Zarządzanie ryzykiem w transporcie
|
|
- Kazimierz Czech
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 CHRUZIK Katarzyna 1 FELLNER Andrzej 2 Zarządzanie ryzykiem w transporcie WSTĘP Najogólniej zarządzanie zobrazować można jako system wzajemnie powiązanych działań i decyzji, mających na celu integrację i koordynację procesów w organizacji przy współpracy z otoczeniem zewnętrznym. Celem zarządzania jest więc poprawa sprawności, skuteczności i efektywności funkcjonowania, a w przypadku zarządzania ryzykiem wynikającym z procesów transportowych poprawa bezpieczeństwa przewozów. W publikacji zawarto propozycję spójnej metody zarządzania ryzykiem w transporcie, która może znaleźć zastosowanie w zbiorowym transporcie publicznym pozwalając na bezpośrednią interakcję pomiędzy uczestnikami procesu. 1. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W praktyce w wymaganiach odnośnie zarządzania ryzykiem w transporcie możemy wyróżnić dwa podstawowe podejścia: operacyjne (procesowe i zawodowe) i strategiczne. Zarządzanie operacyjne oznacza zarządzanie przez cele, które polega najogólniej na zespołowym określaniu tego czego oczekuje się od każdej jednostki, komórki organizacyjnej i każdego pracownika, ocenie tego co już zostało osiągnięte oraz formułowaniu i realizowaniu planów usprawnień. Zarządzanie strategiczne oznacza prognostyczne myślenie o zjawiskach i procesach, które wystąpią w przyszłości i będą tworzyć dla organizacji/kraju nowe warunki działania. Wymaga on zatem stałego śledzenia zachodzących zmian w otoczeniu i ich tendencji, ocenę wpływu tych zmian na organizację/obszar i ich doniosłość, wychwycenie zmian najistotniejszych i określenie kluczowych problemów wymagających rozwiązania [1]. Przedstawiona metoda zarządzania ryzykiem oparta jest na dwóch najpopularniejszych obecnie sposobach zarządzania ryzykiem ujmujących je jako usystematyzowany proces pozwalający krok po kroku identyfikować, planować i zarządzać ryzykiem zagrożeń podczas planowania i realizowania projektu/procesu [2-4]: ryzyko w PMBoK Guide (Project Management Body of Knowledge); ryzyko w PRINCE2 (PRojects IN Controlled Environments). W modelu opartym na popularnej metodyce PMBoK Guide, wyróżnia się [2]: planowanie zarządzania ryzykiem; rozpoznawanie zagrożeń; przeprowadzanie jakościowej analizy zagrożeń; przeprowadzenie ilościowej analizy zagrożeń; planowanie reakcji na zagrożenia; monitorowanie i kontrolowanie zagrożeń. Planowanie zarządzania ryzykiem jest podstawowym procesem metody. Plan zarządzania powinien być wykonywany w: regularnych odstępach czasu, przed istotnymi zmianami, przed kolejnymi etapami, a także w odniesieniu do oceny postępów projektu/procesu. Według planu proponowanego przez C. Pritcharda [4] pierwszymi elementami analizy jest opis i podsumowanie projektu/procesu, gdzie wytycza się cele, wymagania i właściwości operacyjne. Następnym krokiem jest określenie uwarunkowań zarządzania ryzykiem omawia się dotychczasowe środki zapobiegawcze, a także tolerancję interesariuszy wobec ryzyka. Następnie rozpisywane są narzędzia, którymi posłużymy się przy mierzeniu ryzyka. Plan kończą następujące punkty: inne istotne plany 1 katarzyna.chruzik@polsl.pl, Andrzej.fellner@polsl.pl,
2 (gdzie proponowane są alternatywne rozwiązania), podsumowanie metodyki, bibliografia oraz zatwierdzenie czyli lista osób odpowiedzialnych za przygotowanie i wdrożenie planu [31]. Kolejnym krokiem jest identyfikacja zagrożeń, oraz analiza jakościowa i ilościowa, a następnie planowanie reakcji na zagrożenia oraz monitorowanie i kontrolowanie zagrożeń. Drugim istotnym modelem zarządzania ryzykiem jest ten proponowany przez metodykę zarządzania projektami PRINCE2 [3]. Wykorzystuje ona procedurę M_o_R (Management of Risk), która składa się z pięciu następujących kroków: identyfikacji, oceny, planowania reakcji, wdrożenia planów reakcji i komunikowania, które jest zadaniem powtarzalnym [3]. Zadania te mają podobny przebieg jak w przypadku metodyki PMBoK. Metody te różnią się przykładami narzędzi (technika delficka, czy analiza SWOT), identyfikując również narzędzia wspólne. Ze względu na zakres oddziaływania i określające je wymagania prawne, metody oceny zagrożeń opisuje się dla ryzyka operacyjnego: procesowego (krótkie horyzonty czasowe istotne dla organizacji w aspekcie procesu głównego) oraz zawodowego (kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia niepożądanych zagrożeń związanych z wykonywaną pracą i powodujących straty oraz ich skutków dla zdrowia lub życia pracowników - w postaci chorób zawodowych i wypadków przy pracy [5]). 2. METODY OCENY RYZYKA W TRANSPORCIE W praktyce w branży transportowej stosuje się szacowanie i wartościowanie ryzyka zagrożeń. Przykład proponowanego modelu zarządzania ryzykiem pokazano na rysunku 1. Zarządzanie ryzykiem odnosi się do wszystkich procesów wpływających bezpośrednio lub pośrednio na proces główny organizacji (przewóz, zarządzanie infrastrukturą, utrzymanie, produkcja). Metoda zarządzania ryzykiem opisana w pracy opiera się na tworzonych w przedsiębiorstwie i dynamicznie modyfikowanych rejestrach zagrożeń, które w określonych odstępach czasu są weryfikowane, poszerzane lub modyfikowane wraz z szacowaniem i wartościowaniem ryzyka zagrożeń. Działania te pozwalają na bezpośrednie zarządzanie zagrożeniami i precyzyjne dedykowanie środków w obszary wycenione jako nieakceptowalne, przy jednoczesnym monitorowaniu i komunikowaniu o zagrożeniach. Komunikowanie Reagowanie Monitorowanie Ocena ryzyka (Identyfikacja zagrożeń, Szacowanie, Wartościowanie) Rys. 1. Model zarządzania ryzykiem w transporcie W praktyce stosuje się wiele metod oceny ryzyka. Poniżej przedstawiono porównanie kilku metod oceny jawnego ryzyka stosowanych obecnie w branży kolejowej: Listy kontrolne, FMEA, HAZOP, metoda zaczerpnięta z filozofii zarządzania ryzykiem COSO II, FTA. Wynika z nich, że dobór metody zależy od kliku czynników. Pierwszy z nich to wielkość wykonywanego procesu (przewozu, zarządzania infrastrukturą, utrzymania). Jest to wielkość zbieżna z liczbą zdarzeń notowaną przez operatorów. Przy braku odpowiedniej liczby danych z incydentów, wypadków i poważnych wypadków nie można zastosować metod bazujących na danych historycznych np. metody drzewa zdarzeń FTA. Kolejnym czynnikiem determinującym dobór metody jest doświadczenie w 7312
