ZASTOSOWANIE ANALIZY MORFOLOGICZNEJ W PRAKTYCE BIZNESOWEJ

Transkrypt

1 ZASTOSOWANIE ANALIZY MORFOLOGICZNEJ W PRAKTYCE BIZNESOWEJ Anna Ujwary-Gil Katedra Zarzdzania, Wysza Szkoła Biznesu National-Louis University w Nowym Sczu Artykuł ukazał si w Marketing i Rynek Ujwary-Gil A., Zastosowanie analizy morfologicznej w praktyce biznesowej, Marketing i Rynek 2006, nr 5, s Wprowadzenie Analiza morfologiczna 1 naley do metod twórczego rozwizywania problemów (heurystycznych), słuy szczególnie stymulowaniu twórczoci i poszukiwaniu pomysłów na nowy produkt, bd udoskonaleniu ju istniejcego. Przy czym podstawowe załoenie jakie naley tu przyj sprowadza si do stwierdzenia, i twórczo nie jest talentem, moe by aktywnie i rozmylnie stosowana, monitorowana i kierowana. Tym bardziej, e twórczo oraz kreatywno rozumiana jako indywidualna cecha człowieka moe by rozwijana poprzez trening, praktykowanie metod czy technik oraz celowe nauczanie postaw sprzyjajcych twórczemu zachowaniu. Ju pierwsza ksika napisana przez Alexa Osborna 2 w 1942 roku traktowała o twórczym myleniu i spowodowała znaczcy wzrost w sposobie mylenia przedsibiorców i menederów o rozmylnym stymulowaniu kreatywnoci swoich pracowników. Róne eksperymenty potwierdziły teorie 3, i mona zwikszy swoje zdolnoci twórcze poprzez odpowiednie ich trenowanie przy uyciu metod wykorzystujcych twórcze podejcie do problemu. Znajomo i stosowanie metod heurystycznych ma tym wiksze znaczenie, im wiksza jest potrzeba rozwizywania trudnych, złoonych problemów, poszukiwania skutecznych rozwiza, dla których gotowe procedury i algorytmy postpowania przestały mie zastosowanie. Zdolno tworzenia istnieje potencjalnie w kadym człowieku, niezalenie od wieku lecz wymaga sprzyjajcych warunków aby si rozwija. Dlatego ogromn rol odgrywa tu kształcenie na kadym etapie edukacji człowieka. Wymaga ono otwartej postawy trenera i 1 Analiza morfologiczna szczegółowo została opisana przez autork w artykule, pt. Wykorzystanie analizy morfologicznej w poszukiwaniu nowej formy reklamowania produktu, Marketing i Rynek 2003, nr 6. 2 A. Osborn, How to think up, McGraw-Hill, New York J.P. Guilford, Personality, McGraw-Hill, New York 1953.

2 gotowoci ujmowania problemów z rónych perspektyw, kładzenia nacisku na powizania i podobiestwa z badanym problemem przy uyciu, np. metafor czy analogii, reakcji na kluczowe idee (pomysły) i poddania je analizie, np. proszc o podanie przykładów, skojarze, rozwiza, sklasyfikowanie i zdecydowanie, które informacje mog poprze dane stanowisko. Kształcenie kreatywnoci jest przedmiotem zainteresowania wielu badaczy 4, jak równie kontrowersji wokół jej natury. Czy twórczoci mona si nauczy? Moliwym jest przyjcie załoenia, i przy uwzgldnieniu ogranicze procesu twórczego jest moliwe zwikszenie potencjału twórczego jednostki. Do tych ogranicze w miejscu pracy nale szczególnie: techniczne trudnoci, brak szkole rozwijajcych umiejtnoci interpersonalne, techniczne, menederskie, intensyfikowanie rutynowo wykonywanych zada, które mog mie rón sił natenia niemniej jednak stanowi one z pewnoci inhibitory (przeszkody) twórczego zachowania jednostki oraz nie bd sprzyja tworzeniu innowacji i dzieleniu si wiedz w miejscu pracy. Nasuwa si przy tym refleksja o charakter kultury organizacyjnej szczególnie wtedy, gdy obserwowany jest brak akceptacji dla nowych pomysłów, podejmowania ryzyka, obawa zmian i presja, aby kultywowa status quo. Celem artykułu jest zastosowanie analizy morfologicznej w poszukiwaniu pomysłu na nowe opakowanie, bd udoskonalenie ju istniejcego w asortymencie przypraw mokrych firmy Roleski. To równie doskonała sposobno, aby pokaza w jaki sposób uczelnia wysza moe zainicjowa współprac z firm na rynku, jak równie wskaza moliwoci zastosowania teorii w praktyce biznesowej. Realizowany projekt z wykorzystaniem analizy morfologicznej odbywał si na płaszczynie współpracy midzy Katedr Biznesu Rodzinnego powstałej przy WSB-NLU przy wsparciu firmy Roleski oraz studentami prowadzonego przez autork kursu, pt. Inwentyka. Cało projektu zorganizowana była w formie konkursu na najlepsz prac z wykorzystaniem analizy morfologicznej. Nagrod w konkursie był dwutygodniowy sta w Dziale Marketingu firmy Roleski dla zwyciskiego zespołu. Zastosowanie analizy morfologicznej w poszukiwaniu pomysłów na nowe, bd udoskonalone opakowanie produktów firmy Roleski 5 Tym, co przykuwa uwag potencjalnego nabywcy jest opakowanie, które sprowadza si do czego wicej ni tylko do funkcji przechowywania produktu. Obecnie opakowanie jest 4 Szczególnie: E. Ncka, K.J. Szmidt, S. Popek, J.D. Antoszkiewicz. 5 Pomysły tu przedstawione s autorstwa: D. Capały, Ł. Garci, M. Głowacza oraz S. Karwali, którzy decyzj przedstawicieli firmy Roleski otrzymali II wyrónienie w konkursie.

