Narodowy Bank Polski Departament Systemu Płatniczego Single Euro Payments Area SEPA Jednolita Strefa Płatności w Euro

Transkrypt

1 Narodowy Bank Polski Departament Systemu Płatniczego Single Euro Payments Area SEPA Jednolita Strefa Płatności w Euro Warszawa, kwiecień 2006 r.

2 1. Wstęp Celem niniejszego raportu jest kompleksowe opisanie projektu Single Euro Payments Area (SEPA), tj. Jednolitej Strefy Płatności w Euro, zidentyfikowanie jego podstawowych elementów oraz określenie najistotniejszych kwestii w kontekście podejmowanych działań przez polski sektor bankowy i Narodowy Bank Polski. Projekt SEPA podlega ciągłym i dynamicznym zmianom, co powoduje, że większość kwestii ma charakter roboczy, jest w trakcie uzgodnień, a ich skutki na obecnym etapie nie są jeszcze w pełni przewidywalne. W pierwszej części opracowania zamieszczono rys faktograficzny, przedstawiający genezę i cele SEPA, główne podmioty zaangażowane w projekt, ich role i kompetencje, w kolejnych zaś częściach opisano założenia SEPA i organizację prac w ramach tego projektu oraz ocenę wyzwań stojących przed sektorem bankowym. W opracowaniu zostały wykorzystane materiały, które wyszczególnione są w Załączniku nr Geneza projektu SEPA i zaangażowane strony Efektem wprowadzenia w 1999 r. waluty euro w obrocie bezgotówkowym (a w 2001 r. także w formie banknotów i bilonu) było postawienie milowego kroku na drodze do wspólnego rynku europejskiego. Tym samym w przypadku krajów, które wprowadziły wspólną walutę, transgraniczny obrót, zarówno bezgotówkowy, jak i gotówkowy stał się bardziej uproszczony i tani, gdyż ustała potrzeba dokonywania wymiany walut. W ślad za tą zmianą nie nadążały dostatecznie szybko systemy płatności krajów Eurolandu, które do tej pory obsługiwały krajowe i międzynarodowe operacje detaliczne dokonywane w różnych walutach europejskich. Wyjątkiem były działania banków centralnych pod egidą Europejskiego Banku Centralnego, które w szybkim tempie opracowały oraz uruchomiły system TARGET dla rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym, przeznaczony dla transakcji wysokokwotowych w euro. W przypadku obrotu bezgotówkowego w relacjach paneuropejskich jedyną korzyścią z wprowadzenia euro dla konsumentów były oszczędności z tytułu wymiany walut. Poza tym czas rozliczeń, jak i koszty transakcji transgranicznych pozostawały na tym samym poziomie co przed wprowadzeniem wspólnej waluty, znacznie różniąc się od tych samych parametrów dla transakcji krajowych. Powodem tej sytuacji był m.in. brak stosownej infrastruktury technicznej, rozbieżność stosowanych w poszczególnych krajach standardów (informacyjnych i biznesowych) oraz chęć czerpania korzyści finansowych przez sektor bankowy z tytułu wyższych opłat za transakcje transgraniczne. Problem ten był podnoszony już na samym początku procesu wprowadzania wspólnej waluty w Europie, a brak widocznych i skutecznych działań zmierzających do zmiany tej sytuacji skłonił centralne urzędy Unii Europejskiej do działań regulacyjnych. Celem tych działań było zapewnienie mechanizmów dla efektywnego dokonywania płatności w euro na obszarze Eurolandu i ujednolicenie w nim zasad dokonywania płatności bezgotówkowych. Polityka ta wypływała bezpośrednio ze Strategii Lizbońskiej, która zakłada budowę silnej gospodarki europejskiej, mogącej skutecznie konkurować na światowym rynku. Ponadto zauważalny był brak konkretnych działań w sektorze bankowym w związku z potrzebą modernizacji systemów płatniczych, co skłoniło Komisję Europejską do nacisków na środowisko bankowe za pomocą sugestii na temat konieczności wprowadzania wspólnych zasad na rynku usług płatniczych poprzez regulacje, obligatoryjnie wymuszające zmiany. Podstawowym dokumentem stymulującym postęp w tej kwestii stało się Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej nr 2560/2001 określająca ogólne warunki 1

3 dla płatności transgranicznych w euro w Unii Europejskiej i zapewniająca spójne ramy prawne dla wszystkich usług płatniczych, umożliwiające stosowanie różnych rozwiązań, a także jednolite standardy technologiczne i biznesowe dla dostawców usług płatniczych. Środowisko bankowe w krajach Eurolandu uznało, że najlepszym rozwiązaniem dla wprowadzenia wymagań zawartych w Rozporządzeniu będzie wprowadzenie mechanizmów samoregulacjnych, w związku z czym powołało European Payments Council (EPC) organizację międzybankową, która koordynuje i nadzoruje prace nad SEPA oraz jest ich głównym uczestnikiem. Zakładano również, że w przyszłości można przewidzieć dla tej organizacji uprawnienia do bieżącego śledzenia rynku usług płatniczych. W ramach EPC współpracuje szereg organizacji i instytucji, których potencjał wykorzystywany jest w pracach grup roboczych. Głównymi uczestnikami i odbiorcami prac SEPA są banki. Przedstawiciele największych banków poszczególnych krajów uczestniczą bezpośrednio w pracach EPC nad projektem SEPA. Istotną rolę odgrywają także europejskie i krajowe związki banków, które delegują swoich przedstawicieli do poszczególnych ciał przy EPC. W większości przypadków koordynują prace nad SEPA na szczeblu lokalnym. Ponadto w prace nad projektem SEPA zaangażowani są operatorzy systemów płatniczych, jak izby rozliczeniowe czy operatorzy systemów kartowych. Przedstawiciele tych instytucji uczestniczą w pracach niektórych grup roboczych działających w ramach EPC. W pracach nad SEPA uczestniczą także reprezentatywni przedstawiciele klientów banków. Klienci są głównymi beneficjentami idei SEPA. Zaleca się, aby wpływ klientów banków na prace SEPA był zapewniony także przez koordynatorów projektu na szczeblu lokalnym. Istotną rolę przy wprowadzaniu w życie idei SEPA, poza strukturami EPC, odgrywają władze europejskie. Komisja Europejska i Parlament Europejski są głównymi inicjatorami i promotorami idei SEPA. Stymulują one prace nad projektem poprzez wydawanie stosownych rozporządzeń i dyrektyw. Wydanym 13 lutego 2006 r. dokumencie pt. Consultative paper on SEPA Incentives Komisja Europejska zamierza przeprowadzić w szerokim zakresie konsultacje, których celem ma być bieżąca ocena prac i perspektywy odniesienia sukcesu SEPA. Europejski Bank Centralny (EBC) jest także aktywnym uczestnikiem projektu SEPA, jednakże w ramach EPC uczestniczy w charakterze obserwatora. Banki centralne poszczególnych krajów unijnych nie uczestniczą bezpośrednio w pracach EPC nad SEPA. Ich udział jest istotny w grupach organizowanych pod egidą EBC, szczególnie dotyczy to prac w ramach Eurosystemu oraz we wspieraniu prac krajowych koordynatorów projektu SEPA. Lista istotniejszych instytucji międzynarodowych zaangażowanych w projekt SEPA oraz użytecznych stron internetowych znajduje się w Załączniku nr Założenia idei SEPA oraz przewidywane korzyści z wprowadzenia SEPA SEPA ma być obszarem, gdzie obywatele, przedsiębiorcy i inne podmioty będą mogły dokonywać i otrzymywać płatności w euro na obszarze Europy zarówno transgranicznie, jak i w granicach państw członkowskich, według takich samych prostych zasad, regulacji prawnych bez względu na położenie obywateli i przedsiębiorców. Obszar ten dotyczy krajów należących głównie do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EEA), tj. krajów Unii Europejskiej oraz Islandii, Lichtensteinu i Norwegii. Głównym, wypracowanym przez europejskie środowisko bankowe, celem prac podejmowanych w ramach projektu SEPA jest wprowadzenie mechanizmów dla efektywnego dokonywania płatności w euro na obszarze Europy i traktowania tej strefy jako rynku 2

