Załącznik nr 4. Instrukcja usuwania wad i wynikłych z nich uszkodzeń i awarii wymienionych w 16 ust. 2 Umowy

Transkrypt

1 Załącznik nr 4 Instrukcja usuwania wad i wynikłych z nich uszkodzeń i awarii wymienionych w 16 ust. 2 Umowy 1. W przypadku zgłoszenia przez Zamawiającego wady, która spowodowała którekolwiek ze zdarzeń wymienionych w 16 ust. 2 Umowy, Wykonawca przystąpi do usuwania wad i wynikłych z nich uszkodzeń i zakłóceń w obiekcie lub w urządzeniu elektroenergetycznym w czasie nie dłuŝszym niŝ 4 godz. od zgłoszenia przez Zamawiającego w dzień powszedni, tj. od poniedziałku do piątku, pomiędzy godz a godz oraz w terminie nie dłuŝszym niŝ 6 godz. w pozostałych okresach. 2. W wymienionym wyŝej czasie Wykonawca przystąpi do wykonywania następujących czynności: 2.1. zabezpieczy obiekt lub urządzenie/a przed rozszerzeniem się skutków zakłócenia, 2.2. udokumentuje wadę, uszkodzenie lub zakłócenie poprzez opis rodzaju i skali 2.3. opracuje harmonogram prac 2.4. przystąpi do usuwania wady 3. W przypadku, gdy przewidywany czas usuwania wady jest krótszy od 24 godzin opracowanie harmonogramu nie jest wymagane pod warunkiem, Ŝe Wykonawca przystąpi do usuwania wady natychmiast i będzie kontynuował prace aŝ do momentu usunięcia wady. 4. Harmonogram opracowany przez Wykonawcę podlega zatwierdzeniu przez Zamawiającego. 5. Wykonawca przystąpi do usuwania wady oraz będzie kontynuował prace zgodnie z zatwierdzonym harmonogramem pod rygorem skutków wynikających z zapisów Umowy. 6. Odbiór wykonanych prac nastąpi na zasadach opisanych w Umowie. 7. Wykonawca zobowiązuje się do przestrzegania obowiązującej u Zamawiającego, w dniu zaistnienia zakłócenia Procedury likwidacji zakłóceń w majątku sieciowym PSE Operator S.A., regulującej usuwanie zakłóceń na linii i wykonywania niniejszej umowy zgodnie z tą procedurą. Procedura, o której mowa powyŝej zostanie, w razie konieczności udostępniona Wykonawcy.

2 PSE OPERATOR SPÓŁKA AKCYJNA. Instrukcja zatwierdzona do uŝytku słuŝbowego Uchwałą Zarządu PSE - Operator S.A. Nr 270/62/2005 z dnia 1 września 2005 r. INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY URZĄDZENIACH I INSTALACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH WARSZAWA, WRZESIEŃ 2005R. Instrukcję opracował: mgr inŝ. Kazimierz śółtowski

3 PODSTAWA OPRACOWANIA Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r., w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. (Dz.U. Nr 80, poz. 912). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U.Nr169 z 2003r., poz.1650 tekst jednolity). Rozporządzanie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwiecień 2003r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci ( Dz.U. Nr 89, poz. 828, Dz. U. Nr 129, poz i Dz.U. z 2005r. Nr 141, poz ). 2

4 SPIS TREŚCI 1. POSTANOWIENIA OGÓLN Przedmiot instrukcji Zakres stosowania instrukcji Przeznaczenie instrukcji Określenia ORGANIZACJA PRACY PRZY URZĄDZENIACH I INSTALACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH Podział prac i formy wydawania poleceń Obowiązki pracowników w zakresie organizacji pracy Łączenie funkcji przy pracach na polecenie Polecenie wykonania pracy Przygotowanie miejsca pracy Dopuszczenie do pracy Przerwy w pracy Zakończenie pracy Zasady organizacji pracy obowiązujące obcych wykonawców Zasady organizacji pracy stosowane przez pracowników w innych zakładach WYKONYWANIE PRAC PRZY URZĄDZENIACH I INSTALACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH Postanowienia ogólne Zasady bezpiecznego wykonania pracy Czynności łączeniowe Prace wykonywane sprzętem zmechanizowanym PODSTAWOWE ZASADY UśYTKOWANIA NARZĘDZI PRACY I SPRZĘTU OCHRONNEGO POSTANOWIENIA KOŃCOWE ZAŁĄCZNIKI 6.1. Załącznik nr 1. Dokumenty związane Załącznik nr 2. Polecenie wykonania pracy - wzór Załącznik nr 3. Wykaz osób uprawnionych do wydawania poleceń na prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych Załącznik nr 4. Ewidencja wydawanych poleceń na prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych Załącznik nr 5. Wytyczne stosowania sprzętu ochronnego i narzędzi pracy Załącznik nr 6. Zasady bezpiecznego postępowania przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych z gazem SF Załącznik nr 7. Wytyczne w sprawie zasad postępowania przy ratowaniu osób poraŝonych i poparzonych prądem elektrycznym. 3

5 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1.1. Przedmiot instrukcji Przedmiotem instrukcji są zasady organizacji pracy przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych oraz w pobliŝu urządzeń i instalacji elektroenergetycznych PSE Operator S.A Zakres stosowania instrukcji Postanowienia instrukcji mają zastosowanie przy wykonywaniu prac przy urządzeniach i instalacjach oraz w pobliŝu urządzeń i instalacji elektroenergetycznych sieci przesyłowej oraz innych obiektach PSE - Operator S.A Przeznaczenie instrukcji Instrukcja przeznaczona jest dla osób zatrudnionych przy eksploatacji urządzeń i instalacji elektroenergetycznych (obsługa, konserwacja, naprawy, prace kontrolnopomiarowe). Ponadto przeznaczona jest dla osób wykonujących prace przy budowie, przebudowie, rozbudowie, remontach i rozruchach instalacji elektroenergetycznych Określenia Instalacja elektroenergetyczna -urządzenia elektroenergetyczne z układami połączeń między nimi Instrukcja eksploatacji - zatwierdzona przez właściciela lub prowadzącego eksploatację urządzeń określająca procedury i zasady wykonywania czynności niezbędnych przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych, opracowana na podstawie odrębnych przepisów oraz dokumentacji producenta Miejsce pracy -odpowiednio przygotowane stanowisko pracy lub określona strefa pracy w zakresie niezbędnym dla bezpiecznego wykonywania pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych Osoby funkcyjne - biorące udział w organizacji pracy przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, a mianowicie: 4

