DORĘCZANIE PISM»PEŁNOLETNIEMU DOMOWNIKOWI«ART. 149 OP - CASE METHOD -

Transkrypt

1 DORĘCZANIE PISM»PEŁNOLETNIEMU DOMOWNIKOWI«ART. 149 OP - CASE METHOD -

2 STAN FAKTYCZNY Dyrektor Izby Skarbowej w Krakowie postanowieniem z dnia 31 maja 2013 r. stwierdził, że skarżąca uchybiła terminowi do wniesienia odwołania od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Tarnowie z dnia 27 marca 2013 r. w przedmiocie ustalenia zobowiązania skarżącej w podatku od spadków i darowizn od darowizny środków pieniężnych, otrzymanych od ojca. Wskazał, że decyzja ta została dnia 27 marca 2013 r. doręczona pełnoletniemu domownikowi skarżącej, który podjął się oddania jej otrzymanego pisma, a odwołanie zostało złożone w placówce pocztowej dopiero dnia 12 kwietnia 2013 r., a więc z uchybieniem czternastodniowemu terminowi do wniesienia odwołania, o którym stanowi art pkt 1 OP.

3 SKARGA DO WSA W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skarżąca zarzuciła, że osoba podpisana na potwierdzeniu odbioru decyzji nie może być uznana za domownika skarżącej, nie jest bowiem z nią spokrewniona lub spowinowacona ani nie prowadzi z nią wspólnego gospodarstwa domowego, a jedynie jest osobą okazjonalnie zatrudnioną do sprzątania domu. Osoba ta nie może być także uznana za sąsiadkę lub dozorcę domu, niezależnie od niedopełnienia przez doręczyciela wymogu umieszczenia zawiadomienia o fakcie doręczenia w oddawczej skrzynce pocztowej lub na drzwiach mieszkania adresata.

4 ODPOWIEDŹ NA SKARGĘ W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w Krakowie wniósł o jej oddalenie, podnosząc, że osoba odbierająca korespondencję w domu skarżącej podała się za jej kuzynkę, a weryfikacja jej stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa do skarżącej na etapie doręczania pisma nie była możliwa, zwłaszcza, że skarżąca wnosząc odwołanie od decyzji nie zakwestionowała skuteczności jej doręczenia, a na wcześniejszym etapie postępowania pisma do skarżącej wielokrotnie odbierały osoby podające się za pełnoletnich domowników. Obowiązek pozostawienia zawiadomienia o doręczeniu dotyczy wyłącznie przypadku pozostawienia pisma sąsiadowi lub dozorcy domu, a nie domownikowi.

5 WYROK WSA Oddalając skargę na podstawie art. 151 PPSA Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazał, że zwrotne poświadczenie odbioru ma status dokumentu urzędowego, co oznacza, że stwierdza zaistnienie opisanych w nim faktów i korzysta z domniemania prawdziwości, a jego ewentualne obalenie musi być oparte na dowodach zdecydowanie przekonywujących. Sposób doręczenia pisma określony w art. 149 OP opiera się na domniemaniu, że osoba wskazana na potwierdzeniu odbioru pisma jako domownik adresata i która pokwitowała odbiór pisma, przyjęła je w celu oddania go adresatowi oraz że pismo to zostało mu doręczone.

6 SKARGA KASACYJNA DO NSA W wywiedzionej od powyższego wyroku skardze kasacyjnej skarżąca wniosła o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Zarzuciła naruszenie art. 151 w związku z art pkt 1 lit. c P.p.s.a.: - przez oddalenie skargi mimo naruszenia przez organ drugiej instancji art i 2 O.p. w związku z art. 45 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe przez przyjęcie, że zwrotne potwierdzenie odbioru ma charakter dokumentu urzędowego, co miało istotny wpływ na wynik postępowania, polegający na ustaleniu prawidłowości zastosowania przepisów postępowania administracyjnego (podatkowego) i pominięciu faktu niezastosowania przez organ drugiej instancji przepisów Prawa pocztowego.

7 Art. 45 Prawa pocztowego (2003) Potwierdzenie nadania przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego wydane przez placówkę operatora publicznego ma moc dokumentu urzędowego. Art. 17 Prawa pocztowego (2012) Potwierdzenie nadania przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego wydane przez placówkę pocztową operatora wyznaczonego ma moc dokumentu urzędowego.

8 PROBLEMY PRAKTRYCZNE Czy zwrotne potwierdzenie odbioru ma charakter dokumentu urzędowego? Czy zwrotne potwierdzenie odbioru stanowi dowód? Czy uchybienie miało istotny czy nieistorny wpływ na wynik sprawy?

