ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE) prawo i praktyka

Transkrypt

1 ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE) prawo i praktyka

2 Podstawa prawna UE: Dyrektywa 2002/96/WE ws. w sprawie zuŝytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (Dyrektywa WEEE) Nowelizacja dyrektywy trwa od 2008 roku (przewidywane zakończenie prac pocz. 2012) PL: Ustawa o ZSEE z lipca 2005r. Nowelizacja ustawy ZSEE z listopada rozporządzeń wykonawczych do ustawy

3 definicje Sprzęt ZSEE urządzenie, którego prawidłowe działanie jest uzaleŝnione od dopływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz mogące słuŝyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowane do uŝytku przy napięciu elektrycznym nie przekraczającym V dla prądu przemiennego oraz V dla prądu stałego, zaliczone do grup sprzętu określonych w załączniku nr 1 do ustawy Z gospodarstw domowych i inny Uczestnicy rynku (np. zbierajacy, rejestr, wprowadzający vs logo) Procesy ( np. Wprowadzenie - data wydania z magazynu)

4 Grupy i rodzaje ZSEE 1. Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego, m.in Chłodziarki Pralki 2. Małogabarytowe AGD 3. Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny, m.in. Komputery duŝe 4. Sprzęt audiowizualny m.in.. Odbiorniki telewizyjne 5. Sprzęt oświetleniowy m.in.. Oprawy oświetleniowe Kompaktowe lampy fluorescencyjne 6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne 7. Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy 8. Wyroby medyczne 9. Przyrządy do nadzoru i kontroli 10. Automaty do wydawania

5 Przykładowy schemat procesów i celów celów duŝe AGD Selektywna Zbiórka 35% wprowadzenia ODZYSK min 80% USUWANIE Unieszkodliwianie max 20% PONOWNE UśYCIE RECYKLING 75% RECYKLING WŁAŚCIWY INNE SPOSOBY ODZYSKU np. ODZYSK ENERGII SPALANIE SKŁADOWANIE

6 ZBIERANIE PRZETWARZANIE (treatment) selekcja i segregacja oczyszczenie demontaŝ i pocięcie usunięcie szkodliwych substancji segregacja materiałów O D Z Y S K (recovery) Spalanie z odzyskiem energii RECYKLING Ponowne uŝycie

7 System ZSEE etapy procesu konsument czyszczenie, segregacja transport lokalny odseparowanie gazów i olejów punkt zbiórki (wstępna segregacja) transport rozbiórka, cięcie, rozdział demontaŝ strzępienie na frakcje PRZETWARZANIE ZBIÓRKA transport R E C Y K L I N G PONOWNE UśYCIE R E C Y K L I N G WŁAŚCIWY ODZYSK ENERGII ODZYSK Recykling)- forma odzysku, który polega na powtórnym przetwarzaniu materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu

8 Uczestnicy rynku ZSEE Wprowadzający sprzęt (producenci, importerzy takŝe wprowadzający internetowo ) Zbierający sprzęt (sklepy, gminy, przetwarzający, punkty skupu złomu, punkty serwisowe) Zakłady przetwarzania Recyklerzy (huty ) Prowadzący działalność w zakresie innych niŝ recykling procesów odzysku Organizacje odzysku ZSEE (powołane przez wprowadzających lub ich reprezentacje)

9 Główne obowiązki uczestników rynku ZSEE

10 Obowiązki wprowadzającego (producenci i importerzy) Umieszczanie numeru rejestrowego na dokumentach Informacja dla uŝytkowników + znak Organizacja i finansowanie zagospodarowania ZSEE Realizacja poziomów zbierania, odzysku i recyklingu Zapewnienie sieci zakładów przetwarzania Umowa z organizacją odzysku bądź wpłacenie zabezpieczenia finansowego Prowadzenie publicznych kampanii edukacyjnych Czasowe uwidacznianie kosztów gospodarowania odpadami w cenie sprzętu (KGO) Sprawozdawczość do GIOŚ

11 znaczną część obowiązków wprowadzający mogą zlecić organizacjom odzysku

12 Obowiązki organizacji odzysku Rejestracja w formule spółki akcyjnej Organizowanie i zarządzanie zbieraniem, przetwarzaniem, recyklingiem i unieszkodliwianiem Realizowanie obowiązków wprowadzających na podstawie umów Sprawozdania dla GIOŚ Publiczne kampanie edukacyjne

13 Obowiązki zbierającego ZSEE (gmina, sklep, serwis, punkt skupu złomu) Przyjmowanie zuŝytego sprzętu (sklepy: na zasadzie 1:1, serwisy: tylko przyjęty sprzęt nie nadający się do naprawy) Nieodpłatne przekazanie zebranego zuŝytego sprzętu do zakładu przetwarzania Czasowe informowanie osób kupujących sprzęt o wysokości kosztów gospodarowania odpadami, KGO (w przypadku gdy wprowadzający sprzęt przekazali im taką informację)

