Konkurs Wygraj weekendowy pobyt w SPA. na Wenus, Ja to mam szczęście! Kobiety chcą wrócić. mężczyźni uciekli z Marsa

Transkrypt

1 ISSN MIESIĘCZNIK DLA FARMACEUTÓW MARZEC 2009 Konkurs Wygraj weekendowy pobyt w SPA Kobiety chcą wrócić na Wenus, mężczyźni uciekli z Marsa Czy można z sukcesem pogodzić rodzinę, pracę i swoje ambicje? Co to jest gender medicine? Ja to mam szczęście!

2 Trendy sprzedaży wskazują na znacznie większą popularność tabletek w porównaniu do leków w zawiesinach, których udział wartościowy spada*. Ważne jest bowiem, aby łatwo, dyskretnie i szybko wziąć lek i pozbyć się dolegliwości. W odpowiedzi na trendy, MANTI 355 ml oraz MANTI Forte 355 ml zostają wycofane ze sprzedaży. Dlatego polecaj swoim pacjentom tabletki zamiast leku w zawiesinie. *Dane: PharmaExpert, sprzeda na rynku polskim w PLN dla okresu Sk ad jako ciowy i ilo ciowy w odniesieniu do substancji czynnych oraz tych substancji pomocniczych, które maj istotne znaczenie dla w a ciwego stosowania produktu leczniczego: 1 tabletka zawiera Aluminii hydroxydum + Magnesii hydroxydum + Simeticonum (200 mg mg + 25 mg). Posta farmaceutyczna: Tabletki do ssania. Wskazania terapeutyczne do stosowania: agodzenie objawów zwi zanych z chorob wrzodow o dka i dwunastnicy, nie ytem o dka, nadkwa no ci przepuklin rozworu prze ykowego, niestrawno ci i innymi zaburzeniami o dkowo-jelitowymi (zgaga, wzd cia). Dawkowanie i sposób podawania: Je li lekarz nie zaleci inaczej, nale y wolno ssa 1 do 3 tabletek mi dzy posi kami, przed snem oraz w czasie wyst pienia dolegliwo ci o dkowych. Nie nale y po yka tabletek w ca o ci. Nie stosowa wi kszej dawki dobowej ni 12 tabletek. Nie stosowa maksymalnych dawek d u ej ni 2 tygodnie. Stosowanie u dzieci oraz kobiet w ci y lub w okresie karmienia piersi za zgod i wg wskaza lekarza. Przeciwwskazania: Nadwra liwo na którykolwiek sk adnik preparatu. Ci ka niewydolno nerek, a szczególnie u pacjentów dializowanych. Nie stosowa jednocze nie z antybiotykami z grupy tetracyklin. Specjalne ostrze enia i rodki ostro no ci dotycz ce stosowania: Ze wzgl du na zawarto aspartamu nie stosowa u pacjentów z fenyloketonuri. Ze wzgl du na zawarto glinu leku nie nale y stosowa u dzieci poni ej 6 lat, u osób ze schorzeniami uk adu kostnego oraz u chorych na chorob Alzheimera. W przewodzie pokarmowym glin tworzy z fosforem nierozpuszczalne zwi zki. D ugotrwa e stosowanie preparatu zmniejsza wch anianie fosforu, co mo e prowadzi do jego niedoboru (objawy: brak aknienia, z e samopoczucie, os abienie mi ni, osteomalacja). Preparat zmniejsza skuteczno wielu jednocze nie stosowanych leków. Inne leki nale y przyjmowa na godzin przed lub w godzin po za yciu Manti. Dzia ania niepo dane: Zaparcia, zwi kszone st enie glinu we krwi, hipofosfatemia. D ugotrwa e stosowanie du ych dawek mo e powodowa zaburzenia pracy nerek. Podmiot odpowiedzialny: US Pharmacia Sp. z o.o., Nr pozwolenia MZ 4362 LEK DOST PNY BEZ RECEPTY

3 FARMACJA I JA MIESIĘCZNIK DLA FARMACEUTÓW NR 3 (MARZEC) 2009 R. Spis treści Drodzy Czytelnicy! FAKTY 4 Przegląd prasy 4 Pięć spraw, o których warto pamiętać w marcu 5 Samoleczenie a zdrowie 5 Konkurs dla Czytelniczek 35 Odkrycia Wenus, Mars i choroby LIFESTYLE 36 Rozmowa z Grażyną Wolszczak Nie ma Pani wielu zmarszczek. Ano, nie mam... Fot. Materiały prasowe serialu Na Wspólnej / TVN / P. Bujnowicz / FarbykaObrazu.com; Shutterstock Kiedyś Dzień Kobiet fetowano bardzo uroczyście. Dostawałyśmy kwiaty (któż nie pamięta czerwonych goździków!), rajstopy, później czekoladę. Przez jeden dzień w roku mężczyźni zapewniali nas, że jesteśmy najważniejsze i najpiękniejsze. A natępnego dnia... wracała szara rzeczywistość. Od tych czasów wiele się zmieniło. Kobiety stały się bardziej niezależne i świadome swojej kobiecości. Jednocześnie cały czas uczą się łączyć pracę z potrzebą stworzenia ciepłego, rodzinnego domu. Zmieniają się także ich relacje z mężczyznami. Chyba nigdy wcześniej nie dążyły tak bardzo do partnerstwa jak teraz do wzajemnego dopasowania i uzupełniania się, niczym ying i yang. Nie sprzyja nam jednak szybkie tempo życia, nadmiar obowiązków, presja i stres. W tym numerze Farmacji i ja chcieliśmy pokazać te dwa bieguny osiągnięcia i sukcesy kobiet, ale także ich problemy. Wtedy łatwiej zrozumieć dlaczego z pewnymi sprawami sobie radzimy, a z innymi nie. Organizm kobiety często reaguje na bodźce zewnętrzne inaczej niż mężczyzny. Jesteśmy też bardziej empatyczne, wrażliwe i delikatne. To fakt. Jednak to nie jest nasza wada, ale atut. I warto o tym pamiętać, bo z kobiecością nam do twarzy. Czujemy się wtedy szczęśliwsze, a dzięki temu również nasi bliscy. 6 Czy to już epidemia? 6 Pięć tysięcy przebadanych! MENEDŻER APTEKI 8 Prawo i farmacja Inspektora przeciwpożarowego zatrudnię 9 Nowe technologie Elektroniczna emancypacja 10 Marketing Gotowi na kryzys 12 Zarządzanie zasobami ludzkimi W kobiecym teamie 14 Finanse w praktyce Karciane rozgrywki na pograniczu hazardu 16 Akademia Farmaceuty Dopasuj się do mężczyzny 18 Apteki świata: Japonia Apteka kwitnącej wiśni MEDYCYNA 22 Gender medicine Mizoginistyczna medycyna 26 Diagnostyka Ratunku, ja mdleję! 28 Laboratorium gastrologiczne Zaparty problem u kobiet 30 Suplementacja diety Natura włóknika roślinnego 32 Alergologia Katarowe dylematy 34 Znane rośliny, nieznane możliwości Zioła specjalnie dla kobiet Projekt okładki: Katarzyna Białasiewicz, zdjęcie: KAPIF 40 Psychologia Powiem ci tak między nami, że ona Psychologia Kobiecość pilnie poszukiwana 45 Uroda Jak one to robią? 48 Fitness i dieta 3 miesiące do plażowania PO GODZINACH 52 Od alchemii do farmacji Zbrodnia to niesłychana, pani otruła pana Powieść Apteka z ogrodem 56 Szkoła języka English in a pill 57 Krzyżówka 58 Humor Marzec 2009 Farmacja i ja 3