3 wykonywanym procesie, na którym opiera się metoda FTA, FMEA, HAZOP czy COSO II. Dotyczy to na przykład nowych podmiotów wchodzących na rynek transportowy - od których również wymaga się zarządzania ryzykiem. Podsumowując, zalecenia odnośnie stosowanych metod oceny ryzyka przedstawiono w tabeli 1. Tab. 1. Zalecenia odnośnie stosowanej metody analizy Metoda oceny ryzyka Typ podmiotu FTA Organizacja o dużym doświadczeniu w procesie, dysponująca dużą liczbą danych na temat zdarzeń najwięksi przewoźnicy towarowi i pasażerscy, główni zarządcy infrastruktury, duże porty(dworce) FMEA, HAZOP, Organizacja o dużym doświadczeniu w procesie doświadczeni przewoźnicy, COSO II operatorzy Lista kontrolna Organizacja rozpoczynająca wykonywanie procesu na rynku transportowym 3. ZAKRES I OBSZAR ZARZĄDZANIA RYZKIEM Zarządzanie ryzykiem w transporcie można analizować w wielu aspektach. Zależnie od: źródeł analizowanych zagrożeń (techniczne, organizacyjne); obiektywności/ subiektywności oceny; strategii oceny ryzyka (indywidualne, społeczne); sposobu oceny (jakościowe, ilościowe); charakteru strat; horyzontu czasowego (ryzyko operacyjne, ryzyko taktyczne, ryzyko strategiczne); kryterium dopuszczalności działania (ryzyko akceptowalne, ryzyko tolerowalne, ryzyko nieakceptowalne) można wyciągać w trakcie zarządzania ryzykiem transportu odpowiednie wnioski na podstawie których wprowadza się w procesach działania korygujące i zapobiegawcze. W praktyce zajmujemy się tylko niektórymi aspektami ryzyka, np. zajmujemy się ryzykiem środków technicznych, częściej oceniamy ryzyko indywidualne, a rzadziej społeczne co oznacza, że analizujemy tylko krótkie horyzonty czasowe (ryzyko operacyjne), a nie zajmujemy się w przedsiębiorstwach dłuższymi horyzontami czasu (ryzyko strategiczne). Zarządzanie ryzykiem w transporcie koncentruje się więc na dwóch kategoriach celów: strategiczne, związane z celami na najwyższym poziomie zarządzania procesem, wspierającymi misję (Europejskie Agencje Transportowe, Urzędy Transportowe), operacyjne, nakierowane na efektywne i skuteczne wykorzystanie zasobów (przewoźnicy, zarządcy infrastruktury, podmioty odpowiedzialne za utrzymanie). Analizując opracowania dotyczące oceny ryzyka w transporcie [1, 5] bezpieczeństwo to stan braku zagrożeń o ryzyku niedopuszczalnym (zagrożenie jest to źródło zdarzenia transportowego). Źródła zagrożenia są twory (np. fizyczne, chemiczne, biologiczne, psychofizyczne, organizacyjne osobowe), których obecność we wskazanym obszarze analiz, stanu, właściwości może być powodem (źródłem) sformułowania zagrożenia. Ryzyko jest to kombinacja prawdopodobieństwa aktywizacji zagrożenia w zdarzenie transportowe i spowodowanych w związku z tym szkód. Kombinacja źródeł zagrożeń może tworzyć realne zagrożenia, który mogą (lecz nie muszą) przerodzić się w zdarzenie. Podstawą zarządzania ryzykiem w transporcie jest więc świadomość źródeł zagrożeń (na podstawie danych historycznych lub doświadczenia), a co za tym idzie świadomość samych zagrożeń. Działanie to pozwala na szacowanie zidentyfikowanych zagrożeń i odniesienie tych wartości do założonych na początku zakresów, a w przypadku przekroczenia ryzyka zagrożeń (obszar akceptowalny, tolerowalny, nieakceptowalny) do wprowadzenia w procesach działań korygujących i zapobiegawczych, stałym monitorowaniu całego procesu, a także komunikowaniu o zagrożeniach osób bezpośrednio zaangażowanych w proces (pracownicy) oraz jego odbiorców (pasażerowie, osoby postronne) (rysunek 1). Podsumowując, poniżej zobrazowano zakres i obszar zarządzania ryzykiem w transporcie dla przewoźnika (rysunek 2). 7313
4 Projektowanie Planowanie Produkcja Użytkowanie Utylizacja Obszar analizy ryzyka Operacyjne Strategiczne Grupowe Indywidualne Grupowe Indywidualne Społeczne Własne Wspólne Osób trzecich NRV, CST Użytkowanie Utrzymanie Wytwarzanie Prowadzenie ruchu Prowadzenie obsługi Planowe Awaryjne Środki techniczne Środki organizacyjne Pojazd Infrastruktura Urządzenia Prawo Regulacje wew. Czynnik ludzki Statki powietrzne Pojazdy kolejowe.. Warsztatowe Ustawy Zawodowy Porty lotnicze Infrastruktura kolejowa Procedury Instrukcje Akceptowalny obszar zagrożeń Rys. 2. Zakres i obszar zarządzania ryzykiem w transporcie Analiza ryzyka jest to we wskazanym obszarze analiz systemu transportu systematyczne używanie wszystkich dostępnych informacji w celu rozpoznania źródeł zagrożeń, sformułowania zagrożeń, oszacowania i hierarchizacji ryzyka (rysunek 1). W praktyce operatorzy transportowi przeprowadzają analizy krótkookresowe wynikające z codziennej działalności organizacji (ryzyko operacyjne). Ryzyko to w transporcie związane jest z zagrożeniami technicznymi lub organizacyjnymi (rysunek 3). Ryzyko to analizuje się w podejściu indywidualnym (pojedynczy uczestnik procesu transportowego pasażer, pracownik, osoby trzecie) oraz grupowym (prawdopodobna liczba ofiar śmiertelnych w jednym zdarzeniu). 7314
5 4. METODY OCENY RYZYKA Krokami milowymi w procesie oceny ryzyka warunkującymi prawidłowy przebieg zarządzania zagrożeniami oraz związanymi z nimi środkami bezpieczeństwa jest: Analiza ryzyka czyli proces systematycznego wykorzystywania wszelkich dostępnych informacji do zidentyfikowania zagrożeń obejmujący identyfikację i klasyfikację zagrożeń wraz z wstępnym określeniem poziomu dopuszczalności ryzyka zagrożeń. W wyniku tych działań tworzony jest rejestr zagrożeń dla systemu będącego obszarem analizy; Szacowanie ryzyka czyli określenie scenariuszy oraz istniejących środków bezpieczeństwa dla zidentyfikowanych zagrożeń, a następnie oszacowanie wielkości skutków jakie mogą wystąpić w przypadku zdarzeń zaistniałych w wyniku zidentyfikowanych zagrożeń; Wartościowanie ryzyka czyli porównanie wyników szacunku ryzyka z założonymi kryteriami w celu ustalenia czy osiągnięto poziom akceptowalnego ryzyka. Ze względu na obszary zarządzania ryzkiem występujące u operatorów transportowych najczęściej stosowaną metodą jest FMEA (Failure mode and effects analysis - Analiza rodzajów i skutków możliwych błędów) (tabela 1). Ocena ryzyka metodą FMEA składa się z następujących etapów: Analiza wszystkich procesów związanych z działalnością Podmiotu Celem etapu jest przegląd wszystkich procesów realizowanych przez Podmiot. Należy przeanalizować możliwe obszary zagrożeń w odniesieniu do procesów/działań (zdefiniować obszar możliwych zagrożeń) np.: proces realizacji przewozu, zarządzania personelem, utrzymania pojazdów/statków oraz zasobów technicznych, proces komunikacji, proces zarządzania dokumentacją, kontroli załadunku, procesy związane z działalnością dostawców oraz działania koordynujące. Dane z przeglądu stanowią podstawę do zarządzania ryzykiem. Identyfikacja zagrożeń Celem etapu jest sporządzenie wykazu możliwych zagrożeń w przedsiębiorstwie z uwzględnieniem zagrożeń wspólnych i zagrożeń powstających w wyniku działalności stron trzecich (w tym ryzyka społecznego) oraz wstępne wyznaczenie konsekwencji. Wszystkie zidentyfikowane rodzaje zagrożeń zastają odnotowywane w Rejestrze zagrożeń. Szacowanie ryzyka Celem etapu jest zwartościowanie