4 lokalnego ze wszystkimi tego konsekwencjami, związanymi także z czasem realizacji transakcji i ponoszonymi za nie opłatami (tj. zrównaniem tych parametrów w ramach płatności krajowych i transgranicznych w euro). Dla realizacji tego celu przyjęto następujące główne założenia: - należy zapewnić spójne, technicznie neutralne (uniezależnione od konkretnego typu urządzenia) oraz umożliwiające stosowanie różnych rozwiązań ramy prawne dla wszystkich usług płatniczych w Unii Europejskiej (z wyłączeniem obrotu gotówkowego i czekowego), - należy zapewnić jednolite standardy technologiczne i biznesowe dla dostawców usług płatniczych, - należy zapewnić mechanizmy samoregulacji w relacjach biznesowych pomiędzy uczestnikami obrotu płatniczego przy jednoczesnym zminimalizowaniu ingerencji organów ustawodawczych. Inicjatorzy tych zmian przewidują korzyści dla uczestników obrotu finansowego na obszarze Unii Europejskiej. I tak, należy przypuszczać, że z punktu widzenia społecznego, docelowo SEPA spowoduje zmianę struktury rynkowej polegającą na utworzeniu efektywnej infrastruktury wymiany zleceń płatniczych w skali Europy. W krótszym okresie należy spodziewać się wymiernych korzyści dla korporacji międzynarodowych, operujących na różnych krajowych rynkach, polegających m.in. na większym zautomatyzowaniu procesów biznesowych, redukcji kosztów operacyjnych i poprawieniu płynności finansowej. W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, operujących głównie na lokalnych rynkach, korzyści te mogą być mniejsze, jednakże można spodziewać się ich w postaci redukcji opłat za transakcje bankowe. W przypadku banków trudno wskazać bezpośrednie korzyści, gdyż projekt SEPA może spowodować konieczność wdrożenia kosztownych zmian w obszarze płatności, co spowoduje, że przy zwiększonej konkurencji poniesione nakłady mogą być trudne do odzyskania w krótszym czasie. 4. Organizacja prac Głównym moderatorem i koordynatorem działań w sprawie SEPA jest EPC, który skupia 64 członków z 27 krajów europejskich. Pełna lista członków zawarta jest w Załączniku nr 3. Organizację EPC obrazuje poniższy schemat: Komitet nominacyjny i zarządzający Nominating and Governance Committee (NGC) Zgromadzenie plenarne EPC Plenary Komitet koordynacyjny EPC Coordination Committee Roll-out Committee (ROC) Grupa robocza ds. Elektronicznego polecenia przelewu Electronic Credit Transfer Working Group Grupa ds. Standardów działania, infrastruktury i technologii Operations, Infrastructure and Technology Standards (OITS) Support Group Grupa robocza ds. Kart płatniczych Cards Working Group Grup robocza ds. Elektronicznego polecenia zapłaty Electronic Direct Debit Working Group Grupa robocza ds. Gotówki Cash Working Group Grupa robocza ds. TARGET TARGET Working Group Grupa prawnicza Legal Support Group 3

5 Zgromadzenie plenarne (EPC Plenary) jest najwyższym organem EPC, w skład którego wchodzą przedstawiciele wszystkich bezpośrednich członków Rady. W Zgromadzeniu plenarnym uczestniczy przedstawiciel EBC w charakterze obserwatora. Zgromadzenie podejmuje ostateczne decyzje związane z pracami Rady i wpływa na swoich członków za pośrednictwem rezolucji opracowywanych w ramach prac EPC. Komitet nominacyjny i zarządzający (Nomination and Governance Committee) został powołany jako ciało doradcze dla Zgromadzenia plenarnego do nadzorowania struktury EPC i proponowania zmian organizacyjnych. Komitet koordynacyjny (EPC Coordination Committee) jest ciałem, które na bieżąco koordynuje prace EPC. Zadaniem Grupy roboczej ds. Elektronicznego polecenia przelewu (Electronic Credit Transfer Working Group) jest opracowanie, na bazie Rozporządzenia 2560/2001/EC, zasad funkcjonowania paneuropejskiego polecenia przelewu. Zasady te są udokumentowane w dokumencie pt. SEPA Electronic Credit Transfer Scheme Rulebook. Ponadto, w ramach prac grupy opracowywana jest dokumentacja dotycząca międzybankowych konwencji CREDEURO i ICP (Interbank Convention on Payments), które powinny przyczynić się do zapewnienia minimalnego standardu dla międzynarodowych przelewów niskokwotowych w euro. W ramach grupy omawiane są także zagadnienia z zakresu płatności elektronicznych (epayments) i płatności mobilnych (m-payments). Zadaniem Grupy roboczej ds. Elektronicznego polecenia zapłaty (Electronic Direct Debit Working Group) jest opracowanie zasad paneuropejskiego polecenia zapłaty (Pan-European Electronic Direct Debit PEDD), które udokumentowane są w dokumencie pt. SEPA Direct Debit Scheme Rulebook. Zadaniem Grupy roboczej ds. Kart płatniczych (Cards Working Group) jest wprowadzanie w życie rezolucji EPC z zakresu funkcjonowania kart płatniczych na rynku europejskim, szczególnie dotyczących ujednolicenia działań w odniesieniu do zasad płatności transgranicznych w obszarach organizacyjnym i opłat. Zadania grupy realizowane są m.in. poprzez zachęcanie krajowych i międzynarodowych operatorów i wydawców kart płatniczych od dokonywana samooceny i dostosowywania się do zasad opracowywanych przez grupę. Grupa stale ocenia proces wprowadzania w życie wśród wydawców kart płatniczych standardu EMV, który został zaadoptowany do potrzeb SEPA. W ramach grupy działa zespół zajmujący się przeciwdziałaniem przestępczości na rynku kart płatniczych, który skupia swoją aktywność na wprowadzaniu w życie rekomendacji EPC w zakresie bezpieczeństwa obrotu kartowego. Grupa robocza ds. Gotówki (Cash Working Group) uczestniczy, łącznie z EBC, w debacie na temat bezpieczeństwa i usprawnienia obrotu gotówkowego w Eurolandzie oraz opracowuje standardy postępowania w tym zakresie. Zakres prac dotyczy m.in. zabezpieczeń banknotów i monet, optymalizacji ich produkcji, transportu i recyklingu. Grupa śledzi także prace legislacyjne Parlamentu Europejskiego oraz Komisji Europejskiej z zakresu usług rynku wewnętrznego. Zadaniem Grupy roboczej ds. TARGET (TARGET Working Group) jest współpraca z Eurosystemem w zakresie problematyki związanej z systemem TARGET. Grupa kieruje działaniami związanymi z udzielaniem EBC w imieniu środowiska bankowego informacji i opinii w zakresie budowy systemu TARGET2. Pomimo koncentracji prac EPC nad 4

