A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A"

Transkrypt

1 A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 55 SECTIO EE 2006 Katedra Higieny Zwierzt i rodowiska Wydziału Biologii i Hodowli Zwierzt Akademii Rolniczej w Lublinie BOENA NOWAKOWICZ-DBEK, ANDRZEJ MAZUR, LEON SABA, HANNA BIS-WENCEL, WIOLETTA WNUK, ANNA CHMIELOWIEC-KORZENIOWSKA Oddziaływanie czynników rodowiskowych na sekrecj kortyzolu u lisów polarnych (Alopex lagopus) Effect of Some Environmental Factors on Cortisol Secretion in Polar Foxes (Alopex lagopus) Czsto w trakcie chowu czy hodowli zwierzt futerkowych okazuje si, i warunki ich utrzymania nie eliminuj niekorzystnego wpływu stresu, co moe pozbawia je rozwoju naturalnych zachowa. Niekorzystnym czynnikiem stresowym dla tych zwierzt jest szczególnie transport, zmiana miejsca pobytu jak i sam proces chwytania czy waenia. Lisy polarne do trudno przystosowuj si do nowych warunków ycia, s one bowiem gatunkiem jeszcze nie do koca udomowionym przez człowieka. Nacisk stresorów moe powodowa negatywne zmiany w reprodukcji, zachowaniu, a take w samej fizjologii lisów, co obserwowano zazwyczaj podczas bada na zwierztach laboratoryjnych [2, 3, 5, 6, 7, 8]. W naturalnym rodowisku bytowania lisów czynnik stresowy cechuje działanie stymulujce. Pozwala on na wykształcenie w organizmach zwierzt naturalnych odruchów (polowanie, zdobywanie pokarmu, ucieczka lub walka z drapiec), co pomaga przetrwa w tych warunkach. Zakłócenie tej homeostazy poprzez stworzenie nieco odmiennych warunków rozwoju jest negatywnym czynnikiem, powodujcym rozpoczcie reakcji przystosowawczych do nowego rodowiska. Zjawisku temu towarzyszy uwalnianie wikszej ilo ci hormonów do krwi, m.in. kortyzolu, który jest odpowiedzi (reakcj) na działanie tych czynników [1, 2, 4, 10, 12]. Dlatego te celem tej pracy jest pomiar sekrecji kortyzolu u lisów polarnych utrzymywanych w odmiennych warunkach rodowiskowych.

2 398 B. Nowakowicz-Dbek, A. Mazur, L. Saba, H. Bis-Wencel i inni MATERIAŁ I METODY Badania przeprowadzono w fermie lisów polarnych (Alopex lagopus) zlokalizowanej w południowo-wschodniej cz ci kraju. Zwierzta w fermie utrzymywano w klatkach systemem pawilonowym. Młode lisy po odsadzeniu stanowiły grup kontroln (20 szt.). W celu wykazania oddziaływania na lisy uwalnianych zanieczyszcze gazowych grup zwierzt umieszczono w pomieszczeniu zamknitym, ograniczajcym ruch powietrza. Po okresie odchowu młodych osobniki dorosłe przenoszono na ferm, a młode stanowiły grup do wiadczaln (20 szt.). Udział płci w obydwu grupach był jednakowy. Przez cały okres bada wszystkie lisy objte były opiek weterynaryjno- -zootechniczn. Prowadzono równie w obu grupach monitoring jako ci powietrza z wykorzystaniem technik chromatografii gazowej [9]. Krew do oznacze kortyzolu pobierano z yły dostopowej (vena saphenae lateralis) w czasie nieprzekraczajcym 2 3 minut. Materiał biologiczny pobierany był w taki sam sposób, o tej samej porze dnia i przez t sam osob. W momencie poboru krwi zwierzta nie miały kontaktu midzy sob. Poziom tego wskanika oznaczono metod immunoenzymatyczn z wykorzystaniem zestawów firmy BioMérieux. W opracowaniu statystycznym zastosowano test podwójnej klasyfikacji krzyowej. OMÓWIENIE WYNIKÓW Czynniki stresowe, jakimi s obsługa zwierzt, ywienie czy warunki rodowiskowe, maj ogromny wpływ na parametry ich zdrowia, rozwoju oraz produkcyjno ci. Powoduj one zakłócenia wielu procesów yciowych, a szczególnie dobrostanu zwierzt [1, 2, 11, 12]. rednie wielko ci kortyzolu u młodych samic i samców lisów polarnych grupy kontrolnej i do wiadczalnej zamieszczono na ryc. 1 i 2. Warto kortyzolu u samic utrzymywanych w fermie wynosiła 6,73µg/dl, natomiast w pomieszczeniu 4,62µg/dl. U samców za poziom tego hormonu kształtował si odpowiednio: ferma 6,81µg/dl, pomieszczenie 4,57 µg/dl (ryc. 1). Zrónicowana sekrecja kortyzolu u poszczególnych płci nie stanowiła rónicy istotnej statystycznie. Porównujc za wielko ci tego hormonu samic i samców z fermy z osobnikami przebywajcymi w odmiennych warunkach, naley stwierdzi, i przybierały one porównywalne (zblione) dane. W badaniach innych autorów spotykamy si ze stwierdzeniem, e samice bardziej s podatne na czynnik stresowy ni samce tego samego gatunku [10, 11]. Nasze obserwacje nie potwierdzaj tego faktu, gdy analizowany hormon u poszczególnych płci przybierał zblione warto ci. W poszczególnych pobraniach rednie warto ci kortyzolu u młodych lisów były do zrónicowane (ryc. 2). W I pobraniu rednie wielko ci tego hormonu u zwierzt w obu grupach były na zblionym poziomie: grupa kontrolna 4,82 µg/dl, do wiadczalna 4,30 µg/dl. W II pobraniu, szczególnie u zwierzt przebywajcych w fermie, obserwowano narastanie sekrecji kortyzolu 8,72 µg/dl, natomiast w grupie do wiadczalnej uzyskano tylko 4,89 µg/dl, co stanowiło istotn rónic (p0,05). W grupie kontrolnej odnotowane rónice pomidzy

