Bartosz Wróblewski KORZYSTNA ZALEŻNOŚĆ DOMINACJA BRYTYJSKA W JORDANII W LATACH
|
|
- Nina Michalik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Polityka i Społeczeństwo 7/2010 ARTYKUŁY Bartosz Wróblewski KORZYSTNA ZALEŻNOŚĆ DOMINACJA BRYTYJSKA W JORDANII W LATACH Współczesne stosunki międzynarodowe opierają się teoretycznie na tzw. zasadach westfalskich, czyli doktrynie suwerenności państwowej. W XX w. zasada ta została połączona z inną zasadą głoszącą prawo narodów do samostanowienia. Trzeba dodać, że w zachodniej Europie i w USA naród i państwo są wyrazami bliskoznacznymi. Tak więc zasada samostanowienia narodów jest w istocie przedłużeniem idei suwerenności państwowej. Zasada ta przewiduje, że państwa są absolutnie niezależne od obcych wpływów tak w sprawach wewnętrznych, jak i w polityce zagranicznej. Państwo nie może być w żaden sposób legalnie uzależnione od innego w sposób trwały. Wyjątkiem jest oczywiście zawarcie dobrowolnej unii między państwami. Wtedy jednak w rozumieniu prawa międzynarodowego powstaje nowe państwo reprezentujące członków unii, którzy zrzekli się suwerenności na jego rzecz (Łoś-Nowak 2000: 167). Wszelkie formy niepełnej suwerenności zniknęły z prawodawstwa międzynarodowego. W Europie stało się to na początku XIX w. wraz z likwidacją Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego w czasie wojen napoleońskich. Przeżytkiem statusu wasalnego pozostała formuła protektoratu, którą mocarstwa europejskie narzucały państwom w Azji i w Afryce. Europejczycy uważali jednak ten status za dowód niższości ludów Azji i Afryki. W momencie likwidacji kolonializmu w XX w. zaniknął również status państwa pod protektoratem i w ogóle status protektoratu 1. Po II wojnie światowej w skali globalnej zwycięstwo odniosła doktryna pełnej suwerenności państwowej. Mimo to rzeczywistość okazuje 1 Jedynie Królestwo Bhutanu posiada status protektoratu Indii, wyłącznie, trzeba dodać, w sprawach polityki zagranicznej. Status Bhutanu wobec Indii wynika z umów zawartych w czasach panowania brytyjskiego, których nie zmieniono w 1947 r.
2 194 BARTOSZ WRÓBLEWSKI się bardziej skomplikowana niż teoria wynikająca z zapisów konstytucyjnych i oficjalnych deklaracji. Z tego powodu trudno precyzyjnie opisywać współczesne stosunki międzynarodowe. Bardzo często rzeczywistość jest przesłaniana przez oficjalną propagandę, a nawet powszechne przekonania, w które chcą wierzyć społeczeństwa. Nierówność potencjałów, jaka charakteryzuje współczesne państwa, powoduje, jako konieczny skutek, uzależnienie mniejszych graczy na scenie międzynarodowej od tych posiadających status mocarstwowy. W artykule poniższym przedstawię przykład uzależnienia jednego ze współczesnych państw arabskich od Wielkiej Brytanii. Chodzi o Haszymidzkie Królestwo Jordanii i jego specyficzny status w latach Sytuacja Jordanii była interesująca i warto ją prześledzić, gdyż pokazuje, w jaki sposób status kolonialny przekształcić się może we współczesne formy zależności. Ukazuje też komplikacje, jakie wiążą się z tą sprawą. Uzależnienie nie oznacza bowiem koniecznie wyzysku, może wiązać się z zyskami dla grupy rządzącej w państwie uzależnionym, a nawet dla jego społeczeństwa jako całości. Dziedzictwo kolonialne Państwo jordańskie powstało w 1921 r. w wyniku decyzji władz brytyjskich, które starały się zorganizować ziemie arabskie zdobyte pod koniec 1918 r. w wojnie z Imperium Osmańskim. Z mandatowego obszaru Palestyny Brytyjczycy wydzielili ziemie na wschód od Jordanu i utworzyli tam Emirat Transjordanii. Emirem, czyli księciem tego obszaru, został Abd Allah, syn króla Mekki i krainy Hidżaz Husajna Ibn Ali. Król należał do wpływowego rodu Haszymidów, który poparł Wielką Brytanię w czasie I wojny światowej. Przyznanie Abd Allahowi Transjordanii wynikało właśnie z konieczności wynagrodzenia Haszymidów, którym Brytyjczycy obiecali panowanie nad arabskimi prowincjami Imperium Osmańskiego. Jednocześnie Londyn realizował ogólną politykę prowadzenia rządów pośrednich. Wiele obszarów kolonialnych było kontrolowanych za pośrednictwem tubylczych władców. W tym przypadku Brytyjczycy chcieli też zmniejszyć obszar właściwej Palestyny, w której obowiązywała Deklaracja Balfoura z 1917 r., czyli zezwolenie na masowe osadnictwo żydowskie. Uwzględniając te czynniki, w wyniku rozmów Winstona Churchilla z Abd Allahem w dniach maja 1921 r. przekazano emirowi zarząd nad Transjordanią (Lunt 1999: 19).
