AKADEMICKIE TOWARZYSTWO ANDRAGOGICZNE ROCZNIK ANDRAGOGICZNY 2011

Transkrypt

1 AKADEMICKIE TOWARZYSTWO ANDRAGOGICZNE ROCZNIK ANDRAGOGICZNY 2011

2

3 AKADEMICKIE TOWARZYSTWO ANDRAGOGICZNE ROCZNIK ANDRAGOGICZNY 2011

4 SZKOŁA WYŻSZA im. PAWŁA WŁODKOWICA W PŁOCKU WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO AKADEMICKIE TOWARZYSTWO ANDRAGOGICZNE ROCZNIK ANDRAGOGICZNY 2011 Rada Naukowa prof. dr hab. Tadeusz ALEKSANDER prof. dr hab. Olga CZERNIAWSKA prof. dr hab. Wiltrud GIESEKE dr Norbert F. GREGER prof. dr hab. Eleonora SAPIA-DREWNIAK (przewodnicząca) dr hab. Jerzy SEMKÓW dr hab. Ewa SKIBIŃSKA dr hab. Agnieszka STOPIŃSKA-PAJĄK Rada Redakcyjna Prof. dr hab. Józef PÓŁTURZYCKI redaktor naczelny Dr hab. Hanna SOLARCZYK zastępca redaktora naczelnego i redaktor tematyczny Dr hab. Danuta KOWALEWSKA redaktor językowy Mgr Agnieszka PERDUTA redaktor statystyczny Dr Anna FRĄCKOWIAK zastępca redaktora naczelnego, sekretarz Rady Redakcyjnej Dr Alina MATLAKIEWICZ sekretarz Dr Krzysztof PIERŚCIENIAK sekretarz Dr Artur FABIŚ redaktor Dr Elżbieta WOŹNICKA redaktor Tłumaczenie spisu treści i konsultacje językowe (język angielski) Anna Frąckowiak Tłumaczenie spisu treści i konsultacje językowe (język niemiecki) Hanna Solarczyk Copyright by Akademickie Towarzystwo Andragogiczne, Uniwersytet Warszawski Warszawa Toruń 2011 ISBN Lista recenzentów oraz pełne teksty wszystkich artykułów znajdują się na: Rocznik Andragogiczny jest rejestrowany w systemie The Central European Journal of Social Sciences and Humanities: Wersja drukowana Rocznika jest pierwotna. Współpraca wydawnicza: Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2267 Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji Państwowego Instytutu Badawczego ul. K. Pułaskiego 6/10, Radom, tel. (48) , fax (48) instytut@itee.radom.pl

5 SPIS TREŚCI Rocznik Andragogiczny 2011 Wprowadzenie Jubileusz Prof. dr Wiltrud Gieseke Hanna Solarczyk: Generacje i osobowości w niemieckiej andragogice Wiltrud Gieseke Wiltrud Gieseke: Programy i badania programów jako specyficzna wiedza sterująca dla instytucji edukacji dorosłych? I. Analizy i badania edukacji dorosłych Olga Czerniawska: Dylematy andragogiki Elżbieta Woźnicka: Tożsamość człowieka dorosłego a zadania andragogiki Alina Matlakiewicz: Ambiwalencja w uczeniu się dorosłych Alicja Jurgiel: Walka o zmianę statusu a (nie)moc kształcenia w świetle analizy doświadczeń edukacyjnych kobiet. Studium biograficzne Urszula Tabor: Zagadnienie zmiany a możliwości wykorzystania coachingu w edukacji dorosłych Roksana Neczaj-Świderska: Teoretyczne konteksty projektowania dydaktycznego kursów e-learningowych Agnieszka Kozerska: Samokształcenie studentów pedagogiki próba typologii Czesław Kustra, Małgorzata Kowalczyk: Samotroska jako cel oddziaływań andragogicznych Artur Fabiś: Śmierć w całożyciowym procesie uczenia się II. Oblicza edukacji dorosłych podróże w czasie i przestrzeni Eleonora Sapia-Drewniak: Doktor Stefania Mazurek organizatorka liceum repolonizacyjnego w Opolu Jan Wnęk: Kształcenie rolników na specjalistycznych kursach gospodarstwa wiejskiego w latach Sylwia Słowińska: Uczenie się dorosłych w niemieckiej refleksji systemowo-konstruktywistycznej Stephanie R. Jayanandhan: John Dewey i pedagogia miejsca Beata Pietkiewicz-Pareek: Esencjalizm i społeczny rekonstrukcjonizm w Indiach Aneta Słowik: Specyfika uczenia się na obczyźnie trzech fal polskiej emigracji Tomasz Maliszewski: Karta z dziejów międzynarodowej idei oświatowej: uniwersytet ludowy jako miejsce edukacji kulturalnej w regionie

