I. Rodzaje działalności turystycznej na wsi w zakresie świadczenia usług hotelarskich w innych obiektach noclegowych. 1.

Transkrypt

1 I. Rodzaje działalności turystycznej na wsi w zakresie świadczenia usług hotelarskich w innych obiektach noclegowych. 1. Agroturystyka to różne formy turystyki związane z funkcjonującym gospodarstwem rolnym. Produkcja rolna i hodowla zwierząt stanowią jedne z najistotniejszych atrakcji. Agroturystyka oferuje zindywidualizowane formy wypoczynku, adresowane przede wszystkim do turystów indywidualnych, rodzin lub małych grup turystycznych. Nie wymaga rozbudowanej bazy noclegowej bądź żywieniowej może z powodzeniem rozwijać się w oparciu o istniejące zasoby mieszkaniowe gospodarstw rolnych, niewykorzystane obiekty inwentarskie oraz przestrzeń rekreacyjną w obrębie gospodarstwa oczywiście po dokonaniu niezbędnych prac adaptacyjnych, mających na celu uzyskanie pożądanego przez turystów standardu pobytu zarówno w miejscu zakwaterowania jak i w bezpośrednim otoczeniu. Co wyróżnia agroturystykę od różnych odmian tzw. turystyki masowej? specyfika pobytu w rodzinnym gospodarstwie rolnym, umożliwiającego bezpośrednie kontakty z gospodarzami, zwierzętami domowymi, poznanie działalności produkcyjnej rolników, ich stylu życia i pracy, korzystanie ze świeżej, zdrowej żywności; charakter życia wiejskiego różnorodne i równocześnie niepowtarzalne rodzaje wiejskich zajęć i infrastruktury; bliska natury przestrzeń, umożliwiająca bezpośredni kontakt z naturalnym środowiskiem przyrodniczym, poznanie dziedzictwa kultury materialnej i duchowej, uprawianie różnorodnych form rekreacji z dala od tłumów, w ciszy i spokoju; gościnni mieszkańcy sprawiający, że turyści traktowani są nie jako anonimowi osobnicy, lecz jako ich goście, którzy jednocześnie, poprzez osobiste kontakty, odnoszą się z szacunkiem do systemu wartości gospodarzy. 2. Wiejska baza noclegowa wyróżnia 4 rodzaje zakwaterowania: a) Pokój gościnny to podstawowy rodzaj bazy noclegowej, który spełnia funkcje sypialni dla 1-4 osób z dostępem do łazienki, WC (urządzenia sanitarne mogą być dzielone z kwaterodawcą, być do wyłącznej dyspozycji gości i przynależeć do kilku pokoi lub znajdować się w pokoju jako niezależna łazienka) oraz pomieszczeń wspólnych. b) Samodzielna jednostka mieszkalna składa się z nie więcej niż 3 sypialni, pokoju wypoczynkowego, niezależnej łazienki i WC, kompletnie wyposażonej kuchni do samodzielnego przygotowywania posiłków. Obiekt wynajmowany jest w całości jednej rodzinie lub znanej sobie grupie osób. c) Kwatera grupowa pomieszczenie sypialne o podstawowym standardzie, w którym znajdują się więcej niż 4 miejsca sypialne, z dostępem do łazienki i WC oraz pomieszczeń wspólnych.

2 d) Przyzagrodowe pola namiotowe podlegają systemowi kategoryzacji tylko wówczas, gdy stanowią dodatkową formę zakwaterowania w obiekcie, który dysponuje pokojami gościnnymi, jednostkami mieszkalnymi lub kwaterami grupowymi. Oferują turystom miejsce na ustawienie namiotu lub przyczepy kempingowej, dostęp do punktu poboru wody i do WC. II. Definicja działalności gospodarczej, przedsiębiorcy, rolnika. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173 poz.1807), definiuje pojęcie działalności gospodarczej i pojęcie przedsiębiorcy. Działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 2 ust. 1 tej ustawy jest działalność spełniająca następujące cechy łącznie: zarobkowa, mieszcząca się w jednym z przedmiotowych działów - wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, wykonywana w sposób zorganizowany, wykonywana w sposób ciągły. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną (np. spółka jawna według kodeksu spółek handlowych, która nie ma osobowości prawnej, ale może np. pozywać i być pozywana przed sądem), która podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą we własnym imieniu (co oznacza zwykle także działalność także na własny rachunek z odpowiedzialnością za skutki gospodarcze tej działalności). Przedsiębiorcą jest także każdy ze wspólników spółki cywilnej, w zakresie prowadzonej przez nich w ramach tej spółki działalności. Przepisów tej ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Zatem osoby rozpoczynające świadczenie usług agroturystycznych nie podlegają przepisom ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zgodnie z brzmieniem jej art. 3, w związku z czym agroturystyka nie wymaga zgłaszania do ewidencji gospodarczej. Zakres usług agroturystycznych obejmuje wynajmowanie pokoi (a zatem nie odrębnych miejsc noclegowych, całych domów, czy domków turystycznych, przyczep mieszkalnych itp.), sprzedaż posiłków domowych (nie zaś prowadzenie innych ogólnodostępnych usług

