Historia malarstwa cz1

Transkrypt

1 Historia malarstwa cz1

2 Malarstwo prehistoryczne zostało odkryte właściwie dopiero w XIX wieku (np. Altamira), a najbardziej istotne odkrycia pochodzą z XX wieku np. jaskinia Lascaux (1940). Najczęstszym tematem malowideł prehistorycznych są zwierzęta i postaci ludzkie, składające się m.in. w sceny polowao. Malowidła te urzekają swoją siłą i naturalizmem ale jedynie w przypadku zwierząt: postaci ludzkie są zazwyczaj bardzo uproszczone i zgeometryzowane. Podłożem dla malarstwa była skała jaskio, na której prostymi farbami z pigmentów i gliny zarysowywano kontury obiektów, a czasem wypełniano je ziemistymi barwami. Farby nanoszono rękoma, za pomocą mchu, a czasami pryskano barwnikiem z wydrążonych kości.

3 Grota Lascaux składa się z szeregu pomieszczeń, a centralne, z którego rozchodzą się drogi do następnych, nazywane jest Wielką Salą Byków czy też Rotundą Byków. Środkową część malowidła pokrywającego jej ściany stanowi kompozycja przedstawiająca konia, byka i rena. Ogromny cętkowany byk o prostych rogach, wsparty na potężnych nogach, widoczny jest najgłębiej. Jego sylwetkę częściowo przykrywa postać rdzawego rena o wspaniale wydobytych kształtach. Dołem ukazane zostały niewielkie brunatne konie. Wszystkie zwierzęta ukazane są w ruchu, a dynamika tego przedstawienia jest efektem aktu twórczego niewątpliwie utalentowanego artysty.

4

5 Malowidła Bizon - Altamira Hiszpania

6 Malowidła Chauvet Francja - leopard

7 Mezopotamia Mozaiki wielobarwna szkliwiona cegła i ceramika oraz freski. Uproszczone formy w kompozycjach pasowych

8 Sztandar z Ur - zabytek sztuki sumeryjskiej, ( p.n.e.), znaleziony w jednym z Grobów Królewskich z Ur (The British Museum). Jest to drewniana skrzynia, pokryta z czterech stron mozaiką z muszli i lazurytem. Mierzy ok. 20 cm wysokości i ok. 50 cm długości.

9 Po jednej stronie przedmiotu przedstawione zostało życie ludności w czasie pokoju. Widać tu przygotowania do uczty w trzech pasach kompozycji. Siedzi na tronie, zwrócony ku siedzącym dostojnikom. Wszyscy trzymają w rękach puchary, a czas umila im harfista i kobieta będąca śpiewaczką lub tancerką. W niższych rejestrach ludzie króla prowadzą zdobyte zwierzęta i niosą łupy, których obfitość unaocznia wagę zwycięstwa.

10 Po drugiej stronie uwieczniono czas wojny, a więc rydwany z oszczepnikami, wojowników, jak też pokonanych jeńców. W najwyższym pasie przedstawiono samego króla. Zwycięski władca, wyższy niż inne postacie, zsiadł ze stojącego za nim rydwanu, by obejrzeć przyprowadzonych przed jego oblicze jeńców. Są oni nadzy, poranieni, nie mogą uciec, bo strzegą ich królewscy wojownicy. W dwu niższych pasach przedstawione zostały wydarzenia, które doprowadziły do zwycięstwa: krocząca do walki piechota chwyta i zabija wrogów, pędzące rydwany tratują ciała poległych.

