Strona tytułowa... str.1 Spis treści... str.2 Zamek Królewski... str.3 Kolegiata w Tumie... str.4 Ratusz... str.5 Kościół św. Andrzeja... str.

Transkrypt

1

2 Strona tytułowa.... str.1 Spis treści.... str.2 Zamek Królewski.... str.3 Kolegiata w Tumie..... str.4 Ratusz.... str.5 Kościół św. Andrzeja..... str.6 Zespół klasztoru oo. Bernardynów.. str.7 Klasztor ss. Norbertanek.. str.8 Klasztor oo. Dominikanów.. str.9 Baszta i mury obronne..... str.10 Budynek gimnazjum str.12 Wykaz źródeł informacji.. str.13

3 Zamek Królewski Został zbudowany ok roku przez Kazimierza III Wielkiego. Pisało tym Janko z Czarnkowa, kronikarz królewski. Znajomość tego pierwotnego zamku zawdzięczamy dokładnemu opisowi stanu budowli, wykonanemu w związku z przebudową przeprowadzoną w XVI wieku oraz wyrywkowym badaniom architektonicznymi i archeologicznym przeprowadzonym w latach Średniowieczny, Xiv-wieczny zamek został zlokalizowany w południowo-wschodnim narożu ówczesnej Łęczycy, flankując Bramę Krakowską, na szczycie podniesionym o 5 m terenie. Mury obronne zamku połączono z murami miejskimi w jeden obwód obronny. Zabudowania zamkowe składały się z dwóch części: administracyjnej południowej i gospodarczo-mieszkaniowej północnej. Do zamku wchodziło się przez budynek bramny, umieszczony pośrodku muru zachodniego. Na dziedzińcu zamkowym na wprost bramy, przy murze wschodnim stała 3-kondygnacyjna budowla, zwana w XVI wieku domem starym. Mieściła ona kancelarie burgrabiego i pisarza, salę posiedzeń sądu starościńskiego, oraz salę reprezentacyjną (I piętro), w której odbywały się zjazdy i sesje sejmu. Na II piętrze mieściła się zbrojownia i spichlerz. W południowo-zachodnim narożników murów wznosiła się wysoka wieża, dołem 4-boczna, wyżej nad murami przechodząca w ośmiobok, dostępna tylko z murów. Zwano ją szlachecką z uwagi na spełnienie funkcji więziennych dla szlachty. Zabudowania gospodarczo-mieszkalne w części północnej były prawdopodobnie drewniane, na trwałych kamieniach lub murowanych fundamentach. Poza tym całość zabudowań zamkowych była zbudowana z cegły wiązanej w wątku gotyckim. Generalna odbudowa i konserwacja zamku została przeprowadzona w latach z inicjatywy Jana Lutomierskiego, kasztelana i starosty łęczyckiego. Współcześnie zamek jest siedzibą Muzeum Miasta Łęczyca. Widok na wieżę zamku sprzed bramy. Widok na wieżę z dziedzińca. Napis Muzeum widniejący nad wejściem do zamku.