3 take nonikiem informacji oraz elementem perswazji. Dlatego przy projektowaniu wizualnej otoczki produktu tak wan rol pełni poszczególne elementy opakowania, takie jak: funkcjonalno (zastosowanie i cechy produktu spoywczego), forma (zewntrzny kształt i posta opakowania produktu), warto dodana (jakie dodatkowe korzyci niesie za sob opakowanie produktu), materiał (z jakich surowców i komponentów jest wykonany produkt), rodzaj opakowania (jaki styl i dopracowanie ma opakowanie produktu), adresat do którego skierowany bdzie produkt. Wymienione elementy stanowi zarazem główne wymiary podstawowej tablicy morfologicznej dla których przyporzdkowano nastpujce atrybuty (tablica 1): Tablica 1. Tablica morfologiczna Atrybuty Wymiary A. Funkcjonalno opakowania porczne dozowanie ozdobne informacyjne konserwujce B. Forma słoiki butelki wiaderka saszetki pojemniki C. Warto dodana frajda wiedza zabawka akwarium do przetworów kolekcjonowanie presti D. Materiał szkło plastik folia karton metal porcelana glina/skóra E. Rodzaj/styl F. Adresat catering wysokiej jakoci rednio zamony eleganckie okoliczno- ciowe zamony w zalenoci od oferty proste fast-foody masowe promocyjne restauracje ródło: projekt opracowali studenci w składzie: D. Capała, Ł. Garcia, M. Głowacz oraz S. Karwala. dziecko Dalsza procedura tzw. morfologii pola problemowego ma charakter kombinatoryjny i włanie w tej kombinatoryce naley upatrywaródło pomysłów na nowy, czy udoskonalony produkt. Kombinacja sprowadza si do zestawienia i analizy wszystkich wymienionych atrybutów kadego wymiaru, co daje moliwo opracowania tzw. iloczynów morfologicznych. Iloczyny te stanowi propozycje moliwych rozwiza, które mona oceni pod ktem realnoci, racjonalnoci czy nowoci powstałego pomysłu (kryteria analizy wartoci według Góralskiego 6 ). Łatwo obliczy, i w wyniku pomnoenia wszystkich atrybutów liczba moliwych rozwiza wyniesie a W tym przypadku warto 6 A. Górlaski, By nowatorem. Poradnik twórczego mylenia, PWN, Warszawa 1990, s. 54.

4 zastosowa zaawansowane programy komputerowe np. MORPHY 7, które znacznie ułatwiaj, lub w ogóle umoliwiaj analiz wszystkich moliwoci przy znacznie mniejszym nakładzie czasu i wysiłku. Program ten ułatwia opracowanie wszystkich, mogcych powsta kombinacji i jest to tzw. mocna odmiana analizy morfologicznej, której zalet jest szczegółowa analiza powstałych iloczynów morfologicznych wród których zawsze znajduj si propozycje absurdalne czy wewntrznie sprzeczne, ale te znacznie łatwiej odrzuci. Celem ograniczenia koniecznoci analizowania kadej moliwoci warto zastosowa tzw. słab odmian analizy morfologicznej, w której wykorzystujemy dwuwymiarow macierz odkrywcz Molesa. Polega ona na redukcji wystpujcych po sobie wymiarów i ich atrybutów. Redukcja ta sprowadza si do zestawienia w macierzy poszczególnych wymiarów i ich atrybutów przyporzdkowujc je odpowiednio kolumnom i wierszom (tablica 2). Tablica 2. Macierz wstpna B. Forma A. Funkcjonalno opakowania Porczne Słoiki Butelki Wiaderka Kubki Saszetki Pojemniki Porczny słoik Porczna Porczne wiaderko Porczne Porczne saszetki Porczne pojemniki Dozowanie Dozowalne słoiki Dozowalne butelki Dozowalne wiaderko Dozowalne Dozowalne saszetki Dozowalne pojemniki Informacyjne Słoiki informacyjne Butelki informacyjne Wiaderko informacyjne Kubki informacyjne Saszetki informacyjne Pojemniki informacyjne Ozdobne Słoiki ozdobne Butelki ozdobne Wiaderka ozdobne Kubki ozdobne Saszetki ozdobne Pojemniki ozdobne Konserwujca Słoiki konserwujce Butelki konserwujce Wiaderka konserwujce Kubki konserwujce Saszetki konserwujce Pojemniki konserwujce ródło: jak tablicy 1. Nastpnie na przeciciu wierszy i kolumn powstaj iloczyny, które wybieramy do dalszej analizy tworzc kolejn macierz. Wybór iloczynów moe by subiektywny w zalenoci od preferencji i moliwoci poznawczych osoby dokonujcej analizy. Mona tego wyboru dokona równie przy uyciu tablicy w której znajd si poszczególne kryteria, np. nowoci, realnoci, racjonalnoci, siły oddziaływania, oryginalnoci czy te uytecznoci 7 R.A. Proctor, Innovation in new product screening and evaluation, Technology Analysis and Strategic Management 1989, nr 1, s