4 FAKTY Przegląd PRASY Napoje gazowane szkodzą kobietom PloS ONE : Kobiety, które wypijają więcej niż jedną puszkę gazowanych napojów dziennie, bardziej narażone są na ryzyko wczesnej choroby nerek uważają naukowcy z Loyola University Health System w USA. Nie zaobserwowali jednak, aby podwyższone ryzyko dotyczyło mężczyzn lub osób pijących dietetyczne napoje gazowane. Na razie niejasne jest, dlaczego picie napojów gazowanych zwiększa ryzyko uszkodzenia nerek tylko u kobiet. Być może przyczyną jest syrop fruktozowy środek słodzący stosowany w większości napojów. W dużych ilościach jak wskazują ostatnie badania podnosi on ryzyko otyłości i cukrzycy, a także uszkodzenia nerek. 5 SPRAW, O KTÓRYCH WARTO PAMIĘTAĆ w marcu MARZEC 1 REKLAMY W TELEWIZJI W związku z emisją reklam w telewizji warto przygotować się na zwiększone zainteresowanie tymi produktami: wiedzy z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej oraz umiejętne doradzenie pacjentowi w doborze leku oraz sposobu leczenia uzależnienia od nikotyny. Więcej informacji: Lek nasercowy pomaga zwalczać fobie New Scientist : Popularny lek nasercowy, propranolol, może pomóc przezwyciężyć lęki i fobie wykazały badania naukowców z Uniwersytetu w Amsterdamie. W przeprowadzonym przez nich eksperymencie pokazywano zdrowym ochotnikom zdjęcie pająka, a następnie aplikowano wstrząsy elektryczne. Po pewnym czasie pacjenci odczuwali lęk na sam widok zdjęcia pająka. Badacze zaobserwowali, że w przypadku osób, którym przed pokazaniem zdjęcia pająka podano propranolol, reakcja lękowa została wyeliminowana. Stąd wniosek, że propranolol, który obniża stężenie powstającej w organizmie pod wpływem stresu adrenaliny, może pomóc skutecznie pozbyć się reakcji lękowych. Ciąża nie wpływa na przebieg raka piersi Cancer : Kobiety, u których rozpoznano raka piersi w czasie ciąży lub niedługo po urodzeniu dziecka, przechodzą chorobę podobnie i mają takie same rokowania jak pacjentki, u których rak piersi nie jest związany z ciążą informują naukowcy z The University of Texas w USA. Wcześniejsze badania sugerowały, że ciąża może pogarszać rokowania kobiet z rakiem piersi. Rakiem piersi związanym z ciążą nazywa się taki nowotwór sutka, który rozwinął się u ciężarnej lub do roku po porodzie. Występuje on stosunkowo rzadko, stanowi ok. 3% wszystkich nowotworów sutka. Herbitussin Acatar Acti-Tabs APAP APAP Extra APAP Noc Gripex Gripex HotActiv Gripex Max Ibuprom (opakowanie 50 szt.) MARCA PERFEKCYJNA FIRMA Ibuprom Max Ibuprom Zatoki Receptury Natury Stoperan Verdin VIGOR Complete VIGOR Plus Xenna Extra. Szkolenie Firma farmaceutyczna jako perfekcyjny pracodawca odbędzie się w Warszawie i dotyczyć będzie m.in. takich zagadnień jak zakres odpowiedzialności pracowników firm farmaceutycznych oraz zarządzanie czasem i pracą wielozadaniową. Celem warsztatu, który poprowadzi Urszula Świtaj, prawnik prawa pracy, jest poprawa funkcjonowania i komunikacji pomiędzy pracownikami w firmie. Więcej informacji: 14 MARCA POMÓC PACJENTOWI WYJŚĆ Z NAŁOGU Uzależnienie od tytoniu skutki zdrowotne, bierne narażanie na dym tytoniowy, leczenie uzależnień od tytoniu to szkolenie zorganizowane dla farmaceutów przez Ośrodek Szkolenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Gdańsku. Celem szkolenia jest pogłębienie MARCA REHABILITACJA NA TARGACH Podczas Targów Rehabilitacji RehMedika, które odbędą się w ostatni weekend marca w Centrum Targowo-Wystawienniczym Expo Silesia w Sosnowcu, zostaną zaprezentowane najnowocześniejsze osiągnięcia z dziedziny profilaktyki, diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Dodatkowo osoby niepełnosprawne będą miały okazję porównania oraz wypróbowania dostępnego na rynku specjalistycznego sprzętu. Więcej informacji: 28 MARCA KODEKS ETYKI APTEKARZA W ramach kursów ciągłego szkolenia farmaceutów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego odbędzie się warsztat Prawo farmaceutyczne. Kodeks etyki aptekarza R.P.. Zajęcia poprowadzą mgr Małgorzata Szelachowska i mec. Sylwester Majewski. Więcej informacji: Fot. Shutterstock, materiały prasowe 4 Farmacja i ja Marzec 2009

5 FAKTY Samoleczenie a zdrowie Zjawisko samoleczenia jest w krajach UE przedmiotem wielodyscyplinarnych dyskusji. W Polsce planowana jest dopiero pierwsza taka debata. Konferencja naukowa Samoleczenie a edukacja zdrowotna, polityka zdrowotna i etyka będzie składała się z trzech bloków tematycznych, których wspólnym mianownikiem ma być ukazanie szans i zagrożeń pojawiających się jako skutek rozwoju rynku leków OTC: 1. samoleczenie a edukacja zdrowotna, 2. samoleczenie a polityka zdrowotna, 3. samoleczenie a etyka. Spotkanie ma stanowić forum wymiany wiedzy, doświadczeń i poglądów na temat samoleczenia, w gronie lekarzy, farmaceutów, specjalistów zdrowia publicznego, polityków zdrowotnych, etyków, ekonomistów, przedstawicieli pacjentów i mediów. RYNEK LEKÓW OTC Sięganie po leki wydawane bez recepty staje się coraz bardziej powszechne. Jednak odpowiedzialność za dokonanie właściwego wyboru preparatów w dużej mierze spoczywa na barkach samego pacjenta. W ocenie organizatorów konferencji stosowanie leków OTC powinno stanowić także istotny zakres doradztwa prowadzonego przez farmaceutów i lekarzy. DEFINICJA ZADAŃ Celem konferencji jest wywołanie powszechnej merytorycznej dyskusji na temat samoleczenia. Jest ono przejawem nowoczesności, jednak powinny mu towarzyszyć działania edukacyjne, zwiększające powszechną świadomość zdrowotną, w tym świadomość konsekwencji i czynników zwiększających bezpieczeństwo samoleczenia. O konferencji Organizatorzy: Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum (Wydział Nauk o Zdrowiu, Instytut Zdrowia Publicznego, Zakład Promocji Zdrowia), Śląski Uniwersytet Medyczny (Wydział Zdrowia Publicznego, Zakład Polityki Zdrowotnej), Fundacja demoseuropa Centrum Strategii Europejskiej. Partner konferencji: US Pharmacia. Data i miejsce: 20 kwietnia 2009 r., Kraków, Aula Collegium Novum UJ. Udział w konferencji jest bezpłatny. *** Organizatorzy przewidują wystąpienia w formie referatu (10 minut) i prezentacji plakatu (70x100 cm). Streszczenia prezentacji należy nadsyłać w formie elektronicznej do dr. hab. n. med. Krzysztofa Krajewskiego-Siudy (zpz@sum. edu.pl). KONKURS KOBIETY DLA KOBIET Którą z obecnych w twoim życiu kobiet podziwiasz najbardziej? Za co? Opowiedz nam o tym i wygraj dla Was weekendowy pobyt w Hotelu Farmona Business&SPA. Zasługujecie na te chwile! Drogie Panie! Kobieca solidarność, przyjaźń, współpraca ma wiele twarzy. Może mieć twarz przyjaciółki, sąsiadki, matki, babci, córki. Opiszcie (w dowolnej formie: listu, opowiadania, kartki z pamiętnika, notatki) tę kobietę, z którą łączy was najsilniejsza relacja przyjaźni, sympatii, przywiązania, podziwu. Prace prosimy nadsyłać na adres redakcji do 31 marca br. Najlepszą nagrodzimy weekendowym wyjazdem dla dwóch osób (zwyciężczyni i wskazanej przez nią kobiety) do krakowskiego SPA. Po prostu: kobiety dla kobiet. Nagrodzimy trzy prace: najciekawszą weekendowym pobytem w Hotelu Farmona Business&SPA dwie pozostałe zestawami kosmetyków Hotel Farmona Business&SPA, Regulamin konkursu dostępny na stronie oraz w siedzibie redakcji.

6 FAKTY Czy to już epidemia? Czwarty tydzień stycznia br. przyniósł aż zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę, natomiast podczas całego miesiąca w sumie zachorowało Polaków. Dla porównania w ubiegłym roku w tym samym okresie zachorowało osób. Wubiegłym roku w okresie od września do grudnia zanotowano mniej zachorowań niż w analogicznym okresie w roku 2007 (odpowiednio: ok. 37 tys. i ok. 53 tys.). Niestety początek tego roku to zmiana pogody oraz znaczny wzrost zachorowalności na grypę. Styczeń przyniósł zachorowania, a dwa pierwsze tygodnie lutego aż zachorowań lub podejrzeń zachorowań. gę, że w krajach południowej Europy stan wzmożonej zachorowalności zaczął się już w grudniu i niektóre kraje nadal odnotowują większą liczbę zachorowań niż zazwyczaj. Trudno więc przewidywać, czy już osiągnęliśmy punkt krytyczny. Miejmy nadzieję, że tak, choć niestety jest to mało prawdopodobne. Biorąc pod uwagę fakt, że przeciwko grypie zaszczepiło się kilka procent społeczeństwa oraz że szczepionki nie dają stuprocentowej gwarancji, a także znając sumienność Polaków co do zachowań prozdrowotnych, to liczba chorych nadal może rosnąć. Liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę w Polsce NIEPOKOJĄCY STYCZEŃ Statystyki epidemiologiczne są mało optymistyczne. Faktem jest, że zazwyczaj liczba zachorowań na grypę od stycznia do marca jest większa niż w okresie październik grudzień. Jednak lawinowo rosnąca liczba zachorowań w tym roku jest co najmniej niepokojąca. Choć styczeń i początek lutego były rzeczywiście przełomowe i odnotowano dramatyczny wzrost zachorowań na grypę, to jeszcze nie należy mówić o epidemii. PROGNOZY ZACHOROWALNOŚCI Trudno wyrokować, czy mamy do czynienia ze szczytem zachorowań. Warto zwrócić uwa sezon 2008/2009 sezon 2007/2008 sezon 2006/ Opracowanie: Centrum Informacji o Przeziębieniu i Grypie na podstawie danych PZH: Kampania Zdrowe Zatoki prowadzona jest pod patronatem Pięć tysięcy przebadanych! W ramach kampanii Zdrowe Zatoki wybrane przez internautów miasta odwiedza specjalistyczny gabinet do badania zatok nowoczesną metodą termowizyjną. Wtrakcie VIII edycji ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Zdrowe Zatoki, prowadzonej pod patronatem marki Ibuprom Zatoki, z badań termowizyjnych skorzystało już 5103 Polaków (w Krakowie 1087 osób, w Gorzowie Wielkopolskim 1022, w Łodzi 909, w Szczecinie 1083, w Płocku 1002). Znane są już terminy kolejnych badań. W głosowaniu na stronie zakończonym w styczniu, internauci wytypowali m.in. Białą Podlaską, Opole i Legnicę (w tych miastach już byliśmy w lutym). W marcu gabinet termowizyjny odwiedzi jeszcze Częstochowę (13, 14 i 15 marca, Centrum Handlowe M1) oraz Lublin (20, 21 i 23 marca, Lublin Plaza). 6 Farmacja i ja Marzec 2009

