ABOUT TARGET ACCOUNTING INFORMACJA O TARGET ACCOUNTING

Transkrypt

1 Employment Tribunal Service Enquiry Line (Infolinia służb kolegium do spraw zatrudnienia), odpowiednik polskiego sądu pracy. Tu wnosimy skargi na nieuczciwych pracodawców, nieuzasadnione zwolnienia czy dyskryminacje w miejscu pracy tel: Employment Tribunal Service Enquiry Line is the place where you can report your employer if you were unfairly dismissed or discriminated against. Tel: Gangmasters Licensing Authority GLA. Instytucja wydająca licencje dla pośredników pracy typu gangmaster, zatrudniajacych pracowników w konkretnych sektorach m.in w rolnictwie, ogrodnictwie i przetwórstwie żywności. Jeżeli jesteśmy dyskryminowani, źle traktowani, albo łamane są nasze prawa, możemy zwrócić się do powyższej instytucji. Telefon , intelligence@ gla.gsi.gov.uk. Gangmasters Licensing Authority GLA. Issued licenses to gangmasters who employ people in certain sectors, e.g. agriculture or food processing. If you think your rights are broke, call the help line on , or intelligence@gla.gsi.gov.uk. INFORMACJA O TARGET ACCOUNTING ABOUT TARGET ACCOUNTING Informacje zostały zebrane i przygotowane we współpracy z Firmą Target Accounting Ltd Polskim Biurem Księgowym, które zajmuje sie profesjonalną obsługa Firm od biznesplanu, przez rejestracje oraz prowadzenie księgowości. Biuro specjalizuje się w rozliczeniach podatkowych osób samozatrudnioncyh w sektorze budowlanym oraz zwrotami podatku. W każdy ostatni wtorek miesiąca między a Target Accounting organizuje Dzień Otwarty Pogotowie Podatkowe, które jest świetną okazją do zasięgnięcia bezpłatnych porad związanych z podatkami oraz rozpoczęciem biznesu. Biuro współpracuje z głównymi bankami oraz Projektem EU Welcome. Kontakt: Paweł Janicki, 488 Portswood Road (przed B&Q). Tel.: lub , pawel@targetaccounting.co.uk. Information in this guide has been gathered in cooperation with Target Accounting Ltd Polish Accountancy Practice.. Target Accounting Ltd specialises in tax returns and business start-ups, offering a full range of accountancy services for both businesses and the self-employed Every last Tuesday of the month, between 7pm and 9pm Target Accounting Ltd hosts Open Day - opportunity to receive free tax and business start up advice. Target Accounting Ltd works closely with major banks, EU Welcome and Business Link. Contact details Paweł Janicki, 488 Portswood Rd (opposite B&Q) SO17 3SP t , t , e. pawel@targetaccounting.co.uk Chartered Certified Accountants and Business Advisers * Pomimo starań o aktualność przewodnika, w związku z ciągle zmieniającym się prawem pracy i informacjami na niektórych stronach rządowych, niektóre informacje mogą okazać się przedawnione. This booklet has been produced by EU Welcome. You can contact EU Welcome on , euwelcome@yahoo.co.uk or through

2 SZUKANIE PRACY Istnieje wiele sposobów na szukanie pracy w Southampton. W zależności od tego, co nas interesuje, jakie mamy kwalifikacje czy doświadczenie, możemy znaleźć oferty pracy między innymi w: 1. Jobcentre Plus (odpowiednik polskiego urzędu pracy) tutaj znajdziemy oferty pracy nie tylko z Southampton, ale i z całej Wielkiej Brytanii. Jeśli szukasz pracy powinieneś udać się do najbliższego urzędu, który w Southampton znajduje się w budynku St Cross House na ulicy 18 Bernard Street, SO14 2HP. Masz tu do wyboru możliwość skorzystania z komputerów/monitorów z ekranami dotykowymi (tzw. jobpoints), zatelefonowania na infolinię z ofertami pracy (tel ), poproszenia o pomoc doradcę, lub szukania ofert na spokojnie przez internet na stronie W Jobcentre Plus nie trzeba się rejestrować, aby móc szukać pracę. Wystarczy przyjść, przejrzeć oferty, wydrukować sobie informację o ofercie z danymi kontaktowymi pracodawcy i bezpłatnie zadzwonić z dostępnych w urzędzie telefonów. Jeżeli będziemy mieli jakiekolwiek wątpliwości co do oferty, lub nie będziemy wiedzieli jak szukać pracy przy użyciu ekranów dotykowych, wystarczy poprosić o pomoc pracowników Jobcentre Plus, którzy na pewno jej nam udzielą. 