3 gastronomicznych, także w zakresie tzw. małej gastronomii) i wreszcie świadczenie innych usług związanych z pobytem turystów. Te inne usługi powinny być świadczone w gospodarstwie rolnym i związane z pobytem turystów w tym gospodarstwie. Wynajmowanie miejsc na ustawienie namiotów, jest niewątpliwie usługą związaną z pobytem turystów (osób korzystających z noclegu), a zatem może być objęte wyłączeniem spod działania ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Za rolnika uznaje się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. Posiadaczem jest właściciel lub osoba działająca w przekonaniu, że jest właścicielem (posiadacz samoistny), natomiast posiadaczem zależnym np. dzierżawca, użytkownik czy inna osoba, której prawo do korzystania z posiadanego gospodarstwa wynika z umowy zawartej z właścicielem (posiadacz zależny). Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Dla stosowania przepisów o działalności gospodarczej można przyjąć, że gospodarstwo rolne to grunty, budynki, urządzenia i inwentarz faktycznie służący produkcji rolnej. W konsekwencji, świadczenie usług w gospodarstwie rolnym oznacza świadczenie ich w oparciu o zabudowania, grunty i inne zasoby tego gospodarstwa, bez zmiany ich charakteru i naruszenia podstawowej funkcji zachowania zdolności do produkcji rolnej. Budynki i obszary o zmienionej trwale funkcji nie mogą być uznane za część gospodarstwa rolnego. Kryterium to jest podstawowe w odniesieniu do innych usług turystycznych, dotyczy zatem na przykład usług rekreacyjnych, jazdy konnej, przewozów bryczką, wynajmowania łódek, udostępniania łowisk itp. Natomiast wynajmowanie pokoi oraz sprzedaż posiłków domowych może odbywać się także w oparciu o inne zasoby niż grunty i budynki służące produkcji rolnej, jednak pod warunkiem, że świadczy je rolnik, to znaczy osoba prowadząca (realnie) działalność rolniczą, a działalność ta ze względu na jej rozmiar i wyodrębnienie nie spowoduje utworzenia nowego przedsiębiorstwa. Stąd przepisy o podatku dochodowym wyraźnie mówią o wynajmowaniu pokoi w budynku mieszkalnym oraz posiłkach domowych. III. Przepisy o usługach turystycznych Świadczenie usług turystycznych podlega regulacji szczególnej, uzupełniającej przepisy ustawy o

4 swobodzie działalności gospodarczej, wynikającej z ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (dz. U. z 2004 r. Nr 223 poz. 2268). Najistotniejsze wydają się jednak te przepisy o usługach turystycznych, które określają warunki świadczenia usług hotelarskich. Ich celem jest określenie pewnych standardów wyposażenia i zakresu usług świadczonych w poszczególnych obiektach dla ułatwienia zawierania umów i formułowania materiałów informacyjnych. Szczególne znaczenie ma w tym zakresie rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie ( Dz. U r. Nr 22 poz. 169). Przepisy o usługach hotelarskich uzupełniają podstawową regulację wynikającą z innych przepisów: budowlanych, sanitarnych i przeciwpożarowych, których celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osób korzystających z zakwaterowania w obiektach, niezależnie od ich standardu. Dla pogodzenia wymagań co do wielkości, wyposażenia i zakresu świadczonych usług (tzw. wymagań kategoryzacyjnych), ze swobodą w świadczeniu usług w każdym obiekcie zapewniającym minimum bezpieczeństwa, ustawa o usługach turystycznych ustaliła podział obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie na dwie grupy: Obiekty hotelarskie, używające jednej z nazw prawnie chronionych (hotel, motel, pensjonat, kemping, pole biwakowe, schronisko młodzieżowe, dom wycieczkowy, schronisko), które powinny zostać ocenione przez wojewodę i na tej podstawie przedsiębiorcy zamierzający świadczyć w nich usługi powinni uzyskać, przed rozpoczęciem działalności, decyzję o zaszeregowaniu do określonego rodzaju nadaniu kategorii. Inne obiekty, które nie korzystają z nazw rodzajowych chronionych prawem, ale dzięki temu świadczący w nich usługi nie muszą uzyskiwać decyzji o zaszeregowaniu, a jedynie zgłosić obiekt do ewidencji obiektów. Zgodnie z art. 1a ustawy o usługach turystycznych od 1 maja 2004 roku przepisy dotyczące świadczenia usług hotelarskich stosuje się także do rolników wynajmujących pokoje i miejsce na ustawienie namiotów w gospodarstwie rolnym. Ewidencja obiektów hotelarskich, prowadzona przez marszałka województwa i ewidencja innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie prowadzona przez wójta (burmistrza lub prezydenta) nie mają nic wspólnego z ewidencją działalności gospodarczej. W szczególności wpisanie obiektu do ewidencji innych obiektów w gminie nie oznacza konieczności zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej. Wpis do ewidencji obiektów hotelarskich u marszałka województwa nie wymaga odrębnego zgłaszania. Wystarczający jest wniosek o zaszeregowanie obiektu do rodzaju i kategorii. Natomiast

