UCHWAŁA NR XXXVIII/207/13 RADY GMINY DOBROMIERZ. z dnia 18 października 2013 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XXXVIII/207/13 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 18 października 2013 r. w sprawie zatwierdzenia Planu Odnowy miejscowości Jaskulin na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.) oraz 10 ust. 2 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznania pomocy finansowej w ramach działania Odnowa i rozwój wsi objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. z 2008 r. Nr 38, poz. 220 z późn. zm.) uchwala się, co następuje: 1. Zatwierdza się Plan Odnowy miejscowości Jaskulin na lata przyjęty uchwałą nr 2/2013 Zebrania Wiejskiego w Jaskulinie z dnia 26 września 2013 r., stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Dobromierz. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodnicząca Rady (-) Danuta Świerk

2 Uzasadnienie do UCHWAŁY NR XXXVIII/207/13 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 18 października 2013 r. w sprawie zatwierdzenia Planu Odnowy miejscowości Jaskulin na lata Plan Odnowy miejscowości Jaskulin został przyjęty przez Zebranie Wiejskie Uchwałą nr 2/2013 w dniu 26 września 2013 r. Dokument opracowano na podstawie konsultacji z mieszkańcami. Ma on na celu poprawę jakości życia społeczności lokalnej oraz usystematyzowanie kierunków rozwoju miejscowości. Plan Odnowy będzie służył mieszkańcom, radzie sołeckiej oraz organom samorządu terytorialnego. Ponadto Plan Odnowy jest wymaganym załącznikiem do ubiegania się o dofinansowanie w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata działanie Odnowa i rozwój wsi oraz PROW Dokument może być także wykorzystywany do występowania o inne dotacje ze środków zewnętrznych. WÓJT (-) Jerzy Ulbin

3 Załącznik do UCHWAŁY NR XXXVIII/207/13 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 18 października 2013 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI JASKULIN na lata

4 Spis treści : I. Charakterystyka wsi Jaskulin 3 II. Inwentaryzacja zasobów służąca ujęciu stanu rzeczywistego 8 III. Ocena mocnych i słabych stron sołectwa 10 IV. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną 11 V. Opis obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców 12 PLAN OPRACOWAŁ: Teodor Balok sołtys i radny gminy Dobromierz, Marcin Starak mieszkaniec wsi Jaskulin przy współpracy: Grupy Odnowy Wsi oraz Urzędu Gminy Dobromierz. 2

5 I. CHARAKTERYSTYKA WSI JASKULIN Nieduża wioska położona na przedgórzu Sudeckim, ciągnie się ze wschodu na zachód od równiny Strzegomsko - Świdnickiej na wysokości od 300 do 350 m n.p.m. Pierwszy dokument wspominający Jaskulin pochodzi z roku 1305 (kronika kościelna - muzeum w Jaworze). Brak jest późniejszych zapisów, dlatego odtwarzanie historii napotyka na pewne trudności. Dopiero w dokumentach o kościele p.w. św. Jadwigi w Szymanowie czytamy, że fundatorami dworu i opiekunami kościoła w roku 1680 byli bracia Christoph Henrich i Adalbert von Wansdorf jako dziedziczni panowie Szymanowa i Jaskulina. Około roku 1785 wioskę wykupuje hrabiowska rodzina von Hochberg z pobliskiego Książa. Natura obdarzyła okolicę Jaskulina w przepiękne lasy, dlatego Hochbergowie wybudowali tu dworek myśliwski. Rodzina von Hochberg wykorzystywała te tereny głównie dla myślistwa i jako obszary leśne, grunty orne wydzierżawiała innym ziemianom. Pałac w Jaskulinie Takiego dzierżawcę wymienia w roku 1842 pastor von Herrmann z Dobromierza, w napisanej przez siebie kronice tych okolic (wydanej w 1846 roku przez drukarnię z Jawora). Był nim ziemianin von Luderitz. Natomiast Ferdinand Ozewicz w wydanej w 1900 roku broszurce, pt. "Wzgórze Zwycięstwa koło Dobromierza" (wydawnictwo: F.W. Schröter - Świebodzice) pisze, że w Jaskulinie, który leży w połowie drogi ze Świebodzic do Dobromierza i przez który przebiega granica Księstwa Książańskiego, pobiera się jeszcze opłatę drogową na utrzymanie i konserwację drogi w księstwie. Szlaban przecinający drogę ustawiony był przy starym domu celnym (dziś jest to pierwszy przy szosie budynek w Jaskulinie). 3