zidentyfikowanych zagrożeń dla całego obszaru zagrożeń wg procedury przedstawionej na rysunku 3 rozpoczynając od określenia w skali 1 10 czynników wpływających na zagrożenie gdzie: W prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia (możliwość wystąpienia zagrożenia), określane w zakresie od 1 do 10, Prawdopodobieństwo wystąpienia ma raczej znaczenie względne niż wartość bezwzględną. Jedynym sposobem w jaki można dokonać obniżenia rankingu występowania, jest zapobieganie lub kontrolowanie przyczyny błędu powodującego zagrożenie poprzez zmianę procesu. Z możliwość wykrycia zagrożenia, określane w przedziale od 1 do 10, jest oceną (pozycją w rankingu) związaną z najlepszym narzędziem kontrolnym podanym w kolumnie narzędzi kontroli procesu. Wykrywanie jest oceną względną w ramach konkretnego FMEA. W celu osiągnięcia niższych pozycji w rankingu, z reguły należy udoskonalić planowane narzędzie kontrolne. S możliwe konsekwencje zdarzenia w wyniku propagacji zagrożenia, wartość z przedziału od 1 do 10, jest poziomem rankingu przypisanym do najpoważniejszego skutku dla danego typu błędu powodującego zagrożenie w branży transportowej. Szacowanie ryzyka zagrożenia następuje na podstawie iloczynu: R W Z S (1) gdzie: W - prawdopodobieństwa sformułowania zagrożenia Z - możliwość identyfikacji zagrożenia S - konsekwencji zagrożenia 7315
6 Poniżej przedstawiono tablice prawdopodobieństwa sformułowania zagrożenia, możliwość detekcji zagrożenia, oraz konsekwencji zagrożenia, stosowane w transporcie kolejowym (tablica 2-5) Tab. 2. Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia W Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia jest znikome, praktycznie nie wystąpi Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia jest niewielkie. Przyczyny zagrożenia występują bardzo rzadko Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia jest średnie. Przyczyny zagrożenia występują sporadycznie, co jakiś czas. Prawdopodobieństwo wystawienia zagrożenia jest wysokie. Przyczyny zagrożenia występują rzadko. Prawdopodobieństwo wystawienia zagrożenia jest bardzo wysokie. Jest niemal pewne, że dane zagrożenie wystąpi Częstotliwość [1 błąd/ na przejechanych pociągokm) Punktacja 1/ / / / / / / / / / Tab. 3. Możliwość wykrycia zagrożenia Możliwość wykrycia zagrożenia Z Prawdopodobieństwo wykrycia zagrożenia jest bardzo wysokie. Ujawnienie przyczyny błędu jest pewne. Prawdopodobieństwo wykrycia zagrożenia jest wysokie. Stosowane środki kontroli pozwalają na ujawnienie przyczyny błędu. Zauważalne są symptomy wystąpienia przyczyny. Przeciętne prawdopodobieństwo wykrycia zagrożenia. Stosowane środki kontroli być może pozwolą na ujawnienie przyczyny błędu. Można ustalić i określić symptomy wskazujące na możliwość wystąpienia zagrożenia. Niskie prawdopodobieństwo wykrycia zagrożenia. Jest bardzo prawdopodobne, że stosowane środki kontroli nie pozwolą na ujawnienie przyczyny błędu. Ustalenie przyczyny błędu jest bardzo trudne. Znikome prawdopodobieństwo wykrycia zagrożenia. Praktycznie niemożliwe jest ustalenie przyczyny błędu. Punktacja Tab. 4. Skutek zagrożenia Skutek zagrożenia S Skutki wystąpienia zagrożenia nie mają znaczenia dla poziomu bezpieczeństwa. Bez kosztów. Skutki wystąpienia zagrożenia mogą być niewielkie i doprowadzić jedynie do nieznacznego obniżenia poziomu bezpieczeństwa (np. zakłócenia w prowadzeniu ruchu) lub / oraz kosztów : w poz. 2 do Euro i w poz. 3 do Euro Skutki wystąpienia zagrożenia mogą być dość znaczne i prowadzić do obniżenia poziomu bezpieczeństwa (np. incydent, ranni, itp.) lub / oraz kosztów : w poz. 4 do Euro, w poz. 5 do Euro, w poz. 6 do tys. Euro Skutki wystąpienia zagrożenia mogą być poważne i doprowadzić do wystąpienia znacznego obniżenia poziomu bezpieczeństwa (np. wypadek kolejowy, ciężko ranni, itp.) lub / oraz kosztów : w poz. 7 do Euro, w poz. 8 do Euro Skutki wystąpienia zagrożenia mogą być bardzo poważne i doprowadzić do wystąpienia drastycznego obniżenia poziomu bezpieczeństwa (np. poważny wypadek kolejowy, ofiary śmiertelne, itp.) lub / oraz kosztów : w poz. 9 do Euro, w poz. 10 powyżej Euro Punktacja
7 - cel zarządzania ryzykiem; - kryteria osiągnięcia powodzenia/ niepowodzenia; - założenia i ograniczenia dla prowadzących analizę; Pełnomocnik SMS Określenie obszaru zarządzania ryzykiem z uwzględnieniem środków technicznych, czynnika ludzkiego, procedur i środowiska operacyjnego Zespół Ekspertów Opracowanie/weryfikacja listy źródeł zagrożeń Zespół Ekspertów Opracowanie/weryfikacja listy barier Zespół Ekspertów Opracowanie/weryfikacja listy zagrożeń (w tym zagrożeń niewyobrażalnych) Lista zagrożeń Lista zagrożeń Burza mózgów HAZOPS Zespół Ekspertów Analiza Ryzyka* Lista kontrolna FMEA FTA FAST Pełnomocnik Systemu Dokumentowanie wyników oceny ryzyka Rejestr zagrożeń Pełnomocnik Systemu Zapoznanie właściwych komórek organizacyjnych z przeprowadzoną oceną ryzyka NIE Czy należy podjąć odpowiednie działania korygujące lub zapobiegawcze? TAK Dyrektorzy Pionów Realizacja działań kontrolnych, naprawczych Program Poprawy Bezpieczeństwa Dyrektorzy Pionów/Zespół Ekspertów Opracowanie procedur, planów postępowania dla znaczących zagrożeń w celu ograniczenia ryzyka Procedury, plany w zakresie ryzyka wspólnego Dyrektorzy Pionów/Zespół Ekspertów Opracowanie procedur, planów postępowania w zakresie ryzyka wspólnego, zawarcie stosownych umów współpracy Umowy współpracy Dyrektorzy Pionów Wykorzystanie wyników analizy dla potrzeb innych procesów w organizacji * metody stosowane w transporcie Rys. 3. Procedura zarządzania ryzykiem dla przewoźnika 7317
8 Dane zawarte w tabelach 3-5 są propozycją autora i odnoszą się do wykonanej przez przewoźnika kolejowego sumarycznej pracy przewozowej w zakresie przewozu rzeczy i osób. Wielkość danych wskazanych w kolumnie 2 tabeli powinna zależeć od wielkości wykonanej pracy przewozowej, przy czym dla pierwszej tych wartości w kolumnie 2 wskazano wartość nieznacznie przekraczającą wielkość pracy przewozowej przewidywanej w skali roku. W trakcie dokonywania szacowanej wartości prawdopodobieństwa wykrycia zagrożenia należy uwzględnić najlepszy środek/metodę kontroli jaka jest aktualnie stosowana. Wartość R miary ryzyka zagrożenia przyjmuje liczbę od 1 do Istotne znaczenie mają zagrożenia o liczbie R większej niż 121. Należy także zdać sobie sprawę, że im większa jest liczba R tym zagrożenie jest bardziej znaczące i dotkliwe dla uczestników systemu transportowego. Liczba R powyżej wartości 150 oznacza zagrożenie krytyczne istotnie zagrażające bezpieczeństwu całego systemu transportowego. Na podstawie macierzy ryzyka (tabela 5) identyfikuje się ryzyko: Ryzyko jest nieakceptowalne, istotnie zagrażające bezpieczeństwu