14 Obowiązki zakładu przetwarzania Dostosowanie zakładów do wymagań technicznych Usunięcie szkodliwych składników i materiałów Odpowiednie wyposaŝenie miejsca magazynowania i przetwarzania Przekazywanie odpadów przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w zakresie recyklingu bądź innego niŝ recykling procesu odzysku Wydawanie wprowadzającemu sprzęt zaświadczeń o zuŝytym sprzęcie, KPO Sporządzanie dla GIOŚ raportów o masie przyjętego sprzętu oraz rodzajach i masie odpadów powstałych z przetworzonego sprzętu

15 Obowiązki recyklerów Posiadanie waŝnej decyzji na gospodarowanie odpadami Wydawanie na wniosek prowadzącego zakład przetwarzania, zaświadczenia potwierdzającego recykling, lub inny sposób odzysku Sprawozdania do GIOŚ

16 Obowiązki uŝytkownika sprzętu Segregacja odpadów (zakaz łączenia z innym sprzętem) Oddanie zuŝytego sprzętu zbierającemu zuŝyty sprzęt Zakaz umieszczania zuŝytego sprzętu z innymi odpadami Ustawa (konkretnie): Rozdział 5 Obowiązki uŝytkownika sprzętu Art. 35. UŜytkownik sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych jest obowiązany do oddania zuŝytego sprzętu zbierającemu zuŝyty sprzęt. Art. 36. Zabrania się umieszczania zuŝytego sprzętu łącznie z innymi odpadami.

17 Obowiązki Inspekcji Ochrony Środowiska Prowadzenie rejestru i bazy danych Pobieranie opłat Wpis do rejestru wprowadzającego sprzęt podlega opłacie rejestrowej. Opłaty rocznej nie uiszcza się w roku, w którym została uiszczona opłata rejestrowa. Górne stawki opłaty rejestrowej i opłaty rocznej wynoszą 4000 zł, przy czym dla mikro-przedsiębiorców górna stawka opłaty rejestrowej i opłaty rocznej wynosi 300 zł. Sporządzanie raportów do Ministra Prowadzenie kontroli podmiotów Rozliczenie zabezpieczenia finansowego

18 Obowiązkowe poziomy zbiórki i przetwarzania 4 kg per capita = ok ton obliczane jako: 35% wprowadzonego sprzętu

19 Przykładowe daty w ustawie Sprawozdawczość dla GIOŚ: Do 15 marca za okres VII-XII oraz do 31 lipca za okres I-VI Wprowadzający: o ilości i masie wprowadzonego sprzętu; o masie ZSEE Zbierający: o masie zebranego i przekazanego do prowadzącego zakład przetwarzania ZSEE Zakład przetwarzania: o przetworzonym ZSEE Recykler: o odpadach pochodzących ze ZSEE Do 15 marca Wprowadzający: o osiągniętych poziomach zbierania; wykaz zakładów przetwarzania; sprawozdanie zawierające odrębnie informację dla poszczególnych grup sprzętu Do 10 marca za okres VII-XII oraz do 20 lipca za okres I-VI Zakład przetwarzania: zaświadczenie o ZSEE Do końca lutego za okres VII-XII oraz do 10 lipca za okres I-VI Recykler: zaświadczenie potwierdzające recykling Inne opłaty: Do końca marca opłata produktowa (wprowadzający) Do końca lutego opłata roczna za rejestr (wprowadzający)

20 Kary w ustawie ZSEE PienięŜne, np: od do zł za demontaŝ ZSEE poza zakładem przetwarzania od do zł za wprowadzanie do obrotu sprzętu bez wpisania się do rejestru od do zł za nie dopełnienie obowiązku organizowania i finansowania odbierania od zbierających Kara grzywny, np.: za nie składanie wniosku lub składanie nierzetelnych wniosków, zaświadczeń, sprawozdań; nie przyjmowanie ZSEE z gospodarstw domowych od zbierającego zuŝyty sprzęt albo przyjmowanie zuŝyty sprzęt odpłatnie

21 Główne dane o rynku (+excel file) Wprowadzenie Wprowadzenie Wprowadzenie kg kg kg 1 DuŜe AGD Małe AGD IT /telekom RTV Oświetlenie Narzędzia Zabawki i sport Sprz. Med Kontrola Automaty Razem

22 Główne dane o rynku zbiórka - z gospodarstw domowych i instytucji kg kg kg 1 DuŜe AGD Małe AGD IT /telekom RTV Oświetlenie Narzędzia Zabawki i sport Sprz. Med Kontrola Automaty Razem

23 Główne dane o rynku wprowadzenie na rynek (kg) łączna zbiórka (kg): per capita (kg) zbiórka vs wprowadzenie cel UE mieszkańcy (4 kg/osobę) ,71 4,9% ,48 10,0% ,85 24,3% ,81 25,5% ,97 33,7%

24 Organizacje odzysku 2008 ElektroEko AuraEko Biosystem ERP IT-Recykling CCR REWEEE przychód koszty działaln operacyjnej zysk ze sprzedaŝy Pozost przychody operacyjne zysk/strata netto z działaln. Operac Przychody finansowe zysk/strata netto dywidenda suma bilansowa naleŝności zobowiązania rzeczowy majątek trwały cash cash +/- vs. poprzedni okres zatrudnienie na koniec roku wprowadzenie [t] wg GIOŚ