6 Przewodnik turystyczny z 1911 roku (muzeum Würzburg) wymienia jako właściciela Jaskulina barona von Romberg, który mieszkał na stałe w Berlinie, utrzymując tutaj jedynie lasy (około 240 ha) i ogrody (około 7 ha). Łąki i grunty orne, wzorem poprzedniego właściciela, wydzierżawiał. Baron von Romberg zatrudniał na stałe ogrodnika i leśniczego. Leśniczy mieszkał w leśniczówce położonej malowniczo wśród lasów i niewielkiego jeziorka, w niedużej odległości od wioski. Dawniej przy leśniczówce wybijało źródełko kwaśnej wody, lecz zostało zasypane. W rękach rodziny von Romberg pałac i dobra pozostawały do końca II wojny światowej. W czasie wojny właściciel wyjechał do Szwajcarii (sprzeciwiał się polityce hitlerowskiej). W Jaskulinie pozostały żona i córka, które w roku 1945 zginęły z rąk wyzwalających ten teren Rosjan. Po wojnie w 1948 roku stworzono w pałacu placówkę prewentorium dla dzieci zagrożonych gruźlicą. Należała ona do kopalni "Thorez" z Wałbrzycha, ale w 1953 roku przeszła pod administrację służby zdrowia. W roku 1965 prewentorium zostało zlikwidowane. Przez 4 lata organizowano tu jedynie kolonie. W 1969 roku powołano do życia Państwowy Dom Specjalny dla dzieci, a po dwóch latach zmienił on nazwę na Dom Pomocy Społecznej. Pałac przez lata powojenne był wielokrotnie remontowany i modernizowany, jednak zawsze z zachowaniem struktur zabytku. Dziś znajduje się w rękach prywatnych. HISTORIA JASKULINA Jaskulin, jak większość wsi leżących w okolicach Dobromierza, założony został w początkach XIV wieku, w ramach wielkiej akcji kolonizacyjnej na prawie niemieckim, podczas której zasiedlano głównie tereny górskie i podgórskie. Nie znamy pierwszych właścicieli wsi; najstarsza wzmianka dotycząca posiadacza tutejszego majątku, który związany był z sąsiadującym dobrem rycerskim w Siodłkowicach, pochodzi z 1369 r. Wówczas to na tutejszych włościach zasiadał rycerz Nikolaus de Czeisberg. Jaskulin tworzył w owym czasie dużych rozmiarów folwark, zaś mieszkańcy wsi zobowiązani byli do pracy w dominium. Czy posiadali własne grunty? Tego nie można wykluczyć, niemniej podlegali pod władztwo gruntowe dziedzica Jaskulina, który posiadał także prawo sądownicze nad swymi poddanymi. Nikolaus von Czeisberg, zwany Starszym, występuje w źródłach jako posiadacz wsi jeszcze w 1395 r., kiedy to zapisał wieś jako oprawę wdowią swej żonie, noszącej imię Ilza. W tym czasie wieś wchodziła w skład okręgu sądowniczo-admistracyjnego w Bolkowie (wcześniej do około poł. XIV w. należała do okręgu świdnickiego). Pewne czynsze z obu wsi, Jaskulina i Siodłkowic, przekazane zostały za życia Nikolausa von Czeisberga na rzecz klasztoru benedyktynek w Strzegomiu, gdzie siostrzenica tego rycerza była zakonnicą. Potwierdza to wydarzenie transumpt dokumentu z 1402 r. W okresie reformacji większa część mieszkańców wsi, prawdopodobnie pod wpływem właścicieli tutejszego majątku, przeszła na wyznanie ewangelickie. Tutejsi luteranie skupieni byli przy kościele w Dobromierzu. W okresie kontrreformacji, gdy ich świątynię oddano na potrzeby katolików, uczęszczali oni na nabożeństwa do odległego o ponad 20 km Kościoła Pokoju w Jaworze. 4

