Załącznik nr 1. Miasto Leszno

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 Miasto Leszno Lokalny Program Rewitalizacji Leszna na lata

2 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP WYKORZYSTANE MATERIAŁY, DOKUMENTACJE DIAGNOZA STANU MIASTA LESZNO Położenie i rys historyczny Środowisko naturalne Zagospodarowanie terenu Sytuacja demograficzna Rynek pracy i bezrobocie Edukacja i oświata Pomoc społeczna Gospodarka Organizacje pozarządowe Kultura i zabytki Turystyka, sport i rekreacja NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNO SPOŁECZNO GOSPODARCZEGO KRAJU, REGIONU I GMINY PRZESŁANKI DO ZAŁOŻEŃ REWITALIZACJI MIASTA Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla spójności (SWW) na lata Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NRSO) na lata , Strategia Rozwoju Kraju (SRK) na lata Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020r Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata Strategia Rozwoju Leszna Program Rozwoju Turystyki w Regionie Leszczyńskim ZAŁOŻENIA PROGRAMU REWITALIZACJI Okres programowania Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru i jego diagnoza

3 Obszary poprzemysłowe i powojskowe Wysoki poziom ubóstwa oraz trudne warunki mieszkaniowe Wysoki poziom bezrobocia - Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym (W3) Niski poziom przedsiębiorczości - Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców (W4) Poziom liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (W5) Poziom obciążenia ekonomicznego ludności (W6) Poziom migracji (W7) Poziom liczby osób bezrobotnych (W8) Poziom spadku liczby osób bezrobotnych (W9) Poziom liczby osób biernych zawodowo (W10) Poziom liczby osób pracujących (W11) Poziom liczby osób o niskim wykształceniu (W12) Poziom liczby osób z wyższym wykształceniem (W13) Podsumowanie analizy dotyczącej wskazania obszaru do rewitalizacji i obszaru mieszkalnictwa Uwarunkowania i problemy przestrzenne obszaru wskazanego do rewitalizacji Logika interwencji w obszarze wskazanym do rewitalizacji zidentyfikowane problemy Logika interwencji w obszarze wskazanym do rewitalizacji zidentyfikowane cele rewitalizacji Plany działań w poszczególnych sferach rozwoju Plan działań przestrzennych Plan działań gospodarczych Plan działań społecznych INNE OBSZARY DYSFUNKCYJNE Podstawy wyboru innych obszarów dysfunkcyjnych Strefa inwestycyjna I.D.E.A Tereny Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Lesznie MAPA ZDEGRADOWANYCH OBSZARÓW MIEJSKICH I INNYCH OBSZARÓW DYSFUNKCYJNYCH WSKAZANYCH DO REWITALIZACJI PLAN FINANSOWY REALIZACJI PROJEKTÓW KLUCZOWYCH ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTÓW LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI PRZEBIEG PROCESU KONSULTACJI SPOŁECZNYCH SYSTEM WDRAŻANIA Podstawa prawna dofinansowania projektów rewitalizacyjnych ze środków publicznych Informacje wstępne Ustawa o finansach publicznych Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych

4 Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Ustawa o partnerstwie publiczno - prywatnym Pomoc publiczna Zasady naboru projektów rewitalizacyjnych w ramach konkursu Zasady finansowania projektów rewitalizacyjnych Zasady monitorowania realizacji projektów rewitalizacyjnych Zasady rozliczania finansowego i rzeczowego projektów rewitalizacyjnych System zarządzania Starym Miastem. Koordynacja rewitalizacji Informacje wstępne Definicja TCM Forma TCM w Lesznie oraz zadania SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Wstęp uzasadnienie podjęcia działań promocyjnych Cele promocji i mierniki osiągnięcia założonych celów Adresaci promocji Argumenty strategii promocji Rodzaje i środki promocji Budżet promocji, realizator oraz częstotliwość podejmowania działań promocyjnych ZAŁĄCZNIKI DO LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI

5 1. Wstęp Niniejszy dokument ma na celu zdiagnozowanie obecnej sytuacji społeczno-ekonomicznej w Mieście Lesznie. W poszczególnych rozdziałach omówione zostaną najważniejsze elementy składające się na całościowy obraz gminy. Kompleksowy dobór przedstawionych obszarów funkcjonowania samorządu pozwala na pełną orientację w zakresie wielu zagadnień: historii Leszna, jego środowiska geograficzno-przyrodniczego, zagospodarowania przestrzennego i ładu urbanistycznego, kondycji gospodarczej i społecznej i in. 5

