Redaktor odpowiedzialny Mikołaj Niedek Współpraca redakcyjna Włodzimierz Kaleta

Transkrypt

1 W NUMERZE: Rozmowy 2 z Tadeuszem Glazerem, Boimy się nieznanego Dokumenty 4 Bank przyjazny samorządom 6 Toruński Fundusz Poręczeń Kredytowych - samorządowy laureat konkursu EUROPRODUKT 7 Finansowanie rozwoju lokalnego w ZPORR - środki na rewitalizację terenów zdegradowanych i utylizację azbestu 10 Świadectwo energetyczne dla budynków szkolnych - wdrażanie nowej Dyrektywy Europejskiej 14 Zagadnienia uwzględniania efektywności energetycznej w realizacji procedur zamówień publicznych. 18 Święta Katarzyna - GMINA FAIR PLAY 20 Utylizacja azbestu gdzie jesteśmy? 21 Zakończene I edycji konkursu na najbardziej efektywną gminę w Polsce 22 Mędrkuj Polaku przed szkodą - czyli: kilka porad praktycznych dla urzędników pragmatycznych, jak zapewnić stołka utrzymanie poprzez gminy zacofanie. 25 Jak zostać Strażnikiem Naszej Ziemi czyli Społeczna Sieć Monitoringu Środowiska 26 Finał Konkursu Grantowego Orange dla Ziemi 27 EMAS w gminie 30 Przyszłość ekorozwoju 32 Żeby było czyściej, czyli Czyste środowisko komfort na co dzień 33 Program Sala w każdej szkole 34 Korespondencja seryjna w e-urzędzie. Szanowni Czytelnicy! Drodzy Państwo, w Wasze ręce oddajemy dziś szczególne, bo jubileuszowe wydanie GMINY. Przygotowanie, edycja i kolportaż 100-nego już numeru czasopisma dla wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów i generalnie dla liderów samorządowych, jest na pewno powodem do satysfakcji. Utrzymać się przez ponad 10 lat na trudnym, stale zmieniającym się rynku wydawniczym, w okresie tak znaczących reform ustrojowych, społecznych, ekonomicznych jest sukcesem. Mamy dziś okazję do refleksji, ale przede wszystkim do podziękowań - naszym czytelnikom, autorom, współpracującym z redakcją ekspertom, naukowcom i redaktorom. Dziękujemy bardzo serdecznie właścicielom i menadżerom firm, przedsiębiorstw oraz różnych instytucji krajowych i zagranicznych, które były i są sponsorami GMINY, umożliwiając faktycznie pokrycie rosnących kosztów przygotowania, druku i dystrybucji czasopisma. GMINA zmieniała przez ten czas swoją szatę edytorską, wzbogacała się o kolejne działy i cykliczne tematy, o wydania numerów specjalnych, suplementów i dodatków, a także o nowych przyjaciół i partnerów. I nadal się zmienia. Nie pora na huczne jubileusze, gdy zadań do wykonania jest tak dużo. Informujemy więc, że tak ważną dla Fundacji jubileuszową okazję akcentujemy konkretnie i praktycznie. Wraz z setnym numerem GMINY ukażą się bowiem: pierwszy numer nowego magazynu AgroGmina, specjalny folder traktujący o ważnym projekcie realizowanym przez Fundację Promocji Gmin Polskich wspólnie z innymi partnerami, a dotyczącym roli i zadań samorządów gminnych w procesie aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Do odbiorców w innych krajach Unii Europejskiej, w szczególności w Wielkiej Brytanii, dotrze w tym samym czasie anglojęzyczne wydanie GMINY prezentujące możliwości otwierane przez polsko-angielski portal internetowy Fundacja, a więc i GMINA są partnerami londyńskiej renomowanej firmy Marketing Now oraz Serwisu Samorządowego Polskiej Agencji Prasowej ( Te i inne przedsięwzięcia mają pionierski charakter, wiążą się z najważniejszym zadaniem Fundacji Promocji Gmin Polskich, jakim jest torowanie polskim samorządom drogi do europejskich standardów, umożliwiających dynamiczny i wszechstronny rozwój. O nowych propozycjach programowych, ujętych w zespół inicjatyw w ramach Europejskiej Wszechnicy Samorządowej, będziemy szczegółowo informować na bieżąco w kolejnych wydaniach naszego magazynu. Zapowiadając prezentację w najbliższych tygodniach konkretnej oferty programowej zapraszamy do lektury 100-nego numeru magazynu GMINA, licząc nadal na Państwa życzliwość, która towarzyszy nam już od ponad 10 lat. Adolf Reut czasopismo dla wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów partner Programu Informacyjnego Wsparcia Samorządów Terytorialnych magazyn otrzymują wszystkie polskie gminy Za treść ogłoszeń i artykułów sponsorowanych redakcja nie odpowiada WYDAWCA: Fundacja Promocji Gmin Polskich Prezes Adolf Reut Dyrektor Generalny Adam Lech Bartnik ul. Jaworzyńska 7/3, Warszawa, tel./faks: , , fundacja@cigg.pl Redaktor odpowiedzialny Mikołaj Niedek Współpraca redakcyjna Włodzimierz Kaleta Opracowanie graficzno-techniczne Omedia Sp. z o.o. DZIAŁ MARKETINGU I REKLAMY: Dyrektor Marketingu Przemysław Rogucki tel. kom , tel w. 20 Andrzej Piotr Uszyński FOTOSKŁAD: Omedia Sp. z o.o. angelika.rogalska@omedia.com.pl ISSN

2 Boimy się nieznanego Panie dyrektorze, po co samorządowcom certyfikaty zarządzania jakością. Już sam termin odstrasza od zajmowania się tą problematyką. Jak Pan przekona niedowiarków, że warto jednak zainwestować z uzyskanie takiego certyfikatu? Administracja samorządowa,(województwo, powiat, gmina ) realizując zadania publiczne powinna sięgać po narzędzia i sposoby umożliwiające doskonalenie wykonywania nałożonych na nie zadań przez odpowiednie ustawy. Bardzo pomocne w tym dążeniu jest wdrożenie systemu zarządzania jakością lub innych systemów zarządzania, jak zarządzanie środowiskowe, zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy czy wreszcie zarządzanie bezpieczeństwem informacji. Wdrażanie i funkcjonowanie systemów zarządzania pozwala - poprzez doskonalenie realizowanych działań nie tylko na spełnienie oczekiwań klientów/ interesantów, ale pomaga na wykraczanie poza te oczekiwania. Im lepiej pracuje urząd czy instytucja, tym bardziej zadowoleni są ich klienci. Właśnie w urzędach, niczym w soczewce, najwyraźniej widać stosunek urzędnika do petenta. Przez jego kompetencje, sposób i termin załatwiania spraw, obywatele gotowi są oceniać stosunek władz do spraw obywatelskich. Im jest on lepszy, tym większe jest poparcie dla władz administracyjnych w regionie. Wystarczy, że urzędnik będzie się uśmiechał i nie traktował obywatela przy okienku jak intruza, który przeszkadza mu w pracy. Po co zaraz wdrażanie jakichś systemów zarządzania? Mam przekonanie, że jakość pracy jednostek samorządu terytorialnego czy administracji rządowej, jako obywatele, postrzegamy coraz lepiej, ale właśnie dlatego dostrzegamy dalsze możliwości doskonalenia, dotyczące profesjonalizmu obsługi, życzliwości urzędników, przejrzystości organizacyjnej, uproszczonych procedur wydawania decyzji czy dostępności informacji. Rozmowa: Jednym z mierników funkcjonowania systemu zarządzania jakością jest monitorowanie informacji dotyczącej zadowolenia klienta, wsłuchiwanie się w jego głos. To jedno z podstawowych narzędzi do doskonalenia działań. Sukces jest możliwy do osiągnięcia i uzależniony od zaangażowania pracowników, i to we wszystkich obszarach funkcjonowania organizacji i szczebla ich zarządzania. Przede wszystkim zaś kierownictwa. Normy zarządzania jakością zostały tak opracowane, że mogą być zastosowane w każdej organizacji czy instytucji, bez względu na rodzaj działalności i jej wielkość. Wciąż pokutuje przekonanie, że podobne normy dobre są w przedsiębiorstwach produkcyjnych, usługowych, ale w urzędzie? Wielu urzędników uważa, że to trochę tak, jak kwiatek do kożucha? Nic bardziej mylnego. Przecież w każdej organizacji, urzędzie czy instytucji istnieje i funkcjonuje system zarządzania, lepszy czy gorszy, ale istnieje. Bez tego dana instytucja nie byłaby w stanie wykonywać swoich zadań. Ktoś musi kierować zespołem, wydawać polecenia, odkreślać terminy ich realizacji. Ktoś inny zobowiązany jest do ich wykonania. Jeszcze ktoś inny powinien sprawdzić, czy zadanie zostało wykonane w taki sposób, jak należało i na czas. Podobne relacje istnieją wszędzie. W przypadku wdrażania systemu zarządzania jakością, czy zarządzania środowiskowego, zaadaptowuje się istniejące sposoby postępowania do wymagań określonych w przedmiotowych normach. Nie burzy się istniejącego już porządku organizacyjnego. Wdrożenie systemu daje podstawę naszym klientom, interesantom, mieszkańcom do zwiększenia zaufania do prowadzonej obsługi przez urząd na poziomie gminy, miasta czy województwa. Mamy za to narzędzie z Tadeuszem Glazerem, dyrektorem ds. Badań i Certyfikacji w Polskim Centrum Badań i Certyfikacji o standardzie międzynarodowym. Zastanówmy się, czy nie warto porównywać się z najlepszymi. Skąd zatem obawy niektórych urzędników przed ubieganiem się o certyfikat, który zaświadcza, że w danej instytucji pracuje się bardzo dobrze? Boimy się tego, czego nie znamy. Kiedy poznamy, przestajemy się bać. Podobnie jest z wdrażaniem norm ISO. Zdarza się, że jakieś planowane przedsięwzięcie nie zostało zrealizowane lub nie osiągnięto zamierzonego celu. Często szukamy winnych czy przechodzimy nad tym do porządku dziennego. Nie zastanawiamy się dlaczego tak się stało. Gdzie leży przyczyna nie wykonanego zadania. Potrzebna jest gruntowna analiza, w wyniku której podejmiemy kroki zapobiegające takim zjawiskom w przyszłości. W systemie zarządzania określamy konkretne kompetencje oraz obowiązki i uprawnienia każdego pracownika. Działa, niczym naczynia połączone, pozwalając w każdym momencie stwierdzić, który z trybików sprawnego, skutecznego działania zaciął się, jaka jest tego przyczyna. 2