5 pomysłu. Nastpnie dla kadego kryterium moemy zastosowa piciostopniow skal Likerta oceniajc poszczególne atrybuty. Te które uzyskaj najwiksz liczb punktów, bd bd si mieci w załoonym przedziale zostaj wyselekcjonowane i zestawione w kolejnych macierzach. Cała procedura jest zorganizowana w taki sposób, e wybrane iloczyny z macierzy wstpnej zestawiamy w wierszach, nastpnie bierzemy pod uwag kolejny wymiar i jego atrybuty zestawiamy w kolumnach. W tym przypadku majc siedem wymiarów liczba macierzy porednich wyniesie pi (nie liczc tablicy morfologicznej oraz macierzy kocowej). Poniewa to badanie jest do długotrwałe i brak miejsca na przedstawienie wszystkich macierzy ograniczono si jedynie do przedstawienia macierzy kocowej (tablica 3): Tablica 3. Macierz kocowa F. Adresat Catering rednio zamony Zamony W zalenoci od oferty Fast-foody Restauracje Dziecko Wymiary: A,B,C,D,E Okolicznociowa szklana informacyjna Okoliczno- ciowa szklana informacyjna do cateringu Okoliczno- ciowa szklana informacyjna dla rednio zamonych Okoliczno- ciowa szklana informacyjna dla zamonych Okoliczno- ciowa szklana informacyjna w zalenoci od oferty Okoliczno- ciowa szklana informacyjna dla fast-foodów Okoliczno- ciowa szklana informacyjna dla restauracji Okoliczno- ciowa szklana informacyjna dla dziecka ozdobne ozdobne do cateringu rednio zamonych zamonych ozdobne w zalenoci od oferty ozdobne dla fast-foodów restauracji dziecka ozdobne ozdobne do cateringu rednio zamonych zamonych ozdobne w zalenoci od oferty ozdobne dla fast-foodów restauracji dziecka ródło: jak tablicy 1. Powysza tablica prezentuje zredukowan liczb atrybutów poszczególnych wymiarów, sporód których wybrano nastpujce pomysły:

6 Okolicznociowa, szklana o charakterze kolekcjonerskim i informacyjnym dla rednio zamonych klientów to pierwszy z proponowanych pomysłów na ulepszenie opakowania produktów firmy Roleski. Jest to okolicznociowa szklana, któr mona wyda, np. z okazji Igrzysk Zimowych, bd podczas Mistrzostw wiata w Piłce Nonej. Powinny by one wydawane w seriach po kilka rónicych si od siebie motywów (wygrawerowane na szkle), pozwalajce uzbiera cał kolekcj. Powinny równie zawiera ciekawe informacje dotyczce opisów zdarze, okolicznoci podczas których pojawiaj si one na sklepowych półkach. Informacje te mog dotyczy druyn biorcych udział w zawodach, danych o poprzednich zwycizcach itp. S to raptem dwa przykłady imprez okolicznociowych, podczas których mona uy owych specjalnych butelek by zwikszy zainteresowanie kupujcego. Spowoduje to, i osoba zainteresowana sportem bd innym wydarzeniem (sportowym, gospodarczym, kulturalnym, itp.), moe z chci sign po ten produkt. Pod uwag naley wzi równie fakt, e odbiorc jest osoba rednio zamona, co sprawia, e okolicznociowa nie powinna powodowa drastycznego wzrostu ceny tego produktu. Ponadto opakowanie w formie go kubka pełni funkcj atrakcyjnego gadetu, który ma za zadanie przypomina o marce i jednoczenie sprawia przyjemno odbiorcy., dziecka emitowane w seriach (dla kolekcjonowania) kolejnym pomysłem na opakowanie produktu firmy Roleski, np: musztardy, sosu, ketchupu mog przybra posta kubka. Kubek przystosowany do konserwowania produktu, bdcy chwilowo opakowaniem, miałby po oprónieniu słuy nabywcy jako naczynie do picia. Z uwagi na kryterium racjonalnoci do produkcji wykorzystanoby szkło, które jest najtaszym z punktu widzenia produkcji i najlepiej postrzeganym przez klienta materiałem. Odbiorc porednim tego opakowania, czyli kupujcym mieliby by rodzice wychowujcy dzieci do lat 15. Odbiorc bezporednim natomiast dzieci do lat 15, które z opakowaniem otrzymywałyby kolekcjonersk warto dodan. Opakowanie mogłoby posiada specyficzne zdobienia i rysunki odnoszce si do tego, co wiatu dziecka jest najblisze, np. bajki i kreskówki. Zastosowanie całych serii kubków z rónymi postaciami z bajek zapewniałoby zainteresowanie dzieci i ch zbierania całych serii. Jest to z pewnoci interesujce podejcie do opakowywania rozumianego jako wielorazowy (wielouytkowy) produkt., zamonych klientów równie emitowane seryjnie ta propozycja jest zbliona do opisanej w drugim przykładzie, z takim wyjtkiem, i zamieniono form na porcelan i skierowano ten produkt do zamonych