6 2. Wykorzystane materiały, dokumentacje W pracach nad diagnozą wykorzystano najważniejsze dokumenty o charakterze strategiczno programowym, opracowania branżowe, analizy i raporty będące w posiadaniu Gminy Miasta Leszno, tj.: Strategia Rozwoju Leszna, Strategia rozwoju mieszkalnictwa Miasta Leszna, Strategia promocji miasta Leszna do roku 2020, Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Mieście Lesznie , Raport Życie w Lesznie 2005, Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej Leszno 2006 r., Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2008, Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata , Miejski program na rzecz wspierania osób niepełnosprawnych w mieście Lesznie na lata , Program współpracy organów samorządowych Miasta Leszna z organizacjami pozarządowymi oraz innymi organizacjami działającymi w sferze pożytku publicznego na rok 2008, Program zapobiegania przestępczości oraz bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego Miasta Leszna i Powiatu Leszczyńskiego. Brano pod uwagę również raporty Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu oraz coroczne opracowania statystyczne dotyczące sytuacji na rynku pracy w województwie wielkopolskim. Wykorzystane zostały także dane statystyczne, opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny. Ich bezpośrednim źródłem był portal Bank Danych Regionalnych oraz Opierano się ponadto na informacjach pozyskanych z miejskich stron internetowych: Oficjalny serwis miasta Leszna: Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Leszna: Biuletyn Informacji Publicznej Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Lesznie: mopr.leszno.sisco.info, Biuletyn Informacji Publicznej Miejskiego Zakładu Komunikacji: bip.mzoleszno.com.pl, Biuletyn Informacji Publicznej Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej: Serwis internetowy Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.: 6

7 Serwis internetowy Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lesznie: Serwis internetowy Miejskiego Ośrodka Kultury w Lesznie Serwis internetowy Całość została uzupełniona informacjami zawartymi w innych źródłach internetowych, bezpośrednio podejmujących tematykę poświęconą Lesznu. 7

8 3. Diagnoza stanu miasta Leszno 3.1. Położenie i rys historyczny Położenie Leszno jest miastem na prawach powiatu położonym w zachodniej części Polski, w południowozachodniej części województwa wielkopolskiego. W latach było stolicą województwa leszczyńskiego. Powierzchnia całkowita miasta wynosi 31,9km 2. Współrzędne geograficzne miasta to 51 51' N i 16 34' E. Miasto na prawach powiatu otoczone jest powiatem leszczyńskim, który graniczy z powiatami kościańskim, gostyńskim, rawickim, górowskim, wschowskim i wolsztyńskim. W skład powiatu leszczyńskiego ziemskiego wchodzą miasta i gminy: Krzemieniewo, Lipno, Osieczna, Święciechowa, Rydzyna, Wijewo i Włoszakowice. Południowo granica powiatu leszczyńskiego jest częścią granicy pomiędzy województwem wielkopolskim a województwem dolnośląskim. Największymi miastami w pobliżu są: Poznań, stolica województwa wielkopolskiego 75 km, Wrocław, stolica województwa dolnośląskiego 96 km, Kalisz 112 km, Zielona Góra 83 km, Gorzów Wielkopolski 148 km. W odległości ok. 330 km znajduje się Berlin i Praga. Do granicy polsko-niemieckiej jest zaledwie ok. 150 km. 8

9 Lokalny Program Rewitalizacji Leszna na lata Rysunek 1. Położenie Leszna Źródło: Google Maps, Miasto leży na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 12 (w układzie wschód-zachód) z drogą krajową nr 5 (układ północ-południe), która na odcinku przebiegającym przez miasto, jest równocześnie trasą europejską E261. Stwarza to bardzo dobre warunki komunikacyjne, na które wpływa bliskość granicy oraz położenie pomiędzy dwoma potężnymi ośrodkami miejskimi Poznaniem i Wrocławiem. Miasto jest także dobrze skomunikowanie pod względem kolejowym, posiada liczne połączenia w sześciu kierunkach. Leszno jest dobrze wykształconym ośrodkiem pod względem urbanistycznym, posiada wyraźnie zaznaczone wewnętrzne strefy, bez większych konfliktów przestrzennych. Wyróżnia się następujące rejony strefy zagospodarowania terenu: funkcje mieszkaniowe intensywne: Śródmieście, Nowe Miasto, Przylesie (około 430 ha), funkcje mieszkaniowe o mniejszym natężeniu i rolnicze: Antoniny, Międzytorze (około 735 ha), funkcja przemysłowa i składy: Fabryczna, Okrężna, Spółdzielcza (około 341 ha). Całość cech położenia Leszna składa się na bardzo dobrą dostępność komunikacyjną miasta i stanowi jego wielki potencjał. 9