3 Wprowadzenie systemu zarządzania jakością w urzędzie kosztuje dużo pracy i niewątpliwie zmian w mentalności niektórych pracowników. Później, także wymaga prowadzenia dokumentowania określonych działań, systematycznego potwierdzania, że stosuje się do wymagań norm. Ale pozwala działać o wiele bardziej skutecznie, bez przestojów, terminowo wykonywać obowiązki, które urzędnik i tak musi wykonywać, tyle, że stosując się do przyjętych norm, robi to bez stresów, zbędnych zrywów i ciągłego pospiechu. O tym, że coraz więcej urzędów i organizacji publicznych rozumie potrzebę uzyskania certyfikatu jakości świadczy fakt, że na podstawie pozytywnego wyniku audytu Polskie Centrum Badań i Certyfikacji wydało już dla 57 urzędów gminnych, miejskich, wojewódzkich, a także marszałkowskich certyfikaty potwierdzające wdrożenie systemu zarządzania jakością i/lub środowiskiem, bhp, bezpieczeństwem informacji czy systemu zintegrowanego. Warto także podkreślić, że nie tylko samorząd terytorialny, ale również administracja rządowa wdraża i certyfikuje w PCBC S.A. systemy zarządzania według międzynarodowych standardów. Przykładem jest Ministerstwo Sprawiedliwości czy Ministerstwo Gospodarki. Z obszaru tzw. organizacji publicznych certyfikaty PCBC posiadają między innymi: Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, Komenda Stołecznej Policji, Komenda Główna Straży Pożarnej oraz wiele szkół i szpitali. Co to właściwie są te normy, o których Pan mówi, np. norma 9001? Norma PN-EN ISO 9001: to wymagania do certyfikacji. Normy rodziny ISO 9000 opisują podstawy dla wdrażania tych systemów. Są tam zawarte konkretne wskazania dla kierownictwa. To tzw. osiem zasad zarządzania jakością, niezbędnych do wykorzystania, jeśli celem działania kierownictwa jest doskonalenie organizacji. Ich ideą jest orientacja na klienta, nie tylko właściwe spełnianie oczekiwań interesantów, ale również wyprzedzanie tych oczekiwań. To między innymi zasady przywództwa, polegające na określeniu kierunków działania, rozwoju oraz celów oraz tworzenie warunków do ich osiągania. To także wskazania dotyczące wyzwolenia zaangażowania ludzi, bo nikt w pojedynkę organizacji nie stworzy. Jej zadania trzeba realizować w sposób zespołowy, przy zrozumieniu wszystkich kwestii, które jako wymagania zapisane są w normie Czy dobrze to rozumiem te normy, to uregulowania określonego procesu postępowania? Tak, model systemu zarządzania jakością ma u swej podstawy proces. Gdybyśmy, dla przykładu, porównali schematy organizacyjne z wymaganiami normy, to należałoby im się przyjrzeć w kontekście, nie jak dotychczas, wydziałów, departamentów, zespołów ludzi, ale procesów jakie są realizowane w danej organizacji. Proces jako zbiór działań wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących, które przekształcają wejście w wyjścia. Jest to zupełnie inne podejście niż powszechnie przyjęte. Następne, to systemowe podejście do zarządzania. W systemie sposób postępowania powinien być za każdym razem taki sam. Takie uregulowanie winno być zapisane w stosownych procedurach. Mogą się trafiać wyjątki, gdzie w sposób szczególny będzie trzeba podejść do oceny i rozwiązania. Generalnie jednak postępowanie powinno być za każdym razem takie samo, bo wtedy właśnie mówimy o systemie. Kolejna zasada, to podejmowanie decyzji na podstawie faktów. Nie na zasadzie: bo tak mi się wydaje, ale na podstawie faktów, liczb, zapisów, zaobserwowanych trendów. To wszystko powinno być udokumentowane. Dokumenty, zapisy, potwierdzenie, że wykonaliśmy pewne działania, że możemy do tego wrócić, odtworzyć historię, przeanalizować powtórnie lub wykazać sposób jaki przyjęliśmy przy podejmowaniu decyzji. Weźmy inny przykład. Wzajemne korzystne powiązania z dostawcami. Każdy ma swojego dostawcę bez względu na to czy jest to przedsiebiorstwo produkcyjne czy organizacja samorządowa. Są dostawy artykułów niezbędnych do funkcjonowania firmy, są dostawy usług szkoleniowych. Wybieramy dostawcę na podstawie określonych kryteriów i oceniamy go okresowo. Jest bardzo dobrze przedstawione wymaganie dające nam uporządkowanie w takich sprawach. Jest oczywiście ustawa Prawo zamówień publicznych. Wszystkie działania zakupowe, ale o wartości powyżej 6 tys EUR tam się mieszczą. Najważniejsze jednak jest ciągłe doskonalenie. To wszystko, co jest zapisane w wymaganiach normy służy do budowy solidnego fundamentu dobrej organizacji, a na nim dalsze działania. Filozofia zarządzania przez jakość, to niekończący się proces doskonalenia działań. Zechciałby Pan jeszcze powiedzieć kilka słów o wymaganiach normy zarządzania środowiskowego ISO Certyfikacja systemu zarządzania środowiskowego przebiega według wymagań normy PN-EN ISO 14001:2005. W normie tej zapisane są nie tylko wymagania, ale także wytyczne stosowania. Każda organizacja publiczna, prywatna, organ władzy, samorząd terytorialny czy przedsiębiorstwo działa w otoczeniu środowiska jakim jest powietrze, woda, ziemia, zasoby naturalne, fauna, flora. Tym samym możemy mieć do czynienia z emisją do powietrza, zrzutami do wody, wykorzystaniem surowców i zasobów naturalnych, powinniśmy więc pamiętać o czynnościach nie tylko z punktu widzenia biznesowego, co jest bardzo istotne, ale przede wszystkim z punktu widzenia efektów działalności środowiskowejstosowanie materiałów, technik i praktyk w celu ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko. Jeszcze nie tak dawno nie było społecznego przekonania, co do potrzeby dbania o czystość środowiska. W ostatnich latach to się bardzo zmieniło. Podobna ewolucja następuje w instytucjach, urzędach i organizacjach w podejściu do potrzeby uzyskania certyfikatów potwierdzających wdrożenie, utrzymywanie i doskonalenie systemu zarządzania środowiskowego. Dziękuję za rozmowę Rozmawiał: Włodzimierz Kaleta 3

4 Bank przyjazny samorządom Kompleksowa oferta BOŚ S.A. Bank Ochrony Środowiska S.A. posiada nowoczesną, wszechstronną i uniwersalną ofertę dla Jednostek Samorządu Terytorialnego. Nasza współpraca z samorządami liczy już 15 lat i zaowocowała wieloma wspólnie rozwiązanymi problemami finansowymi, zrealizowanymi inwestycjami m.in. w zakresie infrastruktury komunalnej, modernizacji i termomodernizacji budynków. Wieloletnia współpraca z prawie tysiącem Jednostek Samorządu Terytorialnego pozwoliła dobrze poznać specyfikę klienta samorządowego. Zespół analityków i doradców samorządowych, jakimi dysponują placówki naszego banku w połączeniu ze sprawdzonymi procedurami gwarantują, że oferta banku jest dopasowana do indywidualnych potrzeb każdej Jednostki Samorządu Terytorialnego. A trzeba przecież pamiętać, że potrzeby samorządów znacznie wzrosły po naszym wejściu do Unii Europejskiej. Integracja z Unią Europejską stworzyła nowe wyzwania dla Samorządów Terytorialnych. Absorpcja funduszy unijnych i ich umiejętne połączenie ze środkami krajowymi są wielką szansą dla Polski, szansą pokonania luki infrastrukturalnej, zmniejszenia różnic w rozwoju regionalnym, przyciągnięcia zagranicznych i krajowych inwestorów. Może przyczynić się do polepszenia warunków startu młodych ludzi, powstania nowych miejsc pracy, zapewnienia właściwego wyposażenia szkół, przedszkoli czy szpitali i ośrodków zdrowia. To, czy szansa ta będzie w pełni wykorzystana, zależy w znacznym stopniu od Samorządów Terytorialnych. Jest jednak oczywiste, że współfinansowanie inwestycji samorządowych nie może odbywać się jedynie z ich środków własnych. Odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie samorządów na zewnętrzne finansowanie są produkty naszego banku. Dzięki szerokiej gamie produktów bankowych dla samorządów jesteśmy w stanie: - prowadzić kompleksową obsługę budżetu, - świadczyć usługi Cash Management pozwalające na efektywne zarządzanie środkami pieniężnymi, należnościami i zobowiązaniami, - korzystnie lokować czasowo wolne środki pieniężne np. na lokatach overnight, - poprawić płynność finansową, - poprawić warunki spłaty już istniejących zobowiązań w drodze wykupu wierzytelności przysługujących od samorządów, - wesprzeć działania mające na celu wywiązywanie się z obowiązków wynikających z wejścia do Unii Europejskiej. W ofercie kredytowo-kapitałowej wyróżnić możemy m.in.: - kredyty obrotowe (w rachunku bieżącym i kredytowym), - kredyty inwestycyjne na dowolne cele, w tym związane z ochroną środowiska udzielane we współpracy z NFOŚiGW i WFO- ŚiGW, - kredyty udzielane we współpracy z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej Counterpart Fund przeznaczone na finansowanie przedsięwzięć w zakresie: budowy, modernizacji i remontu dróg publicznych na terenach zamiejskich, zbiorowego zaopatrzenia wsi w wodę, agroturystyki, - kredyty inwestycyjne z zagranicznych linii kredytowych: Nordic Investment Bank na finansowanie ochrony środowiska, Europejskiego Banku Inwestycyjnego na finansowanie utrzymania i rozwoju infrastruktury, a także ochrony środowiska, Banku Rozwoju Rady Europy na finansowanie ochrony środowiska i poprawę jakości życia, - emisję obligacji komunalnych, - lokowanie środków w bony skarbowe. Władze samorządowe coraz częściej dostrzegają korzyści płynące z emisji obligacji, czego efektem jest upowszechnianie się tego instrumentu finansowania inwestycji komunalnych. Rosnąca popularność tej metody pozyskiwania środków na długookresowe zadania inwestycyjne wynika z takich zalet obligacji komunalnych, jak: - krótki czas pozyskania środków, - elastyczność w dopasowaniu finansowania do potrzeb i możliwości emitenta, - możliwość finansowania długoletnich projektów inwestycyjnych, - możliwość finansowania wielu celów inwestycyjnych w ramach jednego programu emisji, - nieodpłatna promocja emitenta. Bank Ochrony Środowiska S.A., tworząc kompleksową ofertę obsługi jednostek samorządu terytorialnego, jest jednym z liderów wśród banków agentów emisji obligacji komunalnych. Dzięki swojej dziewięcioletniej obecności na komunalnym rynku kapitałowym, wypracowaliśmy procedury zapewniające szybkie i sprawne przeprowadzenie emisji obligacji komunalnych. W zakres usług naszego banku wchodzi: - przygotowanie emisji, - obsługa płatności wynikających z emisji obligacji, - prowadzenie ewidencji i depozytu obligacji, - usługi dealerskie na runku pierwotnym i wtórnym, - gwarantowanie dojścia emisji do skutku, - obsługa wykupu obligacji. Doświadczony zespół, sprawdzone i ulepszane procedury oraz korzystanie z nowoczesnej platformy informatycznej dają gwarancję jakości usług świadczonych przez BOŚ S.A. Od 1996 r. nasz bank przygotował 57 programów emisji obligacji komunalnych. Wśród emitentów obligacji obsługiwanych przez bank są zarówno małe gminy wiejskie, powiaty, jak i duże miasta (Grudziądz, Starachowice, Ruda Śląska, Piekary Śląskie, Świętochłowice). Tak duże zróżnicowanie emitentów pozwoliło uzyskać unikalną wiedzę i doświadczenie, wykorzystywaną do stałego podnoszenia standardu obsługi. Łączna wartość umów organizacji emisji obligacji komunalnych podpisanych przez BOŚ S.A. wynosi 385,96 mln zł, co stawia BOŚ S.A. w czołówce organizatorów programów emisji dla samorządów. Na koniec 2005 r. roku BOŚ S.A. zajmował 3. miejsce wśród banków organizatorów emisji obligacji komunalnych pod względem liczby obsługiwanych programów emisji i 4. miejsce pod względem wartości zadłużenia emitentów z tytułu emisji obligacji komunalnych. Bank Ochrony Środowiska S.A. to sprawdzony partner dla jednostek samorządu terytorialnego. Nasz bank stale rozwija się, doskonali kadrę, otwiera nowe placówki wszystko po to, by być jak najbliżej samorządów, które są dla nas klientami strategicznymi. Jeżeli są Państwo zainteresowani indywidualną ofertą naszego banku, uprzejmie prosimy o kontakt: Bank Ochrony Środowiska S.A. Centrala: Departament Projektów Ekologicznych i Obsługi Samorządów Al. Jana Pawła II nr 12, Warszawa Hanna Płuska, Naczelnik Wydziału, Obsługi Samorządów Tomasz Puzyrewicz, Ekspert ds. emisji obligacji, 4

