sprawozdania ROcZNE ZA 2011 R.

Transkrypt

1 ISSN EUROPEJsKI TRYBUNAŁ OBRAchUNKOWY NOTA INFORmAcYJNA Przybliżająca i objaśniająca sprawozdania roczne za rok 2011 sprawozdania ROcZNE ZA 2011 R. PL

2

3 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 1 SŁOWO WSTĘPNE PREZESA W 2011 r. wydatki UE wyniosły 129,4 mld euro i były przeznaczone w większości na politykę rolną i politykę spójności, w przypadku których zadanie wykonywania budżetu Unii jest dzielone między Komisję i państwa członkowskie UE. W niniejszej nocie informacyjnej przedstawiono najważniejsze ustalenia i wnioski zawarte w sprawozdaniu rocznym Europejskiego Trybunału Obrachunkowego dotyczącym wykonania budżetu UE oraz sprawozdaniu rocznym dotyczącym Europejskich Funduszy Rozwoju za rok budżetowy Celem sprawozdań rocznych jest przedstawienie ustaleń i wniosków, które będą pomocne Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i opinii publicznej w ocenie jakości zarządzania f inansami, a także sformułowanie zaleceń mających służyć poprawie sytuacji. Centralnym punktem sprawozdań rocznych są wydane po raz osiemnasty poświadczenia wiarygodności (DAS) na temat wiarygodności rozliczeń UE oraz prawidłowości transakcji leżących u ich podstaw. Sprawozdanie roczne dotyczące wykonania budżetu UE za 2011 r. zawiera dwa now e rozdziały, pozwalające bliżej przedstawić wyniki kontroli w obszarach rolnictwa i spójności. Rozdział poświęcony wcześniej rolnictwu i zasobom naturalnym zastąpiono rozdziałami: Rolnictwo: wsparcie rynku i pomoc bezpośrednia i Rozwój obszarów wiejskich, środowisko naturalne, rybołówstwo i zdrowie. Ponadto wcześniejszy rozdział Spójność, energia i transport zastąpiły osobne rozdziały: Polityka regionalna, energia i transport oraz Zatrudnienie i sprawy społeczne. Ważne jest, aby nasze ustalenia kontroli stanowiły dobrą podstawę do oceny prawidłowości dochodów i wydatków oraz do pomiaru pos tępów w czasie. W sprawozdaniu rocznym dotyczącym wykonania budżetu UE za 2011 r. ułatwiono porównanie różnych obszarów i różnych lat dzięki zamieszczeniu w nim danych porównawczych odnoszących się do 2010 r., które dotyczą szacowanego poziomu błędu w budżecie ogólnym oraz szacowanych poziomów błędu w różnych obszarach wydatkowania. Nasze sprawozdanie roczne dotyczące wykonania budżetu UE za 2011 r. daje również lepszy wgląd w zarządzanie w ynikami U E i ich pomiar istotną kwestię, której znaczenie wzrosło w wyniku trwającego obecnie kryzysu gospodarczego i finansowego. Rozdział 10 Budżet UE a uzyskiwane rezultaty stanowi kontynuację tematu wprowadzonego w sprawozdaniu rocznym za 2010 r., który spotkał się z pozytywnym przyjęciem. Sprawozdania roczne zawierają szereg zaleceń zmierzających do poprawy zarządzania środkami UE, jak również przegląd realizacji zaleceń przedstawionych w poprzednich sprawozdaniach. Trybunał wniósł także wkład w zasady przygotowywane na następny okres

4 2 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA programowania ( ) poprzez wydanie opinii dotyczących zasobów własnych, rolnictwa, spójności i badań naukowych. Sprawozdania roczne za 2011 r. są publikowane w roku, w którym Trybunał obchodzi 35. rocznicę istnienia. Nieustannie staramy się doskonalić metody i rezultaty naszych prac w kontekście pełnionej przez nas funkcji niezależnego strażnika interesów finansowych obywateli Unii. Więcej informacji na temat misji, prac i wyników prac Trybunału można znaleźć na stronie internetowej lub na Vítor Manuel da SILVA CALDEIRA Prezes Europejskiego Trybunału Obrachunkowego