2. Agencje pracy (Recruitment Agencies / Employment Agencies). Podstawową informacją dla korzystających z agencji pośrednictwa pracy jest to, że agencja nie ma prawa pobierać żadnej opłaty za rejestrację w swojej bazie danych osoby szukającej pracy czy znalezienie jej pracy. W odróżnieniu od Jobcentre, gdzie sami aktywnie szukamy ofert i sami kontaktujemy się z pracodawcą, agencja robi to za nas. Po zarejestrowaniu się w agencji, do pracy możemy iść nawet następnego dnia, lub czekać na telefon kiedy będą potrzebować pracowników. Listę większości agencji w WORK SEARCH There are many ways of searching for work in Southampton. Depending on interests, qualifications or experience you can find job opportunities in various places: 1. Jobcentre Plus, has job ads from not only Southampton, but also from the whole of Great Britain. If you want to look for work, you need to go to the nearest Jobcentre Plus office, St Cross House, 18 Bernard Street, SO14 2HP. You will be able to use the touch screen computers (so called jobpoints), call the jobcentre help line to ask for available vacancies, ask for help from one of the advisers, or use the internet search engine at There is no need to register at Jobcentre Plus in order to look for jobs. You can simply come in, search for vacancies, and print out the ones that interest you from the jobpoints. You can use the jobcentre phones to call employers to arrange the interviews. If you have any doubts concerning a particular offer you found in the jobcentre, you can always ask for clarification or help from the Jobcentre Plus advisers, who will certainly be happy to help you. 2. Recruitment Agencies / Employment Agencies. The most important thing to know when using agencies is the fact that they have no right to take any money from you to find you work. Also, they cannot ask you for any payment for the fact that they are registering you. The difference between an agency and Jobcentre Plus, is that the agency searches for work on your behalf, whereas in the Jobcentre it is you who needs to find the advert and call the employer. After registering in an agency, you might get work straightaway, or wait for the agency to call you back when job opportunities arise, You can find the list of UŻYTECZNE ADRESY W RAZIE PROBLEMÓW W PRACY SARC (Southampton Advice and Representation Centre), czyli centrum reprezentacji, gdzie również otrzymamy bezpłatną poradę w razie problemów w pracy: 11 Porchester Road Woolston SOUTHAMPTON Hampshire SO19 2JB Telefon: Fax: (należy zadzwonić i poprosić o obecność polskiego tłumacza na spotkaniu) CAB (Citizen Advice Bureau), czyli Biuro Doradctwa Cywilnego, udzielające porad bezpłatnie: 3 Kings Park Road Southampton Hampshire SO15 2AT Telefon: lub Fax: (Należy umówić się na spotkanie i poprosić o polskiego tłumacza) TUC Migrant Workers Project, posiada ulotki na temat prawa pracy w Wielkiej Brytanii. Można zamówić pisząc na adres: TUC Migrant Worker s Project, Trades Union Congress, Congress House, Great Russell Street, London WC1B 3LS. ctp@tuc. org.uk; strona internetowa: GMB Southampton Branch for Migrant Workers, tel Związki zawodowe posiadające oddział w Southampton. Pracują tam osoby mówiące po polsku. Można znaleźć ich przy szkole St Mark s, Stafford Rd w dzielnicy Shirley. USEFUL CONTACTS SARC (Southampton Advice and Representation Centre), offers free advice and help regarding employment and benefit issues: 11 Porchester Road Woolston SOUTHAMPTON Hampshire SO19 2JB Telefon: Fax: (Call to arrange an appointment. Ask for an interpreter, if you will need one) CAB (Citizen Advice Bureau): 3 Kings Park Road Southampton SO15 2AT Telefon: lub Fax: (You need to call to arrange an interview. Ask for an interpreter if needed) TUC Migrant Workers Project has got useful leaflets about the workers rights in UK. You can order them by writing to: TUC Migrant Worker s Project, Trades Union Congress, Congress House, Great Russell Street, London WC1B 3LS. ctp@tuc.org.uk; Website: GMB Southampton Branch for Migrant Workers, tel They have Polish speaking staff in the GMB Learning Centre at St Mark s School in Stafford Rd, Shirley. Employment Agency Standards Employment Agency Standards Inspectorate, (Inspektorat Nadzoru Inspectorate, can help, if you think the agency Pracy Agencji Zatrudnienia). Jeżeli mamy is not treating you fairly, does not pay your podejrzenia, że nasza agencja nas oszukuje, nie wages or asks you to pay them to find work. wypłaca nam pieniędzy lub każe nam płacić Call the EASI on za znalezienie pracy, można się skontaktować -2- z Inspektoratem pod numerem tel:

