Kontrola fuzji: czy niezbędna jest ingerencja państwa w strukturę ę własnościową ą przedsiębiorcy?

Transkrypt

1 Kontrola fuzji: czy niezbędna jest ingerencja państwa w strukturę ę własnościową ą przedsiębiorcy? ę Jan Krzysztof Bielecki Przewodniczący Rady Gospodarczej Aktualne problemy polityki konkurencji Warszawa, 27 maja 2010 r.

2 Fuzja Pekao i BPH Połączenie wydzielonej części Banku BPH SA z Bankiem Pekao SA biznesowy projekt połączenia banków: posiadających tego samego większościowego akcjonariusza w konsekwencji fuzji transgranicznej Transakcja bez precedensu odstępstwo od tradycyjnych modeli łączenia banków: najpierw podział BPH dopiero potem połączenie z Pekao Umożliwiona zmianą ustawy Prawo bankowe: dopuszczenie możliwości podziału banków w formie spółki akcyjnej (art. 529 Kodeksu spółek handlowych) Przeprowadzona na podstawie porozumienia między Ministerstwem Skarbu Państwa a większościowym właścicielem obu banków bankiem UniCredit (UCI) 2

3 Tło międzynarodowe: połączenie UCI i HVB Umowa o połączeniu ł między UCI (inwestor strategiczny t Pekao) a Bayerische Hypovereinsbank (HVB) z 12 czerwca 2005 Transakcja oparta na zamianie akcji HVB (oraz jego spółek zależnych Banku Austria i Banku BPH) na akcje UCI Zgłoszenie planowanej koncentracji do Komisji Europejskiej (13 września 2005) z wnioskiem o stwierdzenie zgodności ze wspólnym rynkiem Decyzja KE: połączenie UCI i HVB jest koncentracją o wymiarze wspólnotowym i jest zgodne ze wspólnym rynkiem i umową EOG (18 października 2005) Transakcja podlega wyłącznej jurysdykcji KE 3

4 Ocena KE wpływu fuzji na rynek polski W ocenie KE skutki połączenia UCI i HVB najsilniejsze w Polsce: połączenie Pekao i BPH obejmie 2. i 3. największy bank, tworząc lidera pod względem wielkości aktywów (21% sektora) Transakcja nie wywrze jednak znaczącego wpływu na konkurencję i ceny: Bankowość detaliczna: wciąż będzie istnieć silna konkurencja a połączenie nie umożliwi podniesienia cen Bankowość korporacyjna: połączony udział przekroczy 30% jedynie w segmencie finansowania nieruchomości; transakcja nie utrudni znacząco konkurencji Sieć dystrybucji: połączenie sieci oddziałów nie zawęzi wyboru Po fuzji udział 5 największych banków w rynku wyniesie 54% (wzrost o 5 pp.), czyli nadal poniżej średniej UE (w Portugalii i Czechach udział 3 największych ę banków wynosi ok. 60%, na najbardziej j skoncentrowanych rynkach Holandii, Belgii i Finlandii przekracza 80%) 4

5 Sprzeciw polskiego rządu Po dwóch miesiącach decyzja KE zakwestionowana przez Ministra Skarbu jako: zmniejszająca konkurencję sprzeczna z umową prywatyzacyjną Pekao Żądania Ministra Skarbu: przywrócenie przez UCI stanu zgodnego z umową prywatyzacyjną ostateczne żądanie sprzedaży przez UCI wszystkich akcji BPH Kilkumiesięczna dyskusja: emocje wokół interesu narodowego (w tym czasie oczekiwanie UCI na zgodę Komisji Nadzoru Bankowego na wykonywanie prawa głosu z akcji BPH) Zaskarżenie przez Polskę decyzji KE do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości Powołanie w marcu 2006 r. bankowej komisji śledczej 5