5

6 Toruński Fundusz Poręczeń Kredytowych - samorządowy laureat konkursu EUROPRODUKT Toruński Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. został powołany do życia na podstawie uchwały Rady Miasta Torunia z roku, jako jeden ze sposobów aktywnego przeciwdziałania bezrobociu. Był pierwszą tego typu inicjatywą w województwie kujawsko-pomorskim. Celem działania Spółki od początku jej istnienia jest wspieranie rozwoju przedsiębiorczości poprzez udzielanie poręczeń mikro, małym i średnim przedsiębiorcom oraz wspieranie tworzenia nowych miejsc pracy nie zaś osiąganie zysku. Poza poręczeniami, Fundusz oferuje także nieodpłatnie usługi doradcze w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. TFPK Sp. z o.o. jest też organizatorem bezpłatnych szkoleń dla przedsiębiorców z Torunia i regionu. Fundusz jest typową inicjatywą władz samorządowych, jednak w 2004 roku pozyskał nowego udziałowca - Bank Gospodarstwa Krajowego w Warszawieco znacznie wzmocniło jego pozycję oraz, co za tym idzie, możliwości poręczycielskie. Mówi Monika Mazur - Świerczyńska Prezes Zarządu TFPK Sp. z o.o.: Nasze działania zostały dostrzeżone także przez inne jednostki samorządowe woj. Kujawsko-Pomorskiego i w 2005 r. grono udziałowców TFPK Sp. z o.o. zostało poszerzone o powiaty, gminy i miasta z powiatów brodnickiego, golubsko- -dobrzyńskiego i rypińskiego. Dzięki dotacji z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw zwiększył się także kapitał poręczycielski Funduszu. W roku bieżącym starania Funduszu skierowane są również na pozyskanie kolejnych środków z UE. Fundusz zaczynał z kapitałem poręczycielskim 1 mln. zł. Obecnie kapitał Funduszu wynosi ,00 zł, a kolejna umowa uruchamiająca środki z EFRR w wysokości 5 mln złotych podpisana zostanie z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości 2 marca 2006 roku w Warszawie. Im wyższy kapitał poręczycielski, tym większe możliwości wsparcia firm z sektora MSP i skuteczniejsza współpraca z instytucjami finansującymi. Beneficjent TFPK uzyskuje poręczenie spłaty kredytu, przyznanego w złotych polskich lub w walucie obcej, jednorazowo maksymalnie do kwoty stanowiącej 5 % kapitału Funduszu. Udzielone poręczenie nie może być wyższe niż 70% wartości poręczanego kredytu bez odsetek, co oznacza konieczność do zabezpieczenia pozostałej kwoty kredytu lub pożyczki na rzecz instytucji finansującej, banku bądź funduszu pożyczkowego. Preferencje przy udzielaniu poręczeń mają beneficjenci występujący o kredyt lub pożyczkę w związku z planowanym zwiększeniem ilości miejsc pracy oraz działaniami proekologicznymi. Przy rozpatrywaniu wniosków o poręczenia brany jest pod uwagę stopień gwarancji powodzenia przedsięwzięcia oraz rodzaj działalności i przydatność dla gospodarki lokalnej. Nie bez znaczenia jest także doświadczenie zawodowe wnioskodawcy w branży oraz w prowadzeniu działalności gospodarczej, wielkość kapitału własnego, usytuowanie na lokalnym rynku, współpraca z wiarygodnymi kontrachentami. Maksymalny okres trwania poręczenia to 60 miesięcy, co nie przeszkadza, aby zabezpieczać kredyty udzielone przez bank na dłuższy okres. Wśród beneficjentów są zarówno firmy od dawna działające na rynku np. firma handlowa prowadząca działalność gospodarczą od 26 lat, potrzebująca środków na przebranżowienie, ale także te nowopowstałe m.in. zakładane przez osoby bezrobotne korzystające z dotacji z Funduszu Pracy. Gdyby nie wsparcie Funduszu nie powstałyby nowe miejsca pracy w kilkudziesięciu firmach. Warunki proponowane przez Fundusz są podobne do warunków oferowanych przez inne fundusze działające w kraju których jest ok. 70-ciu. Możliwość wymiany opinii i doświadczeń dają coroczne zjazdy organizowane przez Krajowe Stowarzyszenie Funduszy Poręczeniowych, którego członkiem jest TFPK od chwili rozpoczęcia działalności. Dziś Fundusz współpracuje z grupą 9 banków oraz 2 funduszami pożyczkowymi. - mówi prezes Funduszu - Instytucje te posiadają szeroką ofertę kredytów i pożyczek skierowanych do firm sektora Wręczenie nagród na gali konkursu EUROPRODUKT 2 lutego 2006 r. MSP, które mogą w związku z tym wybrać najatrakcyjniejszą dla siebie ofertę. Jednak początki nie były łatwe. Pierwszym bankiem, który podpisał z nami umowę o współpracy i udzielił pierwszych kredytów poręczanych przez Fundusz, był Bank Spółdzielczy w Toruniu. Kolejnym był Bank Gospodarstwa Krajowego - nasz późniejszy udziałowiec - oraz Bank PKO BP S.A. 2 Oddział w Toruniu. Na podkreślenie zasługuje dobra współpraca z Gminą Miasto Toruń - większościowym udziałowcem Funduszu. W bieżącym roku Urząd Miasta Torunia został nagrodzony prestiżowym tytułem Europrodukt w kategorii inicjatywa samorządowa za Toruński Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp z o.o. To cenne wyróżnienie jest przyznawane co roku przez kapitułę konkursu organizowanego przez Polskie Towarzystwo Handlowe pod patronatem Ministerstwa Gospodarki i Pracy, Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Tytuł Europroduktu świadczy nie tylko o roli, jaką Toruński Fundusz Poręczeń Kredytowych odgrywa we wspieraniu rozwoju przedsiębiorczości, ale również o wysokiej jakości usług świadczonych przez TFPK. Bardzo dobrze układa się współpraca z lokalnymi mediami - prasą, radiem i telewizją. Dzięki temu informacje o ofercie oraz działaniach Funduszu docierają do szerokiego kręgu odbiorców, a przede wszystkim do przedsiębiorców. Bardzo zależy nam na dalszych sukcesach Funduszu - podkreśla Prezes Zarządu Monika Mazur - Świerczyńska. opracowała Maria Olędzka 6