10 Rys historyczny Pierwsze informacje na temat Leszna znajdują się w materiałach historycznych, datowanych na rok Występuje w nich jako osada Leszczno. W XV w. istniały tu obok siebie dwie osady: Leszczno i Leszczynko. Do XVI w. dzisiejsze Leszno rozwijało się zdecydowanie wolniej od sąsiednich osad, tj.: Wschowa czy Kościan. Z początkiem XVI w. rozpoczął się szybki rozwój osady, a w 1547 nadano jej prawa miejskie. Powstało gimnazjum, szkoła wyższa, synagoga, parafia ewangelicka (luterańska). W ciągu XVII wieku Leszno stało się największym w całej Wielkopolsce ośrodkiem drukarstwa, zabudowa miasta uległa znacznemu powiększeniu. Leszno przeżywało swój rozkwit, a towary w nim produkowane eksportowane były do Saksonii i Moskwy. W 1634 r. Zygmunt II Waza nadał miastu dodatkowe prawa i przywileje, dzięki czemu mieszczanie się bogacili, a Leszno stało się drugim największym miastem Wielkopolski po Poznaniu. Niestety okres ten nie trwał długo, bowiem już w 1655 i 1707 roku miasto zostało spalone i zniszczone, natomiast w roku 1709 miasto zaatakowała zaraza, która zabiła wielu mieszkańców. W 1767 i 1790 r. wybuchły kolejne wielkie pożary. Pomimo tych tragedii, Leszno za każdym razem potrafiło się podnieść i odbudować. Przez następne lata, aż do rozbiorów, miasto osiągnęło rangę głównego ośrodka produkcji tekstylnej. Silnie rozwijało się szkolnictwo (gimnazjum akademickie), zakłady farbiarskie i drukarskie. W wyniku drugiego rozbioru Polski, Leszno stało się częścią Prus. Zaborca planował przekształcić je w ośrodek wybitnie rolniczy. Miasto powiększało zajmowany obszar, jednak nie mogło swobodnie rozwijać swoich funkcji produkcyjnych i handlowych. Nadal prężnie działały drukarnie. Z początkiem XIX w. rozpoczęła się intensywna germanizacja miasta usuwano ze szkół język polski i polskich nauczycieli. Wywołało to silne reakcje i strajki ludności polskiej, rozpoczęto działania konspiracyjne, a w czasie Powstania Wielkopolskiego w r. mieszkańcy Leszna aktywnie w nim uczestniczyli. Leszno przyłączono ponownie do Polski na mocy traktatu wersalskiego 17 stycznia 1920 r.. W okresie międzywojennym miasto stało się ważnym i dobrze skomunikowanym ośrodkiem gospodarczym z rozwiniętym handlem i przemysłem (młyny, browary, tartaki, garbarnie, fabryka produktów chemicznych, wyroby włókiennicze, maszyny, wagi i fortepiany, cukier, kreda). Powrócono także do rozwoju oświaty. Z miasta zaczęły się masowe wyjazdy ludności niemieckiej. Na ich miejsce sprowadzali się Polacy. Zaraz po wybuchu II wojny światowej, do miasta wkroczyli Niemcy i rozpoczęli masowe deportacje ludności polskiej do Generalnego Gubernatorstwa, a Leszno stało się częścią III Rzeszy. Po wojnie rozpoczął się proces przebudowy miasta. Powstały: lotnisko szybowcowe, dworzec autobusowy, osiedla mieszkaniowe, 10