systemu transportowego należy niezwłocznie podjąć środki korygujące, klasa ryzyka=3 Ryzyko jest tolerowalne, należy podjąć odpowiednie środki zaradcze, klasa ryzyka=2 Ryzyko jest do akceptowalne, nie wymagane jest podejmowanie żadnych działań, klasa ryzyka=1 Tab. 5. Poziom akceptowalności ryzyka KLASA RYZYKA RYZYKO R 1 AKCEPTOWALNE R <= TOLEROWALNE 120 < R <= NIEAKCEPTOWALNE R > 150 Wdrażanie odpowiednich środków kontroli W przypadku, gdy miara ryzyka R znajduję się w klasie 3 należy niezwłocznie podjąć odpowiednie środki kontroli procesu w celu wyeliminowanie możliwego zagrożenia lub usunięcia możliwych skutków danego zagrożenia. Natomiast, jeżeli ryzyko R znajduje się w klasie 2 należy podjąć odpowiednie działania korygujące, w celu zapobiegnięcia wystąpienia potencjalnego zagrożenia. Ocena działań zapobiegawczych/korygujących powinna zostać w pierwszej kolejności skierowana na pozycje o wysokiej mierze ryzyka R. Zamierzeniem jakiegokolwiek działania korygującego jest zmniejszenie wartości rankingowych w następującej kolejności: ranking skutku, występowania i wykrywalności. Z zasady przyjmuje się, że jeśli liczba W, S osiąga wartość 9-10, lub Z wartość 1-2 (skrajne), niezależnie od wartości wskaźnika R, zwraca się szczególną uwagę na zapewnienie zmniejszenia ryzyka zagrożeń za pomocą istniejących działań/narzędzi kontrolnych lub działań zapobiegawczych. We wszystkich przypadkach gdy skutek zidentyfikowanego błędu może stanowić zagrożenie dla pracowników, powinny zostać podjęte działania zapobiegawcze/korygujące, zmierzające do zapobieżenia wystąpienia potencjalnego zagrożenia poprzez eliminację lub kontrolę przyczyn, lub powinien zostać opracowany sposób ochrony pracownika. Weryfikacja skuteczności podjętych środków kontroli/ zapobiegawczych Realizacja zalecanych działań korygujących i zapobiegawczych powinna być ciągle nadzorowana, a ich efekty poddawane weryfikacji według metody FMEA. Po upływie określonego terminu realizacji środków kontroli/zapobiegawczych należy ocenić proces i obliczyć nowy wskaźnik ryzyka R. Jeśli klasa ryzyka dla danego zagrożenia przekracza przyjęty próg, konieczne jest określenie dodatkowych środków kontroli ryzyka, zgodnie z przyjętą strategią. Przydzielona zostaje również 7318
9 osoba odpowiedzialna za wdrożenie działań. Po zrealizowaniu zaplanowanego scenariusza jednostka oceniająca sprawdza ponownie poziom ryzyka zagrożeń. Jeśli zostanie osiągnięty zadowalający poziom procedura zostaje zakończona. W innym wypadku zostają podjęte dodatkowe działania. Cały proces jest zapisywany w dedykowanym formularzu. WNIOSKI Ryzykiem można zarządzać we wszystkich obszarach działalności człowieka. Nieformalnie praktykujemy je od zawsze, jednakże wraz ze wzrostem nacisku na poziom i bezpieczeństwo oferowanych usług proces ten przybiera charakter coraz bardziej uporządkowany i formalny tworząc nową dyscyplinę nauki - zarządzanie ryzykiem (Risk Management). Przyczyniły się do tego również największe sytuacje kryzysowe ostatnich lat takie jak: wojny i konflikty regionalne, narastające akty terroryzmu, katastrofy przemysłowe (branża chemiczna i energetyki jądrowej), katastrofy transportowe (kolejowe, lotnicze, morskie) jak również kryzysy finansowe i środowiskowe. Celem zarządzania ryzykiem jest wyeliminowanie, a jeżeli jest to niemożliwe, ograniczenie rozmiarów szkód, które mogą wywołać zdarzenia transportowe. Należy tu mieć na uwadze wszystkie możliwe działania, które się stosuje po zaistnieniu zdarzenia (działania reaktywne) oraz te, które się wdraża zanim zaistnieje, identyfikując możliwe zagrożenia (działania proaktywne). Chodzi także o wykorzystanie wszystkich możliwości, które dopuszczają przeniesienie ryzyka zagrożeń, w części lub w całości, na zewnątrz na kontrahentów lub na osoby trzecie [1]. Ważne jest także, aby w prowadzonej analizie uwzględniać zagrożenia mało prawdopodobne (będące najczęściej kompilacją nieprawdopodobnych źródeł zagrożeń). Z doświadczenia wynika, że najbardziej dotkliwe są skutki zdarzeń najbardziej nieprawdopodobnych (świadczy o tym m.in. katastrofa kolejowa w Szczekocinach, katastrofa lotnicza w Smoleńsku). Streszczenie Zarządzanie ryzykiem stało się obecnie jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych przez operatorów transportowych do utrzymywania i zwiększania poziomu bezpieczeństwa świadczonych usług. Proces ten od fazy projektowania (poprzez produkcję, użytkowanie, utrzymanie) do zakończenia procesu głównego (charakterystycznego dla danego podmiotu) wykorzystywany jest przez wszystkich przedstawicieli branży lotniczej, kolejowej oraz morskiej i wynika z wdrożenia wymagań prawnych i zaleceń mających na celu poprawę bezpieczeństwa transportu. Obowiązek zarządzania ryzykiem obejmuje obecnie wszystkie podmioty zaangażowane pośrednio lub bezpośrednio w transport (przewoźnicy, zarządcy infrastruktury, podmioty odpowiedzialne za utrzymanie, warsztaty utrzymaniowe, producenci wyrobów na rzecz transportu). W publikacji zawarto propozycję spójnej metody zarządzania ryzykiem w transporcie, która może znaleźć zastosowanie w zbiorowym transporcie publicznym pozwalając na bezpośrednią interakcję pomiędzy uczestnikami procesu. Słowa kluczowe: transport, bezpieczeństwo, ryzyko, zarządzanie ryzykiem Risk management in transport Abstract Risk management has become now one of the primary tools used by transport operators to maintain and increase the level of safety of services. This process from the design phase (through production, use, maintenance) to complete the main one (characteristic for a particular entity) is used by all the representatives of the airline, rail and sea industries and results from the implementation of the legal requirements and recommendations to improve transport safety. The obligation of risk management now includes all entities involved directly or indirectly in the transport (carriers, infrastructure managers, entities in charge of maintenance, maintenance workshops, manufacturers of products for transport). The paper sets out proposals for coherent risk management methods in transport, which can be used in collective public transport allowing for direct interaction between participants of the process. Keywords: transport, safety, risk, risk management 7319
10 BIBLIOGRAFIA 1. Krystek R. (Redaktor) Zintegrowany System Bezpieczeństwa Transportu, Tom II, Uwarunkowania rozwoju integracji systemów bezpieczeństwa transportu, WKŁ, Warszawa Guide to the Project Management Body of Knowledge ( PMBOK Guide ) Fifth Edition, PMI PRINCE2, Crown Pritchard C.: Zarządzanie ryzykiem w projektach, Wig-Press, Warszawa Kadziński A.: Rozdział 3, Podręcznik Istotne aspekty BHP pod red. L. Lewicki i J. Wrzesińska, Wyd. Wyższej Szkoły Logistyki w Poznaniu, Poznań