7 W 1576 r. wieś wchodziła w skład większego majątku, złożonego z kilku wiosek, należącego do rodziny von Borschnitz. Według spisu majątków księstwa świdnickiego, sporządzonego w tym samym roku, liczyła ona 12 chłopów (w domyśle: 12 gospodarstw chłopskich) i zajmowała powierzchnię 10 łanów (najprawdopodobniej tzw. dużych łanów frankońskich liczonych po 25 ha). Nie znamy pełnej listy właścicieli Jaskulina z okresu nowożytnego. W okresie pruskim (od 1740 r.) gospodarowali tu członkowie rodu von Warnsdorf. Dzięki relacji Friedricha Alberta Zimmermanna z 1785 r., wiadomo, iż w owym czasie w Jaskulinie mieszkało 151 osób, w tym 2 bogatych chłopów, 17 zagrodników, 7 chałupników. Stał tu również dworek szlachecki, folwark z zabudowaniami gospodarczymi i młyn wodny. Ówczesnym właścicielem wsi był hrabia Rzeszy von Hochberg, pan na Zamku Książ. W 1845 r. wieś liczyła 254 mieszkańców (11 wyznania katolickiego). Po reformach Steina i Hardenberga osiadło tu kilku rzemieślników (łącznie 8, chociaż nie wiemy, czym konkretnie się zajmowali). Ludność wsi, oprócz rolnictwa zajmowała się tkactwem. We wsi stał młyn wodny, 2 wiatraki i browar. Właścicielem wsi był G. F. A. von Luederitz. W II poł. XIX w. majątek w Jaskulinie dostał się w ręce nieszlacheckie. W 1876 r. gospodarował tu Ernst Karl Strach, zaś od 1886 r. - emerytowany oficer pruskiej armii Paul Schaube. W 1902 r. tutejsze dominium zakupił Ludwig Rothe, który rozsławił nazwę wsi w całych Niemczech, zajmując się hodowlą oryginalnej rasy koni oldenburskich. W 1909 r. wieś zakupił Friedrich von Busse, a współwłaścicielką majątku była jego żona Margarethe von Busse z domu von Humboldt. Tuż przed końcem I wojny światowej tutejsze dobra rycerskie przeszły na własność barona von Romberga, niemieckiego ambasadora w Bernie. Był on rotmistrzem armii cesarskiej, a jego szczególnym osiągnięciem na polu gospodarczym była hodowla owiec rasy merynos. Ostatnim właścicielem majątku w Jaskulinie, który w 1939 r. obejmował 379,2 (93 ha pól uprawnych, 26,5 ha łąk i 239,15 ha lasu), był Giesbert baron von Romberg. Interesujące jest, iż właściciel dominium nie gospodarował samodzielnie na polach należących do majątku, lecz cały areał dzierżawiony był mieszkańcom wsi. Pod koniec II wojny światowej w Jaskulinie mieszkało 161 osób. Jaskulin to obecnie niewielka wioska rolnicza, licząca około 25 zabudowań i około 214 mieszkańców. 5

8 Lokalizacja miejscowości 6

9 Liczba mieszkańców wsi Jaskulin wg struktury wiekowej wiek od 1 do 10 lat 20 wiek od 11 do 17 lat 13 wiek od18 do 30 lat 37 wiek od 31 do 50 lat 74 wiek powyżej 50 lat Liczba mieszkańców wsi Jaskulin 7

10 II. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCA UJĘCIU STANU RZECZYWISTEGO 1. WALORY KRAJOBRAZOWE Na terenie sołectwa wsi Jaskulin, znajduje się wiele urozmaiconych krajobrazów, które zachwycą z pewnością niejednego podróżnika. Na jej obszarze znajdują się malownicze tereny takie jak łąki, pola, góry porośnięte pięknymi lasami, w których można spotkać wiele roślin i zwierząt. Niedaleko wsi znajduje się ładny budzący podziw wśród turystów oraz miejscowych mieszkańców zbiornik wodny w Dobromierzu. Na jego terenie występuje wiele gatunków roślinnych i zwierzęcych. Jak twierdzą mieszkańcy na terenie wsi znajduje się wzniesienie z którego w dobrych warunkach przejrzystego powietrza widać Śnieżkę oraz miasto Wrocław. Ponad to nieopodal miejscowości za lasami kryje się piękny zamek Książ, który jest 3 zamkiem w Polsce co do wielkości (po zamku na Wawelu i zamku w Malborku). 2. WALORY PRZYRODNICZE (FAUNA I FLORA) Wzdłuż miejscowości rozciągają się lasy, które przyciągają wiele osób. Można spotkać tu wiele gatunków roślin i zwierząt, które są objęte ochroną. Przepiękne lasy obdarowują tutejszą ludność wieloma skarbami natury jakimi są np.: czyste powietrze, jesienne grzyby, owoce leśnie i wiele innych darów jakie może przekazać nam matka natura. Jest tutaj wiele terenów przeznaczone na spacery oraz wycieczki rowerowe. W pobliżu wsi znajduje się bardzo ciekawe odsłonięcie geologiczne zwane "Płatem Jaskulina" złożone z zieleńców. Podobne znajdują się w książańskim wąwozie. 3. WALORY KULTUROWE Jedynym walorem kulturowym, który wieś posiada jest Pałac w Jaskulinie, który zaciekawia swą historią nie jedną osobę, która zobaczy ten tajemniczy obiekt. 8