11 arteria komunikacyjna al. Konstytucji 3 Maja, Odbudowano również dworzec kolejowy. Ranga Leszna bardzo wzrosła i w 1975 stało się ono stolicą nowego województwa leszczyńskiego. Powstało wiele zakładów przemysłowych, a miasto silnie powiększyło swoją powierzchnie i liczbę ludności. Zostały w tym czasie wybudowane hala widowiskowa i kryta pływalnia. Nowe realia, jakie powstały po 1989 r. dały wielkie możliwości prowadzenia polityki lokalnej, ale jednocześnie uwidoczniły skalę problemów z jakimi musiały poradzić sobie polskie miasta Środowisko naturalne Rzeźba terenu Ukształtowanie terenu miasta jest korzystne i stwarza dobre warunki rozwoju przestrzennego Leszna. Południowa część miasta to część płaskiej i monotonnej przestrzeni Wysoczyzny Leszczyńskiej o idealnych warunkach prowadzenia intensywnej rozbudowy, natomiast część północna leży na Pojezierzu Leszczyńskim (ukształtowane podczas ostatniego zlodowacenia w fazie jego najdalszego zasięgu - fazie leszczyńskiej). Obie formy geomorfologiczne oddzielone są od siebie moreną czołową. Część północna jest wyniesiona w stosunku do części południowej ok. 40 m. Budowa geologiczna Na obszarze miasta przeważa podłoże trzeciorzędowe o różnej miąższości (od 7,0 do 50 m). Jego skład to gliny zwałowe, piaski i żwiry. Nieliczne osady czwartorzędowe to głównie namuły organiczne oraz cienkie warstwy torfów. Wody powierzchniowe Zasoby wód powierzchniowych są ubogie. Wynika to z podłoża geologicznego miasta, składającego się z warstw łatwo przepuszczalnych. Wody znajdujące się na powierzchni, nie dokonują spływu powierzchniowego, lecz przesiąkają do podłoża. Oznacza to także, że wody gruntowe na znacznych obszarach miasta zalegają bardzo wysoko, tzn. tuż pod powierzchnią gruntu (1-2 m). Warunki te stanowią dość duże ograniczenie rozwoju przestrzennego miasta i wymagają stosowania odpowiednich zabiegów technicznych. 11

12 Pomimo tego że zasoby wód podziemnych na potrzeby miasta są wystarczające, są one średniej jakości (ze względu na płytkie zaleganie i zanieczyszczenia pochodzenia antropogeniczne) i wymagają uzdatniania. Warunki glebowe Na obszarze miasta warunki glebowe są dość dobre i wystarczające do prowadzenia umiarkowanej gospodarki rolnej. Gleby najlepszej I klasy bonitacyjnej w mieście nie występują. Zdecydowanie przeważają gleby V (gleby orne słabe) i VI klasy (gleby najsłabsze), jednak gleby przydatne do rolniczego wykorzystania, zajmują ok. 39% powierzchni Leszna. Wykres 1. Struktura klas glebowych miasta stan na 2004 rok źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu Tam, gdzie warunki hydrogeologiczne (płytkie zaleganie wód gruntowych) nie pozwalają na rozwój zabudowy miejskiej, należy wprowadzać funkcje sportowo-rekreacyjne dla mieszkańców miasta i okolic, natomiast na terenach o dobrych uwarunkowaniach hydrogeologicznych dla budownictwa, a słabych dla rolniczego wykorzystania, należy skierować przyszły rozrost urbanistyczny Leszna. Zapewni to na maksymalnie efektywny i harmonijny rozwój. Zasoby surowcowe Leszno nie dysponuje dużym zapleczem surowcowym. Największe znacznie mają złoża kruszywa naturalnego, odznaczającego się wysoką jakością, położone w najbliższym otoczeniu miasta (Strzyżewice, 12