6 problematyką płatności detalicznych, system TARGET2, przeznaczony do rozrachunku transakcji wysokokwotowych, jest traktowany jako kluczowy element SEPA. Głównym zadaniem Grupy prawniczej (Legal Support Group) jest współpraca w zakresie projektu dyrektywy New Legal Framework for Payments in the Internal Market, a także problematyki związanej z praniem brudnych pieniędzy oraz innych tematów dotyczących wprowadzania rezolucji EPC przez środowisko bankowe. Grupa ds. Standardów działania, infrastruktury i technologii (Operations, Infrastructure and Technology Standards (OITS) Support Group) swoją działalność koncentruje wokół tematyki automatyzacji procesów, tzw. STP (Straight-Through-Processing), oraz infrastruktury. Ponadto powołany niedawno w ramach EPC Roll-out Committee (ROC) będzie opracowywać zasady działania paneuropejskich elektronicznych izb rozliczeniowych dla płatności w euro (Pan-European Automatic Clearing House PE-ACH). 5. Rola EBC i innych banków centralnych Europejski Bank Centralny jest jednym z głównych inicjatorów SEPA i aktywnie wspiera tą ideę oraz realizację powiązanych z nią projektów. EBC uczestniczy jako obserwator w pracach Zgromadzenia plenarnego EPC, zapewniając tym sobie możliwość śledzenia prac nad SEPA. Niezależnie od tego EBC współpracuje ze środowiskiem bankowym przez innego rodzaju inicjatywy powiązane z pracami nad SEPA, np. poprzez COGEPS (Contact Group on Euro Payments Strategy). Ponadto przedstawiciele EBC uczestniczą jako obserwatorzy w pracach grup roboczych EPC. EBC z zasady nie uczestniczy w pracach Komitetu koordynacyjnego działającego przy EPC, dając tym samym swobodę wypowiedzi przedstawicieli banków. Nie odnotowano bezpośredniego udziału przedstawicieli banków centralnych poszczególnych krajów unijnych w projektach nadzorowanych przez EPC, niemniej odgrywają one pewną rolę, współpracując w tym zakresie w ramach Eurosystemu. W celu wyrażania swoich opinii EBC przyjął zasadę cyklicznego przygotowywania raportów na temat postępu prac nad SEPA. Ostatni, czwarty raport pt. Towards a single euro payments area - Objectives and deadlines (4th progress report) EBC opublikował w lutym 2006 r. Dokument ten zawarty jest w Załączniku nr 4. W raporcie obszernie opisano historię, założenia i cele projektu SEPA. Opisano także organizację prac oraz ustosunkowano się do poszczególnych dotychczasowych osiągnięć i perspektyw z nimi związanych. W raporcie EBC przedstawia szereg sugestii dotyczących organizacji pracy nad SEPA i terminów realizacji tego projektu, m.in. ECB zwraca uwagę na to, że termin 2010 r., przewidziany na wdrożenie SEPA w lokalnych systemach płatniczych, powinien być utrzymany, a proces ten powinien być wspierany przez krajowe banki centralne. Do 2005 r. banki centralne Eurosystemu były w tym zakresie mniej aktywne, ale wraz z czasem i powstaniem ryzyka niepowodzenia SEPA, polegającym m.in. na zaistnieniu dużego prawdopodobieństwa nieokreślonego w czasie opóźnienia wprowadzania w życie uzgodnień w ramach projektu lub braku zainteresowania potencjalnych beneficjentów nowymi rozwiązaniami, banki te podjęły decyzję o większej aktywności i spełnianiu w większym stopniu roli katalizatora zmian. Dotychczas prace w tym zakresie były omawiane jednak jedynie w ramach ciał, w których biorą udział przedstawiciele banków centralnych z Eurosystemu, tj. tzw. standard composition. Powyższe oznacza, że Narodowy Bank Polski oraz inne banki centralne z krajów spoza Eurosystemu miały dotąd niewielki zakres 5

7 informacji na temat prac nad SEPA prowadzonych przez banki centralne Eurosystemu. Sytuacja w tym zakresie zmieni się najprawdopodobniej jednak w najbliższym czasie, gdyż na posiedzeniu PSSC w dniu 22 lutego 2006 r. poinformowano, że w ECB podjęto decyzję o szerszym informowaniu banków spoza Eurosystemu w kwestiach prac nad SEPA. 6. Ewolucja koncepcji i aktualny stan prac Wizja, która jest przedmiotem realizacji projektu SEPA, została określona jesienią 2000 roku w ramach prac okrągłego stołu w sprawie utworzenia jednolitej strefy płatniczej, zwołanego w Brukseli z inicjatywy Komisji Europejskiej, i wypływała bezpośrednio ze Strategii Lizbońskiej zmierzającej do budowy silnej gospodarki europejskiej, mogącej skutecznie konkurować na światowym rynku. Pomysł SEPA zaowocował dyskusją w europejskim środowisku bankowym, której rezultatem było opracowanie w maju 2002 r. przez szereg instytucji finansowych (w tym: Związek Europejskich Banków Spółdzielczych - EACB, Grupę Europejskich Banków Oszczędnościowych - ESBG, Europejską Federację Bankową - EBF, Euro Banking Association - EBA oraz 40 banków) strategicznego dokumentu programowego White paper pt. Euroland: Our Single Payment Area! oraz powołanie EPC jako instytucji wiodącej i koordynującej prace. Solidarność europejskiego środowiska bankowego w tym zakresie nie była jednak motywowana potencjalnymi korzyściami artykułowanymi przy okazji pojawienia się idei SEPA, lecz można zauważyć, że spowodowana była naciskiem Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej, które w Rozporządzeniu 2560/2001 na temat płatności transgranicznych w euro dały wyraźny bodziec do działania. Szczególnie przepisy Artykułu 3 ww. rozporządzenia, dotyczące opłat za transgraniczne elektroniczne transakcje płatnicze i przelewy bankowe, określiły zasady dla krajów Unii Europejskiej, w ramach których wszystkie płatności w euro (również transgraniczne) mają być traktowane jak lokalne. I tak, od dnia 1 lipca 2002 r. opłaty nałożone przez instytucję finansową w odniesieniu do transgranicznych elektronicznych transakcji płatniczych w euro do kwoty EUR są takie same jak opłaty nałożone przez tę samą instytucję w odniesieniu do podobnych płatności w euro odbywających się w państwie członkowskim, w którym znajduje się miejsce prowadzenia działalności instytucji wykonującej transgraniczną elektroniczną transakcję płatniczą. Od dnia 1 lipca 2003 r. opłaty nałożone przez instytucję w odniesieniu do transgranicznych przelewów bankowych w euro do kwoty EUR są takie same jak opłaty nałożone przez tę samą instytucję w odniesieniu do podobnych przekazów bankowych w euro odbywających się w ramach państwa członkowskiego, w którym znajduje się miejsce prowadzenia działalności instytucji wykonującej transgraniczny przelew. Natomiast od dnia 1 stycznia 2006 r. kwota EUR została podniesiona do kwoty EUR. Konsekwencją wprowadzenia rozporządzenia była konieczność harmonizacji instrumentów płatniczych. Ponadto, sytuacja ta miała negatywny wpływ na wyniki finansowe banków z tytułu operacji transgranicznych, gdyż koszty ponoszone przez banki z tego tytułu są wyższe od przychodów, jakie mogą uzyskać po wprowadzeniu rozporządzenia (z reguły banki obniżały ceny przelewów transgranicznych do poziomu jak za transakcje krajowe, jednakże były też sytuacje odwrotne). W związku z powyższym banki, szukając sposobu uzyskania efektu synergii w obszarze operacji płatniczych, określiły w dokumencie White paper strategię działań do 2010 r. mających zapewnić spójne, technicznie neutralne oraz umożliwiające stosowanie różnych rozwiązań ramy prawne dla wszystkich usług płatniczych w Unii Europejskiej. 6