3 Korzystna zależność dominacja brytyjska w Jordanii W latach Emirat Transjordanii był typowym protektoratem brytyjskim. Urzędnicy brytyjscy ściśle kontrolowali finanse księstwa. Bardzo skromne siły zbrojne Transjordanii, czyli Legion Arabski, dowodzone były przez oficera brytyjskiego. Oddział ten pełnił zresztą raczej funkcje żandarmerii niż armii. W 1939 r. dowódcą Legionu został major brytyjski John Bagot Glubb. Oddziały te były utrzymywane dzięki dotacjom Londynu. Protektorzy dbali o utrzymanie autorytetu Abd Allaha, ale jego władza ograniczała się do wąsko pojętych spraw wewnętrznych. Trzeba dodać, że Transjordania była obszarem ubogim, w 1921 r. zamieszkiwało go zaledwie 200 tys. ludzi. Do 1946 r. zaludnienie wzrosło dwukrotnie. Emir utworzył dość sprawną administrację cywilną. Kontrola polityczna Londynu pozostawała niezachwiana (Lunt 1999: 11 12). W okresie II wojny światowej J.B. Glubb przekonał imperialne dowództwo, że Legion Arabski należy rozbudować i nadać mu charakter wojskowy. Dotąd była to zmilitaryzowana żandarmeria przeznaczona głównie do tłumienia buntów ludności. Oddział ten, liczący w 1939 r. około 1900 ludzi, został powiększony czterokrotnie, otrzymał też wyposażenie lekkiej dywizji brytyjskiej. Należy dodać, że w 1941 r. legioniści pod wodzą Glubba uczestniczyli w ważnej operacji przeciw antybrytyjskiemu rządowi Iraku. Niewielkie siły transjordańskie przyczyniły się do obalenia rządu w Bagdadzie i utworzenia tam probrytyjskiego reżimu (Glubb 1957: ). Specyfika relacji brytyjsko-jordańskich Władze brytyjskie doceniały lojalność Abd Allaha wykazaną w czasie wojny. Akcja w Iraku mogła być uznana za wzór kontroli politycznej w skali całego Bliskiego Wschodu. W 1946 r. rząd brytyjski ogłosił zrzeczenie się protektoratu w Transjordanii. Abd Allah przestał być emirem, a zyskał tytuł króla. W marcu 1946 r. Wielka Brytania i Królestwo Transjordanii zawarły formalny sojusz wojskowy. Układ ten potwierdzał status Transjordanii jako państwa niepodległego, a jednocześnie gwarantował armii brytyjskiej wszystkie prawa, jakie miała dotąd na jej obszarze w okresie obowiązywania protektoratu. Nadanie Transjordanii niepodległości nie było wynikiem walki o ten status, lecz przemyślanym krokiem Londynu. Władze w Ammanie i Londynie nie chciały zmieniać warunków współpracy, a jedynie symbolicznie podnieść status Transjordanii (Salibi 1998: ).
4 196 BARTOSZ WRÓBLEWSKI Nowe państwo było bardzo silnie związane z Londynem. Głównym elementem tego podporządkowania były kwestie finansowe, czyli absolutna zależność Ammanu od brytyjskich dotacji. Pustynne królestwo o 400-tysięcznej ludności nawet wydatki cywilne pokrywało częściowo z pomocą dotacji, a sprawy wojskowe omawiane były częściej w Londynie niż w Ammanie. Generałowie brytyjscy traktowali Legion jako część sił imperialnych na Bliskim Wschodzie. Latem 1946 r. Legion Arabski liczył 6633 żołnierzy, koszty utrzymania tych sił urzędnicy brytyjscy obliczyli w roku budżetowym 1946/1947 na funtów. Z tego na wojskową jego część przeznaczano , a na policyjną funtów. Tymczasem całość wydatków Transjordanii na ten rok to tys. funtów. Wydatki wojskowe w całości pokrywał podatnik brytyjski 2. Daje to pojęcie, jak wielką część wydatków państwa pochłaniał Legion, oraz wskazuje na skalę jego zależności od Wielkiej Brytanii. Królestwo Transjordanii w 1948 r. wzięło udział w wojnie w Palestynie i opanowało jej środkową część wraz ze Wschodnią Jerozolimą. Sprawa walki o Palestynę jest bardzo skomplikowana i w tym artykule nie mogę jej omawiać dokładniej. Dla meritum ważny jest fakt zdobycia nowych ziem i zmiana nazwy państwa na Haszymidzkie Królestwo Jordanii. Legion Arabski powiększono do kilkunastu tysięcy żołnierzy, ale finansowano ten wzrost dzięki Brytyjczykom. W 1955 r. około 20-tysięczny Legion kosztował już 10 mln 20 tys. funtów. Z tej sumy Foreign Office dawał 7 mln 500 tys., War Office 1 mln 250 tys., dochodziły do tego dwa mniejsze granty od War Office (350 tys. i 170 tys. funtów). Wkład własny rządu Jordanii wyniósł 750 tys. funtów 3. Zależność w dziedzinie wojskowej nie dotyczyła wyłącznie finansowania. Głównodowodzącym Legionu i jego twórcą jako skutecznej armii był J.B. Glubb. Organizował go jako siły integralnie związane z armią imperium. Dowódcami arabskiej armii byli brytyjscy oficerowie. Chodziło oczywiście o najwyższe szarże. W 1955 r. w Legionie było 75 oficerów brytyjskich, w tym 15 służyło na zasadzie długoletniego kontraktu, natomiast 60 było oddelegowanych z armii brytyjskiej i pozostawało jej aktywnymi oficerami formalnie 2 Public Record Office Foreign Office (dalej: PRO FO) 371/52605 gen. Alan Cunningham from Amman to Colonial Office 23 January 1946 i The Military Units of the Arab Legion 4 June PRO FO 371/ September 13, 1955.
5 Korzystna zależność dominacja brytyjska w Jordanii zobowiązanymi do wykonywania rozkazów dowództwa w Londynie 4. Wreszcie sam J.B. Glubb stanowił symbol specyficznych relacji między Jordanią a Wielką Brytanią. Jego pozycja była nieformalna i miała swe źródło w okresie kolonialnym. J.B. Glubb dowodził Legionem w latach , gdy był to po prostu oddział brytyjski. Po 1946 r. stał się on jednak armią niepodległego państwa, a Glubb pozostał nadal dowódcą. Król i dostojnicy jordańscy uważali go za wyraziciela stanowiska władz brytyjskich, choć nie sprawował żadnego brytyjskiego urzędu. Jednocześnie liczono, że może promować postulaty Ammanu w Londynie dzięki swym wpływom wśród elit politycznych. Z kolei w Londynie uznawano jego pozycję za gwarancję dobrych relacji z Jordanią. Gdy w 1955 r. dochodziło do osobistych sporów J.B. Glubba z królem Husajnem (wnukiem i następcą Abd Allaha), urzędnicy w Londynie uznawali za konieczne naciskać króla, by pozostawił go na dotychczasowym stanowisku 5. Te przykłady wskazują wyraźnie na typ związku obu tych nierównych partnerów. Wady i zalety dominacji W relacjach Jordanii z Wielką Brytanią uderza różnica w rozumieniu sytuacji między dawną elitą Transjordanii a ludnością palestyńską, która weszła w skład królestwa w 1948 r. Charakterystyczne jest też to, że zależność od Londynu była około 1954 r. krytykowana przez prasę brytyjską. Elita w Ammanie akceptowała elementy zależności, które raziły liberalnych komentatorów brytyjskich. Właśnie prasa brytyjska zaczęła nazywać J.B. Glubba prokonsulem i faktycznym władcą Jordanii. To zaś pobudzało opozycję w Jordanii. Palestyńczycy od 1950 r. rozpoczęli coraz gwałtowniejsze protesty przeciw zależności Jordanii. Prasa brytyjska wskazywała na fakt zależności i opisywała ją jako rodzaj anachronizmu. Natomiast król i jego otoczenie nie uważali uzależnienia za główny problem polityczny. Finansowe przyczyny tej postawy już podałem. Jest jednak przyczyna głębsza. Otóż prasa brytyjska i działacze palestyńscy używali języka odwołującego się do doktryny suwerenności narodu (państwa). Dla króla Abd Allaha i jego otoczenia istotny był interes rodu Haszymitów. Władca dążył przez cały okres 4 PRO FO 371/ September 13, PRO FO 371/ Glubb and King Husajn relation.