13 na zachód od centrum). Ponadto występuje jeszcze gaz ziemny, lecz jego jakość jest tak mała, że jego wydobycie jest nieuzasadnione ekonomicznie. Warunki klimatyczne Miasto Leszno charakteryzuje się łagodnym klimatem, wywoływanym przez oceaniczne masy powietrza. Obszar miasta znajduje się w wielkopolsko-śląskiej dzielnicy rolniczo-klimatycznej. Przeważają wiatry zachodnie. Średnia roczna temperatura wynosi dla całej dzielnicy ok. 8,2 C. Opady wahają się od 500 do 550 mm. Leszno, jak ilustruje poniższa tabela, nieznacznie odbiega od średnich dla tego obszaru wartości: Tabela 1. Średnie wieloletnie cechy klimatu w mieście Średnie temperatury powietrza Względna wilgotność powietrza Zachmurzenie nieba Suma opadów rocznie Średnia prędkość wiatru C % % mm m/s 8, ,4 źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu Okres wegetacyjny tej dzielnicy jest jednym z najdłuższych w całym kraju, i wynosi ok. 228 dni. Niewielkie urozmaicenie powierzchni miasta wpływa na małe zróżnicowanie klimatu wewnątrz miasta północna część jest minimalnie cieplejsza i bardziej wilgotna. Użytkowanie gruntów Powołując się na dane z roku 2005, użytki rolne zajmują w Lesznie 41,9% powierzchni miasta, czyli 1338 ha. Dominują wśród nich grunty orne (północny-wschodnie i południowy-zachodnie obrzeża) z niewielkim udziałem łąk. Sady wraz z pastwiskami zajmują zaledwie 1% powierzchni miasta. Tabela 2. Użytkowanie gruntów w mieście Rok ha % ha % ha % ha % ha % ha % Użytki rolne , , , , , ,9 grunty orne , , , , , ,9 sady 35 1,1 35 1,1 35 1,1 21 0,7 21 0,7 21 0,7 łąki 230 7, , , , , ,1 pastwiska 8 0,3 8 0,3 8 0,3 8 0,3 8 0,3 9 0,3 13

14 Lasy i grunty leśne 240 7, , , , , ,8 Pozostałe grunty i nieużytki , , , , , ,3 źródło: Główny Urząd Statystyczny Lasy i grunty leśne zajmują 248 ha jest to głównie wschodnia część miasta, łącząca się z większym kompleksem leśnym poza jego granicami. Największa powierzchnia miasta, ponad 1600 ha, należy do kategorii pozostałe i nieużytki. Na tę wielkość składają się tereny zagospodarowane funkcjami typowo miejskimi i in.: tereny komunikacyjne: ok. 390 ha, przewaga dróg z udziałem kolei (98 ha); tereny osiedlowe: ok. 875 ha, przewaga terenów zabudowanych (687 ha), tereny niezabudowane (rezerwy) to ok. 106 ha, niewielki udział terenów zielonych - ok. 82 ha; tereny przemysłowe i składowe: ok. 315 ha; nieużytki: zaledwie ok. 15 ha; wody: 9 ha. Rozpatrując zmiany w strukturze użytkowania gruntów w okresie lat , zauważalny jest kilkuprocentowy spadek powierzchni użytków rolnych w Lesznie w okresie utrzymywał się on na poziomie ok. 47%, by w roku 2003 spaść do poziomu 42%. W latach następnych utrzymano ten stan. Wzrosła natomiast powierzchnia lasów i gruntów leśnych oraz pozostałych gruntów i nieużytków Zagospodarowanie terenu Zasoby mieszkaniowe Całkowita liczba mieszkań w roku 2006 wynosiła w Lesznie Średnia powierzchnia mieszkania wynosi 70,2 m 2 (46,4 m 2 w mieszkaniach TBS i 94,4 m 2 w mieszkaniach osób fizycznych). W okresie lat , wartość ta poprawiła się niezauważalnie (niecały 1 m 2 ), i wyraźnie odbiega od średniej dla całości województwa wielkopolskiego, wynoszącej 76,8 m 2. Wzrost liczby mieszkań w analizowanym okresie jest zauważalny, miasto powiększyło swój zasób o 1479 mieszkania. Jeszcze wyraźniejszy jest wzrost liczby izb, o blisko 6 tysięcy. Jednak nie przekłada się on na wzrost komfortu mieszkańców, bowiem wskaźnik ilości izb przypadających na jedno o mieszkanie nie zmienił się w badanym okresie i wynosi 3,92 (2,6 w mieszkaniach TBS i 4,5 w mieszkaniach osób fizycznych). 14