7 klientów. Kubek taki powinien charakteryzowa si zdobieniami tzw. wytłoczeniami na powierzchni porcelany, a jego malowanie powinno przykuwa oko klienta zamonego. Szata graficzna składajca si z motywów sławnych dzieł sztuki, ciekawych miejsc na wiecie, sportowych perełek, reprodukcji starych i klasycznych samochodów, równie jachtów i aglowców powinny by niezwykle perfekcyjnie wykonana jakociowo, jak i technicznie. Produkt ten moe by wypuszczany seriami na specjalne okazje, tak, aby kupno jednego egzemplarza nakłoniło do kupna pozostałej kolekcji w jak najszybszym terminie. Produkty mogłyby tworzy unikatowe zbiory, które dla kolekcjonera byłyby nie lada wyzwaniem i z niecierpliwoci czekałby na kolejn edycj. Mogłyby one słuy zarówno do codziennego uytku podczas picia kawy lub herbaty, jak równie pełni funkcj stricte ozdobn - wedle osobistych gustów klienta. Informacyjny kubek-zabawka wykonany z porcelany wydawanym okolicznociowo dla redniozamonych konsumentów - przykładowa forma opakowania miałaby by oryginalnym połczeniem go kubka, jako formy opakowania produktu, i naczynia do picia. Co wicej kubek ten mógłby zawiera krótkie teksty informacyjne z konkretnej dziedziny, poszerzajce wiedz. Ponadto miałby stanowi warto dziki interesujcemu wzornictwu oraz okolicznociowej emisji. Wane jest, by nie ogranicza si wyłcznie do ostatecznych wyników analizy morfologicznej. Ciekawe wydaj si bowiem równie koncepcje porednie, takie jak np. słoik informacyjny dajcy frajd, a wic zawierajcy w zakrtce np. wrób, łamigłówk itp. lub te konserwujcy słoik przekazujcy wiedz, typu receptury, pomysły papierowych fantazji (typu origami). Propozycje alternatywnych form opakowa dla produktów firmy Roleski, zrónicowanych pod wzgldem grupy docelowej 1. Konsumenci nastawieni na zdrowie i ekologi 8 Roleski Natura to linia produktów opakowanych w pojemniki (słoiki). Obecne słoiki niewiele róni si od konkurencji, nie przycigaj wzroku. A szkoda. bo skoro Roleski Natura to zdrowa, ekologicznie czysta ywno, zaprojektowana zgodnie z filozofiycia w harmonii z natur 9 to take opakowanie powinno to wyranie oznajmia. Opakowanie to 8 Niniejsze propozycje poszukiwania pomysłów na nowe opakowania produktów firmy Roleski inspirowane s zastosowan analiz morfologiczn. 9 Roleski Natura, [stan: ].