5 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 3 SPIS TREŚCI Sprawozdanie roczne za 2011 r. najważniejsze wnioski 5 Poświadczenie wiarygodności 7 Objaśnienie wyników kontroli 8 Dochody 15 Rolnictwo: wsparcie rynku i pomoc bezpośrednia 17 Rozwój obszarów wiejskich, środowisko naturalne, rybołówstwo i zdrowie 19 Polityka regionalna, energia i transport 21 Zatrudnienie i sprawy społeczne 25 Stosunki zewnętrzne, pomoc i rozszerzenie 27 Badania naukowe i inne polityki wewnętrzne 29 Wydatki administracyjne i inne 31 Europejskie Fundusze Rozwoju (EFR) 33 Budżet UE a uzyskiwane rezultaty 37 Informacje dodatkowe i kontekst Budżet UE na 2011 r. 41 Podejście DAS w skrócie 43 Trybunał i jego prace 45

6

7 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 5 SPRAWOZDANIE ROCZNE ZA 2011 R. NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI Roczne sprawozdanie finansowe za 2011 r. rzetelnie przedstawia sytuację finansową Unii Europejskiej oraz wyniki jej transakcji i przepływy pieniężne za badany rok. W dochodach i zobowiązaniach nie wystąpił istotny poziom błędu. Natomiast w płatnościach występuje istotny poziom błędu, szacowany na 3,9% dla budżetu UE jako całości. Poziom błędu pozostawał na podobnej wysokości, co w 2010 r., kiedy wyniósł 3,7%. Istotny poziom błędu wystąpił we wszystkich objętych osobnymi ocenami obszarach wydatków UE z wyjątkiem stosunków zewnętrznych, pomocy i rozszerzenia oraz wydatków administracyjnych. Wyniki te wskazują, że potrzebna jest poprawa zarządzania finansami UE. Szacowany przez Trybunał poziom błędu w wydatkach w grupie polityk Rozwój obszarów wiejskich, rybołówstwo i zdrowie (najbardziej narażony na błędy obszar wydatków) wyniósł 7,7%. Szacowany poziom błędu w grupie polityk Polityka regionalna, energia i transport pozostał wysoki i wyniósł 6,0%. Zakres zastrzeżeń zgłoszonych przez Komisję zwiększył się: kwota płatności obarczonych ryzykiem, zgłoszona przez dyrektorów generalnych, wzrosła z 0,4 mld euro w 2010 r. do 2,0 mld euro w roku Jest to następstwem faktu uznania przez Komisję wysokiego poziomu błędu w niektórych obszarach, w szczególności w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, spójności i badań naukowych.

8 6 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA Stwierdzono, że zbadane systemy ko ntroli są zaledwie częściowo skuteczne pod względem zapewniania prawidłowości płatności oraz że nie spełniają swojej roli jako instrumenty zapobiegania błędom lub ich wykrywania i korygowania. Zidentyfikowano liczne przypadki zawodności kontroli. Proces samooceny dokonywanej przez Komisję ewoluuje i w porównaniu z poprzednimi latami odnotowano w nim pewne pozytywne zmiany. Niemniej jednak wyniki kontroli wykonania zadań przeprowadzonych przez Trybunał w 2011 r. wskazują na brak dobrych jakościowo ocen, uchybienia w koncepcji programów, które negatywnie wpływają na sprawozdawczość, oraz potrzebę wykazania przez Komisję wartości dodanej na poziomie UE.