11 Brama Isztar to monumentalna brama w starożytnym Babilonie, wzniesiona za panowania Nabuchodonozora II, który panował w l p.n.e. i poświęcona była bogini Isztar. Była ona północną bramą miasta, otwierającą tzw. drogę procesyjną, która ciągnęła się aż do świątyni Marduka. Obiekt tworzyły w zasadzie dwie bramy połączone przejściem, czyli był to tzw. obiekt bramny, składający się z czterech wież na planie kwadratu. Brama Isztar oblicowana była glazurowaną cegłą w kolorze niebieskim. Na tym tle, widoczne jako dekoracja, rozmieszczone były wyobrażenia 575 zwierząt, które symbolizowały poszczególne bóstwa: smoki Marduka, byki Adada i lwy Isztar. Te reliefowe wyobrażenia zwierząt, które były wymodelowanymi cegłami glazurowanymi, miały określone barwy (żółte, zielone, białe i czerwone). Same drzwi bramy i sklepienie były wykonane z drzewa cedrowego. Najstarsza część bramy, znajdująca się na samym dole, i która z czasem została zakryta przez podnoszący się poziom drogi, wykonana była ze zwykłej cegły palonej. Rekonstrukcja w Berlińskich Muzeach Państwowych ( Muzeum Pergameńskie).

12

13 Egipt Malarstwo ścienne wewnątrz grobowców. Tematyka głównie religijna, życie codzienne. Kanon przedstawienia postaci oraz półprofil. Kompozycje pasowe

14 Polowanie na dzikie ptactwo Malowidło z grobu Menny (Teby) pisarza i urzędnika w królewskich dobrach Totmesa IV. Menna z rodziną poluje na ptactwo wodne. Ginące ptaki są magiczno-poetyckim symbolem pokonanych demonów. Dwie ryby unoszące się w górze wodnej to Tilapia, symbol duszy zmarłego. Na uwagę zasługuje pełna wdzięku naga postać córki Menny, która pochyla się z łodzi, zbierając nenufary.

15 Muzykantki / Tancerka i dwie muzykantki. (ok p.n.e.) Malowidło w grobie Nachta (Teby) Spokój muzykujących dziewcząt kontrastuje z gibkimi ruchami tancerki, której ciało jest odsłonięte i ozdobione biżuterią, zgodnie z obyczajem zabaw w okresie XVIII dynastii

16 Dwie Tancerki Fragment malowideł ze sławnego grobu Nebamona ilustruje ucztę podczas pięknego święta Doliny, ku czci bogów, zmarłych, a także pozostających przy życiu krewnych i przyjaciół. Postacie dwu tancerek są świadectwem wyzwolenia artysty z więzów konwencji. Twarze dwu muzykantek przedstawione zostały z przodu, co jest wyjątkiem w dziejach malarstwa egipskiego.

17 Płaczki z grobowca Ramzesa III w Tebach

18 Gęsi z Meidum (ok roku p.n.e.) Fragment sławnego fryzu Gęsi z Meidum datowany na początek IV dynastii jest jednym z pierwszych malowideł ściennych Starego Państwa. Obok bieli i czerni dzieło wprowadza gamę kolorów o wyszukanych odcieniach. Artysta użył w nim barwników w stanie naturalnym: tlenku żelaza dla czerni i odcieni brunatnych oraz malachitu i azurytu dla tonów zielonkawych i niebieskich. Wyjątkowa precyzja przedstawienia pozwala szczegółowo badać gęś nilową jak gdyby była to ilustracja w podręczniku zoologii.

19 Antyk (400 p.n.e. 400 n.e.) przyniósł udoskonalenie technik malarskich. Pojawiły się też małe szczoteczki z włosia służące do nanoszenia farby, czyli pędzle. Jednak niewiele z ówczesnych dzieł pozostało do naszych czasów. Powstawały liczne obrazy dekoracyjne, przedstawiające bóstwa i herosów (także na rożnych naczyniach i przedmiotach użytkowych). Istnieją przesłanki świadczące o tym, że niektórzy myśliciele greccy rozważali malarską perspektywę.

20 MALARSWTO EGEJSKIE Malarstwo minojskie znajdowało się pod silnym wpływem malarstwa egipskiego zarówno pod względem tematyki jak i techniki wykonania. Tematycznie malarstwo minojskie to przedstawienia otaczającej artystę natury oraz sceny z życia dworu, uroczystości świeckie i religijne. Częstym tematem jest też ukazanie postaci ludzkiej lub zwierzęcej na tle pejzażu. Freski malowane na ścianach pałaców i domostw Krety wykonywane były techniką charakterystyczną dla tej wyspy. Podkład w stiuku modelowany był w płaski relief, a na nim wykonywano malowidło.

