Internacjonalizmy a fałszywi przyjaciele tłumacza
|
|
- Henryk Piotrowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 135 RYSZARD LIPCZUK Internacjonalizmy a fałszywi przyjaciele tłumacza 1. Co to są internacjonalizmy? Przedstawię najpierw niektóre koncepcje internacjonalizmów, głównie w oparciu o literaturę niemieckojęzyczną. Oto co mówi się o internacjonalizmach w słownikach językoznawczych lub językowych. Słownik wydany przez językoznawców lipskich Lexikon sprachwissenchaftlicher Termini 1 definiuje internacjonalizm jako mający to samo pochodzenie wyraz używany w wielu (zwykle genetycznie pokrewnych) językach w tym samym znaczeniu, np. niem. Kultur, ang. culture, ros. kultura pochodzące od łac. cultura. Inny słownik wydany w Lipsku 2 stwierdza, że internacjonalizm to wyraz o identycznej lub podobnej formie, używany w różnych językach dla nazwania tego samego zjawiska rzeczywistości pozajęzykowej (np. niem. Theater, ang. theatre, ros. teatr). Autorzy przyznają jednak, że w poszczególnych językach mogą wystąpić pewne różnice znaczeniowe (np. niem. Produktion wykazuje sememy rezultat wytwarzania i proces wytwarzania, ros. produkcja ma natomiast tylko znaczenie pierwsze. R. Bräuer i G. Barthels 3 definiują internacjonalizmy jako wyrazy o identycznej lub podobnej formie używane w różnych językach w tym samym znaczeniu. W. Ulrich 4 mówi o wyrazie używanym w wielu językach i zrozumiałym bez tłumaczenia. Zarówno słownik Wahriga 5 jak i Universalwörterbuch 6, a również słownik wyrazów obcych Dudena (Duden-Fremdwörterbuch) 7 określają internacjonalizmy jako wyrazy o tym samym znaczeniu. Wydaje się, że w definicjach tego typu mamy do czynienia z pewnymi nieporozumieniami. Trudno zgodzić się z tym, że np. niem. Kultur, ang. culture i ros. kultura tworzą internacjonalizm jako jeden wyraz. Są to przecież różne wyrazy należące do różnych języków wykazujące daleko posuniętą zbieżność formy i treści. Nieporozumieniem jest też utrzymywanie, że w przypadku wyrazów międzynarodowych chodzi o identyczne znaczenia. Jedynie w znacznej części terminologii specjalistycznej można mówić o identycznych znaczeniach (np. niem. Aquarell, ang. aquarelle, fr. aquarelle). Przy wyrazach bardziej ogólnych często mamy do czynienia z mniej lub bardziej wyraźnymi różnicami semantycznymi, por. niem. diskriminieren m.in. zniesławiać, dyskredytować, ang. disc-
2 136 riminate głównie odróżniać coś od czegoś, pol. dyskryminować (tylko znacz. traktować kogoś gorzej niż innych, prześladować). Trzeba zaznaczyć, że w wielu leksykonach terminów językoznawczych hasła internacjonalizm w ogóle brak, co również świadczy o tym, jak mało uwagi poświęca się temu zagadnieniu w badaniach lingwistycznych. A oto niektóre uwagi na temat internacjonalizmów występujące w pracach językoznawczych niesłownikowych (monografie, artykuły itp.). Wilhelm Schmidt 8 określa internacjonalizmy jako występujące w wielu językach wyrazy pochodzenia obcego mające międzynarodowe użycie. W większości pochodzą z łaciny i greki (np. niem. Aristokratie, Doktor, Examen itd.) i używane są najczęściej w dziedzinie nauki, techniki, kultury itp. Dowodzą one wspólnego dziedzictwa kulturowego pewnych języków i roli, jaką szczególnie łacina odgrywała w średniowieczu. Schmidt wspomina też o wyrazach utworzonych w czasach nowszych w oparciu o słownictwo łacińskie czy greckie (np. Grammophon, Telegraph, Automatik). Również terminy utworzone od nazwisk wybitnych uczonych należą do tej grupy (np. Ampere, Ohm, Volt). A. Iskos i A. Lenkowa 9 twierdzą, że internacjonalizmy to wyrazy zapożyczone z innych języków, zrozumiałe i często używane w różnych językach, wykazujące jedynie niewielkie fonetyczne, ortograficzne i morfologiczne odrębności. Zwykle, chociaż nie zawsze, mają to samo znaczenie. Ł. P. Zinder i T. W. Strojewa 10 wyróżniają w ramach słownictwa niemieckiego: wyrazy niemieckie (leksemy pochodzenia rodzimego lub całkowicie zasymilowane wyrazy pochodzenia obcego, jak Mauer, Fenster, Straße); internacjonalizmy (najczęściej terminy poszczególnych nauk np. Atom, Demokratie); wyrazy obce (Fremdwörter), które zachowały obcą formę, nie są produktywne słowotwórczo, a czasami wykazują też specyficzne znaczenia (np. Gentleman, Spleen, Snob). Obecność w danym języku wyrazów pochodzących z innych języków, internacjonalizację słownictwa Peter Braun 11 uważa za zjawisko zupełnie naturalne. Niektóre języki, jak angielski czy francuski nazywane są z tego względu językami mieszanymi (Mischsprachen). Język niemiecki zawiera według autora stosunkowo mało wyrazów międzynarodowych, a Niemcy to kraj słowników wyrazów obcych. Analiza jednotomowych słowników języka niemieckiego, angielskiego i francuskiego wykazała obecność ok wspólnych wyrazów w tych językach. Są to wyrazy o dużej zbieżności w pisowni i znaczeniu. Można wyróżnić trzy grupy takich wyrażeń: 1) wyrazy używane w życiu codziennym (np. Telefon/telephone/telephone); 2) tzw. utility words, mots disponibles, Verfügungswortschätze jako centralne słownictwo ważnych dziedzin (np. Orient /orient /orient, Service/service/service w tenisie); 3) słownictwo specjalistyczne (np. vector/vector/vecteur). Natomiast wyrazy, których forma jest specyficzna dla danego języka, P. Braun nazywa nacjonalizmami (Nationalismen), np. niem. Frühstük, ang. breakfast, franc. (petit) déjeuner, wł. colazione, hiszp. desayuno, ros. zawtrak 12. E. Kretschmer 13 uważa internacjonalizmy za ważną grupę słownictwa fachowego, szczególnie w naukach przyrodniczych i w technice. Są to najczęściej wyrazy wykazujące semantyczną ekwiwalentność, ale autor wskazuje też na semantyczne relacje inkluzji czy krzyżowania się znaczeń. Günter Frohne 14 stwierdzając, że istnieje tak wiele różnych języków i rodzajów pisma, dochodzi do wniosku, że wyrazy międzynarodowe należy rozpatrywać w obrębie jednej rodziny językowej. Nie zawsze znaczenia internacjonalizmów są identyczne, ale znaczenie podstawowe (Grundbedeutungen) powinny się pokrywać, np. podstawowe znaczenie niemieckiego kultivieren (uprawiać ziemię) odpowiada znaczeniom w języku angielskim (cultivate) i francuskim (cultiver), chociaż inne znaczenia się nie pokrywają. Od inter-