6 III. Raporty z projektów Joanna Michalak: Przywództwo w uczeniu się i doświadczenie formacyjne w życiu drektorów szkół i ich rozwój zawodowy Katarzyna Jurzysta, Monika Staszewicz: Europejski projekt profesjonalizacji edukatorów dorosłych Małgorzata Malec: Pejzaże życia w biografiach i portretach polskich seniorów imigrantów w Szwecji Joanna K. Wawrzyniak: Uczenie się dorosłych bezrobotnych na przykładzie uczestników kursu Opieka domowa w ramach projektu Profesjonalna opieka IV. Aktualia Z żałobnej karty: Tadeusz Nowacki, Wincenty Okoń Doktorat: Roksana Neczaj-Świderska V. Sprawozdania Ewa Izabela Kurek: V Łódzka Konferencja Biograficzna Biografia i badanie biografii Biografie edukacyjne, Łódź, Łukasz Tomczyk: Społeczno-kulturowe przestrzenie uczenia się ludzi dorosłych, Zakopane, Ewa Przybylska: XIII Kongres niemieckich uniwersytetów powszechnych: podsumowanie dorobku i wytyczenie drogi na przyszłość, Berlin, Małgorzata Oleniacz: XIII Letnia Szkoła Młodych Andragogów i Poradoznawców, Wrocław, Iwona Murawska: V Toruńska Pedagogiczna Konferencja Studencka, Pedagog XXI wieku na drodze ku innowacjom, Toruń, Ewa Kula: IX Międzynarodowa Konferencja Naukowa Kształcenie przez całe życie. Kształcenie ustawiczne dla trwałego rozwoju, Sankt Petersburg, 2 4 czerwca Anetta Pereświet-Sołtan: Projektowanie zawodowe i doradztwo kariery. Wyzwania i nowe horyzonty, Padwa, Anna Frąckowiak: XX Dydaktyczna Konferencja Naukowa Głos tradycji głos nowoczesności. Potrzeby i perspektywy rozwoju dydaktyki w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, Płock, Małgorzata Zielińska, Piotr Kowzan: Międzynarodowa Konferencja Naukowa Edukacja dorosłych na wsi: nowe stare wyzwania z okazji 90 lat ruchu uniwersytetów ludowych w Polsce, Wieżyca, Joanna Łaszyn: Oświata dorosłych wobec jednostek i grup defaworyzowanych ku społecznej spójności, Kraków, Emilia Aksamit, Kinga Majchrzak: VI Kongres Obywatelski Jaki rozwój, jaka edukacja w XXI wieku wielkie przewartościowanie, Warszawa,

7 Sylwia Baranowicz: Edukacyjne aspekty polityki społecznej państwa wobec kobiet i rodziny, Zakopane, Przemysław Ziółkowski: Jak uczyć skutecznie? Warszawa, Beata Liszewska: 90 rocznica NIACE Narodowego Instytutu Ustawicznej Edukacji Dorosłych w Wielkiej Brytanii Tomasz Maliszewski: Z działalności Zarządu Akademickiego Towarzystwa Andragogicznego w 2011 r VI. Zaproszenia VI Łódzka Konferencja Biograficzna Biografia i badanie biografii Typowe i wyjątkowe biografie edukacyjne, Łódź, Międzypokoleniowe uczenie się w teorii, badaniach i praktyce, Łódź, XIV Letnia Szkoła Młodych Andragogów i Poradoznawców, Zielona Góra, XXI Dydaktyczna Konferencja Naukowa Modernizacja kształcenia nauczycieli w Polsce, Płock, VII. Recenzje Henryk Bednarczyk (red.), Życie i uczenie się dla pomyślnej przyszłości: siła uczenia się dorosłych, Radom 2010, ss. 279 (rec. Joanna Masłowska, Hanna Pośpiech Ronald Barnett, Being a University, Routledge, London New York 2011 (rec. Anna Frąckowiak) Elżbieta Dubas, Wojciech Świtalski (red.), Uczenie się z (własnej) biografii, Łódź 2011 (rec. Liliana Tomaszewska) Anna Frąckowiak (red.), Seniorki andragogiki, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii i Eksploatacji, Radom 2011 (rec. Witold Wojdyło) Anna Frąckowiak, Józef Półturzycki (red.), Edukacja dorosłych w wybranych krajach pozaeuropejskich, t. 2, Warszawa 2011 (rec. Artur Fabiś) Paulo Freire, Pӓdagogik der Autonomie. Notwendiges Wissen für die Bildungspraxis, Waxmann, Münster/New York/München/Berlin 2008 (rec. Hanna Kostyło) Stefan M. Kwiatkowski, Joanna Michalak, (red.), Przywództwo edukacyjne w teorii i praktyce, Warszawa 2010 (rec. Hanna Solarczyk) Monografia Petersburska nt. edukacji ustawicznej jako przykład rosyjsko-polskiej współpracy andragogicznej, Sankt Petersburg 2011, ss. 540 (rec. Tomasz Maliszewski) Jarosław Michalski, Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Viktora E. Frankla, Toruń 2011 (rec. Piotr Kostyło)