6 Dopuszczający -wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający waŝne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji i upowaŝniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych do wykonywania czynności łączeniowych w celu przygotowania miejsca pracy Kierujący zespołem pracowników, nie będących zespołem pracowników kwalifikowanych - osoba nie posiadająca świadectwa kwalifikacyjnego, a posiadająca umiejętności zawodowe w zakresie wykonywanej pracy i przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy Kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych -pracownik posiadający waŝne świadectwo kwalifikacyjne właściwe dla określonego w poleceniu zakresu pracy i rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana praca Kierownik robót - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający waŝne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru, do koordynacji prac, gdy w jednym obiekcie elektroenergetycznym jednocześnie pracuje więcej niŝ jeden zespół pracowników Koordynujący - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik komórki organizacyjnej sprawującej dozór nad eksploatacją urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, posiadający waŝne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru Nadzorujący - wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający waŝne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru lub eksploatacji wykonujący wyłącznie czynności nadzoru Poleceniodawca - pracownik upowaŝniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy, posiadający waŝne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. 5

7 Osoby postronne - osoby nie wchodzące w skład zespołu wykonującego pracę i nie będące osobami funkcyjnymi związanymi z organizacją określonej pracy Pomieszczenie lub teren ruchu elektroenergetycznego - odpowiednio wydzielone pomieszczenie lub teren bądź część pomieszczenia lub terenu albo przestrzeni w budynkach lub poza budynkami, w których zainstalowane są urządzenia elektroenergetyczne dostępne tylko dla upowaŝnionych osób Pracownik upowaŝniony - pracownik, który w ramach swoich obowiązków słuŝbowych lub na podstawie polecenia słuŝbowego wykonuje określone prace Pracownik uprawniony - pracownik posiadający sprawdzone i właściwe kwalifikacje w zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym Prowadzący eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych - podmiot zajmujący się eksploatacją własnych, bądź powierzonych na mocy stosownych umów lub porozumień, urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, zatrudniający osoby posiadające kwalifikacje potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym do wykonywania czynności eksploatacyjnych Spółka Grupy Kapitałowej PSE S.A. - podmiot wykonujący na mocy stosownych umów lub porozumień usługi eksploatacyjne bądź prowadzący eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych PSE Operator S.A., zatrudniający osoby posiadające kwalifikacje potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym do wykonywania czynności eksploatacyjnych Świadectwo kwalifikacyjne - świadectwo stwierdzające spełnienie przez daną osobę odpowiednich wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub eksploatacji w ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, prac kontrolno- pomiarowych, montaŝu dla określonych rodzajów urządzeń i instalacji energetycznych, uzyskane w trybie i na zasadach określonych w obowiązujących przepisach Urządzenie energetyczne - urządzenia techniczne stosowane w procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz uŝytkowania paliw i energii. 6

8 Urządzenia elektroenergetyczne - są to urządzenia techniczne stosowane w procesach przetwarzania, przesyłania i dystrybucji, oraz uŝytkowania energii elektrycznej Urządzenia i instalacje elektroenergetyczne nieczynne- urządzenia i instalacje elektroenergetyczne, do których za pomocą istniejących łączników i aparatury nie ma moŝliwości podania czynników stwarzających zagroŝenie Uziemnik - jest to aparat z napędem ręcznym lub maszynowym, przeznaczony do uziemiania obwodów elektroenergetycznych i dostosowany do prądów zwarcia Uziemiacz przenośny -jest to przenośny sprzęt dostosowany do prądu zwarcia urządzenia elektroenergetycznego, na którym jest stosowany i przeznaczony do uziemiania tego urządzenia Uziemiacz przenośny lekki - jest to uziemiacz wielozaciskowy, którego przewód uziemiający ma przekrój mniejszy niŝ przewód zwierający, przeznaczony do stosowania w liniach i stacjach (rozdzielniach) sieci elektroenergetycznych o przekroju nie mniejszym, niŝ 16rnm 2 Cu Wykonawca obcy - podmioty gospodarcze spoza Grupy Kapitałowej PSE S.A Zwieracz -jest to przenośny sprzęt zwierający wszystkie fazy urządzenia elektroenergetycznego wraz z przewodem uziomowym, ochronno - neutralnym i ochronnym, dostosowane do mocy zwarcia Zwieracz lekki -jest to przenośny sprzęt zwierający wszystkie fazy urządzenia elektroenergetycznego wraz z przewodem uziomowym, ochronno - neutralnym i ochronnym, dostosowany do zastosowanych czynnych zabezpieczeń. Zwieracz lekki moŝe mieć zastosowanie np. w instalacjach elektroenergetycznych oraz w przyłączach o napięciu znamionowym do l kv, jako zabezpieczenie przed pojawieniem się napięcia od strony instalacji odbiorczej Zespól pracowników - grupa pracowników, w której skład wchodzą co najmniej dwie osoby wykonujące pracę. l.4.22.zespół pracowników kwalifikowanych - grupa pracowników, w której co najmniej połowa, lecz nie mniej niŝ dwie osoby, posiadają waŝne świadectwa kwalifikacyjne. 7

9 2. ORGANIZACJA PRACY PRZY URZĄDZENIACH I INSTALACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 2.1. Podział pracy i formy wydawania poleceń Prace na czynnych urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych mogą być wykonywane na polecenie pisemne, ustne lub bez polecenia Bez polecenia mogą być wykonywane: 1) czynności związane z ratowaniem zdrowia i Ŝycia ludzkiego, 2) czynności związane z zabezpieczeniem urządzeń i instalacji przed zniszczeniem, wykonywane w trybie nagłym, 3) prace eksploatacyjne, określone w instrukcjach eksploatacji lub stanowiskowych i wykonywane przez uprawnionych i upowaŝnionych pracowników. Instrukcje te powinny m.in. określać organizacyjne i techniczne środki oraz warunki bezpiecznego wykonania tych prac Prace na polecenie ustne Na polecenie ustne wolno wykonywać wszystkie prace, z wyjątkiem tych, dla których wymagane jest polecenie pisemne Prace na polecenie pisemne Na polecenia pisemne naleŝy wykonywać wszystkie prace: 1) wykonywane w warunkach szczególnego zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego z zastrzeŝeniem pkt , 2) dla których poleceniodawca uzna to za konieczne, 3) wykonywane przez pracowników nie będących pracownikami zakładu prowadzącego eksploatację danego urządzenia i instalacji Prace w warunkach szczególnego zagroŝenia Do prac wykonywanych w warunkach szczególnego zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego, w szczególności zalicza się prace: 1) konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem, 2) wykonywane w pobliŝu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących pod napięciem, 8