5 zgłoszenie do ewidencji innych obiektów obejmuje: określenie przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie, nazwę i adres obiektu, informację o stałym lub sezonowym charakterze świadczonych usług wraz z podaniem czasu trwania sezonu i liczby miejsc noclegowych. W obydwu rodzajach ewidencji przedsiębiorca obowiązany jest do zgłaszania zmian dotyczących prowadzonej działalności, w tym szczególnie zaprzestania świadczenia usług hotelarskich. Zgłoszenie obiektu do ewidencji jest obowiązkiem, którego dokonanie przedsiębiorca lub rolnik powinien udowodnić. Wystarczy w tym celu potwierdzenie nadania pisma zgłaszającego lub potwierdzenie jego złożenia dokonane na kopii pisma. Nie jest konieczne wydawanie przedsiębiorcy żadnej decyzji lub postanowienia o wpisaniu obiektu do ewidencji. Ewentualnym dokumentem urzędowo potwierdzającym pozostawanie w ewidencji może być zaświadczenie wydane przedsiębiorcy na jego żądanie, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego o wydawaniu zaświadczeń. IV. Podatki w turystyce 1. Podatek dochodowy od osób fizycznych Podatek dochodowy od osób fizycznych opłacany jest na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ((tekst jednolity: Dz. U r. Nr 14 poz. 176). Podatek ten z zasady dotyczy każdej osoby fizycznej osiągającej dochody, chyba że odrębny przepis zwalnia z tego podatku. Przepisy przewidują szereg form opłacania tego podatku, niekiedy bardzo korzystnych dla osoby osiągającej dochody. 2. Możliwość całkowitego zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Zwolnienie obejmuje w szczególności dochody objęte podatkiem rolnym, a także szereg innych dochodów, na przykład w turystyce wiejskiej Art. 21 pkt 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje zwolnienie z podatku osób dochodów z tytułu wynajmowania pokoi gościnnych przez osoby, które spełniają równocześnie poniższe warunki: budynki mieszkalne w których wynajmowane są pokoje należą do gospodarstwa rolnego; pokoje wynajmowane są osobom przebywającym na wypoczynku, oznacza to, że zwolnienie nie dotyczy wynajmowania pokoi na stałe, wynajmowania robotnikom sezonowym, podnajmowania mieszkań i innych tego typu sytuacji; w takich sytuacjach, gdy najemcą nie jest osoba przebywająca na wypoczynku, należy sporządzić umowę najmu, z której czynsz będzie opodatkowany na tzw. zasadach ogólnych lub w sposób zryczałtowany, o czym poniżej, wynajmowane pokoje znajdują się w budynkach mieszkalnych; nie podlegają zwolnieniu z

6 podatku dochody uzyskane z wynajmowania domków turystycznych, a także pomieszczeń w budynkach np. gospodarczych adaptowanych na cele usługowe. Budynek ma charakter mieszkalny, jeżeli jest decyzja administracyjna dopuszczająca go do użytkowania jako mieszkalny, lub jeżeli pełni funkcję mieszkalną np. są w nim zameldowani stali mieszkańcy, budynki mieszkalne w których wynajmowane są pokoje muszą być położone na terenach wiejskich, to znaczy poza granicami administracyjnymi miast, jeżeli budynek położony jest w mieście, nie ma znaczenia fakt, że należy on do gospodarstwa rolnego, czy że jego właściciel jest rolnikiem z tytułu wynajmowania w takim budynku zwolnienie z podatku nie przysługuje; dla przykładu, jeżeli ktoś prowadzi gospodarstwo rolne położone poza granicami miasta, ale sam mieszka w mieście i tam wynajmuje pokoje, nie ma prawa do zwolnienia z podatku, natomiast gdyby w tym gospodarstwie położonym na wsi dysponował budynkiem mieszkalnym, mógłby wynajmować w nim pokoje korzystając ze zwolnienia, nawet gdyby sam mieszkał w innym budynku położonym w mieście, liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu ; do tej liczby wlicza się jedynie pokoje oddawane do wyłącznej dyspozycji gości, bez jadalni, bawialni, werandy itp. pomieszczeń ogólnie dostępnych; pokojem jest pomieszczenie samodzielne, nawet jeżeli posiada połączenie dodatkowymi drzwiami z innym pomieszczeniem; jeżeli ktoś wynajmuje więcej np. siedem pokoi, to nie może uznać dochodu z pierwszych pięciu za zwolniony z podatku, a z pozostałych dwóch za opodatkowany - powinien opodatkować wszystkie pokoje. Ale nie ma obowiązku wynajmowania wszystkich posiadanych, nawet wolnych, pokoi - decyzja należy do wynajmującego. Zwolnienie nie obejmuje odrębnie opłacanego wynajmu miejsca pod ustawienie przyczep i namiotów, także w obrębie działki siedliskowej, a tym bardziej odrębnych pól namiotowych. Zwolnienie przysługuje każdemu kto spełnia te warunki, nawet jeżeli osiąga dodatkowe dochody z innego tytułu, na przykład działalności handlowej. Zwolnienie obejmuje także dochody uzyskane z tytułu wyżywienia gości mieszkających w wynajmowanych pokojach. Dochody zwolnione w tej sytuacji z opodatkowania nie łączą się dla celów podatkowych z innymi dochodami, nie wpływają także na wysokość innych podatków, poza podatkiem VAT w odniesieniu do osób, które zaniedbały zgłoszenia działalności w tym zakresie o czym poniżej. 3. Możliwość opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zryczałtowany sposób opłacania podatku dochodowego możliwy na podstawie ustawy.z dnia 20

