PODRĘCZNIKI I INNE MATERIAŁY DYDAKTYCZNE. SRODKI DYDAKTYCZNE - materiał do e-leerningu

Transkrypt

1 PODRĘCZNIKI I INNE MATERIAŁY DYDAKTYCZNE. SRODKI DYDAKTYCZNE - materiał d e-leerningu Z własneg dświadczenia wiem, ile skuteczniejsza staje się nauka, gdy znajdują się pd ręką dpwiednie narzędzia" Gate "Odpwiednie narzędzia", t zgdnie z pwyższym cytatem i pinią dświadczneg nauczyciela wszystkie przedmity, przyrządy i urządzenia przydatne w prcesie dydaktycznym, a więc szerk pjęte śrdki dydaktyczne. Śrdki dydaktyczne t - zgdnie z definicją pdaną w "Nwym Słwniku Pedaggicznym" W. Oknia - przedmity materialne umżliwiające usprawnienie prcesu nauczania - uczenia się i uzyskania ptymalnych siągnięć szklnych. Ich znaczenie dnsi się d takiej rganizacji prcesu nauczania i uczenia się, który będzie gwarantwał jak najlepsze wypsażenie w kmpetencje, niezbędne na danym etapie edukacyjnym. Materiały dydaktyczne w dydaktyce definiwane są również jak nśniki infrmacji wraz z zarejestrwanymi na nich kmunikatami. Przykładem mgą być: przeźrcza, fligramy, fazgramy, nagrania audi i vide, filmy raz prgramy kmputerwe, których dtwarzanie wymaga kreślneg techniczneg śrdka. (Gźlińska E., Szlsek F.: Pdręczny słwnik nauczyciela kształcenia zawdweg. Ośrdek Kształcenia i Dsknalenia Kadr, Radm 1997) Craz częściej stsuje się także pjęcie budwy dydaktycznej przedmitu. Przez budwę" rzumieć należy wszelkie śrdki i materiały dydaktyczne uczestniczące w prcesie nauczania uczenia się, stanwiące elementy struktury treści daneg przedmitu, zesplne związkiem pdrzędnści z celami, treścią, metdą i frmą rganizacyjną, dpwiedni rangwane pd względem metdycznym, które pełniąc kreślne funkcje dydaktyczne ułatwiają ucznim przyswjenie i rzumienie wiadmści raz ich wzajemnych związków, a także umiejętnści i nawyków w spsób aktywny, racjnalny, świadmy, częściw bądź całkwicie samdzielny, twórczy i trwały". Pdstawwe funkcje materiałów dydaktycznych: upglądwienie prcesu kształcenia, tj. rzszerzeniu frmy zasięgu kntaktów ucząceg się z rzeczywistścią, ułatwienie prcesów myślwych, pmc w wyknywaniu przez uczniów ćwiczeń i zdbywaniu sprawnści praktyczneg działania raz ekspnwanie materiałów wywłujących przeżycia uczniów. 1

2 Kategrie śrdków dydaktycznych wytypwane przez Wincenteg Oknia: Pierwszą z nich są śrdki prste, d których należą: śrdki słwne (pdręczniki, teksty drukwane) prste śrdki wzrkwe (mdele, autentyczne wzry przedmitów, reprdukcje brazów, mapy) Drugą z kategrii są śrdki złżne wykrzystujące rzwój techniki, nwinek, urządzeń i sprzętu przekazująceg infrmacje. Mżna tu zaliczyć: mechaniczne śrdki wzrkwe (aparaty ftgraficzne, mikrskpy, scylskpy, teleskpy czyli urządzenia przekazujące brazy) śrdki słuchwe (gramfny, radia np. CB kntakt ze światem, nauczanie na dległść, magnetfn) raz śrdki wynikające z płączenia wzrku ze słuchem (są t urządzenia takie jak telewizr, vide lub dbrze wypsażny kmputer) Ostatnią pzycją w tym pdziale są śrdki autmatyzujące uczenie się (tutaj wymienić mżna labratria z wyszczególninych dziedzin nauki, maszyny dydaktyczne, raz kmputery) Pdział dknany przez W. Oknia jest ułżny jakby hierarchicznie. Od śrdków prstych takich jak pdręczniki d złżnych (kmputery, labratria). Pprzez zastswanie śrdków złżnych zmniejsza się nakład pracy nauczyciela i ucznia. Wiele rzeczy mżna zbrazwać, przy czym prusza się wybraźnią wychwanka np.: mżemy na kmputerze pkazać uczniwi pwstawanie cząsteczki DNA, c pprzez zwykłe mówienie był by wręcz niemżliwe. Zajęcia prwadzne przy zastswaniu ptymalneg zestawu i układu śrdków dydaktycznych kreśla się jak zajęcia budwane. Zakłada się, że zastswanie dpwiedni dbranych śrdków stwarzać ma w czasie zajęć dydaktyczn-wychwawczych takie sytuacje, które będą sprzyjać ucznim w rzpznawaniu, akceptwaniu i przeżywaniu kreślnych wartści, w rzwijaniu ich aktywnści w trakcie zdbywania wiedzy i kształceniu umiejętnści. Pytania pmagające w dbrze materiałów: Zawartść merytryczna Czy zawartść dpwiada prfilwi twich uczniów, współgra z ich wiekiem, pzimem i zaintereswaniami? Czy jest dpwiedni skrdynwana z metdą nauczania, którą stsujesz i wyznacznymi celami? Czy materiał jest pracwany rzetelnie w płaszczyźnie językwej i faktgraficznej, i czy jest n aktualny? 2