3 137 nacjonalizmów odróżnia Frohne fałszywych przyjaciół tłumacza jako wyrazy, których znaczenia różnią się od siebie w sposób zasadniczy (tzw. pseudointernacjonalizm). Wydaje mi się, że takie rozróżnienie jest trudne do utrzymania. Trudno określić granicę pomiędzy niewielkimi różnicami semantycznymi (miałoby się to odnosić do internacjonalizmów) a dużymi różnicami w treści ( fałszywi przyjaciele ). Różnice są różnicami i wyrazy dwóch języków wykazujące jakieś różnice znaczeniowe należałoby uznać za fałszywych przyjaciół, co nie wyklucza zresztą ich przynależności do internacjonalizmów. Burkhard Schaeder 15 i Johannes Volmert 16 proponują przyjęcie płaszczyzny o drugim stopniu abstrakcji, płaszczyzny interlangue i interleksemów. Wyrazy Zivilisation (niem.), civilisation (ang), civilisation (franc.) to różne leksemy, ale na płaszczyźnie interlangue tworzą one jeden internacjonalizm. J. Volmert wymienia 10 następujących tez dotyczących internacjonalizmów: 1) Internacjonalizmy są abstrakcjami identycznych lub podobnych form (na płaszczyźnie systemów językowych) mających identyczne lub podobne znaczenia. Chodzi więc o znaki systemu interlingwalnego, które przez wykształconych użytkowników języka (niekoniecznie językoznawców) traktowane są jako ekwiwalentne znaki językowe i mogą być odpowiednio używane w komunikacji interlingwalnej, 2) Internacjonalizm jest hiperonimem dla intermorfemów, interleksemów, intersyntagm, interfrazeologizmów, ewentualnie intertekstów, 3) Badanie internacjonalizmów ma charakter synchroniczny, chociaż ekwiwalencja badanych znaków ma swoje źródła w procesach historycznych (zapożyczenia jako rezultat kontaktów między językami), 4) Za internacjonalizmy uznaje się odpowiednie leksemy występujące w co najmniej trzech językach, z których przynajmniej jeden należy do innej grupy/rodziny językowej (np. dwa języki germańskie i jeden romański), 5) Identyczne lub podobne formy o podobnej treści tylko wtedy są reprezentantami interleksemów, jeśli wykazują podobny status również pod względem gramatycznym (np. przynależność do części mowy), 6) Ponieważ odpowiadające sobie morfemy słowotwórcze w poszczególnych językach mogą się od siebie pod względem formalnym zasadniczo różnić, postuluje się przyjęcie zasady, że przynajmniej morfemy podstawowe muszą wykazywać podobieństwo formalne, 7) Nie pokrewieństwo genetyczne, ale funkcja leksemów a aspekcie synchronicznym jest kryterium decydującym o przynależności do interleksemów, 8) Głównie ze względów metodologicznych autor przyjmuje formę graficzną (a nie fonetyczno-fonologiczną) za kryterium podobieństwa formalnego. Szczególnie w zakresie słownictwa specjalistycznego komunikacja interlingwalna odbywa się za pomocą kodu graficznego 17, 9) Interleksykologia nie może zastępować leksykografii słownictwa specjalistycznego, a jej głównym obiektem badań powinno być słownictwo ogólne lub ta część słownictwa fachowego, które bezpośrednio wiąże się z leksyką ogólną, 10) Minimalnym warunkiem uznania danego wyrażenia za przedstawiciela internacjonalizmu jest występowanie przynajmniej jednego wspólnego sememu w danych językach. B. Schaeder zaznacza, że nie są internacjonalizmami podobne wyrazy występujące w kilku językach tej samej grupy językowej, por. ros. ruka, czes. ruka, buł. ruka, itd. Schaeder nazywa je slawizmami (Slawismen), germanizmami (Germanismen), romanizmami (Romanismen) itd. Propozycje Schaedera i Volmerta stanowią istotny wkład do teoretycznego określenia internacjonalizmów. Mam jednak wątpliwości, czy potrzebne jest przyjmowanie tak abstrakcyjnych i sztucznych pojęć, jak interlangue czy interleksem. Internacjonalizm jako abstrakcja drugiego stopnia, jako hipotetyczne pojęcie obejmujące odpowiednie leksemy
4 138 (lub inne jednostki) w poszczególnych językach? Czy nie prościej byloby przyjąć, że internacjonalizm to wyraz danego języka zbieżny formalnie i treściowo z kilkoma innymi wyrazami innych języków? Niektórzy badacze (K. Gottlieb, V. V. Keltujala, T. Emericzy 18 ) za internacjonalizmy chcą uważać jedynie wspólne dla kilku języków znaczenia danej formy polisemicznej czy homonimicznej. Dany formatyw wykazuje więc znaczenie (sememy) międzynarodowe i specyficzne. Sądzę, że i takie rozwiązania należy potraktować poważnie, chociaż słuszniejsze wydaje się uwzględnienie całej zawartości semantycznej danych form. Dosyć kłopotliwe wydaje się ze względów metodologicznych rozróżnienie i określenie poszczególnych znaczeń z punktu widzenia relacji między wieloma językami. Jednak przynajmniej przy homonimii znaczenia przysługujące danej formie należałoby rozpatrywać oddzielnie, por. niem. Zitieren (1. przytaczać dosłownie czyjeś wypowiedzenie, 2. wzywać kogoś do siebie ) i formalne odpowiedniki w języku polskim, francuskim itp. Z prac polskich językoznawców na uwagę zasługują prace Jolanty Maćkiewicz 19. Pojęcia internacjonalny czy międzynarodowy uważa ona za względne, gdyż można mówić o różnym stopniu ekwiwalentności semantycznej i formalnej kilku języków. Internacjonalizmy w znaczeniu wąskim to międzynarodowe wyrazy, a internacjonalizmy w znaczeniu szerszym to również inne elementy językowe o międzynarodowym zasięgu, np. morfem słowotwórczy anty-, kalki tłumaczeniowe czy wspólne sememy różnych form (np. niem. Geist franc. esprit). Biorąc za przedmiot swoich rozważań przede wszystkim wyrazy, Maćkiewicz wymienia następujące kryteria wyróżniania internacjonalizmów: wspólny etymon, podobieństwo formy, podobieństwo treści, podobieństwo funkcji komunikatywnej, stopień rozpowszechnienia 20. Jej definicja robocza brzmi następująco: Internacjonalizmy to takie występujące w różnych językach wyrazy, których forma zewnętrzna (pisana lub/i mówiona) pozwala na ich utożsamienie nawet osobie nie znającej danego języka i które są swoimi systemowymi ekwiwalentami przekładowymi. Powinny się one powtarzać przynajmniej w trzech językach należących do różnych rodzin językowych 21. Przyjęcie wzajemnej przekładalności jako głównego kryterium prowadzi Maćkiewicz do rozróżnienia pełnych i częściowych (przy wyrazach wieloznacznych) internacjonalizmów. Natomiast wyrazy, których znaczenia różnią się od siebie tak bardzo, że niemożliwe jest ich użycie jako ekwiwalentów przekładowych, nazywa Maćkiewicz pseudointernacjonalizmami, np. pol kaucja, i ang. caution (1. ostrożność, 2. przestroga ) 22. Reasumując: za internacjonalizmy możemy uznać elementy językowe (wyrazy, ale również np. morfemy) występujące w co najmniej kilku językach (można przyjąć za minimum trzy języki należące do co najmniej dwóch grup/rodzin językowych). Wykazują one podobne (rzadziej identyczne) formy i znaczenia ułatwiając komunikację między ludźmi posługującymi się różnymi językami. Są to najczęściej leksemy pochodzące z łaciny lub greki (np. pol. matematyka, niem. Mathematik, ang. mathematics, franc. mathematique, wł. matematica, hiszp. matematicas; pol. socjalny, niem. sozial, ang. social, franc. social, wł. sociale, hiszp. social), ale też z innych języków. Na przykład: z angielskiego: pol. film, niem. Film, ang. film, franc. film, wł. film, hiszp. film, z niemieckiego: pol. pucz, ang. putsch, franc. putsch, z francuskiego: pol. elegancki, niem. elegant, ang. elegant, z języków słowiańskich: pol. wampir, niem. Vampir, ang. vampire, franc. vampire, z języka perskiego: pol. bazar, niem. Basar, ang. baazar, fran. bazar, z języków afrykańskich: pol. goryl, niem. Gorilla, ang. gorilla, franc. gorille, z języków indyjskich: pol. dżungla, niem. Dschungel, ang. jungle, franc. jungle, z japońskiego: pol. kimono, niem.