7 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930) dopuszcza opodatkowanie w tej formie także świadczenie niektórych usług hotelarskich ( w tym agroturystycznych). Jednak ze względu na przewidzianąhgggb stawkę ryczałtu w wysokości 17%, możliwość ta jest całkowicie nieatrakcyjna. Podobną stawkę ryczałtu przewidziano dla usług związanych z rekreacją, kulturą i sportem. Dochody objęte tego rodzaju podatkiem zryczałtowanym, podobnie jak dochody objęte zwolnieniem z podatku, nie łączą się z innymi dochodami. W zakresie ich wpływu na wysokość pobieranej emerytury lub renty stosuje się przedstawione powyżej zasady uznawania tej działalności za podstawę obowiązku ubezpieczenia społecznego - jeżeli obowiązek taki istnieje to i przychody wpływają na zawieszenie lub ograniczenie renty i emerytury.. Możliwość opłacania podatku dochodowego w formie karty podatkowej. 4. Karta podatkowa to forma opłacania podatku polegająca na comiesięcznym wpłacaniu stałej kwoty, niezależnie od wysokości osiągniętego przychodu. Podstawą prawną jego stosowania także jest ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930) rozdział 3. W tym systemie nie ewidencjonuje się przychodu ani kosztów. Jest on korzystny dla tych, którzy osiągają wysokie dochody. Na podstawie art. 23 ust. 1a ustawy, w formie karty podatkowej mogą także opłacać podatek kwaterodawcy, w tym rolnicy, na niżej podanych warunkach: Lp. Rodzaj usługi W miejscowości o liczbie mieszkańców do (wysokość stawek w zł) ponad do powyżej Usługi hotelarskie polegające na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym wydawanie posiłków), jeżeli łączna liczba pokoi (w tym także w domkach turystycznych)

8 nie przekracza 12 Stawki dotyczą działalności przy zatrudnieniu nie więcej niż 2 pracowników lub 2 pełnoletnich członków rodziny, nie wyłączając małżonka. Należy podkreślić, że wybór opodatkowania w formie karty podatkowej powinien być poprzedzony szczególnie staranną kalkulacją. Stawki tej karty nie są małe, jeżeli prowadzi się działalność w niewielkim zakresie - a obowiązek opłacania podatku jest niezależny od faktycznie osiąganego dochodu. Formę karty podatkowej należy polecać szczególnie osobom prowadzącym stołówki sezonowo, w miejscowościach o dużym natężeniu ruchu turystycznego i ograniczonej bazie gastronomicznej. Niestety, działalności na karcie podatkowej nie można łączyć z żadna inną działalnością, nawet także podlegającą opodatkowaniu kartą podatkową. 5. Opłacanie podatku dochodowego na zasadach ogólnych. Podatek dochodowy na zasadach ogólnych opiera się na ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Opłaca się go od faktycznie osiągniętego dochodu, po jego comiesięcznym obliczeniu na podstawie deklaracji składanych na druku PIT-5. W turystyce wiejskiej ogólne zasady opłacania podatku dotyczą: osób osiągających dochody z najmu, nie objętego omówionymi uprzednio zwolnieniami lub ryczałtem, a także dochody ze świadczonych okazjonalnie usług, tego typu dochody nie wymagają prowadzenia żadnej szczególnej formy ewidencji jedynie comiesięcznego składania deklaracji PIT-5 i przechowywania rachunków dokumentujących poniesione koszty, wykazane w składanych deklaracjach, osób, które prowadzą działalność zgłoszoną do ewidencji gospodarczej, chyba że korzystają z karty podatkowej lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W tym wypadku podatnik prowadzi szczególny rodzaj ewidencji - książkę przychodów i rozchodów. 6. Podatek od towarów i usług. Podatek ten, na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535), obowiązuje osoby osiągające przychody między innymi z odpłatnego świadczenia usług. Jest to podatek powszechny, zharmonizowany wewnątrz UE. Podatnik VAT może odliczyć od należnego do zapłacenia przez siebie podatku sumę naliczonego

9 podatku VAT, zapłaconą przy okazji nabywania towarów i usług od innych osób. W praktyce zasada ta może powodować, że niektórym podatnikom urząd skarbowy będzie zwracał nadpłacone sumy. Ze względu na tę szczególną konstrukcję podatku od towarów i usług płacenie podatku VAT jest atrakcyjne dla osób remontujących i rozbudowujących domy czy ośrodki, bowiem odliczeniu podlega także VAT zapłacony w materiałach budowlanych. Atrakcyjne może być też przy wysokim poziomie własnych kosztów udokumentowanych fakturami VAT. Zasadnicza stawka podatku VAT wynosi 22%. Stawka dla usług: przewozu osób, hotelarskich, gastronomicznych, wynosi 7%, a dla usług świadczonych za granicą, zarówno w krajach UE, jak i poza nimi 0%. W 2009 r. limit zwolnienia z podatku VAT z uwagi na wysokość obrotu wynosił zł. Nowelizacją ustawy, która zaczęła obowiązywać od początku 2010 r., limit ten został podniesiony do zł. Ze zwolnienia mogą skorzystać także ci podatnicy, którzy z uwagi na wysokość obrotów stali się czynnymi podatnikami VAT w roku 2009, lecz których obrót nie przekroczył zł. Art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 215, poz. 1666) wskazuje, iż od dnia 01 stycznia 2010 r. kwota limitu obrotu, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, uprawniająca do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego wynosi zł. Co za tym idzie, w bieżącym roku limit ten został podwojony w stosunku do roku ubiegłego. Przepisy przejściowe tej nowelizacji pozwalają ponadto na skorzystanie w 2010 r. ze zwolnienia podmiotowego tym podatnikom, którzy w 2009 r. przekroczyli limit na ten rok przewidziany lecz nie przekroczyli limitu nowego, przewidzianego na rok Podatnicy korzystający ze zwolnienia podatkowego, ze względu na niewielki rozmiar działalności, mają obowiązek prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień. Obowiązek ten dotyczy zarówno przedsiębiorców, w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej, jak i osób objętych art. 3 prawa działalności gospodarczej z tytułu świadczenia usług agroturystycznych. Taka dzienna ewidencja sprzedaży może być prowadzona w dowolnej formie np. zwykłego zeszytu, ale może być to także ewidencja prowadzona np. równocześnie dla potrzeb zryczałtowanego podatku dochodowego. Taka uproszczona ewidencja nie jest podstawą do zwrotu podatku VAT, pozwala natomiast uchwycić przekroczenie zł przychodu. Brak jakiejkolwiek ewidencji może spowodować oszacowanie przychodu i opodatkowanie go w całości stawką 22%, bez możliwości jakichkolwiek odliczeń. W roku 2011 limit zwolnienia podmiotowego wzrośnie do zł. Powyższe reguły będzie się stosować odpowiednio (czyli ze zwolnienia będą mogli skorzystać także ci podatnicy, których obrót w 2010 r. będzie wyższy niż zł w związku z czym staną się oni w tym roku czynnymi