WYKORZYSTANIE METODY FMEA DO OCENY RYZYKA W MMS THE USE OF FMEA METHOD FOR RISK ASSESMENT IN MMS
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2013 Seria: TRANSPORT z. 81 Nr kol. 1896 Katarzyna CHRUZIK, Aleksander DRZEWIECKI, Rafał WACHNIK WYKORZYSTANIE METODY FMEA DO OCENY RYZYKA W MMS Streszczenie. W publikacji
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I. Postanowienia ogólne
POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1. 1. Zarządzanie ryzykiem jest elementem łączącym kontrolę zarządczą z audytem wewnętrznym. Należy dążyć do minimalizacji ryzyka w funkcjonowaniu
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem
Ewa Szczepańska Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem Warszawa, dnia 9 kwietnia 2013 r. Agenda Definicje Wytyczne dla zarządzania projektami Wytyczne dla zarządzania ryzykiem Miejsce ryzyka w zarządzaniu
Bardziej szczegółowoRegulamin zarządzania ryzykiem. Założenia ogólne
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 14/2018 dyrektora Zespołu Obsługi Oświaty i Wychowania w Kędzierzynie-Koźlu z dnia 29.11.2018r. Regulamin zarządzania ryzykiem 1 Założenia ogólne 1. Regulamin zarządzania
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA Szczecin 2013 1 Wprowadzenie W celu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego
Bardziej szczegółowoZarządzanie jakością w logistyce ćw. Artur Olejniczak
ćw. artur.olejniczak@wsl.com.pl Plan spotkań Data Godziny Rodzaj 18.03.2012 4 godziny ćw. 14:30-15:30 dyżur 14.04.2012 4 godziny ćw. 28.04.2012 4 godziny ćw. 14:30-15:30 dyżur 19.05.2012 4 godziny ćw.
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 4855/2014 Prezydenta Miasta Radomia z dnia 18 marca 2014 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu 1 1. Określenia stosowane w niniejszej procedurze:
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 116/2012 Burmistrza Karczewa z dnia 21 sierpnia 2012 roku
Zarządzenie nr 116/2012 Burmistrza Karczewa z dnia 21 sierpnia 2012 roku w sprawie ustanowienia systemu zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Karczewie Na podstawie rozdziału 6 ustawy z dnia 27 sierpnia
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 2808/2018 Prezydenta Miasta Radomia z dnia 18 stycznia 2018 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu 1 1. Określenia stosowane w niniejszej procedurze:
Bardziej szczegółowoAnaliza ryzyka nawierzchni szynowej Iwona Karasiewicz
Analiza ryzyka nawierzchni szynowej Iwona Karasiewicz VI Konferencja Nawierzchnie szynowe. Rynek-Inwestycje-Utrzymanie" WISŁA, 22-23 MARCA 2018 r. POZIOMY DOJRZAŁOŚCI ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Poziom 1 naiwny
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 43/2010/2011 Rektora Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 6 lipca 2011r.
Zarządzenie Nr 43/2010/2011 Rektora Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 6 lipca 2011r. w sprawie: Polityki Zarządzania Ryzykiem w Akademii Wychowania Fizycznego Józefa
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek
Załącznik nr 3 do Zarządzenia Nr Or. 0152-38/10 Wójta Gminy Damasławek z dnia 31 grudnia 2010 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek celem procedury jest zapewnienie mechanizmów
Bardziej szczegółowoSYSTEM ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W DZIAŁALNOŚCI POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ FILII w PŁOCKU
P OLITECHNIK A W AR S Z AWSKA FILIA W PŁOCKU ul. Łukasiewicza 17, 09-400 Płock SYSTEM ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W DZIAŁALNOŚCI POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ FILII w PŁOCKU Opracowano na podstawie załącznika do
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 09.05. 2008
Zarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź z dnia 09.05. 2008 w sprawie : wprowadzenia procedury Identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Miasta Czeladź
Bardziej szczegółowoZarzadzanie ryzykiem w transporcie kolejowym. Zarządzanie ryzykiem w transporcie kolejowym
Zarzadzanie ryzykiem w transporcie kolejowym Zarządzanie ryzykiem Celem zarządzania ryzykiem (risk management) jest ograniczenie rozmiarów szkód, które może ono spowodować. Należy tu mieć na uwadze wszystkie
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR WÓJTA GMINY DOBROMIERZ. z dnia 10 wrzesień 2014 r.
ZARZĄDZENIE NR 0050.104. 2014 WÓJTA GMINY DOBROMIERZ z dnia 10 wrzesień 2014 r. w sprawie organizacji zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Dobromierz Na podstawie art. 68 i art. 69 ust. 1 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoZmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka
Zmiany w standardzie ISO 9001 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka 1 W prezentacji przedstawiono zmiany w normie ISO 9001 w oparciu o projekt komitetu. 2 3 4 5 6 Zmiany w zakresie terminów używanych
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 9a / 2011 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej Betania" w Lublinie z dnia 20.06.2011 roku
Dom Pomocy Społecznej Betania Al. Kraśnicka 223, 20-718 Lublin tel./fax 081 526 49 29 NIP 712-19-36-365, REGON 000979981 Zarządzenie nr 9a / 2011 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej Betania" w Lublinie z
Bardziej szczegółowoRyzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015
Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015 Rafał Śmiłowski_04.2016 Harmonogram zmian 2 Najważniejsze zmiany oraz obszary Przywództwo Większy nacisk na top menedżerów do udziału w systemie
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku
ZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie wprowadzenia procedury identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Gminy Mrozy Na podstawie
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem teoria i praktyka. Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r.
Zarządzanie ryzykiem teoria i praktyka Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r. Zarządzanie ryzykiem - agenda Zarządzanie ryzykiem - definicje Ryzyko - niepewne
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 42/2010 Starosty Nowomiejskiego z dnia 10 grudnia 2010r. POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 1 Niniejszym dokumentem ustala się zasady zarządzania ryzykiem, mające przyczynić
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM. ŚW. WOJCIECHA W KRAKOWIE
Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 15/2013/2014 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 2 im. św. Wojciecha w Krakowie z dnia 21. stycznia 2014 r. POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM. ŚW.