25 Atuty i szanse polskiego rynku ZSEE początkowa faza rozwoju rynku (dopiero 5 lat) dość dobra komunikacja branŝowa duŝa sieć zbierania w postaci punktów złomiarskich (paradoks) nowe prawo odpadowe (Ustawa o odpadach, Ustawa o zachowaniu czystości i porządku w gminach, Ustawa Prawo ochrony Środowiska, Ustawa o opłacie produktowej ) znajomość rozwoju innych rynków zagranicznych Fazy rozwoju Główni gracze Udział kosztów Morfologia odpadów itp

26 Problemy rynku ZSEE brak świeŝych i szczegółowych danych rynkowych szara strefa Ustawowy podział na grupy, a nie rodzaje sprzętu (łaczenie lodówek z pralkami czy kineskopów z innym RTV) DuŜy udział branŝy złomiarskiej (niejasna definicja ZSEE czy rozmontowany sprzet jest ZSEE?, kody odpadów ) Tradycja zbierania odpadów metalowych Słaba kontrola, monitoring i egzekucja prawa Brak równoczesnych kontroli WIOŚ, US, Prokuratury, NIK Prawo jest miejscami nieprecyzyjne co powoduje jego omijanie (np. KGO) Art. 38. Zbierający zuŝyty sprzęt jest obowiązany przekazać zebrany zuŝyty sprzęt (tylko) prowadzącemu zakład przetwarzania wpisanemu do rejestru, o którym mowa w art. 6. Art Prowadzący zakład przetwarzania jest obowiązany przekazać odpady powstałe w wyniku przetworzenia zuŝytego sprzętu (tylko) prowadzącemu działalność w zakresie recyklingu Art Sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy są obowiązani przy sprzedaŝy sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych do nieodpłatnego przyjęcia zuŝytego sprzętu w ilości nie większej niŝ sprzedawany nowy sprzęt, jeŝeli zuŝyty sprzęt jest tego samego rodzaju. 2. Sprzedawca detaliczny jest obowiązany do nieodpłatnego przekazania przyjętego zuŝytego sprzętu, o którym mowa w ust. 1, prowadzącemu zakład przetwarzania lub sprzedawcy hurtowemu.

27 Dodatkowe zagroŝenia rynkowe kilkuletni chaos po wprowadzeniu nowych ustaw monopol zbierania lokalnie w gminach Handlowo tylko w duŝych sieciach monopol przetwarzania tylko w duŝych zakładach przetwórczych monopol recyklingu kilka hut

28 Prawdopodobne zmiany w dyrektywie WEEE (w 2012) skutkujące zmianą polskiej Ustawy ZSEE (ok. 2014) Zbiórka 65% wprowadzenia w 2016 (obecnie 35% w 2011) ZSEE podzielony na 5, a nie 10 grup - oddzielna grupa dla Chłodnictwa (lodówek i klimatyzatorów) DuŜego sprzętu AGD i RTV Małego sprzętu AGD i RTV/ IT. Poziomy odzysku i recyklingu +5% Szerszy zakres: włącznie paneli fotowoltaicznych i urządzeń medycznych Europejska harmonizacja rejestrów

29 Główne zmiany w dyrektywie WEEE Kwestie sporne Parlamentu (PE) i Rady UE (RUE) Poszerzenie odpowiedzialności na wszystkie podmioty uczestniczące w rynku ZSEE (PE) Oddzielny targetu (5%) dla ponownego uŝycia (PE) Obowiązek finansowania zbiórki z gospodarstw domowych (RUE) Zbiórka: PE 85% pojawiających się na rynku odpadów ZSEE RUE: 45% wprowadzonego na rynek sprzętu elektrycznego w 2016, 65% w 2016 lub 2018 lub 2020 roku Likwidacja KGO (PE) koszty gospodarowania odpadami

30 Źródła wiedzy o ZSEE Ustawa o ZSEE i stosowne rozporządzenia, inne (!!!) ustawy zmieniające zapisy ustawy o ZSEE, inne ustawy odpadowe, opinie MŚ, wyroki sądu Doroczny raport o rynku ZSEE (GIOŚ, pod koniec czerwca) - Spotkania i konferencje - PolEko-Forum Recyklingu (Poznań, IX/X), Konferencja ZSEE (Warszawa,IV) Publikacje branŝowe - Miesięcznik Recykling (Abrys), Przewodnik po ustawie ZSEE oraz dyrektywie WEEE (A. DzierŜanowski) Instytucje naukowe - wydziały inŝynierii środowiska Politechniki Warszawskiej, Łódzkiej oraz Wrocławskiej Linki GIOŚ: rejestr ZSEE, opis procedur i obowiązków Ministerstwo Środowiska: Rozporządzenia do ustawy ZSEE CECED Polska:

31 ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE) Dziękuję za uwagę, Wojciech Konecki, tel ,