10 podatnikami VAT lecz nie przekroczy zł). 7. Podatek od nieruchomości Jest to powszechny podatek płacony na podstawie ustawy z 12 stycznia 1991 o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31) przez posiadaczy gruntów, budynków i budowli (np. ogrodzeń), ustalany co do wysokości i nakładany przez gminę (tzw. podatek lokalny). Stanowi dla gmin jedno z podstawowych źródeł dochodów, w związku z czym wiele gmin szczególnie skrupulatnie sprawdza wykorzystanie budynków i gruntów. Wynajmowanie turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi nie przekracza 5, zostało w art., 1a ust 2 pkt. 2 tej ustawy wyłączone z pojęcia działalności gospodarczej. Pokoje takie podlegają zatem opodatkowaniu, tak jak pomieszczenia mieszkalne. Osoby wynajmujące większą liczbę pokoi niż 5 lub też wynajmujące pokoje poza budynkami mieszkalnymi i poza terenami wiejskimi muszą liczyć się z przekwalifikowaniem przeznaczenia dotychczasowego na przeznaczenie do działalności gospodarczej, co wiąże się z istotnym podwyższeniem stawki podatku. 8. Opłata miejscowa. Opłatę miejscową pobiera się od osób przebywających w miejscowości dłużej niż dobę, także na podstawie ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U r. Nr 9 poz. 31), ale jedynie w tych miejscowościach, które posiadają korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w celach turystycznych związanych z tymi warunkami. Miejscowości takie zostają ustalone przez wojewodę na wniosek gminy, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw środowiska. Opłatę wprowadza na swoim terenie rada gminy w formie uchwały. Rada gminy w uchwale tej określa wysokość opłaty miejscowej i może zobowiązać kwaterodawców do pełnienia funkcji płatnika, tzn. osoby zobowiązanej do pobrania opłaty i odprowadzenia jej do urzędu gminy. Uchwały dotyczące opłaty miejscowej na terenie Gminy Smołdzino: - Uchwała Nr XVI/144/2011 Rady Gminy Smołdzino z dnia 27 października 2011 roku w sprawie określenia wysokości stawek opłaty miejscowej, terminów jej płatności, określenia inkasentów i wysokości wynagradzania za inkaso. Uchwała Nr VIII/71/2011 Rady Gminy Smołdzino z dnia 28 kwietnia 2011 roku w sprawie

11 ustalenia miejscowości, w której pobierana jest opłata miejscowa, wysokości stawek opłaty miejscowej, terminów jej płatności, określenia inkasentów i wysokości wynagrodzenia za inkaso. V. Wystawianie rachunków Każda osoba świadcząca odpłatnie usługi ma prawo i obowiązek wystawiać na życzenie klienta odpowiedni rachunek lub fakturę. Podatnicy VAT wystawiają faktury VAT według zasad określonych w rozporządzeniem Ministra Finansów. Osoby zwolnione z VAT wystawiają rachunki, które powinny spełniać przynajmniej minimalne wymagania dla tzw. dowodów księgowych. Dowód księgowy powinien zawierać przynajmniej: określenie rodzaju dowodu (np. rachunek), określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej (kwaterodawca zamawiający), opis operacji oraz jej wartość, datę wystawienia, podpis wystawcy. W każdym przypadku należy przechowywać kopie wystawionych przez siebie rachunków. Dla ułatwienia wystawienia rachunku można przygotować pieczątki, be z względu na to, czy posiadamy status przedsiębiorcy, czy nie. Treść pieczątki powinna obejmować rzeczywisty stan, a zatem np. Imię i nazwisko z dodatkiem usługi agroturystyczne, Kwatery wiejskie, Noclegi, posiłki domowe itp. Treść ta nie może natomiast zawierać informacji nieprawdziwych np. określenia hotel lub pensjonat jeżeli nie mamy odpowiedniej decyzji wojewody. Jednak ważnym dowodem księgowym może być także rachunek wystawiony całkowicie odręcznie, jeżeli zawiera wymienione wyżej informacje i podpisy wystawcy. VI. Obowiązki kwaterodawców wiejskich wynikające z przepisów sanitarnych Dla pokoi gościnnych, w tym dla gospodarstw agroturystycznych w których wynajmowane są pokoje gościnne, podobnych przepisów dotychczas nie wydano, w związku z czym należy do nich stosować jedynie wymagania wynikające z załącznika nr 7 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. (Dz. U. z 2006 r. Nr 22 poz. 169). Zgodnie z tymi wymaganiami należy zapewnić: łazienkę (węzeł higieniczno-sanitarny) jedną na nie więcej niż 15 osób, wyposażoną w natrysk lub wannę z zabezpieczeniem antypoślizgowym, umywalkę z blatem lub półką i