9 POMOC DOMOWA Czy osoba okazjonalnie zatrudnioną do sprzątania domu może być uznana za pełnoletniego domownika w świetle przepisu art. 149 OP?

10 Art. 194 OP DOKUMENT URZĘDOWY 1. Dokumenty urzędowe sporządzone w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy publicznej stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. 2. Przepis 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzonych przez inne jednostki, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów uprawnione są do ich wydawania. 3. Przepisy 1 i 2 nie wyłączają możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko dokumentom wymienionym w tych przepisach.

11 Art. 149 OP PEŁNOLETNI DOMOWNIK W przypadku nieobecności adresata w mieszkaniu pisma doręcza się za pokwitowaniem pełnoletniemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. Zawiadomienie o doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy domu umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub na drzwiach mieszkania adresata lub w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

12 WYROK NSA Z DNIA 11 MARCA 2015 R., II FSK 426/13 Trafnie wskazuje skarżąca, że w świetle przepisów Prawa pocztowego z 2003 r. zwrotne potwierdzenie odbioru nie ma już charakteru dokumentu urzędowego, nie można więc takiemu dokumentowi przypisać domniemania prawdziwości tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone (art OP). Zwrotne poświadczenie odbioru pozostaje jednak dokumentem, a więc stanowi dowód tego, co w nim oświadczono, z możliwością przeprowadzenia przeciwdowodu; jest także dowodem w rozumieniu art OP.

13 Wytknięte przez skarżącą naruszenie przepisów postępowania mogłoby jednak stanowić podstawę kasacyjną tylko wtedy, gdyby uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 PPSA). Tymczasem kwestionowany przez skarżącą dokument stwierdza, że adresowaną do skarżącej przesyłkę odebrała, w domu skarżącej, pełnoletnia osoba, podająca się za jej kuzynkę, która podjęła się oddania przesyłki skarżącej. Skarżąca nie twierdzi, że przesyłka do niej nie dotarła, kwestionując jedynie status osoby odbierającej przesyłkę a mianowicie, że nie była to jej kuzynka, ale pomoc domowa (osoba okazjonalnie sprzątająca mieszkanie).

14 Jakkolwiek w dotychczasowym orzecznictwie zdaje się przeważać pogląd, że za domownika uznać można tylko osobę w jakiś sposób spokrewnioną lub spowinowaconą z adresatem oraz mieszkającą z nim pod wspólnym dachem, choć niekoniecznie prowadzącą wspólne gospodarstwo domowe (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 1996 r., III RN 27/96), uzasadnione wydaje się odniesienie desygnatu tego pojęcia także do osób przebywających w mieszkaniu adresata za jego zgodą, niespokrewnionych z nim i niespowinowaconych, zatrudnionych do pomocy w prowadzeniu domu. Również są to bowiem osoby, których osobisty związek z adresatem, a zarazem akceptowany przez niego status, wyrażający się w aprobacie dla długotrwałego i nieokazjonalnego przebywania w jego mieszkaniu, uprawdopodobnia właściwe wywiązanie się z obowiązku przekazania odebranej przesyłki adresatowi.

15 Zarazem obecność tych osób w mieszkaniu adresata i kontaktowanie się z innymi osobami, poszukującymi adresata pod tym adresem, upewnia doręczyciela o możliwości i prawidłowości doręczenia dokonanego za ich pośrednictwem. Niezależnie zatem od tego, czy adresowaną do skarżącej przesyłkę odebrała jej kuzynka, a więc osoba rzeczywiście z nią spokrewniona, czy też osoba zatrudniona do pomocy w prowadzeniu domu, można przyjąć, że przy spełnieniu pozostałych kryteriów doręczenia w przypadku nieobecności adresata (art. 149 OP) a więc pełnoletniości osoby odbierającej przesyłkę oraz podjęciu się oddania pisma adresatowi, doręczenie uznane być musi za skuteczne, a dokument stwierdzający tę okoliczność za dowód w sprawie z zastrzeżeniem możliwości przeprowadzenia przeciwdowodu dla wykazania, że niektóre utrwalone w nim okoliczności w rzeczywistości były inne.

16 Konkludując Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że jakkolwiek zwrotne poświadczenie odbioru nie jest już dokumentem urzędowym, jak błędnie przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, ale uchybienie to nie miało istotnego wpływu na wynik sprawy, gdyż poza tym uznanie, że pismo zostało skarżącej skutecznie doręczone, było prawidłowe. Można jedynie dodać, że błędne zapatrywanie Sądu wiązać raczej należało z niewłaściwym wyjaśnieniem podstawy prawnej podjętego rozstrzygnięcia, ale zarzutu naruszenia art PPSA w skardze kasacyjnej nie postawiono.