedną z największych spółek energetycznych w Europie. Elektrownia Turów Systemie Energetycznym oraz zdolności produkcyjne powodują, że jesteśmy największym dostawcą energii elektrycznej do KSE nasz udział kształtuje się na poziomie 40% całkowitego krajowego zapotrzebowania dodaje Henryk Posmyk, kierownik biura Techniczno Handlowego PGE GiEK SA. Odkąd energia elektryczna stała się towarem, to aby można było ją z zyskiem wytwarzać, wcześniej trzeba na nią znaleźć odbiorcę i zawrzeć z nim stosowną umowę. Zasady sprzedaży energii elektrycznej w Polsce reguluje Ustawa Prawo Energetyczne, uchwalona przez Sejm RP 10 kwietnia 1997 r. oraz powiązane z nią akty wykonawcze, wydane w większości przez ministrów gospodarki i środowiska informuje Henryk Posmyk. Data ta uważana jest również za moment rozpoczęcia procesu tworzenia rynku energii w Polsce. Prawo energetyczne narzuca również pewne zasady sprzedaży energii elektrycznej. Każdy wytwórca ma obowiązek sprzedać na rynkach zorganizowanych 15% energii elektrycznej. Natomiast jeśli ciągle korzysta z likwidacji tzw. kosztów osieroconych, które są konsekwencją rozwiązania tzw. kontraktów długoterminowych (KDT), to także pozostała część energii podlega tym zasadom. Obowiązek takiego sposobu sprzedaży nazywany jest obligiem giełdowym. Przypomnijmy, że kontrakty długoterminowe funkcjonowały przed uruchomieniem rynku energii w Polsce, a ich rozwiązanie było podstawą do zasadniczych zmian na rynku sprzedaży energii. Nasza spółka korzysta z rekompensaty Elektrownia Opole EC Zgierz Elektrownia Bełchatów RAZEM Bloki Moc zainstalowana EC Lublin EC Rzeszów po zlikwidowanych kontraktach długoterminowych, a to oznacza, że całość swojej produkcji energii elektrycznej sprzedaje na rynku zorganizowanym. Obecnie jedynym miejscem w Polsce, w którym można prowadzić sprzedaż energii w taki sposób, jest Towarowa Giełda Energii SA (TGE SA), która wchodzi w skład grupy kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Żeby PGE GiEK mogła bezpośrednio sprzedawać energię elektryczną na rynkach giełdowych musi spełnić szereg warunków. Musi być m. in. członkiem Towarowej Giełdy oraz przynależnej do niej Izby Rozrachunkowej. Ponadto jest zobligowana do zatrudnienia osoby z uprawnieniami maklera giełd towarowych. Istnieje także możliwość zlecenia tych działań do domu maklerskiego. Obecnie trwają prace nad uruchomieniem takiej działalności przez PGE Dom Maklerski SA, który 10 grudnia 2013 r. otrzymał od Komisji Nadzoru Finansowego stosowne pozwolenia do prowadzenia takiej działalności informuje Henryk Posmyk. Maklerzy energii Fizyczną sprzedaż na TGE realizują maklerzy. Zawierają oni elektroniczne transakcje na dostawę energii elektrycznej w notowanych przez giełdę produktach: rocznych, kwartalnych i miesięcznych w ramach Rynku Terminowego Towarowego (RTT). Uzupełniająca sprzedaż odbywa się w ramach tzw. Rynku Dnia Następnego, gdzie dodatkowo maklerzy dosprzedają energię na poszczególne godziny dostawy w dniu następnym, uwzględniając aktualną dyspozycję jednostek wytwórczych tłumaczy Henryk Posmyk. Wszystkie tak zawarte kontrakty rejestruje i rozlicza przynależna do giełdy Izba Rozrachunkowa. Rozliczenia są dokonywane za każdą dobę miesiąca, oznacza to, że każdego dnia miesiąca wystawiane są faktury przez PGE GiEK SA na odpowiednią Izbę Rozrachunkową, a dniem płatności jest dzień dostawy wyjaśnia Henryk Posmyk. Ten mechanizm nie kończy całego procesu związanego z wytwarzaniem i sprzedażą energii. Produkt należy przecież jeszcze dostarczyć do odbiorcy i rozliczyć jego dostawę. Główną arterią dostaw są tutaj sieci przesyłowe, a w następnej kolejności sieci dystrybucyjne. Nadzór nad nimi sprawują odpowiednio: Operator Sieci Przesyłowej (OSP) i Operatorzy Sieci Dystrybucyjnych (OSD). Główną rolę przejmuje teraz tzw. Operator Handlowo Techniczny (OHT). Jego rolą jest rozgrafikowanie zawartych umów sprzedaży energii. Polega to na rozdzieleniu wcześniej zawartych przez maklerów umów sprzedaży pomiędzy dyspozycyjne jednostki wytwórcze. Tak powstają grafiki pracy bloków, które są zgłaszane w dniu poprzedzającym dostawę towaru, w tym przypadku energii elektrycznej, do OSP. Poprawny i w wymaganym terminie zgłoszony grafik jest podstawą do zrealizowania zawartych umów, a odpowiedzialność za ich realizację ponosi Operator Sieci. Proces ten wykonywany jest codziennie. Dostawy oraz rozliczenie dostaw energii elektrycznej odbywa się poprzez Rynek Bilansujący. Jak sobie radzimy, od kiedy energia elektryczna stała się towarem, a jej dotychczasowi odbiorcy klientem na rynku energii? Nasze bloki energetyczne dysponują największym w kraju potencjałem wytwórczym, ale przede wszystkim posiadamy znaczący udział w całym krajowym systemie energetycznym pod względem zaspokojenia potrzeb w dostawy energii elektrycznej. Prócz tego, że jesteśmy krajowym liderem w produkcji energii i gwarantem bezpieczeństwa energetycznego kraju, na rynku energii dobrze zarabiamy. r Jarosław Michalak luty 2014 EKspress nr 2 (43) 9