10 3) przy wyłączonych spod napięcia, lecz nie uziemionych urządzeniach elektroenergetycznych lub uziemionych w taki sposób, Ŝe Ŝadne z uziemień- uziemiaczy nie jest widoczne z miejsca pracy, 4) przy opuszczeniu i zawieszaniu przewodów na wyłączonych spod napięcia elektroenergetycznych liniach napowietrznych w przęsłach krzyŝujących drogi kolejowe, wodne i kołowe, 5) związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych, 6) przy wyłączonym spod napięcia torze dwutorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu do 1 kv i powyŝej, jeŝeli drugi tor pozostaje pod napięciem, 7) przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach napowietrznych które krzyŝują się w strefie ograniczonej nałoŝonymi uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem i przewodami trakcji elektrycznej, 8) przy spawaniu, lutowaniu,wymianie stojaków oraz pojedynczych ogniw i całej baterii w akumulatorniach, 9) przy wykonywaniu prób i pomiarów, z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez upowaŝnionych pracowników w ustalonych miejscach, 10) jeŝeli w czasie pracy konieczne jest całkowite lub częściowe zdjęcie uziemień w miejscu pracy, 11) wewnątrz zbiorników i pomieszczeń, w których znajduje się lub moŝe być doprowadzone spręŝone powietrze, na rurociągach spręŝonego powietrza o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kpa, wymagającym demontaŝu elementów spręŝarki, 12) na rurociągach wody, pary wodnej, spręŝonego powietrza, oleju, mazutu, instalacjach gaśniczych o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kpa, wymagających demontaŝu armatury lub odcinka rurociągu albo naruszenia podpór i zawiesi rurociągów, 13) inne prace nie wymienione w punkcie 1-12 uznane przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych za szczególnie niebezpieczne. 9

11 2.2. Obowiązki pracowników w zakresie organizacji pracy Poleceniodawca obowiązany jest: 1) ustalić rodzaj polecenia: pisemne, ustne, 2) określić zakres, rodzaj, miejsce, termin wykonania pracy i planowane przerwy w czasie pracy, 3) określić środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy, 4) określić liczbę pracowników skierowanych do pracy, 5) określić pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy, pełniących funkcję: - kierownika robót, kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego, imiennie, - koordynującego imiennie lub stanowiskowo, - dopuszczającego stanowiskowo lub imiennie, (jeŝeli wchodzi w skład zespołu pracowników imiennie), 6) prowadzić ewidencję poleceń pisemnych i ustnych, przy poleceniu ustnym wpisać treść polecenia do ewidencji poleceń, 7) przy poleceniu ustnym - omówić warunki pracy z kierującym zespołem pracowników lub nadzorującym oraz dopuszczającym Koordynujący Pracownik komórki organizacyjnej sprawującej dozór nad ruchem urządzeń i instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana praca, posiadający waŝne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. W przypadku, gdy dozór nad ruchem urządzeń elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, jest prowadzona przez róŝne komórki ruchu, koordynującym powinna być osoba dozoru jednej z tych komórek. JeŜeli dozór nad ruchem urządzeń lub instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, jest sprawowany przez poleceniodawcę, koordynującym powinien być sam poleceniodawca. Koordynujący obowiązany jest: 1) skoordynować wykonawstwo poleconych prac określonych w poleceniu z ruchem urządzeń ł instalacji elektroenergetycznych, 10

12 2) określić czynności łączeniowe związane z przygotowaniem miejsca pracy, 3) wydać zezwolenie na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenie do pracy i likwidację miejsca pracy, 4) uzyskać informacje od dopuszczającego o dopuszczeniu do pracy oraz miejscu załoŝenia uziemień, 5) podjąć decyzję o uruchomieniu urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, przy których była wykonywana praca, 6) zapisać w dzienniku operacyjnym ustalenia wynikające z punktów 1-5. W przypadku, kiedy funkcję koordynującego sprawuje poleceniodawca ustalenia wynikające z pkt naleŝy zapisać w poleceniu wykonania pracy lub w załączniku do polecenia Dopuszczający Pracownik wyznaczony przez poleceniodawcę do kaŝdej pracy wykonywanej na polecenie. Dopuszczający obowiązany jest: 1) uzyskać od koordynującego zezwolenie na rozpoczęcie przygotowania miejsca pracy, 2) przygotować miejsce pracy, 3) uzyskać od koordynującego zezwolenie na dopuszczenie do wykonywania pracy, 4) dopuścić do wykonywania pracy, 5) sprawdzić zakończenie pracy, 6) zlikwidować miejsce pracy po jej zakończeniu i poinformować koordynującego o powyŝszym Kierujący zespołem pracowników Kierujący zespołem pracowników moŝe występować jako: - kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych, - kierujący zespołem pracowników nie będących zespołem pracowników kwalifikowanych. 11

13 Kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych obowiązany jest: 1) dobrać pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonania poleconej pracy, 2) sprawdzić przygotowanie miejsca pracy i przyjąć je od dopuszczającego, jeŝeli zostało przygotowane właściwie, 3) zaznajomić podległych pracowników ze sposobem przygotowania miejsca pracy, występującymi zagroŝeniami w miejscu pracy i bezpośrednim sąsiedztwie oraz warunkami i metodami bezpiecznego wykonywania pracy, 4) zapewnić wykonanie pracy w sposób bezpieczny, 5) egzekwować od członków zespołu stosowanie właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieŝy i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu, 6) nadzorować przestrzeganie przez podległych pracowników przepisów bhp w czasie wykonywania pracy. Kierujący zespołem ma prawo wyłączyć się z bezpośredniego udziału w wykonywaniu pracy spełniając funkcje kontrolne, jeŝeli zaistnieją szczególne warunki związane z zachowaniem bezpieczeństwa pracy. 7) powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy Kierujący zespołem pracowników nie będących zespołem pracowników kwalifikowanych obowiązany jest: 1) dobrać pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonywania poleconej pracy, 2) zapewnić wykonanie pracy w sposób bezpieczny, 3) egzekwować od członków zespołu stosowanie właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieŝy i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu, 4) nadzorować przestrzeganie przez podległych pracowników przepisów bhp w czasie wykonywania pracy. 12