7 Gripex HotActiv (paracetamol 650 mg + kwas askorbowy 50 mg + chlorowodorek fenylefryny 10 mg oraz sacharoza, aspartam). Proszek do sporządzania roztworu doustnego. Wskazania: łagodzenie objawów przeziębienia, grypy i zakażeń grypopodobnych takich jak: gorączka, bóle głowy, gardła, bóle mięśniowe i kostno-stawowe oraz objawów zapalenia błony śluzowej nosa występujących w przeziębieniu, grypie, zapaleniu zatok przynosowych, alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa i naczynioruchowym obrzęku błony śluzowej nosa. Dawkowanie: dorośli i młodzież powyżej 12 lat: 1 saszetka co 4-6 godz. (maksymalnie 6 saszetek na dobę). Zawartość saszetki rozpuścić w szklance gorącej wody. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu lub na aminy sympatykomimetyczne, niestabilna choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca, wysokie ciśnienie tętnicze, wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej i reduktazy methemoglobinowej, ciężka niewydolność wątroby lub nerek, wirusowe zapalenie wątroby, choroba alkoholowa, fenyloketonuria (ze względu na zawartość aspartamu), stosowanie inhibitorów MAO oraz okres 2 tygodni po zaprzestaniu przyjmowania tych leków, leczenie zydowudyną, jaskra z wąskim kątem przesączania, anatomicznie wąski kąt przesączania. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: preparat zawiera paracetamol ze względu na ryzyko przedawkowania należy sprawdzić, czy inne przyjmowane leki nie zawierają paracetamolu. Stosowanie leku przez osoby z niewydolnością wątroby, nadużywające alkoholu oraz głodzone stwarza ryzyko uszkodzenia wątroby. Ostrożnie stosować u osób: z niewydolnością nerek, astmą oskrzelową, nadciśnieniem tętniczym, rozrostem gruczołu krokowego, nadczynnością tarczycy, zespołem Raynaud a, cukrzycą, chorobą wieńcową, przyjmujących leki przeciwzakrzepowe wskazane jest dostosowanie ich dawki na podstawie oznaczenia wskaźników krzepnięcia krwi, a jeśli nie jest to możliwe pacjenci przyjmujący leki przeciwzakrzepowe podawane doustnie mogą przyjmować preparat nie dłużej niż kilka dni. Ze względu na zawartość sacharozy preparatu nie należy stosować u pacjentów z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy, niedoborem sacharozy-izomaltazy. W czasie przyjmowania preparatu nie wolno pić alkoholu ze względu na ryzyko toksycznego uszkodzenia wątroby. Działania niepożądane: skórne reakcje alergiczne (świąd, pokrzywka), napad astmy oskrzelowej oraz inne reakcje nadwrażliwości aż do objawów wstrząsu anafilaktycznego; ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, zaburzenia trawienia, pieczenie w nadbrzuszu, suchość w jamie ustnej; ze strony układu krążenia: podwyższenie ciśnienia tętniczego, tachykardia, zaburzenia rytmu serca, bladość powłok; ze strony układu oddechowego: zaburzenia oddychania; ze strony układu moczowego: zaburzenia oddawania moczu, kolka nerkowa, martwica brodawek nerkowych; ze strony ośrodkowego układu nerwowego: lęk, niepokój, nerwowość, bezsenność, omamy; zaburzenia w obrazie krwi: granulocytopenia, agranulocytoza, trombocytopenia. Podmiot odpowiedzialny: US Pharmacia Sp. z o.o. Numer pozwolenia: MZ. Lek dostępny bez recepty.

8 MENEDŻER APTEKI prawo i farmacja Inspektora przeciwpożarowego zatrudnię Ostatnia nowelizacja Kodeksu Pracy dotyczyła m.in. wyznaczenia w każdym zakładzie pracy inspektora przeciwpożarowego oraz ustalenia wykazu prac, których wykonywanie jest potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia pracownika. Małgorzata Puchalska radca prawny w US Pharmacia Dnia 18 stycznia 2009 roku weszły w życie zmiany do Kodeksu Pracy. Kwestia, która wzbudziła największe kontrowersje, dotyczy konieczności wyznaczenia przez każdego pracodawcę, niezależnie od liczby zatrudnionych pracowników, osoby do wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji personelu. Inspektor przeciwpożarowy wyznaczony przez pracodawcę musi posiadać specjalistyczne kwalifikacje określone w Ustawie z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej oraz w przepisach wykonawczych do tej ustawy. W szczególności inspektor musi przejść stosowne szkolenie. Sankcją za naruszenie ww. obowiązku jest kara grzywny od 1 tys. do 30 tys. złotych. PRACOWNIK POSZUKIWANY Z interpretacji Ministerstwa Pracy, zawartej na stronie internetowej pl wynika, że liczba inspektorów przeciwpożarowych w danym zakładzie pracy powinna być zależna od rodzaju i poziomu występujących zagrożeń. Oznacza to, że w niektórych zakładach pracy niezbędne jest zatrudnienie jednego lub dwóch pracowników dla realizacji omawianych zadań, a w innym przypadku wystarczy zatrudnienie pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy np. na 1/5 etatu. Ministerstwo Pracy dopuszcza również możliwość korzystania z usług inspektora przeciwpożarowego zatrudnionego u innego pracodawcy w następującej sytuacji: Jeżeli pracodawca wynajmuje pomieszczenie pracy w budynku i ma uregulowany tryb postępowania i zakres odpowiedzialności w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej z właścicielem lub zarządcą tego budynku, to wówczas należy uznać, że właściciel lub zarządca w imieniu pracodawcy realizują obowiązek określony w art. 209(1) k.p., w tym w 1 pkt 2. Nie wszyscy pracodawcy są w stanie dopełnić tego obowiązku, przede wszystkim ze względu na koszty. W związku z tym Ministerstwo Pracy podjęło prace nad nowelizacją tego przepisu. Państwowa Inspekcja Pracy zapowiedziała natomiast na swojej stronie internetowej gov.pl, że do czasu wejścia w życie znowelizowanych przepisów ograniczy swoje czynności do działań informacyjnych. WYKAZ PRAC ZAGRAŻAJĄCYCH ZDROWIU Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadziła również konieczność ustalenia przez samego pracodawcę wykazu prac, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, i które w związku z tym powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji. Do tej pory wykaz taki był tworzony w drodze rozporządzenia przez Ministra Pracy w porozumieniu z Ministrem Zdrowia. Kolejna zmiana polega na uzupełnieniu luki w prawie. Dodano bowiem art. 183(2), zgodnie z którym pracodawca ma obowiązek dopuszczenia pracownika po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeśli nie jest to możliwe, pracodawca zobowiązany jest dopuścić pracownika do pracy na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu. Kwestie urlopu macierzyńskiego oraz urlopu na prawach urlopu macierzyńskiego były przedmiotem kolejnej nowelizacji Kodeksu Pracy, którą przybliżę w następnym artykule. Fot. Shutterstock, materiały prasowe 8 Farmacja i ja Marzec 2009

9 Elektroniczna emancypacja Kobiety chcą dzwonić z eleganckich telefonów, słuchać muzyki z odtwarzaczy przypominających biżuterię oraz korzystać, w zależności od nastroju i ubioru, z lekkich laptopów z wymienną obudową. MENEDŻER APTEKI nowe technologie Jeszcze pod koniec ubiegłego wieku twórcy elektroniki użytkowej nie dostrzegali kobiet. Telefony komórkowe produkowane były pod wymiar męskiej dłoni, odtwarzacze mp3 celowały w gust studenta, zaś notebooki wyglądem bardziej przypominały płyty chodnikowe niż eleganckie albumy. Dziś styliści i inżynierowie dobrze orientują się w potrzebach kobiet elektronika, z której korzystają panie, ma mieć piękny wygląd oraz intuicyjną obsługę, połączone z ergonomią i funkcjonalnością. URODA NAJWAŻNIEJSZA? Styliści w swoich poszukiwaniach skierowali się w stronę najbardziej kojarzącego się z kobietą elementu stroju, czyli biżuterii. Pierwsze kroki w tym kierunku były niewinne telefony przyozdabiano np. sztucznymi brylancikami, a aparaty cyfrowe otrzymały różowe obudowy. Jednak to wszystko okazało się niewystarczające i obecnie projektowane są całe linie dla pań. Notebooki zaczęły dostosowywać się do nastroju właścicieli mają więc wymienne różnokolorowe panele, skórzane oprawy, delikatne diodowe podświetlenia, klawiatury z miękkimi klawiszami (dla ochrony paznokci), a nawet wbudowane wymienne dozowniki zapachów. Są małe, lekkie i wydajne. Jeszcze dalej zaszła telefonia komórkowa. Można spotkać aparaty, gdzie wygląd wziął górę nad funkcjonalnością. Przykładem niech będzie model amerykańskiego producenta, którego klawiatura otwiera się przez przekręcenie o 180 stopni, zaś wymyślny ornament wymusił wbudowanie mniejszego ekranu. Na szczęście to odosobniony przypadek, bowiem większość kobiecych modeli sprowadza się do instalacji mniejszej klawiatury, wprowadzenia dyskretnych elementów zdobniczych i ewentualnie zmiany kolorów obudowy na pastelowe. Naturalnie cały czas podejmowane są próby połączenia wyglądu biżuterii z elektroniką. Doskonałym przykładem na taki udany mariaż jest odtwarzacz mp3 największego koreańskiego producenta elektroniki w kształcie kamyczka. Urządzenie przy bliższym poznaniu zdradza, że ma przyciski sterujące, lecz z daleka wygląda na szyi jak kamyk oszlifowany przez morze. NIE TYLKO WYGLĄD Dla nowoczesnej kobiety liczy się także funkcjonalność. Przykładem może być swoisty korektor wizerunku, w jaki zaopatrzony został jeden z modeli aparatów cyfrowych. Na czym polega jego działanie? Po włączeniu tej funkcji urządzenie samo wykryje twarz i zredukuje lekkie odbarwienia skóry, ujednolicając jej kolor. Poza tym aparat zrobi zdjęcie pod warunkiem, że na twarzy pojawi się uśmiech, a oczy nie będą zamknięte. Producenci, chcąc zaspokoić gusta pań, tworzą urządzenia inspirowane wyłącznie ich potrzebami. Na rynku dostępne są więc minikamery wielkości dwóch pudełek od zapałek, które wystarczy włączyć i nagrywać obraz w jakości telewizji wysokiej rozdzielczości przez dwie godziny. Taka kamera doskonale mieści się torebce, zaś po nagraniu wystarczy ją podłączyć jak zwykły pendrive i przenieść film do komputera. Innym pomysłem jest przenośny głośnik łączący się z komputerem, odtwarzaczem mp3 i telefonem poprzez bezprzewodowy Bluetooth. Głośnik można ustawić nawet 10 m od urządzenia, z którego chcemy słuchać muzyki i oddać się np. codziennym ćwiczeniom wyszczuplającym. Andrzej Osypowicz Marzec 2009 Farmacja i ja 9