10 INWESTYCJE Marcin Grzelczyk, operator nastawni blokowej, w której odbywa się zarządzanie i monitorowanie pracy kotła Dwulatek w Elektrowni Szczecin Dwa lata minęły od oddania do eksploatacji kotła parowego wytwarzającego energię z biomasy w Elektrowni Szczecin, wchodzącej w skład Zespołu Elektrowni Dolna Odra. Dzięki tej inwestycji elektrownia stała się źródłem ekologicznej energii elektrycznej i ciepła. Najstarsza, ale najnowocześniejsza, wysokosprawna i przyjazna środowisku drugie życie Elektrowni Szczecin Choć Elektrownia Szczecin jest najstarszą elektrownią w PGE GiEK SA (zbudowana w 1913 r), to posiada największy w Europie Środkowo- -Wschodniej kocioł do spalania biomasy (ze złożem fluidalnym o mocy 183 MW). Jest on również najnowocześniejszym kotłem na biomasę w Polsce. Zastąpił wszystkie eksploatowane do tej pory w zakładzie kotły węglowe. Do jego zalet można zaliczyć niemal całkowite spalanie i elastyczność w stosowaniu biomasy, która może być wilgotna lub sucha. Kolejne pozytywy to niska emisja tlenków azotu, prostota i niezawodność, a także niskie koszty utrzymania. Modernizacja Elektrowni Szczecin zakładała dwa etapy. W pierwszym wybudowano i oddano do eksploatacji (w 2000 r.) nowy turbozespół. Kiedy od 2003 r. w naszym kraju zaczęły obowiązywać uregulowania prawne związane z systemem wsparcia produkcji energii zielonej oraz wytwarzania ciepła w skojarzeniu, budowa kotła biomasowego w drugim etapie modernizacji okazała się wariantem najbardziej ekonomicznym i najbardziej opłacalnym. Z drugiej strony było to rozwiązanie proekologiczne i mające korzystny wpływ na środowisko. Nowy kocioł został oddany do eksploatacji w 2012 r. i jak zaznacza Marek Jaroszek, główny inżynier ds. wytwarzania energii w Elektrowni Szczecin, w ciągu tych dwóch lat pracy kotła zdarzały się nowe i zaskakujące sytuacje. Choćby sytuacje związane z niskimi temperaturami podczas zimy, kiedy wilgotna biomasa w ciągu 20 minut zamarzała na taśmach wspomina Marek Jaroszek. Biomasa z Afryki Po przeprowadzeniu pomiarów gwarancyjnych okazało się, że parametry gwarantowane dla tej instalacji zostały osiągnięte, a nawet przekroczone. Sprawność kotła deklarowana zgodnie z kontraktem miała wynosić 89,7 proc. Po pomiarach gwarancyjnych udało się osiągnąć poziom 91,55 proc. Sprawność bloku zależy od jakości paliwa, jakie jest dostarczane. Biomasa jest paliwem bardzo sezonowym, pozyskiwanym przez cały rok. Stąd głównym kłopotem są zanieczyszczenia. Należą do nich zbyt duże kawałki drewna, metalu oraz gruz i kamienie. W zimie sprawność bloku wynosi w granicach 89 proc., a w skrajnych przypadkach do 86 proc., natomiast latem te sprawności są rzędu 91 proc. dodaje Marek Jaroszek. Rocznie w kotle spala się ok. 650 tys. t biomasy. W 80 proc. jest to biomasa leśna w postaci zrębki. Pozostała część to biomasa pochodzenia rolniczego: zrębki z upraw energetycznych oraz pelety ze słomy. Przeprowadzano także próby spalania innego rodzaju paliw. Było to np. paliwo w postaci łuski palmy oleistej i zrębki drzewa gumowego sprowadzanego z Afryki. Przeprowadzone testy i próby zakończyły się pozytywnie. Kocioł pod stałym nadzorem Nastawnia blokowa to miejsce, gdzie zarządza się pracą kotła i nieustannie monitoruje. Obsługuje ją dwóch pracowników. Wartość opałowa zmienia się w każdej chwili, dlatego operatorzy muszą szybko reagować zmieniając parametry urządzeń. Przykładowo na turbinie podnosimy moc lub ją zaniżamy, a w układzie ciepłowniczym musimy zachować parametry dostarczanego ciepła dla mieszkańców Szczecina tłumaczy Andrzej Kubiak, operator. Dostawy biomasy odbywają się nieustannie średnio na dobę wjeżdża tirów z biomasą. Może się wydawać, że nasza praca jest stabilna, ale tak nie jest. W kotłach pyłowych jakość paliwa jest na ogół stała i szybko można zareagować. Z kolei zanim nasz kocioł nabierze paliwa, zanim to wszystko pójdzie w parę musi upłynąć trochę czasu mówi A. Kubiak. Największym mankamentem jest jakość paliwa. Zdarza się, że w dostarczanej biomasie występuje dużo piasku. Od 1 marca wprowadziliśmy jeszcze większą kontrolę dostaw pod kątem zawartości zanieczyszczeń. W każdej dobie minimum dwa samochody są wysypywane poza stacjami rozładowczymi w celu wyrywkowej kontroli jakości biomasy. Jeśli jej jakość jest zła, to odsyłamy ją do dostawcy mówi Henryk Cały, mistrz ds. ruchu bloków i kotłów wodnych. r Anna Kaciupa 10 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA

11 INWESTYCJE Zdobywamy miliony na inwestycje Jesteśmy w czołówce krajowych przedsiębiorstw, które zdobywają najwięcej unijnych i krajowych funduszy na finansowanie inwestycji. Jakie mamy z tego korzyści? Dofinansowanie projektów zwiększa efektywność ekonomiczną realizowanych inwestycji Pod koniec ubiegłego roku PGE GiEK SA podpisała pięć umów na preferencyjne finansowanie realizowanych inwestycji. Łączna wartość podpisanych umów to prawie 261 mln zł. Ponad 6,7 mln zł to środki w postaci bezzwrotnej dotacji, a ponad 254 mln zł to pożyczki preferencyjne. Pozyskane środki to potwierdzenie naszej skuteczności w zdobywaniu unijnych i krajowych funduszy. Dzięki wymiernym korzyściom w postaci niskich kosztów oprocentowania czy bezzwrotnych dotacji, zwiększa się efektywność ekonomiczna realizowanych projektów inwestycyjnych, a spółka zdobywa przewagę konkurencyjną na rynku podkreśla Roman Forma, wiceprezes zarządu ds. finansowych PGE GiEK SA. Największy udział pozyskanych środków, bo aż 204 mln zł w ramach trzech umów pożyczek, przypada na projekt budowy instalacji ograniczającej emisję