3 wybrać pracowników - powinieneś być ostrzeżony przed redukcją etatów - pracodawca powinien podjąć sensowne kroki w celu przeniesienia dotkniętych redukcją pracowników na inne stanowiska - powinieneś otrzymać należną ci odprawę i dostać odpowiednie wypowiedzenie - pracodawca powinien rozpatrzyć alternatywne opcje dla redukcji etatów Jeżeli chcesz sprawdzić jak wysoką otrzymasz odprawę, wejdź na stronę: Należy wpisać odpowiednie dane, a kalkulator obliczy ile należy ci się odprawy. Jeżeli straciłeś pracę możesz starać się o zasiłek dla bezrobotnych. Zasiłek ten nazywa się Jobseekers Allowance i jest wypłacany przez Jobcentre Plus. Aby go otrzymać musisz mieć przepracowanych legalnie 12 miesięcy potwierdzonych certyfikatem WRS (Home Office). Jobseekers można też pobierać, gdy pracuje się poniżej 16 godzin tygodniowo. Wysokość JSA w 2009r. wynosi tygodniowo (osoby w wieku 25 lat i powyżej), lat: Istnieją dwie drogi otrzymania JSA: na zasadzie składek National Insurance Contribution based JSA, lub na zasadzie niskich lub zerowych dochodów Income based JSA. Warto zawsze podkreślać, że chce się starać o Income based ze względu na to, że pracując krótko w Wielkiej Brytanii, nie mamy odprowadzonych wystarczająco dużo składek NI. W sprawie JSA zadzwoń pod Infolinię Jobseekers Allowance: Więcej informacji dotyczących praw pracowniczych można znaleźć na stronach lub eu. Można też skontaktować się z instytucjami wymienionymi poniżej. fairly you should be warned and consulted about the redundancy - your employer should take reasonable steps to redeploy affected employees you should get any redundancy pay you are due, and be given the correct amount of notice - your employer should consider any alternatives to redundancy - If you want to check how much redundancy pay you will get, check the website: You need to put all the necessary details and it will tell you what you will get. If you lose your job, you can claim unemployment benefit Jobseekers Allowance. To claim Jobseekers Allowance you must have worked continuously for 12 months under Home Office WRS registration (you have to have WRS certificates to prove it). You can also claim Jobseekers if you are working less than 16 hours a week on average. Jobseekers Allowance payment for 25 year olds and over equals to a week (2009), and for year olds. There are two JSAs: contribution based and Income based. It is advisable that you claim the Income based JSA,as working in the UK for short period of time, you would not have accrued enough NI contributions. To claim JSA call the Jobseekers Allowance helpline on : You will find more information on workers rights on the website, or on You can also contact the organizations mentioned below. Southampton można znaleźć w czwartkowym i sobotnim wydaniu Daily Echo w dodatku Jobs. Praca w agencjach to najczęściej praca tymczasowa, gdzie czasami pracujemy jednego dnia, a następnego już nie. 3. Lokalna prasa jest dobrym źródłem poszukiwania zatrudnienia. Jak wcześniej wspomniano, w czwartki i soboty w Daily Echo wychodzi dodatek o pracy, gdzie znaleźć można mnóstwo ogłoszeń o pracę z adresami/ telefonami do pracodawców. Również w lokalnej prasie polskiej można znaleźć oferty pracy, często jednak warto sprawdzić ogłoszenie i być czujnym ze względu na zdarzające sie przypadki oszustw. Zwróć uwagę czy w ogłoszeniu pracodawca podaje jedynie numer na komórkę i mało szczegółów dotyczących danej pracy. 4. Ogłoszenia w polskich sklepach Istnieje wiele polskich sklepów w Southampton. Prawie w oknie każdego z nich widnieją ogłoszenia dotyczące dostępnej pracy lub zakwaterowania. Podobnie jak w przypadku ogłoszeń w gazetach, bądź czujny i sprawdź daną ofertę zanim gdziekolwiek pójdziesz (najlepiej udać się na rozmowę ze znajomym/ą dla własnego bezpieczeństwa!) 