3 Oddziaływanie czynników rodowiskowych na sekrecj kortyzolu poszczególnymi pobraniami były istotne statystycznie (p0,05). W analizowanym okresie u lisów przebywajcych w warunkach fermowych rednie warto ci omawianego hormonu były wysze (6,77 µg/dl) ni u osobników naraonych na wiksze oddziaływanie gazowych zanieczyszcze (4,59 µg/dl) ryc. 2. Wielkoci te jednak nie róniły si istotnie ,73 6,81 µg/dl ,62 4,57 samice samce grupa kontrolna grupa do wiadczalna Ryc. 1. rednie warto ci kortyzolu u młodych samic i samców lisów polarnych utrzymywanych w odmiennych warunkach Average levels of cortisol in young female and male polar foxes maintained in different conditions 10 9 µg/dl ,77 8,72abc 4, ,82a 4,3b 4,89c I 2 II 1 rednia 0 grupa kontrolna grupa do wiadczalna a,b,c wielko ci róni si istotnie statystycznie przy p0,05 Ryc. 2. rednie warto ci kortyzolu w poszczególnych pobraniach u młodych lisów polarnych utrzymywanych w odmiennych warunkach Average levels of cortisol in particular samples maintained in young polar foxes in different conditions

4 400 B. Nowakowicz-Dbek, A. Mazur, L. Saba, H. Bis-Wencel i inni Stenia glikokortykoidów wzrastaj lub obniaj swoje warto ci pod wpływem sytuacji stresowych. Podwyszenie stenia tych hormonów jest zrónicowane gatunkowo, ale zaley take od temperamentu osobnika. Istnieje równie szeroka zmienno osobnicza, która powinna by istotnym czynnikiem przy wyborze zwierzt do hodowli. Zwierzta pod wpływem stresu staj si bardziej aktywne ruchowo. Szczególnie u samic, a w mniejszym stopniu u samców wzrasta czujno i motoryka, spowodowane wyszym steniem hormonów stresowych [3, 4, 7, 11, 12]. W innych publikacjach [4, 5, 6, 11, 12] obejmujcych czynniki stresogenne odnotowano spadek sekrecji kortyzolu po przystosowaniu si zwierzt do nowych warunków. Potwierdzono take, e wiele czynników, jak: zmiana otoczenia, niewła ciwa obsługa zwierzt, zadawanie karmy czy pobieranie materiału biologicznego, ma wpływ na wzrost badanego hormonu. Jak dotd nie opracowano jednak metody pobierania krwi, która całkowicie eliminowałaby towarzyszcy jej czynnik stresowy. Jak wykazano we wcze niejszych badaniach, skład powietrza w fermie znacznie rónił si pod wzgldem zanieczyszcze gazowych od powietrza w pomieszczeniu, gdzie przebywała grupa do wiadczalna [8, 9]. Samice dorosłe po pokryciu w tych warunkach wykazywały odmienne, bo znacznie wysze wielko ci kortyzolu od uzyskanych w niniejszym do wiadczeniu dla młodych lisów. Reasumujc, mona stwierdzi, e wyszy poziom kortyzolu u lisów w grupie kontrolnej mógł pojawi si na skutek działania stresora, wynikajcego z warunków panujcych w fermie. Odmienny za, bo obniony poziom badanego hormonu u lisów pozostajcych w pomieszczeniu moe sugerowa, e relatywnie szybko przystosowały si one do odmiennych warunków tam panujcych. WNIOSKI 1. W wyniku bada nie stwierdzono podwyszonego poziomu kortyzolu w grupie do wiadczalnej lisów polarnych. 2. Odmienne warunki rodowiska w poszczególnych grupach badawczych przyczyniły si do zrónicowania analizowanych wyników dotyczcych kortyzolu u lisów polarnych. PIMIENNICTWO 1. A n d e r s o n D. E., G r u b b T., S i l v e i r a F.: The effect of short duration transport on serum cortisol response in Alpacas (Liama pacos). Vet. J., 157, , 1999.

5 Oddziaływanie czynników rodowiskowych na sekrecj kortyzolu B a k k e n M., B r a a s t a d B. O., H a r i M., J e p p e s e n L. L., P e d e r s e n V.: Production conditions, behaviour and welfare of farm foxes. Scientifur, 18, , F i t k o R.: Niektóre problemy stresu w chowie zwierzt. Nowo ci Wet., 4, , G r a n d i n T.: Assessment of stress during handling and transport. J. Anim. Sci., 75, , J a k u b o w s k i K., F i t k o R., R o s z k o E., Z i e l i sk i H., P o t r z u s k a J.: Poziom hormonów nadnerczy i niektóre wskaniki odporno ci u wi w stresie przewlekłym. Med. Wet., 49, 91 92, K o r e n L., M o k a d y O., K a r a s k o v T., K l e i n J., K o r e n G., G e f f e n E.: A novel method using hair for determining hormonal levels in wildlife. Anim. Behav., 63, , K o w a l s k i A.: Poziom hormonów stresowych a zmiany w behawiorze zwierzt podczas procesów adaptacyjnych. Nowa Wet. 1, 45 52, N o w a k o w i c z - D b e k B., S a b a L., B i s - W e n c e l H.: The effects of air pollutants on the cortisol and progesterone secretion in polar fox (Alopex lagopus). Scientifur, 28, 3, , N o w a k o w i c z - D b e k B., S a b a L., B i s - W e n c e l H., W n u k W.: Uwalnianie lotnych substancji gazowych w zaleno ci od warunków utrzymania lisów polarnych (Alopex lagopus). Ann. UMCS, EE, XXII, 47, 351, O s a d c h u k L. V.: Cortisol production in fetal adrenals of the Silver Fox. Theriogenology., 47, , R e k i l ä T., H a r r i M., J a l k a n e n L., M o n o n en J.: Relationships between hyponeophagia and adrenal cortex function in farmed foxes. Physiol. Behav., 65, , W i e r z b i c k i H., P r z y s i e c k i P., G o r a j e w s k a E., F i l i s t ow i c z A.: Procesy adaptacyjne lisa polarnego w zmienionym rodowisku. Med. Wet., 8 (61), , SUMMARY The studies conducted on a polar fox farm aimed to show the influence of the environmental factors on the cortisol secretion. A group of young weaned foxes maintained at the farm constituted the control, while the experimental group consident of the foxes born and separated from mothers, kept in the closed chamber of different microclimatic conditions. The cortisol values in the foxes from the control group were higher (6.77 µg/dl) compared to those in the experimental animals (4.59 µg/dl). These values indicate different responses of the foxes under investigation.

WPŁYW RÓŻNYCH WARUNKÓW UTRZYMANIA LISÓW NIEBIESKICH NA WYBRANE PARAMETRY HODOWLANE

WPŁYW RÓŻNYCH WARUNKÓW UTRZYMANIA LISÓW NIEBIESKICH NA WYBRANE PARAMETRY HODOWLANE FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 2007, Agric., Aliment., Pisc., Zootech. 259 (4), 121 126 Bożena NOWAKOWICZ-DĘBEK, Olga ONDRAŠOVIČOVÁ 1, Leon SABA, Wioletta WNUK,

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, SECTIO EE Katedra Hodowli Bydła Wydziału Biologii i Hodowli Zwierzt Akademii Rolniczej

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 57 SECTIO EE 2006 Zakład Metod Hodowlanych i Hodowli Zwierzt Futerkowych Wydział

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 39 SECTIO EE 2006 Katedra Etologii i Podstaw Technologii Produkcji Zwierzcej Wydziału

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 54 SECTIO EE 2006 Pracownia Biologii Rozrodu Katedry Higieny Zwierzt i rodowiska

Bardziej szczegółowo

Wstępne informacje o zachowaniu się lisów polarnych (Alopex lagopus L.) w warunkach fermowych

Wstępne informacje o zachowaniu się lisów polarnych (Alopex lagopus L.) w warunkach fermowych Wiadomości Zootechniczne, R. XLIV (), : -7 Wstępne informacje o zachowaniu się lisów polarnych (Alopex lagopus L.) w warunkach fermowych Andrzej Frindt, Andrzej Zoń, Paweł Bielański Szkoła Główna Gospodarstwa

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 5 SECTIO EE 2006 Instytut Nauk Rolniczych w Zamociu, Akademia Rolnicza w Lublinie

Bardziej szczegółowo

Aleksandra Górecka-Bruzda Mira Suwała Tadeusz Jezierski Zbigniew Jaworski. Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN, Zakład Zachowania się Zwierząt

Aleksandra Górecka-Bruzda Mira Suwała Tadeusz Jezierski Zbigniew Jaworski. Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN, Zakład Zachowania się Zwierząt Aleksandra Górecka-Bruzda Mira Suwała Tadeusz Jezierski Zbigniew Jaworski ZałoŜenia i cele projektu NCN 311 075 139 Behawioralne i fizjologiczne reakcje młodych koni podczas rutynowych zabiegów zootechnicznych

Bardziej szczegółowo

Wpływ typu zachowania samic lisa polarnego (Vulpes lagopus) na wyniki użytkowości reprodukcyjnej

Wpływ typu zachowania samic lisa polarnego (Vulpes lagopus) na wyniki użytkowości reprodukcyjnej Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, t. 8 (2012), nr 3, 55-62 Wpływ typu zachowania samic lisa polarnego (Vulpes lagopus) na wyniki użytkowości reprodukcyjnej Elżbieta Gorajewska 1,

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 8 SECTIO EE 2006 Katedra Zoohigieny i Profilaktyki Weterynaryjnej Wydziału Rolniczego

Bardziej szczegółowo

Depresja inbredowa vs. Heterozja

Depresja inbredowa vs. Heterozja Depresja inbredowa vs. Heterozja Depresja inbredowa Depresja inbredowa moe pojawi si w populacji, w której zachodz kojarzenia w pokrewiestwie i jest konsekwencj wzrostu homozygotycznoci wynikajcego z tego

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 34 SECTIO EE 2006 Zakład Produkcji Zwierzcej, Wydział Biologiczno-Rolniczy Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

WPŁYW REAKCJI STRESOWYCH KRÓLIKÓW NA WSKAŹNIKI FIZJOLOGICZNE, ETOLOGICZNE I PRODUKCYJNE,

WPŁYW REAKCJI STRESOWYCH KRÓLIKÓW NA WSKAŹNIKI FIZJOLOGICZNE, ETOLOGICZNE I PRODUKCYJNE, Streszczenie rozprawy doktorskiej mgr inż. Katarzyny Piechockiej-Warzecha pt.: WPŁYW REAKCJI STRESOWYCH KRÓLIKÓW NA WSKAŹNIKI FIZJOLOGICZNE, ETOLOGICZNE I PRODUKCYJNE, wykonanej pod kierunkiem: Dr hab.