21 Delfiny Knossos

22 Minojskie freski z Tery - fresk bokserów - rybak

23 Damy dworu z Knossos Książę wśród lilii

24 Paryżanka -Knossos (ok.1700 r. p.n.e., wys.22cm) Wizerunek kobiety zwanej Paryżanką, jeden z najsłynniejszych fresków znalezionych w Knossos powstało niewątpliwie pod wpływem malarstwa egipskiego. Malowidło swoją nazwę zawdzięcza niezwykłemu wdziękowi i elegancji ukazanej kobiety. Postać Paryżanki ukazana została z profilu, obwiedziona jest grubym czarnym konturem podkreślającym kształt nosa i wydatne, umalowane usta. Nienaturalnie wielkie, podkreślone czarną kreską oczy należały zapewne do kanonu ówczesnej mody. Przedstawiona na malowidle kobieta ma wspaniałe, poskręcane w loki czarne włosy, a jeden kosmyk spada jej zalotnie na czoło. Widoczny jest jeszcze fragment bogato zdobionej sukni z głębokim dekoltem ukazującym zwyczajem kreteńskim obnażone piersi.

25 GRECJA Malarstwo wazowe o tematyce mitologicznej i społecznej (bitwy, zawody sportowe)

26 Styl geometryczny - styl dekoracji ceramiki, który charakteryzuje się powtarzającymi się wzorami geometrycznymi. Był bardzo popularny w Grecji przed VII wiekiem p.n.e.. Dekorowane naczynia prawie całkowicie pokrywano czarnym firnisem, pozostawiając jedynie pasy w kolorze gliny, które zdobiły powtarzające się koła lub meandry. W VIII wieku p.n.e. pojawiały się z rzadka sylwetki zwierząt i sceny figuralne.

27 STYL CZARNOFIGUROWY W VI w. p.n.e. wykształciła się technika czarnofigurowa. Na czerwonym tle naczynia malowano czarne sylwetki ludzi. Elementy szat, szczegóły anatomiczne podkreślano linią rytą i tylko niektóre drobne szczegóły postaci podmalowywano na biało, fioletowo lub purpurowo.

28 STYL CZERWONOFIGUROWY Około 530 roku p.n.e. w Atenach zaczęto stosować styl czerwonofigurowy. Sposób zdobienia waz uległ odwróceniu tym razem motyw pozostawiano w kolorze czerepu. Rysunek wewnętrzny postaci wykonywano pędzelkiem, co dawało malarzom większą swobodę twórczą (zaznaczanie rysów twarzy, ukazywanie ruchu), niż w przypadku techniki czarnofigurowej. Dekoracje, które powstawały w tym stylu osiągnęły najwyższy poziom artystyczny. Malarstwo wazowe zaczęło w Attyce zanikać pod koniec IV w. p.n.e.

29 RZYM Mozaiki, ścienne malarstwo naturalistyczne i iluzjonistyczne. Techniki: fresk i enkaustyka

30 Dekoracje ścian w pompejańskim Domu Wettiuszów. Pochodzą z drugiej połowy I wieku n.e. Piętrzyły się tu perspektywiczne obrazy przedstawiające ogromne prześwity, a w nich dalsze komnaty o uchylonych drzwiach i otwartych oknach, loggie, balkony i pergole.

31 Mozaika z domu Fauna, wykonana w I w. n.e., a przedstawiająca bitwę Aleksandra i Dariusza pod Issos, pozostaje po dziś dzień najsłynniejszym przykładem tej techniki.

32 Augusta znaleziony w wilii jego żony Liwii w Prima Porta koło Rzymu. W malarstwie, które miało charakter dekoracyjny, pojawił się ornament roślinny, wieńce kwiatów, motyw występujący na malowidłach ściennych, np. w willi Liwii.