8 Sukcesywne śledzenie prac w zakresie SEPA skłoniło Komisję Europejską i EBC do wyrażenia w 2004 r. krytycznej opinii nt. możliwości osiągnięcia zamierzonych celów w określonym czasie. W odpowiedzi na te zarzuty EPC opracował w grudniu 2004 r. dokument pt. Roadmap , który precyzuje kolejne fazy prac nad SEPA i podtrzymuje termin 2010 roku jako ostateczny dla wprowadzenia SEPA. W dokumencie tym założono następujące trzy fazy rozwoju: 1) Faza I od 2004 r. do 2005 r. - Opracowanie modelu i przygotowanie prac; 2) Faza II od 2006 r. do 2007 r. Rozpoczęcie wprowadzenia w życie (wersje pilotażowe, pierwsze przypadki praktycznego stosowania); 3) Faza III od 2008 r. do 2010 r. - Współdziałanie i stopniowe wcielanie w życie aż do osiągnięcia masy krytycznej. W obecnej fazie prac nad SEPA nie został ustalony pełny, finalny model funkcjonowania poszczególnych usług i produktów, przeznaczony do wprowadzenia. Z dyskusji prowadzonej w ramach EPC wydaje się, że nie wszystkie dotychczasowe ustalenia są wiążące i w wyniku dalszych prac mogą ulec one modyfikacji zarówno pod kątem organizacyjnym, jak i biznesowym, a zakres prac SEPA może być rozszerzony. Wśród zaawansowanych projektów, realizowanych dla wprowadzenia SEPA, można wymienić: 1) Paneuropejskie Polecenie Przelewu łącznie z funkcjonalnością automatycznego przetwarzania danych (STP) w ramach fazy I uzgodniono Konwencję CREDEURO (11 krajów Unii kończy proces wprowadzania Konwencji), określającą czas realizacji zleceń płatniczych, standard informatyczny, zakres i objętość informacji w zleceniu, oraz Konwencję ICP dotyczącą zasad pobierania opłat za przelewy (13 krajów Unii kończy proces wprowadzania Konwencji). Ponadto zostały opracowane zasady funkcjonowania tego instrumentu płatniczego (SEPA Electronic Credit Transfer Scheme Rulebook v2.0), które były przedmiotem konsultacji w bankach europejskich. W marcu 2006 r. Zgromadzenie plenarne EPC zatwierdziło tą wersję zasad. 2) IBAN/BIC W kwestii numeru rachunku bankowego zostały zakończone prace i wszystkie kraje Unii zakończyły wprowadzanie tego standardu bądź kończą jego wprowadzanie. 3) Paneuropejskie Polecenie Zapłaty w ramach fazy I zostały opracowane zasady funkcjonowania tego instrumentu płatniczego (SEPA Direct Debit Scheme Rulebook v2.0), które były przedmiotem konsultacji w bankach europejskich. W marcu 2006 r. Zgromadzenie plenarne EPC zatwierdziło tą wersję zasad. 4) Paneuropejskie izby rozliczeniowe w ramach fazy I zostały ustalone zasady rozliczeń polecenia przelewu w ramach systemu elektronicznych izb rozliczeniowych. Na koniec września 2005 r. 21 krajów Unii osiągnęło gotowość otrzymywania poleceń przelewu w euro w standardzie SEPA. Nadal trwają prace nad ustaleniem zasad rozliczeń polecenia zapłaty oraz twa dyskusja na temat przyszłego modelu funkcjonowania elektronicznych izb rozliczeniowych. W marcu 2006 r. Zgromadzenie plenarne EPC zatwierdziło wersję 1.0 zasad pt. Framework for the evolution of the clearing and settlement of payments in SEPA - including the principles for SEPA scheme compliance and re-statement of the PA-ACH concept 5) Karty płatnicze w ramach fazy I zostały opracowane zasady funkcjonowania kart płatniczych (SEPA Cards Framework v2.0), które po akceptacji polskiego sektora bankowego (z zaznaczeniem pewnych wątpliwości interpretacyjnych, w szczególności odnoszących się do migracji na EMV) zostały zatwierdzone przez Zgromadzenie plenarne EPC w marcu