10 MENEDŻER APTEKI marketing Bez względu na branżę, w jakiej pracujemy, wszyscy czujemy obawy związane z załamaniem światowej gospodarki. Zastanówmy się, w jakim stopniu i w jaki sposób kryzys będzie miał wpływ na działalność aptek oraz jak przygotować się do nowych uwarunkowań. Tomasz Barałkiewicz Group Account Director w agencji reklamowej Tequila Polska; ekspert w dziedzinie marketingu farmaceutycznego Pozytywnym sygnałem dla naszej branży są dobre prognozy wszystkich analityków. Szacują oni wzrost rynku aptecznego w 2009 r. na poziomie 5-6%, co oznacza, że będzie on rozwijał się dużo szybciej od całej gospodarki. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że rynek leków sprzedawanych bez recepty będzie rósł w tempie około 10%, co jest bardzo ważne, ponieważ generują one większe zyski i wpływają bardzo dobrze na rentowność. Można więc szacować, że w bieżącym roku obrót statystycznej apteki wzrośnie i podniesie się jej rentowność, między innymi ze względu na coraz większy udział leków OTC w sprzedaży. Kluczowym elementem oddziałującym na popyt jest demografia, czyli w przypadku Polski i innych krajów europejskich wzrost populacji ludzi starszych. Ten czynnik wpływa wprost proporcjonalnie na wzrost wydatków na leki. Aby otrzymać pełny obraz rynku, dodajmy do tego jeszcze wzrost świadomości pacjentów i rosnącą chęć leczenia. Patrząc na prognozy i trendy długookresowe, można by wysnuć wniosek o spokojnej przyszłości. Niestety NACZYNIA POŁĄCZONE Pomimo dobrych prognoz dla branży, musimy pamiętać, że cała gospodarka to naczynia połączone. Najlepszym przykładem są hurtownie farmaceutyczne. Ze względu na rentowność na poziomie 1-3% (takie wyniki są publikowane przez spółki giełdowe), są one niezwykle wrażliwe na zmianę warunków współpracy z bankami oraz na modyfikację przepisów dotyczących rynku farmaceutycznego. Ich funkcjonowanie wpływa z kolei na apteki. Widać to szczególnie na przykładzie obserwowanego na całym rynku pogorszenia jakości usług, m.in. spadku liczby dostaw towaru w ciągu dnia lub tygodnia. Powoduje to konieczność utrzymywania przez niektóre placówki większych zapasów, a do tego niezbędne jest zainwestowanie środków w stan magazynowy. Dodatkowo rosnące koszty kredytów i większe trudności z ich uzyskaniem powodują konieczność mocniejszej niż dotychczas presji hurtowni na klientów nieterminowo wywiązujących się ze swoich płatności. Oznacza to, że apteki silnie zadłużone będą miały większe problemy z zakupem towarów lub też będą kupowały go na gorszych warunkach. Prawo naczyń połączonych w gospodarce ma również pozytywne strony. Świetnym przykładem może być rynek pracy i obserwowane bardzo duże wyhamowanie wzrostu płac oraz coraz mniejsza chęć do zmiany miejsca pracy. Pracownicy poszukują pewności zatrudnienia i bezpieczeństwa, a jeszcze niedawno masowo poszukiwali nowej pracy. Można więc liczyć, że dzięki zapewnieniu pracownikom stabilnej i pewnej pracy dużo łatwiej będzie ich zatrzymać w aptekach. Najważniejszym jednak czynnikiem, który wynika z powiązania wszystkich branż gospodarki, jest ograniczony dostęp do kapitału i dużo ostrożniejsze inwestowanie. Dla rynku aptecznego oznacza to wyhamowanie procesu powstawania nowych placówek i mniejszą liczbę aptek zmieniających właściciela. W poprzednich latach wzrost rynku nie był tak mocno zauważalny przez pojedyncze placówki, ponieważ równie szybko rosła ich liczba. Dla statystycznej apteki różnice w obrotach były więc minimalne. Aktualnie można spodziewać się wyhamowania procesu powstawania nowych punktów sprzedaży, co pozwoli właścicielom i pracownikom istniejących już placówek odczuć korzyści wynikające ze wzrostu całego rynku. Fot. Shutterstock 10 Farmacja i ja Marzec 2009

11 JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ? Najważniejszym zaleceniem w obecnych czasach, o którym przypominają wszyscy, jest zwrócenie bacznej uwagi na finanse placówki i jej rentowność. Niezbędna może okazać się partnerska rozmowa z dostawcami, jedną lub dwoma hurtowniami, na temat warunków dalszej współpracy. Nieprzypadkowo kładę nacisk na relację z hurtowniami, ponieważ większość z Państwa jest lojalna wobec swoich dostawców i dokonuje zakupów prawie w całości w jednej firmie. pacjentów poszukujących oszczędności. Warto więc być przygotowanym na częstsze pytania o tańsze odpowiedniki. Pomimo częstszych zachowań racjonalnych, główną rolę zagra jak zwykle podświadomość i emocjonalne postawy pacjentów. Można to zobrazować prostym przykładem. Pacjentka chce kupić suplement diety poprawiający wygląd włosów i paznokci. Dotychczas kupowała jeden z droższych preparatów. Czekając w kolejce w aptece, przegląda gazetkę z promocjami i znajduje tam tańszy suplement. Decyduje się na zakup nie dlatego, że nie stać jej na kupowanie drogiego produktu, ale kupując okazyjnie, czuje się znacznie lepiej ma świadomość, że dobrze postępuje w trudnych czasach. Powyższy przykład obrazuje trend, który podczas gorszej koniunktury zaczyna dominować to wzrost promocji sprzedaży. Apteki powinny posiadać w ciągłej ofercie wiele ciekawych ofert skierowanych do pacjentów. Dobrym przykładem są tutaj programy lojalnościowe, których Słabnąca koniunktura w gospodarce spowoduje zmiany w funkcjonowaniu aptek. Wpływ ten niesie ze sobą nie tylko zagrożenia, ale również szanse, które można wykorzystać. Warto również więcej czasu poświęcić przedstawicielom firm farmaceutycznych, którzy odwiedzają apteki. Każde spotkanie może skutkować zakupem leków po znacznie obniżonej cenie lub skorzystaniem z programu/akcji, która w krótkim lub długim okresie będzie przynosiła zyski. Zwracam jednak uwagę na podstawową zasadę, że apteka zarabia na lekach kupionych z upustem dopiero w momencie, kiedy je sprzeda pacjentom. Spotkania z przedstawicielami firm to również okazja do zastanowienia się nad zaangażowaniem w określone akcje promocyjne. Szerzej na ten temat pisałem w październikowym wydaniu Farmacji i ja. Myślenie o rentowności i ciągłe poszukiwanie szans jej podniesienia jest działaniem niezbędnym do osiągnięcia stabilności Państwa biznesu. Każdy wydatek, każdy nowy zakup powinien być uzasadniony i dawać pewność, że jest albo niezbędny, albo przyniesie dodatkowe korzyści. KRYZYSOWA MENTALNOŚĆ Rozwój wydarzeń w najbliższym czasie w znacznym stopniu będzie zależał od postawy pacjentów. Chęć do spontanicznych wydatków i podejmowania decyzji o większych zakupach zastąpiono racjonalną analizą. Należy się więc liczyć ze wzrostem sprzedaży leków odtwórczych, które są doskonałym rozwiązaniem dla celem jest przekazanie pacjentom dodatkowych korzyści. Można spodziewać się, że zainteresowanie tą formą promocji znacząco wzrośnie. SPOKOJNIE I RENTOWNIE Pamiętajmy, że kryzys to nie tylko zagrożenie, ale też szanse. Z jednej strony powinniśmy mocniej zadbać o rentowność, pilnować wydatków i poszukiwać dodatkowych źródeł zysków. Z drugiej strony niezbędne jest zatroszczenie się o naszego pacjenta, który będzie chciał mniej wydawać na leki i oczekuje działań z zakresu promocji sprzedaży, które sprawią, że poczuje się lepiej. Zachęcam wszystkich do spokojnego patrzenia w przyszłość, która wygląda dla aptek bardzo dobrze. Wykorzystanie szans, które nadchodzą, może sprawić, że z kryzysu apteka wyjdzie mocniejsza i bardziej rentowna, czego wszystkim Państwu życzę.