15 Tabela 3. Zasoby mieszkaniowe miasta Leszno Rok mieszkania ogółem izby powierzchnia użytkowa mieszkań źródło: Główny Urząd Statystyczny Struktura własnościowa mieszkań znajdujących się w Lesznie pokazuje, że własnością gminną jest zaledwie 12% całości zasobu. Zdecydowanie dominują dwie formy własności własność osób fizycznych (42%) oraz spółdzielni mieszkaniowych (41%), co można potraktować jako korzystne zjawisko. Niewielki udział mają zasoby należące do zakładów pracy. Analogiczna struktura dla roku 2001 była bardzo podobna, choć można zaobserwować pewne zmiany. W stosunku do roku 2001, gmina zmniejszyła swój udział w ogóle zasobów o 1%, spadł również udział spółdzielni mieszkaniowych (o 2%). Wszystkie te mieszkania przechodziły na własność osób fizycznych, bowiem widoczne jest zwiększenie udziału tej formy własności, z 39% w 2001 roku do 42% w 2006 roku. Wskazuje to na wdrażanie polityki zbywania praw własności mieszkań w ręce osób prywatnych, mające na celu przeniesienie odpowiedzialności za remonty i utrzymanie bieżące, a co za tym idzie partycypację finansową, na mieszkańców. Wykres 2. Mieszkania wg form własności stan na 2006 r. źródło: Główny Urząd Statystyczny Zasobem gminnym zarządza w Lesznie Miejski Zakład Budynków Komunalnych. W jego skład wchodzą 2952 lokale mieszkalne o łącznej powierzchni m 2. Ich średnia powierzchnia to 50,44 m 2, 15

16 co znacząco odbiega od średniej (70,2 m 2 ). Ze względu na swój wiek, obiekty te wymagają znacznych nakładów finansowych. 16

17 Wykres 3. Struktura wiekowa budynków zarządzanych przez Miejski Zakład Budynków Komunalnych w Lesznie 1% 56% 4% 12% 27% 0-10 lat lat lat lat >100 lat źródło: Miejski Zakład Budynków Komunalnych w Lesznie Ponad połowa lokali komunalnych została wybudowana ponad 100 lat temu, a 27% zasobu gminnego ma między 61 a 100 lat. Łączny udział lokalni najmłodszych do 30 lat, to zaledwie 5% całości zasobu komunalnego, przy 83% najstarszych. Oznacza to nie tylko konieczność przeznaczania na ich utrzymanie i remonty bardzo dużych nakładów finansowych, ale także coraz gwałtowniejszy wzrost tych nakładów. Stąd bardzo pilna potrzeba wprowadzania nowej zabudowy mieszkaniowej na terenie miasta. Sieć komunikacyjna Miasto jest bardzo dobrze połączone z zewnętrznym systemem transportowym, leży bowiem na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 12 z droga krajową nr 5 oraz trasą europejską E261. Przebieg DK12 w granicach administracyjnych wyznaczają ulice: Szybowników, Aleje Jana Pawła II, Unii Europejskiej i Kąkolewska; przebieg DK5 wyznaczają następujące ulice: Poznańska i Aleje Konstytucji 3 Maja. Wewnętrzna sieć transportowa jest dobrze rozwinięta i stwarza dobre warunki do dynamicznego rozwoju gospodarczego. Tereny zajęte przez infrastrukturę komunikacyjną zajmują w Lesznie ok. 13% powierzchni miasta, z czego największy udział mają drogi. Ich łącza długość w granicach administracyjnych wynosi 159,2 km. Od kilku lat nie powstają nowe odcinki a wszelkie inwestycje polegają na remontach i modernizacjach istniejących. Jest to bardzo niebezpieczne, szczególnie wobec ciągłego wzrostu liczby samochodów w mieście (w 2006 r było ich niż w roku 2005 i można przypuszczać, że przyrost będzie z każdym rokiem coraz bardziej dynamiczny). Dominują drogi o własności gminnej, stanowiące 60% długości całej sieci drogowej miasta. 17