33 Średniowiecze ( ) to czas gwałtownego rozwoju technik malarskich, głównie na desce: tempery, później oleju, a także fresku. Powszechna była tematyka religijna, na wschodzie Europy powstawały doskonałe ikony. Charakterystyczne dla średniowiecza jest hierarchiczne i idealistyczne przedstawianie postaci. Osoby ważniejsze są więc większe. Nie przywiązywano wielkiej wagi do realizmu anatomicznego, stąd liczne przekłamania w proporcjach ciała, "płaskośd" postaci i obrazu. Malarstwo uzupełniano chętnie złotem, wykładając złotymi płatkami powierzchnię malowanej deski. Pod koniec średniowiecza lub na początku renesansu pojawił się pejzaż.

34 Wczesne chrześcijaństwo Mozaiki i malarstwo ścienne w katakumbach

35

36

37 BIZANCJUM Ikony z uproszczoną formą, barwy o znaczeniu symbolicznym. Technika tempera na drewnie

38 Cappella Palatyna Jej ściany pokrywają przepiękne i barwne mozaiki przedstawiające historię biblijną (najbardziej wyeksponowaną postacią jest tutaj Chrystus Pantokrator).

39 Archanioł Michał XIV w. Konstantynopol

40 Cesarz Justynian I Wielki wśród dostojników

41 Cesarzowa Teodora i jej orszak

42 ROMANIZM W malarstwie ściennym romanizm realizował klasyczne tematy religijne, jak sceny z życia Chrystusa, i tematykę biblijną: historię stworzenia, Sąd Ostateczny itd. Tematy te były również podstawą malarstwa iluminacyjnego, ozdabiającego księgi liturgiczne i modlitewne. Stosowanie symboliki oraz roślinnych i geometrycznych motywów dekoracyjnych

43 Księga z Kells jest najznakomitszym okazem spośród całej grupy manuskryptów powstałych między końcem VI a początkiem IX wieku w klasztorach Irlandii, Szkocji i północnej Anglii oraz w klasztorach na kontynencie mających związki z Irlandią i Anglią.

44 Księga z Durrow z końca VII wieku (w zbiorach Trinity College Library w Dublinie) ozdobiona geometrycznymi ornamentami przypominającymi wyroby z metalu zdobione techniką komórkową. Na kartach poprzedzających Ewangelie umieszczono miniatury symbolizujące ewangelistów otoczone ramami z plecionki

45 GOTYK Malarstwo gotyckie ma swój wymiar techniczny i stylistyczny. W zakresie technik wykonawczych było ono realizowane jako malarstwo książkowe (iluminatorstwo), malarstwo na szkle (witrażownictwo), malarstwo ścienne (freski) i stanowiące rozwinięcie malarstwa ściennego malarstwo.

46

47

48

49

50 Renesans ( ) był epoką, która przyniosła malarstwu olbrzymią ilośd innowacji. Należy wśród nich wymienid przede wszystkim zeświecczenie sztuki, które pozwoliło na udoskonalenie portretu, pejzażu oraz pogłębienie psychologii i symboliki dzieł poza sferę religii. Renesans wprowadził swobodniejszą kolorystykę, ożywił drugi plan na obrazie i zamiłowanie do szczegółu. W tej epoce powstało również malarstwo olejne i upowszechniło się płótno, które to wynalazki umożliwiły delikatniejszy światłocieo i pogłębiony modelunek. Niezwykle istotne jest również wprowadzenie perspektywy pierwsze doświadczenia należały do Paolo Uccello, a perspektywę zbieżną wprowadził na obrazy Piero della Francesca. Renesansowa ideologia skłoniła wielu artystów do tworzenia studiów ciała ludzkiego (np. Leonardo da Vinci) oraz przyrody (np. Albrecht Durer); w tym okresie rozwinęła się również martwa natura. Można właściwie powiedzied, z wielką przesadą, że dopiero renesans jest czasem powstania malarstwa. Zaczęto znów malowad postacie w akcie. Również tematyka mitologiczna stała się bardzo popularna.we Włoszech ukształtowało się malarstwo portretowe. Portrety malowano na tle pejzaży, co jest potwierdzeniem silnego zwrotu malarstwa renesansowego ku naturze. Istotną nowością był wynalazek zbieżnej perspektywy geometrycznej, linearnej oraz powietrznej. Wprowadzono sfumato, a światło na obrazach jest lekko zamglone oraz wykorzystywany jest światłocieo.