3 Pzim Czy pzim materiałów jest dpwiedni dla dcelwej grupy uczniów? Czy prpnwane ćwiczenia mżna zmdyfikwać tak, aby mgły służyć ucznim słabszym i bardziej zaawanswanym? Czy plecenia i wskazówki są napisane zrzumiałym językiem? Metdlgia Czy materiały są zgdne ze stswaną przez ciebie metdlgią? Czy materiał zawiera wskazówki dtyczące strategii uczenia się i uczy ucznia jak się uczyć? Materiał przyjazny dla użytkwnika Czy układ graficzny jest przejrzysty i łatwy w użyciu? W przypadku materiałów dstępnych nline lub dpwiednich prgramów kmputerwych: czy są ne łatwe w bsłudze, a ich treść wystarczając zrzumiała; czy dstarczają ne uczniwi infrmacji zwrtnej na temat jeg pstępów w nauce? Kwestie techniczne Jakie pmce naukwe i ddatkwy sprzęt techniczny jest ptrzebny? Czy są ne dstępne w twim miejscu pracy? Jakie t pciąga za sbą kszty bieżące (np. licencja na prgramwanie)? Sala - klasa szklna, która jest wypsażna w śrdki i materiały dydaktyczne raz urządzenia umżliwiające ptymalnie efektywne rganizwanie prcesów edukacyjnych, kształtwanie umiejętnści i pstaw t pracwnia. W zależnści d teg kmu i czemu służą, d swych pdstawwych funkcji i spsbów wykrzystania, mżna wyróżnić następujące ich rdzaje: pracwnie - klasy edukacji wczesnszklnej. Cechą wyróżniającą ten rdzaj pracwni jest przystswanie ich d nauczania większści przedmitów. Stsunkw bgaty zbiór śrdków, materiałów i urządzeń wymaga takieg ich rzmieszczenia, aby były łatw dstępne w sytuacjach, gdy mają być wykrzystane, a równcześnie nie utrudniały prcesów edukacyjnych w innym czasie; pracwnie przedmitwe, w których prwadzne są zajęcia w zasadzie z jedneg przedmitu z ciągiem klas daneg typu szkły. Birąc pd uwagę dużą różnrdnść przedmitów i ich specyficzne właściwści mżna wyróżnić grupy pracwni przedmitów humanistycznych /jęz. plskieg, bceg, histrii/, przyrdniczych /bilgii, gegrafii, fizyki, chemii /, matematyki, przedmitów artystycznych /muzyki, plastyki/, technicznych, zawdwych /pracwnie w szkłach zawdwych/. Bywa i tak, że w jednej pracwni łączy się prwadzenie zajęć z dwóch przedmitów. pracwnie stanwiące miejsce realizacji specjalnych, specyficznych lub usługwych funkcji w prcesach edukacyjnych. Należą d nich pracwnie kmputerwe i labratria językwe, bibliteki, czytelnie - mediateki, gabinety terapeutyczne, pracwnie ftgraficzne, pligraficzne, audiwizualne, szklne studi radiw-telewizyjne. Każda z tych pracwni ma częst właściwe tylk sbie wypsażenie i urządzenia. Pracwnie i gabinety są w nwczesnej szkle pdstawwymi składnikami jej infrastruktury edukacyjnej. 3