14 Nadzorujący Wyznaczony przez poleceniodawcę, jeŝeli: - prace wykonywać będzie zespół pracowników nie będący zespołem pracowników kwalifikowanych lub kierujący zespołem nie posiada świadectwa kwalifikacyjnego, - poleceniodawca uzna to za konieczne ze względu na szczególny charakter i warunki wykonywania pracy. Nadzorujący nie powinien wykonywać innych prac poza czynnościami nadzoru. Nadzorujący obowiązany jest: 1) sprawdzić przygotowanie miejsca pracy i przyjąć je od dopuszczającego, jeŝeli zostało przygotowane właściwie, 2) zaznajomić nadzorowanych pracowników z warunkami bezpiecznego wykonywania pracy, 3) sprawować ciągły nadzór nad pracownikami, aby nie przekraczali granicy wyznaczonego miejsca pracy, 4) powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy Kierownik robót W przypadku, gdy na jednym obiekcie elektroenergetycznym wykonuje prace jednocześnie więcej niŝ jeden zespół pracowników, naleŝy wyznaczyć kierownika robót, jeŝeli poleceniodawca uzna to za konieczne. Kierownik robót obowiązany jest: 1) koordynować pracę róŝnych zespołów pracowników, 2) eliminować zagroŝenia podczas wykonywania prac przez zespoły pracownicze Członkowie zespołu pracowników Powinni być przeszkoleni w zakresie bhp oraz posiadać umiejętności zawodowe uprawnienia stosowne do wykonywanej pracy. Członkowie zespołu pracowników obowiązani są: 1) wykonywać prace zgodnie z zasadami i przepisami bezpieczeństwa pracy oraz zgodnie z poleceniami i wskazówkami kierującego zespołem, 13

15 2) stosować odzieŝ ochronną i roboczą oraz sprzęt ochrony osobistej, wymagany przy wykonywaniu danego rodzaju prac, 3) reagować na nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przez innych pracowników i informować o tym kierującego zespołem Łączenie funkcji przy pracach na polecenie Poleceniodawca moŝe pełnić funkcję koordynującego Poleceniodawca moŝe być członkiem zespołu pracowników jeśli nie jest jednocześnie koordynującym i posiada dodatkowo waŝne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji Koordynujący moŝe pełnić funkcję dopuszczającego (jeŝeli jest uprawniony oraz posiada świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji i upowaŝniony do wykonywania czynności łączeniowych, nie jest jednocześnie poleceniodawcą Dopuszczający moŝe być członkiem zespołu pracowników, jeŝeli tak przewiduje polecenie Dopuszczający moŝe pełnić funkcje nadzorującego, jeŝeli nie pełni jednocześnie funkcji kierującego zespołem Kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych moŝe pełnić obowiązki dopuszczającego z wyjątkiem stacji ze stałą obsługą Polecenie wykonania pracy Wystawianie i przekazanie poleceń 1) wydawanie poleceń i dopuszczenie pracowników do wykonywania pracy naleŝy do obowiązków prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, 2) w okresie wykonywania prac rozruchowych obowiązki określone w ust. 1 spoczywają na wykonawcy rozruchu lub przyszłym uŝytkowniku, jeŝeli została zawarta między nimi odpowiednia umowa na piśmie, 3) na czas wykonywania prac remontowych lub modernizacyjnych przy nieczynnych urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych obowiązki określone w ust. 1 mogą być przekazane wykonawcy tych prac, o ile obowiązki te określono w zawartej z nim umowie na piśmie, 14

16 4) polecenie pisemne wykonania pracy (wzór określa załącznik nr2) powinno być wystawione: - kierującemu zespołem lub nadzorującemu i przekazane dopuszczającemu, - na prace wykonywane przez jeden zespół pracowników w jednym miejscu pracy, 5) dozwolone jest przekazanie polecenia pisemnego środkami łączności, 6) dozwolone jest wystawienie jednego polecenia pisemnego na takie same prace wykonywane przez jeden zespół pracowników kolejno w innych miejscach pracy, pod warunkiem, Ŝe zespół pracuje w tym samym czasie tylko w jednym miejscu, a warunki bezpiecznego wykonania pracy są takie same we wszystkich miejscach, 7) miejsce pracy dla prac wykonywanych w budynkach powinno być ograniczone do jednego pomieszczenia lub strefy wyznaczonej w poleceniu. Poleceniodawcą moŝe dopuścić wykonywanie prac przez jednego lub kilku pracowników zespołu w róŝnych pomieszczeniach, dokonując odpowiedniego zapisu w poleceniu. Wykonujący prace w róŝnych pomieszczeniach powinni posiadać waŝne świadectwa kwalifikacyjne, 8) polecenie wykonania pracy jest waŝne na czas określony przez poleceniodawcę, 9) poleceniodawcą moŝe w poleceniu dokonać zmiany uprzednio podanych terminów wykonania pracy oraz zmiany liczby pracowników w składzie zespołu, 10) dopuszcza się moŝliwość przedłuŝenia terminu zakończenia pracy przez poleceniodawcę, 11) zmiany terminów i liczby pracowników, o których mowa w punkcie ust. 9 i 10, powinny być odnotowane w odpowiedniej rubryce polecenia pisemnego, 12) polecenie pisemne powinno być wystawione w dwóch egzemplarzach, 13) jeŝeli treść polecenia przekazuje się środkami łączności to poleceniodawca wypełnia druk polecenia w jednym egzemplarzu, a odbierający w dwóch egzemplarzach. Po przyjęciu polecenia odbierający powtarza treść polecenia poleceniodawcy. Zamiast podpisu 15

17 poleceniodawcy odbierając powinien wpisać swoje imię i nazwisko oraz rodzaj środka łączności (radio, telefon, fax, ) Rejestrowanie i przechowywanie poleceń 1) polecenia wykonania pracy powinny być rejestrowane przez poleceniodawcę w rejestrze poleceń, przy czym w przypadku polecenia ustnego powinna być odnotowana jego treść. Formę ewidencji poleceń określa załącznik nr 4, 2) w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie ewidencji poleceń kilku komórek organizacyjnych w jednym wspólnym rejestrze, 3) polecenia pisemne wykonania prac naleŝy przechowywać przez okres 30 dni od daty zakończenia pracy Obieg poleceń wykonywania prac 1) dopuszczający otrzymuje dwa egzemplarze polecenia na pracę, 2) po dopuszczeniu do pracy, wypełnieniu i podpisaniu polecenia, dopuszczający, oryginał polecenia pozostawia u kierującego zespołem lub nadzorującego, a kopię pozostawia u siebie, 3) kierujący zespołem, lub nadzorujący przez cały czas trwania pracy posiada oryginał polecenia, 4) po zakończeniu pracy, kierujący zespołem lub nadzorujący zwraca oryginał polecenia dopuszczającemu, 5) po zakończeniu pracy na polecenie dopuszczający, przekazuje oryginał polecenia poleceniodawcy a kopię polecenia zostawia u siebie 2.5. Przygotowanie miejsca pracy Przed rozpoczęciem przygotowania miejsca pracy dopuszczający musi uzyskać od koordynującego, jeŝeli został on wyznaczony: 1) zezwolenie na rozpoczęcie przygotowania miejsca pracy, 2) potwierdzenie o wykonaniu niezbędnych przełączeń w sieci oraz zezwolenie na dokonanie przełączeń i załoŝenie odpowiednich urządzeń zabezpieczających przewidzianych do wykonania przez dopuszczającego Czynności wchodzące w zakres przygotowania miejsca pracy Przy wykonywaniu czynności związanych z przygotowaniem miejsca pracy moŝe brać udział pod nadzorem dopuszczającego, członek zespołu, który będzie wykonywał pracę, jeŝeli jest pracownikiem uprawnionym. 16