8 osobliwa autoprezentacja, która poza funkcj informacyjn ma charakter perswazyjny. Dobry projekt jest w stanie zainteresowa konsumenta, a co waniejsze skłoni go do zakupu. Fakt, e opakowanie zwraca si bezporednio do klienta mona wykorzysta. Due znaczenie bdzie tu miała gra skojarze. Najbardziej ekologicznym materiałem jest papier/karton. Warto to wykorzysta przy projektowaniu opakowania. Wzornictwo proponowanego opakowania powinno wyraa harmonijn prostot. Dlatego wybór padł na słoik, którego kształt został uproszczony poprzez bardziej surowe i geometryczne połczenia cianek z dnem (bez standardowych zaokrgle), podobnie jak słoiki musztard Roleski Natura. Szklany słoik wsunity bdzie w walec z kartonu falistego (grubo ca 2mm), wytworzonego w 100% z makulatury w kolorze naturalnego brzu. Aby umieci na opakowaniu wszystkie konieczne informacje o produkcie, zostan zastosowane dwa wytłoczenia w falistej fakturze, jedno na nazw produktu i logo, drugie, obejmujce dane takie jak skład, data produkcji itp. Wytłoczenia zostan zabarwione na kolor khaki, co uzupełni naturalno brzu, oywiajc opakowanie i zwracajc uwag na etykiet, a take na proekologiczny charakter produktu. Akcent khaki pojawi si take na zakrtce słoika. Duym plusem takiego rozwizania jest ułatwienie konsumentowi pozbycia si etykiety przed segregacjmieci bdzie on mógł po prostu zsun tekturowy walec ze słoika. Oczywicie, w przypadku takich produktów jak musztarda czy sosy, klient chciałby zobaczy ich kolor i konsystencj. W tym celu, w tekturowej koszulce na przedniej stronie, wykonany zostanie okrgły otwór (rednica ca 3cm), ujawniajcy zawarto słoika ciekawym oczom konsumenta. Takie rozwizanie zaintryguje potencjalnego nabywc, stojcego przed półk z dziesitkami klasycznych słoików. Mocne strony rozwizania Biorc pod uwag tendencje konsumentów i deklaracje odnonie produktów ywieniowych, proponowane opakowanie stawia przede wszystkim na skojarzenia z naturalnoci, ekologi i zdrowiem. Wg bada 10 ju od wielu lat ok. 73% Polaków uwaa, e odywia si zdrowo. Zainteresuje ich z pewnoci take produkt, który ju na pierwszy rzut oka sugeruje dbało o rodowisko. Efekt ten został osignity poprzez dobór materiałów kojarzone z recyklingiem szkło i karton makulaturowy, kolorystyk naturalny brz i przybrudzona ziele khaki, oraz prostot formy. Oczywicie duym atutem jest take funkcjonalno takiego opakowania. Z danych wynika, e liczba osób segregujcych odpady 10 Raport CBOS nr 183: Aktualne problemy i wydarzenia, 5-8 sierpie 2005.

9 wzrasta z roku na rok. Z pewnoci ucieszy ich ułatwienie w oczyszczeniu szkła przed oddaniem go do powtórnej obróbki. Do tej pory musieli oni zdrapywa etykiety przyklejone do słoika teraz po prostu zsun karton. Nietypowo i nowatorstwo rozwizania przycign wzrok potencjalnego nabywcy. Zaintryguje go take moliwo zobaczenia produktu przez wycite okienko. Atrakcyjna forma skłoni go do poznania zawartoci opakowania i wyboru włanie tego towaru, którego wygld znaczco wyrónia si wród klasycznych słoików konkurencji. Grupa docelowa Wzornictwo opakowania przemówi przede wszystkim do osób, którym nieobce jest proekologiczne mylenie i troska o własne zdrowie. Jak wynika z bada, grupa ta jest bardzo dua (wspomniane ju 73% Polaków) i cigle ronie. Dane zgromadzone przez CBOS jasno dowodz, e tendencje te s popularne przede wszystkim u zamoniejszych konsumentów. 81% badanych, którzy oceniaj swoje warunki materialne jako dobre, deklaruje, e odywia si zdrowo. Bd oni w stanie zapłaci wicej za poczucie ekologii i naturalnoci wybranego produktu, bo przecie wdroenie nowego opakowania pocign moe za sob dodatkowe nakłady, a, co za tym idzie, nieco wysz cen produktu. Marketing i promocja Podstawow zalet nowego opakowania jest jego atrakcyjno i oryginalno. Produkt bdzie wyróniał si na półce sklepowej i zaintryguje konsumenta sw nowatorsk form. Ewentualnie mona wzmocni wejcie produktu na rynek poprzez marketing bezporedni (hostessy w supermarketach) przekona to ostatecznie konsumentów do wyboru produktu, który oprócz ciekawej formy oferuje take naturalny smak. Proponowana zmiana opakowa zwróci uwag na ekologiczn lini produktów Roleski Natura i podkreli jej najwiksze atuty. Nowe wzornictwo poprawi autoprezentacj towaru i zachci klientów do jego wypróbowania. Prostota, harmonia z natur i skojarzenia ze zdrowiem powinny przemówi do szerokiej grupy konsumentów, wyróniajc produkt sporód wielu dostpnych na rynku. 2. Konsumenci doceniajcy warto dodan Jak wiemy firma Roleski posiada w swojej ofercie róne rodzaje musztard tj. sarepska, jerozolimska, chrzanowa, stołowa, grillowa itp. Przyprawy te s sprzedawane zwykle w szklanych słoikach, a ich szata graficzna nie przyciga wzroku. Klientowi zaley na