8 Katarzyna Minczykowska (red.), Gen. bryg. prof. dr hab. Elżbieta Zawacka ( ). Materiały do biografii, Toruń 2010, ss. 167 (rec. Alina Matlakiewicz) Andrzej Rozmus (red.), Wykładowca doskonały. Podręcznik nauczyciela akademickiego, Warszawa 2010 (rec. Przemysław Ziółkowski) Ewa Sarzyńska, Doradca zawodowy w środowisku bezrobotnych, Lublin 2010, ss. 210 (rec. Alicja Szostkiewicz) Sylwia Słowińska (red.), Dyskursy Młodych Andragogów, t. 12, Zielona Góra 2011, ss. 249 (rec. Kinga Majchrzak) Monika Sulik, Kobiety w nauce. Podmiotowe i społeczno-kulturowe uwarunkowania, Katowice 2010, ss. 211 (rec. Joanna Wawrzyniak) Zygmunt Wiatrowski, Ireneusz Pyrzyk (red.), Nauki pedagogiczne w perspektywie społeczeństwa wiedzy i pracy, t. 1, Zygmunt Wiatrowski, Iwona Mandrzejewska-Smól, Andrzej Aftański (red.), Nauki pedagogiczne w perspektywie społeczeństwa wiedzy i pracy, t. 2, Włocławek 2010 (rec. Agata Szwech) Rocznik Andragogiczny 2010, Warszawa Płock 2010 (rec. Anna Matusiak) Felieton Rok 2011 Józef Półturzycki Lista recenzentów Sprostowanie

9 INHALTSVERZEICHNIS Andragogisches Jahrbuch 2011 Einführung Jubiläum von Prof. dr Wiltrud Gieseke Hanna Solarczyk: Generationen und Persönlichkeiten in der deutschen Erwachsenenpädagogik Wiltrud Gieseke Wiltrud Gieseke: Programme und Programmforschung als spezifisches Steuerungswissen für Weiterbildungsorganisationen? I. Analysen und Forschungen in der Erwachsenenbildung Olga Czerniawska: Dilemmas der Andragogik Elżbieta Woźnicka: Identität des Erwachsenen und die Aufgaben der Erwachsenenpädagogik Alina Matlakiewicz: Ambivalenzen im Erwachsenenlernen Alicja Jurgiel: Kampf um Änderung des Status und (Ohn)macht der Bildung im Lichte der Lernerfahrungsanalyse der Frauen. Biographische Studie Urszula Tabor: Die Frage der Wandel und die Möglichkeit der Verwendung von Coaching in der Erwachsenenbildung Roksana Neczaj-Świderska: Theoretische Kontexte des didaktischen Arrangaments von E-Learning Agnieszka Kozerska: Selbstbildung von Studenten der Pädagogik Typologieprobe Czesław Kustra, Małgorzata Kowalczyk: Selbstsorge als Ziel der andragogischen Wechselwirkungen Artur Fabiś: Tod im Prozess des lebenslangen Lernens II. Verschiedene Aspekte der Erwachsenenbildung Reise durch Zeit und Raum Eleonora Sapia-Drewniak: Dr. Stefania Mazurek die Organisatorin der Repolonisierungsschule in Opole Jan Wnęk: Bauernbildung in den Landwirtschaftskursen in den Jahren Sylwia Słowińska: Erwachsenenlernen in der deutschen Systemkonstruktivistischen Reflexion Stephanie R. Jayanandhan: John Dewey und die Raumpädagogik Beata Pietkiewicz-Pareek: Essentialismus und sozialer Rekonstruktivismus in Indien Aneta Słowik: Lernen im Exil drei Wellen der polnischen Einwanderern