6 198 BARTOSZ WRÓBLEWSKI swego panowania do unii Jordanii i Syrii, on sam miał być królem tego państwa tzw. Wielkiej Syrii. Wobec niestabilności politycznej w Damaszku plan Wielkiej Syrii mógł wydawać się realny. Zajęcie środkowej Palestyny w 1948 r. byłoby wstępem do jego realizacji. 20 lipca 1951 r. król Abd Allah został zastrzelony w Jerozolimie i to oczywiście zakończyło te projekty. W jednym z raportów brytyjskich, napisanym zaraz po zabójstwie, można przeczytać wyraźnie, że król rozważał użycie Legionu Arabskiego w celu zjednoczenia Syrii i Jordanii. Pomysł ten zresztą budził niechęć Brytyjczyków i sam król uznał go za zbyt ryzykowny 6. Nawet jednak śmierć Abd Allaha nie zmieniła tego, że w Ammanie patrzono na rzeczywistość nie w kategoriach państwa narodowego, lecz świata arabskiego jako całości i walki o interes rodu. Haszymici rządzili do 1958 r. również w Iraku, a uważali, że mają dynastyczne prawo do władzy w Hidżazie. Paradoksalnie właśnie to szerokie spojrzenie sprawiało, że zależność od Brytyjczyków wcale nie była postrzegana jako coś degradującego. Natomiast armia brytyjska chciała mieć w Jordanii bezpieczną bazę i uważała, że ją sobie zapewniła. Wobec narastających protestów przeciw obecności brytyjskiej na Bliskim Wschodzie powstała wśród dowódców w Londynie koncepcja, by przynajmniej czasowo zwiększyć w Jordanii obecność sił brytyjskich. Projekty te nasiliły się po 1952 r. i wiązały z upadkiem wpływów brytyjskich w Egipcie (Polk 1975: 222). Brytyjczykom podobało się i to, że nie trzeba będzie zawierać formalnych układów z Ammanem, bo wystarczą pośrednie wpływy i tymczasowa zgoda. Sam J.B. Glubb starał się wyjaśnić zwierzchnikom, że plan taki nie jest słuszny na dalszą metę. Nadmierna obecność brytyjska może zdynamizować panarabską opozycję 7. W każdym razie dowództwo brytyjskie nie chciało rewidować swoich planów. Generałowie w Londynie uważali Jordanię za poligon dla armii brytyjskiej. Na jaw wyszły jednak narastające problemy związane z tą sytuacją. Pierwszy problem polegał na narastających protestach ludności miast Jordanii przeciw dominacji brytyjskiej. W latach Palestyńczycy, którzy w powiększonej Jordanii stanowili 2/3 ludności (wzrost zaludnienia z 400 tys. w 1947 r. do 1,2 mln po zajęciu środkowej Pale- 4, PRO FO 371/ Public Record Office War Office (dalej: PRO WO) 216/382 Top Secret, March
7 Korzystna zależność dominacja brytyjska w Jordanii styny w 1948 r.), znaleźli się w permanentnej opozycji. Gdy w 1955 r. władze w Ammanie chciały wstąpić do prozachodniego Paktu Bagdadzkiego, uniemożliwiły to masowe protesty ludności, które tłumić musiało wojsko (Robins 2004: 70 i 74). Jednak o czym się mniej pamięta również strona brytyjska musiała liczyć się z kosztami politycznej dominacji. Od 1949 r. trwało stałe napięcie na pograniczu Jordanii z Izraelem. Na teren Izraela przenikały grupy palestyńskich bojowników i atakowały osadników. W odwecie oddziały izraelskie napadały palestyńskie osady. Sytuacja stale groziła wojną. Tymczasem na mocy układu sojuszniczego między Jordanią a Wielką Brytanią z 1946 r., znowelizowanego w 1948 r., strony miały wspomagać się w razie wojny. W 1946 r. Brytyjczycy myśleli na pewno o konflikcie z ZSRR i udostępnieniu im zasobów Jordanii. Jednak po powstaniu państwa Izrael Wielka Brytania mogła być wciągnięta w wojnę polegającą na obronie terytorium Jordanii w razie prawdopodobnej agresji państwa żydowskiego. Gdy pod koniec 1953 r. komando izraelskie zniszczyło wieś Qibya koło Nablusu, Jordańczycy prosili o pomoc. Na szczęście atak nie przerodził się w wojnę. Jednak w styczniu 1954 r. brytyjski sztab przedstawił w Foreign Office plan ataku armii brytyjskiej na Izrael. Zgodnie z tym projektem lotnictwo brytyjskie miało zniszczyć samoloty izraelskie i zbombardować jego obiekty wojskowe. Flota brytyjska przeprowadzić miała blokadę portów izraelskich, a komandosi wylądować pod Tel Awiwem. Wojskowi przedstawili ten plan jako w pełni wykonalny i niebudzący sprzeciwów. Oczywiście brytyjska administracja cywilna musiała rozumieć, jaką katastrofą propagandową mogłoby być ewentualne spełnienie tych planów. Projekt ten na pewno służył prewencji, ale wskazuje na możliwy koszt tak pozornie korzystnego sojuszu z Jordanią 8. Zakończenie Ostatecznie to strona jordańska zerwała ścisłe relacje z Londynem. Młody król Husajn uznał, że narastająca opozycja wewnątrz Jordanii jest zbyt groźna i trzeba przejednać ją jakimś widowiskowym gestem. Wpływ oficerów brytyjskich podważał bowiem jego osobisty autorytet. Młody król był postrzegany jako marionetka. 1 marca 1956 r. król usunął ze Staff. 8 PRO FO 371/ January, Chiffs of Staff Committee Joint Planning