10 bardziej funkcjonalnej formie, dlatego poprzez warto dodan mona podnie atrakcyjno produktu.,, to nowa propozycja na opakowanie dla musztard. Kubki te byłyby wykonane z porcelany, która z powodzeniem moe by importowana z Chin za kilkakrotnie nisz cen ni ta krajowej produkcji. Sam jej wygld powinien by klasyczny, z licznymi wytłoczeniami na powierzchni. Szata graficzna powinna zawiera motywy starych samochodów, aglowców, dyscyplin sportowych np. golf (byłyby to rysunki fragmentów pól golfowych wiata, jak równie rodzaje kijów z krótkim objanieniem gdzie i kiedy go uy) czy te polo. Produkt ten byłby wypuszczany seriami, np. po osiem rónych motywów (kady kubek powinien zawiera inne opracowanie graficzne). Jeeli klient zuyłby zawarto pojemnika z powodzeniem moe go uy do innych celów, np. na co dzie do picia gorcych czy zimnych napojów lub moe po prostu odstawi go na półk jako eksponat o wartoci j. Mocne strony rozwizania Jedn z najwaniejszych cech produktu prestiowego jest jego opakowanie i jako. Stanowi one warto dodan musztardy Natura. Poniewa jest to rodzaj konsumenta, który jest bardziej wymagajcy ni zwykły przecitny klient, opakowanie przykuje jego uwag i zachci go do kupna. Kupujcy, po spoyciu zawartoci, bdzie miał okazj wykorzysta jego opakowanie w innych celach, np. jako prezent, ozdob czy te do codziennego uytku. Grupa docelowa Grupa docelowa tego produktu to przede wszystkim zamony Polak po 30-tce, który lubi presti, jest wzrokowcem i który uwielbia otacza si przedmiotami najwyszej jakoci. Klient powinien zosta przycignity atrakcyjnym wygldem opakowania. Dobra jako nadruku powinna skłoni konsumenta do kupna, a on sam powinien czu satysfakcj z posiadania tak wyjtkowej rzeczy. Marketing i promocja Produkt za cen nie mniejsz ni 5 zł za sztuk przed wejciem na rynek powinien zosta rozreklamowany w telewizji. Wzorujc si na kampanii reklamowej takiej firmy jak Heyah, produkt powinien wzbudza ciekawo i wzmoone zainteresowanie nim. Stacje telewizyjne TVN, TVP1 czy tez Polsat powinny emitowa reklamy w godzinach

11 wieczornych, w porze kolacji, jak równie w porze niadania, gdy konsument ma wzmoony apetyt. W sklepach spoywczych i hipermarketach powinny pojawi si informacje na temat nowego produktu firmy w postaci banerów, darmowych broszurek, plakatów, hostess, które zapraszałyby do poczstunku, a tym samym zachcały do kupna. W pocztkowej fazie wejcia produktu na rynek mona wprowadzi promocj, której zadaniem byłoby zwikszenie sprzeday do kadych dwóch sztuk dowolnie wybranego produktu z tej serii, otrzymywanoby próbk innego produktu firmy. 3. Konsumenci w wieku 4 18 lat Firma Roleski ma w swojej ofercie cztery rodzaje ketchupów, które sprzedawane s w plastikowych ch i małych szklanych słoikach. Opakowania nie wyróniaj si niczym szczególnym, przez co zmniejszona jest siła ich oddziaływania na konsumenta. Std praktycznie nie moliwe jest okrelenie dla kogo produkt jest przeznaczony. W zwizku z brakiem okrelonej grupy docelowej dla keczupów firmy Roleski, warto wprowadzi nowe opakowania skierowane do młodych odbiorców w przedziale wiekowym od 4 do 18 lat. Jest to do liczna grupa wiekowa, około 8359,8 tys. osób. Z czego ponad 44% zamieszkuje tereny wiejskie, ponad 55% tereny miejskie. Pomysł na opakowanie to kolekcjonerski szklany kubek ozdobny, który przykuwałby uwag młodego człowieka i wzbudzał w nim ch zakupu. Kubek powinien by wykonany z wytrzymałego na uszkodzenia szkła (szkło hartowane) Zastosowano w nim plastikowe wieczko, kolory i dopełniajce liczne wzory, np. bohaterów znanych serii animowanych i filmów skierowanych do tej grupy wiekowej. Opakowania posiadałyby kilkanacie rónych motywów, tworzcych dan seri i pozwalajcych uzbiera pełn kolekcj kubków z ulubionymi postaciami ze wiata dziecicej wyobrani. Jednym z rozwiza, co do serii i zakupu licencji na postacie z filmów animowanych s takie firmy jak Walt Disney, Dream Works Animation Skg czy 21 st Century Fox. redni koszt zakupu licencji na wykorzystanie motywów filmowych waha si od 1 do 5 mln złotych. Naley, take wzi pod uwag fakt, e najlepszym rozwizaniem jest umieszczenie bohaterów pełnometraowych filmów, gdy to oni wzbudzaj najwiksze zainteresowanie wród najmłodszych widzów oraz ich rodziców. Przykładowe pomysły: Zakup licencji na moliwo emisji kubków z postaciami z filmów Walta Disneya z motywami najnowszych produkcji takich jak Iniemamocni czy moe starszych, ale nadal rozpoznawalnych jak Kubu Puchatek bd Myszka Miki ;