9 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 7 POŚWIADCZENIE WIARYGODNOŚCI WIARYGODNOŚĆ ROZLICZEŃ ZA 2011 R. W opinii Trybunału skonsolidowane sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej rzetelnie przedstawia, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację finansową Unii na dzień 31 grudnia 2011 r. oraz wyniki jej transakcji i przepływy pieniężne za kończący się tego dnia rok, zgodnie z przepisami rozporządzenia finansowego i zasadami rachunkowości przyjętymi przez księgowego Komisji. LEGALNOŚĆ I PRAWIDŁOWOŚĆ DOCHODÓW I WYDATKÓW ZA 2011 R. DOCHODY W opinii Trybunału dochody UE leżące u podstaw rozliczeń za 2011 r. są we wszystkich istotnych aspektach legalne i prawidłowe. ZOBOWIĄZANIA W opinii Trybunału zobowiązania leżące u podstaw rozliczeń za 2011 r. są we wszystkich istotnych aspektach legalne i prawidłowe. PŁATNOŚCI Podstawa wydania opinii negatywnej Trybunał stwierdził, że zbadane systemy nadzoru i kontroli są częściowo skuteczne pod względem zapewniania legalności i prawidłowości płatności leżących u podstaw rozliczeń. W grupach polityk Rolnictwo: wsparcie rynku i pomoc bezpośrednia, Rozwój obszarów wiejskich, środowisko naturalne, rybołówstwo i zdrowie, Polityka regionalna, energia i transport, Zatrudnienie i sprawy społeczne oraz Badania naukowe i inne polityki wewnętrzne wystąpił istotny poziom błędu. Według szacunków Trybunału najbardziej prawdopodobny poziom błędu w zakresie płatności leżących u podstaw rozliczeń wynosi 3,9%. Opinia negatywna W opinii Trybunału, ze względu na wagę kwestii opisanych w powyższym akapicie, w płatnościach leżących u podstaw rozliczeń za 2011 r. występuje istotny poziom błędu. Pełny tekst poświadczenia wiarygodności znajduje się w rozdziale 1 s prawozdania rocznego za 2011 r.

10 8 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA OBJAŚNIENIE WYNIKÓW KONTROLI Rozdział 1 sprawozdania rocznego za 2011 r. przedstawia w analityczny sposób wyniki kontroli za badany rok: ustalenia dotyczące prawidłowości transakcji; porównanie wyników za 2011 r. z latami poprzednimi; pewność, którą można uzyskać na podstawie oświadczeń kierownictwa Komisji; oraz uwagi dotyczące zarządzania budżetem. PRAWIDŁOWOŚĆ TRANSAKCJI Trybunał bada próby transakcji w celu statystycznego oszacowania stopnia, w jakim dochody i różne obszary wydatków są obciążone błędem. Wyniki badania budżetu UE jako całości przedstawiono na schemacie 1. Schemat ten prezentuje częstość występowania błędów w transakcjach oraz wpływ błędów, których skutki można określić ilościowo (szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu). Trybunał wyciąga swoje wnioski z kontroli na podstawie tych wyników i innych dowodów, takich jak ocena systemów, oświadczenia kierownictwa Komisji oraz prace innych kontrolerów. Bliższe informacje na temat podejścia kontrolnego Trybunału można znaleźć na s. 43.

11 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 9 Schemat 1 Wyniki badania transakcji w odniesieniu do budżetu UE za 2011 r. jako całości Częstość błędów Skontrolowana kwota i najbardziej prawdopodobny poziom błędu Wniosek z kontroli Dochody 2% 0,8% Nie wystąpił istotny poziom błędu Wydatki 44% 3,9% Wystąpił istotny poziom błędu 0 20 mld 40 mld 60 mld 80 mld 100 mld 120 mld 140 mld EUR EUR EUR EUR EUR EUR EUR X % Częstość błędów (odsetek skontrolowanych transakcji, w których wystąpił co najmniej jeden błąd kwantyfikowalny lub niekwantyfikowalny) Y % Najbardziej prawdopodobny poziom błędu (poziom błędu oszacowany na podstawie błędów kwantyfikowalnych stwierdzonych w zbadanej próbie transakcji) Uwaga: Do oszacowania poziomu błędu ETO stosuje standardowe techniki statystyczne (zob. załącznik 1.1 do rozdziału 1 sprawozdania rocznego). W odniesieniu do 2011 r. Trybunał nie stwierdził istotnego poziomu błędu w przypadku zobowiązań we wszystkich grupach polityk i w dochodach. W budżecie jako całości szacowany poziom błędu wyniósł 3,9%, co jest powodem wydania negatywnej opinii w zakresie prawidłowości płatności leżących u podstaw rozliczeń. Na schemacie 2 przedstawiono wyniki kontroli dla poszczególnych obszarów wydatków, uzyskane na podstawie badania grup polityk. Bliższe informacje na temat każdego z ocenionych obszarów wydatków w formie ocen szczegółowych podane są w dalszej części noty informacyjnej, a także przedstawione w poszczególnych rozdziałach sprawozdania rocznego.