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:2018-02 DR INŻ. AGNIESZKA WIŚNIEWSKA DOCTUS SZKOLENIA I DORADZTWO e-mail: biuro@doctus.edu.pl tel. +48 514
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM W SYSTEMIE BEZPIECZEŃSTWA
ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W SYSTEMIE BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO Kazimierz Jamroz Andrzej Szymanek Wydział Inżynierii Lądowej Wydział Transportu i i Środowiska Elektrotechniki Katedra Inżynierii
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1.1.Ilekroć w dokumencie jest mowa o: 1) ryzyku należy przez to rozumieć możliwość zaistnienia zdarzenia, które będzie miało wpływ na realizację
Bardziej szczegółowoROLA IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ ZAGROŻEŃ W ZARZĄDZANIU BEZPIECZEŃSTWEM
Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 21, Nr 4/2017, tom I Wydział Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Zarządzanie kryzysowe i bezpieczeństwo Katarzyna
Bardziej szczegółowoOcena Ryzyka Zawodowego AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU
Strona: 1 AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU Zredagował: Specjalista ds. bhp Data: 2014.02.03, podpis Zatwierdził Dyrektor Data: 2014.02.03,
Bardziej szczegółowoZASADY POLITYKI ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W AKADEMII PEDAGOGIKI SPECJALNEJ IM. MARII GRZEGORZEWSKIEJ.
Załącznik do Zarządzenia Nr 204/14-15 Rektora APS z dnia 17 lutego 2015r. ZASADY POLITYKI ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W AKADEMII PEDAGOGIKI SPECJALNEJ IM. MARII GRZEGORZEWSKIEJ. Cel wprowadzenia polityki zarządzania
Bardziej szczegółowoP O L I T Y K A ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W KURATORIUM OŚWIATY W WARSZAWIE. Rozdział I TERMINY I DEFINICJE
Załącznik do zarządzenia Nr 81 Mazowieckiego Kuratora Oświaty z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie ustalenia Polityki zarządzania ryzykiem w Kuratorium Oświaty w Warszawie P O L I T Y K A ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowegoto proste! Copyright by Zdzisław Wiszniewski
Ocena ryzyka zawodowegoto proste! 1. Ryzyko zawodowe narzędzie do poprawy warunków pracy Kodeks pracy: 1991 r. - art. 215 1996 r. - art. 226, 227, 237 11a Pracodawca: ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe
Bardziej szczegółowoPolityka zarządzania ryzykiem w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu
Załącznik nr do zarządzenia nr 156 Rektora UMK z 15 listopada 011r. Polityka zarządzania ryzykiem w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu 1 1. Polityka zarządzania ryzykiem, zwana dalej Polityką,
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 18/2011 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie z dnia 29 marca 2011 r.
Zarządzenie Nr 18/2011 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie ustanowienia Polityki zarządzania ryzykiem w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Koninie
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM. w Sądzie Okręgowym w Krakowie
REGULAMIN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM w Sądzie Okręgowym w Krakowie I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Regulamin określa sposób prowadzenia polityki zarządzania ryzykiem w Sądzie Okręgowym w Krakowie. 2 Misją Sądu Okręgowego
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 24/2012 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie Polityki zarządzania ryzykiem
Zarządzenie Nr 24/2012 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie Polityki zarządzania ryzykiem Na podstawie art. 66 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO dr inż. Zofia Pawłowska 1. Wymagania dotyczące oceny ryzyka zawodowego 2. Podstawowe zasady skutecznej oceny i ograniczania ryzyka zawodowego 3. Podstawowe problemy przy wdrażaniu
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM
Załącznik nr 3 do Zarządzenia Dyrektora Nr 6/2011 z dnia 14.12.2011 POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 1.1.Ilekroć w dokumencie jest
Bardziej szczegółowoPROCEDURY ZARZĄDZANIARYZYKIEM
Załącznik do zarządzenia 366/AKW/2015 Prezydenta Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie ustalenia i wprowadzenia obowiązku stosowania procedury zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miasta
Bardziej szczegółowoDyrektora Gminnego Zespołu Szkół w Ozimku
ZARZĄDZENIE nr 31/2012 Dyrektora Gminnego Zespołu Szkół w Ozimku z dnia 17 października 2012 r. w sprawie organizacji zarządzania ryzykiem w GZS w Ozimku Na podstawie art.. 68 oraz art. 69 ust.1 pkt 3
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowo14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 14.1. Co to jest monitorowanie bezpieczeństwa i higieny pracy? Funkcjonowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną
Bardziej szczegółowoProcedury zarządzania ryzykiem w Zespole Szkolno-Przedszkolnym
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 13/12/2015 Dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Halinowie z dnia 28 grudnia 2015r. Procedury zarządzania ryzykiem w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Halinowie. Ilekroć
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. Zarządzanie ryzykiem projektu
Zarządzanie projektami Zarządzanie ryzykiem projektu Warunki podejmowania decyzji Pewność Niepewność Ryzyko 2 Jak można zdefiniować ryzyko? Autor S.T. Regan A.H. Willet Definicja Prawdopodobieństwo straty
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU KULTURY SPORTU I REKREACJI W GNIEWKOWIE
Strona1 ZAŁĄCZNIK NR 2 do Zarządzenia Nr DOK.0151.2.7.2016 Dyrektora MGOKSIR z dnia 30.08.2016r. POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU KULTURY SPORTU I REKREACJI W GNIEWKOWIE zwana dalej:
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 60/2011/2012 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 2 kwietnia 2012 r.
Zarządzenie Nr 60/2011/2012 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 2 kwietnia 2012 r. w sprawie wprowadzenia i funkcjonowania w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego Systemu zarządzania ryzykiem
Bardziej szczegółowoZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM. Rozdział I Postanowienia ogólne
ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Ustala się zasady zarządzania ryzykiem w Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, zwanym dalej Uczelnią. 1 2. Ustalone zasady mają przyczynić
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
Ewa Górska Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy EWOLUCJA POGLĄDÓW NA ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA PRACY Hand from root of finger to fingertip Hand frim wist to fingertip Arm from elbow to fingertip
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Sądzie Okręgowym w Białymstoku
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr A-0220-25/11 z dnia 20 czerwca 2011 r. zmieniony Zarządzeniem Nr A-0220-43/12 z dnia 12 października 2012 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Sądzie Okręgowym w Białymstoku
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 71/2010 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 28 kwietnia 2010r.