7 Finansowanie rozwoju lokalnego w ZPORR - środki na rewitalizację terenów zdegradowanych i utylizację azbestu Działania w ramach Priorytetu 3 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, pt. Rozwój Lokalny ukierunkowane są na wsparcie lokalnych projektów z zakresu infrastruktury technicznej, infrastruktury turystycznej, kulturalnej i społecznej, a także infrastruktury służącej rozwojowi działalności gospodarczej oraz rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich i poprzemysłowych (w tym powojskowych). Celem Priorytetu 3 jest aktywizacja społeczna i gospodarcza obszarów zagrożonych marginalizacją i włączenie ich w procesy rozwojowe kraju i Europy. Projekty współfinansowane w ramach priorytetu 3 ZPORR dotyczą między innymi: 1) na obszarach wiejskich i w małych miastach: - infrastruktury technicznej, (np. drogi gminne i powiatowe łączące ośrodki gospodarcze oraz drogi wewnątrz tych ośrodków, jak również połączenia z regionalną i krajową siecią dróg, lokalna infrastruktura ochrony środowiska); - infrastruktury kulturalnej, turystycznej oraz obiektów dziedzictwa przyrodniczego wraz z usługami towarzyszącymi, powiązanych z rozwojem ekonomicznym oraz tworzenie stałych miejsc pracy; - kompleksowego zagospodarowania terenu; 2) na obszarach podlegających restrukturyzacji (w tym na obszarach występowania przemysłów tradycyjnych): - infrastruktury technicznej związanej ze zwiększeniem możliwości dywersyfikacji działalności gospodarczej na obszarach podlegających restrukturyzacji (np. drogi gminne, powiatowe, lokalna infrastruktura ochrony środowiska, lokalna infrastruktura turystyczna i kulturowa, w tym obiekty dziedzictwa kulturowego i przemysłowego) powiązanych z rozwojem ekonomicznym oraz tworzenie stałych miejsc pracy; - kompleksowego uzbrojenia terenów i tworzenia inkubatorów przedsiębiorczości, wsparcia regionalnych centrów badawczo-rozwojowych; 3) na obszarach rewitalizacji miast, dzielnic miast, obszarów poprzemysłowych i powojskowych: - zmiany funkcji wykorzystania terenu, rozbudowy i modernizacji infrastruktury lokalnej oraz infrastruktury turystycznej i kulturalnej, w tym ochrony dziedzictwa kulturowego powiązanych z rozwojem ekonomicznym oraz tworzenie stałych miejsc pracy; 4) rozwoju mikroprzedsiębiorstw: - rozwój mikroprzedsiębiorstw, w szczególności działających poza sektorami tradycyjnymi na obszarach wiejskich, obszarach podlegających restrukturyzacji oraz obszarach rewitalizacji miast, dzielnic miast, obszarów poprzemysłowych i powojskowych; 5) lokalnej infrastruktury społecznej: - rozwoju lokalnej infrastruktury edukacyjnej poprzez budowę, modernizację i zapewnienie niezbędnego wyposażenia dla szkół i placówek działających w systemie oświaty, szczególnie w celu wyrównywania szans pomiędzy obszarami wiejskimi oraz miejskimi; - publicznych lokalnych obiektów sportowych i rekreacyjnych; - infrastruktury społecznej; dostępu do podstawowych usług w zakresie ochrony zdrowia i usług społecznych (ośrodki zdrowia) oraz zapewnienie niezbędnego wyposażenia; Szczególnie warte zainteresowania jest Poddziałanie Rewitalizacja obszarów miejskich. W ramach tego Poddziałania wspierane są projekty, które wynikają z lokalnych programów rewitalizacji społeczno-gospodarczej, przestrzennej i funkcjonalnej zdegradowanych: dzielnic mieszkaniowych, zespołów mieszkaniowych w miastach, (szczególnie na obszarach zagrożonych lub dotkniętych zjawiskami patologii społecznej) w celu: - tworzenia w zdegradowanych dzielnicach warunków lokalowych i infrastrukturalnych dla rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości, działalności kulturalnej i edukacyjnej, w tym mających za zadanie podniesienie kwalifikacji mieszkańców ww. terenów zagrożonych wykluczeniem społecznym. Priorytetowo będą traktowane projekty mające znaczenie dla rozwoju gospodarczego: - porządkowania starej tkanki urbanistycznej poprzez odpowiednie zagospodarowywanie pustych przestrzeni w harmonii z otoczeniem, - renowacji zabudowy budynków w tym obiektów infrastruktury społecznej, - renowacji budynków o wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym znajdujących się na rewitalizowanym terenie oraz ich adaptacja na cele: gospodarcze, społeczne i kulturalne, - poprawy funkcjonalności struktury ruchu kołowego, ruchu pieszego i estetyki przestrzeni publicznych, - przebudowy lub remontów publicznej infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, rekreacyjnych, kulturalnych i spor- 7

8 towych połączonych z działalnością gospodarczą, - tworzenia stref bezpieczeństwa i zapobiegania przestępczości w zagrożonych patologiami społecznymi obszarach miast. Ważnym elementem tego Poddziałania jest pobudzanie aktywności środowisk lokalnych i stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego w zagrożonych patologiami społecznymi obszarach miast poprzez szybszy wzrost gospodarczy i wzrost zatrudnienia. Dlatego gminy, które będą chciały uzyskać wsparcie w ramach tego Poddziałania, na terenie których znajdują się obszary wymagające rewitalizacji, muszą przygotować kilkuletnie Lokalne Programy Rewitalizacji. Obszary miejskie poddawane rewitalizacji muszą zostać wyznaczone w Lokalnym Programie Rewitalizacji. Ich granice zostaną wyznaczone na podstawie krytycznej analizy wyników badań i analiz (w tym wniosków różnych podmiotów współuczestniczących w procesie rewitalizacji) przeprowadzonych dla potrzeb przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji. Dokonując tego wyboru należy wziąć pod uwagę poziom: - bezrobocia, - ubóstwa oraz trudne warunki mieszkaniowe, - przestępczości, - wykształcenia mieszkańców, - przedsiębiorczości mieszkańców, - degradacji technicznej infrastruktury i budynków, - zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Poza tym Lokalne Programy Rewitalizacji powinny zawierać opis niezbędnych działań potrzebnych dla rozwoju gospodarczego rewitalizowanych terenów, proponowane sposoby rozwiązywania problemów społecznych, a także kilkuletnie plany finansowe gminy dotyczące rewitalizacji obszarów miejskich. Programy te muszą być zgodne ze strategią rozwoju województwa i powinny być przekazane razem z wnioskiem aplikacyjnym - po uprzednim zatwierdzeniu uchwałą Rady Miasta - Urzędom Marszałkowskim. W ramach tego Podziałania można uzyskać środki na wymianę elementów konstrukcyjnych zawierających azbest w budynkach publicznych (poza celami mieszkaniowymi) w przypadku, gdy nie wymaga to przebudowy całego obiektu i po spełnieniu wymagań przekazania powstałych odpadów zawierających azbest podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki takimi odpadami. Środki te dostępne są także w ramach Poddziałania ZPORR Rewitalizacja obszarów poprzemysłwych i powojskowych. W ramach tych Poddziałań może zostać sfinansowanych do 75% kosztów kwalifikowanych. Aktywizacja i rewitalizacja obszarów znajdujących się w złej sytuacji społeczno-ekonomicznej wymaga współpracy partnerów lokalnych, zarówno władz publicznych, jak i organizacji i związków społecznych, gospodarczych, organizacji pozarządowych przy rozwiązywaniu problemów rozwojowych. Wyzwolenie lokalnego potencjału przedsiębiorczości i zaangażowanie miejscowych instytucji i grup mieszkańców daje szanse przezwyciężenia trudności i właściwego wykorzystania pomocy zewnętrznej. Opr. Mikołaj Niedek na pdst. Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata

9

10 Świadectwo energetyczne dla budynków szkolnych - wdrażanie nowej Dyrektywy Europejskiej 4 stycznia 2006 r. weszły w życie ustalenia Dyrektywy Europejskiej 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Oprócz zmian standardów w projektowaniu, wznoszeniu, modernizacji i eksploatacji budynków wprowadzone zostały także nowe obowiązki dotyczące sprzedaży i wynajmu, co będzie miało wpływ na rynek nieruchomości. Postanowienia dyrektywy obejmują również grupę producentów budowlanych, jednakże beneficjentem dyrektywy jest użytkownik budynku, w którego interesie postanowienia te powinny być chronione. Ocena standardu techniczno- -użytkowego budynków, ocena stanu środowiska wewnętrznego (jego jakości) oraz istniejących w nich warunków higieniczno-zdrowotnych są równorzędnie traktowane z oceną rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych, mających na celu zmniejszenie zużycia energii. Za wdrażaniem dyrektywy przemawia aspekt środowiskowy, czyli poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez zmniejszenie jego zanieczyszczenia oraz aspekt społeczny polegający na zmniejszeniu kosztów eksploatacji budynków, dzięki czemu zaoszczędzone środki finansowe można będzie przeznaczyć na ich modernizację. Główne ustalenia dyrektywy Dyrektywa zobowiązuje kraje członkowskie do aktywnej promocji poprawy standardu energetycznego budynków w obrębie Wspólnoty przez egzekwowanie obowiązku: 1. posiadania świadectw energetycznych dla nowo wznoszonych budynków, modernizowanych, sprzedawanych i wynajmowanych oraz dla wynajmowanych i sprzedawanych lokali mieszkalnych (np. w budynkach użyteczności publicznej lokale mieszkalne dla nauczycieli czy personelu szpitalnego znajdujące się w części mieszkalnej budynku), 2. wykonywania okresowych kontroli w zakresie efektywności energetycznej systemów klimatyzacji i kotłów lub stworzenia systemu doradztwa w tym zakresie, 3. wykonania jednorazowej kontroli w zakresie efektywności energetycznej instalacji grzewczych, w których pracują kotły 15-letnie i starsze lub stworzenia systemu doradztwa w tym zakresie. Powyższe obowiązki wymuszają dokonanie zmian w istniejących aktach prawnych. Zmiany w aktach prawnych Zgodnie z przyjętymi w projekcie ustawy [Projekt ustawy o systemie oceny energetycznej budynków, zawierający zmiany do ustaw: z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz. U. z 2003 r. nr 207, poz z późn. zm.), z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. nr 162, poz z późn. zm.), z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176), z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. nr 261, poz z późn. zm.)] ustaleniami mamy dwa różne terminy w stosunku do obowiązku świadectwa energetycznego. Dla budynków nowo wznoszonych, to znaczy oddawanych do użytkowania, obowiązek posiadania świadectwa energetycznego wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2008 r. Przed przystąpieniem do użytkowania nowo wzniesionego budynku lub budynku istniejącego, w którym dokonywana była rozbudowa, nadbudowa, przebudowa, odbudowa czy zmiana sposobu użytkowania lub też wykonywane były roboty budowlane mające wpływ na podniesienie jego standardu energetycznego, do obowiązków inwestora należeć będzie zapewnienie opracowania przez eksperta oceny energetycznej i wydania świadectwa energetycznego. Zgodnie z zasadą ogólną, po przeprowadzeniu robót w budynku, których koszt jest równy lub przekracza 25 % wartości odtworzeniowej budynku, należy sporządzić nowe świadectwo energetyczne. Mając jednak na uwadze fakt, iż ze względów ekonomicznych w dużej części budynków roboty budowlane związane z poprawą ich jakości energetycznej są prowadzone etapowo, proponuje się wprowadzić złagodzenie tego rygoru. Ma to nastąpić poprzez zapis, iż świadectwo należy wykonać dopiero wówczas, gdy zakończone zostaną wszystkie etapy modernizacji, jednakże proces ten nie może trwać dłużej niż 5 lat. Dla istniejących budynków niemodernizowanych, ale sprzedawanych i wynajmowanych, obowiązek posiadania świadectw energetycznych wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. Tak więc w przypadku budynków istniejących, mamy do czynienia z trzyletnim, a w przypadku budynków nowo wznoszonych z rocznym okresem przejściowym. Trzyletni okres przejściowy dla budynków istniejących ma umożliwić podjęcie w nich działań 10