tlenków siarki z bloków 4 6 w Elektrowni Turów. Zadanie znajduje się w grupie projektów, polegających na dostosowaniu majątku do nowych wymagań proekologicznych, zgodnie z dyrektywą IED. Całkowita wartość inwestycji przekracza 500 mln zł netto informuje wiceprezes Roman Forma. Środki finansowe pozyskane z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Roman Forma, wiceprezes zarządu ds. finansowych PGE GiEK SA 261 mln zł na taką kwotę PGE GiEK SA podpisała w grudniu 2013 r. 5 umów na preferencyjne finansowanie realizowanych inwestycji w wysokości 100 mln zł oraz z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu w wysokości ponad 104 mln zł stanowią ponad 40 proc. wartości całej inwestycji wyjaśnia. Ponadto spółka planuje pozyskać jeszcze na tę inwestycję 40 mln zł ze środków norweskich. Oznacza to, że całkowite finansowanie preferencyjne przeznaczone na to zadanie osiągnie poziom niemal 50 proc. wartości inwestycji. Wśród dofinansowanych projektów znalazły się jeszcze modernizacje w Elektrowni Bełchatów oraz rozbudowa mocy Jakie inwestycje dofinansowane? koszt całkowity powyżej Elektrownia Bełchatów modernizacja układu paleniskowego na bloku nr 2 dofinansowanie: 50 mln zł WFOŚiGW w Łodzi koszt całkowity powyżej 49 mln zł Elektrociepłownia Kielce zwiększenie produkcji zielonej energii elektrycznej i cieplnej dofinansowanie: 6,7 mln zł Ministerstwo Gospodarki koszt całkowity powyżej 339 mln zł 500 mln zł wytwórczych w Elektrociepłowni Kielce. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi dofinansuje inwestycję w bełchatowskiej elektrowni w kwocie 50 mln zł. Z kolei 6,7 mln zł na inwestycję w Kielcach przekaże Ministerstwo Gospodarki informuje Roman Forma. Setki milionów dofinansowania, które zdobywamy z krajowych czy unijnych programów są najlepszym dowodem, że potrafimy wykorzystywać szanse wsparcia naszych inwestycji. r Wioletta Starczewska, Jarosław Darmosz Elektrownia Turów budowa instalacji ograniczającej emisję tlenków siarki z bloków 4-6 dofinansowanie: 100 mln zł NFOŚiGW 104 mln zł WFOŚiGW we Wrocławiu spółka planuje pozyskać jeszcze środki norweskie luty 2014 EKspress nr 2 (43) 11

12 WOLONTARIAT Pomagamy rusza wolontariat pracowniczy PGE t t W GK PGE powstał program, który będzie wspierał prospołeczne działania pracowników Najciekawsze pomysły otrzymają finansowe wsparcie Wolontariat pracowniczy PGE to działanie polegające na wspieraniu przez firmę działalności prospołecznej pracowników, którzy poświęcając swój czas oraz wykorzystując swoje zdolności i umiejętności, świadczą różnego rodzaju prace i usługi na rzecz wybranych przez siebie podmiotów. Formą wsparcia jest dofinansowanie projektów wymyślonych i przygotowanych przez pracowników. Organizatorzy programu, koordynatorzy oraz osoby współpracujące podczas spotkania w Łodzi - drugi od lewej Henryk Izydorczyk koordynator z PGE GiEK SA Pracownicy Grupy Kapitałowej PGE niejednokrotnie pokazali, że chętnie angażują się w pomoc innym. Tak było m.in. z akcjami przedświątecznymi czy programem SOS Filipiny Podaruję dom, dzięki któremu, wspólnie z Fundacją PGE Energia z Serca, przekazaliśmy środki na budowę 42 domów dla filipińskich rodzin. Z tego względu ruszył program wolontariatu pracowniczego PGE Pomagamy. Każdy z pracowników może wziąć udział w konkursie na najlepsze projekty prospołeczne i wygrać do złotych na realizację swojego pomysłu. Jeżeli widzicie wokół siebie tych, którym warto pomóc, właśnie macie taką szansę! informują organizatorzy programu. Projekty zgłaszane do programu mogą dotyczyć naprawdę różnorodnych działań, między innymi: pomocy społecznej, ochrony i promocji zdrowia, edukacji, kultury czy ekologii. W ramach programu można zatem stworzyć projekt na przykład na rzecz szkoły, domu dziecka, fundacji lub stowarzyszenia. W programie mogą wziąć udział zespoły utworzone przez minimum 3 pracowników GK PGE lub osób współpracujących ze spółkami GK PGE na podstawie umów cywilnoprawnych. Maksymalnie zespół może składać się z 15 osób, w tym też z członków rodziny czy znajomych. Zespół musi wybrać lidera, czyli swojego reprezentanta, który będzie odpowiedzialny za stronę formalną projektu. r Henryk Izydorczyk 12 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA

13 WOLONTARIAT Harmonogram projektu 17 marca 30 kwietnia 5-26 maja 28 maja 2 czerwca październik start programu zakończenie przyjmowania wniosków zakończenie weryfikacji wniosków i ewentualnych poprawek posiedzenie Kapituły Programu ogłoszenie wyników zakończenie realizacji projektów 7 tygodni 3 tygodnie 4 miesiące Jak będzie wyglądał konkurs na granty wolontariackie?, Krok 1. Aby wziąć udział w programie, należy do 30 kwietnia wypełnić formularz zgłoszeniowy, w którym zespół opisze swój pomysł, harmonogram działań i planowany budżet. Formularz można pobrać z zakładki Fundacja PGE, wolontariat pracowniczy, dokumenty znajdującej się na portalu intranetowym (IPK) lub otrzymać od koordynatora w swojej spółce. W przypadku PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA jest nim Henryk Izydorczyk (Departament Komunikacji). Na podstawie formularza Kapituła Programu wybierze zwycięskie projekty! Ze względu na potrzebę wyrażenia zgody na przetwarzanie swoich danych osobowych formularz należy przesłać pocztą na adres: Fundacja PGE Energia z Serca ul. Mysia 2, Warszawa Z dopiskiem Wolontariat PGE Pomagamy Skan formularza można również wysłać na adres: fundacja.pge@gkpge.pl, Krok 2. Nadesłane do fundacji formularze zostaną sprawdzone pod względem kompletności i merytoryki. Jeśli pojawi się potrzeba zmian, przedstawiciele Fundacji PGE skontaktują się z liderami i pomogą w uzupełnieniu formularza. Proces kwalifikacyjny zakończy się 26 maja., Krok 3. Kapituła Programu, w skład której wchodzą przedstawiciele poszczególnych spółek GK PGE, wybierze 10 najlepszych projektów, które otrzymają granty do złotych. Projekty oceniane będą na podstawie czterech kryteriów: a) cel programu, b) wkład pracy własnej, c) plan działań, d) zaplanowany budżet., Krok 4. Ogłoszenie wyników I edycji programu wolontariatu pracowniczego PGE Pomagamy planowane jest na 2 czerwca., Krok 5. Po podpisaniu porozumienia pomiędzy Fundacją PGE a liderami zwycięskich zespołów mamy 4 miesiące na realizację projektów. Szczegółowe informacje o programie znajdziesz: r u koordynatora w swojej spółce, r w intranecie (IPK), w zakładce Fundacja PGE. W programie wolontariatu pracowniczego udział biorą: PGE Polska Grupa Energetyczna SA, PGE Dystrybucja SA, PGE GiEK SA, PGE Obrót SA, PGE Energia Natury sp. z o.o., PGE EJ1 sp. z o.o., PGE Energia Odnawialna SA, PGE Systemy SA, PGE Dom Maklerski SA, oraz Exatel SA. Każda spółka z Grupy Kapitałowej PGE ma swojego koordynatora programu. Zapraszamy do wzięcia udziału w programie. Masz pomysł skontaktuj się z nami! Pomożemy Ci przygotować projekt! Henryk Izydorczyk, koordynator programu wolontariatu pracowniczego Pomagamy w PGE GiEK SA (henryk.izydorczyk@gkpge.pl, tel i ) luty 2014 EKspress nr 2 (43) 13

14 POLITYKA KLIMATYCZNA Jak nie kijem go, to BAT-em Miał być przewodnikiem dla urzędników, a staje się katalogiem nowych i zaostrzonych wymogów dla energetyki. Wpisuje się tym samym w popularny od lat trend w Unii Europejskiej, jakim jest polityka dekarbonizacji. Jest kolejnym narzędziem restrykcji wobec energetyki węglowej, która dotknie tylko nielicznych, a szczególnie boleśnie Polskę. Czy BREF LCP to kolejny BAT na polską energetykę? BREF jest dokumentem referencyjnym dotyczącym tzw. najlepszych dostępnych technik BAT (ang. Best Available Technique). Sporządza się go dla określonych rodzajów działalności w oparciu o materiały pozyskane podczas zorganizowanej wymiany informacji. Dokumenty BREF dla najlepszych dostępnych technik dotyczą 33 branż przemysłu, w tym m.in. energetyki, hutnictwa czy metalurgii. W treści dokumentu opisywane są głównie stosowane techniki, aktualne poziomy emisji i konsumpcji, a także konkluzje dotyczące BAT oraz wszelkie nowe techniki. Dokumenty są opracowywane w Europejskim Biurze IPPC. Skąd się wziął BREF? Europejskie Biuro IPPC (EIPPCB) zostało utworzone w 1997 r. w Sewilli, w związku z trwającą wówczas implementacją dyrektywy IPPC w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, która m.in. narzuciła konieczność uzyskiwania tzw. pozwolenia zintegrowanego. Biuro IPPC powołano dla wy- Harmonogram dalszych prac nad BREF 2013/2014 kwiecień/ maj 2014 wrzesień 2014 miany informacji pomiędzy państwami członkowskimi oraz zainteresowanymi sektorami przemysłu i organizacjami pozarządowymi (NGOs). Komunikacja taka była niezbędna dla promowania ochrony środowiska, opracowania dokumentów referencyjnych BREF o wysokiej jakości i rozwijania najlepszych dostępnych technik (BAT). Podstawowym celem tak zorganizowanego procesu wymiany informacji było wsparcie efektywnego wdrożenia dyrektywy IPPC w Unii Europejskiej. Po wejściu w życie dyrektywy ws. emisji przemysłowych dyrektywy IED (która zastąpiła m.in. dyrektywę IPPC), biuro IPPC uruchomiło proces przeglądu dokumentów referencyjnych dla energetyki (BREF LCP). Każdy z takich dokumentów BREF-ów jest wynikiem 2-3 letniego procesu, w którym udział bierze do 100 ekspertów z krajów członkowskich. Pierwszy BREF dla energetyki (BREF LCP) opublikowano w 2006 r. Dokumenty referencyjne BREF podlegają procedurze przeglądu najpóźniej osiem lat od publikacji poprzedniej wersji. Po zakończeniu zbierania uwag do Draft 1 ( ) TWG w Sewilli będzie analizować otrzymany materiał planowane ostatnie spotkanie Technicznej Grupy Roboczej w Sewilli, którego celem będzie wypracowanie ostatecznych zapisów nowego BREF LCP przewidywany termin publikacji ostatecznego projektu (Final Draft). Projekt w tym kształcie zostanie przesłany do Komisji Europejskiej 2014/2015 Decyzja Komisji Europejskiej w sprawie przyjęcia nowego BREF LCP Dokument referencyjny BREF zawiera informacje na temat najlepszych dostępnych technik (BAT) dla poszczególnych rodzajów instalacji, poziomy emisji oraz opis technologii rozwojowych czy przyszłościowych. Według założeń, BAT-y są opisywane w sposób jasny i czytelny, w oparciu o dane techniczno ekonomiczne uzyskane w procesie wymiany informacji. BREF powinien stanowić przewodnik dla urzędników wydających pozwolenia na emisję. Jeśli nakłada wymogi wiążące w zakresie technologii to powinny być one bezwarunkowo dostępne dla przemysłu i ekonomicznie opłacalne. Pierwsza wersja i konkluzje BAT Niespełna 4 miesiące po opublikowaniu dyrektywy IED w lutym 2011 r. do prac w ramach biura IPPC w Sewilli powołano Techniczną Grupę Roboczą (TGR). Jej zadaniem jest przegląd BREF LCP i opracowanie nowego BREF-u dla energetyki. TGR tworzą eksperci i przedstawiciele państw członkowskich. Grupa uczestniczy w procesie wymiany informacji i na podstawie udostępnionych danych opracowuje nowy BREF. Z TGR współpracują również przedstawiciele polskiego Ministerstwa Środowiska oraz sektora energetycznego zrzeszonego w ramach Towarzystwa Gospodarczego Polskie Elektrownie, Polskiego Towarzystwa Elektrowni Zawodowych, Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, Izby Energetyki Przemysłowej i Odbiorców Energii. 14 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA

15 POLITYKA KLIMATYCZNA Kluczowym elementem BREF-ów są tzw. konkluzje BAT, które będą stanowić podstawę dla określenia warunków pozwoleń dla instalacji objętych dyrektywą IED Jednym z najistotniejszych zagadnień na etapie wymiany informacji było wskazanie przez kraje członkowskie tzw. instalacji referencyjnych i przygotowanie odpowiednich danych. Polska zgłosiła 38 instalacji. W obszernych formularzach, które dla nich opracowano, znalazły się informacje dotyczące m.in. zastosowanych technologii, wykorzystywanych paliw, emisji do powietrza i wody. Resort środowiska przekazał opracowane dokumenty do biura IPPC w Sewilli. Z dziewięciomiesięcznym opóźnieniem, w stosunku do pierwotnie opublikowanego harmonogramu, Techniczna Grupa Robocza opublikowała (28 czerwca 2013 r.) pierwszy projekt nowego BREF LCP (tzw. DRAFT 1). Na podstawie zebranych informacji przygotowano obszerny (ok. 900 stron) dokument zawierający szeroki zakres najlepszych dostępnych technik (BAT) dla energetyki. Ale czujność naszej branży powinny obudzić przede wszystkim umieszczone w rozdziale 10. BAT conclusions for large combustion plants konkluzje BAT. Niebezpieczne tendencje Konkluzje BAT, które staną się podstawą dla formułowania warunków pozwoleń cztery lata od publikacji nowego BREF-u, mogą obowiązywać już od przełomu 2018/2019. Zawarto w nich szereg zaostrzonych oraz nowych wymogów emisyjnych (powietrze i woda), a także nowych wymagań w zakresie sprawności oraz prowadzenia monitoringu emisji. Tabele zawierające nowe wymagania emisyjne (BAT AEL s czyli poziomy emisyjne powiązane z BAT) są obszerniejsze i zawierają szerszy katalog zanieczyszczeń. Niebezpieczne dla naszej branży tendencje widać doskonale na podstawie zestawienia standardów emisyjnych dla dwutlenku siarki, NO x i pyłu. Okazuje się bowiem, że realizowane w polskiej energetyce działania dostosowujące instalacje do wymogów dyrektywy IED od 2016 r. to dopiero rozgrzewka. Poniesione i nadal ponoszone olbrzymie nakłady pracy i środków finansowych być może pozwolą na dotrzymanie górnych (mniejszych) pułapów BAT AEL s. Być może, bo przy takich standardach będzie to z pewnością bardzo trudne. Niestety, autorzy BREF zaproponowali przedziały od do nie mówiąc, która wartość będzie obowiązująca dla konkretnych instalacji. Czym to grozi? Pewną dowolnością interpretacyjną i zarazem kłopotem dla urzędników ustalających warunki pozwoleń. Pozostaje mieć nadzieję, że będą oni wpisywać do pozwoleń górne (mniejsze) wartości BAT AEL s, bo w innym przypadku naszą branżę czekają ogromne koszty Wprawdzie na odrobinę optymizmu pozwalają, jak na razie, wstępne i nieoficjalne deklaracje urzędników Ministerstwa Środowiska, iż ze względu na charakter proponowanych zapisów BREF, będą oni wskazywać jako obowiązujące górne wartości BAT AEL s. Ale tylko na odrobinę. Nie czekamy z założonymi rękami Nasza branża od początku prac nad nowym BREF-em uczestniczy w działaniach na poziomie krajowym i unijnym. Oprócz zgłoszenia krajowych instalacji referencyjnych współpracujemy z Techniczną Grupą Roboczą, a nasi przedstawiciele biorą udział w zespołach roboczych ds. BREF (Ministerstwo Środowiska, Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie, Polskie Towarzystwo Elektrowni Zawodowych, Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, Izba Energetyki Przemysłowej i Odbiorców Energii EU- RELECTRIC). Na etapie zgłaszania uwag i propozycji zmian do BREF DRAFT 1 Polska zgłosiła ich ponad 200 i uzupełniła analizami ekonomicznymi i symulacjami wzrostu kosztów dostosowania do zaostrzonych wymogów. Poza tym podjętych zostało szereg działań mających na celu wydłużenie procesu przyjęcia nowego BREF, w szczególności uznania konieczności opracowania kolejnej wersji dokumentu (tzw. DRAFT 2). Ministerstwo Środowiska zorganizowało we wrześniu 2013 r. wizytę przedstawiciela TGR ds. BREF. Do Polski przyjechał Thierry Lecomte. W ciągu trzech dni odwiedził wybrane polskie elektrownie (Tauron Wytwarzanie, PGE GiEK, ZE PAK) z listy tzw. krajowych instalacji referencyjnych. Interesowały go przede wszystkim aspekty technologiczne instalacji, trwające programy modernizacyjne, a także plany badawczo rozwojowe w zakresie energetyki węglowej. Ważnym elementem pobytu w polskich elektrowniach były wizyty na blokach energetycznych zarówno starszych, jak i tych najnowszych. Zapoznanie się z historią, budową polskich elektrowni i zastosowanymi w nich technologiami to główny cel mojej wizyty mówił Thierry Lecomte. Uzyskane informacje w zestawieniu z wymaganiami BREF pozwolą na przeprowadzenie bardziej merytorycznych rozmów wśród ekspertów Technicznej Grupy Roboczej i lepsze zrozumienie przesyłanych m.in. przez Polskę uwag do opublikowanego projektu BREF dodawał. Branża z niecierpliwością i nadzieją czeka na lepsze zrozumienie zgłoszonych przez nią uwag. Póki co złudzeń nie pozostawia nam podejście T. Lecomte a, który zapytany Jak się ratować?, udzielił złotej rady: projektując różne instalacje przewymiarowywać je np. dwukrotnie, co pozwoli na spokojne patrzenie w przyszłość. Czyli dopasowywać się do dwukrotnie ostrzejszych wymogów niż te, które już funkcjonują w oficjalnych projektach. r Piotr Budynek luty 2014 EKspress nr 2 (43) 15