9 W zakresie poprawy bezpieczeństwa transakcji kartowych EPC pracuje nad stworzeniem paneuropejskiej bazy transakcji oszukańczych SEPA Cards Framework Fraud Database. Wiele krajów jest jednak sceptycznie nastawiona do tego rozwiązania i postuluje umacnianie istniejących rozwiązań. Także w polskim środowisku wydaje się wskazane umacnianie istniejącej bazy MIG Akceptanci oraz przystępowanie kolejnych banków do bazy MIG Posiadacze. Do zakresu prac SEPA zaliczamy także kwestie, których geneza wynikała z innych okoliczności, np. kwestia autoryzacji kart płatniczych, ze szczególnym wskazaniem na wprowadzenie standardu EMV, bądź ostatnio podnoszona kwestia wymiany informacji o transakcjach podejrzanych osób pod kątem walki z międzynarodowym terroryzmem. Ponadto, dla pełnego obrazu sytuacji należy włączyć jako element SEPA (a co najmniej wywołujący istotny wpływ na kształt tego projektu) prace Parlamentu i Komisji Europejskiej związane z opracowaniem nowej dyrektywy dotyczącej płatności na europejskim rynku wewnętrznym, tzw. New Legal Framework 1. EPC na bieżąco obserwuje postęp prac nad projektem SEPA i regularnie publikuje informacje na temat stanu ich zaawansowania w cyklicznych raportach. Ostatni, dziewiąty raport SEPA Indicators ukazał się w dniu 16 stycznia 2006 r. Przedstawiony jest on w Załączniku nr 5. Z raportu wynika, że w przypadku Polski nie wszystkie dane są publikowane w tym materiale (w chwili obecnej można zauważyć brak danych dotyczących liczby kart EMV czy liczby terminali EMV). Powodem tej sytuacji są przypadki występowania odmiennej struktury pozyskiwanych informacji z polskiego sektora bankowego w stosunku do potrzeb EPC. Na posiedzeniu Rady ds. Systemu Płatniczego w grudniu 2005 r. Związek Banków Polskich zadeklarował, że będzie dążyć, we współpracy z NBP, do przekazywania pełnych i aktualnych danych do EPC. 7. Dotychczasowe zaangażowanie NBP i polskiego sektora bankowego Choć projekt SEPA nie był dotąd całościowo analizowany w Narodowym Banku Polskim oraz w polskim sektorze bankowym, to jednak wiele elementów prowadzących do jego realizacji przedyskutowano oraz realizowano w ramach Narodowego Banku Polskiego, jak i w polskim środowisku bankowym. Prace te rozpoczęły się jeszcze w okresie przedakcesyjnym do Unii Europejskiej i zaowocowały konkretnymi wdrożeniami. Do najistotniejszych tematów możemy zaliczyć w tym zakresie opracowanie i praktyczne wprowadzenie standardu numeru rachunku bankowego NRB i IBAN (obecnie stosowanych we wszystkich polskich bankach). Ponadto w Związku Banków Polskich toczą się przygotowania do przystępowania polskich banków do konwencji CREDEURO i ICP. ZBP w styczniu 2006 r. zwrócił się do prezesów banków o przystępowanie polskich banków do tych konwencji, wskazując na wynikające z tego korzyści mające wpływ na rozwój usług płatności transgranicznych. O potrzebie szybkiego przystępowania wszystkich polskich banków do konwencji nadmienił Prezes NBP w piśmie do ZBP, w październiku 2005 r., wskazując na możliwość uproszczenia zasad realizacji płatności transgranicznych. 1 Implementing the Community Lisbon programme: Proposal for a DIRECTIVE OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL on payment services in the internal market and amending Directives 97/7/EC, 2000/12/EC and 2002/65/EC, (New Legal Framework /0245), Parlament i Komisja Europejska, grudzień

10 W ramach prac nad zapewnieniem bezpieczeństwa obrotu transakcjami kartowymi niektóre banki rozpoczęły wprowadzanie standardu EMV. Na koniec września 2005 r. banki w Polsce wydały około pół miliona kart, co stanowi około 2,5% ogólnej liczby wydanych kart w kraju. W ramach prac nad modernizacją systemu płatniczego i dostosowaniem go do potrzeb rozliczeń w euro polski system płatniczy wzbogacił się o szereg elementów infrastrukturalnych i organizacyjnych. I tak, w zakresie rozliczeń i rozrachunku transakcji międzybankowych w euro NBP uruchomił w 2005 r. system SORBNET-EURO dla transakcji wysokokwotowych. Dzięki temu transakcje trangraniczne w euro mogą być rozliczane w ramach systemu TARGET. Przedstawiciele NBP biorą także czynny udział w pracach nad systemem TARGET2. W celu rozliczeń transakcji detalicznych w euro KIR S.A. uruchomił system EuroELIXIR, w którym poza płatnościami krajowymi w euro rozliczane są, w ramach systemu STEP2, płatności transgraniczne w euro. W ramach prac EPC nad SEPA uczestniczą przedstawiciele polskiego środowiska bankowego. Dotyczy to głównie przedstawicieli banku PKO BP S.A. i Związku Banków Polskich biorących udział w pracach organizowanych przez EPC. Z ramienia ZBP w grupach roboczych EPC uczestniczą ponadto przedstawiciele banków komercyjnych i Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. Lista osób z Polski, uczestniczących w pracach EPC nad SEPA, przedstawiona jest w Załączniku nr 6. Ponadto, przedstawiciele KIR S.A. aktywnie uczestniczą w pracach nad koncepcją paneuropejskich izb rozliczeniowych PE-ACH, w tym również nad dostosowaniem systemów prowadzonych przez KIR S.A. do zgodności z wymaganiami SEPA. Jednym z efektów organizowanej przez KIR S.A. międzynarodowej konferencji ICCI 2005 w październiku 2005 r., poświęconej głównie problematyce SEPA, było powstanie idei stworzenia forum konsultacyjnego dla izb rozliczeniowych w Unii Europejskiej jako partnera dla konsultacji z EPC nt. wprowadzania SEPA (do tej pory bowiem izby rozliczeniowe z UE nie miały w zasadzie takiego forum i takiej reprezentacji wobec EPC). Idea taka spotkała się z poparciem kilku uczestniczących w ww. konferencji instytucji, w tym NBP, Banku Włoch, KIR S.A. oraz węgierskiej izby rozliczeniowej Giro Bankcard Ltd., które w tej sprawie wystosowały pismo do EBC. Do chwili obecnej nie ma żadnej reakcji EBC na ww. pismo. Mimo braku odrębnego forum konsultacyjnego dla izb rozliczeniowych, korzystają one z możliwości wyrażania swoich opinii na forach, w których uczestniczą indywidualnie. Istotną rolę w omawianych powyżej tematach odgrywa Rada ds. Systemu Płatniczego działająca jako organ opiniodawczo-doradczy Zarządu NBP, która śledzi postęp prac nad poszczególnymi projektami. Rada jest także miejscem wymiany poglądów pomiędzy grupą regulatorów i nadzorców (NBP, Ministerstwo Finansów) a środowiskiem bankowym i operatorami usług płatniczych. Spośród cząstkowych tematów związanych z problematyką SEPA Rada zajmowała się dotąd następującymi zagadnieniami: wprowadzeniem standardu NRB i IBAN na posiedzeniu w dniu r., wprowadzeniem zasad STP na posiedzeniu w dniu r., wprowadzeniem systemu SORBNET-EURO i EuroELIXIR na posiedzeniach w dniach uczestnictwem Polski w TARGET2 na posiedzeniach w dniach r., r., r., r. i r., wprowadzeniem standardu EMV na posiedzeniu w dniu r., wprowadzeniem konwencji CREDEURO i IPC na posiedzeniu w dniu r. Problematyką SEPA Rada ds. Systemu Płatniczego zajmowała się całościowo w dniu 12 grudnia 2005 r., rozpatrując notatkę przygotowaną przez Departament Systemu Płatniczego (DSP) NBP. 9

