2. Pojęcia bezpieczna przestrzeń publiczna, oślepiająca reklama

Transkrypt

1 Mgr Krystian Borkowicz Doktorant w Katedrze Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego Bezpieczna przestrzeń publiczna a problematyka oślepiających reklam 1. Wstęp Duże, świecące jasnym światłem nowe formy reklamy zewnętrznej, które pojawiły się wraz z postępem technicznym, wobec braku odpowiednich regulacji prawnych mogą być niebezpieczne. Urządzenia emitujące reklamy świetlne najczęściej możemy spotkać w pobliżu ruchliwych dróg i skrzyżowań. Występują w różnych formach: podświetlane szyldy, neony, banery, telebimy itp. Najbardziej rozpoznawalne są jednak duże ekrany z diodami LED. Emitują one dynamiczne, barwne obrazy, nierzadko w postaci jasnego, oślepiającego światła. Taka forma reklamy może być niebezpieczna nie tylko wtedy, gdy diody LED jaskrawo świecą, ale również gdy migają. Mogą one bowiem rozpraszać uwagę kierowców i oślepiać ich, a także wprowadzać w błąd. Czasem taki ekran ze względu na ilość światła, które emituje, szczególnie po zmroku lub w okresie zmniejszonej przejrzystości powietrza, może stać się pośrednią przyczyną niebezpiecznych sytuacji. Instynktowne odruchy poznawcze oraz naturalne zaciekawienie przynależne każdemu człowiekowi mogą odwracać uwagę od sytuacji na drodze. Ruchomy obraz rozpraszający kierowców to nie tylko możliwe zagrożenie dla bezpiecznej przestrzeni publicznej, w tym dla uczestników ruchu drogowego, ale również możliwa przyczyna utrudnień na drogach. Dynamiczne, jasne barwy emitowane przez reklamy świetlne bywają też niekiedy bardzo uciążliwe dla mieszkańców sąsiadujących budynków, szczególnie w nocy, gdyż migające z dużą intensywnością jaskrawe światło zakłóca im spokojny sen. Spośród nośników reklamy zewnętrznej nie tylko ekrany z diodami LED mogą stanowić problem. Umieszczane na budynkach przy pomocy odpowiednich rzutników wideo reklamy świetlne o wysokiej mocy również odwracają uwagę kierowców. Do reklam oślepiających zaliczać będę zarówno urządzenia wysyłające, jak i odbijające światło. Celem niniejszej publikacji jest zasygnalizowanie problemu oślepiających reklam oraz analiza obowiązujących przepisów prawnych, ze wskazaniem na luki i niedociągnięcia w tej materii. Problematyka oślepiających reklam wymaga pilnych zmian legislacyjnych 1. Świadczyć o tym mogą choćby toczące się w obecnej chwili prace legislacyjne w Ministerstwie Infrastruktury Pojęcia bezpieczna przestrzeń publiczna, oślepiająca reklama Na wstępie, aby dobrze zrozumieć istotę problemu, należy wyjaśnić znaczenie pojęć podanych w tytule artykułu. W ustawie z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 3 została zawarta definicja legalna obszaru przestrzeni publicznej 4. W rozumieniu ustawy jest to obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne, określony w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Bezpieczeństwo jest pojęciem, z którego treścią człowiek wiąże swoje nadzieje i na tej podstawie buduje perspektywę własną i swoich najbliższych. Jest kategorią, która odnosi się do spraw globalnych, państwowych, lokalnych i osobistych, tworząc bądź ograniczając szansę dla każdego z tych wymiarów 5. 1 Zob. przykładowo: postulaty Stowarzyszenia Miasto Moje a w Nim, którego celem jest obrona polskich miast przed inwazją reklam. Stowarzyszenie to chce doprowadzić do uchwalenia przez sejm RP jednolitej ustawy o estetyce przestrzeni publicznej, na podobieństwo rozwiązań prawnych funkcjonujących w krajach Unii Europejskiej szerzej na ten temat oraz interpelacje poselskie, m.in. interpelacja nr posła Arkadego Fiedlera oraz grupy posłów do Ministra Infrastruktury w sprawie norm prawnych regulujących sprawy umieszczania reklam typu LED, dezyderat nr 25 Komisji Nadzwyczajnej Przyjazne Państwo do Prezesa Rady Ministrów uchwalony na posiedzeniu 8 maja 2009 r. i in Na temat aktualnego postępu prac legislacyjnych zob. Tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 ze zm.; dalej u.p.z.p. Zob. art. 2 pkt 6 u.p.z.p. 5 Cyt. za A. Urban, Bezpieczeństwo społeczności lokalnych, Warszawa 2009, s. 11.