12 10 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA Schemat 2 Wyniki badania transakcji w odniesieniu do obszarów wydatków UE w 2011 r. Grupa polityk Częstość błędów Skontrolowana kwota i najbardziej prawdopodobny poziom błędu Wniosek z kontroli Rolnictwo: wsparcie rynku i pomoc bezpośrednia 39% 2,9% Polityka regionalna, energia i transport 59% 6,0% Rozwój obszarów wiejskich, środowisko naturalne, rybołówstwo i zdrowie Badania naukowe i inne polityki wewnętrzne 57% 49% 3,0% 7,7% Wystąpił istotny poziom błędu Zatrudnienie i sprawy społeczne 40% 2,2% Wydatki administracyjne i inne Stosunki zewnętrzne, pomoc i rozszerzenie 7% 33% 1,1% 0,1% Nie wystąpił istotny poziom błędu 0 10 mld EUR 20 mld EUR 30 mld EUR 40 mld EUR 50 mld EUR X% Częstość błędów (odsetek skontrolowanych transakcji, w których wystąpił co najmniej jeden błąd kwantyfikowalny lub niekwantyfikowalny) Y% Najbardziej prawdopodobny poziom błędu (poziom błędu oszacowany na podstawie błędów kwantyfikowalnych stwierdzonych w zbadanej próbie transakcji) Uwaga: Do oszacowania poziomu błędu ETO stosuje standardowe techniki statystyczne (zob. załącznik 1.1 do rozdziału 1 sprawozdania rocznego).

13 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 11 PORÓWNANIE Z POPRZEDNIMI LATAMI W zakresie ogółu płatności budżetowych najbardziej prawdopodobny poziom błędu 3,9% był zbliżony do stwierdzonego za rok 2010 (3,7%) (zob. schemat 3). Trybunał stwierdził, że w około dwóch piątych zbadanych transakcji występowały błędy (2010: w ok. jednej trzeciej transakcji). Schemat 3 Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu dla budżetu UE jako całości: lata % 9% 8% 7,3% 7% 6,9% Wydatki UE 6% 5,2% 5% 4% 3,3% 3,7% 3,9% * 3% 2% 1% 0% Najwyższy poziom błędu Najbardziej prawdopodobny poziom błędu Najniższy poziom błędu Uwaga: Do oszacowania najbardziej prawdopodobnego poziomu błędu ETO stosuje standardowe techniki statystyczne. Trybunał uzyskał pewność na poziomie 95%, że poziom błędu w kontrolowanej populacji leży pomiędzy najniższym poziomem błędu a najwyższym poziom błędu. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w załączniku 1.1 do rozdziału 1 sprawozdania rocznego. * Inaczej niż w latach poprzednich, przy obliczaniu najbardziej prawdopodobnego poziomu błędu za 2011 r. uwzględniono naruszenia wymogów wzajemnej zgodności przez beneficjentów WPR. Wykryte błędy odpowiadają ok. 0,1 punktu procentowego najbardziej prawdopodobnego poziomu błędu oszacowanego przez Trybunał w płatnościach jako całości. Według szacunków Trybunału najbardziej prawdopodobny poziom błędu w płatnościach za 2011 r. jest wyższy niż w płatnościach za 2010 r. w następujących grupach polityk: Rolnictwo: wsparcie rynku i pomoc bezpośrednia oraz Rozwój obszarów wiejskich, środowisko naturalne, rybołówstwo i zdrowie (porównane z dawną grupą polityk Rolnictwo i zasoby naturalne ); Badania naukowe i inne polityki wewnętrzne.