12 MENEDŻER APTEKI zarządzanie zasobami ludzkimi dzięki specyficznie kobiecym cechom kobietom udaje się awansować. I wówczas zaskakująco dobrze sobie radzą. KAFEJKA VERSUS KANTYNA Rozliczne poradniki zarządzania kadrami lub teorii komunikacji posługują się użytecznym (choć nienowym) modelem podziału świata: na męskie i żeńskie. I tak kobiety miałyby być bardziej skłonne do porozumienia, mężczyźni do konfrontacji, kobiety są lepsze w budowaniu relacji międzyludzkich, mężczyźni skupieni są na realizacji celu. Kobiety wolą współpracę, mężczyźni współzawodnictwo. kobiecym Wteamie Czy firma kobieca to taka, w której większość zespołu stanowią kobiety, taka, którą kobieta kieruje, czy ta, która oferuje kobietom udogodnienia? Magdalena Adamska autorka tekstów ekonomicznych, publikowała m.in. w Rzeczpospolitej, Pulsie Biznesu, Życiu Warszawy, Home & Market, Gazecie MSP, Nowym Rynku Okobietach w pracy zwykło się mówić, myśleć i pisać w kilku dyżurnych kontekstach. Po pierwsze, w ujęciu socjologicznym, opisując syndrom szklanego sufitu niewidzialnej, lecz nieprzekraczalnej bariery zawodowego awansu. Po drugie, politycznie oceniając koszty gospodarki i rozważając korzyści z wprowadzania zachęt i bonusów dla osób zatrudniających kobiety. Po trzecie, z punktu widzenia psychologii. Tu rozważania kończą się konstatacją na temat ciepła i empatii, jakie kobiety wnoszą do zespołu, choć nie zawsze. Zwolennicy psychologizowania problemów zatrudnienia sięgają coraz bardziej ochoczo po oręż w postaci teorii zarządzania emocjami. Jest i czwarty punkt widzenia choć i on nie wyczerpuje listy: kobieta pracująca to doskonały temat na laurkę dla sprawnych menedżerek. Okazuje się, że to właśnie Te modelowe cechy miałyby determinować sposób działania w obrębie zespołu. O ile relacje w firmach zarządzanych przez kobiety miałyby być oparte w dużej mierze na empatii, zaufaniu i współpracy, o tyle mężczyźni wprowadzają bardziej hieratyczny system znany nomen omen z armii, gdzie nie dyskutuje się, lecz wykonuje rozkazy. SFEMINIZOWANE FIRMY W Polsce zawód farmaceuty był do niedawna wybitnie sfeminizowany, dziś za aptecznym stołem coraz częściej stają mężczyźni. Taki trend widoczny jest w warszawskich aptekach zarządzanych przez mgr farmacji Magdalenę Niemirską. Na osiem aptek, którymi zarządzam, w czterech pojawili się farmaceuci mężczyźni. To, że do zespołów dołączają panowie, dobrze służy atmosferze pracy, choć i moje wcześniejsze doświadczenia z pracy z teamami typowo kobiecymi były pozytywne deklaruje Niemirska. Dlaczego? To proste: dobra lub zła atmosfera wynika raczej ze starcia różnych osobowości, a nie różnych płci dodaje. Wydaje się, że ten sposób myślenia jest dominujący wśród zarządzających. W dobie politycznej poprawności, kiedy gender (płeć kulturowa) jest przedmiotem studiów w ramach edukacji akademickiej, a każda szanująca się księgarnia ma odrębny regał z lekturami o samodoskonaleniu, jedno wiemy na pewno: świat zaludniają męskie kobiety i kobiecy mężczyźni. Oraz reszta śmiertelników. Zostawiając na chwilę gender i problem firm kobiecych, zastanówmy się, czy rzeczywiście istnieje coś takiego jak spe- Fot. Shutterstock 12 Farmacja i ja Marzec 2009

13 MENEDŻER APTEKI zarządzanie zasobami ludzkimi cyfika pracy w zespole zdominowanym przez kobiety. Intuicyjnie czujemy, że jednak istnieje, choć kierownicy i menedżerowie niechętnie podejmują ten wątek. OJCIEC PRACUJĄCY? Potwierdzenia tej zdroworozsądkowej hipotezy (firma zatrudniająca tylko lub głównie kobiety funkcjonuje inaczej niż ta o składzie mieszanym) najlepiej szukać w twardych faktach. Jednym z nich jest ten, że to kobiety ponoszą główny ciężar wychowania i opieki nad dziećmi. Czy zmieniłoby ten stan wprowadzenie postulowanych ostatnio urlopów tacierzyńskich? Zapewne nie radykalnie i nie natychmiast. Na razie w kontekście rozważań o rynku pracy słowa matka pracująca odmieniane są przez wszystkie przypadki, natomiast fraza ojciec pracujący brzmi co najmniej zagadkowo. cych) pytań A stąd już prosta droga do poważnych błędów i narażenia firmy na straty. Jeśli więc przerwa w pracy trwała długo, warto zobowiązać innego pracownika do dyskretnego sprawowania pieczy nad młodą mamą lub samemu od początku jasno zadeklarować swoją chęć pomocy i zrozumienie faktu, że pewne sprawy mogą stanowić nowość i wymagają wprowadzenia. zespołu potrafi skutecznie popsuć relacje w teamie, co odbije się na jakości pracy całego zespołu. LUZ KONTROLOWANY Jak więc skracać dystans, aby zachować właściwe proporcje między bezdusznym drylem a degrengoladą? Specjaliści HR podpowiadają: jeśli planujecie wyjście po pracy, to wybierzcie się w kilka osób, mówcie sobie po imieniu, ale unikajcie ksywek, żarty z pracownikami są na miejscu, ale niedopuszczalne są plotki. O zacieśnianie więzi towarzyskich najłatwiej w małych firmach i tych o poziomej strukturze: wszędzie tam, gdzie prym wiedzie empatia, a nie wojskowy dryl. Nie oznacza to jednak, że skłonność do nawiązywania przyjaźni w pracy jest domeną pań. To raczej konsekwencja kobiecego modelu zarządzania. Tak więc to matki pracujące stanowią problem. Nie tylko teoretyczny, niestety. W oczach wielu pracodawców matki to nie tylko mniej dyspozycyjni pracownicy, lecz również pracownicy mniej wydajni, mniej skoncentrowani na służbowych sprawach i bezpośrednich skutkach swojego działania. Zdaniem wielu, młode matki pochłania głównie myśl o pozostawionym z opiekunką dziecku oraz o własnej pozycji w firmie. Bez względu więc na to, jak mocno pracodawca wgryzie się w teorię gender, będzie musiał zderzyć się z praktycznymi problemami organizacji pracy w żeńskim zespole. MATKA WRACA Co zatem pracodawca może zrobić, by ułatwić powrót do pracy i pracownicy, i sobie? By do korzyści z zatrudnienia kobiety (empatycznej, cierpliwej, skłonnej do współpracy, ale i do ustępstw, także wtedy gdy przychodzi do negocjowania wynagrodzenia) dodać też jej pełną dyspozycyjność i skuteczność w działaniu? Kluczowe jest odbudowanie pewności siebie. Stres wywołany nową życiową sytuacją może sprawić, że pracownica będzie chciała od pierwszego dnia wykazać się i udowodnić, że jest nadal równie dobra jak przed przerwą. Taka nadgorliwość może spowodować, że w przypadku niejasności nie będzie chciała zadawać dodatkowych (jej zdaniem kompromitują- Choć biuro nie jest dobrym miejscem do nawiązywania przyjaźni, to zwłaszcza w małych firmach taka pokusa bywa silna i naturalna. O ponownej adaptacji warto jednak zacząć myśleć trochę wcześniej, zanim świeżo upieczona mama pojawi się z powrotem w firmie. Najważniejsze jest więc to, żeby nie zrywać z nią kontaktów, gdy jeszcze przebywa na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym. Wystarczy wymiana paru maili lub telefonów. Nie idzie o to, żeby pracownica była na bieżąco ze wszelkimi sprawami firmy. Podtrzymywanie kontaktu ma uchronić ją jedynie przed destrukcyjnym poczuciem wyobcowania, paraliżującym w pierwszych dniach i tygodniach po powrocie. NIEBEZPIECZNE ZWIĄZKI Wykazanie zrozumienia dla nowej i trudnej sytuacji życiowej pracowników nie może jednak oznaczać pobłażania im. Nie można też przesadzać z empatią. Dobra szefowa powinna zawsze zdobyć się na odpowiedni dystans wobec pracowników i uważać na zacieśnianie relacji na stopie towarzyskiej. Dlaczego to takie ważne? Zanim wejdziemy w luźniejsze relacje z podwładnymi, musimy zdawać sobie sprawę, jak ciężko będzie wtedy egzekwować solidne wykonanie obowiązków i wyciągać sankcje wobec pracowników. W skrajnych przypadkach próba odebrania premii osobie, z którą raz na tydzień idziemy na drinka, to koniec nie tylko przyjaźni, ale zgranej pracy całego zespołu. Zażyłość z szefową lub szefem bywa poważnym ciężarem dla samego pracownika, zwłaszcza wówczas, gdy dotyczy tylko niektórych. Nieufność pozostałej części Stereotypy mają się jednak całkiem nieźle i żyją swoim własnym życiem w głowach pracowników, niezależnie od poprawnych politycznie deklaracji. Testem na to, jak bywają one silne, może być sytuacja konfliktu pomiędzy szefową a pracownicą: ta druga może oczekiwać pewnego rodzaju solidarności płci lub choćby dozy pobłażania wynikającej przecież z naturalnej, kobiecej empatii. Gdy do oczekiwań tych dokłada się towarzyska zażyłość pomiędzy paniami łatwo o katastrofę. W przypadku gdy pracownica uzyska przychylność szefowej, reszta zespołu przypisze to zazdrośnie zażyłości pomiędzy nimi. Gdy szefowa odmówi zastosowania taryfy ulgowej, okaże się, że pracownica błyskawicznie potrafi wejść w rolę ofiary, z którą solidaryzuje się reszta kobiet przeciwko podwójnie bezdusznej (bo pozbawionej empatii i sprzeniewierzającej się przyjaźni) przełożonej. Umiejętne połączenie empatii i jasno określonych granic być może to byłaby odpowiedź na problemy kobiecego teamu. Jeśli nawet nie recepta na zarządzanie nim, to przynajmniej sposób na uniknięcie najbardziej niebezpiecznych raf. Marzec 2009 Farmacja i ja 13