2 Bezpieczna przestrzeń publiczna w potocznym rozumieniu będzie to zatem obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia poczucia bezpieczeństwa mieszkańców. By uznać daną przestrzeń za bezpieczną, cechować ją musi brak określonych rodzajów ryzyka utraty czegoś, co człowiek szczególnie ceni. Będą to z całą pewnością takie wartości jak życie, zdrowie czy mienie. Takie rozumienie bezpiecznej przestrzeni publicznej świetnie komponuje się z problematyką możliwych zagrożeń ze strony oślepiających reklam i w dalszej części niniejszej pracy posłuży do jej omówienia. Definicja reklamy została podana w ustawie z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych 6 : jest to nośnik informacji wizualnej występujący w jakiejkolwiek materialnej formie wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, umieszczony w polu widzenia użytkowników drogi, niebędący znakiem w rozumieniu przepisów o znakach i sygnałach lub znakiem informującym o obiektach użyteczności publicznej ustawionym przez gminę 7. Forma reklamy jest na tyle szeroka, że obejmować będzie również ekrany z diodami LED oraz inne materialne nośniki informacji wysyłające lub odbijające światło. Na potrzeby niniejszego opracowania przez oślepiającą reklamę będę rozumiał taki nośnik informacji wizualnej, o którym mowa wyżej, ale który w określonych okolicznościach będzie utrudniał lub chwilowo uniemożliwiał widzenie przez świecenie silnym światłem w oczy, powodując tzw. efekt olśnienia. Związane jest to oczywiście z określonym poziomem luminacji. Problem jednak w tym, że pomimo powszechnie dostępnych badań naukowych nad tym zagadnieniem polski ustawodawca jak dotąd nie podjął się precyzyjnej regulacji odpowiednio bezpiecznych parametrów takich reklam. Podstawowym celem reklamy jest rozpowszechnianie informacji, a chcąc spełnić określoną funkcję, musi ona w odpowiedni sposób podkreślać atrakcyjność oferowanych produktów i usług, musi zatem przyciągać wzrok i skupiać na sobie uwagę. Można zatem postawić pytanie: czy w obowiązującym stanie prawnym minimalizacja zagrożenia ze strony oślepiających reklam sprowadzać się będzie tylko do dobrej woli ze strony ich właścicieli? Wiele z tych nośników reklamy zewnętrznej posiada mechanizmy umożliwiające odpowiednią regulację natężenia światła. Ekrany z diodami LED można dowolnie programować. Istnieją nawet specjalne scentralizowane systemy zarządzania takimi reklamami. 3. Problematyka umiejscowienia oślepiających reklam Kolejna sytuacja, która może rodzić pewne problemy, to umiejscowienie reklam w przestrzeni. Jak się okazuje, większość reklam umieszczona jest poza pasem drogowym na terenach prywatnych. Mamy zatem do czynienia z różną materią regulacji, jaką zostały objęte te aspekty reklamy zewnętrznej. W dalszej części publikacji materiał normatywny zostanie poddany analizie w oparciu o pewną dychotomiczność umiejscowienia owych reklam, tj. pas drogowy, teren prywatny. Do dalszych rozważań niezbędne będzie przytoczenie definicji pasa drogowego. Zgodnie ze znaczeniem nadanym temu pojęciu przez ustawę z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych oznaczać on będzie wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą 8. Analizując różnorodny stan prawny w kwestii zlokalizowania oślepiającej reklamy, możemy mieć do czynienia z następującymi sytuacjami, które warunkować będą określoną kognicję przepisów: 1) oślepiająca reklama jest zlokalizowana w pasie drogowym, 2) oślepiająca reklama jest zlokalizowana poza pasem drogowym na terenie prywatnym. W zależności od danej sytuacji w myśl przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane 9 może ona podlegać procedurze zgłoszenia lub uzyskania pozwolenia na budowę. W oparciu o tak przedstawiony materiał normatywny zostanie zaprezentowany problem zapewnienia bezpiecznej przestrzeni publicznej Tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.; dalej u.d.p. Zob. art. 4 pkt 23 u.d.p. Zob. art. 4 pkt 1 u.d.p. 9 Tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz ze zm.; dalej pr.bud.