10 Tomasz Maliszewski: Eine Seiter aus der Geschichte einer internationalen Idee: Heimvolkshochschule als Ort der kulturen Erwachsenenbildung in der Region III. Projektberichte Joanna Michalak: Führung im Lernen: Formationserfahrung im Leben von Schuldirektoren und ihre Berufsentwicklung Katarzyna Jurzysta, Monika Staszewicz: Das europäische Projekt der Professionalisierung von Erwachsenenbildnern Małgorzata Malec: Landschaften des Lebens in den Biographien und Porträts der polnischen Senioren Einwanderer in Schweden Joanna K. Wawrzyniak: Lernen der Arbeitslosen am Beispiel des Kurses Häusliche Pflege im Rahmen des Projekts Professionele Betreung IV. Aktualitäten Aus der Todeskarte: Tadeusz Nowacki, Wincenty Okoń Doktorpromotion: Roksana Neczaj-Świderska V. Berichte Izabela Ewa Kurek: V. Lodzer Biographische Konferenz Biographie und Biographieforschung Bildungsboigraphien, Łódź, Łukasz Tomczyk: Sozio-kulturelle Bereiche des Erwachsenenlernens, Zakopane, Ewa Przybylska: XIII. Deutscher Volkshochschultag, Berlin, Małgorzata Oleniacz: XIII. Sommerschule für junge Andragogen und Berater, Wrocław, Iwona Murawska: V. Thorner Pädagogische Studentenkonferenz, Pädagoge des 21. Jahrhunderts auf dem Weg zur Innovation, Toruń, Ewa Kula: Lebenslanges Lernen. Weiterbildung für eine nachhaltige Entwicklung, St. Petersburg, Anetta Pereświet-Sołtan: Berufs-und Karriereberatung. Die Herausforderungen und neue Horizonte, Padua, Anna Frąckowiak: XX. Didaktische Konferenz Die Stimme der Tradition die Stimme der Moderne. Die Bedürfnisse und Entwicklungsperspektiven der Didaktik den Ländern Mittel-und Osteuropa, Płock, Małgorzata Zielińska, Piotr Kowzan: Die internationale Konferenz: Erwachsenenbildung auf dem Lande: neue alte Herausforderungen anlässlich 90 Jahre der Volkshochschulbewegung in Polen, Wieżyca,

11 Joanna Łaszyn: Erwachsenenbildung angesichts des Individuums und benachteiligter Gruppen für den sozialen Zusammenhalt, Kraków, Emilia Aksamit, Kinga Majchrzak: VI. Bürgerkongress: Welsche Entwicklung? Welche Bildung im 21. Jahrhundert? Die große Neubewertung, Warszawa, Sylwia Baranowicz: Pädagogische Aspekte der Sozialpolitik des Staates gegenüber den Frauen, Zakopane, Przemysław Ziółkowski: Wie effektiv lehren? Warschau, Beata Liszewska: 90 Jahre von NIACE Nationalem Institut für Permanente Erwachsenenbildung in Groβbritanien Tomasz Maliszewski: Die Aktivität des Vorstands der Akademischen Andragogikgesellschaft im Jahr VI. Einladungen Lodzer Konferenz Biographie und Biographieforschung typische und einzigartige Bildungsbiographien, Łódź, Lernen zwischen den Generationen in der Theorie, Forschung und Praxis, Łódź, XIV. Sommerschule für junge Andragogen und Berater, Zielona Góra, XXI. Didaktische Konferenz Modernisierung der Lehrerausbildung in Polen, Płock, VII. Buchbesprechungen Henryk Bednarczyk (Hrsg.), Leben und Lernen für erfolgreiche Zukunft: die Kraft der Erwachsenenbildung, Radom 2010 Joanna Masłowska, Hanna Pośpiech Ronald Barnett, Being a University, Routledge, London New York 2011 Anna Frąckowiak Elżbieta Dubas, Wojciech Świtalski (Hrsg.), Lernen aus der (eigenen) Biographie, Łódź 2011 Liliana Tomaszewska Anna Frąckowiak (Hrsg.), Seniorinnen der Andragogik, Radom 2011 Witold Wojdyło Anna Frąckowiak, Józef Półturzycki (Hrsg.), Erwachsenenbildung in ausgewählten Ländern außerhalb Europas, Bd. 2, Warszawa 2011 Artur Fabiś Paulo Freire, Pӓdagogik der Autonomie. Notwendiges Wissen für die Bildungspraxis, Waxmann, Münster / New York / München / Berlin 2008 Hanna Kostyło