18 W zakres przygotowania miejsca pracy wchodzą następujące czynności: 1) uzyskanie zezwolenia na rozpoczęcie przygotowania miejsca pracy od koordynującego jeŝeli, został on wyznaczony, 2) uzyskanie od koordynującego potwierdzenia o wykonaniu niezbędnych przełączeń oraz zezwolenia na dokonanie przełączeń i załoŝenia odpowiednich urządzeń zabezpieczających przewidzianych do wykonania przez dopuszczającego, 3) wyłączenie urządzeń z ruchu w zakresie określonym w poleceniu i uzgodnionym z koordynującym, 4) zablokowanie napędów łączników, zaworów i zasuw w sposób uniemoŝliwiający przypadkowe uruchomienie wyłączonych urządzeń lub doprowadzenie czynnika, 5) sprawdzenie, czy w miejscu pracy w wyłączonych urządzeniach zostało usunięte zagroŝenie np: napięcie, ciśnienie, temperatura, woda, gaz, 6) zastosowanie wymaganych zabezpieczeń na wyłączonych urządzeniach np. uziemienia, zaślepki, 7) załoŝenie ogrodzeń i osłon w miejscu pracy stosownie do występujących potrzeb, 8) oznaczenie miejsca pracy i wywieszenie tablic ostrzegawczych w tym równieŝ w miejscach zdalnego sterowania napędami wyłączonych urządzeń Dopuszczenie do pracy Obowiązki dopuszczającego Rozpoczęcie pracy jest dozwolone po uprzednim przygotowaniu miejsca pracy oraz dopuszczeniu zespołu pracowników do pracy, polegającym na: 1) sprawdzeniu przygotowania miejsca pracy przez dopuszczającego i kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego, 2) wskazaniu zespołowi pracowników miejsca pracy, 3) pouczeniu zespołu pracowników o warunkach pracy oraz wskazaniu zagroŝeń występujących w sąsiedztwie miejsca pracy, 4) udowodnieniu, Ŝe w miejscu pracy zagroŝenie nie występuje, 5) potwierdzeniu dopuszczenia do pracy podpisami w odpowiednich rubrykach dwóch egzemplarzy polecenia pisemnego lub w przypadku 17

19 polecenia ustnego w dzienniku operacyjnym prowadzonym przez dopuszczającego Po dopuszczeniu do pracy, oryginał polecenia pisemnego powinien być przekazany kierującemu zespołem pracowników, lub nadzorującemu, a kopia polecenia powinna pozostać u dopuszczającego Przerwy w pracy W trakcie wykonywania pracy mogą wystąpić przerwy w pracy. Planując przerwę w pracy, poleceniodawca winien określić rodzaj przerwy tj. z likwidacją miejsca pracy lub bez likwidacji miejsca pracy Po przerwaniu pracy wykonywanej na polecenie, jej wznowienie moŝe nastąpić po ponownym dopuszczeniu do pracy. Nie wymaga się ponownego dopuszczenia do pracy po przerwie; jeŝeli w czasie trwania przerwy, zespół pracowników nie opuścił miejsca pracy lub miejsce pracy na czas opuszczenia go przez zespół pracowników, zostało zabezpieczone przed dostępem osób postronnych Kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący przed wznowieniem pracy po przerwie nie wymagającej ponownego dopuszczenia, jest obowiązany dokonać dokładnego sprawdzenia zabezpieczenia miejsca pracy JeŜeli podczas sprawdzania, o którym mowa w pkł2.7.2 zostanie stwierdzona zmiana tego zabezpieczenia, wznowienie pracy jest niedozwolone O decyzji wstrzymania pracy kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący powinien niezwłocznie powiadomić dopuszczającego lub koordynującego oraz odnotować przerwę w poleceniu pisemnym wykonania pracy O przerwie w pracy wymagającej ponownego dopuszczenia do pracy przed jej wznowieniem kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący obowiązany jest powiadomić dopuszczającego lub koordynującego, a w razie wykonywania pracy na polecenie pisemne przekazać to polecenie dopuszczającemu lub koordynującemu po uprzednim podpisaniu JeŜeli w czasie trwania przerwy w pracy przewidywana jest likwidacja miejsca pracy, kierujący zespołem pracowników, obowiązany jest przed jego opuszczeniem przez zespół pracowników usunąć z niego materiały narzędzia i sprzęt oraz powiadomić o tym dopuszczającego lub koordynującego. 18

20 JeŜeli nastąpi przerwa w pracy nieplanowana, spowodowana nieprzewidzianymi okolicznościami, to ponowne dopuszczenie do pracy i jej rozpoczęcie powinno odbyć się na tych samych zasadach jak przy przerwach planowanych Przy wykonywaniu pracy przez jeden zespół pracowników kolejno w kilku miejscach pracy, dopuszczenie w nowym miejscu pracy moŝe nastąpić po zakończeniu pracy w poprzednim miejscu Samowolna zmiana miejsca pracy jest niedozwolona Zakończenie pracy Po zakończeniu pracy kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący jest obowiązany: 1) zapewnić usunięcie materiałów, narzędzi oraz sprzętu, 2) wyprowadzić zespół pracowników z miejsca pracy, 3) powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy Po zawiadomieniu o zakończeniu pracy dopuszczający jest obowiązany: 1) sprawdzić i potwierdzić zakończenie pracy, 2) zlikwidować miejsce pracy przez usunięcie technicznych środków zabezpieczających uŝytych do jego przygotowania, po uzyskaniu zezwolenia od koordynującego, 3) przygotować urządzenia do ruchu i powiadomić o tym koordynującego W czynnościach związanych z likwidacją miejsca pracy mogą brać udział, pod nadzorem dopuszczającego, kierujący zespołem pracowników i członkowie tego zespołu Koordynujący zezwala na uruchomienie urządzenia lub instalacji elektroenergetycznej, przy których była wykonywana praca, po otrzymaniu informacji od dopuszczającego o gotowości urządzenia do ruchu JeŜeli praca była wykonywana przez kilka zespołów pracowników, decyzję o uruchomieniu urządzenia lub instalacji elektroenergetycznej koordynujący moŝe podjąć po otrzymaniu informacji o gotowości urządzeń do ruchu, od wszystkich dopuszczających. 19

21 Urządzenia lub instalacje elektroenergetyczne mogą być uruchomione dopiero po uprzednim ostrzeŝeniu osób znajdujących się w ich bezpośrednim sąsiedztwie Zasady organizacji pracy obowiązujące obcych wykonawców Wszystkich wykonawców obowiązuje pisemne zgłoszenie robót do prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych z wykazem pracowników i ich uprawnień kwalifikacyjnych Prowadzący eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, zobowiązany jest wyznaczyć nadzorującego w przypadku, kiedy obcy wykonawca statutowo nie prowadzi działalności montaŝowych, naprawczych, konserwacyjnych i pomiarowych w zakresie tego rodzaju urządzeń i instalacji elektroenergetycznych Prace wykonywane przez wykonawców obcych przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych juŝ eksploatowanych, naleŝy traktować jako prace o szczególnym zagroŝeniu. Prace te powinny być prowadzone tylko na polecenie pisemne, z wyjątkiem prac, dla których warunki pracy ustalono odrębnie na piśmie Zabrania się wykonywania jakichkolwiek czynności i robót przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych przez obcych wykonawców bez uzgodnienia z prowadzącym eksploatację tych urządzeń i instalacji Zasady organizacji pracy stosowane przez pracowników w innych zakładach Warunki organizacji i bezpieczeństwa pracy przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych wykonywanej przez pracowników PSE- Operator S.A na urządzeniach będących w eksploatacji innych zakładów, powinny być prowadzone na podstawie ustaleń pisemnych oraz instrukcji bezpieczeństwa pracy obowiązujących w tych zakładach. 20

22 3. WYKONYWANIE PRAC PRZY URZĄDZENIACH I INSTALACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 3.1. Postanowienie ogólne KaŜde urządzenie i instalacja elektroenergetyczna przed dopuszczeniem do eksploatacji powinno posiadać (wymagany odrębnymi przepisami) certyfikat na znak bezpieczeństwa, o ile taki obowiązek istnieje, albo posiadać deklarację zgodności z polskimi normami wprowadzonymi do obowiązkowego stosowania oraz wymaganiami określonymi przepisami Obiekty z zainstalowanymi urządzeniami elektroenergetycznymi oraz urządzenia i instalacje elektroenergetyczne, powinny być oznakowane znakami ostrzegawczymi Pomieszczenia oraz teren ruchu elektrycznego powinny być dostępne tylko dla osób upowaŝnionych Urządzenia i instalacje elektroenergetyczne stwarzające zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego naleŝy zabezpieczyć przed dostępem osób nieupowaŝnionych Urządzenia i instalacje elektroenergetyczne powinny być eksploatowane tylko przez kwalifikowanych i upowaŝnionych pracowników z zachowaniem postanowień określonych w instrukcji eksploatacji Prace rozruchowe, próby techniczne urządzeń i instalacji elektroenergetycznych powinny być prowadzone zgodnie z wymaganiami norm, odrębnymi przepisami, instrukcjami eksploatacji oraz uzgodnione z prowadzącym eksploatację Miejsce pracy powinno być właściwie przygotowane, oznaczone i zabezpieczone w sposób zapewniający bezpieczne wykonywanie pracy W kaŝdym przypadku w, którym pracę wykonuje zespół pracowników, powinien być wyznaczony kierujący tym zespołem Urządzenia elektroenergetyczne lub ich części, przy których będą prowadzone prace konserwacyjne, remontowe lub modernizacyjne, powinny być wyłączone z ruchu, pozbawione czynników stwarzających zagroŝenia i skutecznie zabezpieczone przed ich przypadkowym uruchomieniem oraz oznakowane. 21

23 JeŜeli ruch urządzeń znajdujących się w pobliŝu miejsca wykonywania prac, o których mowa w pkt lub w pobliŝu miejsca instalowania urządzeń elektroenergetycznych zagraŝa bezpieczeństwu pracowników, to urządzenia te powinny być na czas wykonywania tych prac wyłączone z ruchu Wymagania, o których mowa w pkt nie dotyczą prac, dla których zastosowana technologia nie przewiduje wyłączeń urządzeń z ruchu Przed przystąpieniem do robót ziemnych związanych z pracami przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, na terenie przyszłych robót, naleŝy rozpoznać i oznaczyć uzbrojenie podziemne, a w szczególności: sieci elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, cieplne, gazowe, wodne i inne Pracodawca jest zobowiązany zapoznać pracowników z ryzykiem zawodowym i zagroŝeniami dla zdrowia i Ŝycia pracowników, które występują na danym stanowisku pracy, oraz z zastosowanymi środkami profilaktycznymi, likwidacyjnymi lub ograniczającymi to ryzyko i zagroŝenia Prowadzący eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych jest obowiązany prowadzić wykazy polecenio-dawców, określające zakres udzielonego im upowaŝnienia (wzór określa załącznik nr 3) Zasady bezpiecznego wykonywania pracy Prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych mogą być wykonywane tylko przy zastosowaniu sprawdzonych metod i technologii. Dopuszcza się wykonywanie prac przy zastosowaniu nowych metod i technologii, pod warunkiem wykonywania tych prac w oparciu o opracowane specjalnie dla nich instrukcje Prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, w zaleŝności od zastosowanych metod i środków zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonane: 1) przy całkowicie wyłączonym napięciu, 2) w pobliŝu napięcia, 3) pod napięciem. 22