12 wieszakiem na ręcznik, WC, lustro z górnym lub bocznym oświetleniem, uniwersalne gniazdko elektryczne z osłoną, pojemnik na śmieci (niepalny lub trudnopalny), dozownik do płynnego mydła i ręczniki papierowe, należy także zapewnić zimną i ciepłą woda przez całą dobę (ciepła minimum dwie godziny rano i dwie godziny wieczorem), w wynajmowanych pokojach powierzchnia mieszkalna nie może być mniejsza niż 6 m2 w pokojach 1- i 2-osobowy, a w większych dodatkowo 2 m2 na każdą następną osobę, pokoje powinny być odpowiednio umeblowane łóżko jednoosobowe nie mniejsze niż 80 x 190 cm a dwuosobowe niż120 x 190 cmzaopatrzone w pościel (kołdra lub dwa koce z poszwą, poduszka z poszewką, prześcieradło); przy każdym łóżku należy zapewnić nocny stolik lub półkę, dodatkowo w pokoju stół lub stolik, krzesło lub taboret (1 na osobę, lecz nie mniej niż 2 na pokój) lub ławę, wieszak na odzież oraz półka lub stelaż na rzeczy osobiste, a także kosz na śmieci niepalny lub trudnopalny, jeżeli pokój nie ma własnej łazienki w której taki kosz się znajduje pokoje powinny być oświetlone - minimum jednym punktem świetlnym o mocy 60 W, wyposażone w zasłony okienne zaciemniające należy zapewnić także ogrzewanie w całym obiekcie, chyba że pokoje wynajmowane są jedynie w sezonie letnim Zakres badań lekarskich wymaganych od osób prowadzących działalność w zakresie turystyki, hotelarstwa i gastronomii określają przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384) oraz wydanych na jej podstawie rozporządzeń: Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby (Dz. U. Nr 133 poz. 939). Miedzy innymi osoby zatrudnione w podmiotach świadczących usługi turystyczne i hotelarskie, w zakładach żywienia zbiorowego, zakładach produkujących lub wprowadzających żywność do obrotu, a także w gospodarstwach rolnych, w których produkuje się żywność w celu wprowadzenia do obrotu, w odniesieniu do osób biorących udział w pracach wymagających bezpośredniego kontaktu z nieopakowanymi środkami spożywczymi lub prowadzących takie gospodarstwa nie mogą być nosicielami niektórych chorób zakaźnych i w związku z tym podlegają obowiązkowi badań. VII. Wymagania przeciwpożarowe dla budynków mieszkalnych Budynki w tym budynki mieszkalne i usługowe, inne obiekty budowlane, a także tereny np. takie jak pola biwakowe czy tereny rekreacyjne, określane w przepisach przeciwpożarowych jako

13 "obiekty", powinny być projektowane, użytkowane i utrzymywane w sposób zabezpieczający przed powstaniem pożaru. Szczegółową podstawę dla wymagań w tym zakresie stwarza między innymi Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 80, poz. 563) wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229). Wymagania przeciwpożarowe są zróżnicowane, w zależności od tego, czy w budynku może przebywać więcej niż 50 osób, czy przewiduje się przebywanie w nich ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, a także czy są to hotele, sanatoria, lokale handlowo-usługowe i inne podobne, w których przebywają osoby słabo znające rozkład budynku. Najmniejsze wymagania stawiane są budynkom mieszkalnym jednorodzinnym. VIII. Wymagania budowlane w kwaterach agroturystycznych. Obiekty (budynki mieszkalne i usługowe) w których świadczone są usługi hotelarskie (w tym usługi agroturystyczne) powinny spełniać wymagania wynikające z ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. (tekst jednolity Dz. U. z 2000r Nr 106 poz. 1126). Nie jest to związane z ich statusem przedsiębiorcy, bowiem dotyczy każdego, także osób prywatnych. Spełnienie wymagań jest sprawdzane przy badaniu wniosku o nadanie rodzaju i kategorii hotelom, pensjonatom, kempingom i innym obiektom hotelarskim. Natomiast w odniesieniu do innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, w tym do pokoi gościnnych, spełnienie wymagań może zostać sprawdzone w wyniku kontroli dokonywanej przez wójta lub marszałka województwa (na podstawie ustawy o usługach turystycznych), a także przez organy nadzoru budowlanego. Organ kontrolujący może wówczas wezwać do przedstawienia dokumentów potwierdzających legalność budynku z punktu widzenia prawa budowlanego. Przedstawienia dokumentów tego rodzaju może obecnie wymagać także organ prowadzący ewidencję innych obiektów w których świadczone są usługi hotelarskie. Podstawowym wymaganiem dla każdego obiektu budowlanego jest posiadanie decyzji pozwalającej na budowę lub użytkowanie obiektu. Jeżeli obiekt zmienia przeznaczenie np. z gospodarskiego na usługowy - turystyczny, potrzebna jest decyzja o zmianie sposobu użytkowania obiektu. Decyzje te wydaje się po zatwierdzeniu projektu budowy lub przebudowy obiektu, chyba że do zmiany sposobu użytkowania nie jest potrzebna żadna przebudowa bo obiekt spełnia wymagania rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. Nr 75 poz. 690). W budynkach starszych decyzje tego rodzaju często się już nie zachowały, a uzyskanie nowych nie jest możliwe, bowiem zmieniły się wymagania warunków technicznych. W