Bardziej szczegółowo

Wpływ liczby wi w kojcu na ich zachowanie si w pocztkowym okresie tuczu

Wpływ liczby wi w kojcu na ich zachowanie si w pocztkowym okresie tuczu A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 23 SECTIO EE 06 Zakład Produkcji Zwierzcej, Wydział Biologiczno-Rolniczy Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ

Bardziej szczegółowo

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 24 SECTIO EE 2006 Zakład Produkcji Zwierzcej, Wydział Biologiczno-Rolniczy Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

WYNIKI OCENY POKROJU LISÓW POLARNYCH NIEBIESKICH NA WYBRANYCH FERMACH ZWIERZĄT FUTERKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM

WYNIKI OCENY POKROJU LISÓW POLARNYCH NIEBIESKICH NA WYBRANYCH FERMACH ZWIERZĄT FUTERKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JĘDRZEJA ŚNIADECKICH W BYDGOSZCZY ZESZYTY NAUKOWE NR 5 ZOOTECHNIKA (009) 1-11 WYNIKI OCENY POKROJU LISÓW POLARNYCH NIEBIESKICH NA WYBRANYCH FERMACH ZWIERZĄT

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 13 SECTIO EE 2006 Instytut Nauk Rolniczych w Zamociu, Akademia Rolnicza w Lublinie

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 56 SECTIO EE 2006 Zakład Metod Hodowlanych i Hodowli Zwierzt Futerkowych Wydział

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Warszawa, dnia 11 stycznia 2005 r. Nr 5

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Warszawa, dnia 11 stycznia 2005 r. Nr 5 DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 11 stycznia 2005 r. Nr 5 TREÂå: Poz.: ROZPORZÑDZENIA: 32 Ministra Ârodowiska z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie warunków hodowli i utrzymywania

Bardziej szczegółowo

POMIAR BIOKONCENTRACJI ZANIECZYSZCZEŃ W OCENIE SKAŻENIA ŚRODOWISKA, NARAŻENIA ORGANIZMÓW ORAZ PROGNOZOWANIU EKOLOGICZNYCH EFEKTÓW ZANIECZYSZCZEŃ

POMIAR BIOKONCENTRACJI ZANIECZYSZCZEŃ W OCENIE SKAŻENIA ŚRODOWISKA, NARAŻENIA ORGANIZMÓW ORAZ PROGNOZOWANIU EKOLOGICZNYCH EFEKTÓW ZANIECZYSZCZEŃ Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Elżbieta Bonda-Ostaszewska POMIAR BIOKONCENTRACJI ZANIECZYSZCZEŃ W OCENIE SKAŻENIA ŚRODOWISKA, NARAŻENIA ORGANIZMÓW ORAZ PROGNOZOWANIU EKOLOGICZNYCH EFEKTÓW ZANIECZYSZCZEŃ

Bardziej szczegółowo

ZNACZENIE PRAWIDŁOWEGO ODYWIANIA W ROZWOJU MŁODEGO ORGANIZMU

ZNACZENIE PRAWIDŁOWEGO ODYWIANIA W ROZWOJU MŁODEGO ORGANIZMU ZNACZENIE PRAWIDŁOWEGO ODYWIANIA W ROZWOJU MŁODEGO ORGANIZMU Tryb ycia współczesnego, młodego pokolenia nie sprzyja regularnemu odywianiu si. W tej sytuacji zapewnienie dzieciom i młodziey moliwoci regularnego

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXV (2) SECTIO EE 2007 Katedra Hodowli i Technologii Produkcji Trzody Chlewnej Akademii

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 25 SECTIO EE 2006 Katedra Etologii i Podstaw Technologii Produkcji Zwierzcej Wydziału

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI do e-booka pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy

SPIS TREŚCI do e-booka pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy SPIS TREŚCI do e-booka pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy Autor Andrzej Uzarczyk 1. Nadzór nad wyposażeniem pomiarowo-badawczym... 11 1.1. Kontrola metrologiczna wyposażenia pomiarowego...

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej zrealizowanego na podstawie decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr 3/2018, znak: ŻW.eoz.862.15.2.2018.ek

Bardziej szczegółowo

Ułatwianie startu młodym rolnikom

Ułatwianie startu młodym rolnikom Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) Ułatwianie startu młodym rolnikom Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju

Bardziej szczegółowo

Nadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005

Nadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005 Nadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005 Warszawa, maj 2006 Spis treci Wprowadzenie...3 Cz I Zbiorcze wykonanie budetów jednostek samorzdu terytorialnego...7 1. Cz operacyjna...7

Bardziej szczegółowo

Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner

Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner mgr Anna Machoń-Grecka Cytokiny i czynniki proangiogenne u pracowników zawodowo narażonych na oddziaływanie ołowiu i jego związków Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: prof. dr hab. n.

Bardziej szczegółowo

Poziom biopierwiastków w sierci koni czystej krwi arabskiej

Poziom biopierwiastków w sierci koni czystej krwi arabskiej A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 28 SECTIO EE 2006 Katedra Etologii i Podstaw Technologii Produkcji Zwierzcej Wydziału

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. LXI, 26 SECTIO DD 26 * Zakład Epizootiologii i Klinika Chorób Zakanych Instytutu Chorób

Bardziej szczegółowo

Dokumentacja obejmuje następujące części:

Dokumentacja obejmuje następujące części: Załącznik nr 6 WYMAGANIA, JAKIM POWINNA ODPOWIADAĆ DOKUMENTACJA NIEZBĘDNA DO OCENY SUBSTANCJI CZYNNEJ JAKĄ SĄ MIKROORGANIZMY, W TYM TAKŻE WIRUSY I GRZYBY, ZAWARTE W PRODUKCIE BIOBÓJCZYM Wymagania ogólne.