3 4. Oślepiająca reklama jest zlokalizowana w pasie drogowym Problematykę umiejscowienia reklamy w pasie drogowym regulują następujące akty prawne: ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, rozporządzenie Rady Ministrów z 1 czerwca 2004 r. w sprawie określenia warunków udzielania zezwoleń na zajęcie pasa drogowego 10, rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie 11, rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie 12. Ustawa o drogach publicznych narzuca wymóg uzyskania stosownego zezwolenia na zajęcie pasa drogowego i umieszczenia w nim reklam 13. Wydanie takiego zezwolenia lub odmowa jego wydania ma mieć formę decyzji administracyjnej. Zezwolenie takie wydaje właściwy zarządca drogi. Może on odmówić jego wydania, jeżeli spowoduje to zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego 14. Za umieszczenie reklamy pobierana jest stosowna opłata. Ustawa reguluje też dokładny sposób jej ustalenia. Za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia, a także za przekroczenie terminu zajęcia, oraz za zajęcie pasa o powierzchni większej niż określona zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości 10-krotności takiej opłaty 15. Podlegać ona będzie przymusowemu ściągnięciu wraz z odsetkami za zwłokę w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Z ogólnych zapisów ustawy wynika też, że zajmujący pas drogowy jest obowiązany zapewnić bezpieczne warunki ruchu 16. Kwestia bezpieczeństwa leżeć będzie zarówno po stronie zarządcy drogi, jak i zajmującego pas drogowy. W podanej wyżej ustawie zawarto stosowne upoważnienie do wydania rozporządzenia określającego warunki niezbędne do udzielania zezwoleń na zajmowanie pasa drogowego 17. Rada Ministrów, wydając takie rozporządzenie, miała mieć na względzie przede wszystkim bezpieczeństwo użytkowania i ochronę dróg. Należy zwrócić w tym aspekcie szczególną uwagę na fakt, że przepisy wydanego na tej podstawie aktu, pomimo obligatoryjności wydania takiej regulacji, tak naprawdę w swojej treści nie odnoszą się w pełnym zakresie do tej problematyki. Pomijają takie zjawisko jak zagrożenie ze strony oślepiających reklam, a przecież w założeniu celem miało być bezpieczeństwo użytkowania dróg. Mając na względzie powszechność występowania takich zagrożeń, organ wydający rozporządzenie powinien zadbać o odpowiednio skuteczną i precyzyjną regulację również obejmującą tę problematykę. Na podstawie tej delegacji ustawowej wydane zostało Rozporządzenie Rady Ministrów z 1 czerwca 2004 r. w sprawie określenia warunków udzielania zezwoleń na zajęcie pasa drogowego 18. Umieszczenie reklamy w pasie drogowym uzależnione będzie zgodnie z tymi przepisami od złożenia stosownego wniosku o zajęcie pasa drogowego wraz z odpowiednimi załącznikami. Jednym z zapisów tego rozporządzenia znajdującym zastosowanie do problematyki oślepiających reklam jest obowiązek wymaganego załączenia do wniosku o zajęcie pasa drogowego odpowiednio zatwierdzonego projektu organizacji ruchu, jeżeli zajęcie pasa drogowego wpływa na ruch drogowy lub ogranicza widoczność na drodze albo powoduje wprowadzenie zmian w istniejącej organizacji ruchu pojazdów lub pieszych. Oczywiście wymagać to będzie uzyskania stosownych w tym względzie opinii. Na podstawie rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, zostały ustalone ograniczenia dotyczące umieszczania reklam Dz.U. Nr 140, poz Dz.U. Nr 75, poz. 690 ze zm. Dz.U. Nr 43, poz. 430 ze zm. Zob. art. 40 u.d.p. Zob. przykładowo: wyrok NSA z 9 lutego 2009 r., II GSK 729/08, dostępny na stronie internetowej Zob. art. 40 ust. 12 u.d.p. Zob. art. 40 ust. 15 u.d.p. Zob. art. 40 ust. 16 u.d.p. Dz.U. Nr 140, poz