14 takim przypadku dopuszcza się zastąpienie tych decyzji opinia o bezpieczeństwie użytkowania budynku wystawiona przez rzeczoznawcę budowlanego. IX. Obowiązek meldunkowy w kwaterach agroturystycznych Obowiązki gości i gospodarzy związane z zameldowaniem na pobyt czasowy reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych I Administracji z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie zgłaszania i przyjmowania danych niezbędnych do zameldowania i wymeldowania oraz prowadzenia ewidencji ludności i ewidencji wydanych i utraconych dowodów osobistych (Dz. U. Nr 236 poz. 1999). Zameldowania takiego dokonuje się ustnie, u gospodarza, przedstawiając dokument stwierdzający tożsamość oraz podając datę przybycia, adres i zamierzony czas trwania pobytu. Osoby zmieniające miejsce pobytu w innym celu niż turystyczno-wypoczynkowy, są obowiązane zameldować się najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia, a jeżeli przybywają do zakładu hotelarskiego - przed upływem 24 godzin od chwili przybycia. Dla wczasowiczów i turystów zasady zameldowania są znacznie ułatwione. Co prawda osoby przybywające do domu wczasowego lub wypoczynkowego, pensjonatu, hotelu, motelu, domu wycieczkowego, pokoju gościnnego, schroniska, campingu lub na strzeżone pole biwakowe albo do innego podobnego zakładu, są obowiązane zameldować się na pobyt czasowy przed upływem 24 godzin od chwili przybycia, jednak osoby przebywające w określonej miejscowości w celach turystyczno-wypoczynkowych poza zakładami określonymi powyżej są zwolnione z obowiązku zameldowania się, jeżeli jej pobyt w tej miejscowości nie przekracza 30 dni. To ostatnie ułatwienie nie dotyczy cudzoziemców, którzy mają obowiązek zameldowania się, także poza zakładem hotelarskim i podobnym, przed upływem 48 godzin od chwili przybycia do określonej miejscowości i nie później niż przed upływem 48 godzin od chwili przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Gospodarz wpisuje do książki zameldowań następujące dane: nazwisko i imię (imiona), imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, adres miejsca pobytu stałego, datę przybycia i zamierzony czas trwania pobytu, oznaczenie dokumentu stwierdzającego tożsamość i potwierdza wpisane dane swoim podpisem. W praktyce kwatery agroturystyczne powinny być traktowane tak jak zakłady hotelarskie i posiadać książki zameldowań do których wpisuje się gości przed upływem 24 godzin od ich przybycia. Jeżeli gospodarz nie posiada takiej książki, bo gmina odmówiła jej wydania, zwolniony jest z obowiązku meldowania gości krajowych, jednak zameldowania cudzoziemców powinien dokonać

15 w urzędzie gminy, zgodnie z 9 powołanego wyżej rozporządzenia. X. Przepisy prawne obowiązujące w agroturystyce nie zawsze są jasne i czasem trudno jest je zinterpretować i odpowiednio dopasować do każdego przypadku. Poniżej przedstawiamy kilka najczęściej zadawanych pytań i przedstawianych problemów: 1. Strych domu mieszkalnego chcemy zaadaptować na mieszkanie wakacyjne dla gości. Jakich to wymaga formalności? Adaptacja pomieszczeń wymaga zapewne wykonania prac budowlanych, a te z kolei, spełnienia wymagań ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, oraz prawa budowlanego. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wymaga, aby zmiana zagospodarowania terenu, w tym wykonanie robót budowlanych lub zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, odbywało się w zakresie dopuszczonym planem miejscowym, a w braku takiego planu - na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania. Zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wykonywanie prac budowlanych wymaga uzyskania pozwolenia na budowę (jeżeli prace budowlane obejmują przebudowę budynku lub jego części) lub w przypadku remontu - zgłoszenia robót budowlanych. Po wykonaniu prac adaptacyjnych należy zgłosić przystąpienie do użytkowania obiektu. Mieszkanie wakacyjne należy do tzw. innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. W związku z tym konieczne jest spełnienie minimalnych wymagań co do wyposażenia, określonych w załączniku nr 7 do rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. Przed rozpoczęciem wynajmowania mieszkanie wakacyjne należy zgłosić do ewidencji "innych" obiektów w których świadczone są usługi hotelarskie, prowadzonej przez wójta, burmistrza lub prezydenta. 2. Rolnik wynajmuje rodzinie na wczasy pokój, za ustalona odpłatnością, i wyraża zgodę na parkowanie samochodu i ustawienie namiotu na terenie gospodarstwa. Jakie powinien zapłacić podatki, i dlaczego? Jeżeli wynajmowany pokój jest jedynym, lub jednym z nie więcej niż 5 pokoi, w budynku mieszkalnym na terenie wiejskim, to dochód z tytułu tego najmu jest wolny od podatku. W przypadku użyczenia miejsca na ustawienie samochodu i namiotu, skoro rolnik nie otrzymuje z tego tytułu zapłaty, nie osiąga przychodu, który miałby opodatkować. Dlatego i z tego tytułu nie opłaca