51 Ostatnia wieczerza

52 Kaplica Sykstyńska fresk "Sąd Ostateczny".

53 Sandro Bottticelli - Primavera

54 Sandro Bottticelli - Narodziny Wenus

55 Szkoła ateńska

56

57 Wenus z Urbino

58 Giorgione, Koncert wiejski, 1508 Luwr, Paryż

59 Barok ( ). Malarstwo barokowe jest malarstwem wielkich form (płótna są często wielometrowej długości) o bogatej ornamentyce i potężnej, pełnej rozmachu aranżacji scen religijnych. Charakterystyczne dla baroku są świetliste przestrzenie i wielkie grupy dynamicznych postaci (El Greco). Malarze często sięgali do dramatycznych scen z mitologii i historii, jak porwania, rzezie i wojny. Z drugiej strony rozwijała się wtedy martwa natura, często akcentująca przemijanie ziemskich wartości poprzez umieszczanie na płótnie czaszek lub psujących się owoców. Malarze baroku podejmowali najczęściej tematykę religijną, mitologiczną, alegoryczną, historyczną i portretową. Popularnośd zaczęły zdobywad pejzaże, sceny rodzajowe i martwe natury. Stosowano chętnie światłocieo, bogatą symbolikę i efektowny iluzjonizm.

60 Michelangelo Merisi da Caravaggio Pojmanie Chrystusa, Zastosowanie przez Caravaggia techniki chiaroscuro, oświetlenie mimo braku widocznego źródła światła.

61 Michelangelo Merisi da Caravaggio Zaparcie się św. Piotra, około 1610.

62 Peter Paul Rubens Trzy gracje

63 Rembrandt Lekcja anatomii doktora Tulpa

64 Klasycyzm ( ). Chętnie sięgano do sprawdzonych w renesansie motywów antycznych. Przedstawiane wnętrza były surowe, obowiązywała ścisła perspektywa, a postaciami byli często wodzowie i bohaterowie paostwowi i mitologiczni. W epoce klasycyzmu unikano swobodnego światłocienia i rozmycia na rzecz wyraźnego kontrastu barwnego (Jacques-Louis David). Cechy: Statyczne oparte na układach pionowych. Kontur. Chłodny koloryt. Miękki światłocieo. Gładka faktura. Wzniosłośd.

65 Jacques Louis David - koronacja Napoleona

66 - Marata

67 Jean Auguste Dominicque Ingres - Napoleon na tronie

68 Jean Auguste Dominique Ingres - Wielka Odaliska

69 Marceli Bacciarelli - Stanisław August Poniatowski z klepsydra

70 Romantyzm Rewolucyjne wydarzenia na świecie zmieniły sztukę we wszystkich jej przejawach. Nadeszły czasy romantyzmu ( ). W malarstwie wyraził się on w zamaszystych pociągnięciach pędzla, burzliwej i dramatycznej tematyce oraz zaakcentowaniu osobowości artysty. Często powstawały wielkie ekspresyjne płótna dotyczące aktualnych wydarzeo politycznych (Eugene Delacroix) oraz udynamicznione pejzaże (jak u Turnera). Właśnie w romantyzmie tkwi zalążek przyszłego ekspresjonizmu. Malarstwo okresu romantyzmu jest niejednolite. Można wyróżnid jednak pewne cechy malarstwa tej epoki na podstawie czołowych, głównych i najbardziej znaczących artystów tego nurtu, takie jak bogaty koloryt, kontrastowy światłocieo, miękki modelunek, podkreślanie wartości fakturalnych płótna i dynamizowanie kompozycji.

71 Francisco Goya y Lucientes - Maja ubrana

72 Romantyzm Francisco Goya y Lucientes - Maja naga

73 Kolos (Panika)

74 Rozstrzelanie powstańców madryckich

75 Eugène Delacroix - Wolność wiodąca lud na barykady

76 Caspar David Friedrich Mnich nad brzegiem morza

77 Johann Heinrich Fűssli - Koszmar (Nocne mary)