11 modernizacyjnych zmierzających do zmniejszenia zużycia energii, przy wykorzystaniu różnych mechanizmów finansowych dostępnych w Polsce np. wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych na mocy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Obowiązki wynikające z dyrektywy wiązać się będą z kosztami. Aby w części złagodzić obciążenia finansowe właścicieli i zarządców budynków proponuje się: 1) w ustawie o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych wprowadzenie możliwości częściowego sfinansowania kosztu wykonania świadectwa energetycznego z premii termomodernizacyjnej, przez inwestorów realizujących inwestycje termomodernizacyjne. Rozwiązanie to dotyczyć będzie zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych. 2) w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzenie zmian umożliwiających odliczenie kosztu wykonania świadectwa energetycznego oraz kosztów kontroli kotłów, instalacji ogrzewczych i systemów klimatyzacji od podatku dochodowego. Kwota, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć za rok podatkowy 19 % poniesionych wydatków z tym związanych. Dla osób prawnych w tym zakresie nie przewiduje się żadnych możliwości wsparcia obowiązków nakładanych na zarządców i właścicieli w wyniku wdrażania ustaleń dyrektywy. Standard świadectwa energetycznego Świadectwo energetyczne jest dokumentem przygotowywanym przez niezależnego eksperta, ważnym 10 lat. Świadectwo energetyczne jest sporządzane w oparciu o ocenę energetyczną, polegającą na określeniu zintegrowanej charakterystyki energetycznej, na podstawie której następuje przyporządkowanie budynkowi odpowiedniej klasy energetycznej. Co to jest ocena energetyczna budynku Podstawą do sporządzenia zintegrowanej charakterystyki jest charakterystyka energetyczna budynku określona w projekcie budowlanym dla budynku nowo wznoszonego, a dla budynku istniejącego, jeśli brak dla niego dokumentacji projektowej - wyznaczana w wyniku inwentaryzacji. Charakterystyka energetyczna jest to zbiór danych i wskaźników energetycznych budynku dotyczących obliczeniowego zapotrzebowania budynku na energię zużywaną na potrzeby c.o., c.w.u., wentylacji i klimatyzacji, a w przypadku budynku użyteczności publicznej także na oświetlenie. Dla określenia zintegrowanej charakterystyki energetycznej przyjęto metodę odnoszenia cech ocenianego budynku do cech budynku referencyjnego (porównawczego), czyli budynku spełniającego aktualne wymagania. Charakterystyka energetyczna ocenianego budynku i jej porównanie z danymi określonymi dla budynku referencyjnego, są podstawą obliczania wskaźnika zintegrowanej charakterystyki, a z kolei wskaźnik wyznacza klasę energetyczną budynku, przy czym dla budynku referencyjnego przyjmuje się wskaźnik równy 1. Wartość zintegrowanego wskaźnika charakterystyki energetycznej EP EP 0,25 0,25>EP 0,5 0,5>EP 0,75 0,75>EP 1,0 budynek referencyjny EP=1 1,0>EP 1,25 1,25>EP 1,50 EP 1,5 Klasa energetyczna budynku A B C D Standard budynku referencyjnego tzw. standard podstawowy (warunki techniczne zostały zdefiniowane na poziomie wymagań minimalnych) opisany został i uzupełniony będzie w nowelizowanych przepisach techniczno-budowlanych tj. rozporządzeniu ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [Dz.U. nr 75, poz.690 z późn. zm.] oraz doprecyzowany w projekcie rozporządzenia w sprawie zakresu i form świadectw D E F G energetycznych: dla budynku i lokalu mieszkalnego. Przewiduje się 7 klas energetycznych dla budynków: od A do G. O przynależności budynku do odpowiedniej klasy energetycznej decyduje wartość zintegrowanego wskaźnika charakterystyki energetycznej. Poniższe zestawienie ilustruje przyjęte dla poszczególnych klas zakresy wartości zintegrowanego wskaźnika charakterystyki energetycznej. Wskaźnik charakterystyki energetycznej EP wyznacza się jako sumę wskaźników cząstkowych z uwzględnieniem wagi udziału danego celu zużycia energii w całkowitym bilansie energetycznym. Wskaźniki dotyczące ogrzewania, ciepłej wody, klimatyzacji i oświetlenia (analizowanego w przypadku budynków użyteczności publicznej) nie są wyrażone w jednostkach fizycznych zużycia energii, ale w jednostkach bezwymiarowych, wyrażających porównanie z budynkiem referencyjnym: - dla ogrzewania i wentylacji jest to wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na energię, odniesiony do 1 m 2 powierzchni budynku, - dla przygotowania ciepłej wody jest to wskaźnik energii na podgrzanie 1m 3 wody, - dla oświetlenia jest to średnioważony wskaźnik mocy urządzeń oświetleniowych odniesiony do 1 m 2 powierzchni budynku. Przyjęto, że na obecnym etapie oceny energetycznej budynków przedmiotem oceny nie będzie zapotrzebowanie energii na cele klimatyzacji. Prace nad metodą oceny w tym zakresie trwają i są zaawansowane. Świadectwo - wymogi formalno- -prawne Proponuje się następujące wymogi formalne dla świadectwa energetycznego. 1. Świadectwo będzie wykonywane w języku polskim, przy zastosowaniu oznaczeń graficznych i literowych określonych w Polskich Normach dotyczących budownictwa, instalacji ogrzewczych, wentylacyjnych i oświetlenia w budynkach. 11

12 2. Wszystkie strony (arkusze świadectwa oraz ewentualne załączniki) będą kolejno numerowane. 3. Świadectwo będzie się oprawiać w okładkę formatu A-4, w sposób uniemożliwiający jego zdekompletowanie. 4. W zakres świadectwa wchodzą: a) strona tytułowa zawierająca: numer świadectwa, dane identyfikacyjne dotyczące budynku, zintegrowaną charakterystykę energetyczną, klasę energetyczną, datę wydania i ważności świadectwa, imię i nazwisko oraz nr eksperta energetycznego, b) charakterystyka techniczno-użytkowa zawierająca: przeznaczenie budynku i rok oddania do użytkowania, liczbę i rodzaj kondygnacji, kubaturę ogółem i kubaturę części zawierającej pomieszczenia o regulowanej temperaturze, powierzchnię pomieszczeń o regulowanej temperaturze, rodzaj konstrukcji, rodzaj systemu ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody, klimatyzacji oraz oświetlenia, c) charakterystyka energetyczna budynku zawierająca dane ilościowe i porównawcze, określone w sposób opisany w załączniku do projektu rozporządzenia w sprawie zakresu i formy świadectwa energetycznego, d) obliczenia zintegrowanej oceny charakterystyki energetycznej, w tym wskaźnika zintegrowanej charakterystyki energetycznej oraz klasy energetycznej, przeprowadzone według metody opisanej w załączniku do projektu rozporządzenia w sprawie zakresu i formy świadectwa energetycznego, e) uwagi w sprawie: możliwości zmniejszenia zużycia energii w budynku poprzez zmiany w eksploatacji budynku oraz ewentualną termomodernizację, a także informacje o podstawach prawnych świadectwa oraz o korzystaniu ze świadectwa (do jakich celów służy ten dokument). Świadectwo jest przygotowywane w formie pisemnej oraz elektronicznej. Elektroniczna forma ma umożliwiać spełnienie obowiązku rejestracji wszystkich wystawianych dla budynków świadectw energetycznych w krajowym rejestrze świadectw. Działania budowlane przeprowadzane w okresie ważności świadectwa, mające wpływ na zmianę jego charakterystyki energetycznej, skutkują koniecznością przygotowania nowego świadectwa, potwierdzającego dokonane w nim zmiany energetyczne. Jeśli po dziesięciu latach ważności świadectwa w budynku/lokalu mieszkalnym nie dokonano żadnych modernizacji, zadaniem eksperta energetycznego jest potwierdzić aktualność tego świadectwa i przedłużyć ważność na kolejne 10 lat. Uaktualnienie świadectwa nie powinno wiązać się z kosztami, które właściciel lub zarządca budynku musi ponieść przy zlecaniu świadectwa, a jedynie z symboliczną opłatą. Świadectwo wystawiane dla budynku/lokalu nie jest związane z jego właścicielem czy nabywcą. Świadectwo stanowić ma, zgodnie ze zmianami wprowadzanymi do ustawy Prawo Budowlane, załącznik do książki obiektu budowlanego [Dz. U. nr 120, poz i 1134]. Książkę budynku (obiektu) zgodnie z wymaganiami Prawa Budowlanego ma obowiązek prowadzić jego właściciel lub zarządca. W chwili sprzedaży właściciel przekazuje nabywcy książkę budynku, wraz z innymi dokumentami. Budynki istniejące sprzedawane i wynajmowane a świadectwo energetyczne Świadectwa energetyczne są zatem wymagane zarówno dla nowo wznoszonych, jak i istniejących budynków oraz znajdujących się w nich lokali mieszkalnych np. w budynku szkoły, jeśli są one przedmiotem sprzedaży czy najmu w rozumieniu odrębnych przepisów. Przez lokal mieszkalny należy rozumieć wydzieloną trwałymi ścianami w obrębie budynku izbę lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych i gospodarczych. W przypadku budynków użyteczności publicznej, przez które należy rozumieć budynki szkolne, przedszkola, szpitale, ośrodki zdrowia itp. oprócz wymogu sporządzenia świadectwa energetycznego istnieje jeszcze inny. Zarządca lub właściciel takiego budynku, którego powierzchnia użytkowa przekracza 1000 m 2, będzie miał obowiązek, w widocznym miejscu np. przy wejściu do budynku, wywiesić stronę tytułową ważnego świadectwa energetycznego, zawierającą określoną dla budynku klasę energetyczną. Wymóg ten został wprost zapisany w dyrektywie. Z uwagi na racjonalną potrzebę zastosowania tzw. pozytywnych wzorców edukacyjnych, proponuje się rozciągnąć obowiązek publicznej informacji o standardzie energetycznym dużych budynków publicznych (o powierzchni użytkowej ponad 1000 m 2 ) na wszystkie tego typu budynki. Zatem informacja o standardzie energetycznym budynków publicznych stanie się informacją powszechną. Świadectwo energetyczne to dokument, który przed dokonaniem sprzedaży należy przedstawić kupującemu. Notariusz ma obowiązek sprawdzić, czy taki dokument został sprzedającemu przedłożony. Podobnie przed podpisaniem umowy najmu wynajmujący jest zobowiązany przedłożyć najemcy świadectwo energetyczne. Za niedopełnienie obowiązku wykonania świadectwa na potrzeby sprzedaży budynku/lokalu mieszkalnego wymierzana jest właścicielowi budynku/lokalu mieszkalnego kara grzywny odpowiedniej wysokości wynikającej z kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Podobnie będzie w przypadku nieprzestrzegania obowiązku przedłożenia świadectwa budynku/lokalu mieszkalnego osobie najmującej budynek/lokal mieszkalny tzn. najemcy przez wynajmującego. Budynki nowe i modernizowane a świadectwo energetyczne Z obowiązku wykonywania świadectwa energetycznego zwolnione będą budynki: 1) wolno stojące użyteczności publicznej o powierzchni użytkowej nie większej niż 50 m 2 (wyznaczanej zgodnie z PN-ISO 9836:1997 Właściwości użytkowe w budownictwie. Określanie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych lub PN-70/B powierzchnie budynków. Podział, określenia i zasady obmiaru), 2) użyteczności publicznej, w których modernizacja nie przekracza 25% wartości odtworzeniowej budynku, 3) użyteczności publicznej przeznaczane do okresowego użytkowania (w rozumieniu ustawy Prawo 12