18 Wykres 4. Struktura własnościowa dróg Leszna stan na 2006 r. 8% 4% 60% 28% krajowe wojewódzkie powiatowe gminne źródło: Urząd Miasta Leszna Pozytywnym zjawiskiem jest stały wzrost długości ścieżek rowerowych. Ich łączna długość w mieście w okresie niemalże się podwoiła z 10,6 km w roku 2000 do 19,6 km w 2006 r. Gospodarka wodna W mieście funkcjonują trzy ujęcia komunalne: Przybyszewo Strzyżewice, Zaborowo, Karczma Borowa. Woda jest na tyle słabej jakości, że wymaga uzdatniania, jednak problem ten został rozwiązany już w 1995 roku, gdy oddano ostatnią stację uzdatniania. Na ujęcie Przybyszewo Strzyżewice składa się 9 studni głębinowych. Pobrana z nich woda kierowana jest do Stacji Uzdatniania Wody w Strzyżewicach. Jest to najnowocześniejsza stacja z użytkowanych przez miasto (zautomatyzowana i zaopatrzona w system monitoringu), a jej maksymalny pobór wód podziemnych wynosi 510 m3/h. Ujęcie stacji Karczma Borowa posiada 3 studnie głębinowe zlokalizowane w kompleksie leśnym Nadleśnictwa Karczma Borowa). Jej maksymalny pobór wód podziemnych wynosi 250 m3/h. Najstarszą z eksploatowanych przez miasto stacji jest stacja w Zaborowie. Jej ujęcie składa się z 6 studni głębinowych, a maksymalny pobór to 260 m3/h. Istniejąca w centrum miasta przy ul. Poniatowskiego wieża ciśnień, oparta na studni artezyjskiej, nie jest już eksploatowana. Tabela 4. Podstawowe dane o sieci wodociągowej miasta. J.m. Rok długość czynnej sieci rozdzielczej km 130,9 137,5 143,5 149,5 149,9 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania woda dostarczona gospodarstwom domowym szt dam , , , , ,40 18

19 ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba źródło: Główny Urząd Statystyczny Długość czynnej sieci sukcesywnie rośnie. Na początku badanego okresu, w 2002 r. wynosiła ona 130,9 km, podczas gdy w roku 2006 wynosiła 149,9 km. Szczególne przyśpieszenie w budowie nowych odcinków nastąpiło od roku 2002, i trwało do 2005 r. włącznie. Wzrasta także liczba połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, choć wzrost ten zatrzymał się w ostatnim badanym roku 2006 (wzrost o 0%). Z sieci wodociągowej korzysta w mieście ok. 98,3% mieszkańców. Wzrosła także ilość dostarczanej wody do gospodarstw domowych. Jest to główna grupa odbiorców wody w Lesznie. W 2006 r. wartość ta jest większa od wartości z roku 2002 o ok. 10%, przy czym wyraźny jest spadek w roku Wykres 5. Zmiany długości czynnej sieci rozdzielczej Leszna źródło: Główny Urząd Statystyczny Ma to również swoje odbicie w średnim zużyciu wody na jednego mieszkańca Leszna. Ogólnie jest wyraźna tendencja wzrostowa zużycia, porównując lata 2002 i 2006 wzrost wynosi ok. 10%. Rozpatrując zużycie wody wg grup odbiorców, wzrasta ono zarówno w grupie odbiorców gospodarstw domowych, jak i również przez podmioty gospodarcze (o 26,4 tys. m3 wody w 2006 r. więcej niż w roku ubiegłym). Gospodarka ściekowa Problemy z gospodarką ściekową w mieście zostały rozwiązane w znacznym stopniu w roku 1996 roku, gdy uruchomiono oczyszczalnię Henrykowo o przepustowości równej m 3 na dobę. Stanowi to 19

20 rezerwę w stosunku do obecnych potrzeb (stację zaprojektowano do obsługiwania miasta liczącego mieszkańców), a więc istnieją możliwości do dalszego rozwoju miasta. W roku 2000 oddano do użytku II etap budowy (część biologiczną). Tabela 5. Podstawowe dane o sieci kanalizacyjnej miasta. Rok J.m długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 121,6 137,5 146,5 158,6 158,6 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt ścieki odprowadzone dam , , , , ,00 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba źródło: Główny Urząd Statystyczny Długość czynnej sieci kanalizacyjnej rośnie z roku na rok. W 2002 r. jej długość wynosiła 121,6 km, w roku ,6 km, co stanowi przyrost o 30%. Nie dotyczy to jednak roku 2006, co wynika z braku budowy nowych połączeń kanalizacyjnych oraz wodociągowych w tym roku ,00 Wykres 6. Ścieki odprowadzone [dam3] , , , , , źródło: Główny Urząd Statystyczny Wzrost długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej pociąga za sobą wzrost ilości odprowadzonych ścieków. Dla Leszna jest to także wyraźnie widoczne. W ciągu badanego okresu ilość ta zwiększyła się o 183,30 dam 3, czyli o 6,6%. Główną przyczyną jest zwiększona emisja z gospodarstw 20