5. Wheatsheaf Trust - pomoc w szukaniu pracy Jeśli nie wiesz jak zabrać się do szukania pracy, zajrzyj do Wheatsheaf Trust na 24 Bernard Street, Southampton, SO14 3AY. Organizacja ta pomaga bezpłatnie w pisaniu CV, wypełnianiu aplikacji o pracę, lub przygotowaniu się do rozmowy kwalifikacyjnej. Oprócz tego posiadają informację o dostępnych kursach, szkoleniach oraz mogą pomóc w sprawdzeniu odpowiedników kwalifikacji, czy dyplomów twojego kraju z angielskimi (przy pomocy serwisu NARIC). W Wheatsheaf Trust można bezpłatnie skorzystać z internetu, telefonu czy poszukać aktualnych ofert pracy w gazetach. most agencies in Thursday and Saturday issue of Daily Echo, Jobs section. Agency work is often very temporary with a job one day, but no job the next. 3. Local newspapers are also a good source of job adverts. As mentioned earlier, the Thursday and Saturday issue of Daily Echo has a particular Jobs section where you can find many vacancies with addresses or telephone numbers to employers. Also, you can have a look at the local Polish papers, although it is best to check the ad s credibility and be wise, as there are cases of fraudsters. Be wary about ads that have only mobile telephone number and little information about the job. 4. Job adverts in Polish shops windows - There are so many Polish shops in Southampton at present. In nearly single one you can find adverts with people offering work, or accommodation. As with the adverts in the newspapers, be wise, and always check the advert before you go any where (maybe go with your friend to feel safe!) 5. Wheatseaf Trust helps in finding work If you are looking for work, but do not know where to start, you can visit the Wheatsheaf Trust on 24 Bernard Street, Southampton, SO14 3AY. The organization offers free help in writing CVs, filling in job applications or preparing for job interviews. They also have information about the available courses and training, or can help you compare your qualifications or diplomas with their UK equivalents, using software called NARIC. Wheatsheaf can also offer you free internet access, free use of phones or daily newspapers where you find many current job adverts. 6. Samozatrudnienie (self-employment). Po przyjeździe do Southampton, może 6. Self-employment. After arriving in Southampton you might decide that the best

4 okazać się, że jesteśmy zdecydowani na pracę na własną rękę i będziemy chcieli się zarejestrować w urzędzie skarbowym (HM Revenue & Customs). Procedura samozatrudnienia nie jest skomplikowana. Należy udać się do lokalnego Revenue, w Southampton jest to obecnie ulica 8 Ogle Road, SO14 7HX, i zapytać się o formularz dla osoby deklarującej samozatrudnienie CWF1 (Becoming self-employed and registering for National Insurance contributions and/or tax). Na oficjalne zarejestrowanie zatrudnienia ma się 3 miesiące, potem można zapłacić karę za niezgłoszenie działalności w wysokości 100. Bycie samozatrudnionym oznacza: zwolnienie z rejestracji w Home Office WRS, samodzielne płacenie składek socjalnych oraz podatku dochodowego. Rok podatkowy w UK zaczyna się 6 kwietnia, a kończy 5 kwietnia następnego roku kalendarzowego. Revenue prześle Ci do wypełnienia rozliczenie podatkowe (Tax Return). Ostateczny termin składania zeznania podatkowego listownie (wypełniając zeznanie i odsyłając do Revenue) mija 31 października, a przez Internet- 31 stycznia następnego roku. WRS, CZYLI REJESTRACJA W HOME OFFICE Po podjęciu zatrudnienia musimy zarejestrować się w Home Office w Workers RegistrationScheme (WRS) przez pierwszy rok naszego pobytu. Wraz z pierwszą rejestracją musimy przesłać opłatę 90 ( formie przekazu pocztowego, czeku lub wypełnionymi danymi karty debetowej/kredytowej), list od pracodawcy potwierdzający datę rozpoczęcia pracy, dwa zdjęcia paszportowe oraz dowód lub paszport. Jeśli zmienimy pracodawcę w ciągu roku, musimy znowu rejestrować się, ale już bez opłaty (tylko formularz + list od pracodawcy). Rejestracja jest potwierdzeniem legalnego zatrudnienia, a certyfikat rejestracyjny wymagany przy staraniu sie o zasiłki i w sprawach urzędowych. work option for you is self-employment, which means working for yourself. You will need to register in the HM Revenue & Customs. The procedure is not complicated. You need to go to your local HM revenue & Customs office (in Southampton it is based at 8 Ogle Road, SO14 7HX), and ask for CWf1 form (Becoming self-employed and registering for National Insurance contributions and/or tax). You will have 3 months to register