13 Budowlane), bez względu na ich wielkość, 4) użyteczności publicznej przeznaczane do tymczasowego użytkowania (w rozumieniu ustawy Prawo Budowlane), bez względu na ich wielkość, 5) wpisane do rejestru zabytków lub znajdujące się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków (w rozumieniu ustawy Prawo Budowlane), 6) kultu religijnego, o których mowa w kategorii X obiektu budowlanego załącznika Współczynnik kategorii obiektu oraz współczynnik wielkości obiektu do ustawy Prawo Budowlane np. kaplica katechetyczna stanowiąca element budynku kościelnego. Nowe wymagania dla projektowanych budynków użyteczności publicznej Z ustaleń dyrektywy wynika obowiązek zanalizowania przez projektanta, każdorazowo w przypadku projektowania budynku o powierzchni ponad 1000 m 2, możliwości wykorzystania źródeł energii odnawialnej. Jeśli w proponowanych rozwiązaniach nie zostaną uwzględnione takie źródła, zadaniem projektanta jest udowodnienie, iż nie było to możliwe technicznie i ekonomicznie. Wprowadzenie takiego obowiązku w Polsce wymaga zmian w rozporządzeniu w sprawie zakresu i formy projektu budowlanego, umożliwiających pełną identyfikację standardu energetycznego projektowanego budynku, w tym przyjętego sposobu wykorzystania źródeł odnawialnych. Niezbędne jest zatem dokonanie zmian w określonym przepisami standardzie projektu budowlanego tj. rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [Dz.U. nr 120, poz. 1133]. Chodzi tutaj o wprowadzenie obowiązku wykonywania przez projektanta analizy możliwości wykorzystania źródeł odnawialnych, a w przypadku wykorzystania, uwzględnienie ich w obliczeniowej i rysunkowej części charakterystyki energetycznej budynku, z zestawieniem tabelarycznym, dokumentującym spełnienie wymagań energetycznych, określonych w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Nowe wymagania dla termomodernizowanych budynków w oparciu o premię termomodernizacyjną Inwestor realizujący przedsięwzięcie termomodernizacyjne, na mocy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, będzie mógł wliczyć koszt wykonania świadectwa energetycznego (po zrealizowanej modernizacji budynku) do tych kosztów przedsięwzięcia, które stanowią kredyt termomodernizacyjny. Ponieważ 25 % wielkości wykorzystanego kredytu stanowi, zgodnie z ustawą o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, premię termomodernizacyjną wypłacaną, jako pomoc państwa, inwestorowi na poczet spłat części zadłużenia kredytowego, 25 % kosztów wykonania świadectwa będzie zatem sfinansowane z tej premii. Co warto wiedzieć o kosztach świadectwa Podsumowując nowe obowiązki właścicieli i zarządców, jakie wynikają z tworzonego systemu oceny energetycznej budynków, warto powiedzieć parę słów o kosztach - średni koszt świadectwa energetycznego dla budynku użyteczności publicznej przewiduje się na poziomie PLN. Podstawą dla przyjęcia ceny wykonywanych świadectw są doświadczenia w zakresie audytingu energetycznego działającego w systemie ustawy o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Przyjęto koszt pracy eksperta - audytora jako 50 zł za godzinę pracy. Stąd ceny świadectw dla poszczególnych typów budynków przedstawiają się następująco: Skomplikowane i duże budynki godzin PLN Proste budynki oraz części budynków godzin PLN Bardzo duże, nietypowe budynki niemieszkalne godzin PLN Uwzględniając wartość rynkową budynku użyteczności publicznej koszt świadectwa stanowić będzie znikomą jej część. Podsumowanie Celem nowego podejścia ma być wznoszenie i modernizacja budynków o wyższym niż dotychczas standardzie użytkowym, w tym energetycznym, którego bezpośrednim efektem jest obniżenie kosztów eksploatacji budynków, przedłużenie ich trwałości oraz ochrona środowiska naturalnego. To zadania dla projektantów, wykonawców, producentów wyrobów budowlanych, terenowych organów administracji architektoniczno-budowlanej, samorządu terytorialnego oraz użytkowników. Anna Sas-Micuń Ministerstwo Transportu i Budownictwa Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités (PNEC) jest pozarządową organizacją pożytku publicznego nie działającą dla zysku, od 12 lat współpracującą z samorządami lokalnymi. Od 2003 r. istnieje możliwość przekazania 1% należnego podatku na rzecz działalności wybranej organizacji pożytku publicznego. Pomóż nam zadbać o przyszłość naszego środowiska! przekazując 1% swojego podatku Każdy grosz się liczy! Dziękujemy! Bank Polska Kasa Opieki S.A. I Oddział w Krakowie Rynek Główny 31 Rachunek Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć Energie Cités Nr:

14 Zagadnienia uwzględniania efektywności energetycznej w realizacji procedur zamówień publicznych. Szacuje się, że uzależnienie krajów UE od dostaw paliw i surowców energetycznych z krajów niestabilnych politycznie i gospodarczo kształtuje się na poziomie 60-70%. Wskaźnik ten rodzi określone problemy, spośród których najbardziej jaskrawym i wyraźnie odczuwalnym przejawem był rosyjsko- -ukraiński (wcześniej rosyjsko-białoruski) kryzys gazowy, jak również kilkukrotny na przestrzeni ostatnich 2 lat wzrost cen ropy naftowej. Niemniej istotne w kontekście nadmiernego zużycia energii, jakkolwiek mniej wyraźnie odczuwalne, są problemy związane z ochroną klimatu Ziemi, nasilającym się efektem cieplarnianym, poprzez różnorodne zobowiązania Polski w tym zakresie na arenie międzynarodowej, na zagadnieniach czysto ekonomicznych, związanych z nadmiernymi i nieustannie rosnącymi kosztami energii kończąc. W związku z tymi problemami oraz ich często strategicznym znaczeniem już na poziomie całej Unii Europejskiej (UE) zdecydowano o podjęciu całego szeregu działań, programów i inicjatyw zmierzających do poprawy przede wszystkim efektywności wykorzystania energii praktycznie we wszystkich sektorach gospodarki i przez to poprawy bezpieczeństwa energetycznego krajów członkowskich. Szczególnymi przejawami troski o te zagadnienia jest uchwalenie szeregu dyrektyw, które częstokroć uzupełniając się wzajemnie, narzucą na państwa członkowskie cały szereg obowiązków i zadań oraz konieczność realizacji działań praktycznie we wszystkich sektorach gospodarki. Można tu przytoczyć następujące przykłady dyrektyw: * Dyrektywa 2002/91/EC o jakości energetycznej budynków, która narzuca obowiązek wdrożenia systemowego podejścia do problemu znaczącego ograniczenia zużycia energii w praktycznie wszystkich typach i rodzajach budynków, * Dyrektywa 2004/8/WE w sprawie popierania kogeneracji opartej na zapotrzebowaniu ciepła użytecznego na wewnętrznym rynku energii oraz zmieniająca Dyrektywę 92/42/EWG, która wprowadza mechanizmy wymuszające poprawę efektywności procesów wytwarzania energii, * Dyrektywa 2005/32/WE ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących zasad projektowania i wymogów w zakresie efektywności energetycznej dla produktów wykorzystujących (zużywających) energię, i która ma za zadanie wymusić zmniejszenie energochłonności wszelkiego rodzaju urządzeń, wyposażenia i technologii, * Dyrektywa 96/62/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania (kontroli) zanieczyszczeń, której podstawowym celem jest ograniczenie oddziaływania na środowisko (głównie poprzez zmniejszenie energochłonności produkcji przemysłowej) sześciu najbardziej energochłonnych przemysłów, * Dyrektywa 2003/87/WE ustanawiająca program handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty i zmieniająca Dyrektywę Rady 96/61/WE, * Projekt dyrektywy o usługach energetycznych (Energy Services), której celem jest realizacja opłacalnych ekonomicznie działań w zakresie poprawy efektywności końcowego wykorzystania energii w państwach członkowskich w oparciu o wykorzystanie mechanizmów rynkowych i przedsiębiorstw usług energetycznych. Ponadto intensyfikuje się działania na rzecz zwiększenia udziału energii odnawialnych w bilansie energetycznym UE i poszczególnych krajów członkowskich, jak również uruchamia i finansuje szereg programów wspierających wypracowywanie metod podnoszenia wzrostu efektywności wykorzystania energii i bezpośrednią realizację działań w tym zakresie (w tym również programów o charakterze naukowo-badawczym i wdrożeniowym oraz z zakresu podnoszenia ogólnej świadomości społecznej) - n.p. SAVE II, ALTENER, INTELLI- GENT ENERGY-EUROPE, 5 i 6 Program Ramowy itp. Istotnych możliwości uzupełnienia całego szeregu wspomnianych powyżej działań upatruje się również w promocji i zwiększenia poziomu wykorzystania oraz stosowania najbardziej efektywnych energetycznie tzw. produktów wykorzystujących energię (PWE), przy czym w szczególności dotyczy to (poza wyspecjalizowanymi technologiami przemysłowymi) takich działów tych produktów jak produkty IT (n.p. komputery i wyposażenie biurowe), urządzenia gospodarstwa domowego, wyposażenie i instalacje energetyczne w budynkach, czy ogólnie rozumiane środki transportu. UE również w tym przypadku planuje wprowadzenie dyrektywy, która w odniesieniu do jednostek organizacyjnych stosujących procedury zamówień publicznych (w tym jednostek samorządów terytorialnych) wprowadzi obowiązek nałożenia na zamawiane urządzenia i wyposażenie określonych minimalnych wymogów w zakresie efektywności energetycznej i oddziaływania na środowisko naturalne. Procedura taka ma być nazywana Green Labels Procurement z uwagi na to, że większość urządzeń i wyposażenia już obecnie musi posiadać tzw. etykiety energetyczne i opisane na nich parametry w zakresie efektywności wykorzystania energii mogą i powinny być w tej procedurze wykorzystywane. Wyjściem naprzeciw tym inicjatywom jest udział Polski w kilku projektach obejmujących sporą część wspomnianych zagadnień. Podstawowym celem tych projektów jest przede wszystkim promocja inicjatyw UE w tym zakresie, ale również opracowywanie modelowych procedur wdrażania poszczególnych, często 14