16 WIEDZIEĆ WIĘCEJ Pierwsza pomoc liczy się szybka reakcja Kodeks pracy nakłada na pracodawców obowiązek wskazania i przeszkolenia osób do udzielania pierwszej pomocy. Czy to oznacza, że pozostali pracownicy są z tego obowiązku zwolnieni? Pierwszy od lewej Witold Gnieciak Po zmianach wprowadzonych w kodeksie pracy w 2009 r., pracodawcy mają obowiązek wyznaczenia i przeszkolenia pracowników do udzielania pierwszej pomocy. Zmiany te dotyczą również wyznaczania pracowników w zakresie zwalczania pożarów czy ewakuacji. W systemie udzielania pierwszej pomocy, obowiązującym w naszym oddziale, wskazane osoby są również upoważnione do obsługi apteczek pierwszej pomocy informuje Witold Gnieciak, 1400 szacunkowa liczba pracowników wskazanych i przeszkolonych przez pracodawcę w zakresie udzielania pierwszej pomocy w naszej spółce specjalista ds. BHP Elektrociepłowni Lublin Wrotków. Podobne zasady obowiązują też w innych oddziałach. Przy apteczkach umieszczone są dane kontaktowe osób upoważnionych do ich obsługi (imię i nazwisko, komórka organizacyjna i nr telefonu). Każdy z nas powinien wiedzieć, gdzie znajduje się taka apteczka. Udzielanie pomocy to nasz obowiązek Nietrudno wpaść w panikę, kiedy jesteśmy świadkami wypadku. Dodatkowo paraliżuje nas świadomość, że to od nas zależy zdrowie i życie człowieka. Najczęściej tłumaczymy się, że nie jesteśmy w stanie pomóc, bo mamy zbyt małą wiedzę, brakuje nam doświadczenia i boimy się, że wyrządzimy jeszcze większą szkodę poszkodowanemu. Jednak musimy pamiętać, że reagowanie w takich sytuacjach jest naszym obowiązkiem. Odmowa udzielenia pierwszej pomocy może podlegać ści- Andrzej Bartels z Elektrociepłowni Gorzów jest ratownikiem wyznaczonym w oddziale do udzielania pierwszej pomocy ganiu na mocy kodeksu karnego! Jeśli nie czujemy się na siłach, żeby bezpośrednio zająć się poszkodowanym, powinniśmy przynajmniej zabezpieczyć miejsce zdarzenia, by nie groziło mu większe niebezpieczeństwo, następnie wezwać pomoc. Do 3 lat pozbawienia wolności grozi osobie, która człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu art. 162 Kodeksu karnego Sprawdzamy, czy poszkodowany oddycha Masaż serca 16 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA

17 WIEDZIEĆ WIĘCEJ Elektrociepłownia Lublin Wrotków: zakładowe eliminacje do Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy o Bezpieczeństwie Pracy. Część praktyczna: udzielanie pierwszej pomocy Nie mdleją na widok krwi ratownicy w oddziałach W sytuacji zagrożenia liczy się szybkość działania i opanowanie. Najważniejsza jest chłodna ocena sytuacji przekonuje Andrzej Bartels, specjalista ds. logistyki Elektrociepłowni Gorzów, wskazany do udzielania pierwszej pomocy w oddziale. W wypadkach komunikacyjnych czy porażeń prądem ważne jest zapewnienie sobie i poszkodowanemu bezpieczeństwa w miejscu zdarzenia dodaje. Niełatwo jednak zachować zimną krew jeśli chodzi o ratowanie ludzkiego życia. To prawda, że nie wszyscy potrafią modelowo zachować się w takich sytuacjach. Dlatego pracownik, który został wyznaczony do udzielania pierwszej pomocy, powinien być komunikatywny, odporny na stres oraz szybko i adekwatnie reagować zaznacza Andrzej Bartels. Z kolei widok krwi czy poważnych urazów może wywołać różne reakcje. Jedni zachowują spokój, inni wpadają w panikę, a jeszcze inni po prostu mdleją. Dlatego wytypowana do udzielania pierwszej pomocy w oddziale osoba powinna mieć predyspozycje psychofizyczne i wyrazić zgodę na pełnienie takiej funkcji podkreśla Witold Gnieciak. Pamiętajmy, że udzielanie pomocy przedmedycznej w zakładzie pracy jest obowiązkiem nie tylko wskazanej osoby. Spoczywa on na nas wszystkich i najgorsze, co możemy zrobić w takich sytuacjach to oddalić się z miejsca wypadku, zostawiając poszkodowanego i nie powiadamiając służb ratunkowych. r red Szkolenie z pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach nagłych oraz wypadkach drogowych przeszli w Bełchatowie pracownicy centrali. Koordynatorem szkolenia był ppłk Krzysztof Przepiórka, były dowódca oddziału bojowego elitarnej jednostki GROM. Szkolenia prowadzili trzej instruktorzy. Jednym z nich był Leszek Tanaś (na zdjęciu), ppłk w stanie spoczynku, doświadczony ratownik, który brał udział w międzynarodowych operacjach poszukiwawczo-ratowniczych m.in. w Iranie, Pakistanie i Turcji. Ppłk Krzysztof Przepiórka, były dowódca oddziału bojowego elitarnej jednostki GROM, demonstruje jak postępować w przypadku zakrztuszenia dziecka Pracodawca ma obowiązek: r r Transport rannego z podejrzeniem urazu kręgosłupa wyznaczyć i przeszkolić pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach oraz ratownictwa medycznego, przekazać pracownikom informacje o osobach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy (imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy oraz numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej), r zapewnić punkty pierwszej pomocy lub apteczki (ich obsługa powinna być powierzona wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy). Pracownicy powinni wiedzieć, gdzie znajduje się taka apteczka. Czy wiesz, gdzie znajduje się apteczka, z której możesz skorzystać w razie potrzeby? luty 2014 EKspress nr 2 (43) 17