11 W powyższej notatce DSP zaprezentował następujące najważniejsze wyzwania dla polskiego sektora bankowego związane z SEPA: a) Przedstawiciele polskiego sektora bankowego oraz innych instytucji biorących udział w pracach nad SEPA powinni, zdaniem DSP, kontynuować podjęte już działania mające na celu przygotowanie i uzgodnienie standardów SEPA oraz mechanizmów ich wprowadzania w życie. W tym zakresie istotne jest, tak jak to ma miejsce do tej pory, aby ww. osoby prezentowały na forum ciał decydujących o kształcie SEPA uzgodnione w ramach Polski poglądy, które uwzględniałyby interes polskich banków oraz instytucji infrastruktury polskiego systemu płatniczego, a przynajmniej nie byłyby z nimi sprzeczne. b) Kwestią drugą jest określenie tempa prac w Polsce nad wprowadzeniem już uzgodnionych standardów i mechanizmów w ramach SEPA. Zgodnie z przyjętym przez EPC harmonogramem, już w 2008 r. Polskę będą obowiązywać standardy SEPA dla transakcji w euro. Jednakże, z jednej strony brak sprecyzowanej daty wejścia Polski do strefy euro oznacza, że Polska mogłaby mieć dłuższy czas na wprowadzenie odpowiednich dla SEPA rozwiązań, co pozwoliłoby na rozłożenie w dłuższym horyzoncie czasu koniecznych inwestycji i zmian. Z drugiej strony wydaje się, że odpowiednie wczesne uczestnictwo polskich banków i instytucji infrastrukturalnych w przyjętych rozwiązaniach, m.in. poprzez wprowadzanie mechanizmów pozwalających na obniżenie kosztów w sektorze, podniesienie efektywności i atrakcyjności oferowanych usług płatniczych, a także wzmacnianie bezpieczeństwa obrotu finansowego, może mieć istotne znaczenie dla wzmocnienia własnej konkurencyjności w skali całej Europy, zwłaszcza w odniesieniu do instytucji infrastrukturalnych, np. KIR SA. Wydaje się więc, że powyższy dylemat dotyczący tempa prac powinien być głęboko przeanalizowany przez środowisko bankowe i instytucje infrastrukturalne. c) Kolejnym istotnym dylematem z punktu widzenia wyzwań stojących przed polskim sektorem bankowym jest, zdaniem DSP, podjęcie decyzji, czy jest potrzebna w Polsce koordynacja prac banków i innych instytucji w zakresie przygotowywania standardów SEPA i dostosowywania się do nich. W opinii DSP, istnieje taka potrzeba, a nawet konieczność, aby przyjęte rozwiązania w ramach SEPA nie spowodowały marginalizacji polskiej infrastruktury rozliczeniowo-płatniczej i aby prace nad dostosowaniem Polski do SEPA mogły być prowadzone bez większych opóźnień (z uwzględnieniem przyszłych planów przystąpienia Polski do strefy euro). Dotyczy to także form płatności, specyficznych dla Polski, które wydaje się, że powinny egzystować jako instrumenty niszowe w skali całego obszaru Europy. Z uwagi na zakres dotychczasowych prac oraz ze względu na przyjęty na razie w Europie model dostosowań (poprzez autoregulację w ramach systemu bankowego) oraz strukturę EPC i pełnioną rolę w polskim środowisku bankowym, wydaje się, że funkcje koordynacyjne nad pracami dostosowawczymi do SEPA w Polsce, polegające m.in. na dystrybucji informacji, uzyskiwaniu opinii ze środowiska oraz na współpracy z instytucjami centralnymi, powinien kontynuować Związek Banków Polskich przy pomocy, o ile to będzie konieczne, NBP. Dodatkowo powinny być podjęte przez ZBP, zdaniem DSP, nowe działania, w tym przede wszystkim opracowanie i przedstawienie bankom i właściwym instytucjom strategii wejścia Polski do SEPA. d) Propozycja wskazania ZBP jako koordynatora prac nad SEPA w Polsce może ulec w przyszłości zmianie w przypadku odejścia od modelu autoregulacji w Europie i przyjęcia przez władze Unii Europejskiej i EBC innego modelu dostosowań do SEPA (np. poprzez wydanie regulacji wobec sektora bankowego), w którym to modelu większa rola spadnie zapewne na NBP oraz rząd. e) Jako główne kierunki działań ze strony NBP w zakresie SEPA DSP proponował dalsze wzmacnianie infrastruktury w zakresie rozliczeń transgranicznych w euro, w tym udział w planowanym systemie TARGET2, a także wspieranie wprowadzania standardów SEPA w 10

12 polskim systemie płatniczym. Dla realizacji tych celów niezbędne jest stałe śledzenie prac środowiska bankowego na szczeblu unijnym i krajowym, związanych z projektem SEPA, a także zapewnienie współpracy na szczeblu rządowym, umożliwiającej przygotowywanie i wprowadzanie ewentualnych nowych regulacji dla sektora bankowego. Dalszą istotną rolę w tym zakresie powinna też pełnić Rada ds. Systemu Płatniczego. f) Dodatkowo niezbędne jest, zdaniem NBP, tak jak to ma miejsce do tej pory, ciągłe zapewnienie efektywnej wymiany informacji pomiędzy zainteresowanymi stronami, także spoza środowiska bankowego, zwłaszcza klientów banków. Mając na uwadze powyższe wyzwania, DSP zaproponował w ww. notatce, w ramach wniosków, podjęcie lub kontynuowanie następujących działań: 1) kontynuowanie przez Związek Banków Polskich roli krajowego koordynatora prac nad wprowadzeniem SEPA, zapewniającego sprawną współpracę ze wszystkimi zainteresowanymi uczestnikami, 2) przygotowanie przez Związek Banków Polskich strategicznych celów i planu działania w zakresie SEPA na szczeblu krajowym, uwzględniającego m.in. niezbędne do podjęcia działania sektora bankowego oraz międzybankowych firm infrastrukturalnych w celu ich rozwoju i osiągnięcia przez nie właściwej konkurencyjności w ramach SEPA, 3) zapewnienie przez Związek Banków Polskich, przy współpracy NBP, sprawnego obiegu i dostępu do dokumentów dotyczących SEPA, uwzględniając w tym także udostępnienie ich na jednej witrynie internetowej, 4) szerokie upowszechnienie projektów standardów SEPA w celu umożliwienia ich dogłębnej analizy oraz stworzenie mechanizmu uzyskiwania opinii tym zakresie, 5) zapewnienie dostarczania przez Związek Banków Polskich, we współpracy z NBP, do EPC aktualnych danych nt. dostosowania polskiego sektora bankowego do standardów SEPA, 6) regularne omawianie problematyki SEPA na forum Rady ds. Systemu Płatniczego, 7) podjęcie przez Związek Banków Polskich, Narodowy Bank Polski i inne zainteresowane strony działań edukacyjnych (np. artykuły prasowe czy seminaria), 8) podjęcie szerszych konsultacji poza sektorem bankowym, tj. głównie ze środowiskiem głównych klientów banków. Rada ds. Systemu Płatniczego przyjęła powyższe wnioski, proponując, aby strategiczny plan działania przy wprowadzaniu SEPA w Polsce, przygotowywany przez Związek Banków Polskich, został przedstawiony Radzie w połowie 2006 r. i zawierał różne scenariusze potencjalnych wydarzeń. Wyrażono też opinię, że przyjęty przez EPC model samoregulacji jest korzystny dla polskiego środowiska bankowego i jego klientów. Jednakże, w przypadku reakcji centralnych organów Unii Europejskiej na ewentualne opóźnienia we wprowadzaniu SEPA, poprzez wydanie dyrektyw lub innych regulacji wymuszających na instytucjach finansowych określone działania, należy przewidywać bardziej aktywne zaangażowanie krajowych regulatorów i NBP w tą problematykę. Stwierdzono także, iż ranga problematyki dotyczącej SEPA wymaga poświęcenia uwagi także przez zarządy banków komercyjnych. Dlatego też, niniejszy dokument po przedstawieniu go Zarządowi NBP i dokonaniu stosownych zmian redakcyjnych powinien być przekazany prezesom zarządów banków. Jakkolwiek NBP, jako bank centralny spoza strefy euro, nie uczestniczył dotąd aktywnie w głównym nurcie dyskusji nad SEPA, prowadzonej w ramach banków centralnych Eurosystemu, NBP na bieżąco śledzi i analizuje informacje dotyczące SEPA napływające z EBC, EPC i polskiego środowiska bankowego. 11