4 Kolegiata w Tumie Kolegiata w Tumie koło Łęczycy stanowi jeden z najciekawszych przykładów sztuki romańskiej w Polsce. Wybudowana została w latach , na miejscu wcześniej istniejącego tu opactwa benedyktynów. Należy wspomnieć, że w XVIII w. zbudowano obok kolegiaty drewniany kościół p.w. św. Mikołaja, który do 1818 roku. był kościołem parafialnym. Bogata historia archikatedry obfitowała w dramatyczne wydarzenia. W 1294 roku, podczas uroczystej mszy św. z okazji Zielonych Świąt, na kolegiatę napadli Litwini, którzy złupili wszystko, co przedstawiało jakąkolwiek wartość. Księży i ludność uprowadzili w niewolę, a samą kolegiatę podpalili. Pozostawała wówczas kilkadziesiąt lat w ruinie. Kolejne poważne zniszczenia spowodował pożar, zaprószony przez nieuwagę użytkowników w 1473 roku. Odbudowę zakończono w 1487 roku. Kolejną wielką tragedię kolegiata przeżyła w czasie wojny 1939 roku. Najpierw polska artyleria zniszczyła wieżę kościoła, w której umieścił się niemiecki obserwator. Kiedy oddziały Wojska Polskiego zajęły Tum i okolice Łęczycy, samoloty wroga zbombardowały świątynię. Ostatecznych zniszczeń dokonały wojska hitlerowskie po ponownym zajęciu Tumu, podpalając wnętrze, które paliło się kilkanaście dni. Obecnie świątynia jest 3-nawową, orientowaną bazyliką z dwiema apsydami na obu końcach osi wzdłużnej. Od strony zachodniej znajdują się dwie czworoboczne wieże, przykryte czterospadowymi dachami, a od strony wschodniej dwie stożkowo przykryte baszty. Kościół jest zbudowany ze starannie obrobionej kostki granitowej, natomiast naroża wież, obramowania okien i wejść wykonane są z piaskowca. Do wnętrza kolegiaty prowadzi od strony północnej kruchta, dobudowana w roku 1569 przez Trojana ze Ślesina w celu ochrony wspaniałego romańskiego portalu, stanowiącego właściwe wejście. Wnętrze katedry zawiera bardzo cenny zabytek sztuki zdobniczej XII w. - płaskorzeźbę przedstawiającą Chrystusa. Bzury. Widok na kolegiatę od strony rzeki. Widok od strony północno-zachodniej.

5 Ratusz Klasyczny budynek w rynku Starego Miasta, ufundowany przez Stanisława Augusta Poniatowskiego, zbudował w latach architekt królewski Jakub Kubicki. Jest to murowany budynek na planie kwadratu. Na ścianie południowej umieszczono zegar. Pozytywka wygrywała hejnał miejski. W wyniku prac wyburzeniowych trwających do 1862 roku ratusz stracił swoje centralne położenie na placu rynkowym. Przebudowa z okresu II RP zatarła częściowo cechy stylowe budowli. Do 1939 roku był siedzibą Magistratu, obecnie służy jako Pałac Ślubów i siedziba urzędów. Na piętrze znajduje się tablica z 1919 roku poświęcona Janowi Kilińskiemu. W 2007 roku zakończyła się przebudowa ratuszu dokonana według projektu profesora Henryka Jaworowskiego, która całkowicie zmieniła charakter obiektu nadając mu cechy klasyczne, jakie miał w czasach Jakuba Kubickiego. Widok na ratusz miejski od strony północnej. Widoki od ulicy Poznańskiej. Wejście do ratusza.

6 Kościół św. Andrzeja Pierwsze wzmianki o budowli sakralnej w Łęczycy mówią o istnieniu już w 1299 roku drewnianym kościółku. Obecnie istniejący, zlokalizowany w zachodniej części miasta w pobliżu murów obronnych, został konserwowany w 1425 roku. Budowla była trzynawową bazyliką gotycką. W wiekach następnych była wielokrotnie przebudowywana. Kościół zachował do dziś bryłę gotycką z wielobocznie zmulanym prezbiterium, ze stromym dachem, smukłą trójkondygnacyjną sygnaturą, szkarpami oraz ostrołukami płycinami i oknami. Wewnątrz gotycki charakter zachowało prezbiterium i ostrołukowa tęcza, a także przebudowana po stronie północnej zakrystia oraz leżący nad nią skarbiec. Pod gzymsem znajduje się, obecnie zakryty. Ceglany średniowieczny fryz. Nawa główna ma charakter barokowy. Zabytkiem przedstawiającym znaczną wartość artystyczną jest kaplica Szczawińskich zbudowana w II połowie XVII wieku. Widok na kościół od Alej Jana Pawła II. Figura Jezusa Chrystusa nad głównym wejściem do kościoła.