14 12 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA W grupach polityk Polityka regionalna, energia i transport oraz Zatrudnienie i sprawy społeczne szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu zmniejszył się (w porównaniu z dawną grupą polityk Spójność energia i transport ). W pozostałych grupach polityk ( Stosunki zewnętrzne, pomoc i rozszerzenie oraz Wydatki administracyjne i inne ) szacowany przez Trybunał najbardziej prawdopodobny poziom błędu był zbliżony do poziomu w roku Na schemacie 4 przedstawiono porównanie wyników za lata 2010 i 2011 w podziale na grupy polityk. Częstość błędów wykrytych przez Trybunał zwiększyła się w przypadku wszystkich grup polityk z wyjątkiem dawnej grupy Spójność, energia i transport oraz grupy Wydatki administracyjne i inne, w których pozostała na podobnym poziomie.

15 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 13 Schemat 4 Porównanie szacowanego najbardziej prawdopodobnego poziomu błędu w obszarach wydatków UE w latach 2010 i ,9% Rolnictwo: wsparcie rynku i pomoc bezpośrednia Rolnictwo i zasoby naturalne 2,3% 4,0% 7,7% Rozwój obszarów wiejskich, środowisko naturalne, rybołówstwo i zdrowie Polityka spójności, energia i transport 7,7% 5,1% 6,0% Polityka regionalna - energia i transport 2,2% Zatrudnienie i sprawy społeczne Pomoc zewnętrzna, rozwój i rozszerzenie 1,7% 1,1% Stosunki zewnętrzne, pomoc i rozszerzenie Badania naukowe i inne polityki wewnętrzne 1,4% 3,0% Badania naukowe i inne polityki wewnętrzne Wydatki administracyjne i inne 0,4% 0,1% Wydatki administracyjne i inne Uwaga: dla obszarów rolnictwo i spójność łączny poziom błędu za 2011 r. podano dla celów informacyjnych. ZNACZNY WZROST PŁATNOŚCI OBJĘTYCH ZASTRZEŻENIAMI ZGŁOSZONYMI PRZEZ KIEROWNICTWO KOMISJI Oświadczenia kierownictwa Komisji podstawowe informacje Komisja odpowiada za wykonanie budżetu UE. Dyrektorzy generalni Komisji wydają roczne sprawozdania z działalności, w których rozliczają się z zarządzania personelem i zasobami finansowymi pozostawionymi do ich dyspozycji. Sprawozdania te zawierają podpisane oświadczenia mówiące o tym, w jakim stopniu środki zostały wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem oraz czy procedury kontroli dają gwarancję prawidłowości transakcji. Jeżeli dyrektor generalny stwierdzi istotne problemy, zgłasza w swoim oświadczeniu zastrzeżenia, w których przedstawia zainteresowanym stronom informacje w ujęciu ilościowym lub jakościowym na temat zakresu i prawdopodobnego wpływu tych problemów.