12 Stefan M. Kwiatkowski, Joanna Michalak (Hrsg.), Bildungsführung in der Theorie und Praxis, Warszawa 2010 Hanna Solarczyk Monographie aus St. Petersburg zur Weiterbildung als Beispiel der russisch-polnischen Zusammenarbeit, St. Petersburg 2011 Tomasz Maliszewski Jarosław Michalski, Pädagogik des Lebenssinnes, Toruń 2011 Piotr Kostyło Katarzyna Minczykowska (Hrsg.), Gen. Prof. Elżbieta Zawacka ( ). Materialien für die Biographie, Toruń 2010 Alina Matlakiewicz Andrzej Rozmus (Hrsg.), Perfekter Vortragender. Handbuch des akademischen Lehrers, Warszawa 2010 Przemysław Ziółkowski Ewa Sarzyńska, Berater für Arbeitslosen, Lublin 2010 Alicja Szostkiewicz Sylwia Słowińska (Hrsg.), Diskurse der jungen Andragogen, Bd. 12, Zielona Góra 2011 Kinga Majchrzak Monika Sulik, Frauen in der Wissenschaft. Die subjektiven und soziokulturellen Bedingungen, Katowice 2010 Joanna Wawrzyniak Zygmunt Wiatrowski, Ireneusz Pyrzyk (Hrsg.), Der Erziehungswissenschaften in der Perspektive der Wissens- und Arbeitsgesellschaft, Bd. 1, Zygmunt Wiatrowski, Iwona Mandrzejewska-Smól, Andrzej Aftański (Hrsg.), Der Erziehungswissenschaften in der Perspektive der Wissens- und Arbeitsgesellschaft, Bd. 2, Włocławek 2010 Agata Szwech Andragogisches Jahrbuch 2010, Warszawa 2011 Anna Matusiak Feuilleton Jahr 2011 Józef Półturzycki Gutachterliste Richtigstellung

13 Contents Andragogy Yearbook 2011 Introduction Prof. dr Wiltrud Gieseke s Jubilee Hanna Solarczyk: Generations and individuals in German andragogy Wiltrud Gieseke Wiltrud Gieseke: Programs and programm s research as a specific knowledge stering adult education institutions? I. Analysis and research in adult education Olga Czerniawska: Dilemmas in andragogy Elżbieta Woźnicka: The identity of an adult and tasks of andragogy Alina Matlakiewicz: Ambivalence in adult learning Alicja Jurgiel: The struggle for changing the status versus power (lessness) of education in the light of the analysis of women s educational experiences. A biographical study Urszula Tabor: The issue of change and the possibilities of introducing coaching into the education of adults Roksana Neczaj-Świderska: The theoretical contexts of teaching design e-learning courses Agnieszka Kozerska: Self-education of students in the scope of didactic process at higher education school a trial of typology Czesław Kustra, Małgorzata Kowalczyk: Self care an aim of pedagogic activities Artur Fabiś: Death in the whole-life education process II. Faces of adult education travelling in time and space Eleonora Sapia-Drewniak: Dr Stefania Mazurek, the organizer of the re-polonizing grammar comprehensive school in Opole Jan Wnęk: The education of farmers at specialist agricultural farming courses in the years Sylwia Słowińska: Adult Learning in the Systemic Constructivist Approach in Germany Stephanie R. Jayanandhan: John Dewey and a pedagogy of place Beata Pietkiewicz-Pareek: Essentialism and social reconstructionism in India Aneta Słowik: Learning abroad of the three Polish waves of emigration