16 podatku dochodowego. Jeżeli przychody z tytułu wynajmowania pokoju (pokoi) nie przekroczą w skali roku równowartości zł, w związku z czym rolnik nie staje się podatnikiem czynnym i jest zwolniony z podatku od towarów i usług, musi natomiast prowadzić dzienną ewidencję sprzedaży. Z tytułu wynajmowania pokoju wczasowiczom (świadczenia usług hotelarskich rolnik będzie zwolniony z obowiązku opłacania podwyższonej stawki podatku od nieruchomości, jeżeli pokój znajduje się w budynku mieszkalnym, od którego podatek opłacany jest w wysokości właściwej dla powierzchni zajmowanej na cele mieszkalne. 3. Rolnik ustawił nad jeziorem 4 domki turystyczne dwupokojowe. Czy powinien zgłosić działalność gospodarczą i opłacać jakieś podatki? Odpowiedź proszę uzasadnić. Domki turystyczne nie mogą być uznane za część zasobów gospodarstwa rolnego, w związku z czym nie znajdzie w tym przypadku zastosowania art 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a wynajmowanie tych domków będzie działalnością gospodarczą - świadczeniem usług hotelarskich. W związku z tym działalność wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej i spełnienia związanych z tym formalności w zakresie uzyskania numeru REGON, zmiany zgłoszenia NIP, a także ewentualnego zgłoszenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli nie są spełnione warunki pozostawania w KRUS. Osoba prowadząca działalność gospodarczą w powyższym zakresie może wybrać formę opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych: poprzez wybór zasad ogólnych, wymagających prowadzenia książki przychodów i rozchodów, ale dzięki temu umożliwiającą opłacanie podatku od faktycznie osiąganego dochodu, to znaczy przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania, poprzez wybór karty podatkowej, wymagającej opłacania stałej kwoty miesięcznej, uzależnionej m.in. od wielkości miejscowości w której zlokalizowano działalność poprzez wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, w stawce 17% przychodu. Jeżeli przychód roczny nie przekroczy zł, przedsiębiorca jest zwolniony z podatku od towarów i usług. Jednak ma obowiązek, prowadzenia dziennej ewidencji sprzedaży. Ewidencją ta może być także książka przychodów i rozchodów, rejestr przychodów itp. Podatek od nieruchomości będzie opłacany według stawek właściwych dla gruntów i budynków wykorzystywanych do działalności gospodarczej. 4. Czy przyjmowanie wycieczek szkolnych, połączone ze zwiedzaniem gospodarstwa, pokazem prac gospodarskich i posiłkiem dla dzieci powinno zostać zgłoszone i opodatkowane, czy też korzysta ze zwolnień w tym zakresie? Przyjmowanie jednodniowych wycieczek szkolnych nie mieści się w definicji art. 3 ustawy o

17 swobodzie działalności gospodarczej, bowiem dzieci nie są turystami, a jedynie odwiedzającymi jednodniowymi. W związku istotne jest, czy przyjmowanie takich wycieczek ma charakter stały, czy okazjonalny. Jeżeli okazjonalny, to działalność nie wymaga zgłaszania do ewidencji gospodarczej, bowiem nie mieści się w definicji działalności gospodarczej z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Jeżeli stały, to zgłoszenie będzie konieczne. Działalność ta nie korzysta także ze zwolnienia z podatku dochodowego, bowiem nie dochodzi tutaj do wynajmowania pokoi i żywienia osób zamieszkałych w tych pokojach. Właściwe będzie zatem opodatkowanie przychodów z tego rodzaju działalności na zasadach ogólnych. Jeżeli działalność ma charakter okazjonalny, to bez prowadzenia książki przychodów i rozchodów, jeżeli stały, to w oparciu o tą książkę. Przychody z tytułu usług tego rodzaju co do zasady także podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jeżeli nie przekroczą w skali roku równowartości zł, rolnik jest zwolniony z tego podatku. Jednak dla udokumentowania, że przychód nie przekroczył zł, rolnik ma obowiązek, prowadzenia dziennej ewidencji sprzedaży. 5. Rolnik posiada 6 pokoi do wynajęcia w starym i nowym domu mieszkalnym. Jakie powinien spełnić formalności w związku z ich wynajmowaniem? Wynajmowanie przez rolnika pokoi w budynkach w gospodarstwie rolnym nie wymaga zgłoszenia do ewidencji gospodarczej i uzyskiwania statusu przedsiębiorcy. Pokoje powinny zostać zgłoszone do ewidencji obiektów prowadzonej przez wójta jako tzw. inny obiekt, w którym są świadczone usługi hotelarskie. Zgłoszenie powinno objąć m.in. liczbę miejsc noclegowych oraz stały lub sezonowy charakter działalności. Ze względu na liczbę wynajmowanych pokoi nie jest możliwe zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych, w związku z czym podatek powinien być opłacany w jednaj z poniższych form: poprzez wybór zasad ogólnych, poprzez wybór karty podatkowej, w przypadku osiągania przychodów z najmu nie większych niż 4000 euro rocznie także poprzez wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, w stawce 8,5% przychodu. Jeżeli przychody nie przekroczą w skali roku równowartości zł, rolnik, jest zwolniony z opłacania podatku od towarów i usług. Dla udokumentowania, że przychód nie przekroczył zł, rolnik ma obowiązek, prowadzenia dziennej ewidencji sprzedaży. Źródło: