Kapitał to nie wszystko rozmowa z Peterem Jungenem, guru przedsiębiorczości. nr1/011. MCI.BioVentures: Stawiając na biotechnologię

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Kapitał to nie wszystko rozmowa z Peterem Jungenem, guru przedsiębiorczości. nr1/011. MCI.BioVentures: Stawiając na biotechnologię"

Transkrypt

1 Magazyn dystrybuowany jest bezpłatnie nr1/011 MCI.BioVentures: Stawiając na biotechnologię Jak fundusze venture capital budują wartość spółek? Integer.pl: Receptą na sukces jest wiarygodność ISSN187-1 Kapitał to nie wszystko rozmowa z Peterem Jungenem, guru przedsiębiorczości Wydawnictwo współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

2

3 Drodzy Czytelnicy! Rok 2010 już za nami. Bez wątpienia przyniósł on wiele ważnych momentów dla polskiej gospodarki, w tym także dla rodzimego rynku kapitałowego. Wielkie prywatyzacje, długo oczekiwany debiut giełdowy GPW, pierwsze urodziny rynku Catalyst to tylko niektóre z istotnych wydarzeń, jakie przyniósł miniony rok. Był to także pierwszy rok funkcjonowania projektu Łowcy Biznesu, stworzonego w celu kojarzenia innowacyjnych przedsiębiorców, poszukujących kapitału na rozwój, z inwestorami gotowymi sfinansować najbardziej perspektywiczne przedsięwzięcia. Dla twórców projektu rok 2010 był okresem wzmożonej pracy nad budową silnych, solidnych fundamentów sieci, ale także czasem intensywnej promocji inwestycji venture capital oraz działań edukacyjnych skierowanych do rodzimych przedsiębiorców i inwestorów. Zakończenie pierwszego okresu funkcjonowania Łowców Biznesu zwieńczone zostało I Kongresem Inwestorów i Przedsiębiorców międzynarodową konferencją biznesową oraz interdyscyplinarną konferencją prawniczą, których tematyką były największe wyzwania, przed którymi stoją w dzisiejszych czasach przedsiębiorcy sektora MSP. Relację z konferencji znajdą Państwo w dziale Wydarzenia. Agnieszka Raczewska Secus Wsparcie Biznesu W I Kongresie Inwestorów i Przedsiębiorców udział wzięło liczne grono wybitnych specjalistów, zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Uczestnicy konferencji mieli okazję wysłuchać m.in. Petera Jungena współzałożyciela i pierwszego prezydenta European Business Angels Network, wybitnego przedsiębiorcy oraz aktywnego Anioła Biznesu. Dla Czytelników Investment Tribune przygotowaliśmy niezwykle ciekawy wywiad, którego udzielił nam na wyłączność Peter Jungen. Przedsiębiorcy posiadający innowacyjny pomysł na biznes i działający w perspektywicznych, dynamicznie rozwijających się branżach, mają duże szanse na pozyskanie inwestora nie tylko w postaci Anioła Biznesu, ale także inwestora instytucjonalnego, jakim są fundusze venture capital. O inwestycjach w innowacyjne projekty z branży biotechnologii redakcja Investment Tribune rozmawiała z Grzegorzem Gromadą, Prezesem Zarządu MCI.BioVentures sp. z o.o. pierwszego w Polsce funduszu biotechnologicznego. Aktywni inwestorzy venture capital dają przedsiębiorstwu nie tylko niezbędne środki finansowe, ale także kapitał menedżerski w postaci wiedzy, doświadczenia biznesowego, cennych kontaktów w branży. Jak naprawdę wygląda proces budowania wartości spółki przez inwestora w postaci funduszu? O tym przeczytają Państwo w artykule dr. Marka Panfila pt. Budowanie wartości młodych innowacyjnych spółek przez fundusze venture capital. W bieżącym numerze Investment Tribune nie zabraknie także prawdziwych historii przedsiębiorców firm znajdujących się na różnych etapach rozwoju, które jednak łączy pewna wspólna cecha innowacyjność. Zapraszamy do lektury! 1

4 Wydarzenia Przedsiębiorstwa sektora MSP solą polskiej gospodarki 4 I Kongres Inwestorów i Przedsiębiorców BBAA Networking Dinner and Winter Workshop Londyn, stycznia 2011 Akademia Łowców Biznesu warsztaty dla przedsiębiorców 7 Luty 2011 Katowice i Kraków, Marzec 2011 Poznań Forum Inwestorów EVCA Genewa, 9 10 marca 2011 Międzynarodowe Targi Innowacji INTARG 7 Katowice, kwietnia 2011 Przedsiębiorstwa sektora MSP solą polskiej gospodarki I Kongres Inwestorów i Przedsiębiorców str. 4 Zdaniem eksperta Kapitał to nie wszystko co może dać młodemu przedsiębiorcy Anioł Biznesu? 8 Wywiad z Peterem Jungenem Inkubatory technologiczne wspierają innowacyjne start-upy 12 Receptą na sukces jest wiarygodność str. 38 Wierzymy, że wiedza i własność intelektualna tworzą wartość 14 Rozmowa z Thierrym Beaujardem Prezesem Media-Deals Innowacyjna gospodarka Gorąco na rynku energii solarnej 16 Enterprise Europe Network łączy przedsiębiorców 19 Stawiając na biotechnologię 20 Wywiad z Grzegorzem Gromadą Prezesem Zarządu MCI. BioVentures Sp. z o.o.

5 Polski akcent w Illinois Institute of Technology str. 22 Giełda Polski akcent w Illinois Institute of Technology 22 Rok wzrostów i debiutów na polskich rynkach 24 Nowy rok, nowa strategia, nowe możliwości inwestycyjne! 26 Rozmowa z Grzegorzem Pędrasem, Prezesem Zarządu Secus Asset Management SA Venture capital Nie taki fundusz straszny Fakty i mity dotyczące współpracy z inwestorem venture capital Budowanie wartości młodych innowacyjnych spółek przez fundusze venture capital 32 Case study Profis@Work, czyli profesjonaliści w pracy 36 Formuła 1: Może by tak nie zawsze w TV... str. 54 Receptą na sukces jest wiarygodność 38 Rozmowa z Rafałem Brzoską Prezesem Zarządu Integer.pl SA założycielem i współwłaścicielem spółek z Grupy Integer.pl Teleinformatyka w ochronie zdrowia 42 Wydawca: Redakcja: Nakład: Red. naczelny: Skład i druk: SECUS WSPARCIE BIZNESU Sp. z o.o. ul. Paderewskiego 32 c, Katowice tel , fax lowcybiznesu@secus.pl egzemplarzy Agnieszka Raczewska Centrum Usług Drukarskich Henryk Miler ul. Szymały 11, Ruda Śląska Finanse Alternatywne sposoby finansowania 44 Kredyt, leasing i faktoring rozwiązania finansowe dla przedsiębiorstw sektora MSP 46 Prawo Jakimi środkami bronić swojego wyłącznego prawa do wynalazku? 48 Umowa inwestycyjna podstawa inwestycji i współpracy przedsiębiorcy z inwestorem 50 Strategie Organizacja ucząca się 52 W wolnej chwili Formuła 1: Może by tak nie zawsze w TV... 54

6 Przedsiębiorstwa sektora MSP solą polskiej gospodarki I Kongres Inwestorów i Przedsiębiorców W dniach 2 3 grudnia 2010 roku w Warszawie na Uczelni Łazarskiego odbył się I Kongres Inwestorów i Przedsiębiorców poświęcony wyzwaniom, przed którymi stoją współczesne przedsiębiorstwa, czyli problemom pozyskiwania finansowania na rozwój działalności oraz przełamywania kryzysu niewypłacalności. Obrady kongresu odbywały się w ramach dwóch równoległych spotkań: I Konferencji Łowców Biznesu, zorganizowanej przez Secus Wsparcie Biznesu, a także II Konferencji INSO Ekonomia i prawo upadłości przedsiębiorstw, przygotowanej przez Instytut Allerhanda. PATRONAT MEDIALNY Olga Yanusik Secus Wsparcie Biznesu 4 Przybyłych gości w murach Uczelni Łazarskiego przywitała Rektor, prof. Daria Nałęcz, która wyraziła nadzieję, że wspólna dyskusja przedstawicieli środowisk akademickiego, politycznego, prawniczego i biznesowego zaowocuje rozwojem współpracy w obszarze kształcenia studentów. Małe i średnie przedsiębiorstwa decydują o krajobrazie polskiej gospodarki i są solą tej ziemi, dlatego muszą być istotnym elementem edukacji powiedziała. Założenia części kongresu zadedykowanej zagadnieniom finansowania rozwoju małych podmiotów gospodarczych przedstawił Prezes Secus Wsparcie Biznesu, Grzegorz Pędras. Konferencja Łowców Biznesu została poświęcona problematyce sektora MSP, barierom ograniczającym jego wzrost, szansom i zagrożeniom, jakie stoją przed małymi i średnimi przedsiębiorstwami powiedział. Prezes zauważył, że liderzy europejskiej gospodarki są świadomi roli sektora MSP. Podejmują oni szereg inicjatyw mających na celu ułatwianie dostępu do finansowania, pracują nad poprawą jego konkurencyjności w skali globalnej. Przykładem takich działań jest m.in. program realizowany przez spółkę SWB, której misją jest kojarzenie inwestorów i przedsiębiorców oraz popularyzowanie w Polsce wiedzy nt. inwestycji venture capital dodał. Na problemy polskich przedsiębiorstw z nieco odleglejszej perspektywy spoglądał Peter Jungen, były prezydent i założyciel Europejskiej Sieci Aniołów Biznesu (EBAN). Rząd bardziej potrzebuje przedsiębiorców, aniżeli przedsiębiorcy potrzebują rządu, ponieważ ci drudzy są w stanie

7 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili rozwiązać problemy, których rozwiązać nie potrafią politycy. To jest kluczowe przesłanie przedsiębiorczości powiedział. Fundusze venture capital i Aniołowie Biznesu Pierwszy panel Konferencji Łowców Biznesu poświęcony został zagadnieniom inwestycji venture capital, działalności Aniołów Biznesu oraz ich roli w finansowaniu innowacyjnych projektów. W dyskusji udział wzięli: Jacek Błoński Wiceprezydent European Business Angels Network (EBAN), Arne-G. Hostrup Dyrektor Zarządzający Netzwerk Nordbayern GmbH (Niemcy), Thierry Baujard Prezes Media-Deals, (Francja/Niemcy), Barbara Nowakowska Dyrektor Zarządzający Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych, Robert Bieleń Wiceprezes Zarządu Secus Wsparcie Biznesu Sp. z o.o. oraz Przemysław Jura Przewodniczący Zgromadzenia Fundatorów Fundacji Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych. Moderatorem sesji był dr Marek Panfil z Katedry Zarządzania Wartością SGH. W tematykę związaną z działalnością Aniołów Biznesu wprowadził uczestników konferencji Robert Bieleń. Żeby dobrze zrozumieć inwestycje venture capital i zdać sobie sprawę na jakim etapie znajduje się rynek Aniołów Biznesu w Polsce musimy ocenić potencjał dwóch stron transakcji: popyt inwestorów finansujących rozwój MSP i podaż czy mamy w Polsce innowacyjnych przedsiębiorców i ciekawe pomysły mówił Wiceprezes SWB. W swoim wystąpieniu podkreślił, iż rynek inwestycji venture capital w Polsce jest jeszcze bardzo młody. Uważam jednak, iż w rynku tym tkwi ogromny potencjał przekonywał Robert Bieleń. Zwrócił także uwagę na kwestie związane z drugą stroną inwestycji, czyli przedsiębiorcami. W Polsce przedsiębiorczość jest bardzo dobrze rozwinięta, a Polacy mają chęć do zakładania własnego biznesu. Jednak pomimo oceanu firm i ludzi myślących o założeniu własnego biznesu nie mamy nawet morza dobrych projektów dodał. Aniołowie Biznesu to inwestorzy nieformalni i bardzo trudno jest zdobyć informacje na temat ich działalności inwestycyjnej. Szansą na chociażby częściowe poznanie specyfiki rynku Business Angels jest działalność prowadzona przez European Business Angels Network (EBAN). W trakcie I Konferencji Łowców Biznesu Jacek Błoński, Wiceprezydent EBAN przybliżył uczestnikom działalność tej organizacji. Dzięki statystykom rynku, rejestrowanym przez EBAN, mamy chociaż częściową wiedzę na temat aktywności europejskich Aniołów Biznesu, zrzeszonych w sieciach. Liczba takich organizacji w Europie systematycznie wzrasta. W planach jest także utworzenie krajowej federacji sieci BA w Polsce powiedział Jacek Błoński. Będzie to miało bez wątpienia pozytywny wpływ na rozwój rodzimego rynku Aniołów Biznesu. Międzynarodowy charakter konferencji podkreślony został wystąpieniami przedstawicieli zagranicznych sieci Business Angels. Arne-G. Hostrup przedstawił słuchaczom niemiecki rynek venture capital, doświadczeniami z rynku francuskiego podzielił się natomiast Thierry Baujard, szef platformy inwestycyjnej Media Deals, w ramach której dokonywane są inwestycje w spółki z sektora mediów. Panel poświęcony inwestycjom venture capital zakończyła Barbara Nowakowska. W trakcie jej wystąpienia padły bardzo ważne słowa, skierowane do młodych przedsiębiorców. Przedstawicielka środowiska inwestorów zachęcała młodych ludzi, w tym przede wszystkim studentów, aby nawiązywali szerokie kontakty ze swoimi rówieśnikami, kształcącymi się i specjalizującymi w różnorodnych dziedzinach. Młodym inżynierom, naukowcom posiadającym innowacyjny pomysł, często brakuje podstawowej wiedzy z zakresu prowadzenia biznesu i finansów, dlatego też tak ważne są kontakty i współpraca osób reprezentujących różne dziedziny i uzupełniających się nawzajem wiedzą oraz kompetencjami. Doświadczenia spółek i inwestorów Panel Doświadczenia spółek i inwestorów miał na celu przedstawienie doświadczeń przedsiębiorców, którzy rozwinęli swój biznes dzięki współpracy z inwestorem kapitałowym oraz inwestorów działających na rynku venture capital. W dyskusji udział wzięli: Marcin Macieszczak Wspólnik Kancelarii GESSEL, Peter Jungen współzałożyciel i były Prezydent EBAN, Piotr Kulesza Dyrektor Inwestycyjny Enterprise Investors, Grzegorz Gromada Prezes MCI. BioVentures, Arkadiusz Patryas Wiceprezes Zarządu i3d sp. z o.o., dr Antoni Kostka Kostka&Paszkowski SKA oraz Artur Chabowski Acadia S.K.A. Panel moderował Krzysztof Rytel Dyrektor Departamentu Bankowości Inwestycyjnej Secus Asset Management S.A. Uczestnicy konferencji mieli okazję poznać m.in. przedstawiciela funduszu, specjalizującego się w inwestycjach w najbardziej atrakcyjne spółki z branży biotechnologicznej i medycznej.

8 Grzegorz Gromada przedstawił słuchaczom profil funduszu MCI. BioVentures, który został powołany w 2007 roku na okres 10 lat, a jego wartość początkowa wyniosła 20 mln zł. Zarządzający funduszem poszukują atrakcyjnych przedsiębiorstw działających w biotechnologii i medycynie, które są w stanie przynieść inwestorowi roczną stopę zwrotu na poziomie przekraczającym 35 proc. rocznie. Swój głos w panelu mieli także przedsiębiorcy. O doświadczeniach firmy poszukującej kapitału na rozwój opowiedział uczestnikom konferencji Arkadiusz Patryas, zarządzający innowacyjną spółką i3d. Młodzi przedsiębiorcy poszukiwali różnorodnych źródeł finansowania swojego biznesu. Po części były to środki unijne, ale nie wszystkie projekty udało się sfinansować za ich pomocą mówił Arkadiusz Patryas. Z kredytem bankowym było jeszcze trudniej. Założyciele spółki postanowili więc poszukać inwestora kapitałowego. Po przebyciu niełatwego procesu inwestycyjnego udało się pozyskać kapitał od funduszu venture capital. Obecnie i3d to już grupa kilku, dynamicznie rozwijających się spółek, tworząca innowacyjne rozwiązania dla takich światowych gigantów, jak Boeing czy BP. Parki technologiczne inkubatorami innowacyjnych przedsięwzięć Trzeci panel Konferencji Łowców Biznesu zgromadził ekspertów w dziedzinie parków technologicznych oraz wspierania innowacyjnych przedsięwzięć. W spotkaniu udział wzięli: Jarosław Papis Naczelnik Departamentu Funduszy Europejskich Ministerstwa Gospodarki, dr Bronisława Kowalak ekspert ds. parków przemysłowych i technologicznych, Bogusława Cimoszko-Skowrońska Członek Komitetu ds. Finansowania MSP i Innowacji PSIK, Robert Zarzycki Prezes Zarządu Górnośląskiej Agencji Przekształceń Przedsiębiorstw oraz Łukasz Sztern członek Zespołu Innowacji i Technologii PARP. Moderatorem panelu był Roman Trzaskalik Prezes Zarządu Stowarzyszenia Krajowego Forum Parków Przemysłowych i Parków Technologicznych. Uczestnicy spotkania dyskutowali na temat znaczenia parków technologicznych dla biznesu oraz świata nauki. Parki technologiczne powinny być miejscem przepływu wiedzy z nauki do biznesu powiedziała dr Bronisława Kowalak. W jaki sposób cel ten powinien być realizowany w rzeczywistości? Przede wszystkim parki powinny bardzo blisko współpracować z uczelniami po to, aby dać szansę potencjalnym przedsiębiorcom, którzy są w tym momencie pracownikami uczelni bądź studentami i mają pewien pomysł na nową technologię lub produkt, a brakuje im doświadczenia mówiła Bronisława Kowalak. O problemach we współpracy środowiska naukowego ze światem biznesu mówiła w trakcie konferencji Bogusława Cimoszko- Skowrońska. Z mojego doświadczenia wynika, że świat nauki w Polsce jest jeszcze bardzo oddalony od świata biznesu. Naukowcy bardzo często chcą pracować sami, we własnym środowisku i niechętnie włączają do tej pracy i swoich przedsięwzięć profesjonalny biznes. Skąd wynikają obawy i niechęć do współpracy? Jest to niekiedy duża doza braku zaufania i rolą parku powinno być właśnie budowanie zaufania pomiędzy tymi dwoma środowiskami przekonywała Bogusława Cimoszko-Skowrońska. Aby zrealizować ten cel potrzebne jest tworzenie pewnego typu standardów i infrastruktury prawnej, które dawałyby komfort i poczucie bezpieczeństwa obu stronom. Mechanizmy stymulowania rozwoju MSP Konferencja zakończyła się dyskusją na temat mechanizmów stymulowania rozwoju MSP. W debacie udział wzięli: Grzegorz Gromada (moderator) Prezes Stowarzyszenia Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce, Krzysztof Rytel Wiceprezes Secus Wsparcie Biznesu, Peter Jungen były Prezydent i współzałożyciel EBAN, prof. Marek Wierzbowski oraz Piotr Ćwik Dyrektor Inwestycyjny KFK. Grzegorz Gromada zwrócił uwagę słuchaczy na znaczenie sektora MSP w polskiej gospodarce, podkreślając potrzebę wspierania rozwoju mniejszych podmiotów dla przyspieszenia wzrostu gospodarczego kraju. Natomiast zdaniem Petera Jungena przedsiębiorców należy pozostawić w spokoju, unikając tworzenia kolejnych przepisów prawa. Temat stymulowania rozwoju MSP poprzez tworzenie odpowiednich mechanizmów prawnych poruszył także prof. M. Wierzbowski. Zdaniem profesora panuje powszechne przekonanie, że prawo w gruncie rzeczy nie stymuluje rozwoju przedsiębiorstw, często stanowi wręcz przeszkodę. Dyskusję rodzi natomiast problem tego co przeszkadza i jak należałoby poprawić sytuację. Największym problemem Polski, według profesora Wierzbowskiego, jest brak centrum koordynacyjnego administracji, które normowałoby działania organów państwowych w taki sposób, aby realizowane przez nie cele były spójne i przyczyniały się do rozwoju gospodarki jako całości. 6

9 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili BBAA Networking Dinner and Winter Workshop 2011 Londyn, stycznia 2011 W dniach stycznia 2011 roku w Londynie Brytyjskie Stowarzyszenie Aniołów Biznesu (BBAA) organizuje warsztaty oraz spotkanie networkingowe pt. The New Dynamics of Early Stage Investing. BBAA jest członkiem Europejskiej Sieci Aniołów Biznesu EBAN, do którego grona należy również Secus Wsparcie Biznesu. Akademia Łowców Biznesu warsztaty dla przedsiębiorców Luty 2011 Katowice i Kraków Marzec 2011 Poznań Spotkanie w jednym miejscu inwestorów prywatnych, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, wiodących przedsiębiorców, polityków, prawników oraz przedstawicieli środowisk akademickich, będzie niebywałą okazją do bliższego przyjrzenia się najnowszym zmianom oraz podejmowanym inicjatywom na rynku inwestycji venture capital oraz działalności Aniołów Biznesu. Więcej informacji oraz program wydarzenia można znaleźć na stronie internetowej ( Forum Inwestorów EVCA 2011 Genewa, 9 10 marca 2011 Forum w Genewie jest miejscem dorocznych spotkań ponad 200 inwestorów branży private equity, którzy dysponują łącznie kapitałem przekraczającym 300 bln euro. Poza inwestorami członkami Stowarzyszenia EVCA (European Private Equity & Venture Capital Association), uczestnikami wydarzenia będą również inwestorzy instytucjonalni, działający na rynku międzynarodowym. Tegoroczne Forum będzie skoncentrowane wokół roli prywatnego kapitału własnego jako źródła pobudzania innowacji i budowania wartości w europejskiej gospodarce. Dwudniowa debata na najwyższym szczeblu będzie okazją do bliższego przyjrzenia się globalnym trendom gospodarczym i ich oddziaływaniu na rynek inwestycji venture capital. ( Secus Wsparcie Biznesu ma przyjemność zaprosić przedsiębiorców na kolejne szkolenia, które odbędą się już w pierwszym kwartale 2011 roku w Katowicach, Krakowie oraz Poznaniu. Wydarzenie jest organizowane we współpracy z partnerami merytorycznymi projektu. Szkolenie w Krakowie będzie kontynuacją dotychczasowych spotkań przedsiębiorców z ekspertami skupionymi przy projekcie Łowcy Biznesu. Tematyka będzie dotyczyła inwestycji venture capital jako alternatywnego źródła finansowania innowacyjnych projektów biznesowych, a także zasad funkcjonowania rynku kapitałowego dla MSP NewConnect oraz rynku obligacji Catalyst. Wydarzenia w Katowicach i Poznaniu będą stanowiły już drugą odsłonę spotkań z przedsiębiorcami. Szkolenia będą miały tym razem charakter interaktywnych warsztatów, podczas których będzie można zapoznać się z możliwościami pozyskiwania kapitału na realizację nowatorskich przedsięwzięć oraz nauczyć, jak przygotować się do kontaktu z inwestorem. ( Międzynarodowe Targi Innowacji Gospodarczych i Naukowych INTARG Katowice, kwietnia 2011 W Katowicach, w dniach kwietnia 2011 roku, odbędą się Międzynarodowe Targi Innowacji Gospodarczych i Naukowych INTARG Katowice Wydarzenie jest kontynuacją pięciu poprzednich edycji o charakterze ogólnopolskim. Oferta skierowana jest do firm oferujących oryginalne produkty i poszukujących partnerów dla dalszego rozwoju, jak również parków technologicznych, agencji rządowych oraz ośrodków badawczo-rozwojowych. Imprezie wystawienniczej będzie towarzyszyć szereg równoległych wydarzeń takich, jak: blok seminaryjny nt. innowacyjności i prawa własności przemysłowej oraz spotkania biznesowe. ( 7

10

11 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili Kapitał to nie wszystko co może dać młodemu przedsiębiorcy Anioł Biznesu? Wywiad z Peterem Jungenem Investment Tribune: Na początku kariery pracował Pan dla STRABAG AG jednego z największych holdingów budowlanych w Europie. Dlaczego, pomimo sukcesu w zarządzaniu tak dużą korporacją, zdecydował się Pan rozpocząć własny biznes? Peter Jungen: Rozpoczęcie własnego biznesu było efektem mojego wieloletniego marzenia zostania przedsiębiorcą. Tylko szukałem możliwości. Taka możliwość pojawiła się w momencie upadku komunizmu i zjednoczenia Niemiec. Kiedy runął mur, Treuhandanstalt Niemiecka Agencja Prywatyzacji wystawiła na sprzedaż 44 tysiące przedsiębiorstw. Największym deficytem w owym czasie w Niemczech był niedobór przedsiębiorców. Pomyślałem, że to jest dobra okazja i zacząłem kupować przedsiębiorstwa od Treuhandanstalt. Wtedy między innymi kupiłem od nich największą firmę budowlaną we Wschodnich Niemczech, która zajmowała się budowaniem dróg. Zrestrukturyzowaliśmy tę firmę tak, że zaczęła ona przynosić zysk, a później ją sprzedaliśmy. Zaczynając od tego czasu idea się stopniowo rozwijała. Potem kupiłem jeszcze kilka firm od Treuhandanstalt. Mając takie doświadczenie pomyślałem, że może warto spróbować wejść w branżę start-upów. Cała idea inwestowania w roli Anioła Biznesu jest koncepcją amerykańską dowiedziałem się o niej właśnie tam. IT: Jak może Pan scharakteryzować profil Peter Jungen Holding? Peter Jungen Holding przede wszystkim dokonuje inwestycji w szeregu firm z branży usługowej i skupia się w ostatnich latach na start-upach z Doliny Krzemowej, okolic Nowego Jorku i Europy. IT: Jest Pan jednocześnie przedsiębiorcą i aktywnym Aniołem Biznesu. Oczywiście zna Pan wielu innych Aniołów. Czy jest powszechne zjawisko, że pomyślni przedsiębiorcy stają się inwestorami aniołami (angel investors)? Czy zjawisko takie, że przedsiębiorcy, którzy odnieśli sukces stają się Aniołami Biznesu jest powszechne? Czy to doświadczenie daje przewagę w dalszym inwestowaniu i ułatwia nawiązywanie współpracy z autorami projektów? Jest to bardziej powszechna praktyka w Stanach Zjednoczonych, że przedsiębiorca staje się Aniołem. Jeżeli taki przedsiębiorca osiągnął sukces w biznesie i go sprzedał, może on albo rozpocząć nowy biznes, albo zostać Aniołem. W Europie ludzie, którzy otworzyli swój biznes zazwyczaj myślą, że powinni zachować go w rodzinie i przekazać dla następnego pokolenia dlatego mamy niedobór materiału na Aniołów w Europie. W Stanach jest o wiele więcej seryjnych przedsiębiorców czyli tych, którzy rozpoczęli swój biznes, pomyślnie go rozwinęli, po czym sprzedali i rozpoczęli nowy. I powtarzają to wiele, wiele razy. Takim ludziom się statystycznie lepiej powodzi niż tym, którzy rozpoczęli biznes tylko raz w życiu. Więc jeżeli stają się oni Aniołami, to wiedzą dokładnie jakie są trudności i bariery rozpoczynania własnego biznesu są oni doskonałymi nauczycielami dla młodych przedsiębiorców. Esencją inwestowania jako Anioł Biznesu jest w pierwszej kolejności transfer doświadczenia i know-how przedsiębiorcy, w drugiej zdobycie kontaktów biznesowych i dopiero w trzeciej kapitał. IT: Jaka jest Pana recepta na zwiększenie liczby Aniołów Biznesu w Europie? Przede wszystkim potrzebujemy więcej przedsiębiorców wtedy będziemy mieli więcej Aniołów Biznesu. Europa Zachodnia posiada w tym momencie najniższy wskaźnik liczby start-upów od połowy lat 90. Zatem nie jesteśmy dobrzy w kreowaniu nowych przedsiębiorców i nowych firm w efekcie mamy mniej Aniołów. W zasadzie Aniołowie są byłymi przedsiębiorcami. W związku z czym, im mniej mamy pomyślnych przedsiębiorców, tym mniej mamy Aniołów. Dlatego głównym zadaniem teraz jest zwiększenie liczby przedsiębiorców. Ale skuteczność oczywiście jest wspomagana przez aktywność Aniołów wszystko jest nawzajem od siebie zależne. IT: Czy uważa Pan, że mała liczba Aniołów w Europie wynika z niesprzyjających uwarunkowań prawnych, czy mentalności społecznej? Uważam, że przyczyny trzeba szukać w mentalności społecznej. Publiczna debata polityczna w UE obraca się wokół błędnych priorytetów koncentruje się na redystrybucji, nie na kreowaniu bogactwa. Nasi liderzy polityczni, nie rozumieją, że nie ma instytucjonalnej alternatywy dla przedsiębiorczości jako środka kreowania innowacyjności i w efekcie dynamizmu gospodarczego. Uważam, że dopóki nie zostanie dokonany zwrot w politycznej i intelektualnej debacie o tym, jak kreowany jest w Europie dynamizm gospodarczy i dochód podstawa finansowa wydatków socjalnych państwa nie będziemy w stanie być naprawdę socjalni.

12 IT: Czy ma Pan ulubiony sektor, w który Pan inwestuje? Tutaj nie chodzi o ulubiony. Inwestycje Aniołów Biznesu są bardzo oportunistyczne. Dlaczego? Inwestuje się raczej w człowieka niż w pomysł. Drugorzędny przedsiębiorca nie jest w stanie nawet z pierwszorzędnego pomysłu zrobić pomyślnego biznesu. Natomiast pierwszorzędny przedsiębiorca jest w stanie z drugorzędnego pomysłu uczynić sukces rynkowy. Dlatego szuka się dobrych ludzi. Anioł ma bardzo szerokie spektrum aktywności. Aczkolwiek w ostatnich latach pojawiły się pewne wzorce inwestycyjne na przykład w branży medycznej czy IT. IT: Polski rynek venture capital jest słabo rozwinięty. Fundusze inwestycyjne preferują projekty, które już zdobyły pozycję rynkową, liczba indywidualnych Aniołów Biznesu jest niewielka. Jak może Pan scharakteryzować rynek venture capital w Niemczech? Czy inwestycje Aniołów mają istotny wpływ na sektor MSP w Niemczech i innowacyjność przemysłu? W zakresie inwestycji w formie venture capital i Aniołów Biznesu Europa Zachodnia (wyłączając Wielką Brytanię) jest niedorozwinięta, łącznie z Niemcami. Po raz pierwszy w historii Europa nie dostarcza przełomowych rozwiązań technologicznych, które dominują sektor ICT. Jest to domena przede wszystkim USA i Indii. Jednym z powodów tego stanu rzeczy jest finansowanie startupów, które składa się z wczesnego finansowania nieformalnego kapitału funduszy venture capital i Aniołów Biznesu, a także kapitału na rozwój formalnego kapitału venture. Wszystkie elementy finansowania są niedoskonałe w Europie. Czego brakuje całkowicie to tzw. łańcuch inwestycyjny, który, na przykład w USA, zaczyna się od finansowania pomysłu jeszcze zanim powstanie firma, kontynuuje się w formie inwestycji Aniołów Biznesu, funduszy venture na dalszy rozwój, poprzez wejście na giełdę (IPO), czy sprzedaż przedsiębiorstwa, aż do funduszy private equity i kredytów bankowych. W tej kolejności. W Europie błędnie się uważa, że start-upy są finansowane z kredytów. Młody przedsiębiorca musi dostarczyć gwarancję zwrotu kredytu, ale on jest biednym człowiekiem, więc jak 10 może dać gwarancję? W takiej sytuacji użyje on na przykład domu babci, jako zabezpieczenia, co nie jest dobrym pomysłem. Kierunek europejskiej polityki gospodarczej jest błędny zamiast zachęcać ludzi do zaciągania kredytów powinno się stworzyć warunki, które zachęcałyby większą liczbę ludzi do inwestowania własnego kapitału w startupy. Atrakcyjną cechą inwestycji VC czy Aniołów Biznesu jest to, że kapitału nie trzeba zwracać, jak w przypadku kredytu, który trzeba spłacać wraz z oprocentowaniem niezależnie od tego czy nowe przedsiębiorstwo się rozwija, czy nie. Anioł Biznesu natomiast wnosi własny kapitał do przedsiębiorstwa i chce, by przedsiębiorstwo się dobrze rozwijało i by ten kapitał się powiększył. Dlatego środki od Anioła Biznesu są jak wykupienie ubezpieczenia na życie. Anioł będzie dbał o własne zainwestowane pieniądze, czyli o przyszłość przedsiębiorstwa. Niestety, jesteśmy niedorozwinięci w porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi, które nawet w okresie kryzysu w zeszłym roku zainwestowały miliardów dolarów w formalnym venture capital, a wliczając inwestycje Aniołów miliardy dolarów. Europa Zachodnia zainwestowała jedynie ok. 3,5 miliarda czyli 1/10 tego, co USA, chociaż gospodarki są mniej więcej takiego samego rozmiaru. Już w pierwszej połowie 2010 roku USA zainwestowało 8,5 miliarda, czyli mniej więcej tyle samo, co w zeszłym roku. Sądzę, że w najlepszym przypadku poziom inwestycji w Europie w pierwszym półroczu 2011 r. nie przekroczy 100 milionów. Jeżeli spojrzymy na liczby odzwierciedlające poziom inwestycji per capita, to zobaczymy, że w USA średni poziom inwestycji VC na osobę wynosi 100 dol., w Izraelu 250 dol. poziom ten jest największy w świecie. Izrael inwestuje w VC więcej niż Niemcy, Francja i Wielka Brytania razem. Jeżeli popatrzymy na kolejne dane UE: 10 dol. per capita, strefa euro: 5 dol. 60 proc. wszystkich start-upów bazujących na nowych technologiach w Stanach Zjednoczonych są finansowane przez Aniołów Biznesu. Takie finansowanie innowacyjności jest prawie nieobecne w Europie. IT: Jest Pan współzałożycielem i byłym prezydentem Europejskiej Sieci Aniołów Biznesu (EBAN). Jak ocenia Pan aktualny stan rynku Aniołów Biznesu? Czy odnotowuje Pan znaczące zmiany w okresie po Pana prezydencji w latach ? Jakie działania powinny zostać podjęte, w celu przyśpieszenia wzrostu tego rynku? Jestem przekonany, że zmiany są. W Europie pojawiło się wiele nowych sieci Aniołów Biznesu, w tym w nowych krajach Unii. Można zauważyć również większą aktywność Aniołów, aczkolwiek nie są to jeszcze znaczące zmiany. Jednym z powodów jest brak ekosystemu sprzyjającego inwestycjom. W Europie można zaobserwować brak rozumienia tego, żeby zwiększyć przedsiębiorczość trzeba mieć więcej przedsiębiorców. Jak można zwiększyć liczbę przedsiębiorców? Potrzebujemy całego przemysłu do tworzenia biznesu, składającego się z instytucji badawczych, ośrodków akademickich, nieformalnych VC inwestorów, funduszy VC, funduszy private equity, rodziny, przyjaciół. Dlaczego nie mamy tego systemu? Jedną z przyczyn jest to, że mamy tradycję tzw. podatkowej dyskryminacji kapitału własnego. Kredyty są traktowane w preferencyjny sposób oprocentowanie kredytu można odliczyć od dochodu firmy, natomiast nie można odliczyć dywidendy. W sytuacji, gdy wiele młodych firm bankrutuje, jest bardzo ciężko przekonać ludzi do inwestycji w takie firmy. 3 4 spośród 5 nowych firm upada w ciągu pierwszych pięciu lat wtedy pieniądze są stracone. Jeżeli nowej firmie uda się dokonać IPO, czy zostanie sprzedana, będzie to w pełnej mierze opodatkowane w Europie. W USA i Wielkiej Brytanii przyjęte są bardzo mądre rozwiązania. Oni mają ogólny podatek dochodowy od kapitału. Stawka podatku od dochodu z inwestycji w startupy wynosi połowę stawki podstawowej, czyli 8 9 proc. Ale jeżeli osoba kontynuuje inwestowanie, dochód jest zwolniony od podatku. Pobudza to ludzi do tego, by stawać się wielokrotnymi przedsiębiorcami. W Europie tacy przedsiębiorcy są dyskryminowani podatkowo. W Niemczech inwestor inwestujący w start-upy jest traktowany podatkowo tak samo jak ktoś, kto kupuje obligacje państwowe najbardziej bezpieczna inwestycja, jakiej można dokonać. Dlaczego więc ktoś będzie inwestował w coś, co w proc. może przynieść stratę. A jeżeli jednak inwestycja przyniesie dochód, to będzie

13 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili on opodatkowany tak samo, jak dochód z obligacji. Politycy w Europie wydają się nie rozumieć, że to oni bardziej potrzebują przedsiębiorców i Aniołów niż przedsiębiorcy potrzebują polityków. Politycy mogą czynić obietnice, ale oni potrzebują przedsiębiorców, którzy będą mogli te obietnice spełniać. Dla przedsiębiorcy o wiele łatwiej jest rozpocząć biznes, jeżeli będzie on wspierany przez Anioła, który zainwestuje swój kapitał i nie będzie oczekiwał prowizji za korzystanie z niego. Pewien polityk powiedział mi kiedyś: Po co mamy się zastanawiać i myśleć o tych ludziach, oni są wystarczająco bogaci. Oni są bogaci, ale nie są głupi, dlatego ważne jest, by dostarczyć im bodźce do inwestowania. USA i Wielka Brytania mają na to bardzo dobry sposób. Połowa całkowitych inwestycji VC, a być może i inwestycji Aniołów Biznesu, w Europie odbywa się w Wielkiej Brytanii. Nie dziwne zatem, że mamy tak duże różnice rozwojowe w świecie. Chiny już teraz inwestują dwa razy więcej w formie VC niż Europa. Wtedy gdy my ciągle debatujemy nad tym, czy warto wprowadzić zwolnienia podatkowe dla inwestorów inwestujących w start-upy Chińczycy działają. IT: Jest Pan również doświadczonym inwestorem na rynku amerykańskim jest Pan członkiem New York Angels, niezależnego konsorcjum inwestorów prywatnych. Jaki rynek jest bardziej przyjazny inwestorom zarówno w zakresie atrakcyjności projektów, jak i aktywności Aniołów Biznesu? Przedsiębiorca w Stanach Zjednoczonych jest postrzegany jako część normalnego życia. Bycie przedsiębiorcą w Europie jest w zasadzie odbierane jako anomalia. Jeżeli spojrzymy dla przykładu na dane Globalnego Monitoru Przedsiębiorczości (Global Entepreneurship Monitor). W rozdziale Szczególne Cechy Narodowe znajdą Państwo dość szokujące informacje o Niemczech. Autorzy zapytali ludzi o to, jakie są ich zdaniem normalne konsekwencje bycia przedsiębiorcą? Odpowiedź brzmiała: konsekwencją bycia przedsiębiorcą jest albo zdobycie sukcesu, stworzenie nowych miejsc pracy, stworzenie dochodu i stanie się bogatym, albo odniesienie porażki i bankructwo. Obie konsekwencje działalności gospodarczej są postrzegane przez Niemców jako równie negatywne. Zatem, jeżeli obie konsekwencje są równie negatywne, jak możemy zachęcić młodych ludzi do rozpoczynania swojego biznesu. Jeżeli ktoś zarabia pieniądze jako przedsiębiorca, jest to bardzo złe. Jeżeli piłkarz zarabia dwa razy więcej, jest to w porządku. Jako społeczeństwo jesteśmy dziwni, bo nie rozumiemy źródła naszego bogactwa. I tak długo jak tego nie zrozumiemy, będziemy produkować mniej bogactwa i Europa ostatecznie straci swoją międzynarodową pozycję gospodarczą. IT: Pan ma szerokie rozeznanie na rynku chińskim. Jest Pan również członkiem założycielem Chińskiej Sieci Aniołów Biznesu (C-BAN) z siedzibą w Pekinie. Chińska gospodarka rośnie w dużym tempie. Czy ma to wpływ na chiński rynek venture capital? Czy kapitał pochodzący z venture capital jest znaczącym źródłem tego wzrostu? Byłem współzałożycielem C-BAN-u w 2008 roku na Uniwersytecie Tsinghua. VC odgrywa w Chinach większą rolę niż w Europie dwa razy więcej inwestuje się w Chinach w porównaniu z Europą. I jeżeli spojrzymy na liczby, co jest szokujące dla Europy, Chiny już teraz inwestują około 3 4 dolarów na osobę (UE inwestuje 10, US 100). Proszę sobie wyobrazić, że pewnego dnia poziom inwestycji na osobę w Chinach zwiększy się do poziomu europejskiego, a gdy to się stanie, wtedy całkowity rozmiar inwestycji w Chinach będzie 4 5 razy większy niż obecnie w Europie. Podsumowując, Chiny o wiele bardziej intensywnie inwestują w innowacje niż Europa oraz tendencja jest wzrastająca. IT: Czy Aniołowie Biznesu z Europy inwestują na chińskim rynku? Chińska gospodarka jest zbudowana na odmiennych podstawach niż europejska czy amerykańska. Czy rząd chiński wspiera rynek VC i Aniołów Biznesu? W Azji nie ma wielu Aniołów z USA i Europy, ale są Aniołowie z Azji. Na przykład Chińczycy z Singapuru. Jeżeli inwestuje się z Europy, to raczej w formie członka konsorcjum czy w grupie Aniołów. Zawodowi Aniołowie zazwyczaj inwestują w grupach. I, jak wiemy z religii, Aniołowie zawsze pojawiają się w grupach. Chiński rząd rozumie znaczenie takich inwestycji bardzo dobrze. Osobiście byłem zaproszony wygłosić wykład na temat inwestycji Aniołów Biznesu do Instytutu Badań nad Przedsiębiorczością, który jest częścią Rządowego Centrum Badawczego Chińskiej Republiki. Nie znam wielu krajów czy rządów europejskich, przy których istniałyby centra badań nad przedsiębiorczością. Byłem zaproszony wygłosić wykład dla grupy ekspertów na temat relacji zachodzącej pomiędzy inwestowaniem Aniołów, kulturą przedsiębiorczości i finansowaniem innowacji. Podobnie działają inne kraje: w grudniu wygłosiłem serię wykładów na uniwersytecie King Abdulah w Arabii Saudyjskiej na temat finansowania nowych projektów. Chińczycy są bardzo zainteresowani przedsiębiorczością, co można zobaczyć po intensywnie zwiększającej się liczbie start-upów w Chinach. Oni są całkowicie świadomi faktu, że jedyną możliwością zatrudnienia ludzi i wprowadzenia ich na rynek pracy jest stworzenie nowych przedsiębiorstw prywatnych. Rozumieją to nawet lepiej niż rządy europejskie. IT: Jaka jest Pana opinia na temat rynku Aniołów Biznesu w Polsce? Jakie są perspektywy jego wzrostu? Nie mam wystarczającej wiedzy, by oceniać polski rynek, ale widzę, w ostatnich latach zwiększającą się liczbę inicjatyw w tym zakresie. Odwiedzałem 5 lat temu pierwszą sieć Aniołów Biznesu w Polsce. Bardzo się cieszę, że rozmawia się tutaj o tej idei. W Niemczech nie byłoby wielu konferencji na ten temat, chyba że byłyby one zorganizowane przez BAND niemiecką sieć Aniołów Biznesu. Myślę, że dzięki integracji z Unią Europejską rynek stanie się bardziej europejski i w szczególności zobaczymy coraz więcej grup Aniołów, którzy będą inwestować wraz z polskimi Aniołami, którzy mają większą wiedzę w konkretnej branży, konkretnej technologii czy wybranym regionie. Sądzę jednak, że zajmie to lata. Jestem przekonany, że Polska stanie się wiodącym rynkiem inwestycji Aniołów Biznesu w Europie Centralnej, dlatego, że jest to duży kraj z dużym rynkiem wewnętrznym, w odróżnieniu od wielu innych krajów, których rynki są o wiele mniejsze. Dziękuję za rozmowę. Olga Yanusik 11

14 Inkubatory technologiczne wspierają innowacyjne start-upy Wiele osób, którym opowiadam, czym zajmuję się zawodowo, zadaje mi bardzo podobne pytania czym właściwie są inkubatory technologiczne, jaką rolę pełnią we wspieraniu powstawania innowacyjnych firm i jakiej pomocy mogą oczekiwać młodzi przedsiębiorcy od inkubatorów. Anna Tórz Inkubator Technologiczny Poznańskiego Parku Naukowo- Technologicznego Fundacji UAM 1 Czym jest inkubator? Gdyby skupiać się na definicjach, to należałoby powiedzieć, że inkubator technologiczny to instytucja, której celem jest pomoc w tworzeniu oraz wspieranie rozwoju małych firm technologicznych. Aby realizować ten cel inkubator oferuje infrastrukturę biurowo-laboratoryjną połączoną z usługami wsparcia merytorycznego. Aby inkubator rozwijał się i właściwie spełniał swoją funkcję, niezbędni są ludzie, z jednej strony stanowiący zespół inkubatora i tworzący jego ofertę, a z drugiej młodzi przedsiębiorcy przychodzący po poradę i wsparcie. Przemyślana współpraca tych dwóch elementów to podstawowy warunek sukcesu inkubatora. W działalności inkubatora kluczowe jest wypracowanie oferty usług. Powinna ona w swoim docelowym zakresie obejmować m.in. wynajem powierzchni, dostęp do wspólnej infrastruktury, wsparcie doradcze, system aktywnego wsparcia inkubowanych, pomoc w dostępie do źródeł finansowania. Historia większości inicjatyw inkubatorowych w Polsce sięga ostatnich lat. Paleta usług oferowanych przez inkubatory jest coraz szersza. W ofercie Akceleratora Technologii Uniwersytetu Łódzkiego, Parku Naukowo- Technologicznego Technopark Gliwice, Pomorskiego Parku Naukowo- Technologicznego, Wrocławskiego Parku Technologicznego czy InQbatora Poznańskiego Parku Naukowo- Technologicznego FUAM pojawiają się zaawansowane elementy, takie jak wchodzenie kapitałowe w inkubowane przedsiębiorstwa, mentoring, czy możliwość internacjonalizacji inkubowanych. InQbator Poznańskiego Parku Naukowo-Technologicznego Fundacji UAM Od początku funkcjonowania InQbatora, czyli od października 2006 roku, z jego oferty skorzystało ponad 80 firm. W 2010 roku status lokatora uzyskało 18 nowo powstałych firm, a 10 rozwiązało lub skończyło współpracę z InQbatorem (okres przebywania młodego przedsiębiorcy w InQbatorze jest ograniczony zapisami Regulaminu i Umowy najmu i wynosi 3 lata). Pod koniec 2010 roku z powierzchni InQbatora korzystało łącznie 43 przedsiębiorców. Po ponad czterech latach działania oferta InQbatora skierowana do przedsiębiorców, którzy uzyskali status inkubowanego obejmuje dwa rodzaje usług: doradztwo merytoryczne, w ramach którego można skorzystać z konsultacji z radcami prawnymi, specjalistami z zakresu marketingu, transferu technologii, funduszy

15 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili europejskich, a także nawiązać współpracę badawczo-rozwojową z przedstawicielami nauki, wynajem na preferencyjnych zasadach powierzchni biurowej, wyposażonej w komplet mebli, zestaw komputerowy oraz telefon, (przestronne biura lub przeszklone boksy). Podczas trzyletniego pobytu w InQbatorze młodzi przedsiębiorcy korzystają z preferencyjnych stawek czynszu uzupełnionych o opłatę eksploatacyjną. Mogą także korzystać z usług takich jak: dostęp do linii telefonicznej i szerokopasmowego Internetu, obsługa pocztowa, dostęp do pomieszczeń biurowych przez 24 godziny na dobę, możliwość wynajęcia salki konferencyjnej, usługi ksero. Poznański InQbator, oprócz zaplecza infrastrukturalnego, prowadzi wiele działań z zakresu preinkubacji i inkubacji. Do najciekawszych których szczegółowy opis można znaleźć na stronie internetowej należą: Letnia Szkoła Przedsiębiorczości (LSP), forum inwestycyjne, czy zajęcia z przedsiębiorczości na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza. InQbator angażuje się także w inicjatywy prowadzone przez inne instytucje i firmy. Budynek InQbatora Nie bez znaczenia dla rozwoju InQbatora są jego inicjatywy promocyjnoinformacyjne. Najdłuższą historię sięgającą 2007 roku ma kwartalnik IQ, który był pierwszym pismem kierowanym jednocześnie do instytucji otoczenia biznesu, przedsiębiorców, środowiska akademickiego i badawczorozwojowego oraz do władz centralnych, regionalnych i lokalnych. Nowszą inicjatywą skierowaną do studentów, absolwentów i doktorantów są kwartalne dodatki promocyjno-informacyjne do Gazety Wyborczej, Pierwszy krok we własny biznes, w których prezentowane są zagadnienia związane z zakładaniem i prowadzeniem własnej firmy oraz opisywane młode firmy z powodzeniem działające na rynku. Działania podejmowane przez InQbator zostały dostrzeżone na arenie międzynarodowej i uhonorowane światową nagrodą Best Science Based Incubator 2009, w kategorii najbardziej obiecujących, młodych (działających do trzech lat) inkubatorów technologicznych. Im się udało Z ponad 80 firm, które od października 2006 roku ulokowały swoją siedzibę w InQbatorze PPNT FUAM i setek tych, którym InQbator pomógł powstać na rynku, funkcjonują już takie firmy, których historię można określić mianem sukcesu. Centuria to firma IT powstała w czerwcu 2006 roku, dzięki dofinansowaniu otrzymanemu w ramach konkursu na najlepszy biznesplan Pomysł na biznes. Jej właścicielem jest absolwent Wydziału Matematyki i Informatyki UAM, który zaczynał prowadzenie biznesu od jednoosobowej działalności gospodarczej. Szybko przekształcił ją w spółkę z o.o. Oferta firmy, która najpierw obejmowała obsługę sieci biurowych, wsparcie dla małych środowisk sieciowych oraz tworzenie oprogramowania, w krótkim czasie została uzupełniona o projektowanie i wdrażanie dużej infrastruktury IT, integrację rozwiązań, całodobową obsługę IT. Pojawili się bardzo znaczący klienci, jak Microsoft Polska i PWN.pl. Rozszerzając działalność właściciel firmy powołał kolejne spółki, m.in. istream.pl, która zajmuje się transmisjami on-line konferencji, szkoleń i spotkań biznesowych. Nieco inna była droga założenia firmy Centrum Badań DNA. Pomysł dwóch młodych naukowców zakładał stworzenie nowoczesnego ośrodka naukowobadawczego, dysponującego własnymi laboratoriami, który specjalizowałby się w prowadzeniu badań genetycznych i analizach DNA. Obecnie Centrum Badań DNA posiada największą ofertę badań genetycznych w kraju, planuje wejście na rynek skandynawski. Skutecznie pozyskuje i realizuje projekty dofinansowane z funduszy UE, dzięki czemu może inwestować w rozwój infrastruktury laboratoryjnej. Firma została także uhonorowana tytułem Mikroprzedsiębiorca roku 2009 w konkursie Fundacji Kronenberga. Właściciele, pytani o klucz do tak spektakularnego sukcesu mówią, że trzeba robić to, co się lubi i lubić to, co się robi, być przygotowanym na bardzo ciężką pracę i nie zniechęcać się niepowodzeniami, które prędzej, czy później się pojawią. Recepta na sukces Obecnie InQbator szkoli, doradza i wspiera współpracę małych i średnich przedsiębiorstw z placówkami naukowymi oraz ułatwia dostęp do środków finansowych i rynków międzynarodowych. Jest miejscem, które kreuje środowisko wzmacniające możliwości przetrwania młodych firm do momentu, w którym osiągną dojrzałość gospodarczą. Połączenie w ofercie bazy materialnej oraz wsparcia i doradztwa umożliwiło stworzenie w InQbatorze efektywnych narzędzi wspierania innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej. A najlepszym dowodem na efektywność działań inkubatorów, jako grupy instytucji otoczenia biznesu, jest rosnąca rzesza młodych, innowacyjnych firm, które podbijają polskie i zagraniczne rynki. 13

16 Wierzymy, że wiedza i własność intelektualna tworzą wartość Rozmowa z Thierrym Beaujardem Prezesem Media-Deals 14 Investment Tribune: Zanim został Pan Prezydentem Media-Deals, zdobywał Pan wykształcenie i doświadczenie zawodowe w wielu krajach europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych. Czy wszystkie te miejsca i stanowiska związane były z sektorem mediów, w którym działa Pan obecnie? Thierry Beaujard: Zgadza się, zdecydowana większość mojej profesjonalnej kariery wiąże się z branżą mediową. Pracowałem we Francji, w Wielkiej Brytanii i w Niemczech dla takich firm jak: Studio Canal, Vivendi/Universal Group, ARTE czy Studio Babelsberg w Berlinie. W roku 2000 założyłem firmę konsultingową zajmującą się doradztwem finansowym w branży Creative Industry (peacefulfish), a w 2008 powstało z mojej inicjatywy Media-Deals. IT: Czy mógłby Pan w kilku zdaniach przedstawić działalność Media-Deals? Media-Deals jest paneuropejską siecią inwestycyjną, zrzeszającą inwestorów aktywnych w branży media-tech, jak i tych, którzy dopiero chcą zacząć inwestować w przedsiębiorstwa działające w tym sektorze. Media-tech jest branżą, która stanowi połączenie mediów i technologii, obejmującą

17 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili zarówno dostawców treści, jak i jej dystrybutorów. Bazując na rewolucji cyfrowej, skupiamy się raczej na treści aniżeli na technologii. Wierzymy, że wiedza i własność intelektualna tworzą wartość. IT: Do kogo jest skierowana oferta Media-Deals? Na czym polega unikalność prowadzonej przez Was działalności i co możecie zaoferować zgłaszającym się do Was przedsiębiorcom oraz inwestorom? Nasza działalność jest skupiona na pojedynczym sektorze, jak również na tworzeniu międzynarodowych powiązań. Pomagamy przedsiębiorcom w nawiązywaniu kontaktów z europejskimi inwestorami, a funduszom inwestycyjnym w selekcji projektów w całej Europie. Dodatkowo, Media-Deals oferuje inwestorom platformę wymiany doświadczeń, pomysłów, a także możliwość nawiązania nowych kontaktów biznesowych. IT: Media-Deals jest międzynarodową platforma inwestycyjną. Jakie korzyści dla inwestorów przynosi międzynarodowy charakter Waszej działalności? Staramy się działać ponad granicami, ale to nie jest reguła. Naszym inwestorom oferujemy naszą wiedzę i znajomość europejskiego rynku media-tech. IT: Jak duża jest baza inwestorów współpracujących z Media-Deals? Na chwilę obecną jest to około trzydziestu inwestorów z jedenastu państw. IT: Ile transakcji udało się już zrealizować za pośrednictwem Media-Deals? Ciężko jest określić dokładną liczbę zawartych transakcji. Proces poprzedzający inwestycję jest bardzo długi, a często dochodzi do innej formy współpracy pomiędzy skojarzonymi przez nas podmiotami, aniżeli inwestycja bezpośrednia w udziały przedsiębiorstwa. Wiemy na pewno o 4 bezpośrednich inwestycjach. IT: Jaką rolę przyjmują Wasi inwestorzy w momencie objęcia udziałów w spółce? Przyjmują rolę pasywną czy aktywnie uczestniczą w zarządzaniu przedsiębiorstwem? Nie ma reguły, wszystko zależy od konkretnego inwestora. IT: Czy może Pan opowiedzieć o najciekawszym, Pana zdaniem, projekcie, dla którego udało się zdobyć kapitał? Ciężko jest wybrać jeden projekt, tym bardziej, że to inwestorzy dokonują inwestycji, a każdy ma swoje preferencje. Dla nas najciekawsze są projekty międzynarodowe. IT: Media-Deals organizuje cykl bezpośrednich spotkań inwestorów i przedsiębiorców pod nazwą European Mediatech Investment Forum. Forum odbywa się w różnych krajach Europy. Czy jest szansa, aby Media-Deals pojawiło się z tym wydarzeniem także w Polsce? Co sądzi Pan o naszym rynku mediowym? Organizujemy takie wydarzenie co cztery miesiące w różnych miastach Europy, jak: Barcelona, Madryt, Londyn czy Nantes. W niedalekiej przyszłości planujemy również organizację European Mediatech Investment Forum w Warszawie. W Polsce rynek media-tech szybko się rozwija, a niektórzy z naszych inwestorów przeprowadzali już inwestycje z firmami z Polski. Szczególnie ciekawie rozwija się branża gier komputerowych. IT: Jakie perspektywy rozwoju stoją przed sektorem mediów? Które branże najlepsze czasy mają już za sobą, a które czeka dynamiczny wzrost? Branża mediowa rośnie bardzo szybko, a sektor media-tech zdobywa coraz większą wartość. Nie zapominajmy, że spółki jak Facebook czy Google, reprezentują właśnie branżę media-tech. IT: Media-Deals prowadzi działalność inwestycyjną o charakterze międzynarodowym. Na jakie problemy napotyka międzynarodowy kapitał? Największy problem, na jaki napotykamy, związany jest z lokalnym obszarem działania inwestorów. Nasza organizacja pomaga członkom sieci znaleźć lokalnych współinwestorów, aby zachęcić ich do międzynarodowej działalności. Automatyczny system kojarzenia inwestorów na obszarze Wspólnoty Europejskiej lub może bardziej realistycznie pomiędzy granicznymi regionami różnych państw, mógłby być bardzo pomocny przy obniżaniu ryzyka inwestowania. IT: Zgodnie z Pańskim doświadczeniem, które państwa posiadają najlepsze rozwiązania dla zagranicznego kapitału? Gdzie inwestuje się najłatwiej? Najbardziej przyjazne środowisko do przeprowadzania inwestycji mają: Francja, Wielka Brytania oraz państwa skandynawskie. IT: Branża media-tech charakteryzuje się dużym udziałem usług. Jakie jest znaczenie innowacji nietechnologicznych, w porównaniu do technologicznych? Jestem przekonany, iż zdecydowanie większe możliwości tkwią w tej chwili w rozwoju usług wykorzystujących istniejące technologie niż w tworzeniu zupełnie nowych technologii (patrz Apple!). Chociaż z drugiej strony, z pewnością pojawi się kolejna przełomowa technologia, która zmieni sposoby dotarcia do mediów i korzystania z ich usług. IT: Czy firma charakteryzująca się innowacyjnością organizacyjną, marketingową lub innowacyjnymi rozwiązaniami finansowymi może być dla inwestora równie atrakcyjna, jak projekt wykorzystujący innowacje technologiczne? Zdecydowanie tak! Dziękuję za rozmowę. Michał Gorecki 15

18 Gorąco na rynku energii solarnej Rynek kolektorów słonecznych w Polsce rozwija się w bardzo szybkim tempie. Wpływ na to ma kilka zasadniczych przyczyn. Są to m.in. rosnąca popularność takich rozwiązań, coraz niższa cena urządzeń i instalacji kolektorów, coraz krótszy czas zwrotu związany z rosnącymi cenami tradycyjnych nośników energii, coraz większa możliwość dofinansowania oraz ostatni, ale nie mniej ważny czynnik, to moda na wszystko, co EKO. Instytut Energetyki Odnawialnej przeprowadził badania rynku kolektorów słonecznych w Polsce w 2009 roku. Badaniem objęto wszystkich najważniejszych graczy na rynku kolektorów słonecznych w Polsce. Zakres informacji dotyczył sprzedaży kolektorów słonecznych płaskich oraz próżniowych zainstalowanych w poszczególnych województwach. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono wzrost sprzedaży kolektorów słonecznych aż o 11 proc. w stosunku do roku 2008, co daje w sumie ponad 144 tys. m 2 powierzchni kolektorów. Szacuje się, że w Polsce na koniec roku 2009 było zainstalowanych ok. 510 tys. m 2 kolektorów słonecznych. Przyrost sprzedaży i skumulowana powierzchnia instalacji słonecznych 16

19 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili 6 m 2 x skumulowana powierzchnia instalacji słonecznych coroczna sprzedaż instalacji słonecznych 30 m 2 x Źródło: Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej Odnawialnej na rok 2009) produkowane jest ok. 260 TJ energii cieplnej, co odpowiada tonom spalanego węgla. Dzięki dynamicznemu wzrostowi sprzedaży kolektorów słonecznych z roku na rok spada emisja CO 2 oraz innych związków zanieczyszczających atmosferę. Od drugiej połowy 2010 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadzi dopłaty na zakup i instalację kolektorów słonecznych w wysokości do 45% wartości instalacji. OPINIE Bogdan Szymański, redaktor GLOB Energia 70 Rysunek 1. Sprzedaż kolektorów w Polsce w latach Polski rynek kolektorów słonecznych import 60 zaliczany jest do rynków rozwijających się i bardzo perspektywicznych. Na została przedstawiona 50 na rysunku 1. zakupywana eksport jest do domków tle europejskiego rynku słonecznych Energetyka słoneczna (termiczna) letniskowych i pensjonatów, które systemów grzewczych Polska w ostatnim roku miała 40 średnie tempo obsługują turystów przeważnie zajmuje obecnie dopiero 9 miejsce wzrostu na poziomie 39%, dzięki w okresie letnim. z zainstalowanymi w 2009 r. 144 tys. czemu stoi na czele przed 30 innymi Na mapie (rys. 3) przedstawiono m 2 kolektorów. Jednak, co ważniejsze, odnawialnymi źródłami energii. sprzedaż kolektorów słonecznych na przestrzeni ostatnich 10 lat krajowe 20 Ponad 73% sprzedanych kolektorów z podziałem na poszczególne tempo wzrostu sektora słonecznego słonecznych w Polsce 10 stanowiły województwa. Największa liczba przekroczyło średnio 40%. Siłę kolektory płaskie (rys. 2). sprzedanych i zainstalowanych polskiego rynku energetyki słonecznej Prawdopodobną przyczyną - są urządzeń przypadła województwom dobrze było widać na przełomie wyższe koszty instalacji kolektorów 2008 śląskiemu i małopolskiemu. lat 2008/2009. Wiele europejskich próżniowych niż płaskich oraz fakt, Dzięki instalacjom 2009 kolektorów krajów odnotowało wtedy kilku-, że Rys.2 wiele Eksportu instalacji i import słonecznych kolektorów słonecznych słonecznych w Polsce w Polsce w ostatnich co roku dwóch (stan latach a nawet kilkunastoprocentowe spadki 2.4% sprzedaży kolektorów słonecznych, natomiast 2.2% m 2 x 1000 w Polsce odnotowano procentowy wzrost. Co 4.6% 106 istotne, rozwój krajowego sektora energetyki 100 kolektory słoneczne 89,82 słonecznej następował 1.8% do próżniowe tej pory przy niewielkim 7.0% 80 kolektory słoneczne płaskie udziale dotacji. Z tego względu bardzo obiecująco wyglądają 60 najbliższe lata, w których % dodatkowo rynek 39, ,72 będzie stymulowany 3.1% 40 powszechnym programem 23, dofinansowania 20 małych instalacji Roczna sprzedaż słonecznych rozpoczętym kolektorów słonecznych 4,65 6,87 w m w II połowie 2010 r przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska 10% i Gospodarki Wodnej Źródło: Źródło: Instytut Instytut Energetyki Energetyki Odnawialnej Odnawialnej Dobre perspektywy dla Rys.3 Sprzedaż kolektorów płaskich i próżniowych w latach słonecznych Rys.4 systemów Rysunek 2. Sprzedaż kolektorów płaskich i próżniowych w latach Sprzedaż kolektorów sło grzewczych przewidziano także w przesłanym

20 2.2% 1.8% 7.1% 7.0% Roczna sprzedaż kolektorów słonecznych w m % 3.1% 4.6% 17.2% 10% w grudniu do Brukseli Krajowym Planie Działań w Zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych, gdzie stwierdzono, że w najbliższych latach kontynuowany będzie trend 8.4% % 2.9% 2.5% 6.6% 2.3% 11.6% 4.3% Udział województwa w krajowym rynku kolektorów słonecznych Wzrost/spadek sprzedaży w stosunku do roku ubiegłego Rys.4 Sprzedaż kolektorów słonecznych w Polsce Źródło: w Instytut 2008r. w Energetyki podziale Odnawialnej województwa. Rysunek 3. Sprzedaż kolektorów słonecznych w Polsce w 2008 r. w podziale na województwa w kierunku masowego wykorzystania energii słonecznej, zwłaszcza w celu lokalnego przygotowania ciepłej wody użytkowej w sektorze mieszkalnym, usługach i w sektorze publicznym. Organizacja branżowa energetyki słonecznej Instytucją integrującą w Polsce podmioty związane z energią solarną jest śląski Euro- Centrum Klaster Technologii Energooszczędnych. W ramach porozumienia działa Grupa Robocza Systemy Solarne. Należą do niej producenci i dystrybutorzy kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych, m.in. Sunex, BMK Solar, Nibe Biawar, Pro-Eko-Term, Vetro Polska,Viessmann Polska i WSK Kraków. Członkowie Klastra realizują wspólne przedsięwzięcia biznesowe i badawcze. Współpraca sprzyja też rozwojowi branży w regionie oraz stworzeniu jednolitej reprezentacji na rynkach zagranicznych. Wśród partnerów Klastra Technologii Energooszczędnych znajdują się m.in. Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Politechnika 7 Śląska, Politechnika Częstochowska, wreszcie Politechnika Warszawska. Więcej na stronie: Kontakt: Bartłomiej Świderek Animator Klastra ul. Ligocka Katowice b.swiderek@euro-centrum.com.pl tel kom fax

21 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili Enterprise Europe Network łączy przedsiębiorców Enterprise Europe Network łączy przedsiębiorców Sieć Enterprise Europe Network (EEN) działa w ramach Programu Ramowego na rzecz Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Powstała ona w wyniku połączenia dwóch sieci Euro Info Centre oraz Centrów Przekazu Informacji wspierających przedsiębiorców w rozwoju ich działalności. Sieć, która obejmuje powierzchniowo największy obszar Europy, specjalizuje się w świadczeniu usług informacyjnodoradczych na rzecz sektora MSP. Działająca sieć pozwala w pełni rozwijać potencjał oraz zdolności innowacyjne małych i średnich przedsiębiorstw, a tym samym zwiększa ich konkurencyjność na wspólnym rynku. Bezpłatne porady dla przedsiębiorców Zakres usług ośrodka Enterprise Europe Network jest dość szeroki. Przede wszystkim są to usługi informacyjne, dotyczące funkcjonowania przedsiębiorstwa na wspólnym rynku Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy mogą kierować do specjalistów EEN pytania dotyczące kwestii zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w innych krajach UE. Mogą też uzyskać informacje, jak prawo wspólnotowe reguluje różne aspekty działalności gospodarczej w UE, a zatem i w Polsce. Ponadto konsultanci ośrodka na bieżąco monitorują i analizują ofertę funduszy UE dla przedsiębiorstw. Każdemu zainteresowanemu przedsiębiorcy ośrodek Enterprise Europe Network służy bezpłatną poradą, czy i z jakiego programu może skorzystać. Konsultanci wstępnie analizują szanse projektu na uzyskanie dotacji i doradzają jak zaplanować przedsięwzięcie, aby zwiększyć szanse na uzyskanie dofinansowania. Poszukiwanie partnerów gospodarczych Pracownicy ośrodka ułatwiają przedsiębiorcom również nawiązanie współpracy handlowej poprzez poszukiwanie kontrahentów oraz organizację imprez mających na celu kojarzenie partnerów gospodarczych. Ośrodki Enterprise Europe Network posiadają dostęp do ogólnoeuropejskich baz danych. Każdy przedsiębiorca może przesłać krótki opis swojej firmy ze wskazaniem potencjalnych obszarów współpracy, który przetłumaczony zostanie na język angielski i zamieszczony w międzynarodowej bazie danych. Jest to doskonały sposób na znalezienie nowych dostawców lub odbiorców. Bogate i aktualne zasoby informacyjne dotyczące organizowanych w Polsce i Europie targów oraz misji handlowych umożliwiają przekazywanie rzetelnych informacji klientom ośrodka. Nowy etap działalności sieci Z początkiem 2011 roku sieć Enterprise Europe Network rozpoczyna nowy okres swojej działalności. Pierwsze trzy lata działalności okazały się bardzo owocne. Wierzymy, że w przyszłości sukcesy naszych klientów będą kontynuowane i pomnażane. Przedsiębiorców zainteresowanych nawiązaniem współpracy zachęcamy do odwiedzenia ogólnopolskiej strony internetowej sieci i odnalezienia danych kontaktowych do ośrodka znajdującego się w regionie działalności przedsiębiorstwa. Przedsiębiorców działających na terenie województwa podkarpackiego zapraszamy do współpracy z konsultantami ośrodka Enterprise Europe Network działającym przy Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Monika Smaczna-Krzewińska Enterprise Europe Network przy Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie 19

22 Stawiając na biotechnologię Wywiad z Grzegorzem Gromadą Prezesem Zarządu MCI.BioVentures Sp. z o.o. 20 Investment Tribune: MCI.BioVentures jest pierwszym w Polsce funduszem biotechnologicznym. Skąd pomysł na specjalizację w inwestycjach na rynku biotechnologii i medycyny? Grzegorz Gromada: Szeroko rozumiana biotechnologia stanowiła i stanowi jeden z głównych segmentów inwestycji venture capital, na najbardziej rozwiniętym rynku venture capital na świecie, czyli w USA. W Polsce do 2007 roku brakowało funduszu wyspecjalizowanego w tym zakresie MCI.BioVentures jako pierwsze wypełniło tę lukę. Przesłanki rynkowe były szczególnie istotne w odniesieniu do inwestycji w usługi ochrony zdrowia. Jest to rynek, który w Polsce rozwijał się bardzo szybko i równocześnie stabilnie na przestrzeni wielu lat. Prognozy dalszego wzrostu były i są bardzo zachęcające do inwestowania. Zmiany, które zachodzą na rynku, sugerują dalszą konsolidację usług medycznych, co stanowi istotny czynnik zwiększający możliwości przeprowadzania wyjść z inwestycji w tym sektorze. IT: Jaką strategię inwestycyjną prowadzi fundusz? Fundusz inwestuje w spółki z sektorów: biotechnologia, farmacja, technologie medyczne oraz usługi ochrony zdrowia. Inwestujemy na początkowym i wczesnym etapie rozwoju spółek. Co do zasady inwestujemy do 4 mln zł w jedno przedsięwzięcie, ale począwszy od 2011 roku nie wykluczamy naszego zaangażowania w większe inwestycje. Zależy nam na pozyskiwaniu projektów innowacyjnych przynajmniej na skalę Polski, chociaż przy inwestycjach

23 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili w biotechnologię, gdzie ryzyko i nakłady są większe, możemy rozmawiać wyłącznie o projektach, w których dobra intelektualne mogą być chronione na kluczowych rynkach światowych: USA, UK, Niemcy i Francja. Innowacje, których oczekujemy, mogą być technologiczne, produktowe oraz w zakresie modelu biznesowego. IT: Czy jesteście Państwo aktywnym funduszem? Czy przedsiębiorca, poza wsparciem kapitałowym, może liczyć również na wsparcie menedżerskie z Państwa strony? Jak wygląda współpraca funduszu z przedsiębiorcą? Tak. Zasadą jest, że angażujemy się na poziomie zarządu i rady nadzorczej. Przy czym nasza aktywność w spółce spada, jeżeli zakładane cele są przez spółkę osiągane i przekraczane. Wówczas koncentrujemy się na identyfikowaniu kluczowych czynników dalszego wzrostu, a następnie wspieramy realizację wybranych projektów. Jednym z istotnych obszarów naszego zaangażowania są finanse spółki pomagamy wdrożyć rachunkowość zarządczą, a następnie na bieżąco analizować dane finansowe, wyciągać z nich wnioski i podejmować odpowiednie działania korygujące. To bardzo pomaga wielu przedsiębiorcom, którzy do momentu rozpoczęcia współpracy z funduszem nie przykładali odpowiedniej wagi do tych spraw. IT: Czym MCI.BioVentures kieruje się w procesie selekcji projektów zgłaszanych przez przedsiębiorców? W jaki sposób przedsiębiorca powinien przygotować się do rozmowy z Państwem? Sam pomysł na biznes wystarczy? Wcześniejsze sukcesy i potencjał zespołu zarządzającego do zrealizowania biznesplanu to kluczowy czynnik oceny przedsięwzięcia. W przypadku mniej doświadczonych zespołów niezbędne jest równoczesne wsparcie zespołu zarządzającego przez Anioła Biznesu. Istotnym kryterium jest rynek jego wielkość i dynamika rozwoju. Kolejnym kryterium jest model biznesu, czyli odpowiedź na pytanie, w jaki sposób firma będzie zarabiała pieniądze oraz kto i dlaczego będzie kupował jej produkty lub usługi. W przypadku projektów technologicznych oceniamy dodatkowo zdolność ochrony patentowej na kluczowych rynkach poza Polską. Ważnym elementem oceny jest także prognoza finansowa w szczególności analizowana jest wiarygodność i dokładność założeń finansowych dotyczących planowanych przychodów, kosztów, nakładów inwestycyjnych i wynikających z nich wskaźników. Finansujemy takie przedsięwzięcia, które przy realistycznych, w naszej ocenie, założeniach przyniosą MCI. BioVentures IRR powyżej 30% dla projektów usługowych i nietechnicznych, do co najmniej 60% dla inwestycji w spółki technologiczne na etapie badawczo-rozwojowym lub badań przedklinicznych. Ostatnim kryterium jest stopień zabezpieczenia inwestycji (ograniczenia ryzyka) poprzez przysługujące nam prawa korporacyjne oraz prawa dotyczące wyjścia z inwestycji. Jeżeli chodzi o przygotowanie projektu, to w pierwszym kontakcie wystarczy nam prezentacja inwestorska, która umożliwi funduszowi podjęcie wstępnej decyzji inwestycyjnej. Prezentacja powinna odnosić się do wcześniej wymienionych przeze mnie kryteriów inwestycyjnych. Czasami sam pomysł wystarczy, ale zawsze po pierwszym kontakcie fundusz będzie potrzebował biznesplanu. Należy pamiętać, że z definicji wyżej będzie ocenione przygotowanie przedsiębiorcy, jeżeli przyjdzie do funduszu z konkretnym biznesplanem, a nie z samym pomysłem. IT: Po pewnym okresie współpracy przychodzi czas na wyjście z inwestycji i realizację zysków. Jaki jest horyzont inwestycyjny funduszu i jak wygląda proces wyjścia kapitałowego? Typowy horyzont inwestycyjny to 3 5 lat, ale w historii MCI bywały również inwestycje, które z sukcesem kończyły się już po 12 miesiącach oraz takie, które trwały ponad 7 lat. Proces wyjścia kapitałowego zależy od przyjętej strategii. Może odbywać się poprzez wprowadzenie spółki na Giełdę Papierów Wartościowych lub rynek równoległy NewConnect, a następnie dokonywanie wyjścia w kilku transakcjach lub poprzez jednorazową sprzedaż całego pakietu do inwestora branżowego lub innego funduszu. Zdarzają się również wyjścia poprzez wykupy managerskie. Proces wyjścia kapitałowego wiąże się zawsze z przygotowaniem spółki od strony biznesowej oraz informacyjnej, bardzo często elementem strategii wyjścia jest wspomniane wprowadzenie spółki na GPW lub NC. IT: Proszę powiedzieć, jakimi osiągnięciami jak dotąd może pochwalić się fundusz? Czy dużo projektów jest zgłaszanych do Państwa? W portfelu MCI.BioVentures znajduje się obecnie 6 spółek. W obecnym roku chcemy powiększyć tę liczbę. Aktywa pod zarządzaniem MCI.BioVentures zwiększyły się o 10 mln zł w 2010 roku. Spółki z naszego portfela, w które zainwestowaliśmy w 2008 roku, zwiększają dynamicznie, z roku na rok, przychody, a w przypadku naszej pierwszej inwestycji Genomed, spółka w zeszłym roku osiągnęła również znaczący zysk, przy równoczesnym prowadzeniu rozwoju technologicznego i produktowego. Nasze doświadczenia pokazują, że trzymamy się standardu dla branży venture capital i dokonujemy jednej inwestycji na około 100 projektów/ pomysłów, które otrzymujemy. IT: Dziękuję za rozmowę. Piotr Słysz 21

24 Polski akcent w Illinois Institute of Technology COMARCH globalny dostawca biznesowych rozwiązań IT, firma, której wydatki na badania i rozwój sięgnęły w 2009 roku 8 procent, stawia na ścisłą współpracę ze światem naukowym także w USA. Amerykańska siedziba firmy już od kilku lat mieści się na terenie Uniwersyteckiego Parku Technologicznego (UTP) przy Illinois Institute of Technology (IIT). University Technology Park at IIT Park Technologiczny przy IIT został otwarty w 2006 roku w odpowiedzi na brak dobrze wyposażonych laboratoriów niezbędnych do przeprowadzania badań z zakresu life science, ekotechnologii i badań nad materiałami. Kluczową rolą Parku, jaką przypisywali mu pomysłodawcy, było skoncentrowanie państwowego i prywatnego kapitału w celu zbudowania infrastruktury potrzebnej dla rozwoju firm działających w tych branżach. W tym okresie takie laboratoria były oferowane wyłącznie przez UTP, dzięki czemu, mimo braku innych inwestycji prywatnych w budowę nowych laboratoriów, udało się zatrzymać w Chicago wiele obiecujących przedsiębiorstw i zapewnić im warunki rozwoju laboratoria oraz wsparcie menedżerskie. Tak jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstw w regionie, mających siedzibę na terenie UTP jest Cleversafe ( firma opracowująca innowacyjne systemy bezpiecznego sposobu przechowywania danych dla wielkich korporacji i rządu. Park Technologiczny specjalizuje się w branży life science, ekotechnologii i szczególnie technologii smart grid, związanej z transformacją elektrycznych sieci dystrybucyjnych w USA. Zaczynając od 2007 roku w UTP funkcjonuje ok przedsiębiorstw, z których prawie połowa rozpoczęła swoją działalność w UTP, a druga połowa przeniosła się do Parku ze względu na jego infrastrukturę. Park wspiera zarówno uniwersyteckie jak i pozauniwersyteckie start-upy. Co roku UTP zdobywa 3 4 firmy i traci podobną liczbę (firmy przenoszą się do nowych budynków ze względu na dalszy rozwój lub zamykają działalność).

25 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili UTP utrzymuje współpracę z wieloma zewnętrznymi partnerami, co umożliwia mu realizację swoich celów. Należą do nich: instytucje państwowe zarówno lokalnego jak i federalnego szczebla, które zapewniają kapitał oraz finansowanie działalności operacyjnej, konsulaty i misje gospodarcze różnych krajów w Chicago, Parki Technologiczne na całym świecie, Uniwersyteckie Centrum Przedsiębiorczości zapewniające usługi doradcze z zakresu komercjalizacji wynalazków, Wexford Science and Technology LLC partner prywatny Parku zapewniający finansowanie prywatne oraz wsparcie strategiczne z zakresu zarządzania i marketingu. Dodatkowo UTP stale współpracuje z wieloma organizacjami o charakterze non-profit, takimi jak Illinois Biotechnology Organization, Chicagoland Entrepreneurial Center, World Business Chicago, oraz the Illinois Venture Capital Association. W 2009 roku UTP otrzymał grant na budowę nowej powierzchni lokalowej przeznaczonej dla inkubatora technologicznego, w którym będzie mogło znaleźć miejsce około 30 dodatkowych przedsiębiorstw z sektora biotechnologii i czystych technologii. Więcej na temat UTP pod adresem O barierach transferu technologii w USA Warunki gospodarcze dla rozwoju innowacyjnych firm w USA są uznawane za jedne z najbardziej sprzyjających na świecie. W latach 80. XX wieku Stany Zjednoczone zaczęły pracować nad zwiększeniem innowacyjności gospodarki poprzez tworzenie mechanizmów, mających na celu wsparcie transferu nowych technologii z laboratoriów uniwersyteckich na rynek. Funkcjonowanie tego systemu jednak wciąż napotyka na szereg barier, które trzeba przezwyciężyć. Na podobne bariery napotykają również europejskie i azjatyckie państwa, których mechanizmy wsparcia transferu technologicznego kształtowały się z inspiracji amerykańskich. Zdaniem Davida Bakera dyrektora zarządzającego UTP do największych barier należy zaliczyć: (1) konflikt zachodzący pomiędzy komercyjnym charakterem innowacji a niekomercyjną motywacją do prowadzenia badań naukowych i robienia wynalazków. Wynalazki powstające na uniwersytetach najczęściej są efektem ciekawości naukowej pracowników uczelni w zakresie sposobów rozwiązania fundamentalnych problemów naukowych, a nie chęci zaspokojenia potrzeb ludzkich. Wiele wynalazków uniwersyteckich jest rozwiązaniem problemów posiadających nikły potencjał rynkowy. (2) Jako drugą barierę Baker wymienia to, że ośrodki akademickie w USA przeżywają podstawowy konflikt uczelnie nie chcą stracić swoich pracowników na rzecz firm prywatnych oraz są bardzo wrażliwe na możliwość zaistnienia konfliktu interesów w przypadku osiągnięcia poprzez pracownika naukowego sukcesów finansowych dzięki wynalazkom opracowanym w uniwersyteckich laboratoriach. (3) Jako trzecią barierę wymienia utrudniony dostęp do kapitału większość ośrodków akademickich ma mały, bądź żaden, dostęp do funduszy potrzebnych na przeprowadzenie badań potwierdzających zasadność nowego wynalazku. Zatrzymuje to proces innowacyjny zanim się on rzeczywiście rozpocznie. Jednym ze sposobów rozwiązania tego problemu, zdaniem Uniwersytetu Technicznego w Illinois jest utworzenie celowego funduszu prywatnego gromadzącego środki na przeprowadzenie badań potwierdzających zasadność koncepcji naukowej (proof of concept fund), który wspierałby rozwiązania innowacyjne opracowywane przez pracowników naukowych i studentów. COMARCH NA AMERYKAŃSKIM RYNKU USŁUG IT David Baker Comarch jest jedną z dwóch międzynarodowych firm mających siedzibę na terenie Parku Technologicznego. Drugą firmą jest NextGen, szkocka spółka dostarczająca rozwiązania Bluetooth dla luksusowych samochodów. Comarch jest firmą wywodzącą się bezpośrednio ze świata nauki. Jej założyciel i obecny dyrektor zarządzający prof. Janusz Filipiak kieruje strategią firmy w taki sposób, by inwestycje w badania i rozwój stanowiły jeden z najważniejszych filarów mocy rynkowej przedsiębiorstwa, które co roku rozpoczyna produkcję nowej linii produktowej. Jednym ze źródeł przewagi konkurencyjnej firmy i strategią, która wyprzedzała w momencie powstania firmy swój czas było zorientowanie się na kształtowanie cech produktu spełniających szczegółowe oczekiwania i potrzeby klientów. Polscy przedsiębiorcy rzeczywiście preferowali produkty bardziej dostosowane do ich potrzeb niż nawet bardziej wyrafinowane rozwiązania zachodnich firm wspomina Janusz Filipiak. Światowa ekspansja firmy w przypadku rynku amerykańskiego skupia się obecnie na rynku telekomunikacji, gdzie Comarch zdobył kontrakt ze State of Washington Depertment of Information Services na dostarczenie systemu OSS oraz z WildBlue Communications Inc., dostawcą Internetu satelitarnego, działającym na terenie całych Stanów Zjednoczonych. W sektorze lojalności Comarch skupił się na dwóch rynkach retail i lotniczym. Decyzja okazała się trafna, gdyż firmie udało się zdobyć klientów właśnie w tych wcześniej wyznaczonych niszach rynkowych. Tymi klientami są między innymi: JetBlue Airways i wiodąca sieć stacji benzynowych. Amerykański oddział Comarch jest szczególnie dumny ze współpracy z JetBlue Airways. Jest to jedna z najbardziej innowacyjnych linii lotniczych w Stanach Zjednoczonych. To dzięki tej współpracy marka Comarch stała sie powszechnie rozpoznawana za oceanem tłumaczy Dariusz Ner, prezes Comarch Inc. ChiefMarketer (opiniotwórczy magazyn marketingowy w USA) w swoim niedawnym artykule podkreślał fakt, że Comarch jako jedyny potrafił sprostać wysokim wymaganiom stawianym przez JetBlue.

26 Rok wzrostów i debiutów na polskich rynkach Miniony rok na polskiej giełdzie obfitował w liczne wydarzenia oraz zmiany platforma obrotu obligacjami CATALYST obchodziła swoje pierwsze urodziny, alternatywny rynek akcji NewConnect trzecie urodziny, a dzięki wprowadzonym zmianom oraz realizacji programu prywatyzacyjnego GPW umocniła swoją pozycję w Europie i na świecie. Udana końcówka roku na GPW Rok 2010 zamknął się na rynku głównym GPW wzrostami. Indeks WIG szerokiego rynku wzrósł o 18,77 proc., a indeks blue chipów WIG20 o 14,88 proc., osiągając wartość 2 744,2. Zaskakiwać może natomiast fakt, że wzrost indeksu najmniejszych notowanych przedsiębiorstw swig80 osiągnął mniejszą wartość od indeksu dwudziestu największych spółek i wzrósł tylko o 10,18 proc. Sytuacja ta odzwierciedla jednak ciągłą jeszcze awersję inwestorów do ryzyka będącą skutkiem kryzysu i spadków na giełdach. W ujęciu kwartalnym trend głównych indeksów był identyczny największą wartość wzrostu osiągnął w ostatnim kwartale 24 mwig40 (5,72 proc.), najmniejszą swig80 (0,92 proc.), a indeksy WIG (4,98 proc.) i WIG20 (4,93 proc.) zostały sklasyfikowane odpowiednio na drugim i trzecim miejscu. Sytuacja indeksów branżowych nie jest już tak jednoznaczna jak indeksów głównych, bowiem niektóre z nich odnotowały spadek wartości w ujęciu rocznym oraz kwartalnym. W okresie roku najbardziej wzrosły indeksy skupiające spółki z branży chemicznej oraz paliwowej, co jest efektem wzrostu ceny surowców na giełdach światowych. Indeks WIG-Chemia osiągnął wartość 5 156,38 i wzrósł o 61,07 proc. w okresie roku oraz 30,90 proc. w okresie kwartału. Na drugim biegunie znaleźli się natomiast deweloperzy indeks WIG-Deweloperzy osiągnął wartość 2 709,52, odnotowując spadek 6,48 proc. w okresie roku i 3,83 proc. w czwartym kwartale. W ostatnim kwartale 2010 roku na rynku głównym GPW zadebiutowało 19 spółek, a więc zgodnie z zapowiedziami liczba debiutów w trzech ostatnich miesiącach osiągnęła większą wartość niż suma wprowadzonych spółek w okresie od stycznia do września minionego roku. 31 grudnia na rynku głównym notowanych było 401 spółek o łącznej kapitalizacji 796,48 mld PLN. Bezprecedensowym wydarzeniem minionego kwartału i całego 2010 roku był debiut Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA, który

27 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili miał miejsce 9 listopada i spotkał się z ogromnym zainteresowaniem inwestorów indywidualnych. Podsumowując, rok 2010 na rynku głównym należał do bardzo udanych zakończył się wzrostami, wzrosła liczba giełdowych debiutów, obroty osiągnęły wartość większą niż w roku poprzednim, wprowadzono nowe regulacje organizacyjno-prawne (m.in. nowe zasady krótkiej sprzedaży) zwiększające atrakcyjność rynku dla inwestorów. Dobre wyniki rynku głównego, w połączeniu z dynamicznym rozwojem rynku alternatywnego, znalazły odzwierciedlenie w lepszej ocenie polskiego rynku kapitałowego przez inwestorów zagranicznych oraz wzroście znaczenia GPW w regionie. Dynamiczny wzrost NewConnect Alternatywny system obrotu akcjami NewConnect był najdynamiczniej rozwijającym się spośród analizowanych rynków w 2010 roku. W minionym roku odnotowano na nim rekordową wartość obrotów oraz liczbę debiutów, dzięki czemu wzrosła kapitalizacja rynku. 31 grudnia wartość NCIndex wyniosła 63,44 i była tym samym o 27,65 proc. większa w porównaniu z ostatnim dniem roku 2009 oraz o 3,88 proc. w ujęciu kwartalnym. Pomimo poprawy klimatu na giełdzie roczna stopa zwrotu z NCIndex w 2010 była o 2,49 pkt. proc. mniejsza niż w 2009 roku. W całym 2010 roku na NewConnect zadebiutowało 86 spółek, dzięki czemu łączna liczba emitentów wzrosła do 185 a kapitalizacja rynku osiągnęła wartość 4 970,95 mln PLN dla porównania stan na koniec roku 2009 wynosił 107 oraz 2 457,16 mln PLN odpowiednio. Największą ofertę przeprowadziła firma Mo-Bruk, której akcje zadebiutowały 29 czerwca, pozyskując z rynku kwotę prawie 26 mln PLN. W minionym roku zwiększyła się również średnia rynkowa kapitalizacja jednej spółki notowanej na NewConnect do 26,87 mln PLN (+17,01 proc.) oraz średnia wartość pojedynczej transakcji do 1 997,08 PLN (+19,79 proc.). Za sprawą dynamicznego wzrostu liczby notowanych spółek oraz zwiększonego zainteresowania rynkiem łączna wartość obrotów w 2010 roku była ponad trzykrotnie wyższa niż w 2009 roku. Ostatniego dnia ubiegłego roku zaktualizowano skład NewConnect Lead liczba spółek wchodzących w skład segmentu pozostała bez zmian i wyniosła 12, spośród których 9 obroniło swoje pozycje. Bez zmian pozostał natomiast indeks NCX Life Science skupiający innowacyjne spółki z branży life science, w skład którego wchodzi obecnie 5 przedsiębiorstw. Rośnie zainteresowanie rynkiem CATALYST We wrześniu 2010 roku swoje pierwsze urodziny obchodziła najmłodsza z platform CATALYST. W okresie pomiędzy ostatnimi dniami grudnia 2009 i 2010 roku łączna wartość emisji obligacji wzrosła z 10,69 mld PLN do 21,55 mld PLN (+101,60 proc.) przy jednoczesnym wzroście liczby serii z 47 do 109 (+131,91 proc.). Z punktu widzenia oceny rynku ważniejszy jest jednak fakt, iż od początku drugiej Liczba debiutów (liczba spółek) q09 3q09 1q10 3q10 GPW NewConnect CATALYST (emitenci korporacyjni) Źródło: Zestawienie własne na podstawie danych GPW. Źródło: Zestawienie własne na podstawie danych GPW połowy 2010 roku widoczny jest wzrost liczby realizowanych przez inwestorów transakcji sesyjnych. Rośnie również aktywność emitentów obligacji korporacyjnych, w gronie których pojawiły się w ubiegłym roku także banki spółdzielcze. Wartość wyemitowanych obligacji korporacyjnych wyniosła na koniec roku 17,44 mld PLN, a liczba serii 53. Łączna wartość obrotów sesyjnych tymi instrumentami wyniosła w ubiegłym roku 587,61 mln PLN, co przy łącznej liczbie transakcji równej dało średnią wartość pojedynczej transakcji sesyjnej na poziomie 80,21 tys. PLN. W przeciwieństwie do rynków akcji, platforma obrotu dłużnymi instrumentami finansowymi CATALYST została stworzona z myślą o emitentach różnej wielkości, czego potwierdzeniem jest rozpiętość wartości notowanych serii od kilkuset tysięcy do kilku miliardów złotych. GPW liderem w Europie Rok 2010 należał do bardzo udanych dla GPW. Obok wprowadzonych zmian organizacyjno-prawnych na rynkach akcji i dłużnych instrumentów finansowych, wzrosło zainteresowanie giełdą nie tylko ze strony emitentów, lecz także inwestorów, również tych zagranicznych. Zdaniem Prezesa Sobolewskiego warszawski parkiet jest najszybciej rozwijającą się giełdą w Europie, a o jej międzynarodowym charakterze świadczyć może m.in. pojawienie się w Polsce globalnych firm inwestycyjnych. Chcąc utrzymać opisywane trendy w kolejnych latach giełdę czekają kolejne zmiany, których część wprowadzono już w styczniu 2011 roku m.in. zmieniono 25 zasadę obliczania wartości obrotów oraz wydłużono sesję o godzinę. Wydłużenie sesji giełdowej Prezes Sobolewski komentuje następująco: Nie 6 możemy sobie pozwolić na to, aby schodzić z ekranów firm inwestycyjnych i traderów w Europie Zachodniej wcześniej niż inne rynki, które konkurują z nami o kapitał inwestorów. Jakub Dziemidzik Secus Asset Management SA 25

28 Nowy rok, nowa strategia, nowe możliwości inwestycyjne! Rozmowa z Grzegorzem Pędrasem, Prezesem Zarządu Secus Asset Management SA Investment Tribune: Secus AM specjalizował się dotychczas w obrocie akcjami spółek Skarbu Państwa na rynku niepublicznym. Czy ta strategia będzie kontynuowana również w 2011 roku? Grzegorz Pędras: Rzeczywiście, przez pięć ostatnich lat obrót akcjami pracowniczymi spółek Skarbu Państwa stanowił kluczowy i bardzo dochodowy segment działalności Secus AM i to właśnie na tych transakcjach wypracowaliśmy wiodącą wartość naszych przychodów oraz atrakcyjne stopy zwrotu dla naszych Klientów. Szczególnie wyjątkowy był dla nas miniony rok, z uwagi na debiut PZU i Tauronu oraz możliwość sprzedaży akcji pracowniczych PGE. W konsekwencji tego będziemy mogli zakończyć strategie inwestycyjne oparte na spółkach parterowych Grupy. Zbliżamy się do wyjścia z inwestycji w te spółki. Kurczące się możliwości w zakresie obrotu akcjami pracowniczymi oraz kryzys z roku 2008, gdy większość instrumentów finansowych generowała straty, pokazały, że na najbliższe lata należy poszukać innych ciekawych alternatyw dla naszych Klientów. IT: Czego zatem mogą spodziewać się Państwa Inwestorzy w najbliższym czasie? Sprawdzamy możliwość inwestowania w wierzytelności masowe. Nawiązaliśmy kontakt z renomowaną kancelarią prawną, obsługującą duży fundusz inwestycyjny w tym obszarze. Nie wykluczamy uruchomienia funduszu zamkniętego, umożliwiającego inwestowanie w wierzytelności Inwestorom Indywidualnym. Projekt jest interesujący, ponieważ charakteryzuje się dobrą dochodowością. Szacujemy, że stopy zwrotu mogą sięgać proc. w ujęciu średniorocznym. Pakietów na