15 konkretnych mechanizmów, jak również realizacja we współpracy z bezpośrednimi zainteresowanymi i beneficjentami projektów pilotowych. Modelowe procedury opracowuje się oczywiście z uwzględnieniem specyficznych warunków polskich i obowiązujących w Polsce, dla poszczególnych zagadnień, szczegółowych regulacji prawnych. Projekty pilotowe mają za zadanie pokazać, że wdrażanie tych mechanizmów i procedur jest możliwe, a przede wszystkim korzystne. Charakterystyczną cechą wszystkich tych procedur i mechanizmów jest to, że muszą one być efektywne ekonomicznie i powodować wymierne korzyści wynikające z ich wdrożenia. W dalszej części niniejszego tekstu procedury te w skrócie określane będą Procedury Zielonych Zamówień (PZZ). Jednym z projektów tego typu, którego realizacja rozpoczęła się w styczniu 2006 roku jest projekt GREEN LA- BELS PURCHASE w ramach programu Inteligentna Energia - Europa. W projekcie uczestniczą instytucje reprezentujące 9 krajów europejskich, w tym również Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. ze strony polskiej. Podstawowym celem projektu jest zwiększenie poziomu wykorzystania i uwzględniania aspektów związanych z efektywnością energetyczną urządzeń i różnego typu wyposażenia (ogólnie wszystkich Produktów Wykorzystujących Energię - PWE) i ich oddziaływania na środowisko naturalne przy planowaniu zakupów realizowanych przez instytucje i przedsiębiorstwa (w tym w szczególności przez jednostki samorządów terytorialnych w procedurach zamówień publicznych). Projekt w szczególności dotyczyć ma wykorzystania powszechnie występujących i dostępnych etykiet energetycznych urządzeń, jak również danych na temat efektywności energetycznej urządzeń, technologii i środków transportu. Podstawowym, oczekiwanym efektem realizacji projektu jest opracowanie wzorcowych procedur postępowania, wzorcowej dokumentacji przetargowej oraz poradników i narzędzi obliczeniowych ułatwiających dokonywanie analiz oraz wdrażanie i promocję PZZ. Oddzielnym elementem programu będzie realizacja projektów pilotowych. Realizacja projektu podzielona została na etapy, które realizowane będą w podobnym zakresie we wszystkich uczestniczących w projekcie krajach: 1. Analizy krajowych systemów prawnych związanych z realizacją zamówień i stosowanych dotychczas praktyk w kontekście uwzględniania wymogów w zakresie efektywności energetycznej i ochrony środowiska, w tym między innymi: * krajowych i międzynarodowych standardów w odniesieniu do zamówień i stosowanych praktyk (w jednostkach publicznych i przedsiębiorstwach prywatnych), * analizy i opisy ok. 10 realizacji w każdym z krajów przykładów dobrych praktyk wykorzystania w zamówieniach kryteriów efektywności energetycznej (etykiet energetycznych) i ochrony środowiska, * identyfikacji barier prawnych instytucjonalnych, organizacyjnych i finansowych w sektorze publicznym i prywatnym, * Opracowaniu strategii realizacji niezbędnych działań w celu eliminacji przeszkód w rozpowszechnieniu PZZ w poszczególnych krajach. 2. Opracowanie wzorcowych dokumentów i narzędzi, w skład których wejdą: * moduł obejmujący regulacje prawne dot. PZZ w poszczególnych krajach, * moduł techniczny z opisem potencjału w zakresie efektywności energetycznej, ekonomicznej i redukcji emisji CO2 oraz porównaniem etykiet energetycznych dla takich grup produktów jak: IT, AGD, oświetlenie, środki transportu, komponenty budowlane i systemy energetyczne, * narzędzia obliczeniowe umożliwiające dokonanie analizy ekonomicznej z uwzględnieniem kosztów w całym cyklu życia (life cycle costs) dla ww. grup produktów, * materiały szkoleniowe obejmujące zagadnienia PZZ. 3. Realizacja projektów pilotowych według PZZ, w tym działania obejmujące: l.p. 1. Rodzaj urządzenia/wyposażenia IT (sprzęt informatyczny, komputery, telekomunikacja) * wybór instytucji (jednostek samorządu terytorialnego i przedsiębiorstw prywatnych), w których zostaną zrealizowane projekty pilotowe, * realizacja ok. 20 projektów pilotowych w wybranych instytucjach, * zapewnienie w ramach projektu niezbędnej pomocy prawnej i innej niezbędnej pomocy merytorycznej przez polskiego realizatora projektu - KAPE S.A. w trakcie przygotowania i realizacji przez wybrane podmioty projektów pilotowych, * Identyfikacja i propozycje eliminacji barier prawnych, instytucjonalnych i organizacyjnych. 4. Promocja i rozpowszechnienie rezultatów projektu, w tym m.in. organizacja warsztatów roboczych, seminariów, publikacja artykułów i utworzenie strony internetowej, jak również akcja. 5. Opracowanie wytycznych w zakresie wdrażania rozwiązań prawnych i organizacyjnych na poziomie krajowych usprawniających i zwiększających wykorzystanie PZZ. Projekt będzie realizowanych przez okres ok. 2,5 roku (do końca czerwca 2008 roku). Inicjatorzy projektu i dofinansowująca, w wysokości 50% kosztów, Komisja Europejska uważają, że wdrożenie PZZ (w sposób zgodny z obowiązującym w Polsce prawem) może przyczynić się do znacznego obniżenia kosztów eksploatacji urządzeń, technologii i wyposażenia zakupionego zgodnie z PZZ i przyczynić się, na przestrzeni całego okresu ich eksploatacji, do uzyskania znaczących korzyści finansowych. W zamieszczonej poniżej tabeli przedstawiono zestawienie możliwych do osiągnięcia efektów wynikających z zastosowania PZZ. Wykorzystanie tego potencjału wymaga bardzo świadomego podejścia do zagadnienia oraz określenia jasnych Potencjał redukcji zużycia energii [%] 2. Urządzenia gospodarstwa domowego Środki transportu (samochodowego) Wyposażenie i instalacje energetyczne budynków

16 i przejrzystych reguł dla PZZ, w szczególności znajomości zasad kalkulacji i analizowania efektywności ekonomicznej dla zastosowań efektywnych energetycznie i przyjaznych środowisku urządzeń i technologii. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. (KAPE S.A.) zaprasza do współpracy wszystkie zainteresowane instytucje, w szczególności jednostki samorządu terytorialnego. KAPE S.A. najbardziej zależy na współpracy z instytucjami, które realizowały już działania podobne lub zgodne z PZZ i zechciałyby podzielić się swoimi doświadczeniami, jak również z instytucjami, które są zainteresowane realizacją projektów pilotowych według PZZ. Doświadczenia uczestniczących w projekcie instytucji posłużą do sporządzenia listy tzw. dobrych praktyk, które, wraz ze szczegółowym opisem ich realizacji, będą w ramach projektu rozpowszechnione w formie materiałów informacyjnych i ulotek. W przypadku realizacji projektów pilotowych KAPE S.A. zapewnia pomoc i asystę, jak również pomoc prawną i organizacyjną na wszystkich etapach procedury (analizy ekonomiczne, przygotowanie dokumentacji przetargowej, ocena oferty przetargowej, zawarcie umów z dostawcami itp.). W ramach projektu przewidziano również do realizacji cykl bezpłatnych szkoleń i seminariów dla pracowników współpracujących przy realizacji projektu instytucji. Instytucje zainteresowane udziałem w projekcie prosimy o jak najszybszy kontakt z: mgr inż. Dariusz Koc Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. ul. Mokotowska Warszawa tel.: (22) dkoc@kape.gov.pl lub mgr inż. Joanna Ogrodniczuk Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. ul. Mokotowska Warszawa tel.: (22) jogrodniczuk@kape.gov.pl Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. organizowała w latach projekt o podobnym charakterze, dotyczący zagadnień realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego przedsięwzięć termomodernizacyjnych w formule finansowania przez trzecią stronę (TPF). Opracowane w ramach tego projektu materiały informacyjne i poradniki oraz wzorcowe dokumenty przetargowe można znaleźć na stronie internetowej KAPE S.A. - Opracował: mgr inż. Dariusz Koc 16