13 8. Podsumowanie Z obserwacji prac nad projektem SEPA w skali Unii Europejskiej można zauważyć rozbieżność celów strategicznych stawianych przez władze centralne wspólnoty i środowisko banków komercyjnych, dla których realizacja idei wspólnego rynku wiąże się z koniecznością poniesienia nakładów inwestycyjnych niezbędnych dla jego wprowadzenia. Istnieje bowiem zauważalna rozbieżność pomiędzy sferą polityczną a potrzebami biznesowymi potencjalnych beneficjentów. Główną przyczyną takiej sytuacji jest kwestia ponoszenia nakładów na realizację idei i określenia źródeł jej finansowania. Według EBC, główny ciężar wprowadzania standardów SEPA przypadnie na sektor bankowy, jednakże należy przewidzieć także znaczące nakłady ze strony klientów banków, głównych beneficjentów SEPA, m.in. na dostosowanie finansowych systemów informatycznych. Taka sytuacja może dotknąć między innymi największych klientów banków. Dlatego też od pewnego czasu można zauważyć deklaracje EPC na temat dobrowolności wprowadzania standardów SEPA na obszarze Eurolandu. Stąd można zauważyć ze strony środowiska bankowego pewną niechęć do dynamicznego wprowadzania niezbędnych zmian, co z punktu widzenia interesów poszczególnych banków można uznać za działanie racjonalne, przynajmniej w krótkim okresie. Z tego powodu można podzielić sceptycyzm Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego co do realności założonego harmonogramu prac. Z drugiej strony należy przyznać, że dla zapewnienia realizacji zadań określonych w Strategii Lizbońskiej konieczna jest współpraca całego środowiska w zakresie optymalizacji usług płatniczych. Wydaje się, że idea SEPA wyznacza właściwy kierunek, którym powinien podążać europejski system bankowy, a szybkie tempo wprowadzania zmian może korzystnie wpłynąć na konkurencyjność gospodarki europejskiej na globalnym rynku. Warto również zwrócić szczególną uwagę na to jaką rolę będą pełniły krajowe systemy płatnicze po wdrożeniu SEPA. W chwili obecnej trudno przewidzieć, czy determinacja władz unijnych nie przełoży się na konkretne regulacje stymulujące prace nad projektem SEPA. Dlatego też niezbędne jest dalsze stałe śledzenie prac związanych z SEPA na szczeblu unijnym i krajowym oraz współdziałanie w inicjatywach mających na celu usuwanie barier dla sprawnego i efektywnego wprowadzania projektu w polskim sektorze bankowym. Opracował: Paweł Łysakowski 12

14 Załącznik nr 1 Publikacje i materiały źródłowe 1. Rozporządzenie Nr 2560/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie płatności transgranicznych w euro 2. "Euroland: Our Single Payment Area!" White Paper, maj 2002 r Communication from the Commission to the Council and the European Parliament, Komisja Europejska, grudzień 2003 r. 4. Implementing the Community Lisbon programme: Proposal for a DIRECTIVE OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL on payment services in the internal market and amending Directives 97/7/EC, 2000/12/EC and 2002/65/EC, (New Legal Framework /0245), Parlament i Komisja Europejska, grudzień Roadmap EPC, grudzień 2004 r Towards A Single Euro Payments Area Third progress report, EBC, grudzień 2004 r Towards A Single Euro Payments Area Objectives and deadlines (4th progress report), EBC, luty 2006 r Rezolucje EPC: SEPA Roadmap (grudzień 2004 r.), Pan-European Direct Debit(czerwiec 2004 r.), Best practices for cash handling (czerwiec 2004 r.) World Payments Report 2005 Capgemini, ABN Amro, EFMA, 2005 r. 10. Consultative paper on SEPA Incentives, Komisja Europejska, luty 2006 r Response to the Commission's Draft Directive on "A New Legal Framework for Payments in the Internal Market" V5.0 of 26 November 2004, EPC, styczeń 2005 r New Legal Framework Preparation of an Impact Assessment on a proposal for a Directive, Komisja Europejska, luty 2005 r. 13. Annual Report 2004 EPC, kwiecień 2005 r Providing customer benefits in SEPA Bank Finlandii, kwiecień 2005 r. 15. SEPA Cards Framework v2.0, EPC, marzec 2006 r SEPA Electronic Credit Transfer Scheme Rulebook v2.0, EPC, marzec 2006 r. Dokument dostępny w biurze Związku Banków Polskich 17. SEPA Direct Debit Scheme Rulebook v2.0, EPC, marzec 2006 r. Dokument dostępny w biurze Związku Banków Polskich 18. Framework for the evolution of the clearing and settlement of payments in SEPA - including the principles for SEPA scheme compliance and re-statement of the PA-ACH concept v1.0, EPC, marzec 2006 r. Dokument dostępny w biurze Związku Banków Polskich 19. 9th SEPA Indicators, EPC, styczeń 2006 r. 13

15 20. IBC s 5th Annual Conferrence on SEPA, Materiały konferencyjne IBC Global Conferences listopad There will be a SEPA, J.M. Godeffroy, ECB, Euro Finance Week, listopad 2005 r. 22. Materiały na posiedzenia Rady ds. Systemu Płatniczego z r., r., r., r., r., r., r. oraz r. 14