4 w obrębie skrzyżowań i dróg zjazdowych 19. Wynikają one z konieczności zapewnienia widoczności dla uczestników ruchu drogowego. Warunki widoczności na skrzyżowaniach i zjazdach szczegółowo określa załącznik nr 2 do tego rozporządzenia. Zapewnienie wolnych od przeszkód pól widoczności na takich odcinkach ocenić należy pozytywnie. Analizując przepisy kolejnego aktu wykonawczego, tj. rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, znaleźć można szczegółowe, aczkolwiek nieprecyzyjne uregulowania dotyczące dopuszczalnego poziomu luminacji. Urządzenia oświetleniowe, w tym reklamy, umieszczone na zewnątrz budynku lub w jego otoczeniu nie mogą powodować uciążliwości dla jego użytkowników ani też przechodniów i kierowców. Jeżeli światło takich reklam jest skierowane na elewacje budynku zawierającą okna, natężenie oświetlenia na tej elewacji nie może przekraczać 5 luksów w przypadku światła białego i 3 luksów w przypadku światła kolorowego lub światła o zmieniającym się natężeniu, błyskowego, ewentualnie pulsującego 20. Powyższe sformułowanie w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich jest dalece nieprecyzyjne, jego zastosowanie może wiązać się z szeregiem trudności, a także prowadzić do wielu nadużyć 21. Grozić to może naruszeniem praw i wolności człowieka i obywatela. W tym miejscu należało by się zgodzić z treścią wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Infrastruktury 22 brak jest bowiem precyzyjnych uregulowań, a także określenia sposobu dokonywania pomiaru natężenia takiego oświetlenia. Wiąże się to z szeregiem dylematów. A co jeśli światło takich reklam nie będzie skierowane na elewację budynku zawierającą okna? Czy określone granice wartości jego natężenia można stosować także do sytuacji innych niż wymienione w tym przepisie? Kolejnym problemem związanym z lokalizacją oślepiających reklam w pasie drogowym jest klasyfikacja danej reklamy jako obiektu budowlanego 23. Wymagana będzie wtedy odpowiednia decyzja organu nadzoru budowlanego o rozbiórce takiego obiektu 24. Są to kolejne formalne obostrzenia wydłużające proces jej usunięcia. Praktyka dowodzi, że działania zmierzające do usunięcia samowolne ustawianych reklam bez wymaganego zezwolenia zarządcy drogi wymagają długotrwałych procedur administracyjnych przewidzianych przepisami ustawy o drogach publicznych, ustawy Prawo budowlane, Kodeksu postępowania administracyjnego i ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Na zakończenie tego podrozdziału podkreślić należy raz jeszcze, że zarządca drogi ma obowiązek odmówić udzielenia zezwolenia na zajęcie pasa drogowego, jeżeli spowodowałoby to zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Do niego należy ocena, czy dana reklama spełnia określone wymogi bezpieczeństwa. Jeśli właściciel reklamy spełni narzucone tymi aktami wymogi formalne, to właściwie nie ma prawnej możliwości nieudzielenia mu takiego zezwolenia. Oceniając stan prawny dotyczący umieszczania oślepiających reklam w pasie drogowym, należy wypowiedzieć się raczej pozytywnie, aczkolwiek istniejące uregulowania nie są w dostatecznym stopniu precyzyjne. 