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 37 SECTIO EE 2006 Instytut Nauk Rolniczych w Zamociu Zakład Hodowli i Uytkowania

Bardziej szczegółowo

OCENA DOBORU RODKÓW TRANSPORTOWYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH W ASPEKCIE WYKORZYSTANIA ŁADOWNOCI. Stanisław Kokoszka, Stanisława Roczkowska-Chmaj

OCENA DOBORU RODKÓW TRANSPORTOWYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH W ASPEKCIE WYKORZYSTANIA ŁADOWNOCI. Stanisław Kokoszka, Stanisława Roczkowska-Chmaj Acta Sci. Pol., Technica Agraria 6(2) 2007, 15-21 OCENA DOBORU RODKÓW TRANSPORTOWYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH W ASPEKCIE WYKORZYSTANIA ŁADOWNOCI Stanisław Kokoszka, Stanisława Roczkowska-Chmaj Akademia

Bardziej szczegółowo

GMINA MSZANA DOLNA. charakterystyka demograficzna. opracowanie mgr Marek Nawieniak

GMINA MSZANA DOLNA. charakterystyka demograficzna. opracowanie mgr Marek Nawieniak GMINA MSZANA DOLNA charakterystyka demograficzna opracowanie mgr Marek Nawieniak WSTP Celem scharakteryzowania przemian społeczno gospodarczych, na terenie omawianej gminy wykorzystano materiały statystyczne

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W KRZYWIZNACH KRGOSŁUPA MCZYZN I KOBIET W POZYCJI SIEDZCEJ W ZALENOCI OD TYPU POSTAWY CIAŁA WSTP

ZMIANY W KRZYWIZNACH KRGOSŁUPA MCZYZN I KOBIET W POZYCJI SIEDZCEJ W ZALENOCI OD TYPU POSTAWY CIAŁA WSTP Elbieta CHLEBICKA Agnieszka GUZIK Wincenty LIWA Politechnika Wrocławska ZMIANY W KRZYWIZNACH KRGOSŁUPA MCZYZN I KOBIET W POZYCJI SIEDZCEJ W ZALENOCI OD TYPU POSTAWY CIAŁA WSTP siedzca, która jest przyjmowana

Bardziej szczegółowo

WARUNKI GOSPODAROWANIA I UDZIAŁ RÓNEGO RODZAJU RODKÓW TRANSPORTOWYCH W PRZEWOZACH A ROCZNE KOSZTY TRANSPORTU W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH

WARUNKI GOSPODAROWANIA I UDZIAŁ RÓNEGO RODZAJU RODKÓW TRANSPORTOWYCH W PRZEWOZACH A ROCZNE KOSZTY TRANSPORTU W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH Acta Sci. Pol., Technica Agraria 5(2) 2006, 23-30 WARUNKI GOSPODAROWANIA I UDZIAŁ RÓNEGO RODZAJU RODKÓW TRANSPORTOWYCH W PRZEWOZACH A ROCZNE KOSZTY TRANSPORTU W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH Stanisław Kokoszka,

Bardziej szczegółowo

Nauka Przyroda Technologie

Nauka Przyroda Technologie Nauka Przyroda Technologie ISSN - http://www.npt.up-poznan.net Dział: Zootechnika Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 0 Tom Zeszyt SŁAWOMIR NOWICKI, ZBIGNIEW NAWROCKI, MARCIN KORCZYŃSKI,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA

WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA Tadeusz Głuski Katedra Melioracji i Budownictwa Rolniczego, Akademia Rolnicza w Lublinie

Bardziej szczegółowo

Program ekologicznego w Gimnazjum w Zamieniu opracowała Beata Walas nauczyciel biologii i chemii

Program ekologicznego w Gimnazjum w Zamieniu opracowała Beata Walas nauczyciel biologii i chemii Program ekologicznego w Gimnazjum w Zamieniu opracowała Beata Walas nauczyciel biologii i chemii WSTĘP Kształtowanie właściwego stosunku do przyrody, wyrabianie nawyków umiejętnego jej chronienia, wymaga

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej zrealizowanego na podstawie decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr 10/2016, znak: ŻWeoz/ek-8628-30/2016(1748),

Bardziej szczegółowo

OCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ

OCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ ASSESSMENT OF POTENTIAL FOR ZŁOTNICKA SPOTTED PIG BREEDING IN ORGANIC FARMS OCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ PSTREJ W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Janusz Tomasz Buczyński (1),

Bardziej szczegółowo

Poziom stresu wskaźnikiem dobrostanu zwierząt

Poziom stresu wskaźnikiem dobrostanu zwierząt Wiadomości Zootechniczne, R. LII (2014), 2: 36 42 Poziom stresu wskaźnikiem dobrostanu zwierząt Joanna Marć-Pieńkowska 1, Paulina Topolińska 1, Katarzyna Mitura 2 Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka

INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka Profil metaboliczny osocza krwi i wartość biologiczna mleka krów w gospodarstwach ekologicznych Praca

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY II

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY II DZIAŁ I wiat zwierzt bezkrgowych PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY II NUMER I TEMAT LEKCJI (KORELACJA ZE CIEK EDUKACYJN) WYMAGANIA PODSTAWOWE OCENA DOPUSZCZAJCA UCZE: WYMAGANIA PODSTAWOWE

Bardziej szczegółowo

Kupony rabatowe jako forma promocji w rodowisku studenckim na przykładzie kursów jzykowych

Kupony rabatowe jako forma promocji w rodowisku studenckim na przykładzie kursów jzykowych Kupony rabatowe jako forma promocji w rodowisku studenckim na przykładzie kursów jzykowych rodowisko studenckie stanowi specyficzn grup młodych konsumentów, którzy s otwarci na nowe dowiadczenia. Ci młodzi

Bardziej szczegółowo

Streszczenie. Słowa kluczowe: towary paczkowane, statystyczna analiza procesu SPC

Streszczenie. Słowa kluczowe: towary paczkowane, statystyczna analiza procesu SPC Waldemar Samociuk Katedra Podstaw Techniki Akademia Rolnicza w Lublinie MONITOROWANIE PROCESU WAśENIA ZA POMOCĄ KART KONTROLNYCH Streszczenie Przedstawiono przykład analizy procesu pakowania. Ocenę procesu

Bardziej szczegółowo

Wpływ rodzaju obróbki termicznej na zmiany tekstury marchwi

Wpływ rodzaju obróbki termicznej na zmiany tekstury marchwi Agnieszka Wierzbicka, Elbieta Biller, Andrzej Półtorak Zakład Techniki w ywieniu, Wydział Nauk o ywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wpływ rodzaju obróbki