your self-employment, after which you may pay a late registration penalty ( 100). Being selfemployed means: you do not need to register with Home Office WRS, you pay your National Insurance contributions yourself, as well as Income Tax. Tax year lasts from 5th April to 6th April next year. The Revenue will send you Tax Return papers. You need to complete Tax Return papers and send them back before 31 October, or 31 January (of the following year) if you file it online. WORKERS REGISTRATION SCHEME WITH THE HOME OFFICE After you have found work, you need to register with Home Office Workers Registration Scheme. The registration is compulsory for the first year of working in UK. Together with the completed form, you need to pay 90 (either as postal order, cheque, or credit/debit card details filled on the form), attach letter from your employer confirming your job start date, 2 passport photos and a passport or ID. If you change your jobs within the first year of your employment in UK, you need to inform the Home Office again, by just filling the same form and attaching letter from your new employer (no need to make any payments). The registration is a confirmation of your employment being legal, and the certificate is needed when you want to apply for benefits, or other local administration matters. PAMIĘTAJ ŻE Dobrzy pracodawcy powinni zapewnić ci: Bezpieczne miejsce pracy. Informację o tym co robić w razie pożaru w miejscu pracy. Odpowiednią płacę za wykonywaną pracę w wysokości co najmniej wymaganej stawki minimalnej Pisemne oświadczenie warunków zatrudnienia. (Wszyscy pracownicy mają prawo do otrzymania pisemnego oświadczenia od swojego pracodawcy w ciągu dwóch miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy). Czego pracodawca nie powinien: Nie powinien przetrzymywać twojego paszportu, mogą go skopiować i trzymać kopię dla swojej informacji, ale powinni zwrócić ci oryginalny dokument. Nie powinien pobierać nadmiernej opłaty za zaoferowane tobie zakwaterowanie 1. Żądać byś pracował zbyt wiele godzin (patrz punkt 3 w części KILKA PODSTAWOWYCH PRAW PRACOWNICZYCH) Żądać byś pracował bez przerw (patrz punkt 2 w części KILKA PODSTAWOWYCH PRAW PRACOWNICZYCH). REDUKCJE ZATRUDNIENIA I BEZROBOCIE Masz prawo do odprawy, jeżeli pracowałeś dla tego samego pracodawcy przez co najmniej 2 lata i grozi ci zwolnienie z pracy ze względu na redukcję etatów. Jeżeli jest zwalnianych 20 osób lub więcej z jednego zakładu, pracodawca musi skonsultować zwolnienia z przedstawicielem pracowników najczęściej przedstawiciel związków zawodowych. Jeżeli zwalnianych jest mniej niż 20 pracowników, pracodawca musi postępować według pewnych procedur: - pracodawca powinien sprawiedliwie REMEMBER THAT Good employers will provide you with the following: A safe place in which to work. Information on what to do if there is a fire in the workplace. Reasonable pay for the work you do, at or above the minimum wage. A written statement of your conditions of employment. (All employees, are entitled to receive a written statement from their employer, within two months of starting work). Things your employer should not do: Should not keep your passport, they can take a copy of it for their records, but they must give it back to you Should not make unreasonable deductions for accommodation they provide for you, Ask you to work unreasonable hours (see point 2 in A FEW BASIC EMPLOYMENT RIGHTS in this leaflet. Ask you to work without breaks (depending on hours you work; see point 3 in A FEW BASIC EMPLOYMENT RIGHTS in this leaflet). REDUNDANCIES AND UNEMPLOYMENT You have the right to redundancy payment if you are an employee who has worked continuously for your employer for at least two years and you are made redundant. If there are 20 and more people made redundant, the employer needs to discuss the redundancies with an employee representative most often it is the trade union representative. If there are less than 20 people made redundant, the employer needs to follow certain procedures: - your employer should select the employees