14 Tomasz Maliszewski: A page from the history of a certain international educational idea: folk high school as a place of cultural education in the region III. Projects reports Joanna Michalak: Leadership for learning: Formative experiences in headteachers lives and their professional development Katarzyna Jurzysta, Monika Staszewicz: European project professional development of adult educators Małgorzata Malec: Report of the project: Landscapes of life in biographies and portrays of Polish seniors immigrants to Sweden Joanna K. Wawrzyniak: Adults unemployed learning during participation in Home care course within Professional Care Project IV. Current events Mourning card: Tadeusz Nowacki, Wincenty Okoń Ph.D. degrees: Roksana Neczaj-Świderska V. Reports Ewa Izabela Kurek: The 5th Biographical Conference in Lodz Biography and research into biography Educational biographies, Łódź, Łukasz Tomczyk: Social and cultural areas of adult learning, Zakopane, Ewa Przybylska: The 13th Congress of German popular high schools: summarizing achievements and trading way to the future, Berlin, Małgorzata Oleniacz: The 13th Young Adragogists and Advisers Summer School, Wrocław, Iwona Murawska: The 5th Educational Students Conference, Educator in the 21st century and ways of innovations, Toruń, Ewa Kula: Lifelong education. Lifelong education for permanent development, Sankt Petersburg, 2 4 czerwca Anetta Pereświet-Sołtan: Vocational projects and career guidance. Challenges and new horizons, Padwa, Anna Frąckowiak: The 20th Didactic Conference Voice of tradition voice of modernity. Needs and perspectives of didactics development in Central and Eastern European countries, Płock, Małgorzata Zielińska, Piotr Kowzan: International Conference Adult education in the village: new old challenges on the 90th anniversary of folk high schools movement in Poland, Wieżyca

15 Joanna Łaszyn: Adult education in the face of individual and marginalized groups towards social sustainability, Kraków, Emilia Aksamit, Kinga Majchrzak: The 6th Citizens Congress What development, what education in the 21st century the great re-valuation, Warszawa Przemysław Ziółkowski: How to teach effectively? Warszawa, Sylwia Baranowicz: Educational aspects of the state s social policy for women, Zakopane, Beata Liszewska: 90 years of NIACE Tomasz Maliszewski: Report from Academic Andragogy Society Board s activity in VI. Invitations The 6th Lodz Biographical Conference Biography and research into biographies Typical and exceptional educational biographies, Łódź, Intergenerational learning in theory, research and practice, Łódź, The 14th Young Andragogists and Advisers Summer School, Zielona Góra, The 21st Didactic Conference Modernizing teacher s training in Poland, Płock, VII. Reviews Henryk Bednarczyk (ed.), Living and Learning for a Viable Future: The Power of Adult Learning, Radom 2010, pp. 279 reviewed by Joanna Masłowska, Hanna Pośpiech Ronald Barnett, Being a University, Routledge, London New York 2011 reviewed by Anna Frąckowiak Elżbieta Dubas, Wojciech Świtalski (eds.), Learning form (one s own) Biography, Łódź 2011 reviewed by Liliana Tomaszewska Anna Frąckowiak (ed.), Senior Women of Polish Andragogy, Radom 2011 reviewed by Witold Wojdyło Anna Frąckowiak, Józef Półturzycki (eds.), Adult Education in Selected Non-European Countries, vol. 2, Warszawa 2011 reviewed by Artur Fabiś Paulo Freire, Pӓdagogik der Autonomie. Notwendiges Wissen für die Bildungspraxis, Waxmann, Münster/New York/München/Berlin 2008 reviewed by Hanna Kostyło Stefan M. Kwiatkowski, Joanna Michalak, (eds.), Educational Leadership in Theory and Practice, Warszawa 2010 reviewed by Hanna Solarczyk