5 139 Kimono, ang. kimono, franc. kimono, z języków polinezyjskich: pol. tabu, niem. tabu, ang. taboo, franc. tabou. Nieraz są to wyrazy utworzone w nowszych czasach z elementami dwóch języków, np. greckiego i łacińskiego, por. pol. telewizja, ang. television, franc. télévision, hol. televisie, szw. television, wł. televisione, hiszp. televisión, port. televisâo, fiń. televisio, węg. televizió, tur. televizyon, arab. televizjon, jap. terebijon. 2. Co to są fałszywi przyjaciele tłumacza? Polski termin fałszywi przyjaciele tłumacza (i odpowiednio nazwy w innych językach: niem. falsche freunde des Übersetzers, ang. false friends of a translator, ros. łožnyje druzja perewodčika, czes. falešní přátelé překladatele, bułg. lzlivi prijateli na prevodača ) jest kalką językową terminu francuskiego faux amis du traducteur wprowadzonego do literatury językoznawczej w roku 1928 przez Koesslera 23 i Deroquiny 23. I chociaż krytykuje się metaforyczność, nieprecyzyjność tej nazwy, to jest ona używana dość powszechnie mimo różnych prób zastąpienia jej innymi wyrażeniami. Termin ten można rozumieć wąsko: odnosi się on wówczas do wyrazów dwóch języków o identycznej lub podobnej formie (graficznej i/lub fonetycznej), lecz różnych znaczeniach, np. pol. komunikacja (1. przewożenie ludzi i towarów na określonej trasie, 2. porozumiewanie się, przekazywanie myśli, informacji ) i niem. Komunikation (tylko znaczenie 2 wyrazu polskiego). Częściej jednak fałszywych przyjaciół rozumie się szerzej i zalicza się do nich również następujące wyrażenia: 1) wyrazy o tym samym znaczeniu, ale różnej pisowni, np. franc. agression niem. Aggression (podwójne g) 24 ; 2) wyrazy o różnych cechach gramatycznych, np. rzeczowniki o różnym rodzaju gramatycznym (por. niem. die Gruppe franc. le groupe, niem. das Referat pol. (ten) referat); 3) wyrazy różniące się pod względem struktury słowotwórczej, np. niem. Zitat franc. citation, niem. absurd pol. absurdalny, niem. illoyal franc. deloyal 25 ; 4) wyrazy o różnej formie niesłusznie uchodzące za swoje semantyczne odpowiedniki, np. niem. fehlen franc. manquer 26, niem. groß pol. duży; 5) wyrazy o tej samej strukturze słowotwórczej, ale innej postaci graficzno-fonetycznej i różnych znaczeniach, np. niem. überhören ( coś słyszeć, ale nie reagować na to ) ang. to overhear ( usłyszeć coś przypadkowo ) 27 ; 6) frazeologizmy o podobnej strukturze formalnej, różniące się znaczeniami, np. pol tracić głowę; 1. tracić orientację w czymś; nie wiedzieć, jak postępować, 2. ulec czyjemuś urokowi, niem. den Kopf verlieren (por. znaczenie 1 polskiego wyrazu 28 ); 7) wyrazy tego samego języka, które w różnych okresach historycznych wykazują odmienne znaczenia, por. pol. gładki (dawniej ładny ), niem. Weib (dawniej znaczenie neutralne, obecnie pejoratywne). W. Koller mówi o intralingwalnych diachronicznych faux amis 29. Tak szerokie ujęcie fałszywych przyjaciół ma swoje uzasadnienie. Wszystkie wymienione powyżej typy wyrażeń (poza wyrażeniami z pkt.7) kryją w sobie niebezpieczeństwo interferencji międzyjęzykowej. Także różnice formalne (np. różnice ortograficzne) mogą prowadzić do błędnego użycia leksemów. Z drugiej jednak strony nie ulega wątpliwości, że błędy wynikające z interlingwalnych różnic semantycznych są znacznie bardziej niebezpieczne dla komunikacji językowej niż błędy typu ortograficznego. Najwięcej uwagi należałoby więc poświęcić wyrażeniom dwóch języków różniącym się znaczenio-
6 140 wo, a wśród nich wyrazom wykazującym identyczną lub podobną formę, gdyż właśnie one kryją w sobie duże niebezpieczeństwo interferencji. Wyrazy takie można nazwać tautonimami (gr. ta uta to samo onyma nazwa) 30. Pozostając więc przy kontrowersyjnej, ale popularnej nazwie fałszywi przyjaciele tłumacza ( faux amis ) dla określenia różnych typów wyrażeń (por. pkt. 1 8), wyróżniam tautonimy jako podklasę fałszywych przyjaciół. Parę słów na temat pochodzenia tautonimów na przykładzie języków niemieckiego i polskiego. Najwięcej wyrazów pochodzi z łaciny, np. kollidieren 1. zderzać się z czymś/kimś, 2. być w sprzeczności z czymś kolidować być w sprzeczności z czymś, kulturell 1. odnoszący się do kultury kulturalny 1. odnoszący się do kultury, 2. dobrze wychowany, taktowny. A oto niektóre przykłady na zapożyczenia z innych języków (według częstotliwości występowania). Z francuskiego: passagier osoba podróżująca statkiem lub samolotem pasażer osoba podróżująca, korzystająca z jakiegoś środka komunikacji ; z greckiego: Dramaturg pracownik teatru, radia, telewizji zajmujący się doborem i opracowaniem tekstów przeznaczonych do wystawiania; kierownik literacki - dramaturg autor utworów scenicznych, dramatów ; z angielskiego: Doping niedozwolone używanie przez sportowca środków farmakologicznych zwiększających chwilowo sprawność organizmu doping 1. por. niem. Doping, 2. pobudzanie, zachęcanie zawodników do walki sportowej ; z włoskiego: Salat 1. zimna potrawa przyrządzona z jarzyn, owoców, mięsa itp.; sałatka, 2. zielona roślina o jadalnych liściach; sałata, 3. rozgardiasz, zamieszanie, kłopot (pot.) sałata (por. znacz. 2). Dla wyróżnienia tautonimów za decydujące uważam kryterium potencjalnej interferencji, a nie wspólne pochodzenie 31. I tak niemiecki wyraz Kraxe plecak ze stelażem i polski kraksa mimo różnego pochodzenia mogłyby zostać uznane za tautonimy, gdyż nie można wykluczyć ich błędnego użycia pod wpływem drugiego języka. A oto inny przykład na rozbieżności etymologiczne: niem. Golf: 1. gra sportowa (pochodzenie angielskie), 2. zatoka (z włoskiego) pol. golf: 1. gra sportowa 2. sweter (z francuskiego). Nie wykluczone, że za tautonimy należałoby też uznać pol. jama dół, wgłębienie i japońskie yama, góra, wzniesienie wykazujące przypadkową zbieżność formy i pewne podobieństwo treści. 3. Internacjonalizmy a fałszywi przyjaciele tłumacza Zarówno internacjonalizmy jak i faux amis można rozumieć wąsko lub szeroko. W wąskim ujęciu będą to wyrazy o podobnej formie i treści (w wypadku internacjonalizmów) oraz wyrazy o podobnej formie, lecz różnych znaczeniach (tzw. tautonimy jako podklasa fałszywych przyjaciół ). W szerokim ujęciu internacjonalizmy obejmują np. morfemy słowotwórcze czy frazeologizmy (por. pol. rzucić na coś okiem niem. ein Auge auf etwas werfen ang. to cast an eye on something franc. jetter un regard sur gch), a do fałszywych przyjaciół zalicza się m.in. wyrazy o różnej pisowni, różnej budowie słowotwórczej albo frazeologizmy o różnych znaczeniach.