12 Kolejnym sposobem moe by umieszczenie scen i motywów z serii Gwiezdne Wojny. Mogłyby to by np. rycerze Jedi walczcy na miecze wietlne, statki kosmiczne toczce bitw w przestrzeni kosmicznej, wycigi cigaczy czy szturmowcy imperium. To wszystko przedstawione w scenerii kosmosu, czyli w kolorach czerni i złotego; Nastpnym pomysłem jest zastosowanie postaci z bajek wytwórni Warner Bros, np. strusia pdziwiatra i kojota. Byliby oni przedstawieni w seriach krótkich humorystycznych komiksów przedstawiajcych komiczne perypetie owych bohaterów; Moliwe jest zastosowanie postaci stworzonych przez Dreamworks Animation Skg z produkcji Madagaskar bd Shrek, gdzie uwiecznionoby wszystkie postacie biorce udział w tych produkcjach. Postacie przedstawione byłyby w miesznych pozach i scenach, które mona byłoby obejrze w filmach; Wydanie serii kubków z logo najpopularniejszych klubów piłkarskich wiata, gdzie zawartoby informacje o sukcesach bd składzie druyny. Wszystko to w kompozycji barw klubowych danego zespołu. Mocne strony rozwizania Wprowadzenie opakowania skierowanego do dzieci i młodziey pozwoli na uzyskanie przewagi konkurencyjnej dziki dywersyfikacji rynku (lepsze dopasowanie si do potrzeb młodych). Zupełnie nowe, odmienne od pozostałych kolorowe opakowanie bdce jednoczenie elegancko wykonanym em, wzbudzi zainteresowanie. Warto doda, e istnieje moliwo stworzenia unikalnej kolekcji. Jedyn słab stron byłaby wysoka cena zakupu licencji na wykorzystanie motywów. Naley jednak pamita, e mona zaprojektowa własny motyw graficzny. Grupa docelowa Produkt skierowany byłby do osób młodych w przedziale wiekowym 4 18 lat. Młody człowiek staje si coraz bardziej powanym oraz wymagajcym konsumentem. Dysponuje on własnymi pienidzmi, a w wielu przypadkach ma decydujcy głos w podejmowaniu decyzji zakupowych. Dysponuj oni rednio kwot od 50 do 75 zł miesicznie. Pienidze najczciej otrzymuj od rodziców w formie kieszonkowego, jako prezent bd nagrod za wyniki w nauce. W wikszoci przypadków dzieci przeznaczaj

13 swoje rodki finansowe na słodycze i akcesoria do telefonów komórkowych. Wydaj take duo na zabawki, kosmetyki i gry komputerowe. Bardzo wanym faktem jest ogromny wpływ dzieci na wybór produktów codziennego uytku takich jak jogurty, serki, przyprawy, pasty do zbów czy płatki niadaniowe. Dziecicy konsument kieruje si przy zakupie emocjami. Potrafi by stanowczy i skutecznie domaga si wypatrzonego produktu. Jest do trudnym konsumentem, gdy szybko si nudzi i potrzebuje cigle to nowych bodców, atrakcji w postaci nowych gadetów, opakowa i reklam. Reklama ma najwaniejszy wpływ na dziecko. To włanie z niej dowiaduje si o istnieniu produktów. Uczestniczc w codziennych zakupach rodzinnych, bd wysyłane same do sklepów po codzienne sprawunki, kieruj si własnym gustem kształtowanym na wiedzy zdobytej z mediów oraz tym, na co pozwalaj im rodzice. Nale wspomnie, e ju od najmłodszych lat dziecko konkuruje z rówienikami w kategorii gadetów, które towarzysz ich zainteresowaniom oraz wyróniaj z grupy. Wchodzc w okres dojrzewania, młody człowiek zaczyna poszukiwa i eksperymentowa, szukajc sposobów by si wyróni oraz zaspokoi swoje zainteresowania. Wtedy to młodzie najczciej wybiera marki i produkty niszowe stawiajc na dekonstrukcj i podkrelenie własnego ja. Marketing i promocja Telewizja jest jedn z najbardziej popularnych form dziecicej reklamy. Dzieci spdzaj przed telewizorem rednio 2-3 godziny dziennie, a zaczynaj oglda telewizj ju w wieku dwóch lat. 2/3 dzieci lubi oglda reklamy i jest to główny nonik informacji. Kampania reklamowa w telewizji moe obj kanały przeznaczone dla młodych odbiorców takich jak: Cartoon Network, Jetix, Mini Max. Powinna mie ona inny charakter dla kadej z wydawanych serii kubków kolekcjonerskich Musi ona budowa pragnienie posiadania i kierowa uwag na satysfakcj, jak daje skompletowanie wszystkich kubków, jak równie fakt i produkt w postaci keczupu jest przygotowany specjalnie z myl o tej grupie wiekowej. Ponadto wymienicie komponuje si z produktami spoywanymi przez młodzie np.: frytki. Komunikacja z młodymi odbiorcami odbywa si moe równie poprzez kino i Internet oraz przez magazyny młodzieowe, które ju na dobre zagociły w dziecicym wiecie. Produkt przedstawiany przed seansami kinowymi bd strona internetowa łczca edukacj z zabaw to jedne z wielu moliwoci do zastosowania przy promocji. Reklama moe równie obj magazyny czytane przez młodych takie jak Angorka, Bravo, Cogito,