7 Zespół klasztoru oo. Bernardynów Został ufundowany przez Dorotę Piwo podczaszynę płocką w roku 1631, a zbudowanie w latach Kościół był konserwowany w roku Budowla ta zlokalizowana jest poza obrębem murów miejskich, co jest typowa dla klasztorów bernardyńskich. Kościół jest budowlą wczesnobarokowa, orientalną, jednonawową z nieco węższym i niższym prezbiterium, zamkniętym wielobocznie z zewnątrz ściany prezbiterium i południowej nawy są oszkarpowane. Szczyt fasady o falistym konturze jest rozczłonkowany gzymsami z wnękami arkadowymi oddzielonymi kolumienkami, płycinami i pilastrami. Podobny szczyt zdobi, położoną przed fasadą, niższą, późniejszą kruchtę. Kościół posiada dwuspadowy dach, zamieszczony trójkondygnacyjną sygnatura. Wewnątrz kościoła sklepienia kolebkowe z lunetami, wsparte na pilastrowych filarach iluzjonistycznych, rokokowa o wysokim poziomie artystycznym. Wejście do kościoła Ojców Bernardynów od ulicy Poznańskiej.

8 Klasztor ss. Norbertanek Późnorenesansowy gmach dawnego klasztoru Norbertanek, powstał z fundacji kasztelana łęczyckiego i brzezińskiego mikołaja Szczawińskiego w 1603 roku. W jego zewnętrznej ścianie zachował się średniowieczny mur obronny i fragmenty baszty, w wewnętrznej fragment kościoła klasztorowego, rozebranego ok roku. Do klasztoru biegnie uliczka Panieńska powstała od nazwy zgromadzenia Panien Norbertanek. Klasztor Panien św. Norberta spłonął w 1652 roku. Wkrótce go odbudowano, wizytacja kościelna zapisała niepochlebną opinię zakonnicą żyjącym hulaszczo, a klasztor nazywano Pałacem Lucyfera. Zachowanie Norbertanek pozostawiało wiele do życzenia, że w okresie Księstwa Warszawskiego przeniesiono je do Strzelna, a klasztor zlikwidowano. Po sprzedaży klasztoru mieściły się w nim składy, a nawet sala teatralna. Około 1877 roku nowa właścicielka przebudowała budynki na kamienice, o czym świadczy płyta pamiątkowa. W 1946 roku Jadwiga Prakseda Chrempińska przekazała obiekt Sistrom Urszulankom SJK, które użytkują go do dziś jako klasztor urszuliński i przedszkole im. Św. Urszuli Ledóchowskiej. Panorama klasztoru od strony kościoła św. Andrzeja. Tak wygląda klasztor od Alej Jana Pawła II. Płyta pamiątkowa nad wejściem do klasztoru.

9 Klasztor oo. Dominikanów Kompleks, z którego zachowało się obecnie prezbiterium kościoła i części klasztoru ufundowany został według tradycji w XVI wieku przez Kazimierza Wielkiego. Pierwotnie p.w. św. Doroty i św. Stanisława ufundowany został naprawdę w 1297 roku przez Władysława Łokietka. Prawdopodobnie od końca Xvi wieku nosił wezwanie św. Jacka Odrowąża. W 1430 roku odbył się w łęczyckim klasztorze synod polskiej prowincji Dominikanów. Kościół spłonął doszczętnie w 1462 roku, aby umożliwić odbudowe abp Krety nadał świątyni przywileje odpustowe. Po pożarze z 1616 roku szlachta województwa łęczyckiego zobowiązała się łożyć na jego odbudowe. Kompleks odbudowano dodając mu kolejne skrzydło. W 1799 roku władze pruskie skasowały klasztor. Dwa lata później częściowo rozebrano kościół i klasztor, a kompleks zamieniono na więzienie. Przebudowali je Rosjanie w połowie XIX wieku dodając jedno piętro. W 2006 roku więzienie zlikwidowano. Obie fotografie przedstawiają widok na klasztor od trasy E-1.