7 141 Wydaje się, że te same elementy językowe mogą być uznane raz za internacjonalizmy, innym razem za fałszywych przyjaciół tłumacza zależnie od zastosowanego kryterium. Np. niem. illoyal, franc. deloyal, pol. nielojalny można określić jako internacjonalizmy (podobna, choć nie identyczna forma, podobne znaczenie), ale są one również (np. wyraz niemiecki i francuski) fałszywymi przyjaciółmi ze względu na różne prefiksy. Bardziej przejrzyste są relacje między internacjonalizmami a tautonimami. W obydwu wypadkach chodzi o wyrazy o identycznej lub podobnej formie, z tym że internacjonalizmy mogą mieć identyczne znaczenia, natomiast faux amis muszą wykazywać jakieś różnice semantyczne. Ale i wyrazy międzynarodowe wykazują w wielu wypadkach różnice znaczeniowe. Mogą to być np.: różnice w ilości sememów (por. niem. kollidieren i ang. collide mają po dwa znaczenia, pol. kolidować 1 znaczenie) w ważności poszczególnych znaczeń (por. ang. ordinary, niem. ordinär, znaczenie główne zwyczajny, pospolity, pol. ordynarny znaczenie główne niedelikatny, grubiański ) lub też pewne różnice w obrębie odpowiadających sobie sememów, zwłaszcza przy przyjęciu szerokiej koncepcji znaczenia leksykalnego, gdzie użycie stylistyczne (np. wyrażenie potoczne), chronologiczne (np. wyraz wychodzący z użycia) czy częstotliwość użycia zalicza się do znaczenia. Tak więc duża część internacjonalizmów jest fałszywymi przyjaciółmi tłumacza, szczególnie w zakresie leksyki ogólnej 32. Ale również część słownictwa fachowego wykazuje pewne różnice semantyczne (np. w terminologii językoznawczej niem. Prädikat pol. predykat, niem. Attribut pol. atrybut; jedna z różnic polega na tym, że wymienione terminy polskie używane są rzadziej niż ich niemieckie odpowiedniki). Zależnie od tego, o które języki chodzi internacjonalizmy tworzą wśród fałszywych przyjaciół mniejszą lub większą grupę. Liczniej występują w tych językach, w których odpowiadające sobie wyrazy pochodzą np. z łaciny. Z taką sytuacją mamy do czynienia w relacji języków niemieckiego i polskiego (por. Aktion akcja, referieren referować), mniej licznie występują np. w relacji polsko-czeskiej, gdzie wiele faux amis ma wspólne pochodzenie słowiańskie, por. podobać się podobat se być podobnym do kogoś, dziwak - divák widz. Inną różnicą pomiędzy internacjonalizmami a fałszywymi przyjaciółmi tłumacza jest to, że pierwsze pojęcie odnosi się do co najmniej trzech języków, podczas gdy relacja fałszywego przyjaciela występuje głównie w zakresie dwóch języków. Dana forma wyrazowa może wprowadzić w błąd użytkownika innego języka, w którym ta sama lub podobna forma istnieje, ale ma inne znaczenie. I tak forma artysta może być źródłem błędu przy tłumaczeniu jej na język niemiecki, gdyż jej formalny odpowiednik niemiecki Artist ma znaczenie węższe niż w języku polskim artysta cyrkowy lub kabaretowy. Podobnie wyraz kollidieren może być fałszywym przyjacielem dla niemieckiego native speakera, który polskiej formie kolidować może mylnie przypisać znaczenie zderzyć się z kimś/czymś. Możliwa jest sytuacja, że w danym tekście określony leksem (jako forma wyrazowa z jednym znaczeniem) jest prawdziwym przyjacielem tłumacza, gdyż ułatwia zrozumienie czy przetłumaczenie tekstu (np. Geld auf der Bank deponieren zdeponować pieniądze w banku), a inne znaczenie tej samej formy jest fałszywym przyjacielem (por. den Schlüssel auf der Fensterbank deponieren - położyć klucz na parapecie). Tak więc zjawisko fałszywych przyjaciół występuje zarówno na płaszczyźnie systemu językowego jak i tekstów, np. w procesie tłumaczenia może być ważne, który tekst jest tekstem wyjściowym, a który docelowym. Chodzi więc o opisanie potencjalnej lub też realnej interferencji międzyjęzykowej. Faux amis to problem z zakresu leksykologii kontrastywnej, praktyki tłumaczeniowej i glottodydaktyki. Fałszywych przyjaciół można też
8 142 rozpatrywać na płaszczyźnie pragmatycznej. I tak niemiecki Tschüß! różni się od polskiego Cześć! tym, że używa się go jedynie przy pożegnaniu. Natomiast wyrazy międzynarodowe (internacjonalizmy) stanowią przede wszystkim zjawisko leksykalne, a kierunek tłumaczenia nie odgrywa większej roli. Nie są internacjonalizmami wyrazy o podobnej formie i znaczeniu występujące w obrębie tej samej grupy językowej, np. niem. Winter, ang. Winter, szw. vinter jako wyrazy z grupy języków germańskich. Jak nazwać natomiast wyrazy o podobnej formie, lecz różnych znaczeniach występujące w więcej niż dwóch językach, por. wymienione wyżej dyskryminować, diskriminieren, to discriminate? Nie ma powodu, żeby i tutaj nie używać terminów fałszywi przyjaciele tłumacza i tautonimy, co zresztą nie wyklucza użycia nazwy internacjonalizmy. Przypisy 1 Lexikon sprachwissenchaftlicher Termini (red R. Conrad), Lipsk Sachwörterbuch für die deutsche Sprache, Lipsk R. Bräun, G. Barthels, Wörterbuch lexikologischer Termini, Greifswald Za: B. Schaeder, Wersuch einer theoretischer Gründlegung der Internationalismen-Foschung, [w:] Internationalismen. Studien zur interlingualen Lexikologie und Lexikographie (red. P. Braun, B. Schaeder. J. Volmert), Tübingen 1990, s Brockhaus-Wahrig, Deutsches Wörterbuch in sechs Bänden, Wiesbaden Stuttgart Duden. Deutsches Universalwörterbuch, wyd. 2, Mannheim Wien Zürich Duden-Fremdwörterbuch, wyd. 5, Mannheim Wien Zürich W. Schmidt, Deutsche Sprachkunde, wyd. 10, Berlin 1985, s A. Iskos, A. Lenkowa, Deutsche Lexikologie, wyd. 3, Leningrad 1970, s. 9 i n. 10 Za: M. D. Stepanova, I. I. Černyševa, Lexikologie der deutschen Gegenwartssprache, Moskau 1975, s. 74 i n. 11 P. Braun, Internationalismen Gleiche Wortschätze in europäischen Sprachen, [w:] Internationalismen..., op. cit., s. 13 i n. 12 P. Braun, op. cit., s. 30 i n. 13 E. Kretschmer, Spezifische Aspekte der konfrontativen Analyse von Fachwortschätzen, [w:] Synchroner slawisch-deutscher Sprachvergleich (red. R. Eckert, W. Gladrow) = Linguistische Studien A 200, Berlin 1989, s. 175 i n. 14 G. Frohne, Die Internationalisierungstendenz des Wortschatzs und die sogenannten Internationalismen, Fremdsprachenunterricht 8/9, 1989, s. 33 i n. 15 B. Schaeder, op. cit. 16 J. Volmert, Interlexikologie theoretische und methodische Überlegungen zu einem neuen Arbeitsfeld, [w:] Internationalismen, op. cit., s. 47 i n 17 M. Jabłoński uważa, że pisownia nie powinna być decydująca dla wyróżniania internacjonalizmów (np. ang. jeans pol. dżinsy), por. M. Jabłoński. Regularität und Variabilität in der Rezeption englischer Internationalismen im modernen Deutsch, Französisch und Polnisch. Aufgezeigt in den Bereichen Sport, Musik und Mode, Tübingen 1990, s Por. na ten temat: T. Emericzny, Faux amis in ungarisch-deutscher Relation, [w:] Kontrastive studien Ungarisch-Deutsch (red. J. Juhasz), Budapest 1980, s np. J. Maćkiewicz. Co to są tzw. internacjonalizmy?, Język polski, 3, 1984, s. 176 i n.; O potrzebie słownika internacjonalizmów (maszynopis). 20 J. Maćkiewicz, O potrzebie J. Maćkiewicz, Co to są..., s J. Maćkiewicz, op. cit., s. 182 in. 23 Za: H. Kühnel. Die französischen faux amis im deutschen Wortschatz, Deutsch als Fremdsprache 1974, 2, s. 117.