5 otrzymamy płatny zasiłek macierzyński przez 39 tyg. Przez pierwsze 6 miesięcy dostaje się 90% dotychczasowej wypłaty, a następnie przez 33 tygodni zasiłek wynoszący do Jeżeli nie przepracowałyśmy u danego pracodawcy min. 26 tygodni, bo np. byłyśmy zatrudniane przez kilka agencji pracy, możemy starać się o Maternity Allowance (zasiłek macierzyński wypłacany przez państwo). Aby otrzymać MA musimy mieć przepracowane 26 tygodni (nie koniecznie u tych samym pracodawców) w ciągu ostatnich 66 tygodni przed planowanym terminem porodu oraz zarabiać co najmniej 30 tygodniowo przez łącznie 13 tygodni (nie koniecznie po sobie następujących) z wymienionych 66 tygodni. Wysokość Maternity Allowance to O Maternity Allowance staramy się przez lokalne Jobcentre Plus (St Cross House na ulicy 18 Bernard Street, SO14 2HP), lub zamawiamy formularz (MA1) telefonicznie dzwoniąc pod numer Do wypełnionego formularza musimy załączyć: formularz SMP1, które wyda nam obecny pracodawca, certyfikat ciąży MATB1, który da nam położna oraz odpowiednie payslipy z tygodni, które wymienione będą w formularzu. Formularz należy wysłać do Jobcentre. 6. Chorobowe w momencie gdy opłacamy składki socjalne (national insurance contributions), zarabiamy minimum 95 tygodniowo i chorujemy więcej niż 4 dni, mamy prawo do chorobowego SSP (Statutory Sick Pay) które wynosi na tydzień (2009r). Chorobowe jest wypłacane w tym samym dniu co normalna wypłata. Aby dostać wypłatę chorobowego musimy oczywiście jak najszybciej poinformować naszego pracodawcę o tym, że jesteśmy chorzy i dać zwolnienie lekarskie (w zależności od długości naszej choroby). Zwolnienie od lekarza (sick note), jest wymagane od 8 dnia choroby (nie musimy mieć zaświadczenia o chorobie przez pierwszych 7 dni). If you have not met the criteria, that is not worked for the same employer for 26 weeks, because you had several jobs from different agencies, you can still claim some payment whilst you are pregnant. This is called Maternity Allowance. To obtain it, you need to have worked at least 26 weeks (not necessarily with the same employer) in the last 66 weeks before your baby is due and earned at least 30 in any 13 weeks out of the 66 weeks mentioned. Maternity Allowance pay is per week. You can claim Maternity Allowance by Jobcentre Plus. To get the form (called MA1), you need to go to local Jobcentre Plus (18 Bernard Street, SO14 2HP, Southampton), or order it by phone calling the Jobcentre Plus helpline on With the completed form you need to enclose: SMP1 form, which you will get from your employer, MATB1 form, which you will get from your midwife, and a number of payslips from weeks which you mentioned on the form. You need to send it off to the Jobcentre. 6. Sick leave if you are paying your NI contributions, earn a minimum 95 per week, and are sick for more than 4 days, you have the right to Statutory Sick Pay, which is a week (2009). SSP is paid on the normal pay day. To get SSP you need to inform your employer as soon as possible that you are sick and provide a sick note (depending how long you were sick). You do not need a medical sick note for the first 7 consecutive days of your sickness. You only need it from the 8th consecutive day of your illness. NATIONAL INSURANCE NUMBER Mając już pracę i rejestrację w Home Office, należy następnie starać się o numer ubezpieczenia społecznego National Insurance Number. Aby uzyskać go należy zadzwonić pod infolinię i umówić się na rozmowę-spotkanie, które odbędzie się w budynku Jobcentre Plus na 18 Bernard Street. Wymagane jest przyniesienie ze sobą dowodu tożsamości, potwierdzenie zatrudnienia od pracodawcy, oraz inne dokumenty, wymienione w liście potwierdzającym datę spotkania. W razie potrzeby można poprosić o obecność tłumacza. PODATKI Po przyjeździe do Wielkiej Brytanii i podjęciu pracy powinniśmy wypełnić formularz P86 (Przyjazd do UK), który spowoduje, że urząd skarbowy (HM Revenue & Customs) będzie w stanie ustalić dla nas prawidłowy kod podatkowy a co za tym idzie, nie naliczy nam zbyt dużo podatku do zapłacenia. Formularz znajdziesz na stronie Revenue: Należy wysłać go do lokalnego urzędu (8 Ogle Road, Southampton, SO14 7HX). Formularz P86 jest rejestracją podatnika i potwierdza twój status rezydenta podatkowego. Oprócz tego, powinniśmy wypełnić formularz P46, który otrzymamy od pracodawcy. P46 otrzymujemy do wypełnienia, jeśli wcześniej nie pracowaliśmy