8 200 BARTOSZ WRÓBLEWSKI stanowiska, a następnego dnia wygnał z kraju generała J.B. Glubba i kilku innych brytyjskich dowódców 9. Dalsze wydarzenia wiązały się ze sporem Wielkiej Brytanii i Egiptu wokół Kanału Sueskiego. W październiku 1956 r. Brytyjczycy przeprowadzili nieudaną interwencję przeciw przywódcy Egiptu Naserowi (Jamsheer 1987: 73 i ). Na fali panarabskiego entuzjazmu, by utrzymać kontakt z masami, władze Jordanii wydaliły wtedy wszystkich brytyjskich oficerów i zaryzykowały utratę dotacji. Jednak dzięki zręcznej polityce w 1957 i 1958 r. król Husajn zdołał przekonać USA o wadze strategicznej swego państwa (Robins 2004: 101). Przedstawił się jako niezłomny obrońca zachodnich wartości przeciw komunizmowi. USA przyznały mu pomoc finansową. Również Brytyjczycy przywrócili część dotacji. Zręczność polityczna króla Husajna i błędy jego przeciwników są jednak sprawą mniej istotną. Ciekawsze jest to, że zarówno król Abd Allah I, jak i jego wnuk Husajn I, a także obecny król Abd Allah II utrzymują armię jordańską dzięki dotacjom zagranicznym, a w istocie samo państwo jordańskie istnieje od dziesięcioleci częściowo dzięki pomocy zewnętrznej. Tak więc uzależnienie jest trwałym elementem polityki Haszymidzkiego Królestwa Jordanii. Zależność i związana z nią pomoc materialna wzmacnia pozycję monarchii zarówno w sprawach wewnętrznych, jak i w polityce zagranicznej. Chcę podkreślić, że o ile sytuacja ta jest zrozumiała z punktu widzenia praktyki, to niewątpliwie jest całkowicie sprzeczna z europejskim rozumieniem suwerenności i zasad kierujących polityką. Bibliografia Źródła Archiwum Public Record Office w Londynie Foreign Office sygn. teczek: PRO FO 371/52605 PRO FO 371/91838 PRO FO 371/ PRO FO 371/ PRO FO 371/ PRO FO 371/ PRO FO 371/
9 Korzystna zależność dominacja brytyjska w Jordanii War Office: sygn. teczki: PRO WO 216/382 Opracowania zwarte Glubb J.B., 1957, Britain and the Arabs. A Study of Fifty Years 1908 to 1958, London. Jamsheer H.A., 1987, Konflikt sueski w stosunkach międzynarodowych , Łódź. Lunt J., 1999, The Arab Legion, London. Łoś-Nowak T., 2000, Stosunki międzynarodowe. Teorie systemy uczestnicy, Wrocław. Polk W.R., 1975, The United States and the Arab World, London. Robins Ph., 2004, A History of Jordan, Cambridge. Salibi K., 1998, The Modern History of Jordan, London New York.
ARTYKUŁY Polityka i Społeczeństwo 8/2011. Bartosz Wróblewski
ARTYKUŁY Polityka i Społeczeństwo 8/2011 Bartosz Wróblewski BRYTYJSKIE SPOJRZENIE NA PLANY EKSPANSJI TRANSJORDANII W PALESTYNIE W ŚWIETLE FRAGMENTÓW KORESPONDENCJI FOREIGN ORFICE Z LAT 1946 1948 Emirat
Bardziej szczegółowoBartosz Wróblewski SPRAWA DEPORTACJI JOHNA BAGOTA GLUBBA Z JORDANII. Z BADAŃ NAD KRYZYSEM DOMINACJI BRYTYJSKIEJ W ŚWIECIE ARABSKIM W 1956 R.
120 BARTOSZ WRÓBLEWSKI ARTYKUŁY Polityka i Społeczeństwo 3(11) / 2013 Bartosz Wróblewski SPRAWA DEPORTACJI JOHNA BAGOTA GLUBBA Z JORDANII. Z BADAŃ NAD KRYZYSEM DOMINACJI BRYTYJSKIEJ W ŚWIECIE ARABSKIM
Bardziej szczegółowoOdrębność państwowa Jordanii w optyce obserwatorów brytyjskich w latach
Dzieje Najnowsze, Rocznik XLIX 2017, 3 PL ISSN 0419 8824 Bartosz Wróblewski Rzeszów Odrębność państwowa Jordanii w optyce obserwatorów brytyjskich w latach 1946 1957 Abstrakt: Haszymidzkie Królestwo Transjordanii
Bardziej szczegółowowieku Osmanie zaniedbali kultywację więc przybywało Beduinów kosztem rolników (s. 21). W latach 30 i 40 XIX wieku na krótko były tu rządy egipskie.
Polecam zgrabne opracowanie Bartosza Wróblewskiego o Jordanii z serii Historia Państw Świata w XX i XXI wieku (Trio Warszawa 2011). Jordania to ciekawy kraj. Dość niewielki z liberalnym monarchą na czele,
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ WZROST NASTROJÓW ANTYWOJENNYCH BS/51/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MARZEC 2003
CBOS CENTRUM BADANIA OPIN SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoBS/181/2006 POLACY, WĘGRZY, CZESI I SŁOWACY O SYTUACJI NA BLISKIM WSCHODZIE KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, GRUDZIEŃ 2006
BS/181/2006 POLACY, WĘGRZY, CZESI I SŁOWACY O SYTUACJI NA BLISKIM WSCHODZIE KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, GRUDZIEŃ 2006 PRZEDRUK I ROZPOWSZECHNIANIE MATERIAŁÓW CBOS W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE
Bardziej szczegółowoAzja w stosunkach międzynarodowych. dr Andrzej Anders
Azja w stosunkach międzynarodowych dr Andrzej Anders Japonia współczesna Japonia jest jednym z nielicznych krajów pozaeuropejskich, które uniknęły kolonizacji w XIX w. Wraz z wzrostem mocarstwowości Japonii
Bardziej szczegółowoBartosz Wróblewski Z BADAŃ NAD PODZIAŁAMI POLITYCZNYMI W JORDANII W ŚWIETLE WYBORÓW POWSZECHNYCH W ROKU 1956
Polityka i Społeczeństwo 5/2008 ARTYKUŁY Bartosz Wróblewski Z BADAŃ NAD PODZIAŁAMI POLITYCZNYMI W JORDANII W ŚWIETLE WYBORÓW POWSZECHNYCH W ROKU 1956 Wybory powszechne w Jordanii były zjawiskiem nietypowym
Bardziej szczegółowoJasir Arafat. Droga ku wolnej Palestynie
Jasir Arafat Droga ku wolnej Palestynie Kim był? Jasir Arafat ur. 24 sierpnia 1929 w Jerozolimie (lub według innej wersji w Kairze) jako Muhammad Abd ar-rahman Abd ar-ra uf Arafat al-kudwa al- Husajni,
Bardziej szczegółowoDZIEJE NAJNOWSZE, ROCZNIK XLV 2013, 1 PL ISSN
DZIEJE NAJNOWSZE, ROCZNIK XLV 2013, 1 PL ISSN 0419 8824 Bartosz Wróblewski Rzeszów Rola armii wobec kryzysu politycznego w Jordanii na podstawie korespondencji Johna Bagota Glubba z generałem Geraldem
Bardziej szczegółowoTRANSATLANTIC TRENDS POLAND
TRANSATLANTIC TRENDS POLAND P.1 Czy uważa Pan(i), że dla przyszłości Polski będzie najlepiej, jeśli będziemy brali aktywny udział w sprawach światowych, czy też jeśli będziemy trzymali się od nich z daleka?