9 H. Kühnel, Kleines Wörterbuch der faux amis Deutsch-Französisch, Französich-Deutsch, wyd. 2, Lipsk 1979, s Np. E. Kaźmierczak, Die falschen Freunde als Fehlerquelle in der polnisch-deutschen Übersetzungspraxis, Kwartalnik Neofilologiczny, 3, 1987, s. 319 i n 26 Por. H. W. Klein, Schwierigkeiten des deutsch-französischen Wortschatzes. Germanismen Faux Amis, Stuttgart Por. E. Thiemer, Die falschen Freunde als Erscheinung zwischensprachlicher und innersprachlicher Interferenz, Fremdsprachen 1979, 4, s. 263 i nn. 28 Por. E. Ehegötz Zur Problematik der falschen Freunde im Bereich der polnisch-deutschen Phraseologie, [w:] Fragen der slawischen Lexikologie und Phraseologie = Studien. Humboldt-Universität zu Berlin. Gesellschaftswissenschaften 4, 1989, s W. Koller, Einführung in die Übersetzungswissenschaft, Heidelberg 1979, s. 35 in. 30 Termin tautonim używany jest w podobnym znaczeniu w pracy: E. Rajnik, Tautonyme Personenbezeichnungen im Dänischen und Polnischen. Eine kontrastive Studie, Poznań Chyba większość badaczy uznaje wspólne pochodzenie za kryterium wyodrębniania faux amis, m.in. T. Emericzy, op. cit.; H. Kühnel, Die französischen faux amis..., E. Thiemer, op. cit. 32 Na ten fakt zwraca uwagę E. Rajnik. op. cit., s. 17.
10 144
A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S
A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S KSZTAŁCENIE POLONISTYCZNE CUDZOZIEMCÓW 18, 2011 Uniwersytet Łódzki INTERNACJONALIZMY I INNE ZAPOśYCZENIA W NAUCZANIU JĘZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO Słowa
Bardziej szczegółowoI. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...
I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?.... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY............ 17 1. Niepowtarzalność języka każdego z nas.................. 17 1.1. Nasz język indywidualny...........................
Bardziej szczegółowoI. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ? II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...
Spis treści I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...17 1. Niepowtarzalność języka każdego z nas...17 1.1. Nasz język indywidualny...17 1.2. Czynniki
Bardziej szczegółowoZapożyczenia. Zapożyczenia. Wstęp
Zapożyczenia Zapożyczenia Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0. Wstęp Język polski należy do najcenniejszego dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Trzeba jednak pamiętać,
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej mgr Wiesławy Chyżyńskiej
dr hab. Maria Katarzyna Lasatowicz, prof. UO Opole, 30.06.2017 r. Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytet Opolski pl. Staszica 1 45-052 Opole Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Wiesławy Chyżyńskiej Die
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu / modułu Kod przedmiotu / modułu*
Bardziej szczegółowoSYLLABUS. Leksykologia i leksykografia
SYLLABUS Lp. Element Opis 1 2 Nazwa Typ Leksykologia i leksykografia Obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Humanistyczno-Społecznych i Turystyki 4 5 Kod Kierunek, specjalność, poziom i profil PPWSZ-FP-1-45-s
Bardziej szczegółowoPraktyczna nauka drugiego języka obcego II
OPIS PRZEDMIOTÓW DO PLANU STUDIÓWNA ROK AKADEMICKI 2016/2017 PLAN STUDIÓW kierunek studiów: Filologia germańska profil studiów: ogólnoakademicki stopień: II ( ) forma studiów: stacjonarne specjalność:
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU. Nazwa. Język niemiecki B2-2s. Kod Punktacja ECTS* 3
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Język niemiecki B2-2s German B2-2s Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator mgr Anna Fertner Zespół dydaktyczny mgr Romana Galarowicz, mgr
Bardziej szczegółowoOCENIANIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH
1 OCENIANIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH KRYTERIA OCENIANIA: KRÓTKI TEKST UŻYTKOWY DŁUŻSZY TEKST UŻYTKOWY WYPOWIEDŹ PISEMNA Przedstawiony materiał zawiera szczegółowe uwagi dotyczące oceniania prac pisemnych z
Bardziej szczegółowopolski ENCYKLOPEDIA W TABELACH Wydawnictwo Adamantan
polski / ENCYKLOPEDIA W TABELACH Wydawnictwo Adamantan SPIS TREŚCI FONETYKA Narządy mowy 13 Klasyfikacja głosek i fonemów 14 Samogłoski 16 Spółgłoski 17 Pisownia fonetyczna 19 Fonemy języka polskiego 20
Bardziej szczegółowoW obrębie polskiego języka narodowego należy wydzielić dwa systemy:
Wykład nr 2 W obrębie polskiego języka narodowego należy wydzielić dwa systemy: a) polszczyznę ogólną (zwaną literacką); b)polszczyznę gwarową (gwary ludowe). Jest to podział dokonany ze względu na zasięg
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU. Nazwa. Język niemiecki B2-3s. Kod Punktacja ECTS* 4
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Język niemiecki B2-3s German B2-3s Kod Punktacja ECTS* 4 Koordynator mgr Anna Fertner Zespół dydaktyczny mgr Romana Galarowicz, mgr
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY, JĘZ. NIEMIECKI KL. 7, 8
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY, JĘZ. NIEMIECKI KL. 7, 8 Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący czytanie ze zrozumieniem -uczeń rozumie tylko niektóre proste teksty użytkowe i informacyjne
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne język niemiecki dla klas: I, II i III
Wymagania edukacyjne język niemiecki dla klas: I, II i III Wymagania edukacyjne zostały opracowane na podstawie planów wynikowych nauczania języka niemieckiego w szkole ponadgimnazjalnej, które realizuje
Bardziej szczegółowoSPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE MEINE DEUTSCHTOUR KL. 8 Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.: rozumienie ze słuchu, pisanie, czytanie,
Bardziej szczegółowoDopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący W zakresie czytania ze zrozumieniem uczeń
rozumie tylko niektóre proste teksty użytkowe i informacyjne (list, e-mail, pocztówka, ogłoszenie, wywiad, zaproszenie, zapiski z pamiętnika, oferta turystyczna, recepta, zalecenia lekarza) Przedmiotowy
Bardziej szczegółowoJĘZYK NIEMIECKI - ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
JĘZYK NIEMIECKI - ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.: rozumienie ze słuchu, pisanie, czytanie,
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Nauczyciel prowadzący: mgr Agnieszka Krzeszowiak, mgr Teresa Jaśkowska
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Nauczyciel prowadzący: mgr Agnieszka Krzeszowiak, mgr Teresa Jaśkowska Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery
Bardziej szczegółowoDydaktyka literatury i języka polskiego w świetle nowej podstawy programowej.