Bardziej szczegółowo

METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII

METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII METODY STATYSTYCZE W BIOLOGII 1. Wykład wstępny. Populacje i próby danych 3. Testowanie hipotez i estymacja parametrów 4. Planowanie eksperymentów biologicznych 5. ajczęściej wykorzystywane testy statystyczne

Bardziej szczegółowo

HODOWLA I CHÓW ZWIERZĄT FUTERKOWYCH

HODOWLA I CHÓW ZWIERZĄT FUTERKOWYCH Polski Związek Hodowców i Producentów Zwierząt Futerkowych Dział specjalny produkcji rolnej HODOWLA I CHÓW ZWIERZĄT FUTERKOWYCH Miejsce w polskim rolnictwie Polscy hodowcy zwierząt futerkowych zajmują

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MARIA

Bardziej szczegółowo

Fermowy chów w zwierząt futerkowych w świetle przepisów ochrony środowiska KONFERENCJA SZKOLENIOWA BOGUCHWAŁA 2007

Fermowy chów w zwierząt futerkowych w świetle przepisów ochrony środowiska KONFERENCJA SZKOLENIOWA BOGUCHWAŁA 2007 Fermowy chów w zwierząt futerkowych w świetle przepisów ochrony środowiska KONFERENCJA SZKOLENIOWA BOGUCHWAŁA 2007 Fermowy chów w zwierząt t futerkowych : Wymogi inwestycyjne Kiedy obowiązek opracowania

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 20 SECTIO EE 2006 Katedra Hodowli i Technologii Produkcji Trzody Chlewnej Wydziału

Bardziej szczegółowo

Wielkoprzemysłowe fermy zwierząt w Polsce

Wielkoprzemysłowe fermy zwierząt w Polsce Wielkoprzemysłowe fermy zwierząt w Polsce Jakub Skorupski Federacja Zielonych GAJA IAF SEMINAR, Warszawa, MRiRW, 06.12.2013" Definicje Fermy przemysłowe instalacje wymagające uzyskania POZWOLENIA ZINTEGROWANEGO,

Bardziej szczegółowo

Izolacja Anteny szerokopasmowe i wskopasmowe

Izolacja Anteny szerokopasmowe i wskopasmowe Izolacja Anteny szerokopasmowe i wskopasmowe W literaturze technicznej mona znale róne opinie, na temat okrelenia, kiedy antena moe zosta nazwana szerokopasmow. Niektórzy producenci nazywaj anten szerokopasmow

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej zrealizowanego na podstawie decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr 43/2015, znak: ŻWeoz/ek-8628-62/2015(3181),

Bardziej szczegółowo

Exposure assessment of mercury emissions

Exposure assessment of mercury emissions Monitoring and Analityka Zanieczyszczen Srodowiska Substance Flow of Mercury in Europe Prof. dr hab. inz. Jozef PACYNA M.Sc. Kyrre SUNDSETH Perform a litterature review on natural and anthropogenic emission

Bardziej szczegółowo

Dyrektywa 98/79/WE WYKAZ POLSKICH NORM ZHARMONIZOWANYCH DYREKTYW A 98/79/W E. Monitor Polski Nr 76 6194 Poz. 746

Dyrektywa 98/79/WE WYKAZ POLSKICH NORM ZHARMONIZOWANYCH DYREKTYW A 98/79/W E. Monitor Polski Nr 76 6194 Poz. 746 Dyrektywa 98/79/WE WYKAZ POLSKICH NORM ZHARMONIZOWANYCH DYREKTYW A 98/79/W E Polskie Normy opublikowane do 30.06.2011 Wykaz norm z dyrektywy znajduje si równie na www.pkn.pl Na podstawie publikacji w Dzienniku

Bardziej szczegółowo

BADANIA TOKSYCZNOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ ORGANIZMÓW WODNYCH (PN -90/C-04610/01;03;05)

BADANIA TOKSYCZNOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ ORGANIZMÓW WODNYCH (PN -90/C-04610/01;03;05) BADANIA TOKSYCZNOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ ORGANIZMÓW WODNYCH (PN -90/C-04610/01;03;05) Magdalena Retkiewicz 26.03.2014 ZANIECZYSZCZENIA WÓD Zanieczyszczenie wód niekorzystne zmiany właściwości fizycznych, chemicznych

Bardziej szczegółowo

Rozprawy Naukowe i Monogra e Treatises and Monographs Eugeniusz Koda

Rozprawy Naukowe i Monogra e Treatises and Monographs Eugeniusz Koda Rozprawy Naukowe i Monogra e Treatises and Monographs Eugeniusz Koda SGGW w Warszawie Katedra Geoin ynierii Stateczno rekultywowanych sk adowisk odpadów i migracja zanieczyszcze przy wykorzystaniu metody

Bardziej szczegółowo

Ustawa o ochronie zwierząt

Ustawa o ochronie zwierząt ZWIERZĘTA DOŚWIADCZALNE PRZEJAWIAJĄCE SZKODLIWY FENOTYP TEORIA I PRAKTYKA Marta Gajewska Zakład Genetyki Pracownia Hodowli Zwierząt Laboratoryjnych Ustawa o ochronie zwierząt Art. 1.1 Zwierzę, jako istota

Bardziej szczegółowo

Ocena kształtu wydziele grafitu w eliwie sferoidalnym metod ATD

Ocena kształtu wydziele grafitu w eliwie sferoidalnym metod ATD AMME 2003 12th Ocena kształtu wydziele grafitu w eliwie sferoidalnym metod ATD M. Stawarz, J. Szajnar Zakład Odlewnictwa, Instytut Materiałów Inynierskich i Biomedycznych Wydział Mechaniczny Technologiczny,

Bardziej szczegółowo

Czy pozostawiać cielę z krową?