dla angielskiego pracodawcy i co za tym idzie nie dostaliśmy formularza P45 (angielskie świadectwo pracy) z poprzedniej pracy. Po zakończeniu zatrudnienia u jednego pracodawcy należy przechowywać P45 w bezpiecznym miejscu, gdyż trzeba będzie przekazać go nowemu pracodawcy, by zatrzymać ten sam kod podatkowy i mieć kontynuację zatrudnienia i płacenia podatków. NATIONAL INSURANCE NUMBER Having found work and registered with Home Office, you need to apply for a National Insurance Number. To do this you need to call the helpline on and arrange an interview. The interview will take place in Southampton in 18 Bernard Street Jobcentre Plus. You will need to take your IDs and any other documentation listed in the invitation to interview letter, which confirms the date of your appointment. You can ask for an interpreter if you need one TAXES After arriving in UK and finding work, you need to fill in the P86 form (Arriving to UK), to inform the HM Revenue & Customs about your arrival. In this way the Revenue will be able to assign you the correct tax code, and you will not pay too much tax. You will find it on the Revenue website: You need to sent it off to local Revenue (8 Ogle Road, Southampton, SO14 7HX). P86 is a kind of registration as a tax payer and confirms your tax residence status. Apart from that, you will also need to fill the P46 form, which you will receive from your employer. This is the form that you get if you have not worked for any previous English employers, and therefore do not have confirmation of previous work form (P45).When you finish your employment and get a P45 from you employer, you need to keep it in a safe place, as you need to give it to your new boss to make sure they have the correct tax code and other details from you. It happens very often that after starting your first job you get a BR tax code (emergency tax), which means you will be paying quite high level of tax, because the tax office and your

6 Często po przyjeździe i podjęciu pracy dostajemy kod podatkowy BR (emergency tax), który oznacza, że płacimy zbyt wysoki podatek, ponieważ urząd skarbowy i nasz pracodawca nie posiadają historii naszego poprzedniego zatrudnienia w Anglii. Co zrobić by zmienić kod? Wystarczy skontaktować się z urzędem Revenue (na Ogle Rd) i poinformować ich, że posiada się zły kod podatkowy oraz poprosić o jego zmianę. Trzeba mieć przygotowane ze sobą: payslip, adres pracodawcy, numer PAYE (numer podatkowy pracodawcy widoczny na payslip ie). Po kilku tygodniach, może wcześniej, kod zostanie zmieniony na właściwy. Jeżeli jesteśmy zatrudnieni przez pracodawcę (nie pracujemy na własny rachunek), czyli w systemie PAYE (Pay As You Earn płacisz podatek w czasie gdy zarabiasz) wysokość naszych podatków jest ustalana automatycznie przez Revenue i nie musimy wypełniać żadnych odpowiedników polskich PIT ów by otrzymać zwrot podatku/rozliczyć się. Jeżeli odprowadzono nam za dużo podatku, bo np. mieliśmy na początku kod podatkowy BR, lub odprowadzano nam podatek od kwoty wolnej od podatku (w rok podatkowym 2009/2010 6,475), powinniśmy po zakończeniu roku podatkowego (kwiecień), wypełnić formularz P91 (historia zatrudnienia). Po przesłaniu tego formularza do lokalnego urzędu, dostaniemy po około miesiącu czasu zwrot. Nie trzeba wysyłać formularzy P60, ani P45 (chyba że dostaniemy list z HM Revenue & Customs, gdzie wyraźnie zażądają tych formularzy). Zawsze dobrze jest zrobić kilka kopii tych formularzy i zatrzymać na wszelki wypadek. KILKA PODSTAWOWYCH PRAW PRACOWNICZYCH 1. Stawka minimalna za godz. pracy dla osób w wieku powyżej 22 lat wynosi 5.73 ( 5.80 od paź. 2009). 