Dydaktyka literatury i języka polskiego w świetle nowej podstawy programowej. Prof. UO dr hab. Jolanta Nocoń Słowo klucz do świata. O kompetencji leksykalnej gimnazjalistów Warszawa 13-14.03.2015 Definicja
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA GRUP DSD II W KLASACH I III
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA PSZCZEGÓLNE CENY SZKLNE Z JĘZYKA NEMECKEG DLA GRUP DSD W KLASACH cena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.: rozumienie ze słuchu,
Bardziej szczegółowoSprachpolitik und Zertifizierung Polityka językowa a certyfikacja
Polityka językowa a certyfikacja Das System der europäischen Niveaustufen als Element der Sprachpolitik des Europarats System europejskich poziomów biegłości jako jeden z elementów polityki językowej Rady
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne oceny z języka niemieckiego dla klasy I
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z języka niemieckiego dla klasy I Oceny śródroczna i roczna obejmują wszystkie niżej wymienione sprawności językowe i podsystemy języka, czyli gramatykę i leksykę,
Bardziej szczegółowoSTUDIA I STOPNIA PRZEKŁAD PISEMNY
STUDIA I STOPNIA PRZEKŁAD PISEMNY - Student ma podstawową, uporządkowaną wiedzę z zakresu aparatu pojęciowo-terminologicznego stosowanego w przekładoznawstwie oraz w naukach pomocniczych i pokrewnych,
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE / MODULE Nazwa przedmiotu / modułu Kod przedmiotu / modułu*
Bardziej szczegółowoKryteria oceny sprawności rozumienia tekstu czytanego
Direkt 3 Zakres tematyczny człowiek (uczucia, emocje, plany na przyszłość, cechy charakteru, wygląd zewnętrzny, plany, marzenia) szkoła (życie szkoły) życie rodzinne i towarzyskie (nawiązywanie kontaktów,
Bardziej szczegółowoKryteria wymagań na poszczególne oceny z języka niemieckiego dla klasy VII OCENA CELUJĄCA
Kryteria wymagań na poszczególne oceny z języka niemieckiego dla klasy VII OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie wszystkie uczeń tworzy wypowiedzi uczeń bez żadnych trudności uczeń bezbłędnie stosuje uczeń
Bardziej szczegółowoTeoria i praktyka przekładu - opis przedmiotu
Teoria i praktyka przekładu - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Teoria i praktyka przekładu Kod przedmiotu 09.4-WH-FRMP-TPP-Ć-S14_pNadGenBI5EN Wydział Kierunek Wydział Humanistyczny Filologia
Bardziej szczegółowo-stopień celujący -stopień bardzo dobry:
Zakres wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych ocen w wyniku klasyfikacji rocznej i śródrocznej z języka niemieckiego: -stopień celujący: uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia
Bardziej szczegółowoOCENA CELUJĄCA INNE UMIEJĘTNOŚCI I FORMY ROZUMIENIE TEKSTU SPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
OCENA CELUJĄCA ROZUMIENIE TEKSTU SŁUCHANEGO/CZYTANEGO SPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO INNE UMIEJĘTNOŚCI I FORMY AKTYWNOŚCI uczeń w pełni rozumie wszystkie uczeń tworzy wypowiedzi
Bardziej szczegółowoSPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje,, przeczytanego tekstu określa jego główną myśl, sprawnie wyszukuje
Bardziej szczegółowoSTUDIA I STOPNIA PRZEKŁAD PISEMNY
STUDIA I STOPNIA PRZEKŁAD PISEMNY WIEDZA - Student ma podstawową, uporządkowaną wiedzę z zakresu aparatu pojęciowo-terminologicznego stosowanego w przekładoznawstwie oraz w naukach pomocniczych i pokrewnych,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO KLASA
OCENA DOBRA OCENA DOSTATECZNA OCENA DOPUSZCZJĄCA WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO KLASA 7 ROZUMIENIE TEKSTU SŁUCHANEGO/CZYTANEGO uczeń rozumie tylko nieliczne polecenia i wypowiedzi nauczyciela
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA PODSTAWOWYCH SPRAWNOŚCI JĘZYKOWYCH
KRYTERIA OCENIANIA PODSTAWOWYCH SPRAWNOŚCI JĘZYKOWYCH Kryteria oceny sprawności czytania ze zrozumieniem Ocenie podlegają wszystkie rodzaje czytania: szczegółowe, selektywne i całościowe. spełnia wszystkie
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z GRAMATYKI POLSKIEJ I WŁOSKIEJ SZKIC PORÓWNAWCZY
PODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z GRAMATYKI POLSKIEJ I WŁOSKIEJ SZKIC PORÓWNAWCZY NR 134 Katarzyna Kwapisz Osadnik PODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z GRAMATYKI POLSKIEJ I WŁOSKIEJ SZKIC PORÓWNAWCZY Wydawnictwo Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO OBOWIĄZUJĄCE OD ROKU SZKOLNEGO 2019/2020. (dla uczniów po szkole podstawowej) OCENA CELUJĄCA
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO OBOWIĄZUJĄCE OD ROKU SZKOLNEGO 2019/2020 (dla uczniów po szkole podstawowej) OCENA CELUJĄCA - Uczeń zna wszystkie środki językowe zawarte w obowiązującym
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z języków obcych: j. angielski, j. niemiecki, j. włoski, j. hiszpański, j. rosyjski
Przedmiotowy system oceniania z języków obcych: j. angielski, j. niemiecki, j. włoski, j. hiszpański, j. rosyjski Nauczyciele uczący: mgr Joanna Kańska, mgr Aleksandra Dul, mgr Anna Nowak, mgr Ewa Lis,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO W KLASIE VII PODRĘCZNIK MEINE DEUTSCHTOUR ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO W KLASIE VII PODRĘCZNIK MEINE DEUTSCHTOUR ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery
Bardziej szczegółowoZajęcia I: Tropimy błędy językowe mgr Anna Alochno-Janas mgr Anna Alochno-Janas - -
Zajęcia I: Tropimy błędy językowe mgr Anna Alochno-Janas www.arsverbi.pl aaj@arsverbi.pl aaj@arsverbi.pl 1 Czym jest kultura języka? Piękne słowo jest elementem pięknego życia. Gaston Bachelard Kultura
Bardziej szczegółowoWymagana wiedza i umiejętności z języka niemieckiego dla uczniów szkoły gimnazjum na poszczególne stopnie szkolne obejmująca wszystkie sprawności
Wymagana wiedza i umiejętności z języka niemieckiego dla uczniów szkoły gimnazjum na poszczególne stopnie szkolne obejmująca wszystkie sprawności językowe. SPRAWNOŚĆ MÓWIENIA - potrafi mówić płynnie, bez
Bardziej szczegółowoTabela odniesienia efektów kierunkowych do efektów obszarowych
Tabela odniesienia efektów kierunkowych do efektów obszarowych Nazwa kierunku studiów: germanistyka Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia Profil kształcenia: ogólnoakademicki symbol kierunkowych
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.: rozumienie ze słuchu, pisanie, czytanie, mówienie, oraz tzw.
Bardziej szczegółowoWarszawa: Tłumaczenia pisemne (znak: BDG.741.001.2015) Numer ogłoszenia: 31006-2015; data zamieszczenia: 11.02.2015 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi
Warszawa: Tłumaczenia pisemne (znak: BDG.741.001.2015) Numer ogłoszenia: 31006-2015; data zamieszczenia: 11.02.2015 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy:
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KLASACH I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KLASACH I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ 1. Obszary podlegające ocenianiu słuchanie i słownictwo - stopniowe osłuchanie z dźwiękami i intonacją języka angielskiego
Bardziej szczegółowoWymagania na poszczególne oceny z języka niemieckiego dla uczniów Technikum Zawodowego poziom IV.O i IV.1, zakres podstawowy.
Wymagania na poszczególne oceny z języka niemieckiego dla uczniów Technikum Zawodowego poziom IV.O i IV.1, zakres podstawowy. SŁUCHANEGO/ CZYTANEGO - uczeń rozumie wszystkie polecenia, instrukcje i wypowiedzi
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.:, rozumienie ze słuchu, pisanie, czytanie, mówienie oraz tzw.