4 Interesująca jest histria pwstawania pracwni przedmitwych i labratriów. Kncepcje mówiące zasadnści ich rganizwania pchdzą już z XVII wieku, dpier jednak pczątek XX wieku t czas realizacji tych idei. Różne kierunki wychwania raz wprwadzenie pjęcia szkły aktywnej, wiązały się z krytyką dtychczasweg klaswlekcyjneg systemu. Przede wszystkim zarzucan mu uniemżliwianie uczenia się przez działanie. Pdkreślan, iż uczniwie zgrmadzeni w klasie mają pznawać świat i taczającą ich rzeczywistść, gdy faktycznie są d nich izlwani. Remedium upatrywan więc w rganizacji pracwni przedmitwych. Jak jedna z pierwszych, wprwadza je szkła w Daltn w 1915 r. Sale szklne zamienin na labratria pedaggiczne", które stały się miejscem indywidualnej pracy uczniów. Taką rganizację zarówn szkły, jak i pracy w niej, nazwan systemem daltńskim. Ma n w latach późniejszych wielu naśladwców. W Plsce zaistnieje n m.in. d 1923 r. w Łdzi, w miejskiej szkle pracy", gdzie realizwan ideę rganizwania pracwni d nauki pszczególnych przedmitów. W 1925 r. ukazał się pradnik wspmagający pwstawanie szklnych pracwni przyrdniczych, w 1927 r. wprwadzn ten system w seminarium żeńskim w Chełmie, a w Liceum Krzemienieckim w 1929 r. pwstają pracwnie: języka plskieg, języków nwżytnych, matematyki, bilgii, chemii, fizyki, rbót dla dziewcząt, a także wspólna pracwnia dla histrii, gegrafii i pedaggiki. O zdecydwanym wzrście pracwni w szkłach mżemy mówić jednak w drugiej płwie XX wieku, gdy w latach 60-tych ich liczba u nas wzrasta trzykrtnie. Zakładan, że rganizwane są ne wtedy dla wszystkich przedmitów występujących w planie nauczania. Zauważa się jednak szczególnie intensywny wzrst liczby pracwni w zakresie jęz. plskieg, jęz. bcych, histrii, matematyki raz przedmitów technicznych, a także nauczania pczątkweg. Dla ich ptrzeb przystswuje się klasy szklne d nwych zadań. Pracwnie przedmitwe i gabinety prjektwał m.in. W. Spaswski, realizując kncepcję "szkły pracy twórczej". Obecnie, pracwnie przedmitwe i gabinety spełniają b. ważne funkcje, głównie pznawcz-kształcące i emcjnaln-mtywacyjne. Pdkreślić należy, że funkcje te realizwane są za pśrednictwem śrdków edukacyjnych grmadznych w w/w pracwniach. Strny www zawierające m.in. materiały dydaktyczne Strna Ministerstwa Edukacji Nardwej. Zawiera dane strukturze MEN, ustawach i rzprządzeniach dtyczących edukacji, materiałach dydaktycznych dla nauczycieli i - przede wszystkim - aktualnściach dtyczących światy. Mżna nawet napisać d ministra. lub "Edukacja w Plskim Internecie". Prtal /dla uczniów, nauczycieli i rdziców/, przez który mżna trafić na strny edukacyjne ułżne wg przedmitów szklnych. Oprócz teg linki d strny MEN i kuratriów światy, darmwe prgramy i różnrakie knkursy. Wielka Internetwa Encyklpedia Multimedialna WIEM bejmuje: 72 tys. haseł, 3717 zdjęć, 885 rysunków i map, 180 minut muzyki, 20 minut filmów archiwalnych, 28 4

5 minut animacji edukacyjnych, 2 miliny linków hipertekstwych. Stanwi niecenine źródł infrmacji naukwej. Prtal edukacyjny. Zawiera ciekawe artykuły, aktualnści światwe, katalg strn www, frum dyskusyjne, przykładwe knspekty, ferty pracy, d ściągnięcia prgramy kmputerwe przydatne w szkle. Prtal edukacyjny. Infrmacje z instytucji światwych, pstanwienia CKE, dsknalenie zawdwe, materiały dydaktyczne, frum dyskusyjne. Aktualnści światwe, duż materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, katalg strn WWW, prady, frum dyskusyjne. Serwis edukacyjny "Kmputer w Szkle" pracwany przez Ośrdek Edukacji Infrmatycznej i Zastswań Kmputerów zawiera przykłady zastswań kmputera w nauczaniu pszczególnych przedmitów. Na strnie mżna uzyskać infrmację tym czy dany śrdek dydaktyczny reklamwany przez prducenta jest zalecany d użytku szklneg (czasami prducent wyraźnie tym pisze, wprwadzając w błąd ptencjalnych użytkwników). Literatura przedmitu: Media a edukacja. / red. W. Strykwski, Pznań, 2000 I. Sitk : Teretyczn-metdlgiczne pdstawy eksplracji technicznych śrdków wychwania. Słupsk, 1993 J. Skrzypczak : Knstruwanie i cena pdręczników. Pznań, 1996 Śrdki kształcenia i infrastruktura szkły. / prac. W. Strykwski [i in.] Pznań, 1990 W. Skrzydlewski : Technlgia kształcenia, przetwarzanie infrmacji, kmunikwanie: zarys kncepcji śrdków dydaktycznych. Pznań,