Czy pozostawiać cielę z krową? https://www. Czy pozostawiać cielę z krową? Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 3 lipca 2018 W dobie egzekwowania praw zwierząt słyszy się głosy krytyki odnośnie wczesnego odsadzania cieląt

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXIV, 11 SECTIO EE 2006 Katedra Hodowli Bydła Wydziału Biologii i Hodowli Zwierzt Akademii

Bardziej szczegółowo

Budowa hali magazynowo-serwisowej wraz z budynkiem oraz towarzyszc infrastruktur w Łaziskach Górnych przy ul. wierczewskiego.

Budowa hali magazynowo-serwisowej wraz z budynkiem oraz towarzyszc infrastruktur w Łaziskach Górnych przy ul. wierczewskiego. Załcznik nr 1 do Decyzji Burmistrza Miasta Łaziska Górne z dnia 29.05.2008r. nr WO.2-U/08 o rodowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacje przedsiwzicia. Budowa hali magazynowo-serwisowej wraz z budynkiem

Bardziej szczegółowo

METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII

METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII 1. Wykład wstępny 2. Populacje i próby danych 3. Testowanie hipotez i estymacja parametrów 4. Planowanie eksperymentów biologicznych 5. Najczęściej wykorzystywane testy statystyczne

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Wdrożenia produktów prozdrowotnych na fermach drobiu w Katowicach i Somoninie

Wdrożenia produktów prozdrowotnych na fermach drobiu w Katowicach i Somoninie Wdrożenia produktów prozdrowotnych na fermach drobiu w Katowicach i Somoninie Ferma Katowice, Roweckiego 57/Brojler rasy Ross 308 Ferma Katowice, Roweckiego 57/Brojler rasy Ross 308 Opis: Kurnik 1: 20

Bardziej szczegółowo

Fizjologia, biochemia

Fizjologia, biochemia 50 Fizjologia, biochemia sportu Krioterapia powoduje lepszą krążeniową i metaboliczną tolerancję oraz opóźnia narastanie zmęczenia w trakcie wykonywania pracy mięśniowej przez zawodników sportów wytrzymałościowych.

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA

WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol METODA NAUKOWA (1) problem badawczy (2) hipoteza (4) analiza danych (3) eksperyment (5) wniosek: potwierzenie

Bardziej szczegółowo

Podstawy prawne Zasady zwalczania Etapy uwalniania stad Stopień realizacji, dane statystyczne i plany realizacji Napotkane problemy

Podstawy prawne Zasady zwalczania Etapy uwalniania stad Stopień realizacji, dane statystyczne i plany realizacji Napotkane problemy Podstawy prawne Zasady zwalczania Etapy uwalniania stad Stopień realizacji, dane statystyczne i plany realizacji Napotkane problemy Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu

Bardziej szczegółowo

Inwentaryzacja wielkości populacji norek, lisów pospolitych, lisów polarnych, jenotów i tchórzy utrzymywanych na polskich fermach*

Inwentaryzacja wielkości populacji norek, lisów pospolitych, lisów polarnych, jenotów i tchórzy utrzymywanych na polskich fermach* Inwentaryzacja wielkości populacji zwierząt futerkowych na polskich fermach Wiadomości Zootechniczne, R. LII (2014), 1: 3 10 Inwentaryzacja wielkości populacji norek, lisów pospolitych, lisów polarnych,

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXV (2) SECTIO EE 27 Katedra Ekologii i Hodowli Zwierzt Łownych Akademii Rolniczej w Lublinie

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School

Bardziej szczegółowo

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XXV (2) SECTIO EE 2007 Katedra Hodowli Owiec i Kóz Akademii Rolniczej w Lublinie ul. Akademicka

Bardziej szczegółowo

Ł Ę Ę ź Ń Ą Ę Ó Ł Ą Ą Ś ć ć ć ć ź Ą Ę Ę Ę Ę ź Ę Ę Ą Ę ć ć ź Ą Ę ć Ł ź ć Ę ć ć Ę Ą ć Ń ć Ę Ś Ś ć Ę Ę Ę Ę Ń ź Ę Ę Ą ź ź ć Ż Ś ź Ń ź ź ź ź ć ź ć ź Ł Ś ć Ł Ę Ę ź Ń Ą Ę ź Ę Ł Ł Ł Ł Ł Ę ć Ń Ę Ń Ę Ł Ł Ł Ł Ł

Bardziej szczegółowo

marketinginformacja Diagnostyka weterynaryjna Szybkie testy dla rolnictwa +++ dostępne w SalesPlusie +++

marketinginformacja Diagnostyka weterynaryjna Szybkie testy dla rolnictwa +++ dostępne w SalesPlusie +++ marketinginformacja Data 24.10.2014 Numer Autor MI_FS_13_2014_Testy weterynaryjne Philipp Peters Diagnostyka weterynaryjna Szybkie testy dla rolnictwa +++ dostępne w SalesPlusie +++ Dzięki szybkim testom

Bardziej szczegółowo

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data 1. Struktura organizmu i funkcje, jakim ona służy ( komórki,

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 4 i 5 OCENA EKOTOKSYCZNOŚCI TEORIA Chemia zanieczyszczeń środowiska

Bardziej szczegółowo

Roman SZYMECZKO, Anna PIOTROWSKA, Joanna BŁASZYK, Monika BOGUSŁAWSKA-TRYK, Katarzyna BURLIKOWSKA ORIGINAL PAPER

Roman SZYMECZKO, Anna PIOTROWSKA, Joanna BŁASZYK, Monika BOGUSŁAWSKA-TRYK, Katarzyna BURLIKOWSKA ORIGINAL PAPER ORIGINAL PAPER EFFECT OF THE NUMBER OF REARING KITS ON SELECTED PARAMETERS IN BLOOD OF POLAR FOXES FEMALE WPŁYW LICZBY ODCHOWYWANYCH SZ CZENIĄT NA WYBRANE WSKAŹNIKI KRWI LISIC POLARNYCH Roman SZYMECZKO,

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. XXVI (2) SECTIO EE 2008 Katedra Higieny Zwierząt i Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin,

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ. TEMAT: Zagroenia zdrowia ludzi i zwierzt we współczesnym wiecie.