21 domowych, bowiem w pozostałych grupach (szczególnie przemysł) zanotowano spadek ilości odprowadzanych ścieków. Z sieci kanalizacyjnej korzystało w mieście w 2006 r mieszkańców, czyli 93%. Udział ten systematycznie rośnie (w 2002 r. wynosił 91,9%). Gospodarka odpadami Działania w zakresie gospodarki odpadami są prowadzone m.in. przez Miejski Zakład Oczyszczania w Lesznie. Jest to spółka z udziałem 19 samorządów gminnych: Leszno (największy udział - 37,17%), Osieczna, Lipno, Bojanowo, Gostyń, Krobia, Krzemieniewo, Krzywiń, Miejska Górka, Pępowo, Pogorzela, Poniec, Rawicz, Rydzyna, Śmigiel, Święciechowa, Wijewo, Włoszakowice oraz powiatu rawickiego. Miasto Leszno oraz MZO Sp. z o.o. realizują przy udziale środków Funduszu Spójności Projekt Grupowy pn. Gospodarka odpadami i osadami ściekowymi w Lesznie i subregionie leszczyńskim Tabela 6. Odpady stałe zebrane. Rok J.m odpady wytworzone na 1 km2 t 665,6 843,8 806, , ,30 udział odpadów składowanych w ilości odpadów wytworzonych w ciągu roku % 13,1 13,7 16,3 24,1 20,4 udział odpadów poddanych odzyskowi w ilości odpadów wytworzonych w ciągu roku % 86,9 86,3 83,7 62,6 79,6 źródło: Główny Urząd Statystyczny W badanym okresie lat bardzo wyraźnie wzrosła liczba wytworzonych w mieście odpadów, przypadająca na 1 km 2. W roku 2006 ok. 20% z całości odpadów wytworzonych ulega składowaniu, natomiast blisko 80% wytworzonych odpadów stałych podlega procesom odzysku. Sieć gazowa Długość sieci gazowej Leszna w analizowanym okresie pomiędzy 2002 r. a 2004 r. wzrosła. Na koniec 2006 r. w mieście funkcjonowało 178,2 km sieci, czyli o ok. 11% więcej niż w roku Wzrosła też liczba czynnych połączeń do budynków mieszkalnych, do 6745 sztuk w 2004 r., co wpłynęło na wzrost liczby odbiorców gazu w mieście do gospodarstw domowych. Nie przełożyło się to jednak na wzrost zużycia gazu, bowiem w roku 2004 zużyto go w mieście o 269,80 tys. m 3 mniej niż w 2002 r. 21

22 Wzrosła także liczba ludności korzystającej z sieci gazowej w 2004 r. korzystało z niej mieszkańców, czyli ponad 89% ludności ogółem. Tabela 7. Podstawowe dane o sieci gazowej miasta. J.m. Rok długość czynnej sieci ogółem km ,8 178,2 czynne połączenia do budynków mieszkalnych szt odbiorcy gazu gosp.dom zużycie gazu tys. m , ,20 ludność korzystająca z sieci gazowej osoba źródło: Główny Urząd Statystyczny Sieć energetyczna W sferze energetycznej miasta od wielu lat trwa stopniowy wzrost liczby odbiorców energii elektrycznej, co jest związane przede wszystkim z budownictwem mieszkaniowym. Wyraźna jest tendencja wzrostu średniego zużycia energii, o MW*h w ciągu 6 badanych lat w roku 2000, na jednego odbiorcę przypadało 1,726 MW*h, natomiast w 2006 już 1,822 MW*h rocznie. odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu Tabela 8. Podstawowe dane o sieci energetycznej miasta. J.m. Rok szt MW*h źródło: Główny Urząd Statystyczny 3.4. Sytuacja demograficzna W 2006 r. Leszno zamieszkiwało mieszkańców, przy gęstości zaludnienia równej 2004,8 osoby/km 2. Obserwuje się wzrost liczby ludności miasta. Ogólna liczba ludności wzrastała w każdym roku (najmniej w 2002 i 2003 r.) i zwiększyła się w badanym okresie o 871 osób. W 2006 r. spadła o 15 osób. Struktura ludności wg płci w badanym okresie wskazuje, że w przypadku mężczyzn, liczebność populacji ulega znacznym zmianom w latach 2001, 2004 i 2005 wzrastała w stosunku do roku 22