17

18 ŚWIĘTA KATARZYNA - GMINA FAIR PLAY Gmina Święta Katarzyna leży w województwie dolnośląskim i bezpośrednio graniczy z Wrocławiem, w jego południowo-wschodniej części. Północną granicę gminy stanowi rzeka Odra. Na obszarze gminy znajdują się 24 miejscowości, które zamieszkuje prawie mieszkańców. Dobrą komunikację zapewnia rozbudowany układ dróg krajowych, powiatowych i wojewódzkich, łączących Wrocław z Opolem oraz ze Strzelinem. Uzupełnienie stanowią 3 linie kolejowe ze stacjami towarowymi i przystankami osobowymi w Siechnicach, Świętej Katarzynie, Kotowicach i Żernikach Wrocławskich. Historia Historia osadnictwa na terenie gminy sięga 4200 lat p.n.e. W końcowym okresie wczesnego średniowiecza pojawiają się pierwsze wzmianki o miejscowościach dzisiejszej gminy. Od średniowiecza wiele wsi należało do wrocławskich zakonów czy kościołów, później również do rady miejskiej i do mieszczan wrocławskich. W dobie podziału dzielnicowego Śląska teren gminy należał do Księstwa Wrocławskiego. Podczas wojny trzydziestoletniej Świeta Katarzyna uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Przełom XIX i XX w. to szybki rozwój przemysłowy gminy. Pod koniec drugiej wojny światowej, tereny gminy zdobyte zostały 17 lutego 1945 roku. W latach , tereny gminy zajęli przesiedleńcy z kresów wschodnich. Przyroda Blisko 40% terenu gminy zajmuje projektowany Park Krajobrazowy Doliny Odry i Oławy, na którego terenie znajdują się jeziorka: Kotowickie (Kotowice), Czarna Łacha (Siechnice), łąki i polany w Trestnie, łąki i dolina Oławy Gminna Strefa Aktywności Gospodarczej w Siechnicach - fabryka złączy hydraulicznych firmy Parker Hannifin sp. z o.o. pomiędzy Mokrym Dworem, a Siechnicami oraz lasy pomiędzy Siechnicami, a Kotowicami. Obszar Parku cechuje bogata różnorodność fauny i flory. Łowiska obfitują w wiele gatunków ryb. Występują tu również siedliska rzadko występujących roślin. Przyroda w gminie, to również wiele podworskich parków i drzew pomnikowych. Atrakcje turystyczne Teren Parku bezpośrednio sąsiaduje z terenami wodonośnymi Wrocławia, których architektoniczne walory budynków hydrotechnicznych, stanowią atrakcję turystyczną. Atrakcjami turystycznymi są również: w Świętej Katarzynie kościół pod wezwaniem Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej (z połowy XIII w.), w Siechnicach architektura przemysłowa e l e k t r o c i e p ł o w n i Czechnica i towarzyszące osiedle mieszkaniowe (początek XX w.), w Trestnie kościół pod wezwaniem Matki Bożej Niepokalanej z 1934 r. oraz XIV-wieczna gotycka wieża mieszkalna w Biestrzykowie. Projektowany Park Krajobrazowy Doliny Odry i Oławy. Inwestycje Gminna Strefa Aktywności Gospodarczej, to wydzielony przez gminę Święta Katarzyna obszar w mieście Siechnice, przeznaczony pod inwestycje produkcyjne, usługowe i handlowe o ogólnej powierzchni ca 80 ha, w tym działki oferowane dla przedsiębiorców, o powierzchni ca 50 ha. Pozostały areał przeznaczony jest pod drogi, tereny ogólnodostępne, zbiornik wodny i zieleń. Istnieje bezpośredni wjazd na teren strefy z drogi krajowej nr 94 Wrocław-Opole. Na terenie GSAG działają już: fabryka profili okiennych firmy Thyssen Polymer Polska sp. z o.o., producent złączy hydraulicznych, firma Parker Hannifin sp. z o.o. oraz centrum logistyczne Grupy Phoenix. W bieżącym roku zostanie zakończona budowa kolejnych czterech inwestycji na terenie Strefy, na łącznej powierzchni około 10 ha. Większość działek to tereny w pełni uzbrojone, co w sposób radykalny poprawia ich atrakcyjność. Cały teren gminy posiada aktualne plany zagospodarowania przestrzennego. Tereny w GSAG uzyskały wyróżnienie w konkursie Grunt na Medal, organizowanym przez Wrocławską Agencję Rozwoju Regionalnego oraz Państwową Agencje Informacji i Inwestycji Zagranicznych, mającym na celu wyłonienie najlep- 18

19 szych terenów inwestycyjnych w województwie dolnośląskim. Gmina oferuje inwestorom ulgi w podatkach lokalnych, których wielkość zależy od wysokości zainwestowanego kapitału i deklarowanego przez inwestora zatrudnienia mieszkańców gminy oraz udziela wszelkiej pomocy technicznej i organizacyjnej, w szybkim i sprawnym uzgodnieniu niezbędnych decyzji, pozwoleń i warunków podłączenia do uzbrojenia sieciowego. Inwestorzy poszukiwani przez gminę, to przedsiębiorstwa, których działalność nie wywiera negatywnego wpływu na środowisko, a mające bardzo duże zapotrzebowanie na energię elektryczną i cieplną. Oferta gminy to również działki pod budownictwo mieszkaniowe. Na terenie gminy powstaje około 1000 nowych domów jednorodzinnych oraz około 350 mieszkań w budynkach wielorodzinnych. Dzięki dynamicznemu rozwojowi, potencjałowi gospodarczemu i licznym inwestycjom, gmina Święta Katarzyna po raz piąty zajęła miejsce na liście Złotej Setki Samorządów w Polsce, publikowanej przez Centrum Badań Regionalnych. Kryteria selekcji Złotej Setki to inwestycje dokonane w gminie w ciągu ostatnich trzech lat w przeliczeniu na jednego jej mieszkańca oraz wykorzystanie na inwestycje co najmniej 30% swoich trzyletnich dochodów. Gmina Święta Katarzyna jest również laureatem konkursu Gmina Fair Play - Certyfikowana Lokalizacja Inwestycji. Kapituła Konkursu Gmina Fair Play, organizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczą oraz Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym, po raz kolejny przyznała gminie Święta Katarzyna tytuł i certyfikat Gmina Fair Play Gmina otrzymała ten tytuł już po raz trzeci z rzędu, dzięki czemu nabyła prawo do używania tytułu Złotej Lokalizacji Inwestycji, jako gmina, która przez trzy lata spełniała wymagania konkursowe, stale się rozwijała i realizowała zamierzone przedsięwzięcia inwestycyjne. Wójt gminy Jerzy Fitek przedstawia inwestorom w pełni uzbrojony 20- -hektarowy teren przemysłowy, położony w GSAG w Siechnicach. Dane teleadresowe: Urząd Gminy Święta Katarzyna, Święta Katarzyna, ul. Żernicka 17, tel. (+48) lub (+48) (5), faks. (+48) , biuro@sw-katarzyna.pl. Godziny pracy Urzędu: pon-pt, 7:10-15: Warszawa, ul. Senatorska 12 tel.: , tel.: (0-22) , tel/fax: (0-22) cobo.consulting@poczta.neostrada.pl cobo-consulting@wp.pl Jesteśmy firmą wyspecjalizowaną w opracowywaniu projektów o pozyskiwanie środków finansowych z programów pomocowych Unii Europejskiej oraz w doradzaniu w zakresie wyboru dla danego kontrahenta właściwego programu pomocowego. Posiadamy doświadczenie zdobyte w opracowywaniu projektów w ramach większości dostępnych programów operacyjnych oraz w ramach ZPORR, w tym, w szczególności w zakresie projektów dotyczących przedsięwzięć inwestycyjnych. Naszymi kontrahentami są: jednostki samorządowe wszystkich szczebli, przedsiębiorcy różnych branż, uczelnie, instytuty naukowe parki technologiczne, i inne. Naszą dewizą jest: prawidłowe pod względem merytorycznym i terminowe opracowanie niezbędnej dokumentacji, pilotowanie projektu w trakcie trwania jego oceny oraz doradztwo na etapie wyboru programu pomocowego. Ceny za świadczone usługi są umiarkowane. 19

20 Utylizacja azbestu gdzie jesteśmy? Według rządowego Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski, ogłoszonego w maju 2002 r przez Radę Ministrów, na terenie kraju znajduje się ogółem tys. ton wyrobów zawierających azbest. Należą do nich płyty azbestowo-cementowe ( tys. m kw.) i ton rur i innych wyrobów azbestowo-cementowych. Największe ich nagromadzenie występuje na terenie województwa mazowieckiego i lubelskiego (ponad 2 mln ton), najmniejsze natomiast w woj. lubuskim i opolskim. Pierwsze lata realizacji Programu rządowego nie przynosły jednak spodziewanych efektów. Na składowiska trafiło zaledwie 1% odpadów azbestowych, unieszkodliwiono więc zaledwie 160 tys. ton. Coraz śmielej wszakże podejmowane są gminne i regionalne inicjatywy: Gdański Wydział Ochrony Środowiska proponuje dofinansowanie działań w wys. do 100% kosztów utylizacji dla wspólnot mieszkaniowych lub osób indywidualnych, Na Mazowszu powstał spis miejsc azbestowych, Kompleksowy, unikatowy w skali kraju program opracowano na Lubelszczyźnie, pt. Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla terenu Województwa Lubelskiego Najbliżej problemów z utylizacją azbestu są samorządy gminne. Dobrym przykładem świeci gmina Radom, która przyjęła program usuwania wyrobów zawierających azbest na lata i zdecydowała o finansowaniu tych przedsięwzięć w wys. do 80% kosztów. Na terenie Radomia zinwentaryzowani 70 tys. m kw. płyt azbestowych w formie pokryć dachowych i elewacyjnych. W programie tym przyjęto, że koszt demontażu, zabezpieczenia, transportu i unieszkodliwienia 1 m kw. eternitowej płyty falistej kosztuje średnio 18 zł brutto. Na terenie Radomia jest 30 firm posiadających pozwolenia na usuwanie wyrobów zawierających azbest. Właściciel posesji, który zwróci się do gminy o dofinansowanie, będzie mógł wybrać z listy trzy firmy. Gmina oceni stawki i zawrze z właścicielem nieruchomości umowę dotacji i po odebraniu robót zrefinansuje mu 80% poniesionych kosztów. Właściciel dołoży resztę i zapłaci wykonawcy. Szacuje się, że roczne koszty usuwania azbestu w Radomiu wyniosą 216 tys. zł, z czego z miejskiej kasy zostanie wydane 172 tys. zł. Środki przekazywane będą z Powiatowego i Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska. W Krakowie od czerwca 2004 r. na usunięcie azbestu z prywatnych posesji miasto wydało tys. zł. Na terenie Krakowa znajduje się prawie 2,7 tys. obiektów zawierających azbest. Zdemontowano i wywieziono 52,4 tony i m kw. płyt eternitowych. Osobom prywatnym gmina dopłaca 13 zł za każdy m kw. usuniętej substancji. Problemem jest jednak duża ilość formalności do załatwienia i brak pieniędzy na nowe pokrycia dachowe i elewacje. Od połowy roku 2004, informacje o azbestowych elementach złożyło 448 osób. Miasto dofinansowało 102 przedsięwzięcia. Nie wydano wszakże nawet połowy środków zarezerwowanych na ten cel w budżecie. Poza Wojewódzkimi, Powiatowymi i Gminnymi Funduszami Ochrony Środowiska i ofertą banków, wsparcie finansowe dla przedsięwzięć zbiórki i utylizacji azbestu można pozyskać w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego i Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów wiejskich Mikołaj Niedek