16 Petersburgian monography on lifelong education as an example of Polish-Russian andragogical co-operation reviewed by Tomasz Maliszewski Jarosław Michalski, Pedagogy of Sense of Life, Toruń 2011 reviewed by Piotr Kostyło Katarzyna Minczykowska (ed.), General Professor Elżbieta Zawacka ( ) Documents for Biography, Toruń 2010, pp. 167 reviewed by Alina Matlakiewicz Andrzej Rozmus (ed.), The Perfect Lecturer. Academic Teacher s Handbook, Warszawa 2010 reviewed by Przemysław Ziółkowski Ewa Sarzyńska, Vocational Adviser for the Unemployed, Lublin 2010, pp. 210 reviewed by Alicja Szostkiewicz Sylwia Słowińska (ed.), Young Andragogists Discourses, vol. 12, Zielona Góra 2011, pp. 249 reviewed by Kinga Majchrzak Monika Sulik, Women in Science. Subjective and Social-Cultural Conditions, Katowice 2010, ss. 211 reviewed by Joanna Wawrzyniak Zygmunt Wiatrowski, Ireneusz Pyrzyk (eds.), Pedagogy as Science in the Perspective of Knowledge and Work Society, vol. 1, Zygmunt Wiatrowski, Iwona Mandrzejewska-Smól, Andrzej Aftański (eds.), Pedagogy as Science in the Perspective of Knowledge and Work Society, vol. 2, Włocławek 2010 reviewed by Agata Szwech Andragogy Yearbook 2010, Warszawa 2010 reviewed by Anna Matusiak Feuilleton Year 2011 Józef Półturzycki List of reviewers Rectification

17 WPROWADZENIE Przekazujemy członkom Akademickiego Towarzystwa Andragogicznego oraz wszystkim zainteresowanym teorią i praktyką edukacji dorosłych kolejny XVIII już tom Rocznika Andragogicznego. Na jego zawartość składają się trzy działy, w których zamieszczono dwadzieścia tekstów naukowych dotyczących różnych zagadnień i wymiarów andragogiki i edukacji dorosłych autorów z Polski i zagranicy oraz jak zwykle bogate działy informujące o nowych wydawnictwach i wydarzeniach, jakie były udziałem andragogów w 2011 r. Z żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci dwóch wielkich polskich pedagogów: prof. Tadeusza Nowackiego i prof. Wincentego Okonia, którzy po długim i pracowitym życiu odeszli z naszego świata, pozostając w żywej pamięci swoich bliskich, uczniów oraz kolejnych pokoleń pedagogów. Wspomnienia o nich zamieszczają w Roczniku prof. Urszula Jeruszka oraz prof. Józef Półturzycki uczniowie i współpracownicy zmarłych uczonych. W 2011 roku pożegnaliśmy też Hannę Świdę-Ziembę wybitną profesorkę socjologii i pedagogiki, działaczkę opozycji w PRL, autorytet w dziedzinie badań nad młodzieżą i niekwestionowany autorytet moralny oraz Edmunda Trempałę cenionego pedagoga społecznego. W roku wydania Rocznika Andragogicznego informujemy o jubileuszu 65-lecia prof. Wiltrud Gieseke niemieckiej badaczki edukacji dorosłych z Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie, która od 20 lat aktywnie współpracuje z polskimi andragogami. Hanna Solarczyk omawia jej sylwetkę i dorobek na tle czterech powojennych generacji andragogów w Niemczech. Natomiast prof. W. Gieseke przekazała nam z tej okazji swój najnowszy tekst na temat badania programów instytucji edukacji dorosłych. Pierwszy dział Rocznika Andragogicznego 2011 otwierają już tradycyjnie teksty poświęcone współczesnym teoretycznym analizom i empirycznym badaniom edukacji dorosłych. Rozpoczynamy go od tekstu Olgi Czerniawskiej na temat aktualnych dylematów andragogiki widzianych oczyma doświadczonej badaczki edukacji dorosłych. Koresponduje z nim artykuł Elżbiety Woźnickiej o tożsamości człowieka dorosłego w kontekście zadań andragogiki. Kolejne teksty: Aliny Matlakiewicz, Alicji Jurgiel i Urszuli Tabor traktują o procesie uczenia się dorosłych: ambiwalencjach oraz uwarunkowaniach zmiany jako (nie)możliwym celu oddziaływań andragogicznych. Roksana Neczaj-Świderska (o której doktoracie informujemy także w dziale aktualia) omawia projektowanie dydaktyczne kursów e-learningowych w kontekście teorii behawioralnej, humanistycznej i konstruktywistycznej. Agnieszka Kozerska prezentuje bardzo ciekawe wyniki badań na temat samokształcenia studentów, wyróżniając cztery grupy studentów, tj. takich, którzy samokształcenie (naukę własną) traktują jako: środek do uzyskania zaliczenia (21%