5. Oślepiająca reklama jest zlokalizowana poza pasem drogowym na terenie prywatnym Jeśli oślepiająca reklama będzie umieszczona w wyznaczonych ustawą o drogach publicznych odległościach od pasa drogowego, zarządca drogi nie będzie miał żadnego wpływu na jej usunięcie. Możliwe do zastosowania stają się wówczas w pewnym tylko zakresie przepisy ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym Zob. 170 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, Dz.U. Nr 43, poz. 430 ze zm. 20 Zob. 293 ust. 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakimi powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U. Nr 75, poz Zob. wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich Ireny Lipowicz z 26 stycznia 2011 r. do Ministra Infrastruktury RPO IV/09/MO. 22 Tamże. 23 Klasyfikowanie nośnika reklamy jako obiektu budowlanego będzie miało w pewnych okolicznościach pozytywny walor. Zgodnie z art. 43 ust. 1 u.d.p. zachowane powinny być wtedy minimalne odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni, w jakich powinny być lokalizowane takie obiekty budowlane, a więc i reklamy podpadające pod taką klasyfikację Zob. art. 36 u.d.p. Tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.; dalej u.p.r.d.

5 oraz przepisy ustawy z 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń 26. Jednak ich stosowanie nasuwać może pewne wątpliwości. W ustawie Prawo o ruchu drogowym w rozdz. 5 zatytułowanym Porządek i bezpieczeństwo ruchu na drogach w art. 45 ust. 7 zabrania się umieszczania na drodze lub w jej pobliżu urządzeń wysyłających lub odbijających światło w sposób powodujący oślepienie albo wprowadzających w błąd uczestników ruchu. Problem jednak z tym, że przepis ten pozbawiony jest sankcji i pozostaje przepisem de facto martwym. Również przepisy Kodeksu wykroczeń milczą w tej sprawie, a niektóre możliwe, choć do zastosowania tylko w ograniczonym zakresie, zostały wcześniej uchylone 27. Możliwość zastosowania art. 45 ust. 7 u.p.r.d. istnieje przede wszystkim na etapie udzielenia zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. Okoliczności takie wymagać będą udowodnienia, a samo powoływanie się na takie parametry jak znaczna powierzchnia tablicy reklamowej czy też to, że urządzenie takie będzie wysyłać lub odbijać światło, w ocenie sądów nie stanowi wystarczającej podstawy 28. Rozważając tę problematykę, warto tutaj zwrócić również uwagę na obowiązujące normy prawa międzynarodowego. W Polsce od 23 sierpnia 1985 r. obowiązują przepisy Konwencji o znakach i sygnałach drogowych z 8 listopada 1968 r. Jeden z przepisów tego aktu odnosi się wprost do omawianej tu problematyki oślepiających reklam. Zgodnie z nim umawiające się strony podejmą środki w celu zakazu umieszczania tablic, afiszów, oznaczeń lub urządzeń, które mogą być mylnie uważane za znaki lub inne urządzenia do kierowania ruchem albo mogą zmniejszyć ich widoczność lub skuteczność bądź oślepiać użytkowników drogi lub rozpraszać ich uwagę w sposób zagrażający bezpieczeństwu ruchu 29. Dla efektywności tej regulacji nie wystarczy wprowadzenie odpowiednich ogólnych zakazów, ale przede wszystkim muszą istnieć odpowiednio skuteczne przepisy normujące określone parametry tych reklam, aby można było te zakazy egzekwować. Oceniając stan obecnej regulacji, można wręcz stwierdzić, że Rzeczpospolita Polska nie wywiązuje się z przyjętych na siebie zobowiązań, a tym samym łamie normy zawarte w art. 9 Konstytucji RP. Analiza stanu prawnego obowiązującego poza pasem drogowym na terenie prywatnym ukazuje, że nie ma tu żadnych szczegółowych regulacji dotyczących reklamy zewnętrznej. Istnieją natomiast ogólne przepisy prawa budowlanego oraz innych ustaw. 