29 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili rynku jest bardzo dużo. W kontekście wartości nominalnej są to miliardy złotych wystawiane na rynek, co wymaga zaangażowania przez kupujących kilkuset milionów złotych. O dużym potencjale wzrostowym tego sektora decyduje przede wszystkim wciąż wzrastający poziom zadłużenia polskich gospodarstw domowych. W kręgu naszych zainteresowań są głównie wierzytelności bankowe. Wygraliśmy już kilka przetargów i angażujemy się w kolejne. Równie interesujący jest rynek prywatnej służby zdrowia oraz rynek nieruchomości komercyjnych. Dostrzegając duży potencjał w tych trzech segmentach rynku, pragniemy zapewnić uczestnikom funduszy ponadprzeciętne stopy zwrotu z inwestycji. IT: Dlaczego właśnie rynek usług medycznych? Z uwagi na planowane zmiany legislacyjne oraz przyspieszenie zmian własnościowych, znajduje się on obecnie w doskonałym momencie realnych i istotnych zmian. Czekająca nas konsolidacja rynku, komercjalizacja i prywatyzacja publicznych zakładów opieki zdrowotnej to dla Funduszu i jego Uczestników szansa na atrakcyjne projekty inwestycyjne. Podmioty, które będą chciały się szybko rozwijać, staną przed koniecznością zdobycia środków finansowych, a uruchomiony przez nas projekt ma właśnie za zadanie wpisać się w te potrzeby rynku. Produkt powstał dzięki współpracy domu maklerskiego Secus Asset Management i firmy Infralinx Capital, która została założona przez specjalistów z różnych dziedzin, zajmujących się finansowaniem projektów użyteczności publicznej i infrastruktury. IT: Jak duży jest to rynek i jaki jest jego potencjał? Wartość publicznych środków pieniężnych zarządzanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz sektor prywatny szacowana jest na kwotę około 100 mld zł, z czego około 30 mld przypada na usługi prywatne. W Polsce rynek prywatnych usług medycznych rozwija się najdynamiczniej w regionie. W 2009 roku osiągnął wartość 28 mld zł i był tym samym o 7 proc. większy w porównaniu do roku poprzedniego. W 2009 roku już prawie połowa gospodarstw domowych w Polsce korzystała z prywatnych usług zdrowotnych. W kolejnych latach dynamika rynku powinna wzrosnąć, osiągając wartość 13 proc. w ujęciu rocznym w 2012 roku. W 2008 roku w Polsce zarówno publiczne jak i prywatne wydatki na opiekę zdrowotną stanowiły mniejszy procent PKB niż w krajach Europy Zachodniej, co również wskazuje na duży potencjał rozwoju tego rynku w naszym kraju. IT: W jakie spółki zainwestuje Fundusz? Fundusz będzie inwestował w spółki medyczne o zróżnicowanym profilu świadczonych usług, prowadzące szpitale i placówki opieki zdrowotnej. Preferowane są spółki posiadające większą liczbę placówek opieki zdrowotnej oraz większą zdolność do szybkiej konsolidacji z innymi podmiotami rynku opieki zdrowotnej. W zakresie zainteresowania Funduszu są spółki z potencjałem uzyskania efektów synergii w przypadku konsolidacji oraz charakteryzujące się wysokim potencjałem rozwoju. IT: Co decyduje o unikalności tego Funduszu? Portfelem Funduszu zarządza Secus Asset Management. Jednak na potrzeby projektu powołany został Komitet Inwestycyjny Funduszu, którego zadaniem jest nadzorowanie, opiniowanie i doradzanie w zakresie działalności inwestycyjnej Funduszu. W jego skład, oprócz przedstawicieli rynku kapitałowego, weszli eksperci z ogromnym doświadczeniem w sektorze medycznym, m.in. lekarze z wieloletnim doświadczeniem menedżerskim, co zapewnia połączenie unikalnej wiedzy w zakresie funkcjonowania rynku kapitałowego oraz rynku ochrony zdrowia. IT: Skąd zainteresowanie rynkiem nieruchomości komercyjnych? Ten atrakcyjny sektor był zarezerwowany dotychczas dla dużych inwestorów instytucjonalnych i zupełnie niedostępny dla inwestorów indywidualnych, a należy pamiętać, że polski rynek nieruchomości komercyjnych jest uważany za rynek coraz bardziej dojrzały, co w połączeniu z dotychczasowym, znacznym spadkiem cen tych nieruchomości i dużym potencjałem tego rynku, ma kluczowe znaczenie dla podejmowanych decyzji inwestycyjnych w ramach drugiego z naszych Funduszy. Analitycy rynku nieruchomości prognozują po okresie znaczących spadków cen nieruchomości komercyjnych znaczące ożywienie już w pierwszym półroczu 2011 roku. Spodziewamy się zatem zwiększonej aktywności inwestycyjnej na rynku nieruchomości komercyjnych oraz powrotu zagranicznych inwestorów instytucjonalnych na rynek polski w kolejnych latach. Celem Funduszu jest wygenerowanie zysków dzięki udziałowi w starannie wyselekcjonowanych projektach inwestycyjnych w sektorze biurowym, magazynowym oraz handlowym. IT: Secus AM oferuje również usługi dla firm poszukujących kapitału i skutecznych strategii rozwoju, jest też Autoryzowanym Doradcą NewConnect oraz Catalyst. Jakie projekty będą realizowane w tym zakresie w bieżącym roku? W 2011 roku planujemy wzmożoną aktywność na NewConnect. Już w marcu zadebiutują: APN Promise SA, oraz spółka ESOTIQ & HENDERSON SA, która powstała w celu prowadzenia przejętej od LPP SA działalności w segmencie rynku bieliźniarskiego, opierając się głównie na markach ESOTIQ i HENDERSON. Być może jeszcze w tym roku uda nam się wprowadzić na NewConnect spółkę Agito SA. IT: Jakie jeszcze zmiany w domu maklerskim zaplanował Pan na ten rok? Nasza spółka zmienia się bardzo dynamicznie, stąd też planujemy zatrudnienie nowych osób zarządzających, które będą wspierały nas w realizacji przyjętej strategii rozwoju. Już wkrótce dołączą do naszego zespołu niezwykle doświadczeni menedżerowie. Czekają nas ponadto zmiany w akcjonariacie oraz rozszerzenie Zarządu. IT: Życzę zatem powodzenia i konsekwencji w realizacji nowej strategii rozwoju spółki i dziękuję za rozmowę. Olga Yanusik 27

30 Nie taki fundusz straszny... Fakty i mity dotyczące współpracy z inwestorem venture capital Wizja pozyskania inwestora zewnętrznego, czy to w postaci funduszu venture capital, czy też osoby prywatnej, a więc Anioła Biznesu, często wywołuje wiele obaw i rodzi wiele pytań wśród przedsiębiorców. I jak to z obawami najczęściej bywa wynikają one z niedostatecznej wiedzy na dany temat. Czas więc obalić najczęstsze mity, a przy okazji potwierdzić kilka faktów związanych ze współpracą na linii przedsiębiorca inwestor venture capital. I pokazać, że nie taki fundusz straszny, jak go malują. Agnieszka Raczewska Secus Wsparcie Biznesu 8 1. Inwestor ukradnie przedsiębiorcy pomysł na biznes Mit Fakt Obawa przed kradzieżą pomysłu jest jednym z głównych powodów, dla którego młodzi przedsiębiorcy i pomysłodawcy rezygnują z poszukiwania kapitału wśród inwestorów venture capital. Dotyczy to w szczególności twórców innowacyjnych, niespotkanych dotąd przedsięwzięć. Obawiają się oni, iż inwestor będzie prowadził rozmowy tylko w celu wyciągnięcia od przedsiębiorcy wszystkich cennych informacji o danym pomyśle na biznes, a później odrzuci projekt i wykorzysta zdobytą wiedzę do własnych celów. Lęk przed kradzieżą pomysłu jest jednak nieuzasadniony, a dzieje się tak z kilku powodów. Po pierwsze, zanim przedsiębiorca przekaże inwestorowi szczegółowe informacje o projekcie (najczęściej w postaci biznesplanu), zawierana jest między stronami umowa o zachowaniu poufności. Jest to instrument, który zabezpiecza przedsiębiorcę przed niepożądanym wykorzystaniem informacji, stanowiących jego tajemnicę. W umowie tej inwestor zobowiązuje się do zachowania w poufności wszelkich informacji i wiedzy, jak również wszelkich dokumentów i projektów dokumentów ujawnionych przez przedsiębiorcę. Zobowiązanie to obejmuje nie tylko zakaz rozpowszechniania bądź ujawniania osobom trzecim informacji poufnych, ale także (a nawet przede wszystkim) zakaz wykorzystywania lub posługiwania się tymi informacjami przez inwestora bądź jakiekolwiek inne osoby, w celu uzyskania korzyści. Umowa o zachowaniu poufności przewiduje oczywiście także konkretne sankcje (np. kary umowne) w przypadku naruszenia jakiegokolwiek punktu porozumienia przez inwestora. Pukając do drzwi inwestora, w szczególności funduszu venture capital, warto pamiętać również o tym, iż dla inwestorów takich uczciwość oraz całkowita ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa mają priorytetowy charakter. Dlaczego? Ponieważ brak zaufania ze strony przedsiębiorców

31 wydarzenia zdaniem eksperta innowacyjna gospodarka giełda venture capital case study finanse prawo strategie w wolnej chwili Mit i pomysłodawców innowacyjnych projektów oznaczałby dla takich inwestorów ograniczenie dopływu najciekawszych projektów. Postępując nieuczciwie, działaliby więc na własną szkodę. Istnieje jeszcze jeden powód, dla którego przedsiębiorcy nie powinni obawiać się powierzenia swoich tajemnic biznesowych potencjalnemu inwestorowi venture capital. Fundusz, bądź Anioł Biznesu to inwestor, który wnosi kapitał na pewien określony czas. Zależy mu na osiągnięciu konkretnej stopy zwrotu, po którym będzie mógł wyjść z inwestycji, a nie na samodzielnym i długotrwałym prowadzeniu danego biznesu. Inwestor nie chce więc posiąść całej tajemnej wiedzy przedsiębiorcy i wykorzystać jej we własnym zakresie chce zdobyć wiedzę po to, aby skutecznie współzarządzać firmą, budować jej wartość, a poprzez wzrost tej wartości osiągnąć zamierzony zysk. 2. Inwestor wymaga szczegółowych Fakt informacji na temat danego przedsięwzięcia Inwestor venture capital jest inwestorem wymagającym. Zanim przeznaczy na rozwój danego przedsięwzięcia swój kapitał, będzie chciał bardzo dokładnie poznać projekt oraz jego twórcę. Przedsiębiorca musi więc być gotowy na konieczność dostarczenia wielu dokumentów (przede wszystkim szczegółowego biznesplanu), odbycia wielu spotkań oraz poddania swojej działalności szczegółowemu audytowi (jest to tzw. badanie due diligence, które obejmuje wiele aspektów funkcjonowania firmy finanse, kwestie prawne, organizację, technologię, itp.). Takie podejście nie powinno jednak dziwić. Podejmując się finansowania nierzadko ryzykownych przedsięwzięć, bądź wręcz samych pomysłów, inwestor ma prawo wymagać szczegółowych informacji oraz dążyć do jak najlepszego poznania zespołu, z którym będzie być może budował dany biznes przez kilka następnych lat oraz wspólnie ponosił ryzyko jego ewentualnego niepowodzenia. 3. Proces inwestycyjny jest złożony i czasochłonny Mit Fakt Analiza biznesplanu, szczegółowe badanie przedsiębiorstwa przez inwestora i wreszcie negocjacje warunków umowy rzeczywiście zajmują sporo czasu. Proces inwestycyjny, od momentu nawiązania kontaktu z inwestorem aż do chwili zawarcia umowy inwestycyjnej i wniesienia kapitału do firmy, może trwać kilka lub nawet kilkanaście miesięcy. Dlaczego tak długo? Odpowiedzi należy szukać w istocie i charakterze inwestycji venture capital. Są to inwestycje

32 wiążące się z dużym poziomem ryzyka dla inwestora (innowacyjne projekty, pomysły biznesowe nie poparte żadnymi rzeczywistymi wynikami finansowymi) stąd też konieczność wnikliwej analizy i długotrwałego badania, mającego na celu ocenę szans realizacji danego przedsięwzięcia. Długotrwałe bywają także negocjacje, w trakcie których ustalane są najważniejsze warunki współpracy. Warto jednak poświęcić swój czas, aby dobrze przygotować samą inwestycję a jednocześnie otworzyć pole do owocnej współpracy z inwestorem po podpisaniu umowy i wniesieniu kapitału. A współpraca taka będzie trwała zapewne przez kilka lat. 4. Inwestor dąży do całkowitego Mit przejęcia kontroli nad spółką i pozbawienia władzy dotychczasowego właściciela Strach przed utratą władzy na swoim własnym podwórku pojawia się wśród przedsiębiorców niemal tak często, jak obawa przed kradzieżą pomysłu. Czy inwestor naprawdę dąży do całkowitego, niemalże autorytarnego zarządzania przedsiębiorstwem? Odpowiedź brzmi nie. Choć inwestycje venture capital rzeczywiście mają charakter udziałowy, a więc inwestor staje się współwłaścicielem przedsiębiorstwa, to jednak jego nadrzędnym celem na pewno nie jest całkowite przejęcie zarządzania danym biznesem. To, jaki udział w strukturze właścicielskiej przedsiębiorstwa otrzyma inwestor, jest jednym z najważniejszych przedmiotów negocjacji i ustalany jest na podstawie wyceny przedsiębiorstwa oraz wysokości kapitału, wnoszonego przez inwestora. Fundusze bardzo często angażują się jedynie w zarządzanie na poziomie strategicznym, a sprawy operacyjne pozostawiają dotychczasowym właścicielom. Inwestor może oczekiwać także pewnych uprawnień w zakresie kontroli nad działalnością firmy uprawnienia te może realizować np. poprzez uczestnictwo w radzie nadzorczej spółki. Jednak nawet w sytuacji, gdy inwestor za daną kwotę kapitału oczekiwałby większościowego udziału w strukturze 30 Fakt właścicielskiej przedsiębiorstwa, należy pamiętać o bardzo ważnej kwestii. Inwestor staje się współwłaścicielem firmy i w związku z tym musi działać w taki sposób, aby maksymalizować jej wartość, gdyż tą drogą zwiększa wartość swoich udziałów. Gdyby podejmował decyzje działające na niekorzyść przedsiębiorstwa, działałby również na własną szkodę. To bardzo ważna sprawa, o której powinien pamiętać każdy przedsiębiorca, obawiający się poczynań nowego wspólnika w biznesie. Warto przy tym odpowiedzieć sobie na jeszcze jedno ważne pytanie. Czy lepiej mieć cały tort (być całkowitym właścicielem firmy) o stosunkowo niewielkich rozmiarach, czy może posiadać mniejszy kawałek (częściowy udział w firmie) ale w dużo większej całości? A całość, przy finansowym oraz merytorycznym wsparciu inwestora kapitałowego, ma szansę wzrosnąć kilku- lub nawet Mit kilkunastokrotnie. 5. Inwestor dokona inwestycji tylko w spółkę kapitałową Fakt Inwestorzy venture capital będą skłonni objąć udziały tylko w takich przedsiębiorstwach, których forma organizacyjno-prawna zapewni im ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązania spółki do wysokości wniesionego kapitału. Nie do przyjęcia dla funduszu czy też Anioła Biznesu będzie inwestycja w spółkę osobową, gdzie inwestor odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Przedsiębiorca, chcący pozyskać inwestora udziałowego, powinien więc liczyć się z koniecznością przekształcenia dotychczasowej formy prawnej przedsiębiorstwa w spółkę kapitałową (spółkę z o.o. lub spółkę akcyjną), ewentualnie w spółkę komandytowo-akcyjną. Oczywiście nie oznacza to, iż przedsiębiorcy działający w innej formie (lub nawet tacy, którzy mają dopiero pomysł na biznes i nie założyli jeszcze własnej działalności gospodarczej) nie mają szans w poszukiwaniu inwestora venture capital. Wprost przeciwnie większość przedsiębiorstw, którym udaje się zainteresować i przekonać inwestora, na początku działa w innych formach niż spółka kapitałowa. Warunkiem jest jedynie gotowość przedsiębiorcy do przekształcenia w odpowiednim momencie procesu inwestycyjnego. 6. W trakcie trwania inwestycji inwestor żąda wypłat należnej mu części zysku (dywidendy) Mit Strategia inwestycyjna stosowana przez fundusze venture capital Fakt oraz Aniołów Biznesu jest strategią średniolub długoterminową, nastawioną na pomnażanie wartości firmy a nie na maksymalizację bieżących zysków. Inwestor venture capital nie żąda corocznej wypłaty dywidendy, lecz przeznacza zysk, wypracowany przez przedsiębiorstwo, na kolejne inwestycje. Zyskiem inwestora będzie stopa zwrotu z inwestycji, którą zrealizuje w odpowiednim momencie poprzez sprzedaż swoich udziałów w przedsiębiorstwie. 7. Po osiągnięciu satysfakcjonującego Mit zysku inwestor może w dowolny sposób, bez porozumienia z pierwotnym właścicielem, wyjść z inwestycji Fakt Sposób wyjścia przez inwestora z inwestycji (czyli tzw. dezinwestycja) jest jedną z najważniejszych kwestii, ustalanych w trakcie przebiegu procesu inwestycyjnego. Istnieje wiele ścieżek dezinwestycji, wśród których są m.in. sprzedaż udziałów inwestorowi strategicznemu, sprzedaż innemu inwestorowi finansowemu, czy też upublicznienie spółki poprzez wprowadzenie jej na giełdę papierów wartościowych. Kwestia dezinwestycji podlega negocjacjom pomiędzy stronami, a ostateczne ustalenia znajdują swoje odzwierciedlenie w zapisach umowy inwestycyjnej, która reguluje także warunki współpracy pomiędzy przedsiębiorcą a inwestorem w całym okresie trwania inwestycji. Przewidywany sposób wyjścia z inwestycji jest więc częścią procesu inwestycyjnego, która ustalana jest wspólnie przez przedsiębiorcę i inwestora.