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ. TEMAT: Zagroenia zdrowia ludzi i zwierzt we współczesnym wiecie. Boena Woniak Nauczyciel biologii w Gimnazjum Nr 1 w Konstantynowie Łódzkim SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ TEMAT: Zagroenia zdrowia ludzi i zwierzt we współczesnym

Bardziej szczegółowo

Elementarna statystyka Dwie próby: porównanie dwóch proporcji (Two-sample problem: comparing two proportions)

Elementarna statystyka Dwie próby: porównanie dwóch proporcji (Two-sample problem: comparing two proportions) Elementarna statystyka Dwie próby: porównanie dwóch proporcji (Two-sample problem: comparing two proportions) Alexander Bendikov Uniwersytet Wrocªawski 25 maja 2016 Elementarna statystyka Dwie próby: porównanie

Bardziej szczegółowo

Plan prezentacji. 1. Dziczyzna aspekt biologiczny, gospodarczy i żywnościowy chowu zwierząt jeleniowatych.

Plan prezentacji. 1. Dziczyzna aspekt biologiczny, gospodarczy i żywnościowy chowu zwierząt jeleniowatych. Plan prezentacji 1. Dziczyzna aspekt biologiczny, gospodarczy i żywnościowy chowu zwierząt jeleniowatych. 2. Badania w zakresie ekologicznego chowu zwierząt jeleniowatych. 3. Dziczyzna wybrane problemy

Bardziej szczegółowo

Czynniki kształtujące dobrostan ryb oraz ich wpływ na parametry jakościowe produktu

Czynniki kształtujące dobrostan ryb oraz ich wpływ na parametry jakościowe produktu TRAFOON project is funded by the European Community's Seventh Framework Programme (FP7/2007-2013) under grant agreement no. 613912 Czynniki kształtujące dobrostan ryb oraz ich wpływ na parametry jakościowe

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 30 kwietnia 2012 r. Poz. 468 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI. z dnia 10 kwietnia 2012 r.

Warszawa, dnia 30 kwietnia 2012 r. Poz. 468 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI. z dnia 10 kwietnia 2012 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 kwietnia 2012 r. Poz. 468 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 10 kwietnia 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przeprowadzania badań

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 3. Poznanie sposobów i typów hodowli komórek i tkanek zwierzęcych oraz metodyki pracy w warunkach sterylnych.

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 3. Poznanie sposobów i typów hodowli komórek i tkanek zwierzęcych oraz metodyki pracy w warunkach sterylnych. Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. HODOWLE KOMÓREK I TKANEK CELL AND TISSUE CULTURE Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator dr Anna Barbasz Zespół dydaktyczny dr Anna Barbasz

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Analysis of food

KARTA KURSU. Analysis of food KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Analiza żywności Analysis of food Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator dr Apolonia Sieprawska Zespół dydaktyczny Opis kursu (cele kształcenia) Celem wykładów jest zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Wymierne korzyci wynikajce z analizy procesów

Wymierne korzyci wynikajce z analizy procesów Wymierne korzyci wynikajce z analizy procesów Analiza procesu jest narzdziem do osignicia wyszej efektywnoci organizacji (midzy innymi). Wymaga ona zbudowania modelu procesu biznesowego bdcego opisem funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC

PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Koch 1835 1. Systematyka Królestwo: Typ: Podtyp Gromada: Podgromada Rząd: Rodzina: Rodzaj: Gatunek: Animalia Arthropoda Chelicerata Arachnida Acari Trombidiformes

Bardziej szczegółowo

Wymagania z biologii dla klasy VII. Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej):

Wymagania z biologii dla klasy VII. Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej): Wymagania z biologii dla klasy VII Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej): Podstawowe (na ocenę dopuszczającą i dostateczną): I. Biologia

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KSZTAŁCENIA INSTRUKTORÓW

PROGRAM KSZTAŁCENIA INSTRUKTORÓW PROGRAM KSZTAŁCENIA INSTRUKTORÓW w dyscyplinie UNIHOKEJ Toruński Związek Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Lipiec 2014 l. Cele i zadania; - zapoznanie uczestników z teoretycznymi, metodycznymi i

Bardziej szczegółowo

KARTA OCENY JEDNOSTKI NAUKOWEJ

KARTA OCENY JEDNOSTKI NAUKOWEJ ZAŁACZNIK nr 2 KARTA OCENY JEDNOSTKI NAUKOWEJ Cz A dla dyscyplin: nauki humanistyczne i społeczne Zespół roboczy Komisji Bada na Rzecz Rozwoju... NAZWA JEDNOSTKI I. WYNIKI DZIAŁALNOCI NAUKOWEJ 1. Publikacje

Bardziej szczegółowo

TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności

TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności psychofizycznej oraz usprawnienie procesów życiowych własnego

Bardziej szczegółowo

Geoportal monitoringu środowiska województwa lubelskiego, jako forma informowania społeczeństwa o stanie środowiska w województwie

Geoportal monitoringu środowiska województwa lubelskiego, jako forma informowania społeczeństwa o stanie środowiska w województwie Geoportal monitoringu środowiska województwa lubelskiego, jako forma informowania społeczeństwa o stanie środowiska w województwie WIOŚ LUBLIN Joanna Śluz Łukasz Prażmo Państwowy Monitoring Środowiska

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Pakiety statystyczne - Wykªad 8

Pakiety statystyczne - Wykªad 8 Pakiety statystyczne - Wykªad 8 Tomasz Suchocki Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocªawiu Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierz t Plan wykªadu Analiza wariancji 1. Rys historyczny 2. Podstawy teoretyczne

Bardziej szczegółowo