Zarządzenie Nr 71/2010 Burmistrza Miasta Czeladź z dnia 28 kwietnia 2010r. w sprawie : wprowadzenia procedury Identyfikacji zagroŝeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Miasta
Bardziej szczegółowoInformacja nt. sposobu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy
Informacja nt. sposobu przeprowadzenia oceny zawodowego na stanowiskach pracy Pojęcie zawodowego, zostało ustalone w dyrektywie z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzaniu środków w celu zwiększania bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoWsparcie narzędziowe zarządzania ryzykiem w projektach
Wsparcie narzędziowe zarządzania ryzykiem w projektach Prezentacja dodatkowa: PMBOK a zarządzanie ryzykiem Podyplomowe Studia Menedżerskie erskie Zarządzanie projektami informatycznymi PMBOK a zarządzanie
Bardziej szczegółowoMatryca efektów kształcenia dla programu studiów podyplomowych ZARZĄDZANIE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Podstawy firmą Marketingowe aspekty jakością Podstawy prawa gospodarczego w SZJ Zarządzanie Jakością (TQM) Zarządzanie logistyczne w SZJ Wymagania norm ISO serii 9000 Dokumentacja w SZJ Metody i Techniki
Bardziej szczegółowoZasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin akceptowalny poziom ryzyka
w sprawie określenia zasad funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin - wydanie drugie Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej
Bardziej szczegółowoFMEA. Tomasz Greber tomasz@greber.com.pl. Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA Tomasz Greber tomasz@greber.com.pl FMEA MYŚLEĆ ZAMIAST PŁACIĆ Dlaczego FMEA? Konkurencja Przepisy Normy (ISO 9000, TS 16949 ) Wymagania klientów Powstawanie i wykrywanie wad % 75% powstawania wad
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM
Załącznik nr 5 do Regulaminu przeprowadzenia kontroli zarządczej w Urzędzie Gminy Zduńska Wola i jednostkach organizacyjnych Gminy Zduńska Wola oraz zasad jej koordynacji ZARZĄDZANIE RYZYKIEM Dokument
Bardziej szczegółowoWytyczne do systemu zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Złotowie i jednostkach organizacyjnych Gminy Miasto Złotów
Wytyczne do systemu zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Złotowie i jednostkach organizacyjnych Gminy Miasto Złotów Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 195/10 Burmistrza Miasta Złotowa z dnia 15 listopada
Bardziej szczegółowoWprowadzenie w tematykę zarządzania projektami/przedsięwzięciami
Wprowadzenie w tematykę zarządzania projektami/przedsięwzięciami punkt 2 planu zajęć dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania
Bardziej szczegółowoZasady kontroli zarządczej w Zespole Szkolno - Przedszkolnym nr 8 w Warszawie
Zasady kontroli zarządczej w Zespole Szkolno - Przedszkolnym nr 8 w Warszawie 1. Kontrola zarządcza w Zespole Szkolno - Przedszkolnym nr 8 w Warszawie, zwanym dalej zespołem, to ogół działań podejmowanych
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 do Zarządzenia Dyrektora nr 15/2010 z dnia 8 marca 2010 r.
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Dyrektora nr 15/2010 z dnia 8 marca 2010 r. Instrukcja dokonywania samooceny oraz sporządzania oświadczenia o stanie kontroli zarządczej w Szkole Podstawowej nr 4 im. Kawalerów
Bardziej szczegółowo6 Metody badania i modele rozwoju organizacji
Spis treści Przedmowa 11 1. Kreowanie systemu zarządzania wiedzą w organizacji 13 1.1. Istota systemu zarządzania wiedzą 13 1.2. Cechy dobrego systemu zarządzania wiedzą 16 1.3. Czynniki determinujące
Bardziej szczegółowoWstęp 1. Misja i cele Zespołu Szkół Integracyjnych w Siemianowicach Śląskich 2
Załącznik do Zarządzenia Nr 10/2011-2012 Dyrektora Zespołu Szkół Integracyjnych z dnia 8 stycznia 2011r. Instrukcja zarządzania ryzykiem Instrukcja zarządzania ryzykiem Wstęp 1 1. Instrukcja zarządzania
Bardziej szczegółowoPROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA PRZEGLĄD ZARZĄDZANIA P-03/02/III
Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: Pełnomocnik ds. ZSZ i EMAS Główna Księgowa Bożena Sawicka Prezes Zarządu Jan Woźniak Podpisy: Strona 1 z 5 Data: 06.09.16r Dokument zatwierdzony Zarządzeniem Wewnętrznym
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Państwowej WyŜszej Szkole Zawodowej w Elblągu
Procedura zarządzania ryzykiem w Państwowej WyŜszej Szkole Zawodowej w Elblągu Załącznik nr 2 do zarządzenia Celem procedury jest zapewnienie mechanizmów identyfikowania ryzyk zagraŝających realizacji
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 132/12 BURMISTRZA PASŁĘKA z dnia 28 grudnia 2012 roku
ZARZĄDZENIE Nr 132/12 BURMISTRZA PASŁĘKA z dnia 28 grudnia 2012 roku w sprawie wprowadzenia procedury zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Pasłęku Na podstawie art. (69 ust. 1 pkt 3 w związku z art.
Bardziej szczegółowoPraktyczna realizacja Ocen ryzyka i Raportów Bezpieczeństwa przez Instytut Kolejnictwa w latach mgr Bogusław Bartosik
latach 2013-2015 mgr Bogusław Bartosik 1. Statystyka przeprowadzonych Ocen ryzyka oraz Raportów Bezpieczeństwa w w Instytucie Kolejnictwa 2. Podstawowe akty prawne związane z bezpieczeństwem systemu kolejowego
Bardziej szczegółowodr inż. Krzysztof J. Czarnocki
dr inż. Krzysztof J. Czarnocki Zagadnienia dotyczące ochrony człowieka w środowisku pracy regulują dyrektywy Unii Europejskiej, wydane na podstawie artykułów 100a i 118a Traktatu Rzymskiego Do grupy dyrektyw
Bardziej szczegółowoSystemy Zarządzania Bezpieczeństwem
016-0-04 posiadającymi certyfikaty dla podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie w zakresie obejmującym wagony towarowe oraz certyfikaty w zakresie funkcji systemów utrzymania Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE nr 32/2015 r. Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 2 im. Króla Jana III Sobieskiego w Legionowie z dnia 23 kwietnia 2015 r.
ZARZĄDZENIE nr 32/2015 r. Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 2 im. Króla Jana III Sobieskiego w Legionowie z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia Polityki zarządzania ryzykiem Na
Bardziej szczegółowoGrzegorz Pieniążek Hubert Szczepaniuk
Grzegorz Pieniążek Hubert Szczepaniuk Ogólny model oceny i analizy ryzyka informacyjnego Metodyki zarządzania ryzykiem w kontekście bezpieczeństwa Wpływ asymetrii informacyjnej na wartość organizacji Istota
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 5 do zarządzenia Nr 163/2011 z dnia r. REGULAMIN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Urzędu Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce
Załącznik nr 5 do zarządzenia Nr 163/2011 z dnia 29.12.2011 r. REGULAMIN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Urzędu Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce 1 PRZEPISY OGÓLNE 1 Na podstawie art. 33 ust. 3 i 5 ustawy z dnia 8
Bardziej szczegółowoPROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA
Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: ZE ZNACZĄCYMI ZAGROŻENIAMI BHP (P-03/07/III) Pełnomocnik ds. ZSZ i EMAS Bożena Puss Specjalista BHP Maciej Przychodzień Prezes Zarządu Jan Woźniak Podpisy: Strona 1 z
Bardziej szczegółowoP O L I T Y K A Z A R Z Ą D Z A N I A R Y Z Y K I E M W UNIWERSYTECIE JANA K O CH ANOWSKIEGO W KIELCACH
Załącznik do zarządzenia Rektora UJK nr 69/2017 z dnia 30 czerwca 2017 r. P O L I T Y K A Z A R Z Ą D Z A N I A R Y Z Y K I E M W UNIWERSYTECIE JANA K O CH ANOWSKIEGO W KIELCACH 1 Podstawowe definicje
Bardziej szczegółowoZarządzenie wewnętrzne Nr 19/2013 Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska z dnia 26 września 2013 r.