10 Baszta i mury obronne Mury obronne Łęczycy zostały wzniesione przez Kazimierza Wielkiego w latach Mury obejmują obszar miasta w kształcie kwadratu o zaokrąglonych narożnikach co widać wyraźnie w ich fragmencie zachowanym w murach klasztoru Norbertanek. Powierzchnia miasta w murach wynosi około dziewięciu hektarów, a długość obwarowań wynosi około 1150 metrów. Mury o grubości do 2 metrów zbudowano z cegły na kamiennym fundamencie. Linia obwarowań była wzmocniona dziewięcioma basztami i dwiema bramami: Krakowską i Toruńską. Baszty umieszczono tylko z tylko z trzech stron w odstępach około 60 metrów. Od wschodu baszt nie wybudowano. W XVIII wieku większość murów obniżono, a po 1820 roku rozebrano. Ich zachodni fragment jeszcze do XVII wieku wtopiono w klasztor Norbertanek, a wschodni częściowo już w średniowieczu w klasztor Dominikanów. Podczas rozbiórki w XVIII wieku jedną z baszt przy farze przerobiono w dzwonnice, którą to funkcję pełni do dziś. Baszta północna. Baszta południowa. Dawna baszta murów obronnych, obecnie dzwonnica. Zachodni fragment murów wtopiony w klasztor Norbertanek.

11 Budynek gimnazjum Monumentalny budynek gimnazjum mieści się przy ulicy Szkolnej od pierwszej połowy XX wieku. Zostało wzniesione w 1930 roku według projektu K. Sicińskiego. Od czerwca 2006 roku łęczyckie gimnazjum nosi imię Jana Pawła II. Gimnazjum imienia Jana Pawła II. Widok od ulicy Belwederskiej. Tablica upamiętniająca przed wejściem do gimnazjum. Panorama budynku gimnazjum od stadionu miejskiego.

12 Cmentarz rzymsko-katolicki Powstały w średniowieczu wokół kościoła św. Andrzeja Apostoła, pod koniec XVIII wieku został przeniesiony poza miasto decyzją Komisji Dobrego Porządku. Ostateczną lokalizację uzyskał około 1824 roku w obecnym miejscu. Po powstaniu listopadowym Rosjanie zajęli 1/3 jego powierzchni na potrzeby prawosławnych żołnierzy miejscowego garnizonu i napływających do miasta rosyjskich urzędników i ich rodzin. Po 1918 roku część prawosławna wróciła pod administrację katolików. Cmentarz był kilkakrotnie poszerzany. W czasie II wojny światowej cmentarz był zamknięty. Pod koniec XX wieku cmentarz ponownie poszerzono, a na nowej części wybudowano kościółek cmentarny. Grób ks. Adolfa Grób Teofili Grób Augusta Thugutta Żebrowskiego Stenzel doktora medycyny oraz dziekana i proboszcza właścicielki ojca Stanisława łęczyckiego. składu wyrobów Thugutta wicepremiera naftowych. z 1924 roku. Pomnik Stanisława Karśnickiego. Pomnik Feliksa Masłowskiego. Zbiorowe groby wojskowe niemieckie i rosyjskie. Kwatera żołnierzy poległych w Bitwie nad Bzurą w 1939 roku.

13 Książka Łęczyca Dzieje miasta Julian Baranowski, Tadeusz Gałamon, Krzysztof Głowin, Henryk Jaworowski, Maria Kamińska, Hanna Pawłowska, Mirosław Pisarkiewicz, Wanda Puget Książka Łęczyca Historia i współczesność Tadeusz Poklewski Książka Łęczyca Dzieje miasta w średniowieczu i w XX wieku Jolanta Górska, Tadeusz Grabarczyk, Bogusława Jankowska, Teresa Lewińska, Tadeusz Nowak, Andrzej Owczarek, Stanisław Pawlak, Mirosław Pisarkiewicz Książka Po Łęczycy i regionie łęczyckim Jan Szymczak Strona Internetowa