14 MENEDŻER APTEKI finanse w praktyce Karciane rozgrywki na pograniczu hazardu Karty kredytowe i płatnicze w rękach kobiet potrafią być narzędziem tyleż pożytecznym, co niebezpiecznym. Artur A. Adamski redaktor i prowadzący działy inwestycyjne m.in. w PAP, Życiu Warszawy, Pulsie Biznesu, Home & Market, Gazecie MSP, Twoim Biznesie Sprzedawcy, tak dóbr materialnych, jak i pieniędzy (ci ostatni elegancko zwani bankierami), doskonale wiedzą, że każdą kobietę da się skusić na wielkie zakupy. Karty kredytowe, reklamowane jako prestiżowe produkty finansowe dające rabaty, sugerują możliwość wydawania pieniędzy bez ograniczeń. Dla osoby ulegającej magii zakupów to początek niekończących się kłopotów. W makroskali widzimy dziś tego skutki w światowym kryzysie, który zaczął się od USA, kraju, gdzie 50 lat temu wprowadzono karty kredytowe. DROGO, DROŻEJ, NAJDROŻEJ Karta kredytowa jest niczym innym niż rodzajem pożyczki przyznawanej przez banki. Przyznawanej tym chętniej, że w czasach kryzysu inne formy sprzedaży pieniądza, takie jak kredyty dla przedsiębiorstw lub hipoteczne są zbyt ryzykowne. Tak więc banki, które mają dużą nadpłynność (dokłada się do niej październikowo-listopadowa akcja depozytowa) muszą gdzieś lokować zgromadzone środki wedle zasady, że pieniądz rodzi pieniądz. Dlatego dla banków najkorzystniejsze staje się wydawanie kart kredytowych oraz skupowanie papierów skarbowych, których wzmożone emisje ratują pustą obecnie kasę państwową. Banki wolą obsługiwać kredyty na karcie niż chociażby te zabezpieczone hipoteką. Wynika to m.in. z najwyższego spośród innych dostępnych kredytów oprocentowania, możliwości błyskawicznego blokowania dalszego kredytowania, naliczania szybko ściągalnych opłat i kar oraz potrójnego zarobku: opłaty za użytkowanie kart, odsetek od zadłużenia oraz tzw. prowizji interchange opłacie, jaką ponoszą sprzedawcy towarów i usług. Jeśli więc ulegnie się i zostanie szczęśliwym posiadaczem najnowocześniejszej formy płatności, trzeba wzmóc czujność i przestrzegać kilku istotnych zasad. ZŁOWIĆ LESZCZA Właśnie tak w slangu bankowych działów handlowych określa się nowych klientów kart kredytowych. By dopiąć swego, sto- Fot. Shutterstock 14 Farmacja i ja Marzec 2009

15 MENEDŻER APTEKI finanse w praktyce suje się cały arsenał zachęt i nagród. Można otrzymać odtwarzacz mp3 lub wygrać egzotyczną wycieczkę. Promocja może obejmować wydłużony okres bezodsetkowy, czasowe niskie oprocentowanie karty lub darmowe wypłaty z bankomatu. Standardem jest już korzystanie z niej bez opłat przez pierwszy rok. Dodatkowo karty bywają połączone z programami lojalnościowymi innych partnerów. BANKOWY TRUP Trzymając się niewyszukanego slangu bankowców, najważniejszą zasadą przy używaniu karty kredytowej jest pozostawanie trupem, czyli osobą regularnie spłacającą całość zadłużenia. Tylko wówczas korzystanie z karty nam się opłaci (i w ograniczony sposób bankowi). Na przykład po wydaniu 1000 zł należy w określonym terminie spłacić całe 1000 zł, gdyż przy spłacie jedynie żądanej kwoty minimalnej (np. 50 zł) oprocentowanie będzie liczone od całości zadłużenia już od pierwszego dnia transakcji. Może się więc okazać, że zamiast 1000 zł będziemy winni bankowi 1100 zł. Nie wolno zapominać o terminowym spłacaniu nawet kwoty minimalnej. Niedopełnienie tego warunku będzie skutkowało opłatą karną (minimum 50 zł), a w przypadku przedłużającego się niepłacenia zablokowaniem środków na karcie i rozpoczęciem procesu windykacji. ŻELAZNA DAMA Absolutnie nie można wypłacać pieniędzy kartą kredytową z bankomatu, gdyż obarczone jest to wysoką prowizją (najczęściej 2%, minimum 5 zł). Ponadto transakcje gotówkowe na karcie kredytowej nie są objęte okresem nieoprocentowanego kredytu, zaś odsetki naliczane są od razu. Jest jeszcze jedna niepisana zasada: kartę kredytową należy traktować nie jako prezent, lecz określoną kwotę, którą trzeba będzie spłacić. Im później się tego dokona, tym kwota będzie wyższa i boleśniejsza dla domowego budżetu. Z kart kredytowych powinny więc korzystać kobiety o żelaznej dyscyplinie finansowej. TECHNIKA SKIMMINGU Są jednak sytuacje, w których finansowa dyscyplina nie pomoże. Chodzi oczywiście o okradanie konta przy wykorzystaniu skopiowanych kart bankomatowych i kredytowych oraz poznanych numerów karty. Skala zjawiska z roku na rok rośnie (w 2008 r. skradziono w ten sposób ponad 20 mln zł), a pomysłowość i technologie są coraz bardziej zaawansowane. Najpopularniejszy jest oczywiście skimming, polegający na skopiowaniu karty przedni bankomatu czy nie ma dziwnie wyglądających nakładek, listew i innych nienaturalnych lub podejrzanych urządzeń. Przed wybraniem PIN-u dobrze wytrzeć klawiaturę, a przy wpisywaniu kodu zasłonić ją jedną dłonią. Jeśli cokolwiek budzi nasze podejrzenia, lepiej zrezygnować z transakcji. ZASZYFROWANY PIN Warto pamiętać, że posiadacz karty jest zobowiązany do ochrony kodu identyfikacyjnego i zachowania absolutnej poufności PIN-u. Bardzo trudno będzie nam dochodzić swoich praw przed bankiem, jeśli wraz z kartą płatniczą przechowywany jest kod do niej. A zdarza się to nagminnie, bowiem w natłoku PIN-ów, kodów, haseł dostępu i terminów naturalne może wydawać się korzystanie z doskonale ukrytej notatki. Przykładem takiego działania jest wpisywanie numeru PIN na kartce schowanej w ściśle tajnym miejscu znajdującym się w nieprzeliczonych zakamarkach damskiej torebki. Trzeba jednak przyznać, że u mężczyzn metoda ta bywa jeszcze bardziej żałosna, gdyż karteczka najczęściej znajduje się w jednej z przegródek portfela. Trudno wprawdzie spotkać osoby noszące notatkę ze zwyczajnie zapisanym Sięgając po kartę kredytową, oddajemy się miłemu złudzeniu. To tak jakby jeść ciasteczko i mieć ciasteczko. Często zapominamy, że wydane pieniądze trzeba spłacić. NIEBEZPIECZNA PĘTLA Właścicielkę karty kredytowej może pogrążyć finansowo tzw. rolowanie kart. Jest to proces doskonale znany z rynku amerykańskiego. Mechanizm można wyjaśnić na przykładzie posiadaczki dwóch kart o różnych terminach spłaty (np. 1. i 15. każdego miesiąca). W pierwszym terminie taka osoba może spłacać kwotę minimalną jednej karty, pobierając środki z drugiej. Po odnowieniu kredytu pierwszej karty, 15. spłaca kwotę minimalną drugiej karty. I koło się zamyka klasyczna pętla zadłużenia. Oczywiście wiele kobiet zada pytanie: A jeśli nie mam całej kwoty do spłaty?. Wtedy warto zastanowić się nad kredytem odnawialnym na koncie osobistym, gdyż jego oprocentowanie jest o kilka punktów procentowych niższe niż kredytu karty (te dochodzą do 24% w skali roku). płatniczej. Jeśli złodziejowi uda się jeszcze uzyskać kod identyfikacyjny (PIN), można zrobić duplikat karty i wypłacać gotówkę z konta lub płacić w sklepie. Pomysłowość przestępców nie zna granic. W bankomatach montowane są telefony komórkowe do czytania PIN-u, klawiatury posypywane są proszkiem (by dostrzec, jakie cyfry były wciskane), złodzieje korzystają z nakładek skanujących, a nawet dublują panel sterujący bankomatem. Metody obrony są wbrew pozorom proste. Przede wszystkim należy wybierać maszyny w oświetlonych ruchliwych miejscach, a najlepiej w zamkniętych pomieszczeniach. Mogą to być banki, hotele, duże sklepy tam gdzie jest zainstalowany monitoring kamer lub jest ochrona budynku. Przed włożeniem karty bankomatowej dokładnie należy sprawdzić panel PIN-em, jednak bardzo często jest to szyfr polegający na dodaniu kilku cyferek do niby numeru telefonicznego. Przykładowo, jeśli karta jest z PKO BP, szyfrem może być numer telefonu: Janek Pekaowski Dla złoczyńcy oczywiste jest, że należy najpierw spróbować wprowadzić cztery ostatnie cyfry. Jeśli to zawiedzie, to cztery pierwsze, zaś ostatnią próbą są cztery środkowe, tuż po pierwszej cyfrze. Z badań policji wynika, iż w ponad 30% tak zaszyfrowanych pinkodów to właśnie jedna z takich kombinacji stanowi właściwy PIN. Dlatego najlepiej mieć jak najmniej kart płatniczych optymalnie jedna kredytowa i jedna do konta osobistego by nie obciążać nadmiernie pamięci. Warto też, jeśli to możliwe, zdefiniować czterocyfrowy PIN, który łatwo zapamiętamy. Marzec 2009 Farmacja i ja 15