24 Odległości wokół nie osłoniętych urządzeń i instalacji elektroenergetycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem, wyznaczające granice strefy prac w pobliŝu napięcia i strefy prac pod napięciem są określone w poniŝszej tabeli. Dotyczy prac wykonywanych sprzętem ręcznym. Napięcie znamionowe urządzenia Strefa prac pod napięciem Strefa prac w pobliŝu napięcia kv m m do 1 linie do 0,3 pow.0,3 do 0,7 pow. 1 do napow. do 0,6 pow.0,6 do 1,4 110 do 1,1 pow.1,1 do 2,1 220 do 2,5 pow.2,5 do 4,1 400 do 3, 5 pow.3,5 do 5,4 750 do 6, 4 pow. 6,4 do Prace w pobliŝu napięcia powinny być wykonywane przy uŝyciu środków ochronnych odpowiednich do występujących warunków pracy Prace pod napięciem naleŝy wykonywać w oparciu o właściwą technologię pracy i przy zastosowaniu wymaganych narzędzi i środków ochronnych, określonych w instrukcji wykonywania tych prac Wyłączenie urządzeń i instalacji elektroenergetycznych spod napięcia powinno być dokonane w taki sposób aby uzyskać przerwę izolacyjną w obwodach zasilających urządzenia i instalacje Za. przerwę izolacyjną uwaŝa się: 1) otwarte zestyki łącznika w odległości określonej w Polskiej Normie lub dokumentacji producenta, 2) wyjęte wkładki bezpiecznikowe, 3) zdemontowanie części obwodu zasilającego, 4) przerwanie ciągłości połączenia obwodu zasilającego w łącznikach o obudowie zamkniętej, stwierdzone w sposób jednoznaczny w oparciu o połoŝenie wskaźnika odwzorowującego otwarcie łącznika. 23

25 Przed przystąpieniem do wykonywania prac przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia naleŝy: 1) zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem napięcia, 2) wywiesić tablicę ostrzegawczą w miejscu wyłączenia obwodu o treści Nie załączać", 3) sprawdzić brak napięcia w wyłączonym obwodzie, 4) uziemić wyłączone urządzenia, 5) zabezpieczyć i oznaczyć miejsce pracy odpowiednimi znakami i tablicami ostrzegawczymi Odpowiednim zabezpieczeniem przed przypadkowym załączeniem napięcia jest: 1) w urządzeniach o napięciu znamionowym do lkv wyjęcie wkładek bezpiecznikowych w obwodzie zasilającym lub zablokowanie napędu otwartego łącznika, 2) w urządzeniach o napięciu znamionowym powyŝej 1 kv unieruchomienie i zablokowanie napędów łączników lub wstawienie przegród izolacyjnych między otwarte styki łączników Uziemianie naleŝy wykonać tak aby: 1) miejsce pracy znajdowało się w strefie ograniczonej uziemieniami, co najmniej jedno uziemienie powinno być widoczne z miejsca pracy, 2) w razie zasilania wielostronnego, uziemienia powinny być wykonane od kaŝdej strony zasilania JeŜeli rozwiązanie konstrukcyjne urządzenia lub instalacji elektroenergetycznej albo rodzaj wykonywanej pracy nie pozwala na wykonanie uziemienia w sposób określony w pkt ust. l dopuszcza się zastosowanie innych środków technicznych i organizacyjnych zapewniających bezpieczeństwo pracy. W takiej sytuacji poleceniodawca, w pisemnym poleceniu wykonania pracy, jest obowiązany umieścić odpowiedni zapis o zastosowaniu innych środków zapewniających bezpieczeństwo. 24

26 Częściowe lub całkowite zdjęcie uziemiaczy w miejscu pracy oraz załączenie napięć sterowniczych i podanie czynnika jest dopuszczalne, w celu wykonania prób ł pomiarów, jeŝeli poleceniodawca określi to w poleceniu. Czynności te moŝe wykonać kierujący zespołem Przy wykonywaniu prac na elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyŝują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub, które znajdują się w pobliŝu takich linii, naleŝy krzyŝujące lub sąsiednie linie wyłączyć równieŝ spod napięcia i uziemić lub zastosować inne środki techniczno-organizacyjne niezbędne dla bezpiecznego wykonania pracy Podczas prac wykonywanych przy wyłączonym jednym torze dwutorowych elektroenergetycznych linii napowietrznych o napięciu znamionowym 110, 220, 400 kv naleŝy: 1) tor linii, na którym będą wykonywane prace, wyłączyć spod napięcia i uziemić we wszystkich punktach zasilania oraz załoŝyć uziemiacze na przewody robocze na najbliŝszych słupach ograniczających miejsce pracy, 2) zablokować automatykę samoczynnego powtórnego załączenia na torze pozostającym pod napięciem, a w miejscu pracy oznaczyć tor pozostający pod napięciem, 3) załoŝyć dodatkowe uziemiacze: na przewody robocze na kaŝdym słupie, na którym wykonywane są prace wymagające dotykania przewodów roboczych, po obu stronach mostka przewodu roboczego przy jego rozłączeniu lub łączeniu, na przewód odgromowy w miejscu wykonywania na nim prac warunkach przerwania metalicznego połączenia przewodu odgromowego z konstrukcją słupa, Przy pracach wykonywanych przy wyłączonej jednotorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej naleŝy załoŝyć dodatkowe uziemiacze, o których mowa w pkt , ust.3, jeŝeli przebiega ona równolegle na odcinku o łącznej długości większej niŝ 2km od elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu znamionowym. 25

27 1) 110kV - w odległości mniejszej niŝ 100m, 2) 220kV - w odległości mniejszej niŝ 150m, 3) 400kV - w odległości mniejszej niŝ 200m, 4) 750kV - w odległości mniejszej niŝ 250m Zabronione jest: 1) eksploatowanie urządzeń i instalacji elektroenergetycznych bez przewidzianych dla nich środków ochrony i zabezpieczeń, 2) dokonanie zmian środków ochrony i zabezpieczeń przez osoby nieupowaŝnione, 3) podczas oględzin urządzeń i instalacji elektroenergetycznych wykonanie jakichkolwiek prac wymagających zdejmowania osłon i barier ochronnych, otwieranie celek, wchodzenia na konstrukcje oraz zbliŝania się do nieosłoniętych części urządzeń i instalacji znajdujących się pod napięciem, na odległość mniejszą niŝ górna granica strefy prac w pobliŝu napięcia (odległości określone w pkt.3.2.2), 4) wykonanie prac na napowietrznych liniach elektroenergetycznych, stacjach i rozdzielniach oraz na wysokich konstrukcjach w czasie wyładowań atmosferycznych, 5) przy wykonywaniu prac na polecenie: - rozszerzanie pracy poza zakres i miejsce określone w poleceniu, - dokonywanie zmian połoŝenia napędów, aparatury i armatury odcinającej, uŝytej do przygotowania miejsca pracy, usuwanie ogrodzeń, osłon barier, zaślepek i tablic ostrzegawczych oraz zdejmowanie uziemiaczy, jeŝeli nie zostało to przewidziane w poleceniu, - wykonywania prac na urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych w warunkach niedostatecznego oświetlenia, Ocena dostatecznego oświetlenia leŝy w kompetencji kierującego zespołem pracowników Przy wykonywaniu pracy przez jeden zespół pracowników kolejno w kilku miejscach pracy dopuszczenie w nowym miejscu moŝe nastąpić po zakończeniu pracy w poprzednim miejscu Samowolna zmiana miejsca pracy jest niedozwolona. 26