16 Załącznik nr 2 Instytucje zaangażowane w projekt SEPA i ich strony internetowe Europejska Rada ds. Płatności European Payments Council (EPC) Europejskie związki instytucji finansowych 1. Europejski Związek Banków Spółdzielczych European Association of Cooperative Banks 2. Europejska Federacja Bankowa European Banking Federation 3. Europejska Grupa Banków Oszczędnościowych European Savings Bank Group Instytucje europejskie 1. Europejski Bank Centralny European Central Bank 2. Komisja Europejska European Commission Inne instytucje i ich strony internetowe 1. Euro Banking Association ( 2. European Committee for Banking Standards ( - IBAN ( 3. VISA ( 4. MasterCard Europe ( 5. EMVCo ( 6. SWIFT ( 7. Związek Banków Polskich ( 15

17 Załącznik nr 3 Członkowie European Payments Council 1. ABN AMRO Bank 2. Association for Payment Clearing Services (APACS) 3. Associazione Bancaria Italiana (ABI) 4. Banca del Piemonte SpA 5. Banca INTESA SpA 6. Banco Bilbao Vizcaya Argentaria sa (BBVA) 7. Banco Comercial Portugues 8. Bank of Valletta plc. 9. Banque et Caisse d'epargne de l'etat (BCEE) 10. Banque Fédérale des Banques Populaires 11. Barclays Bank plc 12. Bayerische Landesbank 13. BNP Paribas 14. BPU Banca - Gruppo Banche Popolari Unite 15. Bundersverband der Deutschen Volksbanken und Raiffeisenbanken (BVR) 16. Bundesverband deutscher Banken (BdB) 17. Caisse Nationale des Caisses d'epargne (CNCE) 18. Caixa Geral de Depositos 19. Caja de Ahorros y Pensiones de Barcelona (La Caixa) 20. Citibank N.A. 21. Confederacion Espanola de Cajas de Ahorros (CECA) 22. Co-operative Central Bank Ltd. 23. Crédit Agricole S.A. 24. Crédit Mutuel 25. Czech Banking Association 26. Danish Bankers Association (Finansradet) 27. Deutsche Bank AG 28. Deutsche Zentral Genossenchaftsbank AG (DZ Bank) 29. Deutscher Sparkassen und Giroverband e.v.( DSGV) 30. DnB NOR 31. Erste Bank der Oesterreichischen Sparkassen AG 32. Estonian Banking Association 33. Euro Banking Association (EBA) 16

18 34. European Association of Cooperative Banks (EACB) 35. European Banking Federation (EBF) 36. European Savings Banks Group (ESBG) 37. Fédération Bancaire Française (FBF) 38. Fortis Bank 39. Grupo Santander 40. Hellenic Bank Association 41. HSBC Bank plc. 42. Hungarian Foreign Trade Bank Ltd. (Magyar Külkereskedelmi Bank Rt) 43. ING Bank 44. Irish Payment Services Organisation Ltd (IPSO) 45. Islandsbanki 46. KBC Bank NV 47. Latvijas Krajbanka 48. Lloyds TSB plc 49. Nordea Bank Finland p.l.c 50. OKO Osuuspankkien Keskuspankki Oyj (OKO Bank) 51. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski (PKO) 52. Rabobank Nederland 53. Raiffeisen Zentralbank Österreich AG (RZB) 54. SanPaolo IMI SpA 55. Skandinaviska Enskilda Banken 56. Slovak Association of Banks (CSOB) 57. SNS Bank N.V. 58. Société Générale 59. Swedbank- ForeningsSparbanken AB 60. The Bank Association of Slovenia 61. The Royal Bank of Scotland 62. UBS AG 63. WestLB AG 64. Związek Banków Polskich 17

19 Załącznik nr 4 TOWARDS A SINGLE EURO PAYMENTS AREA Objectives and Deadlines (4th Progress Report) 17 February 2006 Table of contents Executive Summary Introduction 1. The SEPA: General objectives and working methods 1.1 The general objectives of the SEPA The SEPA will eliminate national barriers The SEPA will focus on the euro area The SEPA will be future-oriented The SEPA will be user-friendly The SEPA will require a communication strategy The SEPA will also benefit banks The time frame of the SEPA process will be upheld The SEPA objectives will focus on establishing common standards and procedures 1.2 The working methods The move to the SEPA must be run as a project Users must be involved Public administrations are invited to lead by example National migration towards the SEPA must be well-organised 2. Specific objectives for the SEPA instruments, infrastructures and standards, and the progress made towards meeting them 2.1 Credit transfers 2.2 Direct debits 2.3 Card payments 2.4 Cash, cheques and other non-sepa retail payment instruments 2.5 Retail payment clearing and settlement infrastructures 2.6 Standards Annex 18

20 TOWARDS A SINGLE EURO PAYMENTS AREA OBJECTIVES AND DEADLINES (4TH PROGRESS REPORT) EXECUTIVE SUMMARY The Eurosystem has a vision for the Single Euro Payments Area (SEPA): a euro area in which all payments are domestic, where the current differentiation between national and crossborder payments no longer exists. This means that the SEPA project not only aims to improve the efficiency of crossborder payments. It also aims to develop common instruments, standards, procedures and infrastructures in order to foster substantial economies of scale. Within the SEPA, customers will be able to make payments throughout the whole euro area as efficiently and safely as in the national context today. If they so wish, they will be able to do so using a single payment account and a single payment card. The SEPA is a natural consequence of the introduction of the euro. It therefore focuses on the euro area. Nevertheless, it will also contribute to improving the Single Market and to meeting the objectives of the Lisbon agenda. The SEPA will only be accepted by users, and therefore materialise, if it is future-oriented, if it anticipates how modern payment systems will look at the end of the decade, and if it exploits the new possibilities offered by progress in information technology. It is important that the providers of the SEPA services take into account the needs of different customer segments. As the SEPA will require changes in customers habits, solutions will have to be found which are as easy, cost-efficient and user-friendly as possible for banks customers. In this respect, the involvement of representatives of the SEPA users corporations, small and medium-sized enterprises, citizens and public authorities in the project is indispensable. In addition, an appropriate communication strategy will be needed, which should be prepared already at this stage. In 2002, the European banking community envisaged that the SEPA would be completed by the end of In 2004, the Eurosystem proposed, and the banks agreed, that consumers should be offered the possibility to use pan-european instruments as soon as January The Eurosystem sees no need to change these deadlines. However, it considers that the results expected by these dates should be more clearly defined. The SEPA is a major European objective which in ambition, size and complexity is comparable with the changeover to the euro banknotes and coins. As a result, it must be run as a project: it can only succeed if all stakeholders involved in the process work towards the same goals and follow the same project plan with a set of agreed milestones. It is up to the public authorities, the Eurosystem and the European Commission in particular to clarify the final objectives of the SEPA, after careful consideration of the expectations of all stakeholders. That is the main objective of this report, which has been written after intensive consultation of the major actors, banks as well as users, at the national and at the European level. Given the political nature of the SEPA, it is also very important that public administrations, as heavy users of payment services, set an example and are among the first to move to the SEPA. The banking industry has taken on the responsibility of delivering the SEPA products, in particular the specifications of the new payment instruments. It is up to them to develop and maintain viable and profitable business models compatible with the SEPA. Indeed, economies of scale, increased competition and greater efficiency will not only affect the banks revenues but also their costs. 19