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoNazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, Wydział Socjologiczno-Historyczny
Rzeszów, 1 październik 201 r. SYLABUS Nazwa Spory i konflikty międzynarodowe Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Kod MK_6 Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoZ bada nad schy kiem dominacji brytyjskiej w Królestwie Jordanii ( )
PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana D ugosza w Cz stochowie Seria: Res Politicae 2009, t. III Bartosz Wróblewski Z bada nad schy kiem dominacji brytyjskiej w Królestwie Jordanii (1953 1955) Historia i obecna
Bardziej szczegółowoWYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ
WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ Poniżej zapisano ogólne i szczegółowe wymagania podstawy programowej kształcenia ogólnego z historii na III etapie kształcenia,
Bardziej szczegółowoB8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2
B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 2 Motyw B B. mając na uwadze, że w kontekście arabskiej wiosny w lutym 2011 r. Libijczycy wyszli na ulice, co przerodziło się w dziewięciomiesięczny konflikt wewnętrzny; mając
Bardziej szczegółowoŻycie młodych ludzi w państwie Izrael
III SPOTKANIE - Konflikt izraelsko-palestyński na progu XXI wieku Życie młodych ludzi w państwie Izrael 1. Powszechna służba wojskowa kobiet i mężczyzn (rola IDF w społeczeństwie); 2. Aktywność polityczna
Bardziej szczegółowoAndrzej Zapałowski "Następna Dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy", George Friedman, Kraków 2012 : [recenzja]
Andrzej Zapałowski "Następna Dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy", George Friedman, Kraków 2012 : [recenzja] Ante Portas. Studia nad bezpieczeństwem nr 2, 147-150 2013 RECENZJE ANTE PORTAS Studia nad
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ DEZAPROBATA EWENTUALNEJ INTERWENCJI ZBROJNEJ W IRAKU BS/31/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, LUTY 2003
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoWątek tematyczny I (dalszy ciąg). Ojczysty Panteon i ojczyste spory
Klasa II semestr czwarty Wątek tematyczny I (dalszy ciąg). Ojczysty Panteon i ojczyste spory 1. Jak kształtował się współczesny naród polski? Ku współczesnemu narodowi W obronie polskości Kultura narodowa
Bardziej szczegółowoUMCS, Lublin 28 listopada 2016 r. Stanisław Koziej PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA: CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA
UMCS, Lublin 28 listopada 2016 r. Stanisław Koziej PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA: CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA BEZPIECZEŃSTWO W SENSIE STATYCZNYM - JAKO STAN BRAKU ZAGROŻEŃ DLA PODMIOTU,
Bardziej szczegółowoOD STAROŻYTNOŚCI DO R.
Spis treści WSTĘP 13 Rozdział 1 Dzieje CYPRU OD STAROŻYTNOŚCI DO 1878 R. 1.1. Historia Cypru do podboju tureckiego w 1571 r. 21 1.2. Cypr pod rządami Turków w latach 1571-1878 27 1.3. Sytuacja międzynarodowa
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Zadanie 1. (0 1) 6. Dziedzictwo antyku. Uczeń: 1) charakteryzuje
Bardziej szczegółowoBrytyjskie spojrzenie na rolę Żydów i Arabów w Palestynie w okresie powstawania Państwa Izrael w latach
ARTYKUŁY UR JOURNAL OF HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES NR 1(6)/2018 ISSN 2543-8379 ARTYKUŁY DOI: 10.15584/johass.2018.1.1 Bartosz Wróblewski 1 Brytyjskie spojrzenie na rolę Żydów i Arabów w Palestynie w
Bardziej szczegółowoMarzec 68: karykatura antysemicka
Powojnie: historia społeczności żydowskiej w Polsce po 1945 roku materiały edukacyjne MATERIAŁ DLA NAUCZYCIELKI/NAUCZYCIELA Marzec 68: karykatura antysemicka Autor: dr Mariusz Jastrząb Etap edukacyjny:
Bardziej szczegółowoEGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI Numer zadania Wymagania ogólne (z podstawy programowej) 1. II. Analiza
Bardziej szczegółowo70. ROCZNICA ZAKOŃCZENIA II WOJNY ŚWIATOWEJ
70. ROCZNICA ZAKOŃCZENIA II WOJNY ŚWIATOWEJ Wojna 1939-1945 była konfliktem globalnym prowadzonym na terytoriach: Europy, http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/galeria/402834,5,niemcy-atakuja-polske-ii-wojna-swiatowa-na-zdjeciach-koszmar-ii-wojny-swiatowej-zobacz-zdjecia.html
Bardziej szczegółowoMORZE BAŁTYCKIE W KONCEPCJACH I POLITYCE POLSKI I LITWY: SPOJRZENIE NA PODRĘCZNIKI LITEWSKIE
2015.05.11 1 BALTIJOS JŪRA LENKIJOS IR LIETUVOS KONCEPCIJOSE IR POLITIKOJE: ŽVILGSNIS Į LIETUVIŠKUS VADOVĖLIUS / MORZE BAŁTYCKIE W KONCEPCJACH I POLITYCE POLSKI I LITWY: SPOJRZENIE NA PODRĘCZNIKI LITEWSKIE
Bardziej szczegółowoSpis treści. Zarys konfliktu 11. Dokumenty 34
Zarys konfliktu 11 Dokumenty 34 1. DEKLARACJA BALFOURA z dnia 2 listopada 1917 roku 34 2. MANDAT PALESTYŃSKI, Londyn, z dnia 24 lipca 1922 roku 35 3. REZOLUCJA ZGROMADZENIA OGÓLNEGO ONZ NR 181/II W SPRAWIE
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Politologia Studia II stopnia Studia stacjonarne
Rzeszów, 1 październik 201 r. SYLABUS Nazwa Spory i konflikty międzynarodowe Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Socjologiczno-Historyczny przedmiot Katedra Politologii Kod MK_21 Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7 KWIECIEŃ 2016 Zadanie