6 Spór polskiego rządu z KE KOKURENCJA (komisarz Neelie Kroes): zarzut wobec Polski blokowania decyzji KE i złamania art. 26 Traktatu Wspólnot Europejskich dającego KE wyłączne prawo decydowania o fuzjach i przejęciach w UE groźba procedury przed sądem polskim RYNEK WEWNĘTRZNY (komisarz Charlie McCreevy): zarzut łamania i art. 43 Traktatu o swobodzie przedsiębiorczości i art. 56 o swobodzie przepływu kapitału groźba procedury przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości Według KE klauzula z umowy prywatyzacyjnej straciła moc po akcesji Polski do UE W marcu 2006 rozpoczęto negocjacje, których efektem było porozumienie MSP i UCI (19 kwietnia 2006): w opinii rządu wielki sukces, gwarantujący niezależność BPH Zgoda KNB (5 kwietnia 2006) na wykonywanie przez UCI prawa głosu z akcji BPH: wynegocjowano szereg zobowiązań UCI 6

7 Ochrona interesów konsumentów a ingerencja państwa Odstępstwo od tradycyjnego modelu fuzji (najpierw połączenie, potem sprzedaż wydzielonych aktywów w celu zmniejszenia koncentracji) na rzecz nowej formuły (najpierw podział, potem połączenie) wynikało z ingerencji władz państwowych i naraziło transakcję na dodatkowe ryzyka: ryzyko prawne ryzyko yy operacyjne wzrost kosztów ryzyko naruszenia interesów konsumentów Ryzyko naruszenia interesów konsumentów było związane z groźbą złamania przepisów o: tajemnicy bankowej ochronie danych osobowych 7

8 Ochrona interesów konsumentów przygotowanie transakcji Cele: ograniczenie ryzyk przeprowadzenie operacji bezpieczne i zgodne z prawem stabilność i wysoka jakość funkcjonowania systemu, niezakłócona obsługa klientów przechodzących h i starych klientów Pekao przejrzystość poszanowanie praw i interesów klientów zapewnienie klientom właściwej informacji w odpowiednim czasie Umowa generalnamiędzy bankami: regulująca zasady współpracy i podział odpowiedzialności kluczowe określenie zasad współpracy w okresie przejściowym, od dnia sądowej rejestracji podziału BPH (fuzja prawna) do zakończenia migracji integracja operacyjna (migracja danych) możliwa dopiero po prawnym podziale BPH banki zobowiązały się świadczyć sobie wzajemnie usługi na podstawie umów outsourcingowych 8

9 Ochrona interesów konsumentów podjęte działania Ochrona tajemnicy bankowej: wprowadzenie zabezpieczeń systemowych Pekao uzyskał dostęp do bazy danych klientów i mógł rozpocząć komunikację do indywidualnych klientów po rejestracji podziału Działania informacyjne: o zamiarze integracji, postępach procesu, przekazywanie raportów bieżących w prasie, konferencje prasowe (fuzja prowadzona przy ciągłym zainteresowaniu mediów) System roll out: stopniowe (grupami oddziałów) przenoszenie danych klientów Powołanie zespołów kontrolnych i określenie procedur kontroli Sukcesja uniwersalna: Pekao wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki BPH 9

10 Nowelizacja prawa bankowego i problem transferu aktywów Nowelizacja ustawy Prawo bankowe umożliwiła połączenie: ą po dokonaniu wcześniej podziału BPH (art. 529 KSH) przez wydzielenie i przeniesienie wydzielonego majątku na Pekao Doświadczenia Pekao i BPH uzasadniają postulat, żeby wykluczyć możliwość podziału banków i przywrócić stan prawny sprzed 19 października 2006 Udział aktywów zagranicznych w sektorze bankowym (2008) NBP i Związek Banków Polskich przeciwko podziałowi: ryzyko, yy że inne banki z siedzibą ą w UE będą mogły dzielić spółki w Polsce i przenosić najbardziej wartościowe aktywa stara UE nowa UE 10

11 Wnioski Bank to instytucja t zaufania publicznego, której klienci i powinni i być ć chronieni w szczególny sposób Pierwsza i ostatnia operacja tego typu: w przypadku podziału i łączenia banków ryzyko naruszenia prawa, załamania operacji i naruszenia interesów klientów na wielką skalę jest bardzo duże Nie każdą spółkę akcyjną można poddawać takim samym przekształceniom Postępowanie wyjaśniające wszczęte w kwietniu 2008 przez UOKiK: wszelkie błędy i potknięcia w granicach dopuszczalnego ryzyka Operacja zakończona dużym sukcesem, ale udana tylko dzięki precyzyjnemu yj planowaniu 11

12 Dziękuję za uwagę 12