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z języka niemieckiego
uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje, rozumie teksty słuchane i pisane, których słownictwo i struktury gramatyczne
Bardziej szczegółowoKonsultacje obowiązkowe
SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA Lp. Element Opis 1 Nazwa modułu Leksykologia i leksykografia 2 Instytut Humanistyczny 3 Kod PPWSZ - FP - 1 523 s 4 Kierunek, poziom i profil filologia polska, studia pierwszego
Bardziej szczegółowoWstęp do translatoryki - opis przedmiotu
Wstęp do translatoryki - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Wstęp do translatoryki Kod przedmiotu 09.4-WH-JFZP-WDT-S16 Wydział Kierunek Wydział Humanistyczny Filologia / Filologia francuska
Bardziej szczegółowoGramatyka kontrastywna polsko-angielska. III rok filologii angielskiej studia niestacjonarne I stopnia, semestr II. Profil ogólnoakademicki 2012-2013
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE I. KARTA PRZEDMIOTU: Gramatyka kontrastywna polsko-angielska III rok filologii angielskiej studia niestacjonarne I stopnia, semestr II Profil ogólnoakademicki 2012-2013 CEL PRZEDMIOTU
Bardziej szczegółowoS Y L A B U S NAZWA PRZEDMIOTU:
S Y L A B U S Druk DNiSS nr 11D NAZWA PRZEDMIOTU: Akwizycja języków słowiańskich Kod przedmiotu: - Rodzaj przedmiotu: kierunkowy; obowiązkowy Wydział: Wydział Humanistyczno-Społeczny Kierunek: filologia
Bardziej szczegółowoOCENA CELUJĄCA ROZUMIENIE TEKSTU SPRAWNOŚĆ GRAMATYKA INNE UMIEJĘTNOŚCI I SŁUCHANEGO/ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA
OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje, i pisane, których słownictwo wykraczają poza program na bazie
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA KLAS TRZECICH ODDZIAŁÓW GIMNAZJALNYCH
KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA KLAS TRZECICH ODDZIAŁÓW GIMNAZJALNYCH Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie kryteria oceny bardzo dobrej, a także wykazuje się dodatkowymi
Bardziej szczegółowoWstęp do translatoryki - opis przedmiotu
Wstęp do translatoryki - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Wstęp do translatoryki Kod przedmiotu 09.4-WH-JFZP-WDT-S16 Wydział Kierunek Wydział Humanistyczny Filologia / Język francuski
Bardziej szczegółowoSPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia oraz wypowiedzi w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje, przeczytanego tekstu określa jego główną myśl, sprawnie wyszukuje szczegółowe informacje,
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE MEINE DEUTSCHTOUR KL.II gimnazjum
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE MEINE DEUTSCHTOUR KL.II gimnazjum Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.: rozumienie ze słuchu, pisanie,
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu KARTA PRZEDMIOTU / MODUŁU 1. Nazwa przedmiotu: Wstęp do językoznawstwa 2. Kod przedmiotu: FG-6 3. Okres ważności karty: 2014-2017 4. Forma kształcenia: studia
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA KLAS I III POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA PSZCZEGÓLNE CENY SZKLNE Z JĘZYKA NEMECKEG DLA KLAS PZM PDSTAWWY RZSZERZNY cena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.: rozumienie ze
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO GIMNAZJUM
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO GIMNAZJUM 1. Na lekcjach obowiązuje ucznia zeszyt przedmiotowy, podręcznik i ćwiczenia Das ist Deutsch Kompakt 2. Uczeń może otrzymać ocenę za: odpowiedź
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 11 W JAWORZNIE NA PODSTAWIE PODRĘCZNIKA MEINE DEUTSCHTOUR 3
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 11 W JAWORZNIE NA PODSTAWIE PODRĘCZNIKA MEINE DEUTSCHTOUR 3 ROZUMIENIE TEKSTU SŁUCHANEGO / CZYTANEGO uczeń w pełni rozumie wszystkie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka niemieckiego dla klasy III gimnazjum
Wymagania edukacyjne z języka niemieckiego dla klasy III gimnazjum ocena celująca spełnia wszystkie kryteria na ocenę bardzo dobry bez trudu rozumie przedstawiane mu proste teksty użytkowe i informacyjne
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Humanistyczny. Filologia polska. Studia pierwszego stopnia. ogólnoakademicki. stacjonarne
pieczątka jednostki organizacyjnej Załącznik Nr 1.11 Uchwały Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 12/2015/2016 z dnia 15 grudnia 2015 r. OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU), PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA KLASY 7 W ROKU SZKOLNYM 2017/2018. PODRĘCZNIK Meine Deutschtour.
Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA KLASY 7 W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 PODRĘCZNIK. OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie uczeń tworzy uczeń bez żadnych uczeń bezbłędnie stosuje uczeń posiadł wiedzę i wszystkie polecenia
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ROK SZKOLNY 2017/2018
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ROK SZKOLNY 2017/2018 Nauczanie języka niemieckiego odbywa się według programu nauczania języka niemieckiego w gimnazjum oraz na podstawie podręcznika
Bardziej szczegółowoEwelina Kwapień Kształtowanie się zasobu leksykalnego polszczyzny XIX wieku rzeczowniki (na podstawie danych leksykograficznych)
Ewelina Kwapień Kształtowanie się zasobu leksykalnego polszczyzny XIX wieku rzeczowniki (na podstawie danych leksykograficznych) Warszawa 2010, ss. 301 Zdawać by się mogło, że polszczyźnie XIX wieku poświęcono
Bardziej szczegółowoJĘZYK ANGIELSKI NA CO ZWRACAMY UWAGĘ OCENIAJĄC : 1.UMIEJĘTNOŚĆ WYPOWIEDZI USTNEJ:
JĘZYK ANGIELSKI NA CO ZWRACAMY UWAGĘ OCENIAJĄC : 1.UMIEJĘTNOŚĆ WYPOWIEDZI USTNEJ: zgodność z tematem wkład pracy, przygotowanie poprawność gramatyczna wymowa - poprawność fonetyczna zasób słownictwa i
Bardziej szczegółowoJĘZYK NIEMIECKI liceum
JĘZYK NIEMIECKI liceum Przedmiotowy system oceniania i wymagania edukacyjne Nauczyciel: mgr Teresa Jakubiec 1. Przedmiotem oceniania w całym roku szkolnym są: - wiadomości - umiejętności - wkład pracy,
Bardziej szczegółowoEFEKTY UCZENIA SIĘ JĘZYKOZNAWSTWO. Filologia włoska - I stopień PODSTAWY JĘZYKOZNAWSTWA
EFEKTY UCZENIA SIĘ JĘZYKOZNAWSTWO Filologia włoska - I stopień PODSTAWY JĘZYKOZNAWSTWA ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu językoznawstwa w systemie nauk humanistycznych oraz o specyfice przedmiotowej
Bardziej szczegółowo!!!!!!!!!! WNIOSEK O PORTFOLIO:
WNIOSEK O PORTFOLIO: Weryfikacja koncepcji możliwości budowy wielojęzycznego systemu komputerowego przekładu typu Human-Aided Machine Translation opartego na wykorzystaniu idei języka pośredniczącego Autorzy:
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania obejmujące zakres umiejętności ucznia na poszczególne oceny cząstkowe w klasach VII-VIII z Języka Hiszpańskiego
Kryteria oceniania obejmujące zakres umiejętności ucznia na poszczególne oceny cząstkowe w klasach VII-VIII z Języka Hiszpańskiego W każdym semestrze uczeń uzyskuje oceny cząstkowe za poszczególne umiejętności:
Bardziej szczegółowoAnaliza i projektowanie obiektowe 2017/2018. Wykład 3: Model wiedzy dziedzinowej
Analiza i projektowanie obiektowe 2017/2018 Wykład 3: Model wiedzy dziedzinowej Jacek Marciniak Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza 1 Plan wykładu 1. Model wiedzy dziedzinowej
Bardziej szczegółowoEFEKTY UCZENIA SIĘ JĘZYKOZNAWSTWO
EFEKTY UCZENIA SIĘ JĘZYKOZNAWSTWO Filologia hiszpańska- I stopień WSTĘP DO NAUKI O JĘZYKU ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu językoznawstwa w systemie nauk humanistycznych oraz o specyfice przedmiotowej
Bardziej szczegółowoKryteria wymagań na poszczególne oceny do podręcznika Meine Deutschtour do języka niemieckiego do klasy VII
Kryteria wymagań na poszczególne oceny do podręcznika Meine Deutschtour do języka niemieckiego do klasy VII uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 4. Standardy nauczania dla kierunku studiów: filologia STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE
Załącznik Nr 4 Standardy nauczania dla kierunku studiów: filologia STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku filologia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba
Bardziej szczegółowow zadaniu pisemnym zawsze zawiera wszystkie istotne punkty, nie popełnia błędów w pisowni oraz interpunkcji.