18 LUDZIE W czasie rysowania pękła niejedna kredka Każdy, kto uczestniczył w ubiegłorocznej Karczmie Piwnej w Turowie zna jego twórczość. Od lat jego pasją są rysunki o charakterze satyryczno-humorystycznym znanych postaci z naszej kopalni i nie tylko. Tworzy także na potrzeby organizatorów Combrów Babskich. Jacek Kaczorowski Jego zbiory liczą już kilkaset pozycji i są wysoko oceniane. Ostatnio, podczas aukcji zorganizowanej na Karczmie Piwnej, sprzedano 4 obrazy karykatury za około zł. Podobizny dyrektor Danuty Makos i prezesa Jacka Kaczorowskiego sprzedano po 500 zł. Jego drugą pasją są wiersze. Mowa oczywiście o Mirosławie Kaczerewskim pracowniku działu administracji, który na nasze pytania odpowiada wierszem. Cezary Bujak Józef Bukowski: Kiedy zaczęła się Twoja przygoda z grafiką satyryczną? Mirosław Kaczerewski: W szkole podstawowej, kiedy podczas lekcji wiało nudą, sportretowałem nauczycielkę rudą. W szkole średniej dochodziłem do perfekcji także podczas lekcji, przeważnie na lekcji języka rosyjskiego. Jesteś znanym i uznanym w kopalni Turów autorem rysunków satyrycznych. Ilu pracowników ma już swoje karykatury? Nie liczyłem, ale będzie grubo ponad setka. W czasie rysowania pękła niejedna kredka. Ile czasu zajmuje praca nad jednym rysunkiem? Są rysunki wykonane w kilkanaście sekund i to z zamkniętymi oczami, ale są i takie nad którymi musiałem się trudzić godzinami. Czy wystawiałeś gdzieś swoje prace? Nie wystawiałem, gdyż kiedyś przez jeden satyryczny rysunek omal po premii nie dostałem i cudem z roboty nie wyleciałem. Jakie twarze są najbardziej podatne na karykaturę? Kogo najbardziej lubisz obrysować? Są twarze trudne bez wyrazu, które trudno narysować od razu. Ale są też twarze jak marzenie, które same się proszą o upokorzenie. Mam na myśli cechy charakterystyczne, dzięki którym rysunki są perfekcyjnie artystyczne. Który obraz podczas aukcji został sprzedany za największą kwotę? Mówi się, że pieniądze szczęścia nie dają. Jestem szczęśliwy, gdy do moich rysunków się wszyscy uśmiechają. Celowo odpowiadałem na pytania rymami, gdyż moją drugą pasją jest fascynacja wierszami. Dziękujemy za wierszem szczere odpowiedzi. Niechaj rośnie liczba Pańskiej gawiedzi. Józef Bukowski 18 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA

19 Żeglarze z Elektrowni i Kopalni Bełchatów w dwutygodniowym rejsie na Alandy pokonali 910 mil morskich (1 mila morska m). SPORT Wygrał rejs na Alandy Żeglarze z klubu Elektrowni i Kopalni Bełchatów wygrali V Plebiscyt Piotrkowskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego Rejs Roku Jubileuszowy plebiscyt rozstrzygnięto na balu żeglarza, który odbył się 1 marca. Do konkursu zgłoszono aż 12 rejsów mówi Leszek Kacprzyk, komandor klubu żeglarskiego Abordaż, który działa przy Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa (koło KWB Bełchatów). Choć warunki atmosferyczne nie były najlepsze, to musimy przyznać, że rejs na atrakcyjne Wyspy Alandzkie, leżące na Morzu Bałtyckim był wyjątkowy dodaje Leszek Kacprzyk. Drugie miejsce przypadło kapitanowi Andrzejowi Kowalczyńskiemu z Piotrkowa Trybunalskiego za rejs śródlądowym mieczowym jachtem Piotrcovia wzdłuż polskiego wybrzeża Bałtyku. Trzecie miejsce zajął Maciej Małagocki z Tomaszowa Mazowieckiego za udział w etapowych regatach po Bałtyku The Tall Ships Races Zbigniew Bareła z Elektrowni Bełchatów otrzymał też wyróżnienie za rejs po Morzu Egejskim, a Roman Gogacz i Andrzej Kupski z Kopalni za szkoleniowe rejsy po Zalewie Szczecińskim i Bałtyku informuje Leszek Kacprzyk. Statuetki wręczał Zbigniew Stosio, sekretarz generalny PZŻ. Plebiscyt organizowany jest przez Piotrkowski Okręgowy Związek Żeglarski, Klub Żeglarski Elektron oraz Klub Żeglarski Abordaż. Regaty PGE CUP i kursy na stopień żeglarza Żeglarskie kluby kopalni i elektrowni współpracują od lat. Wspólnie przygotowujemy na przykład Regaty PGE CUP. W tym roku odbędą się 6 września. Udział w regatach zapowiedzieli już ubiegłoroczni zwycięzcy żeglarze z KS Turów. Już dzisiaj serdecznie zapraszam do udziału zachęca Leszek Kacprzyk. Klub Abordaż organizuje też kursy na stopień żeglarza jachtowego. Do tej pory wyszkoliliśmy 75 żeglarzy, którzy z po- Pamiątkowe zdjęcie przed wyruszeniem w rejs po Wielkich Jeziorach Mazurskich wodzeniem samodzielnie pływają nie tylko po wodach śródlądowych, lecz coraz częściej po morzach mówi Leszek Kacprzyk. A co w najbliższym czasie? W czerwcu 10 załóg (53 osoby) wyruszy w rejs po Wielkich Jeziorach Mazurskich, a na przełomie czerwca i lipca popłyniemy w trzech kolejnych stażowych rejsach na trasie Sztokholm Wyspy Alandzkie Sztokholm wymienia Leszek Kacprzyk. Liczba członków Klubu Abordaż przekroczyła już 100 osób, i jak mówi komandor zainteresowanie tą formą