6. Oślepiająca reklama w myśl przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane będzie wymagała procedury zgłoszenia lub uzyskania pozwolenia na budowę Ustawa Prawo budowlane nie zawiera definicji reklamy. Problem w praktyce może zatem polegać na tym, czy reklamę należy traktować jako budowle czy obiekt małej architektury. Odpowiednio będzie wymagało to uzyskania pozwolenia na budowę lub procedury zgłoszenia 30. O tym, czy będzie to budowla, czy obiekt małej architektury w ostatecznym rozrachunku zdecyduje organ administracji architektoniczno-budowlanej. Inaczej wygląda stan prawny w przypadku wykonywania robót budowlanych polegających na instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych. Ustawodawca określił jednoznacznie, że poza przypadkami wpisania obiektu do rejestru zabytków wymagać to będzie zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektonicznobudowlanej. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 4 pr.bud. każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami. Zgodność zamierzenia budowlanego z przepisami będzie więc w nurcie tych rozważań bardzo istotna. Przyjrzyjmy się temu nieco bliżej. Zarówno brak pozwolenia na budowę, jak i brak właściwego zgłoszenia będzie tu samowolą budowlaną. Należy mieć na uwadze, że w sytuacji gdy inwestor, realizując zgłoszenie, od którego właściwy organ nie wniósł sprzeciwu, wykroczy Tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.; dalej k.w. Zob. przykładowo treść uchylonego już przepisu art pkt 1 k.w. 28 Zob. przykładowo: wyrok WSA w Warszawie z 9 marca 2011 r., IV SA/Wa 163/11, dostępny na stronie internetowej 29 Zob. art. 4 pkt B Konwencji o znakach i sygnałach drogowych, sporządzonej w Wiedniu 8 listopada 1968 r. 30 Zob. przykładowo: wyrok NSA z 3 lutego 2010 r., II OSK 249/09, oraz wyrok WSA w Lublinie z 19 kwietnia 2011 r., II SA/Lu 99/11, dostępne na stronie internetowej

6 poza zakres prac określonych w zgłoszeniu, realizując w istocie inny obiekt reklamowy, to dopuści się również samowoli budowlanej, do której zastosowanie znajdzie tryb postępowania zawarty w art. 48 pr.bud. 31. Analizując przepisy ustawy prawo budowlane należy zastanowić się nad możliwością ich nowelizacji i wprowadzeniem obok kategorii budynków, budowli i obiektów małej architektury czwartej kategorii reklam 32. Umożliwiłoby to konstruowanie odpowiednich przepisów techniczno-budowlanych oraz odpowiednio bezpiecznych warunków technicznych użytkowania takich reklam. Z całą pewnością przyczyniłoby się to do usprawnienia procesu podejmowania środków zaradczych wobec występowania zagrożeń związanych z oślepiającymi reklamami. 