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny, Katedra Politologii
Rzeszów, 1 październik 2014 r. SYLABUS Nazwa Najnowsza historia polityczna Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny, Katedra Politologii Kod MK_5 Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoHISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas
HISTORIA USTROJU POLSKI Autor: Marian Kallas Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoSprawdzian 2. Rozdziały
Sprawdzian 2. Rozdziały 11. 20. Grupa B Imię i nazwisko Klasa Ocena Nr zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Suma punktów Liczba punktów Zadanie 1. (2 pkt) Oceń, czy zdania dotyczące Indii i Chin w okresie kolonializmu
Bardziej szczegółowoSpis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13
Spis treści Do Czytelnika.............................................. 11 Przedmowa................................................ 13 Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ ZMIANY OPINII O WOJNIE W IRAKU I UDZIALE W NIEJ POLSKICH ŻOŁNIERZY BS/100/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoNOWA TOŻSAMOŚĆ NIEMIEC I ROSJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH
A Fundacja Studiów Międzynarodowych Foundation of International Studies NOWA TOŻSAMOŚĆ 3 NIEMIEC I ROSJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH Praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Bielenia i Witolda M. Góralskiego
Bardziej szczegółowoKOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ?
KOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ? ROZBIORY POLSKI PRZYCZYNĄ UTRATY NIEPODLEGŁOŚCI NASTĄPIŁY W II POŁOWIE XVIII W. NA DRODZE CESJI TERYTORIUM I RZECZYPOSPOLITEJ DOKONANEJ PRZEZ
Bardziej szczegółowoHISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA VI. Imię:... Nazwisko:... Data:...
HISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA VI Imię:... Nazwisko:... Data:... 1. Połącz pojęcia z ich wyjaśnieniami (0-5p.) ententa obóz polityczny mający na celu uzdrowienie państwa polskiego plebiscyt
Bardziej szczegółowoStosowanie tego kodeksu postępowania w żaden sposób nie uchybia przepisom krajowym regulującym poszczególne zawody.
PL PL PL EUROPEJSKI KODEKS POSTĘPOWANIA DLA MEDIATORÓW Niniejszy kodeks postępowania określa zasady, które mediatorzy mogą dobrowolnie przyjąć, na swoją własną odpowiedzialność. Może on być stosowany we
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI
Bardziej szczegółowoOrganizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949 na mocy podpisanego 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego.
Bardziej szczegółowoŻycie młodych ludzi w państwie Izrael
III SPOTKANIE - Konflikt izraelsko-palestyński na progu XXI wieku Życie młodych ludzi w państwie Izrael 1. Powszechna służba wojskowa kobiet i mężczyzn (rola IDF w społeczeństwie); 2. Aktywność polityczna
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoWarszawa, kwiecień 2011 BS/47/2011 POLACY O SYTUACJI W LIBII
Warszawa, kwiecień 2011 BS/47/2011 POLACY O SYTUACJI W LIBII Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 13 stycznia 2011 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul.
Bardziej szczegółowoKonstytucja 3 maja 1791 roku
Konstytucja 3 maja 1791 roku 3 maja, jak co roku, będziemy świętować uchwalenie konstytucji. Choć od tego wydarzenia minęło 226 lat, Polacy wciąż o nim pamiętają. Dlaczego jest ono tak istotne? Jaki wpływ
Bardziej szczegółowoWarszawa, kwiecień 2013 BS/45/2013 CZY POLACY SKORZYSTAJĄ Z ODPISU PODATKOWEGO NA KOŚCIÓŁ?
Warszawa, kwiecień 2013 BS/45/2013 CZY POLACY SKORZYSTAJĄ Z ODPISU PODATKOWEGO NA KOŚCIÓŁ? Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2013 roku Fundacja Centrum
Bardziej szczegółowoTŁUMACZENIE Unia i NATO powinny się wzajemnie uzupełniać
TŁUMACZENIE Unia i NATO powinny się wzajemnie uzupełniać - Jeśli chodzi o nasze bezpieczeństwo zewnętrzne, to najważniejszymi wyzwaniami stojącymi przed Polską jest - do czego naszych sojuszników staramy
Bardziej szczegółowo- o zmianie ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach
Druk nr 1602 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Komisja Obrony Narodowej OBN 020 1 03 Warszawa, 7 maja 2003 r. Pan Marek BOROWSKI Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku
Bardziej szczegółowoRozkład materiału do historii w klasie III A
Rozkład materiału do historii w klasie III A 1. Rządy Jana III Sobieskiego. S 1. Źródła kryzysu monarchii polskiej w II połowie XVII wieku - przypomnienie materiału z kl. II 2. Elekcja Jana III Sobieskiego
Bardziej szczegółowoKoncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r.
Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r. I Preambuła 1. Osiągnięcie celów Traktatu Północnoatlantyckiego wymaga integracji przez jego państwa-strony takich środków
Bardziej szczegółowoKoło historyczne 1abc
Koło historyczne 1abc Autor: A.Snella 17.09.2015. Zmieniony 05.10.2016.,,Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku, teraźniejszości ani prawa do przyszłości.'' JÓZEF
Bardziej szczegółowoAgresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą.
Agresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą. Element działań wojennych kampanii wrześniowej pierwszej kampanii
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
EGZAMIN W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GH-H1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H1U KWIECIEŃ 2015 Zadanie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)
Spis treści Wprowadzenie I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ) 1.1. Tradycje kształcenia obronnego młodzieŝy 1.1.1. Kształcenie obronne w okresie rozbiorów 1.1.2. Kształcenie
Bardziej szczegółowoJerzy Zdanowski WPROWADZENIE
X: 2013 nr 3 Jerzy Zdanowski WPROWADZENIE W latach 60. wybitny amerykański politolog Malcolm Kerr, znawca problematyki bliskowschodniej, wprowadził do obiegu naukowego termin arabska zimna wojna. W tym
Bardziej szczegółowoDział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski
Spis treści Do Czytelnika Przedmowa Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoMIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM
S Z T A B G E N E R A L N Y W P ZARZĄD PLANOWANIA OPERACYJNEGO P3 MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM ppłk dr Dariusz ŻYŁKA
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoBitwa o Anglię. 10 lipca października 1940
Bitwa o Anglię 10 lipca 1940 31 października 1940 Historia Bitwa o Anglię kampania powietrzna głównie nad południową i centralną Anglią, toczona między niemieckim lotnictwem Luftwaffe a brytyjskim RAF,
Bardziej szczegółowoZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W KLASIE VII
ZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W KLASIE VII Zakładane osiągnięcia uczniów to wiadomości i umiejętności, którymi uczeń powinien się wykazywać po zakończeniu nauki w szkole podstawowej. Dzięki przyporządkowaniu
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ BS/14/11/95 GROŹNIE W GROZNYM KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, STYCZEŃ 95
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Historia Anglii i USA. 2. KIERUNEK: filologia, specjalność filologia angielska
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Historia Anglii i USA. KIERUNEK: filologia, specjalność filologia angielska. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: rok I, semestr 1. LICZBA
Bardziej szczegółowoHISTORIA GOSPODARCZA POWSZECHNA. Autor: JAN SZPAK
HISTORIA GOSPODARCZA POWSZECHNA Autor: JAN SZPAK I. Przedmiot historii gospodarczej Geneza i rozwój historii gospodarczej Historia gospodarcza jako nauka Przydatność historii gospodarczej dla ekonomisty
Bardziej szczegółowo, , POLSKA POLITYKA ZAGRANICZNA W OPINII SPOŁECZNEJ WARSZAWA, PAŹDZIERNIK 95
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoNiepodległa polska 100 lat
Niepodległa polska 100 lat 1918-2018 UTRATA NIEPODLEGŁOŚCI Ostatni z trzech rozbiorów Polski przypieczętowała klęska powstania kościuszkowskiego w lipcu 1794 roku. W roku następnym 3 stycznia 1795 Rosja,
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASAY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZAAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7 KWIECIEŃ 2018 Zadanie
Bardziej szczegółowoRozkład materiału. kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/
Rozkład materiału kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/ Lp. Temat jednostki lekcyjnej Zagadnienia 1. I wojna światowa geneza, przebieg, skutki Proponowana Scenariusz lekcji liczba godzin str.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H7
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H7 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) 2. Cywilizacje Bliskiego
Bardziej szczegółowoPolskie Państwo podziemne Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A
Polskie Państwo podziemne 1939-1945 Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A FLAGA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO Polskie Państwo Podziemne (w skrócie PPP) to tajne struktury Państwa Polskiego istniejące
Bardziej szczegółowo, , STOSUNEK DO INTERWENCJI NATO W JUGOSŁAWII PO TRZECH TYGODNIACH OD JEJ ROZPOCZĘCIA
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... DZIAŁ PIERWSZY. USTRÓJ POLSKI DO 1795 R... 1
Spis treści Wstęp... XI DZIAŁ PIERWSZY. USTRÓJ POLSKI DO 1795 R.... 1 Rozdział I. Monarchia patrymonialna... 3 Część I. Powstanie państwa polskiego... 3 Część II. Ustrój polityczny... 5 Część III. Sądownictwo...
Bardziej szczegółowoRozdział 2 Andrzej Bartnicki KLUCZ DO INDII. PODBÓJ EGIPTU I SUDANU
Spis treści Rozdział 1 KILKA SŁÓW O TEORII KONFLIKTÓ W MIĘDZYNARODOWYCH Rozdział 2 KLUCZ DO INDII. PODBÓJ EGIPTU I SUDANU 1869-1989 Rozdział 3 FRANCUSKO-WŁOSKI ZATARG O TUNIS 1881-1883 Rozdział 4 ADUA
Bardziej szczegółowoWarszawa, lipiec 2009 BS/108/2009 ŚWIATOWA OPINIA PUBLICZNA O POLITYCE STANÓW ZJEDNOCZONYCH I OPERACJI NATO W AFGANISTANIE
Warszawa, lipiec 2009 BS/108/2009 ŚWIATOWA OPINIA PUBLICZNA O POLITYCE STANÓW ZJEDNOCZONYCH I OPERACJI NATO W AFGANISTANIE CBOS, wspólnie z ośrodkami badania opinii społecznej z innych państw, uczestniczy
Bardziej szczegółowo629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 WARSZAWA, MAJ 95
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ POLITYCZNE I GOSPODARCZE KONSEKWENCJE OBECNOŚCI POLSKICH ŻOŁNIERZY W IRAKU BS/51/2004 KOMUNIKAT Z BADAŃ
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. 3. Konkurencyjne perspektywy. Jak myśleć teoretycznie o stosunkach międzynarodowych
Spis treści Wstęp 1. Ujęcia stosunków międzynarodowych Stosunki międzynarodowe w Ŝyciu codziennym Myślenie teoretyczne Formułowanie odpowiedzi Historia Filozofia Behawioryzm Ujęcia alternatywne Scalanie
Bardziej szczegółowoŚWIATOWY DZIEŃ ORONY CYWILNEJ