wypoczynku rośnie z każdym rokiem. Pomyślnych wiatrów i stopy wody pod kilem! r red Ze Szwajcarii i Włoch przywiózł 9 złotych medali Sezon jeszcze się nie zakończył, a Waldemar Stawowczyk ma na swoim koncie już 9 złotych medali! Tylko ze szwajcarskiego Kandersteg przywiózł trzy złote krążki. Foto: Anna Kawala Konik W mistrzostwach świata psich zaprzęgów WSA w Szwajcarii, w 15 kategoriach rywalizowało 250 zawodników i ponad tysiąc psów. Waldemar Stawowczyk nie miał sobie równych w klasie C2 (cztery psy) i D2 (dwa psy). Powtórzył swój sukces sprzed dwóch lat. Jestem szczęśliwy, bo rywalizacja była niezwykle wyrównana mówi mistrz. Trzeci złoty medal wywalczył w klasyfikacji drużynowej. Nasz reprezentant spędził w Szwajcarii i we Włoszech w sumie półtora miesiąca. Wystartował w czterech wyścigach i zdobył łącznie 9 złotych medali. Czekamy na wyniki z ostatniego startu naszego maszera w Austrii. A w kolejnym wydaniu napiszemy m.in. o ciekawych, a czasami mrożących krew w żyłach historiach i przygodach z zagranicznych wojaży naszego reprezentanta. r red Grenlandzkie psy są jedną z najbardziej pierwotnych ras na świecie na zdjęciu Waldemar Stawowczyk w drodze po złoto ciągnięty przez rodzinny zaprzęg: ojca Szantu i syna Ulvara luty 2014 EKspress nr 2 (43) 19

20 BEZ NAPIĘCIA Uwaga konkurs! A kto to? Kogo sportretował Mirosław Kaczerewski i jakie stanowisko zajmuje ta osoba w spółce? Odpowiedzi podpisane imieniem i nazwiskiem oraz miejscem zatrudnienia (nazwa oddziału/centrala) prosimy przesyłać na adres ekspress.gieksa@gkpge.pl. Pracownicy, którzy prześlą prawidłowe rozwiązania konkursu wezmą udział w losowaniu nagród niespodzianek. Na odpowiedzi czekamy do 28 marca. Zapraszamy do udziału w konkursie! Na stronie 18 wywiad z autorem rysunku. red RAFAŁ GÓRNIAK NIEKONWENCJONALNiE Kompleks imperium Imperia mają dobrą pamięć, naliczają lichwiarskie procenty, a rachunki otwierają bezterminowo. Potrafią upłynąć setki lat, a pamięć historyczna pielęgnuje stare zadry sprawiając, że poszczególne kraje, zwłaszcza jeśli zostały zranione do żywego, dążą do sprawiedliwej odpłaty, często uruchamiając kulę śniegową, która sunie po zboczu, rosnąc i zagarniając wszystko na swojej drodze. Pamiętamy bitwę pod Grunwaldem (1410 w tradycji niemieckiej bitwa pod Tannenbergiem) tryumf polskiego oręża i klęskę Zakonu Krzyżackiego, która stała się źródłem wstydu dla bojowo nastawionej części niemieckiego społeczeństwa. Lekarstwo na tę traumę znaleziono dopiero ponad 500 lat później, gdy wojska niemieckie w tzw. drugiej bitwie pod Tannenbergiem w 1914 r. odniosły kolosalne zwycięstwo nad siłami rosyjskimi. Jak wiemy jednak, pierwsza wojna światowa zakończyła się porażką państw centralnych, w tym Niemiec pielęgnuje stare zadry Pamięć historyczna i kolejnym upokorzeniem, tym razem wykorzystanym przez Hitlera jako trampolina dojścia do władzy. poszczególne kraje, sprawiając, że Akcja powoduje reakcję, również w skali historycznej, zwłaszcza jeśli zostały a palącym przykładem jest sytuacja na Krymie. W odpowiedzi na agresywne wystąpienie Rosji przeciwko dążą do sprawiedliwej zranione do żywego, Turcji, choremu człowiekowi Europy, Anglia i Francja odpłaty we wrześniu 1854 r. wysłały okręty wojenne na Morze Czarne i wysadziły desant na Krymie, aby ugodzić w miękkie podbrzusze rozjuszonego rosyjskiego niedźwiedzia. Wojna krymska, jak ją później nazwano, była koncertem omyłek i festiwalem niekompetencji obu stron. Wojska aliantów, źle przygotowane, słabo wyszkolone, odziane w letnie mundury starły się ze źle dowodzonymi, wyposażonymi w przestarzałe skałkowe muszkiety Rosjanami. Wojska carskie zostały pokonane nad rzeką Almą, a oddziały aliantów podeszły na początku października pod Sewastopol, jednak zamiast od razu wejść do miasta rozpoczęły długie oblężenie, które potrwało 349 dni. Ostatecznie wojska brytyjsko francuskie, wspierane przez Turków i kontyngent Królestwa Sardynii pokonały Rosję, która musiała zrezygnować ze swoich czarnomorskich aspiracji. Sewastopol miał zostać zdemilitaryzowany, a carat miał wyzbyć się swoich ambicji wobec księstw naddunajskich oraz chęci opieki nad chrześcijanami w Turcji. Od skutków politycznych ważniejsze jednak miały się okazać czynniki emocjonalne. Rosja została boleśnie ugodzona w swojej miłości własnej, na jej imperialnym wizerunku pojawiły się rysy, które nigdy nie uległy zatarciu. Krym, a zwłaszcza Sewastopol w świadomości Rosjan to synonim ostatniej reduty, głębokiego patriotyzmu i ostatecznego poświęcenia. W późniejszym okresie jeszcze dwukrotnie Rosja traciła panowanie nad półwyspem. W czasie II wojny światowej Krym zajęli Niemcy. Oblężenie Sewastopola trwało 9 miesięcy, miasto poddało się jako ostatnie. Krym odzyskano po ciężkich walkach, ale po rozpadzie Związku Radzieckiego, ku zaskoczeniu większości Rosjan półwysep znalazł się w granicach Ukrainy, ponieważ w roku 1954 Nikita Chruszczow lekką ręką skorygował granicę administracyjną i wcielił półwysep do Ukraińskiej SRR. Imperia zawsze czekają na swój czas. Krym jest dla Rosjan krwawiącą raną, Sewastopol to mistyczny symbol własnej tożsamości. Nie spodziewajmy się rychłego spokoju tam, gdzie toczy się gra o powrót do pierwszej ligi światowych potęg. r 20 EKspress nr 2 (43) magazyn pracowników PGE GiEK SA