16 MENEDŻER APTEKI akademia farmaceuty Czy nam się to podoba, czy nie, codziennie musimy kontaktować się z innymi ludźmi. Od tego, w jaki sposób się komunikujemy, zależy, czy uda nam się osiągnąć cele zarówno zawodowe, jak i osobiste. Łukasz Kostecki psycholog, trener, doradca; interesuje się aspektami komunikacji, sprzedaży, rozwiązywania konfliktów i wywierania wpływu społecznego Jak mówić, by nasi rozmówcy nas słuchali? Co zrobić, by w dyskusji osiągnąć to, na czym nam zależy? Tym, co decyduje o skuteczności bądź kłopotach komunikacyjnych ludzi, niekoniecznie są wybitne zdolności oratorskie, ale... specyficzna umiejętność dopasowania się do rozmówcy. ZAAKCEPTOWAĆ RÓŻNICE O tym, że kobiety i mężczyźni się różnią, wiemy wszyscy. Niestety, zapominamy, że różnice te wychodzą poza zewnętrzne, pierwszo- i drugorzędne cechy płciowe, i wszelkie próby uczynienia swej osobowości tożsamą z osobowością partnera są z góry skazane na niepowodzenie. W najgorszym wypadku może to nawet skutkować decyzją o rozstaniu. Tymczasem wystarczy zaakceptować fakt, że się różnimy, a przede wszystkim nie próbować zmieniać na siłę ani siebie, ani partnera. Lepiej zaakceptować nawzajem siebie takimi, jakimi jesteśmy, i postarać się mówić językiem, który jesteśmy w stanie zrozumieć. Fot. Shutterstock 16 Farmacja i ja Marzec 2009

17 MENEDŻER APTEKI akademia farmaceuty USZANOWAĆ EWOLUCJĘ Sposób komunikowania się kobiet i mężczyzn ma podłoże ewolucyjne i kształtowany jest od kilkudziesięciu tysięcy lat. W uproszczeniu: prehistoryczne kobiety poświęcały czas na tworzenie ciepła domowego ogniska i opiekę nad dziećmi, koncentrowały się na budowaniu pozytywnych relacji z otoczeniem. Stąd ich obecna biegłość zarówno w komunikacji werbalnej, jak i niewerbalnej. Natomiast mężczyźni poświęcali się innym celom, z reguły walce, zapewnieniu społeczności bezpieczeństwa i zdobywaniu dla niej pożywienia. Sposób komunikowania wykształcony przez mężczyzn miał im pomóc w uczynieniu tych zadań bardziej efektywnymi. Choć od czasów prehistorycznych zmieniło się wiele, sposób komunikowania się pozostał podobny. To właśnie ewolucja spowodowała, że męski jezyk jest bardziej szorstki i konkretny, skoncentrowany na realizacji celów. Dla mężczyzn ważne jest zadanie, które trzeba wykonać, a nie emocje, które go dotyczą, i choć może to budzić kobiecy bunt, trzeba to zrozumieć i zaakceptować UPADEK SUPERMANA Każdy mężczyzna ma w sobie geny łowcy i zdobywcy. Wielu z nich nie pozwala sobie na popełnianie błędów ani tym bardziej na okazywanie słabości. Dlatego też mężczyźni rzadziej niż kobiety proszą o pomoc specjalistów zarówno lekarzy, jak i farmaceutów. Choroba jest oznaką słabości, którą zdaniem mężczyzny trzeba zignorować. Jeśli jednak nie uda się tego zrobić, proszenie o pomoc jest dla wielu prawdziwą katorgą. Świadomość tego zjawiska powinna dać farmaceutom do myślenia. Jeśli aptekę odwiedza chory mężczyzna, oznacza to z jednej strony oczekiwanie pomocy, ale z drugiej niechęć do przyznania się, że ta pomoc jest potrzebna. Prawdopodobnie większości mężczyzn będzie zależało na szybkim zażyciu lekarstw, które błyskawicznie postawią ich na nogi. USIDLIĆ MYŚLIWEGO Oprócz tężyzny fizycznej, wytrwałości i zwinności, kolejną cechą, która pomagała mężczyźnie w sprawnym polowaniu, był wzrok. W ten sposób myśliwy zbierał informacje, które pozwalały wybrać stra- tegię walcz lub uciekaj! Decyzja była podejmowana automatycznie, w ułamku sekundy. Mechanizm szybkiej oceny sytuacji jest aktywny do dziś, co potwierdzają badania psychologów dotyczące zjawiska tzw. pierwszego wrażenia. Zatem pacjenci podejmują decyzję o tym, czy kogoś polubią i czy mu zaufają, właśnie w pierwszych sekundach kontaktu. Warto pamiętać, że jedną z dwóch form komunikacji jest forma niewerbalna, zawierająca takie elementy jak wyraz twarzy, wygląd i postawa. Bardzo często to właśnie od nich zależy przebieg całego procesu komunikacyjnego. Miły, sympatyczny i łagodny wyraz twarzy farmaceutki może zachęcić mężczyznę do współpracy, a jej szczery i troskliwy uśmiech może osłabić jego lęk i agresję. Jeśli w ten sposób zachęci się pacjenta do podejścia do okienka, zwiększa się szanse na to, że przystanie on na przedstawione propozycje. ROZMOWA Z MĘŻCZYZNĄ Kłopoty komunikacyjne mogą się pojawić już na etapie powitania. Pytanie: W czym mogę pomóc? lub Co Panu dolega? może wywoływać dyskomfort, gdyż po raz kolejny uświadamia choremu mężczyźnie, że jest chory i potrzebuje pomocy. Proszę uwierzyć nawet oczywiste stwierdzenie, że ktoś, kto przychodzi do apteki, potrzebuje pomocy, we współczesnym supermanie może wzbudzić niechęć lub złość. Dlatego też należałoby zastosować zwrot typu: Dzień dobry, co Pana Warto pamiętać, że droga do przekonania prawdziwego mężczyzny o swoich racjach wiedzie nie przez serce, ale przez jego umysł. sprowadza? lub Witam serdecznie. Co dla Pana?. Wtedy większość mężczyzn dokładnie opisze lek, po który przyszli. Kłopot może się również pojawić, gdy pacjent nie będzie wiedział, co mu dolega ani jaki preparat będzie dla niego odpowiedni. Tu potrzebna będzie odpowiednia diagnoza. Farmaceutka powinna wtedy zadać otwarte pytania: Co konkretnie Panu dolega? oraz Jakie jeszcze ma Pan objawy?. W przypadku substancji, których nie można przedawkować, można dodać pytanie: Co Pan stosował do tej pory?. Powyższe pytania pomogą szybko i konkretnie zdiagnozować pacjenta i wydać mu odpowiednie leki. Kobiety i mężczyźni różnią się też preferencjami i oczekiwaniami względem leków. Dla kobiet duże znaczenie może mieć bezpieczeństwo i smak oferowanych farmaceutyków, mężczyźni cenią zaś szybkość działania i skuteczność. Lek ich zdaniem nie musi być smaczny, ale skuteczny! Proponując preparat, warto podkreślić tę zaletę. EMOCJE KONTRA ROZUM Zdaniem neurologów i psychologów zajmujących się pracą mózgu kobiet i mężczyzn, różni się on funkcjonowaniem obszarów odpowiedzialnych za odczuwanie emocji i racjonalne myślenie. Na podstawie analizy pracy półkul mózgowych zaobserwowano, że u kobiet bardziej rozwinięte są rejony odpowiedzialne za rozumienie i wyrażanie emocji, u mężczyzn zaś za analizę faktów i danych. Zatem jeśli chcemy przekonać mężczyznę do zakupu konkretnego leku, warto powiedzieć mu, dlaczego proponujemy właśnie ten preparat: Proponuję Gripex Max, bo zawiera maksymalne stężenie substancji czynnych, które usuną gorączkę, ból mięśni i katar. Jeśli osłabionemu mężczyźnie podamy powody, dla których powinien zażyć lek, nie będzie się buntował i jest duża szansa, że go zastosuje. Różnice między kobietami i mężczyznami są utrwalane również poprzez proces socjalizacji i wychowania. Kobiety częściej uczą się budowania relacji i współpracy, mężczyźni zaś rywalizacji i zdobywania tego, czego chcą. Jednak niektóre odmienności powoli się zacierają. Zdarzają się przecież rzeczowe i konkretne kobiety oraz wrażliwi i czuli mężczyźni. Jednak mimo dzielących nas różnic jesteśmy przecież w stanie efektywnie współpracować. Pamiętajmy, że przeciwieństwa się przyciągają, ale i uzupełniają. Istotne jest to, byśmy różnice akceptowali i szanowali, ale przede wszystkim chcieli się do nich nawzajem dopasować. Marzec 2009 Farmacja i ja 17