11 Pałac - dworek myśliwski Hochbergów powstał około 1785 roku. Już przed pierwszą wojną pałac należał do rodziny von Romberg z Berlina. W rękach rodziny von Romberg pałac i dobra pozostawały do końca II wojny światowej. W czasie wojny właściciel wyjechał do Szwajcarii (sprzeciwiał się polityce hitlerowskiej). W Jaskulinie pozostały żona i córka, które w roku 1945 zginęły z rąk Rosjan. Po wojnie w 1948 roku stworzono w pałacu placówkę prewentorium dla dzieci zagrożonych gruźlicą. Należała ona do kopalni "Thorez" z Wałbrzycha, ale w 1953 roku przeszła pod administrację służby zdrowia. W roku 1965 prewentorium zostało zlikwidowane. Przez 4 lata organizowano tu jedynie kolonie. W 1969 roku powołano do życia Państwowy Dom Specjalny dla dzieci, a po dwóch latach zmienił on nazwę na Dom Pomocy Społecznej. Pałac przez lata powojenne był wielokrotnie remontowany i modernizowany, jednak zawsze z zachowaniem struktur zabytku. Dziś znajduje się w rękach prywatnych, i jego stan staje się coraz bardziej opłakany. 4. KAPITAŁ LUDZKI I SPOŁECZNY We wsi Jaskulin mieszka dużo osób, które mają sentyment do tego terenu, przepełnieni wieloma ciekawymi pomysłami, optymizmem, który może być wykorzystany jeszcze efektywniej poprzez zaangażowanie środków pieniężnych z budżetu gminy i uzyskanie dotacji zewnętrznych. Mieszkańcy co roku biorą udział w różnych imprezach organizowanych latem we wsi przez Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji. 9

12 III. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON SOŁECTWA Mocne strony Ludzie gotowi do działania dla dobra społeczności Malownicza okolica Możliwość jazdy konnej Możliwość wędkowania Dostęp do sieci internetowej i wodociągowej Możliwość górskich wycieczek rowerowych Bliska odległość do miast Szanse Współpraca z samorządem gminnym na pozyskanie środków na budowę obiektu Polepszenie jakości życiowej mieszkańców Słabe strony Brak środków pieniężnych na rozwój kultury Duże bezrobocie Brak miejsc rozrywki dla dzieci Wąska jezdnia Brak chodników Brak ścieżek rowerowych Brak sklepów Brak świetlicy wiejskiej Brak kanalizacji Duża liczba ubogich mieszkańców wsi Zagrożenia Istnieje ryzyko emigracji młodych ludzi za granicę w poszukiwaniu pracy 10

13 IV. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ 1. Budowa świetlicy wiejskiej w Jaskulinie Cel: Budowa świetlicy wiejskiej od podstaw wyposażonej w media komunalne oraz wyposażenie jej w meble i AGD. Przeznaczenie: Dzięki świetlicy będzie można organizować zajęcia dla dzieci i osób starszych, imprezy społeczne, które przyczynią się do rozwoju kultury, zainteresowań. Świetlica będzie miejscem w którym będą przeprowadzane zebrania sołeckie które wzbudzą mieszkańców do działania dla dobra swojej miejscowości. Obiekt ten z pewnością polepszy jakość życia mieszkańców. Harmonogram realizacji: Zadanie będzie realizowane w latach Koszt zadania: zł Źródła finansowania: - środki własne gminy, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. 11

14 V. OPIS OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW 1. Boisko sportowe od niedawna na boisku sportowym pojawił się plac zabaw dla najmłodszych mieszkańców Jaskulina. Niewątpliwie ze względu na społeczny charakter aktywności na plac zabaw, mają one istotne znaczenie w procesie moralnego wychowania. Na boisku w okresie letnim odbywają się festyny rodzinne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Rozgrywają się tu różne gry i zabawy dla dzieci i młodzieży. Wspólna integracja pozwala nam na zjednoczeniu wszystkich mieszkańców do miłego spędzenia czasu oraz rozmowy. 2. Plac przy kapliczce jest to miejsce, gdzie spotykają się wszyscy mieszkańcy i parafianie podczas trwania takich uroczystości jak: Wielka Sobota, gdzie święcimy święconkę. Majówkę, gdzie mieszkańcy spotykają się na wspólną modlitwę. Boże Ciało jest to święto obchodzone przez katolików ku czci Najświętszego sakramentu. 3. Plac koło przystanku jest to wyznaczone miejsce oczekiwania przez mieszkańców oraz zatrzymywania i postoju autobusu w celu umożliwienia pasażerom dostania się do innych miejscowości bądź powrotu do domu. Na przystanku autobusowym spotykają się również osoby, które odprowadzają swoje dzieci na autobus do szkoły. Podczas czekania sąsiedzi mają czas na wspólną rozmowę. 12