Zarządzenie wewnętrzne Nr 19/2013 Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska z dnia 26 września 2013 r. w sprawie wprowadzenia Procedury zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Środzie Wielkopolskiej. Na
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 5 do Regulaminu kontroli zarządczej. Tytuł procedury: ZARZĄDZANIE RYZYKIEM SPIS TREŚCI
Tytuł procedury: Odpowiada Ustawie o finansach publicznych Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240 oraz Komunikatowi nr 23 Ministra finansów z 16.12.2009 w sprawie standardów kontroli. Standard nr 7 Identyfikacja
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1. Cel szkolenia
1. Cel szkolenia m szkolenia jest nauczenie uczestników stosowania standardu PRINCE2 do Zarządzania Projektami Informatycznymi. Metodyka PRINCE2 jest jednym z najbardziej znanych na świecie standardów
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM w Zespole Szkół w Otocznej
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 9H/2010/2011 Dyrektora Zespołu Szkół w Otocznej z dnia 31.12.2010 r. POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM w Zespole Szkół w Otocznej ROZDZIAŁ I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Słownik
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 19/2011/2012 DYREKTORA PRZEDSZKOLA KRÓLA Maciusia I w Komornikach z dnia w sprawie przyjęcia regulaminu kontroli zarządczej
ZARZĄDZENIE NR 19/2011/2012 DYREKTORA PRZEDSZKOLA KRÓLA Maciusia I w Komornikach z dnia 30.11.2011 w sprawie przyjęcia regulaminu kontroli zarządczej Na podstawie art. 69 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27
Bardziej szczegółowoProcedura Zarządzania Ryzykiem I. PODSTAWOWE POJĘCIA
Załącznik do zarządzenia Nr 1229/KZ/2013 Prezydenta Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 15.01.2013 r. w sprawie ustalenia i wprowadzenia obowiązku stosowania procedury zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miasta
Bardziej szczegółowoPLATFORMA BEZPIECZEŃSTWA TRANSPORTU POLSKI
Scientific Journal of Silesian University of Technology. Series Transport Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Transport Volume 90 2016 p-issn: 0209-3324 e-issn: 2450-1549 DOI: 10.20858/sjsutst.2016.90.3
Bardziej szczegółowoVI. SZKOLENIA SPECJALNE
VI. SZKOLENIA SPECJALNE 1. Zasady wzorcowania przyrządów pomiarowych Czas trwania: 1 dzień / 8 godzin lekcyjnych CEL: Zapoznanie uczestników z podstawowymi pojęciami z zakresu metrologii, zasadami doboru
Bardziej szczegółowoMetodyki zarządzania projektami PRINCE2
Metodyki zarządzania projektami PRINCE2 Zarządzanie projektem Kontroluj Planuj Monitoruj Deleguj 6 aspektów efektywności projektu Koszty Terminy Jakość Zakres Ryzyko Korzyści 4 zintegrowane elementy metodyki
Bardziej szczegółowoPROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA
Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: ZE ZNACZĄCYMI ZAGROŻENIAMI BHP (P-03/07/III) Pełnomocnik ds. ZSZ i EMAS Bożena Puss Specjalista BHP Maciej Przychodzień Prezes Zarządu Jan Woźniak Podpisy: Strona 1 z
Bardziej szczegółowo12. Wdrażanie i monitorowanie programu rozwoju zintegrowanego systemu transportu miejskiego w Opolu
12. Wdrażanie i monitorowanie programu rozwoju zintegrowanego systemu transportu miejskiego w Opolu 12.1. Wdrażanie Programu... Skuteczna realizacja rozwoju zintegrowanego systemu transportowego w Opolu
Bardziej szczegółowoRegulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu
Regulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu Postanowienia ogólne 1 1. Kontrolę zarządczą w PUP stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR Or BURMISTRZA MIASTA SANDOMIERZA. w sprawie zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Sandomierzu.
ZARZĄDZENIE NR Or. 0121.2.2012 BURMISTRZA MIASTA SANDOMIERZA z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Sandomierzu. Na podstawie art. 33 ust.3 ustawy z dnia 8 marca
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W PROJEKTACH I PROGRAMACH STRATEGICZNYCH
Załącznik Nr 3 do Zarządzenia Nr 52/2014 Rektora UMCS INSTRUKCJA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W PROJEKTACH I PROGRAMACH STRATEGICZNYCH Spis treści Słownik pojęć... 1 Wprowadzenie... 2 Kroki zarządzania ryzykiem
Bardziej szczegółowoUwarunkowania w planowaniu rozwoju pasażerskich zasobów taborowych kolejowych firm transportowych.
Marek Sitarz, Katarzyna Chruzik, Krzysztof Banaszek, Jan Raczyński Uwarunkowania w planowaniu rozwoju pasażerskich zasobów taborowych kolejowych firm transportowych. Cześć 3 zarządzanie ryzykiem i bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 32/2012 Wójta Gminy w Chojnicach. z dnia 16 marca 2012 roku
ZARZĄDZENIE Nr 32/2012 Wójta Gminy w Chojnicach z dnia 16 marca 2012 roku w sprawie wytycznych służących ustaleniu systemu zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy w Chojnicach. Na podstawie art. 30 ust.
Bardziej szczegółowodokonać ustalenia kategorii zdarzenia/ryzyka, wg. podziału określonego w kolumnie G arkusza.
Instrukcja wypełniania Karty Oceny Ryzyka w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego oraz w Wojewódzkich Samorządowych Jednostkach Organizacyjnych Krok 1 - Ustalanie katalogu celów i zadań/obszarów
Bardziej szczegółowoPolityka zarządzania ryzykiem na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Definicje
Załącznik do Zarządzenia nr 70/2015 Rektora UEP z dnia 27 listopada 2015 roku Polityka zarządzania ryzykiem na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu 1 Definicje Określenia użyte w Polityce zarządzania
Bardziej szczegółowoSzkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015
Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im
Bardziej szczegółowoPolityka Zarządzania Ryzykiem
Polityka Zarządzania Ryzykiem Spis treści 1. Wprowadzenie 3 2. Cel 3 3. Zakres wewnętrzny 3 4. Identyfikacja Ryzyka 4 5. Analiza ryzyka 4 6. Reakcja na ryzyko 4 7. Mechanizmy kontroli 4 8. Nadzór 5 9.
Bardziej szczegółowoOpis systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej w Poznańskim Banku Spółdzielczym
Opis systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej w Poznańskim Banku Spółdzielczym SPIS TREŚCI 1. Opis systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej...3 1.1. Informacje o systemie
Bardziej szczegółowoZasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin
zasad funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2005 Z dnia 2005 r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie 1. DEFINICJE. 1) RYZYKO
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Poz. 15 OBWIESZCZENIE KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO. z dnia 21 czerwca 2013 r.
DZIENNIK URZĘDOWY Warszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Poz. 15 OBWIESZCZENIE z dnia 21 czerwca 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Nr 384/2008 Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie wymagań
Bardziej szczegółowoSpis treści Wstęp 1. Wprowadzenie 2. Zarządzanie ryzykiem systemów informacyjnych
Wstęp... 13 1. Wprowadzenie... 15 1.1. Co to jest bezpieczeństwo informacji?... 17 1.2. Dlaczego zapewnianie bezpieczeństwa informacji jest potrzebne?... 18 1.3. Cele, strategie i polityki w zakresie bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Str. WSTĘP 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE 13
3 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE 13 2. OCENA RYZYKA 18 2.1. Definicje 18 2.2. Cele oceny ryzyka 22 2.2.1. Sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane
Bardziej szczegółowoKRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD OCENY RYZYKA (Z PRZYKŁADAMI ZASTOSOWAŃ)
KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD OCENY RYZYKA (Z AMI ZASTOSOWAŃ) Metoda oceny ryzyka wg polskiej normy PN-N-18002 W metodzie tej korzysta się z dwóch parametrów ryzyka: ciężkości następstw (skutków)
Bardziej szczegółowo