Wymagania edukacyjne z języka niemieckiego dla klas I liceum poziom podstawowy Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który w zakresie: bezbłędnie stosuje nie tylko proste, ale i złożone struktury, dysponuje
Bardziej szczegółowoOCENA CELUJĄCA SPRAWNOŚĆ PISANIA
ROZUMIENIE TEKSTU uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i formułowane w języku angielskim i poprawnie na nie reaguje, pisane, których słownictwo i wykraczają poza program jego główną myśl, sprawnie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka niemieckiego w roku szkolnym 2017/2018. Kryteria Oceniania
Wymagania edukacyjne z języka niemieckiego w roku szkolnym 2017/2018 Kryteria Oceniania Przedmiotowy System Oceniania z języka niemieckiego jest zgodny z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania (WSO), Rozporządzeniem
Bardziej szczegółowoMacierz efektów kształcenia dla programu tłumaczenia specjalistycznie, filologia angielska. TS: prawnicze i unijne
TS: prawnicze i unijne TS: uwierzytelnione i poświadczone TS: ekonomiczne TS: techniczne TS: medyczne TS: literatura, sztuka, media TS: narzędzia komputerowe CAT TS: handlowe i biznesowe TS: tłumaczenia
Bardziej szczegółowoKLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI
Egzamin maturalny maj 2010 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI ZADANIA OTWARTE Zadanie 1. Przetwarzanie tekstu Przykładowe poprawne odpowiedzi (0,5 pkt) 1.1. Entscheide, / Triff
Bardziej szczegółowoMINIMUM PROGRAMOWE DLA STUDENTÓW MISH od roku akademickiego 2016/2017
MINIMUM PROGRAMOWE DLA STUDENTÓW od roku akademickiego 2016/2017 1. Kierunek LINWISTYKA STOSOWANA jest dla studentów kierunkiem limitowanym: dla I stopnia 2 osoby, dla II stopnia 5 osób. 2. Wymagania dla
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA. Języki obce
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Języki obce I. Co oceniamy? Ocenie podlegają: sprawdziany kartkówki odpowiedzi ustne wypowiedzi pisemne fonetyka elementy aktywności: prace domowe, frekwencja, aktywność na
Bardziej szczegółowoRocznik Przekładoznawczy
Rocznik Przekładoznawczy Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 6 2011 Urszula Burda, Agnieszka Dickel, Magdalena Olpińska, Polens Wirtschafts- und Rechtssystem, t. 2: Wirtschaftsordnung, Spracharbeitsbuch,
Bardziej szczegółowoStylistyka języka angielskiego
SYLLABUS Lp. Element Opis 1 2 Nazwa przedmiotu/ modułu Typ przedmiotu/ modułu Stylistyka języka angielskiego obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Humanistyczno-Społecznych i Turystyki 4 5 Kod przedmiotu/
Bardziej szczegółowoPodręcznik: EXAKT 2. Kryteria oceny sprawności rozumienia tekstu czytanego
Podręcznik: EXAKT 2 Zakres tematyczny Człowiek (członkowie rodziny) Życie rodzinne i towarzyskie (relacje rodzinne, zwierzęta domowe) Dom (typy domów i mieszkań, nazwy pomieszczeń, miejsca w mieście) Szkoła
Bardziej szczegółowoZASADY PRZEDMIOTOWEGO OCENIANIA JĘZYKI OBCE
I. Co oceniamy? Ocenie podlegają: ZASADY PRZEDMIOTOWEGO OCENIANIA JĘZYKI OBCE a) sprawdziany b) kartkówki c) odpowiedzi ustne d) wypowiedzi pisemne e) fonetyka f) elementy aktywności: prace domowe, frekwencja,
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYKI OBCE
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYKI OBCE Celem opracowanego systemu jest podanie zasad bieżącego, półrocznego i końcoworocznego podsumowania osiągnięć edukacyjnych uczniów zgodnie z Wewnątrzszkolnym Systemem
Bardziej szczegółowoWstęp do Językoznawstwa
Wstęp do Językoznawstwa Prof. Nicole Nau UAM, IJ, Językoznawstwo Komputerowe Ósme zajęcie 24.11.2015 Morfologia: definicja "Morfologia jest działem gramatyki, której przedmiotem jest opis wewnętrznej budowy
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy System Oceniania. Języki obce
Przedmiotowy System Oceniania Języki obce OCENIANIE Co podlega ocenie? Ocenie podlegają umiejętności językowe wymienione w podstawie programowej: rozumienie ze słuchu, rozumienie wypowiedzi pisemnych,
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system nauczania Das ist Deutsch! Kompakt
Przedmiotowy system nauczania Das ist Deutsch! Kompakt JĘZYK NIEMIECKI DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH (II etap edukacyjny, klasy VII i VIII) OCENA CELUJĄCA Uczeń rozumie wszystkie polecenia rozumie teksty słuchane
Bardziej szczegółowoSłowniki i inne przydatne adresy. oprac. dr Aneta Drabek
Słowniki i inne przydatne adresy oprac. dr Aneta Drabek Encyklopedia PWN Internetowa encyklopedia PWN zawiera wybór 80 tysięcy haseł i 5tysięcy ilustracji ze stale aktualizowanej bazy encyklopedycznej
Bardziej szczegółowoZASADY WEWNĄTRZSZKOLNEGO OCENIANIA Z JĘZYKA WŁOSKIEGO W VII KLASIE SZKOŁY PODSTAWOWEJ
ZASADY WEWNĄTRZSZKOLNEGO OCENIANIA Z JĘZYKA WŁOSKIEGO W VII KLASIE SZKOŁY PODSTAWOWEJ 1. Oceny są wystawiane za następujące formy aktywności: a) odpowiedź ustna obejmuje trzy ostatnie lekcje: odpowiedzi
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
Ogólne wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania okresowych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z języka niemieckiego dla uczniów Gimnazjum nr 30 oraz XXV Liceum Ogólnokształcącego ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH
Bardziej szczegółowoOCENA CELUJĄCA SPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
Wymagania na poszczególne oceny (opracowano w oparciu o propozycję wydawnictwa NOWA ERA) JĘZYK NIEMIECKI - klasa VII i VIII, od roku szkolnego 2019/20, podręcznik: Das ist Deutsch. Kompakt OCENA CELUJĄCA
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK NIEMIECKI klasa druga XVIII Liceum Ogólnokształcące
WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK NIEMIECKI klasa druga XVIII Liceum Ogólnokształcące I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych 1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy.
Bardziej szczegółowoDydaktyka wczesnego nauczania języka niemieckiego - opis przedmiotu
Dydaktyka wczesnego nauczania języka niemieckiego - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Dydaktyka wczesnego nauczania języka niemieckiego Kod przedmiotu 05.1-WP-PEDP-DWNN Wydział Kierunek
Bardziej szczegółowo