14 wiat Komiksów, Kaczor Donald, czy te Dziewczyna jako dodatkowe ródło reklamy zaraz po telewizji. Kampania reklamowa winna pojawi si na krótko przed ukazaniem si nowej serii kubków, tak by wzbudzi zainteresowanie oraz jak najszybsz ch posiadania całej kolekcji. Warto jednak wzi pod uwag fakt, i nie naley zbytnio zwleka z czasem, jaki upływa od przedstawienia pierwszej reklamy a wprowadzeniem produktu do sprzeday, gdy dziecko szybko ulega zniechceniu i moe zapomnie o naszym produkcie. Prezentowana metoda ma wiele moliwych obszarów zastosowa, np. intuicyjny (stymulujcy wyobrani), techniczno-technologiczny (powstania wynalazku, nowego produktu, udoskonalenie ju istniejcego) oraz poszukiwania nowych moliwoci naukowobadawczych. Znalazła swoje uznanie wród takich badaczy, jak: F. Zwicky 11, Z. Martyniak 12, A. Góralski 13 czy J.P. Guilford 14. Warto podkreli równie jej randonomiczny charakter (wykorzystania randomizacji), który w mniej lub bardziej przypadkowym łczeniu wymiarów i ich atrybutów upatruje moliwoci poszukiwania nowej idei. Warto w tym miejscu wspomnie równie o tzw. trysocjacyjnym ujciu odkrycia, które sprowadza si do trójwymiarowego modelu (tak jak to ma miejsce np. w modelu intelektu Guilforda), wtedy szanse na odkrycie s jeszcze wiksze, ni w przypadku tzw. bisocjacji. Poszczególne wymiary czy macierze mog zawiera róne elementy (dziedzin wiedzy, obiekty, techniki, rozwizania, atrybuty produktów), które mog si ze sob połczy, by w wyniku tego połczenia powstało odkrycie. W tym sensie trójkojarzenie odnosi si do morfologii pola problemowego, w której dokonujemy kombinacji wymienionych atrybutów (bd cech głównych wymiarów, czy czci składowych problemu) przez wszystkie pozostałe. W nawizaniu do realizowanego projektu w ramach współpracy z firm Roleski, warto podkreli ewentualne korzyci, jakie przy niewielkim nakładzie (zaoferowanie bezpłatnego stau studentom) firma ta moe uzyska. Do projektu przystpiło w sumie 158 osób, pracujcych w wikszoci trzyosobowych zespołach (pi zespołów pracowało w cztery osoby). Przy redniej liczbie czterech wypracowanych pomysłów na nowy produkt, bd udoskonalenie ju istniejcego w asortymencie przypraw mokrych firmy Roleski łatwo obliczy, i wszystkich pomysłów i moliwych rozwiza było w sumie 208 (52 zespoły x 4 11 F. Zwicky, Discovery, Invention, Research through the Morphological Analysis, New York: MacMillan Z. Martyniak., Wstp do inwentyki, Wyd. AE, Kraków A. Góralski., Twórcze rozwizywanie zada, PWN, Warszawa 1980; Zadanie, metoda, rozwizanie. Techniki twórczego mylenia, WNT, Warszawa J.P. Guilford, Natura inteligencji człowieka, PWN, Warszawa 1978.

15 pomysły). Wikszo z tych pomysłów zostanie przez firm skatalogowana w taki sposób, by mona było z nich skorzysta w przyszłoci. Jeli wemiemy pod uwag jedn z podstawowych zasad twórczego działania, która brzmi: ilo rodzi jako to włanie w wypracowaniu jak najwikszej liczbie pomysłów naley upatrywa szans na pojawienie si pomysłu prawdziwie wartociowego, który moe sta si innowacj.