33

34 Budowanie wartości młodych innowacyjnych spółek przez fundusze venture capital Zaangażowanie w zarządzanie spółką portfelową jest istotnym czynnikiem wzrostu jej wartości, a bliskie kontakty przedstawicieli funduszu z menedżerami przedsiębiorstw portfelowych są jednym z ważniejszych narzędzi dodawania wartości spółce. Dr Marek Panfil Katedra Zarządzania Wartością SGH Kierownik Podyplomowych Studiów Metody wyceny spółki kapitałowej marek.panfil@gmail.com 32 Kapitał wysokiego ryzyka (ang. venture capital; skrót: VC) jest klasycznie inwestowany w spółki niegiełdowe, będące w początkowych fazach swojego rozwoju, z branż wysokich technologii przez fundusz venture capital. Fundusz, w zamian za ponadprzeciętne ryzyko inwestycyjne, oczekuje wysokiej stopy zwrotu (minimum nawet 40 50% średniorocznie). Wiele dzisiejszych globalnych przedsiębiorstw amerykańskich pozyskało na swojej drodze, szczególnie w początkowych etapach rozwoju, inwestora venture capital, który istotnie przyczynił się do zwiększenia ich wartości. Warto wspomnieć o kilku sukcesach inwestycyjnych funduszy VC, tj. Altavista (przeglądarka internetowa), Amazon.com (sklep internetowy, producent Kindle), Amgen (firma biotechnologiczna), Apple (producent komputerów, telefonów), Cisco Systems (producent sprzętu teleinformatycznego), Genentech (firma biotechnologiczna), Ebay (aukcja internetowa), Google (wyszukiwarka internetowa), Intel (producent półprzewodników), Yahoo! (przeglądarka internetowa). Inwestycje VC cieszą się także popularnością w innych krajach świata, tj. w Izraelu, Wielkiej Brytanii, w Chinach, Indiach czy Szwecji. VC zyskuje powoli na znaczeniu także w Polsce, choć niewiele, póki co, można wskazać spektakularnych sukcesów inwestycyjnych spółek, które pozyskały kapitał wysokiego ryzyka w początkowym etapie rozwoju. Jednakże są pozytywne przykłady, do których należą: Bankier. pl (portal finansowy), HTL Strefa (producent instrumentów medycznych), K2 Internet (usługi e-marketingowe), One-2-One (mobilne usługi dodane), Polish Energy Partners (firma energetyczna), Travelplanet.pl (internetowe biuro podróży). Wśród inwestorów zainteresowanych polskimi spółkami we wczesnych etapach rozwoju z branż wysokich technologii należy wymienić m.in. MCI Management SA, MCI Bio Ventures Sp. z o.o., Helix Venture Partners FIZ, bmp AG, Business Angel Seedfund Sp. z o.o. S.K.A., BBI Seed Fund Sp. z o.o. Fundusz Kapitałowy S.K.A., Skyline Venture Sp. z o.o. S.K.A,, Venture Capital Satus (Beskidzki Dom Maklerski), Internet Ventures. Rysunek 1 na str. 34 prezentuje cykl życia funduszu VC, który zwykle uruchamiany jest z konkretnym kapitałem inwestycyjnym, na okres 10 lat, z opcją przedłużenia o 1 rok. Kapitał pochodzi w warunkach anglosaskich zwykle ze środków funduszy emerytalnych, towarzystw ubezpieczeniowych, funduszy funduszy (ang. funds of funds), przedsiębiorstw, Aniołów Biznesu. Fundusz VC najczęściej posiada swoją specjalizację inwestycyjną (np. teleinformatyka czy biotechnologia), ma określony zasięg geograficzny (np. Chiny czy Europa Centralna). Zarządzający funduszem VC poszukują atrakcyjnych młodych spółek portfelowych z wybranych branż.

35

2010-11-25. Plan prezentacji. Model wspierania przedsiębiorczości technologicznej na przykładzie InQbatora PPNT FUAM. Idea. Idea

2010-11-25. Plan prezentacji. Model wspierania przedsiębiorczości technologicznej na przykładzie InQbatora PPNT FUAM. Idea. Idea Plan prezentacji Model wspierania przedsiębiorczości technologicznej na przykładzie InQbatora PPNT FUAM Anna Tórz Oferta InQbatora Preinkubacja Inkubacja Infrastruktura Promocja Pieniądze Kontakty Skąd

Bardziej szczegółowo

Bariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce

Bariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce Bariery i stymulanty rozwoju rynku Szymon Bula Wiceprezes Zarządu Association of Business Angels Networks 25 maja 2012 Fazy rozwoju biznesu Zysk Pomysł Seed Start-up Rozwój Dojrzałość Zysk Czas Strata

Bardziej szczegółowo

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony.

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Jedną z metod sfinansowania biznesowego przedsięwzięcia jest skorzystanie z funduszy

Bardziej szczegółowo

Invento Capital Bridge Alfa Fund

Invento Capital Bridge Alfa Fund invent o Invento Capital Bridge Alfa Fund INWESTYCJE W PROJEKTY B+R O FUNDUSZU Fundusz został utworzony we współpracy z NCBiR w ramach konkursu Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 poddziałanie

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorczość akademicka. Spółki spin-off i spin-out. 10 lipca 2008 r.

Przedsiębiorczość akademicka. Spółki spin-off i spin-out. 10 lipca 2008 r. Przedsiębiorczość akademicka Spółki spin-off i spin-out Uwarunkowania prawne: -Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (DZ.U. Nr 164 poz. 1365 z poźn. zmianami) -Ustawa z dnia 15 września

Bardziej szczegółowo

IX Świętokrzyska Giełda Kooperacyjna Nowych Technologii Energii Odnawialnej Technologia Przyszłości

IX Świętokrzyska Giełda Kooperacyjna Nowych Technologii Energii Odnawialnej Technologia Przyszłości W imieniu Świętokrzyskiego Centrum Innowacji i Transferu Technologii Sp. z o.o. oraz Targów Kielce pragnę Państwa serdecznie zaprosić do bezpłatnego udziału w IX Świętokrzyskiej Giełdzie Kooperacyjnej

Bardziej szczegółowo

CAPITAL VENTURE. Jak zdobyć mądry kapitał? Krajowy Fundusz Kapitałowy 24 maja 2012. Piotr Gębala

CAPITAL VENTURE. Jak zdobyć mądry kapitał? Krajowy Fundusz Kapitałowy 24 maja 2012. Piotr Gębala VENTURE CAPITAL Jak zdobyć mądry kapitał? Piotr Gębala Krajowy Fundusz Kapitałowy 24 maja 2012 Agenda Źródła kapitału na rozwój Fundusze VC w Polsce KFK i fundusze VC z jego portfela Źródła kapitału a

Bardziej szczegółowo

InQbator rozwiń swój potencjał. Justyna Rowińska

InQbator rozwiń swój potencjał. Justyna Rowińska InQbator rozwiń swój potencjał Justyna Rowińska InQbator Czym jest InQbator? Cele Jak to działa? Filary działalności Oferta dla początkujących Oferta dla MSP Oferta dla lokatorów Nasi lokatorzy Promocja

Bardziej szczegółowo

AGENDA. podstawowe informacje. Strategie Innowacyjne i Transfer Wiedzy

AGENDA. podstawowe informacje. Strategie Innowacyjne i Transfer Wiedzy Regionalna Sieć Inwestorów Kapitałowych Marek Zaborowski, MAEŚ Kraków, AGENDA Projekt RESIK Sieć RESIK www.resik.pl Sieć dla Przedsiębiorcy uczestnictwo zasady współpracy korzyści Sieć dla Inwestora uczestnictwo

Bardziej szczegółowo

Instytucja otoczenia biznesu na przykładzie Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. Mariusz Bednarz Prezes Zarządu RARR S.A.

Instytucja otoczenia biznesu na przykładzie Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. Mariusz Bednarz Prezes Zarządu RARR S.A. Mariusz Bednarz Prezes Zarządu RARR S.A. Instytucja Otoczenia Biznesu (IOB) to podmiot prowadzący działalność na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności, niedziałający dla zysku lub przeznaczający

Bardziej szczegółowo

WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF

WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF ZARZĄDZANIE SIECIĄ WSPÓŁPRACY MŚP Łukasz Pytliński CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej Wrzesień 2010 1 WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU

Bardziej szczegółowo

ZGŁOSZENIE POMYSŁU do Konkursu INNOWACYJNY POMYSŁ 2008

ZGŁOSZENIE POMYSŁU do Konkursu INNOWACYJNY POMYSŁ 2008 ZGŁOSZENIE POMYSŁU do Konkursu INNOWACYJNY POMYSŁ 2008 KONKURS Zgłoszenie pomysłu do Konkursu należy przysłać do 17 listopada, e-mailem na adres konkurs@uni.lodz.pl Rozstrzygnięcie Konkursu do 12 grudnia

Bardziej szczegółowo

Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny

Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny - z doświadczeń regionalnej sieci aniołów biznesu przy Lubelskiej Fundacji Rozwoju Lubelska Sieć Aniołów

Bardziej szczegółowo

Finansowanie projektów wczesnych faz rozwoju. MCI Management SA

Finansowanie projektów wczesnych faz rozwoju. MCI Management SA Finansowanie projektów wczesnych faz rozwoju Dziedziny projekty wczesnych faz rozwoju Biotechnologia Lifescience Medtech Fundraising Biotechnologia Tools - Europa for IP Polska Wegry Austria Irlandia Holandia

Bardziej szczegółowo

Konferencja prasowa Projekt Opracowanie Polityk Sektorowych Województwa Łódzkiego

Konferencja prasowa Projekt Opracowanie Polityk Sektorowych Województwa Łódzkiego www.pwc.com Konferencja prasowa Projekt Opracowanie Polityk Sektorowych Województwa Łódzkiego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu

Bardziej szczegółowo

Ewa Postolska. www.startmoney.p l

Ewa Postolska. www.startmoney.p l Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 2013 Możliwości i warunki pozyskania kapitału

Bardziej szczegółowo

Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem działalności innowacyjnej- działania PARP

Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem działalności innowacyjnej- działania PARP Mirosław Marek PARP, Prezes Zarządu Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem działalności innowacyjnej- działania PARP Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)

Bardziej szczegółowo

INWESTYCJA W START-UP

INWESTYCJA W START-UP INWESTYCJA W START-UP Jacek Bzdurski Kierownik Komitetu Inwestycyjnego KRAJOWA IZBA GOSPODARCZA 00-074 Warszawa, ul. Trębacka 4; tel.: (022) 63 09 668, 63 09 650; e-mail: kigmed@kig.pl; www.kig.pl AGENDA

Bardziej szczegółowo

11, 12 października 2011

11, 12 października 2011 11, 12 października 2011 WROCŁAW Hotel Mercure Panorama DZIEŃ I 11 października 2011r. Konferencja Naukowo- Informacyjna Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu- Innowacja 11.30 12.00 Rejestracja uczestników,

Bardziej szczegółowo

Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety

Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety Finansowanie Venture Capital: Wady i Zalety Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych Poznań, 22 września 2007 r. 1. Fundusze venture capital 2. Finansowanie innowacji 2 Definicje

Bardziej szczegółowo

Konferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r.

Konferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r. www.psab.pl Konferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r. Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych Koordynator zarządzający

Bardziej szczegółowo

Micro świat na wyciągnięcie ręki

Micro świat na wyciągnięcie ręki Micro świat na wyciągnięcie ręki Robert Karbowiak MicroBioLab Sp. z o.o. Konferencja BioTech-IP Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej Jak ugryźć 10 milionów III finansowanie badań

Bardziej szczegółowo

Wrocławskie Centrum Transferu Technologii Politechniki Wrocławskiej

Wrocławskie Centrum Transferu Technologii Politechniki Wrocławskiej Wrocławskie Centrum Transferu Technologii Politechniki Wrocławskiej Prof. zw. dr hab. inż. Jan Koch Wrocław, 14 grudnia 2011 r. Akt powołania i statut WCTT Centrum powołano 23 marca 1995 r. WCTT jest pierwszym

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania a etap rozwoju przedsiębiorstwa

Źródła finansowania a etap rozwoju przedsiębiorstwa Źródła finansowania a etap rozwoju przedsiębiorstwa Sieci Inwestorów Kapitałowych (Aniołów Biznesu) na świecie Roma Toft, MAEŚ Kraków, r. Agenda 1. Fazy rozwoju a finansowanie przedsięwzięcia - problemy

Bardziej szczegółowo

INFORMATOR O PROJEKCIE

INFORMATOR O PROJEKCIE INFORMATOR O PROJEKCIE Trinity Capital Business Network Trinity Capital Business Network jest projektem budującym ogólnopolskie sieci wspierające sektor małych i średnich przedsiębiorstw oraz inwestycje

Bardziej szczegółowo

Anioły Biznesu Finanse na start. V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 13-14 maja 2010 roku Gdynia

Anioły Biznesu Finanse na start. V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 13-14 maja 2010 roku Gdynia Anioły Biznesu Finanse na start V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 13-14 maja 2010 roku Gdynia Anioł biznesu kto to jest? AniołBiznesu to osoba prywatna wspierająca firmy będące na wczesnych etapach

Bardziej szczegółowo

Konferencja pt. Transformacja Gospodarcza Subregionu Konińskiego kierunek wodór. 12 grudnia 2018r.

Konferencja pt. Transformacja Gospodarcza Subregionu Konińskiego kierunek wodór. 12 grudnia 2018r. Konferencja pt. Transformacja Gospodarcza Subregionu Konińskiego kierunek wodór 12 grudnia 2018r. O AGENCJI Działamy na rynku ponad 25 lat Jesteśmy spółką Marszałka Województwa Wielkopolskiego utworzoną

Bardziej szczegółowo

Partner w komercjalizacji innowacji. POLSKA AULA 19 kwietnia 2006

Partner w komercjalizacji innowacji. POLSKA AULA 19 kwietnia 2006 Partner w komercjalizacji innowacji POLSKA AULA 19 kwietnia 2006 INWESTORZY Inwestorzy BAS budowali biznesy od fazy start-up i osiągnęli w tym zakresie jedne z najbardziej spektakularnych sukcesów na polskim

Bardziej szczegółowo

FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP

FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP Iwona Szendel Dyrektor Zespołu Instrumentów Inwestycyjnych Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Bardziej szczegółowo

Phenomind Ventures S.A. Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości INNOWATORZY 2007 - PROGRAM TRANSFERU INNOWACJI DO BIZNESU. www.innowatorzy.

Phenomind Ventures S.A. Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości INNOWATORZY 2007 - PROGRAM TRANSFERU INNOWACJI DO BIZNESU. www.innowatorzy. Phenomind Ventures S.A. Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości INNOWATORZY 2007 - PROGRAM TRANSFERU INNOWACJI DO BIZNESU www.innowatorzy.net Patronat Honorowy: IDEA PROGRAMU Główną ideą inicjatywy jest

Bardziej szczegółowo

Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.

Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2. Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy Zintegrowanego Programu

Bardziej szczegółowo

Rynek kapitałowy. jak skutecznie pozyskać środki na rozwój. Gdańsk Styczeń 2014

Rynek kapitałowy. jak skutecznie pozyskać środki na rozwój. Gdańsk Styczeń 2014 Rynek kapitałowy jak skutecznie pozyskać środki na rozwój Gdańsk Styczeń 2014 Plan spotkania Kapitał na rozwój firmy Możliwości pozyskania finansowania na rozwój Kapitał z Giełdy specjalna oferta dla małych

Bardziej szczegółowo

Finansowanie bez taryfy ulgowej

Finansowanie bez taryfy ulgowej Finansowanie bez taryfy ulgowej Czego oczekują inwestorzy od innowacyjnych przedsiębiorców? Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych CambridgePython Warszawa 26 kwietnia 2008r.

Bardziej szczegółowo

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika

Bardziej szczegółowo

Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014

Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020/strony/ glowna.aspx 2 I Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowoprzemysłowe

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw

Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw www.psab.pl Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych Koordynator zarządzający Ponadregionalną Siecią Aniołów Biznesu - Innowacja

Bardziej szczegółowo

Izba Gospodarcza Regionu Płockiego

Izba Gospodarcza Regionu Płockiego Izba Gospodarcza Regionu Płockiego perspektywa Biznesu KRZYSZTOF IZMAJŁOWICZ P R E Z E S I Z B Y G O S P O D A R C Z E J R E G I O N U P Ł O C K I E G O Kim jesteśmy Izba Gospodarcza Regionu Płockiego,

Bardziej szczegółowo

Inkubatory i parki technologiczne w województwie śląskim. Spotkanie okrągłego stołu. Gliwice, 26 marca 2007r.

Inkubatory i parki technologiczne w województwie śląskim. Spotkanie okrągłego stołu. Gliwice, 26 marca 2007r. Inkubatory i parki technologiczne w województwie śląskim Spotkanie okrągłego stołu Gliwice, 26 marca 2007r. Główne punkty prezentacji 1. Rola inkubatorów i parków technologicznych 2. Partnerzy 3. Usługi

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania badań przemysłowych i prac rozwojowych oraz wdrożeń innowacji

Źródła finansowania badań przemysłowych i prac rozwojowych oraz wdrożeń innowacji Źródła finansowania badań przemysłowych i prac rozwojowych oraz wdrożeń innowacji Agnieszka Matuszak 1 Strona 0 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA BADAŃ PRZEMYSŁOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH ORAZ WDROŻEŃ INNOWACJI Jednym

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego NASI DORADCY:

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego NASI DORADCY: NASI DORADCY: Stanisław Rogoziński Partner zarządzający w Brante Partners sp. z o.o. Akredytowany ekspert Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii. Ekspert biznesowy w Fundacji Wspierania

Bardziej szczegółowo

Knowledge and Innovation Community KIC InnoEnergy. Business Creation. Wrocław, 14 grudnia 2011

Knowledge and Innovation Community KIC InnoEnergy. Business Creation. Wrocław, 14 grudnia 2011 Knowledge and Innovation Community KIC InnoEnergy Business Creation Wrocław, 14 grudnia 2011 KIC InnoEnergy Twój partner w budowie Twojego biznesu Agenda KIC InnoEnergy Twój partner w budowie Twojego biznesu

Bardziej szczegółowo

Dofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji

Dofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji RPO Lubuskie 2020 Oś Priorytetowa 1 Gospodarka i innowacje PI 3 c Zwiększone zastosowanie innowacji w przedsiębiorstwach sektora MŚP W ramach PI mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą uzyskać wsparcie

Bardziej szczegółowo

Radosław Białas Fundusz Kapitałowy Agencji Rozwoju Pomorza SA

Radosław Białas Fundusz Kapitałowy Agencji Rozwoju Pomorza SA Radosław Białas Fundusz Kapitałowy Agencji Rozwoju Pomorza SA Fundusz kapitałowy jest inwestorem (grupą inwestorów) finansowym, który aktywnie uczestniczy w rozwoju przedsięwzięcia. Poza wkładem finansowym

Bardziej szczegółowo

www.kpt.krakow.pl Idealny start

www.kpt.krakow.pl Idealny start www.kpt.krakow.pl» Idealny start Inkubator Technologiczny KPT Jeżeli myślisz o założeniu własnej działalności, albo prowadzisz firmę nie dłużej niż dwa lata, działasz w branży informatycznej, telekomunikacyjnej

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 15 kwietnia 2015 r. Alokacja

Bardziej szczegółowo

There is talent. There is capital. Start in Poland.

There is talent. There is capital. Start in Poland. There is talent. There is capital. Start in Poland. Polska gospodarka nieustannie się rozwija jak wynika z najnowszych prognoz Banku Światowego: jej wzrost przyspieszy do 3,3% w 2017 r., z 2,8% w 2016

Bardziej szczegółowo

Baltic hub - przepis na platformę współpracy. Zdzisław Sobierajski

Baltic hub - przepis na platformę współpracy. Zdzisław Sobierajski Baltic hub - przepis na platformę współpracy Zdzisław Sobierajski Human Factor - projektowanie zawsze powinno być skierowane na korzyści dla użytkownika. foto: Przemek Szuba Gdy dobrze zrozumiem to dobrze

Bardziej szczegółowo

Organizatorzy spotkania informacyjnego dla przedsiębiorców z woj. opolskiego. Środki na rozwój eksportu dla Twojego przedsiębiorstwa

Organizatorzy spotkania informacyjnego dla przedsiębiorców z woj. opolskiego. Środki na rozwój eksportu dla Twojego przedsiębiorstwa Organizatorzy spotkania informacyjnego dla przedsiębiorców z woj. opolskiego Środki na rozwój eksportu dla Twojego przedsiębiorstwa Fundacja została założona w 2010r. we Wrocławiu w celu: promocji przedsiębiorczości

Bardziej szczegółowo

WORTAL TRANSFERU WIEDZY

WORTAL TRANSFERU WIEDZY WORTAL TRANSFERU WIEDZY Biuro Projektu WORTAL TRANSFERU WIEDZY Wrocławska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT ul. Marsz. Józefa Piłsudskiego 74, pokój 320 tel./fax 71 347 14 18 tel. 71

Bardziej szczegółowo

Żabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska.

Żabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska. Żabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw została powołana przez Mazowiecką Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości w 1992 roku. MISJA FUNDACJI MSP: Propagowanie

Bardziej szczegółowo

Nazwa Beneficjenta: Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie

Nazwa Beneficjenta: Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie Tytuł projektu: Oś 1 Przedsiębiorczość Działanie 1.1 Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw Poddziałanie 1.1.11 Regionalny System Wspierania Innowacji Nazwa Beneficjenta: Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju

Bardziej szczegółowo

Rola funduszy venture capital w finansowaniu innowacji

Rola funduszy venture capital w finansowaniu innowacji Rola funduszy venture capital w finansowaniu innowacji Konferencja pt. Badania naukowe na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu VI Konferencja uczelniana Poznań, 08.06.2015 dr Aleksandra Szulczewska-Remi

Bardziej szczegółowo

INTERIZON DOBRE PRAKTYKI ROZWOJU KLASTRÓW

INTERIZON DOBRE PRAKTYKI ROZWOJU KLASTRÓW INTERIZON DOBRE PRAKTYKI ROZWOJU KLASTRÓW Marita Koszarek BSR Expertise, Politechnika Gdańska INTERIZON NAJWAŻNIEJSZE FAKTY Branża ICT: informatyka, elektronika, telekomunikacja Interizon dawniej Pomorski

Bardziej szczegółowo

Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu?

Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu? Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu? Monika Gancarewicz Gdynia, 26 maja 2011 r. Kim jest anioł biznesu: inwestor prywatny, przedsiębiorca lub menedŝer, inwestujący własny kapitał w ciekawe

Bardziej szczegółowo

Dotacje dla wiedzy i technologii

Dotacje dla wiedzy i technologii Dotacje dla wiedzy i technologii Ewelina Hutmańska, Wiceprezes Zarządu Capital-ECI sp. z o.o. Polskie firmy wciąż są wtórnymi innowatorami Ponad 34,5 mld zł wydały na innowacje firmy, zatrudniające powyżej

Bardziej szczegółowo

ANIOŁY BIZNESU. nadajemy kształt marzeniom

ANIOŁY BIZNESU. nadajemy kształt marzeniom ANIOŁY BIZNESU nadajemy kształt marzeniom nadajemy kształt A n i o ł y B i z n e s u inwestują w ludzi Co łączy Google, Skype, Yahoo, Apple, Amazon.com, Starbucks, Cisco i Dell? Wielki sukces, stała obecność

Bardziej szczegółowo

CZYM JEST INWESTOWANIE ANIELSKIE I DLACZEGO WARTO TO ROBIĆ Z BLACK SWAN FUND? Forum Rozwoju Mazowsza Warszawa, 26 października 2017

CZYM JEST INWESTOWANIE ANIELSKIE I DLACZEGO WARTO TO ROBIĆ Z BLACK SWAN FUND? Forum Rozwoju Mazowsza Warszawa, 26 października 2017 CZYM JEST INWESTOWANIE ANIELSKIE I DLACZEGO WARTO TO ROBIĆ Z BLACK SWAN FUND? Forum Rozwoju Mazowsza Warszawa, 26 października 2017 Kim jesteśmy? Klub Inwestorek Indywidualnych Start-upy Kim jesteśmy?

Bardziej szczegółowo

RAPORT KWARTALNY PROJEKTU Nr 1 Styczeń 2010

RAPORT KWARTALNY PROJEKTU Nr 1 Styczeń 2010 Strona1 Miasteczko Multimedialne Sp. z o.o. Stowarzyszenie Klaster Multimediów i Systemów Informacyjnych Projekt Kapitał na start w innowacje - promocja innowacji w środowisku biznesowym i naukowym RAPORT

Bardziej szczegółowo

Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych

Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych WROCŁAWSKI PARK TECHNOLOGICZNY Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych Marek Winkowski Wiceprezes WPT S.A. Anna Madera - Kierownik DAIP Gdańsk, 09.03.2009

Bardziej szczegółowo

INKUBATOR TECHNOLOGICZNY KPT JAKO MIEJSCEWSPIERANIA INNOWACYJNYCH PROJEKTÓW. Idea Inkubatora i projekty UE. Misja Inkubatora

INKUBATOR TECHNOLOGICZNY KPT JAKO MIEJSCEWSPIERANIA INNOWACYJNYCH PROJEKTÓW. Idea Inkubatora i projekty UE. Misja Inkubatora INKUBATOR TECHNOLOGICZNY KPT JAKO MIEJSCEWSPIERANIA INNOWACYJNYCH PROJEKTÓW Kraków, 12 marca 2008 r. Łukasz Frydrych Krakowski Park Technologiczny Sp. z o.o. Idea Inkubatora i projekty UE Siećwspółpracy

Bardziej szczegółowo

Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w ECDF Inkubator

Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w ECDF Inkubator Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w Przez: Karolina Kłobucka Partner Zarządzający T. +48 507 106 807 E. inkubator@ecdf.pl Dotyczy: wynajmu przestrzeni biurowej w, usługi doradztwa biznesowego i prawnego,

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności

Bardziej szczegółowo

AGENDA. podstawowe informacje. Strategie Innowacyjne i Transfer Wiedzy

AGENDA. podstawowe informacje. Strategie Innowacyjne i Transfer Wiedzy Regionalna Sieć Inwestorów Kapitałowych Pierwsza w Małopolsce Sieć Aniołów Biznesu Roma Toft, MAEŚ Kraków, AGENDA Projekt RESIK Sieć RESIK www.resik.pl Efekty Projektu Przyszłość RESIK i założenia do kontynuacji

Bardziej szczegółowo

Małopolski Park Technologii Informacyjnych środowisko dla rozwoju technologii inteligentnego miasta

Małopolski Park Technologii Informacyjnych środowisko dla rozwoju technologii inteligentnego miasta Małopolski Park Technologii Informacyjnych środowisko dla rozwoju technologii inteligentnego miasta Konferencja Inteligentne Miasto rekomendacje dla Polski Kraków, 11 października 2010 r. Krakowski Park

Bardziej szczegółowo

Strona internetowa projektu: www.ipr.fnm.pl. Osoba odpowiedzialna: k.kubisty@fnm.pl lub

Strona internetowa projektu: www.ipr.fnm.pl. Osoba odpowiedzialna: k.kubisty@fnm.pl lub Narzędzia informatyczne służące do efektywnego zarządzania Centrum Kompetencji Seed i Start-up, procesami decyzyjnymi w nim zachodzącymi oraz budowania bazy pomysłodawców, technologii i ekspertów zewnętrznych

Bardziej szczegółowo

Finansowanie bez taryfy ulgowej

Finansowanie bez taryfy ulgowej Finansowanie bez taryfy ulgowej Czego oczekują inwestorzy od innowacyjnych przedsiębiorców? Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych CambridgePython Warszawa 28 marca 2009r. Definicje

Bardziej szczegółowo

Inwestycje Kapitałowe

Inwestycje Kapitałowe Inwestycje Kapitałowe Twoje pomysły i nasz kapitał 27 mln na innowacje 1 Nie wystarczy być we właściwym miejscu we właściwym czasie. Musisz być z właściwą osobą we właściwym miejscu we właściwym czasie.

Bardziej szczegółowo

PARP przyjmuje wnioski związane z dofinansowaniem innowacyjnych projektów dla firm.

PARP przyjmuje wnioski związane z dofinansowaniem innowacyjnych projektów dla firm. PARP przyjmuje wnioski związane z dofinansowaniem innowacyjnych projektów dla firm. W poprzednim wydaniu biuletynu BDO informowaliśmy, że od 12 maja br. PARP przyjmuje wnioski związane z dofinansowanie

Bardziej szczegółowo

VIII Świętokrzyska Giełda Kooperacyjna Nowych Technologii Energii Odnawialnej Technologia Przyszłości

VIII Świętokrzyska Giełda Kooperacyjna Nowych Technologii Energii Odnawialnej Technologia Przyszłości VIII Świętokrzyska Giełda Kooperacyjna Nowych Technologii Energii Odnawialnej Technologia Przyszłości 3-4 marca 2010r. Targi Kielce, ul. Zakładowa 1, Kielce OFERTA DLA WYSTAWCY VIII Świętokrzyska Giełda

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Nauka- Biznes- Administracja

Nauka- Biznes- Administracja Nauka- Biznes- Administracja Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Instrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020

Instrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 Instrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Założeniem POIR jest wsparcie realizacji całego procesu powstawania

Bardziej szczegółowo

Janusz A. Marszalec Jak zostać przedsiębiorcą Zbuduj własną firmę i odnieś sukces!

Janusz A. Marszalec Jak zostać przedsiębiorcą Zbuduj własną firmę i odnieś sukces! Janusz A. Marszalec Jak zostać przedsiębiorcą Zbuduj własną firmę i odnieś sukces! Obecnym i przyszłym przedsiębiorcom, którzy codziennie walczą o lepszy byt dla siebie i rodziny, i o lepszy świat. W książce

Bardziej szczegółowo

Finansowanie innowacji. Innowacje w biznesie wykład 4

Finansowanie innowacji. Innowacje w biznesie wykład 4 Finansowanie innowacji Innowacje w biznesie wykład 4 Źródła finansowania innowacji Kapitał własny Finansowanie wewnętrzne samofinansowanie skumulowanego zysku odpisy amortyzacyjne ciche rezerwy inne Kapitał

Bardziej szczegółowo

Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w ECDF Inkubator

Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w ECDF Inkubator Oferta na wynajem przestrzeni biurowej w Przez: Karolina Kłobucka Partner Zarządzający T. +48 507 106 807 E. inkubator@ecdf.pl Dotyczy: wynajmu przestrzeni biurowej w, usługi doradztwa biznesowego i prawnego,

Bardziej szczegółowo

PROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00

PROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00 PROGRAMY SEMINARIÓW TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk 1. Pojęcia podstawowe z obszaru innowacyjnej przedsiębiorczości 2. Proces poszukiwania innowacyjności 3. Proces wprowadzania innowacji

Bardziej szczegółowo

Data / Godzina Dla kogo Forma Opis Miejsce. Uczniowie Wykład *Przedsiębiorczość w pigułce Sebastian Kolisz Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości

Data / Godzina Dla kogo Forma Opis Miejsce. Uczniowie Wykład *Przedsiębiorczość w pigułce Sebastian Kolisz Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości Data / Godzina Dla kogo Forma Opis Miejsce 12.11.2012 9:00-10:30 Wykład *Przedsiębiorczość w pigułce Sebastian Kolisz Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości 12.11.2012 11:30-14:30 Warsztat/Gra (liczba

Bardziej szczegółowo

INNOWACJE W FINANSOWANIU MMŚP

INNOWACJE W FINANSOWANIU MMŚP INNOWACJE W FINANSOWANIU MMŚP 8.30 REJESTRACJA UCZESTNIKÓW 9.15 UROCZYSTE ROZPOCZĘCIE Adam Maciejewski, Prezes Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., 9.30 KEYNOTE SPEAKER Jan Mroczka, Prezes Zarządu,

Bardziej szczegółowo

Specjalistyczna platforma informacyjno-biznesowa Twój zaufany partner w biznesie

Specjalistyczna platforma informacyjno-biznesowa Twój zaufany partner w biznesie www.biotechnologia.pl Specjalistyczna platforma informacyjno-biznesowa Twój zaufany partner w biznesie O portalu portal rozwija się od 13 lat lider mediów o tematyce innowacyjnego biobiznesu zespół portalu

Bardziej szczegółowo

Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług

Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług 2009 Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług Tomasz Czerwoniak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Bardziej szczegółowo

Pobudzanie i finansowanie innowacyjnych przedsięwzięd w latach 2014-2020. Perspektywa PARP

Pobudzanie i finansowanie innowacyjnych przedsięwzięd w latach 2014-2020. Perspektywa PARP 2014 Bożena Lublioska Kasprzak Prezes Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Pobudzanie i finansowanie innowacyjnych przedsięwzięd w latach 2014-2020. Perspektywa PARP Młodzi Innowacyjni, 13 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Finansowanie innowacji. Adrian Lis

Finansowanie innowacji. Adrian Lis 2011 Finansowanie innowacji Adrian Lis Plan prezentacji Część teoretyczna Wewnętrzne i zewnętrzne źródła finansowania innowacji Programy wspierające innowacyjność Część praktyczna Główne problemy i najlepsze

Bardziej szczegółowo

Model komercjalizacji pośredniej w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Po pierwsze nie szkodzić jak pomagać startupom

Model komercjalizacji pośredniej w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Po pierwsze nie szkodzić jak pomagać startupom Model komercjalizacji pośredniej w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Po pierwsze nie szkodzić jak pomagać startupom XII MIĘDZYNARODOWE SYMPOZJUM: WŁASNOŚĆ PRZEMYSŁOWA W INNOWACYNEJ GOSPODARCE KRAKÓW,

Bardziej szczegółowo

WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY

WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY WZROST KONKURENCYJNOŚCI KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW 2004-2006 Krzysztof Gulda p.o. Dyrektora Departament Innowacyjności

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Instrumenty wsparcia przedsiębiorców w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój, 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój I. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja

Bardziej szczegółowo

Oferta programu COSME

Oferta programu COSME EUROPEJSKIE INSTRUMENTY FINANSOWE NA RZECZ INNOWACYJNOŚCI I KONKURENCYJNOŚCI. DZIEŃ INFORMACYJNY DLA PRZEDSTAWICIELI MŚP Lublin, 21.11.2014 Oferta programu COSME Magdalena Szukała Lubelskie Centrum Transferu

Bardziej szczegółowo

Wiedza, która poszerza horyzonty

Wiedza, która poszerza horyzonty BARTOSZ KORBUS Wiedza, która poszerza horyzonty Bartosz Korbus o inicjatywie Koordynator projektu systemowego PARP pt. Partnerstwo publiczno-prywatne po stronie Instytutu PPP oraz współprowadzący seminaria

Bardziej szczegółowo

Transfer technologii z uczelni do przemysłu. (z perspektywy AGH)

Transfer technologii z uczelni do przemysłu. (z perspektywy AGH) (z perspektywy AGH) Mielec 2011 frontiernerds.com W uczelniach przyzwyczailiśmy się do zdobywania pieniędzy w formie projektów. Natomiast głównym źródłem funduszy na działania innowacyjne takiej uczelni

Bardziej szczegółowo

Działania PARP na rzecz rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w Polsce

Działania PARP na rzecz rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w Polsce 2010 Aneta Wilmańska zastępca prezesa PARP Działania PARP na rzecz rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w Polsce Własność przemysłowa w innowacyjnej gospodarce Zarządzanie innowacjami: ekonomiczne aspekty

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania start-upów. Szymon Kurzyca Lewiatan Business Angels

Źródła finansowania start-upów. Szymon Kurzyca Lewiatan Business Angels h Źródła finansowania start-upów Szymon Kurzyca Lewiatan Business Angels Źródła finansowania pomysłów Bez początkowego zaangażowania w przedsięwzięcie własnych środków finansowych pozyskanie finansowania

Bardziej szczegółowo

Inwestycje Kapitałowe w innowacyjne projekty

Inwestycje Kapitałowe w innowacyjne projekty Inwestycje Kapitałowe w innowacyjne projekty Krótko o inkubatorze Forma prawna Spółka akcyjna Zasięg geogr. Polska (Świat) Start 2008 Oczekiwana st. zwrotu 70 % rocznie Debiut NC 7 czerwca 2010 Ilość projektów

Bardziej szczegółowo

Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości

Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Rodzaj innowacji: programowa i metodyczna Etap kształcenia: IV etap edukacyjny Podstawa opracowania

Bardziej szczegółowo

Możliwość uzyskania kapitału na sfinansowanie ryzykownych projektów

Możliwość uzyskania kapitału na sfinansowanie ryzykownych projektów W celu skorzystania z tej możliwości finansowania swojej działalności niezbędne jest zrozumienie jego idei, zalet i wad oraz związanych z nim procedur. W ciągu ostatnich kilku lat notujemy wzrost zainteresowania

Bardziej szczegółowo

Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski

Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski Dr inż. MBA Janusz Marszalec Centrum Edisona, Warszawa 8 kwietnia 2014

Bardziej szczegółowo

Rozwój przedsiębiorczości w województwie śląskim w kontekście CSR Działania GARR S.A. na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w województwie śląskim

Rozwój przedsiębiorczości w województwie śląskim w kontekście CSR Działania GARR S.A. na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w województwie śląskim Rozwój przedsiębiorczości w województwie śląskim w kontekście CSR Działania GARR S.A. na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w województwie śląskim Katowice, 22.11.2013 r. Główne obszary działalności DOTACJE

Bardziej szczegółowo

Dobre praktyki w zakresie współpracy między instytucjami naukowymi a otoczeniem

Dobre praktyki w zakresie współpracy między instytucjami naukowymi a otoczeniem Dobre praktyki w zakresie współpracy między instytucjami naukowymi a otoczeniem dr, Katedra Zarządzania Innowacjami jakub.brdulak@gmail.com WARSZAWA 2013.10.15 Agenda prezentacji Główne wyzwania w polskim

Bardziej szczegółowo

SIEĆ ANIOŁÓW BIZNESU JAKO ŹRÓDŁO FINANSOWANIA KOBIECYCH INWESTYCJI.

SIEĆ ANIOŁÓW BIZNESU JAKO ŹRÓDŁO FINANSOWANIA KOBIECYCH INWESTYCJI. SIEĆ ANIOŁÓW BIZNESU JAKO ŹRÓDŁO FINANSOWANIA KOBIECYCH INWESTYCJI. Żaneta Jurek Koordynator Kobiecej Sieci Aniołów Biznesu Kobieca Sieć Aniołów Biznesu Źródła finansowania: WEWNĘTRZNE (samofinansowanie)

Bardziej szczegółowo

Przedstawienie największego funduszu funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej

Przedstawienie największego funduszu funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej Przedstawienie największego funduszu funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej XIII Międzynarodowe Sympozjum pt. Własność przemysłowa w innowacyjnej gospodarce Startupy i co dalej? Zespół Ventures 07.09.2017

Bardziej szczegółowo

Aktywności Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych w roku 2012.

Aktywności Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych w roku 2012. Aktywności Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych w roku 2012. Dorobek aktywności Instytutu minionego roku jest ogromny. Nie zabrakło w nim cyklu konferencji i Forum Gospodarczego pod wspólną marką

Bardziej szczegółowo

Klinika Biznesu. rozwój i innowacja. biznesu. Kompilator finansowy Moderator kooperacyjny. Virtual spot. Menadżer finansowy

Klinika Biznesu. rozwój i innowacja. biznesu. Kompilator finansowy Moderator kooperacyjny. Virtual spot. Menadżer finansowy KLINIKA biznesu pl Menadżer finansowy Virtual spot Kompilator finansowy Moderator kooperacyjny Klinika Biznesu rozwój i innowacja rozwój i innowacja Czy projekt jest dla Ciebie? Tak, jeżeli jesteś MIKRO

Bardziej szczegółowo