7. Podsumowanie Obserwacja i analiza reklamy świetlnej nasuwa jednoznaczne wnioski, że w pewnych sytuacjach oraz w pewnych formach taka reklama może być po prostu niebezpieczna. Regulacja ustawowa tej materii nie jest dostatecznie precyzyjna. Warto tutaj dodać, że problem reklam świetlnych został dostrzeżony już ponad 40 lat temu w Konwencji o znakach i sygnałach drogowych sporządzonej w Wiedniu 8 listopada 1968 r. Na stronach konwencji nadal spoczywa obowiązek podjęcia odpowiednich środków w celu wprowadzenia stosownych w tym względzie zakazów. Należy zatem określić w sposób czytelny konkretne parametry fotometryczne takich reklam, odnieść się w sposób wyraźny do takich współczynników jak powierzchnia, jaskrawość czy barwa. Bez takich regulacji działania organów odpowiadających za bezpieczeństwo w przestrzeni publicznej będą czasami po prostu balansowaniem na granicy prawa. Przykładu dostarczać nam tu może już w wystarczającym stopniu bogate orzecznictwo sądów. Problematyka oślepiających reklam zlokalizowanych w pasie drogowym zasadniczo jest już unormowana. Istnieją przepisy wykonawcze określające warunki udzielania zezwoleń na zajęcie pasa drogowego, a także przepisy limitujące ustawianie takich reklam w obrębie skrzyżowań i dróg dojazdowych. Ustawienie takiej reklamy w pasie drogowym zawsze będzie wymagało zezwolenia właściwego zarządcy drogi. Na etapie jego udzielania ma on jak każdy podmiot obowiązek stosowania norm powszechnie obowiązującego prawa, a więc m.in. art. 45 ust. 1 pkt 7 u.p.r.d. Odpowiednie uzasadnienie okoliczności zawartych w tym przepisie powinno skutkować odmową udzielenia zgody na zajęcie pasa drogowego. Brak jest natomiast wyraźnych norm określających dopuszczalny poziom luminacji. Reklamy umieszczone na zewnątrz budynku lub w jego otoczeniu nie mogą powodować uciążliwości dla jego użytkowników ani też przechodniów i kierowców. Takie i innej okoliczności wobec braku precyzyjnych regulacji będę wymagały odpowiednich dowodów. Problematyka oślepiających reklam umieszczonych poza pasem drogowym na terenach prywatnych wymaga natomiast określenia jasnych zasad dotyczących ich lokalizacji. Reklama zewnętrzna, a szczególnie jej forma elektroniczna, staje się obecnie integralną częścią krajobrazu wszystkich nowoczesnych środowisk społecznych. Jest to dynamiczny proces, za którym powinien podążać również ustawodawca. Wraz z rozwojem stosunków społecznych i postępem technicznym powinny powstawać odpowiednio dostosowane regulacje prawne, tak aby prawo mogło spełniać swoją podstawową funkcję, nie tylko jako regulatora życia społecznego, ale także i gwaranta podstawowych wartości pożądanych z punktu widzenia jednostki funkcjonującej w społeczeństwie. Do takich wartości należy przede wszystkim bezpieczeństwo. Kwestia bezpieczeństwa powinna być traktowana jako priorytet, leży to przecież w interesie społecznym. Troska o bezpieczną przestrzeń publiczną powinna stać się jednym z głównych zadań nie tylko ustawodawcy, ale i powołanych w tym celu stosownych organów. Kończąc rozważania nad bezpieczną przestrzenią publiczną warto dodać, że w obecnej chwili w Ministerstwie Infrastruktury trwają pracę nad nowelizacją Kodeksu wykroczeń. Nowelizacja ta ma umożliwić karanie grzywną właścicieli urządzeń oślepiających, nawet z możliwością ich konfiskaty. Wart zasygnalizowania jest także problem zachowania ładu przestrzennego wobec natłoku reklamy zewnętrznej. Jest to jednak temat na kolejny artykuł. 31 Zob. przykładowo: wyrok WSA w Bydgoszczy z 27 stycznia 2011 r., II S/Bd 1367/10, dostępny na stronie internetowej 32 Takie postulaty zgłasza Stowarzyszenie Miasto Moje a w Nim zob. stronę internetową