18 badanych), twórcze rozwiązywanie problemów praktycznych i teoretycznych (30% badanych), obowiązek, powinność i zadanie do wykonania (35%) oraz kulę u nogi (16% badanych). Czesław Kustra i Małgorzata Kowalczyk analizują pojęcie samokształcenia jako cel oddziaływań andragogicznych, a Artur Fabiś rozpatruje śmierć w procesie całożyciowego uczenia się. Drugi dział Rocznika Andragogicznego zawiera teksty, które pokazują różne oblicza edukacji dorosłych dzięki odniesieniom do różnych momentów historycznych oraz miejsc w teorii i praktyce. Podróż w czasie zapewniają teksty Eleonory Sapii-Drewniak o dr Stefanii Mazurek organizatorce liceum repolonizacyjnego w Opolu, Jana Wnęka o kształceniu rolników w latach oraz Tomasza Maliszewskiego, którego tekst jest klamrą dla całości rozważań tego działu, łącząc zagadnienia czasu (w przeszłości i współcześnie) i miejsca (edukacji kulturalnej w regionie) uniwersytetu ludowego. Natomiast pozostałe teksty dotyczą problematyki miejsca w teorii (Stephanie R. Jayannandhan), esencjalizmu i społecznego rekonstruktywizmu w Indiach (Beata Pietkiewicz-Pareek) oraz specyfiki uczenia się trzech fal emigracji w Wielkie Brytanii (Aneta Słowik). Trzeci dział tworzą raporty z projektów na temat: przywództwa w uczeniu się na przykładzie dyrektorów szkół Joanny Michalak, profesjonalizacji edukacji dorosłych Katarzyny Jurzysty i Moniki Staszewicz, biografii i portretów polskich seniorów-imigrantów w Szwecji Małgorzaty Malec i uczenia się dorosłych bezrobotnych na przykładzie kursu opieka domowa Joanny K. Wawrzyniak. Zapraszamy do ich lektury! Zgodnie z ideą rocznika dokumentowania życia naukowego andragogów bogaty jest dział aktualiów, w którym zamieszczamy trzynaście sprawozdań z konferencji i seminariów, jakie odbyły się w 2011 roku, tekst o 90. Rocznicy NIACE Narodowego Instytutu Ustawicznej Edukacji Dorosłych w Wielkiej Brytanii oraz sprawozdanie z działalności Zarządu Akademickiego Towarzystwa Andragogicznego w 2011 r. Poza tym zamieszczamy trzy zaproszenia na imprezy naukowe organizowane w 2012 roku oraz szesnaście recenzji ważnych pedagogicznych i andragogicznych pozycji książkowych. Przy tej okazji bardzo dziękujemy niestrudzonym kronikarzom Rocznika Andragogicznego, którzy corocznie podejmują się tego nie zawsze docenianego trudu dla dobra naszych czytelników. Tradycyjnie Rocznik kończy felieton o ważnych wydarzeniach i rocznicach w roku 2011 roku autorstwa Józefa Półturzyckiego, dopełniając treść każdego rocznika w jego kronikarskim wymiarze. W 2011 roku podjęliśmy starania dostosowujące Rocznik Andragogiczny do wymogów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, składając ankietę aplikacyjną dla celów ewaluacji czasopism w serwisie Polskiej Bibliografii Naukowej ( a teraz czekamy na jej wynik. Zgodnie z wytycznymi MNiSW dokonaliśmy zmian dotyczących redakcji Rocznika, o czym informujemy na stronie redakcyjnej niniejszego tomu

19 Rocznika Andragogicznego. W tym miejscu chcielibyśmy bardzo podziękować dotychczasowym członkom redakcji Rocznika za istotny wkład, jaki wnieśli w jego tworzenie w ostatnich latach, licząc na dalszą współpracę. Przyjęliśmy nowe zasady recenzowania, opierając się na anonimowym systemie recenzenckim w oparciu o listę recenzentów, którą publikujemy na ostatnich stronach tego tomu Rocznika. O zmianach, jakie wprowadziliśmy i nowych zasadach zgłaszania tekstów do publikacji i recenzowania informujemy szczegółowo na nowej stronie Rocznika, dostępnej na Zapraszamy do odwiedzania tej strony, gdzie znajdują się także archiwalne tomy Rocznika Andragogicznego oraz do lektury najnowszego wydania Rocznika Andragogicznego Redakcja

20 20 Hanna Solarczyk