ŚWIATOWY DZIEŃ ORONY CYWILNEJ Od 1990 roku Międzynarodowa Organizacja Obrony Cywilnej obchodzi dzień 1 marca jako swoje święto zwane Dniem Obrony Cywilnej. Polska popularyzując działalność tej humanitarnej
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT 69--69; 68-7-0 UL. ŻURAWIA A, SKR. PT. INTERNET http://www.cbos.pl OŚRODEK INFORMACJI 69-6-9, 6-76- 00-0 W A R S Z A W A E-mail: sekretariat@cbos.pl TELEFAX
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O PLANACH ZBROJNEJ INTERWENCJI W IRAKU BS/18/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, STYCZEŃ 2003
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoTERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH
r. Stanisław Koziej 1 TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY 2 Agenda Strategiczne środowisko bezpieczeństwa Charakter współczesnego terroryzmu Dylematy walki z terroryzmem
Bardziej szczegółowoWykaz przedmiotów i modułów, które umożliwiają studentom powracającym z programów ERASMUS i MOST realizację kierunkowych efektów kształcenia
Wykaz przedmiotów i modułów, które umożliwiają studentom powracającym z programów ERASMUS i MOST realizację kierunkowych efektów kształcenia Kierunek: Stosunki międzynarodowe (studia I stopnia) Przedmioty
Bardziej szczegółowoPowstanie Warszawskie. Anna Strus 6a
Powstanie Warszawskie Anna Strus 6a Powstanie Warszawskie rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach
Bardziej szczegółowoMigracje w demografii
Migracje w demografii ze szczególnym uwzględnieniem emigracji i repatriacji Wykład z 14 lub 21 stycznia 2015 roku Definicje Migracja wędrówka ludności mająca na celu zmianę miejsca pobytu. Przyczyny migracji
Bardziej szczegółowoRoman Kabaczij. WYGNANI NA STEPY Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski na południe Ukrainy w latach 1944-1946
Roman Kabaczij WYGNANI NA STEPY Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski na południe Ukrainy w latach 1944-1946 SPIS TREŚCI Wstęp 11 Rozdział I. Koncepcja wysiedlenia Ukraińców z Polski w kontekście
Bardziej szczegółowoKIEROWANIE OBRONĄ PAŃSTWA
Warszawa, kwiecień 2014 KIEROWANIE OBRONĄ PAŃSTWA (Potrzeba nowelizacji regulacji prawnych dotyczących tej problematyki) Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Stanisław Koziej 1 Cel: Skonsultowanie i zweryfikowanie
Bardziej szczegółowoPOLSKA W LATACH 1944-1947 WALKA O WŁADZĘ. Łukasz Leśniak IVti
POLSKA W LATACH 1944-1947 WALKA O WŁADZĘ Łukasz Leśniak IVti W początkowej fazie drugiej wojny światowej rząd polski w skutek działań wojennych musiał ewakuować się poza granice kraju. Po agresji sowieckiej
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)
Spis treści Do Czytelnika 5 Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) 1.1. Początki i rozwój państwa polskiego (do 1138). Rozbicie dzielnicowe i dążenia
Bardziej szczegółowoWarszawa, luty 2014 NR 22/2014 POLACY O ROZWOJU SYTUACJI NA UKRAINIE
Warszawa, luty 2014 NR 22/2014 POLACY O ROZWOJU SYTUACJI NA UKRAINIE Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2013 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej
Bardziej szczegółowoOrganizacje kombatanckie i patriotyczne
Organizacje kombatanckie i patriotyczne STOWARZYSZENIE DZIECI WOJNY W POLSCE (ZARZĄD GŁÓWNY I ODDZIAŁ ŁÓDZKI) Integracja środowiska dzieci wojny, pomoc w zakresie: ochrony zdrowia, opieki społecznej, prawnej,
Bardziej szczegółowoHISTORIA POWSZECHNA USTROJU I PRAWA. Autor: TADEUSZ MACIEJEWSKI. Część I. Starożytność
HISTORIA POWSZECHNA USTROJU I PRAWA Autor: TADEUSZ MACIEJEWSKI Część I. Starożytność Rozdział I. Monarchie despotyczne i wielkie imperia Wschodu 1. Rys historyczny 2. Ustrój społeczny despotii 3. Ustrój
Bardziej szczegółowo75 rocznica powstania
Dziś wszyscy oddajemy cześć tym, którzy swoje życie oddali za wolność, tym, którzy tej wolności nie doczekali, a przede wszystkim tym, którzy wciąż żyją wśród nas. A p e l I P N o u c z c z e n i e 7 5
Bardziej szczegółowoWarszawa, październik 2009 BS/140/2009 ŚWIATOWA OPINIA PUBLICZNA O DEMOKRACJI
Warszawa, październik 00 BS/0/00 ŚWIATOWA OPINIA PUBLICZNA O DEMOKRACJI CBOS, wspólnie z ośrodkami badania opinii społecznej z innych państw, uczestniczy w programie World Public Opinion. Jest to program
Bardziej szczegółowoSpis tresci. Wykaz 11 Wstçp 13
Spis tresci Wykaz 11 Wstçp 13 Uzasadnienie wyboru problematyki badawczej 2. i teza pracy 16 3. uzytych w tytule i dalszych czesciach 17 4. Zastosowane metody badawcze 19 5. Struktura pracy 20 1. i dzialania
Bardziej szczegółowoI Seminarium Migracyjne EUMIGRO pt. Migracje, uchodźstwo i azyl w Europie wczoraj, dziś, jutro, 5 kwietnia 2017 r. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
I Seminarium Migracyjne EUMIGRO pt. Migracje, uchodźstwo i azyl w Europie wczoraj, dziś, jutro, 5 kwietnia 2017 r. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Sprawiedliwość społeczna migracji osiedleńczych dr
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ WZROST POCZUCIA ZAGROŻENIA TERRORYZMEM W ZWIĄZKU Z OBECNOŚCIĄ POLSKICH ŻOŁNIERZY W IRAKU BS/106/2003
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoZagadnienie kryzysu migracyjnego w Europie
Zagadnienie kryzysu migracyjnego w Europie W związku z tym, że większość szlaków przebiega przez Morze Śródziemne, wiąże się to z dużą liczbą przypadków śmierci wśród uchodźców przedostających się do
Bardziej szczegółowoOrganizacje kombatanckie i patriotyczne
Organizacje kombatanckie i patriotyczne STOWARZYSZENIE DZIECI WOJNY W POLSCE (ZARZĄD GŁÓWNY I ODDZIAŁ ŁÓDZKI) Integracja środowiska dzieci wojny, pomoc w zakresie: ochrony zdrowia, opieki społecznej, prawnej,
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Słowo wstępne 11
SPIS TREŚCI Słowo wstępne 11 I. POJĘCIE EUROPY ORAZ PERIODYZACJA JEJ DZIEJÓW 13 1. Etymologia słowa Europa" 13 2. Europa jako pojęcie geograficzne 14 3. Europa jako pojęcie historyczne i kulturowe 15 4.
Bardziej szczegółowo