2. Większość pracowników ma prawo nie employer do not have any previous English employment details. What to do to change the code? You need to contact the HM Revenue & Customs (e.g. Ogle Rd in Soton) and tell them that you have the incorrect tax code. They will ask you for your National Insurance number, current tax code, employer s address, PAYE reference number (employer s tax reference). If you are working for an employer (not selfemployed), that is in PAYE Pay As You Earn, system, the level of our tax is set by the Revenue automatically, and you do not normally have to complete tax returns. If too much tax has been taken out from our wages, e.g.you had the BR code for some time, or had tax deducted while earning less than tax free amount (in 2009/2010 tax year, 6,475 is tax free), after the end of current tax year you need to fill in a P91 form (employment history). The completed form needs to be sent to the local Revenue office (see address above). You will get your tax refund usually within a month. You don t have to send P60 or P45 (unless the Revenue asks for it). It is advisable to copy and keep any documents you send to Revenue. A FEW BASIC EMPLOYMENT RIGHTS 1. Minimum wage for people aged 22 and over is 5.73 ( 5.80 from Oct 2009) 2. Most workers have right not to work more than 48 hours unless they agree to do it. pracować więcej niż 48 godzin w tygodniu, chyba że dobrowolnie wyrazi na to zgodę. 3. Jeżeli pracujemy więcej niż 6 godzin w ciągu dnia, mamy prawo do 20 min bezpłatnej przerwy. 4. Pracownicy mają prawo do co najmniej 5.6 tygodnia płatnego urlopu (28 dni) (na podst. The Working Time Regulations 1998 ) jeśli pracujemy 5 dni w tygodniu. Urlop płatny musi być wykorzystany w danym roku urlopowym/podatkowym. Jeżeli nie wykorzystamy urlopu, a zakończymy pracę u danego pracodawcy, mamy prawo żądać wypłaty za niewykorzystany urlop. Ilość dni urlopu naliczana jest co miesiąc. Jeżeli pracujemy na pół etatu, nasz urlop naliczany jest adekwatnie do czasu pracy, czyli mnożymy 5.6 tyg. przez ilość dni/godz. pracy tygodniu. Np. jeśli pracujemy 2 dni w tygodniu, mamy prawo do 11.2 dni urlopu (5.6x2=11.2). 5. Ciąża i urlop macierzyński każda kobieta ma prawo do: a) płatnego zwolnienia z pracy na badania podczas ciąży, b) ochrony przed zwolnieniem w czasie ciąży oraz c) płatnego urlopu macierzyńskiego. Kobieta ma prawo do płatnego czasu na badania w trakcie ciąży, tzw. antenatal care, (musi być zalecona wizyta u lekarza/położnej, i trzeba mieć dowód na wizytę w postaci: proof of the antenatal appointment). Pełen urlop macierzyński wynosi 52 tygodnie z czego aż 39 tygodni jest płatne. Najwcześniej możemy wziąć urlop na 11 tygodni przed porodem, czyli w 29 tygodniu ciąży. Urlop macierzyński jest płatny wtedy, gdy pracowało się u danego pracodawcy przez co najmniej 26 tygodni (6 i pół miesiąca), w momencie 15-tego tygodnia przed porodem, i zarabiałyśmy co najmniej 95 tygodniowo. Najpóźniej w 15-tym tygodniu przed porodem należy zgłosić pracodawcy, że się jest w ciąży, dając zaświadczenie o ciąży od lekarza/ położnej. Jeżeli spełniamy powyższe warunki, 3. If you re working for more than 6 hours during the day, you have the right to 20 min unpaid break. 4. Employees have a right to at least 5.6 weeks (28 days) paid holiday leave (for people working 5 days a week), based on The Working Time Regulations Your paid leave has to be used in a particular leave year. If you leave the employer and have used all your leave, you have the right to get paid for all the leave you have not taken. You start accruing your holiday entitlement when you start work, month by month. If you re working part-time, your leave is calculated on pro rata basis. For example, if you are working 2 days a week, you need to multiply that figure by holiday entitlement 5.6, which will give you 11.2 days holiday (5.6x2=11.2). 5. Pregnancy and maternity leave every woman has got the right to: a) paid time off for antenatal care, b) protection against dismissal whilst pregnant and c) paid maternity leave. Full maternity leave equals up to 52 weeks, from which 39 weeks are paid. The earliest you can take your maternity leave is 11 weeks before you are due to give birth to your baby, that is in 29th week of your pregnancy. Maternity leave is paid only when you were employed by the same employer continuously for at least 26 weeks (6.5 months) into the 15th week before the week your baby is due and earning at least 95 a week. You need to tell your employer that you are pregnant in the 15th week of your pregnancy at the latest, providing them with your pregnancy certificate which you receive from your midwife/doctor. If you meet all the conditions required, you will get paid maternity leave for 39 weeks. For the first 6 months you will get 90% of your normal pay, followed by 33 weeks of pay up to