28 Podawanie i odbieranie narzędzi i materiałów przy pracach na wysokości moŝe odbywać się tylko przy pomocy linki transportowej Prace poza stałymi pomostami roboczymi na wysokości powyŝej 2m od poziomu terenu (posadzki) mogą być prowadzone przy zastosowaniu odpowiednich środków technicznych np. rusztowania, podnośniki, drabiny, pomosty i słupołazy oraz właściwych dla danego rodzaju pracy narzędzi i sprzętu ochrony indywidualnej, Prace w warunkach szczególnego zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego, powinny być wykonywane, co najmniej przez dwie osoby, z wyjątkiem prac eksploatacyjnych z zakresu prób i pomiarów, konserwacji i napraw urządzeń i instalacji elektroenergetycznych o napięciu znamionowym do 1 kv, wykonywanych przez osobę wyznaczoną na stałe do tych prac w obecności pracownika asekurującego, przeszkolonego w udzielaniu pierwszej pomocy Prace wykonywane, przez co najmniej dwie osoby w warunkach szczególnego zagroŝenia to prace: 1) przy budowie i eksploatacji napowietrznych linii elektroenergetycznych: - w terenie trudno dostępnym lub zalesionym, wymagającym ścinania drzew, - przy wymianie słupów i przewodów na słupach, 2) wykonywane na wysokości powyŝej 2m w przypadkach, w których wymagane jest zastosowanie środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości, 3) w wykopach i wyrobiskach o głębokości większej od 2m, 4) spawalnicze, cięcie gazowe i elektryczne oraz inne prace wymagające posługiwania się otwartym źródłem ognia w pomieszczeniach zamkniętych albo w pomieszczeniach zagroŝonych poŝarem lub wybuchem, 5) wszystkie czynności, wymagające wchodzenia na słupy linii elektroenergetycznych, muszą być wykonywane przez dwie osoby, zdolne do pracy na wysokości. Gdy jedna z tych osób pracuje na słupie, druga wyposaŝona w odpowiedni sprzęt zabezpieczający przed upadkiem z wysokości musi być gotowa w kaŝdej chwili do wejścia na słup. Nie wolno przebywać w bezpośrednim otoczeniu słupa, jeŝeli pracują na nim ludzie, 27

29 6) pozostałe prace nie wymienione w instrukcjach, jako wykonywane jednoosobowo, 7) wykonywane w warunkach nie zaliczonych do szczególnego zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego (nie wymienione w pkt.2.1.4) oraz nie zaliczone do tych, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (nie wymienione w pkt ) mogą być wykonywane jednoosobowo. Zestawienie tego typu prac powinno znajdować się w instrukcjach stanowiskowych Pracownik ma obowiązek przerwać pracę, gdy zaistnieją warunki stwarzające zagroŝenie. O przerwaniu pracy i zagroŝeniu musi zawiadomić kierującego zespołem Osoby dozoru mają obowiązek wstrzymać pracę zespołu, jeŝeli twierdzą, Ŝe nie są zachowane warunki bezpiecznej pracy lub nie są przestrzegane przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy Kierujący zespołem ma obowiązek wyłączenia z pracy podległego pracownika, o ile stwierdzi, Ŝe pracownik ten nie zapewnia bezpiecznego wykonania pracy (niedysponowany fizycznie lub psychicznie). O fakcie takim pracownik powinien zawiadomić swego przełoŝonego W trakcie prac wykonywanych w warunkach szczególnego zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego oraz w pomieszczeniach lub na terenie ruchu elektrycznego, pracownik bez kwalifikacji moŝe opuścić miejsce pracy tylko pod nadzorem pracownika z kwalifikacjami W razie konieczności opuszczenia miejsca pracy przez kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego, dalsze wykonywanie pracy powinno być przerwane, zespół pracowników wyprowadzony z miejsca pracy, a miejsce pracy odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób postronnych Czynności łączeniowe Czynności łączeniowe na urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych mogą wykonywać osoby posiadające waŝne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji tych urządzeń i instalacji i upowaŝnione do wykonywania tych czynności. 28

30 Czynności łączeniowe powinno się wykonywać dwu-osobowo. Liczba osób uczestniczących podczas czynności łączeniowych powinna być ograniczona do trzech Jednoosobowo przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych moŝna wykonywać czynności łączeniowe: 1) wykonywane zdalnie, 2) inne - ujęte w instrukcjach szczegółowych, 3.4. Prace wykonywane sprzętem zmechanizowanym Eksploatacja dźwignic o stałej lokalizacji (urządzeń umiejscowionych lub przemieszczających się po torach szynowych) w pobliŝu napowietrznych linii elektroenergetycznych moŝe odbywać się przy zachowaniu warunków (odległość strefy działania od linii, stopnia obostrzenia linii) określonych w normie PN-E N, Eksploatacja dźwignic o zmiennej lokalizacji (urządzeń samojezdnych przenośnych, przewoźnych przesuwnych, itp.) w pobliŝu napowietrznych linii elektroenergetycznych moŝe się odbywać pod warunkiem zachowania dopuszczalnych odległości poziomych określonych w tabeli w całej strefie działania urządzenia: Lp. Napięcie znamionowe linii elektroenergetycznej (kv) Odległość pozioma przewodu skrajnego, nieuziemionego linii od ustalonej strefy działania dźwignic lub urządzeń przeładunkowych(m) 1. do powyŝej 1 do powyŝej 15 do powyŝej 30 do powyŝej ) dopuszczalna odległość pozioma urządzenia od linii elektroenergetycznej, jest to odległość skrajnego nie uziemionego przewodu tej linii od strefy działania urządzenia, 2) strefa działania urządzenia jest to przestrzeń wyznaczona skrajnymi połoŝeniami elementów urządzenia łącznie z przemieszczanym ładunkiem z uwzględnieniem moŝliwości rozkołysania ładunku. 29