18 Apteka kwitnącej wiśni W Tokio ruch nigdy nie ustaje, ulice przypominają mrowiska. W takim mieście każdy skrawek ziemi jest na wagę złota. Apteki są maleńkie, a cena za ich wynajem wysoka. Jak w tych warunkach radzą sobie aptekarze? Wpołowie marca w japońskich mediach pojawiają się wyjątkowe prognozy. To ściśle naukowe przewidywania, kiedy mieszkańcy poszczególnych prefektur mogą się spodziewać rozkwitu sakury, czyli kwiatów wiśni. Na południu Japonii drzewa wiśniowe zakwitają w połowie marca, w okolicach Tokio pod koniec miesiąca, zaś do prefektur północnych święto Hanami dociera dopiero w kwietniu. Hanami to tradycja licząca wiele stuleci. W porze kwitnienia wiśni Japończycy wybierają się wspólnie z rodzinami do parków, w których podziwiają piękno kwiatów. Wszędzie tam, gdzie drzewa pokrywa białe i różowe kwiecie, trawniki zaściełają piknikowe koce. Hanami jest świętem radosnym. Warto jeść, pić, kontemplować życie, bowiem, podobnie jak egzystencja kwiatu, jest ono tak piękne, jak krótkie. Święto podziwiania kwiatów dla połowy Japończyków zbiega się z początkiem roku szkolnego, roku podatkowego oraz wiosny. Hanami rozpoczyna więc nowe, przypominając jednocześnie ulotność starego. 18 Farmacja i ja Marzec 2009

19 MENEDŻER APTEKI apteki świata LEKCJA BIZNESU PO JAPOŃSKU Kouichi Shiwa z Tokio na razie nie myśli o Hanami. Pod koniec miesiąca, jak co roku, wybierze się z żoną i córką do Parku Ueno, by podziwiać tysiące ukwieconych drzewek, ale na razie jego myśli całkowicie pochłania praca. Na spotkanie z prasą ma wyznaczone dokładnie 50 minut i ani chwili więcej. Podczas powitania wręcza trzy pięknie wykonane wizytówki apteki, imienną farmaceuty oraz imienną jako członka stowarzyszenia farmaceutów. Kouichi zapewne nie znalazłby czasu na rozmowę, gdyby nie fakt, że został poproszony o udzielenie wywiadu przez wyższego rangą członka stowarzyszenia. W Japonii decyzje osoby postawionej wyżej w hierarchii nie podlegają dyskusji, nawet gdy określa się je mianem prośby, a nie polecenia. Pan Shiwa o Japonii oraz aptece opowiada z wielką dumą. Jego zdaniem Europejczycy mogą się od japońskich biznesmenów uczyć dyscypliny i planowania zadań w najmniejszych detalach. Kouichi od 13 lat prowadzi aptekę, a rok 2009 jest dla japońskich farmaceutów rokiem szczególnym. Wbrew zaleceniom Japońskiego Stowarzyszenia Farmaceutów (JPA), Ministerstwo Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej dopuściło 371 leków z grupy OTC do sprzedaży poza aptekami. Od 2004 roku można było je kupować w marketach i drogeriach. Ponieważ farmaceuci nie ustawali w protestach, tłumacząc, iż stanowi to zagrożenie dla zdrowia publicznego, ustawodawcy zdecydowali, że preparaty te podzielą na 3 grupy, w zależności od stopnia potencjalnego ryzyka ich zażywania. Leki, których niewłaściwe zażywanie może wyrządzić największą szkodę, trafiły do grupy A. Od 2009 roku preparaty A mogą sprzedawać jedynie licencjonowani farmaceuci w aptekach. Choć JPA przygotowała się do wprowadzenia projektu, m.in. wydając bogatą broszurę informacyjną dla farmaceutów, wdrażanie zmian nie obywa się bez kłopotów. Kouichi niepokoi się, że niektórzy pacjenci są Marzec to dla Japończyków miesiąc szczególny. Kwitnące wszędzie drzewa wiśni przypominają o ulotności tego, co piękne. zdezorientowani. Są jeszcze sklepy, w których można kupić leki z grupy A. Jednocześnie farmaceuci prowadzą akcję informacyjną, której celem jest uświadomienie pacjentom, że niewłaściwe zażywanie leków może być niebezpieczne i trzeba je kupować wyłącznie w aptekach. W aptece panuje ciągły ruch. Dyżurujący farmaceuci nie mają czasu usiąść. Często popijają wodę z plastikowych kubeczków, bo gardło wysycha od ciągłego mówienia. Przeciętna japońska apteka jest Fot. Shutterstock Ile osób mieszka w Tokio? W samym mieście 8 mln. Na przedmieściach kolejne 4 mln. Wraz z przyległymi miastami, które wraz z Tokio tworzą aglomerację, daje to 35 mln mieszkańców. Marzec 2009 Farmacja i ja 19

20 MENEDŻER APTEKI apteki świata Oczekiwanie na zrealizowanie recepty trwa ok. 5 minut. To czas na wydrukowanie ulotki, wprowadzenie zapisu do bazy danych i wydanie preparatu. Ze względu na małą powierzchnię lokalu, niewiele aptek prowadzi sprzedaż w pomieszczeniu. Zazwyczaj leki wydaje się w okienkach aptecznych. zatłoczona przez większość dnia, a to ze względu na bardzo specyficzne warunki demograficzne. W Japonii około 130 mln osób żyje na powierzchni nie większej niż jedna trzecia Polski, bowiem większą część kraju zajmują słabo zaludnione tereny górskie. Zagęszczenie ludności w aglomeracji tokijskiej nie ma sobie równych na świecie i wynosi do 1000 osób na km kwadratowy. Ważny jest każdy metr powierzchni. Dlatego w ciągnącym się kilometrami centrum lokale i punkty usługowe bywają puste jedynie po zamknięciu. FARMACEUTA RODZINNY Kouichi stara się, by jego placówka zyskała akredytację do wykonywania zadań apteki rodzinnej. Pacjentów byłoby co prawda mniej, ale za to każdemu można by poświęcić więcej uwagi i troski. Prowadzenie takiego punktu z uprawnieniami do zajmowania się farmacją rodzinną opłaca się (apteka otrzymuje wsparcie finansowe od państwa), ale żeby zyskać akredytację, trzeba mieć zaplecze techniczne, wykwalifikowany personel, a także odpowiednią bazę lokalową i lokalizację, która gwarantuje szybki dostęp zarejestrowanym pacjentom. Kouichiemu brakuje tylko odpowiedniego lokalu; obecna apteka jest po prostu za mała. Rozbudowa jakiegokolwiek pomieszczenia w Tokio graniczy z cudem, ale jemu się udało. Uzyskał pozwolenia na dobudowę, jednak prace rozpoczną się dopiero tej wiosny. Apteki rodzinne to apteki przyszłości stwierdza pan Shiwa. Od 1996 roku JPA we współpracy z Narodowym Klubem Seniora prowadzi wśród ludzi starszych kampanię pod hasłem Wybierz aptekę dla siebie. Badania dowodzą, że pacjenci najchętniej korzystają z usług jednego farmaceuty. Podstawowe kryteria wyboru to bliskość, miła obsługa i kompetencje personelu. Znaczna grupa osób nie jest zadowolona z usług przyklinicznych aptek. Idealnym rozwiązaniem dla nich jest własny farmaceuta, który będzie znał problemy, schorzenia i historię medyczną tak dobrze jak lekarz rodzinny. Apteki przy klinikach są w Japonii bardziej popularne niż w Europie. Wielu pacjentów, wychodząc od lekarza, kieruje się do pielęgniarki, która wydaje przepisane leki, Informacje o wykupionych lekach trafiają do bazy danych każdego z pacjentów. Lekarz, widząc, że recepta nie została wykupiona, na pewno zapyta o powód. odebrane ze znajdującej się przy przychodni apteki. Bardzo często nie jest to całe opakowanie, a dokładnie odmierzona liczba tabletek. W torebce znajduje się też wydrukowana informacja o lekach oraz sposobie ich zażywania. Pomysł prowadzenia aptek rodzinnych jest w Japonii stosunkowo nowy. Narodził się w JPA i zyskał aprobatę w Ministerstwie Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej. W świetle prawa japońskie apteki są placówkami służby zdrowia i zostały zobowiązane do pełnienia określonych zadań w ramach narodowego systemu opieki zdrowotnej. System wymaga ciągłych modyfikacji, bowiem zmienia się japońskie społeczeństwo. Podobnie jak w Europie, wzrasta liczba ludzi w podeszłym wieku, a maleje liczba urodzeń. Według danych WHO z 2007 roku przeciętny Japończyk żyje 83 lata. Lepszy wskaźnik długości życia mają tylko 3 nacje na globie. Żeby wyeliminować błędy i uczynić opiekę nad osobami starszymi bardziej efektywną, kładzie się duży nacisk na ścisłą współpracę lekarzy rodzinnych, farmaceutów oraz dentystów. Każdy z nich ma pełny dostęp do danych medycznych pacjentów. W założeniu farmaceuta rodzinny ma dobrze znać pacjenta i być gotowym do udzielenia konsultacji farmaceutycznej w każdej chwili. Ustawodawcy pragną, aby pacjent miał możliwość nawiązania z farmaceutą takiego kontaktu, jaki łączy go z lekarzem rodzinnym. Wypracowanie więzi opartej na zaufaniu wymaga czasu, zatem w opinii JPA farmaceuta chcący specjalizować się w opiece nad ludźmi starszymi powinien mieć mniej pacjentów, by zapewnić im odpowiednią jakość obsługi. BUNGYO, MASECZKI I INNE JAPOŃSKIE SEKRETY Według danych japońskiego Ministerstwa Zdrowia w 2007 roku w Japonii było 60 tys. aptek, w których pracowało 120 tys. farmaceutów. W 2005 roku pacjenci zrealizowali ponad 700 mln recept. We wszystkich japońskich statystykach dotyczących farmacji można się natknąć na wielokrotnie powtarzane słowo bungyo. 20 Farmacja i ja Marzec 2009