16 14 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA W odniesieniu do roku 2011 wszyscy dyrektorzy generalni oświadczyli, że procedury kontrolne, za które odpowiadają, dają dostateczne gwarancje prawidłowości transakcji. Jednak liczba dyrekcji generalnych lub służb, które zgłosiły co najmniej jedno zastrzeżenie, wzrosła z 13 w 2010 r. do 16 w roku 2011 (na 48 wszystkich dyrekcji lub służb). Liczba indywidualnych zastrzeżeń zwiększyła się z 17 w 2010 r. do 27 w roku Większość zastrzeżeń dotyczy uchybień w zakresie prawidłowości transakcji. Szacowany łączny wpływ finansowy zastrzeżeń wyniósł mln euro, tj. 1,5% płatności zrealizowanych w 2011 r. (2010: 423 mln euro 0,3%). Wzrost liczby zastrzeżeń oraz ich szacowanego wpływu finansowego jest odbiciem faktu uznania przez dyrektorów generalnych Komisji wysokiego poziomu ryzyka błędu w niektórych obszarach, zwłaszcza w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, spójności i badań naukowych. Ryzyko to potwierdzają wyniki badań przeprowadzonych przez Trybunał. PRZEPROWADZONA PRZEZ TRYBUNAŁ ANALIZA ZARZĄDZANIA BUDŻETEM Na koniec roku 2011 odnotowano w budżecie UE nadwyżkę w wysokości 1,5 mld euro (2010: 4,5 mld euro). Kwota ta stanowi część budżetu, która nie została wydana. W przypadku trzech największych funduszy wieloletnich ram finansowych Spójność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Fundusz Spójności) pod koniec 2011 r. wzrosła liczba wniosków o płatność z państw członkowskich. Płatności budżetowe mogłyby być nawet o 5 mld euro wyższe, gdyby prawidłowo przewidziano to zwiększone zapotrzebowanie i udostępniono środki w wystarczającej wysokości. DALSZY WZROST ZOBOWIĄZAŃ BUDŻETOWYCH POZOSTAJĄCYCH DO SPŁATY Budżet UE ma charakter wieloletni. Zobowiązania budżetowe pozostające do spłaty stanowią kwoty, które mają zostać wypłacone w ramach programów wydatków, ale na które nie otrzymano jeszcze wniosków o płatność. Łączne zobowiązania pozostające do spłaty wzrosły o 13 mld euro (6,7%) do 207 mld euro w 2011 r., co odpowiada kwocie płatności w okresie 2,7 roku według wskaźnika wydatkowania za 2011 r. Dwie trzecie zobowiązań budżetowych pozostających do spłaty dotyczy obszaru spójności, w którym zobowiązania te odpowiadają kwocie płatności w okresie 3,2 roku lub 136 mld euro według wskaźnika wydatkowania za 2011 r. Znacznie wyższy poziom skumulowanych zobowiązań pozostających do spłaty za okres programowania w porównaniu z tym samym punktem w poprzednim okresie programowania wynika w dużej mierze z późnego rozpoczęcia realizacji programów wydatków w obecnym okresie. Pełne informacje na temat przedstawionych wyżej najważniejszych ustaleń można znaleźć w rozdziale 1 s prawozdania r ocznego z a 2011 r. pt. Poświadczenie wiarygodności i informacje leżące u jego podstaw.

17 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 15 DOCHODY (130,0 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Ta ocena szczegółowa obejmuje dochody UE, z których Unia finansuje swój budżet. Zasoby własne oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB) i VAT składają się odpowiednio na 67,1% i 10,8% ogółu dochodów. Są one obliczane na podstawie DNB państw członkowskich i kwot podatku VAT pobranych przez te państwa. W zakresie tych zasobów własnych Komisja bazuje na przedstawionych przez państwa członkowskie zagregowanych danych makroekonomicznych, będących podstawą obliczania dochodów należnych UE. Tradycyjne zasoby własne, tj. cła pobierane od przywozu towarów i opłaty produkcyjne od cukru, które są pobierane w imieniu Unii przez krajowe organy administracyjne państw członkowskich, stanowią 12,9% dochodów. Specyfika kontroli dochodów UE Większość dochodów UE oblicza się na podstawie danych statystycznych i makroekonomicznych przedstawionych przez państwa członkowskie. Prowadzona przez Trybunał kontrola prawidłowości transakcji obejmuje tylko działania Komisji związane z przetwarzaniem danych przedstawionych przez państwa członkowskie, lecz nie wcześniejszą kompilację tych danych. W rezultacie podany niżej szacowany poziom błędu przedstawia jedynie wpływ błędów Komisji na całkowitą wysokość dochodów. USTALENIA KONTROLI o Czy wystąpił istotny poziom błędu? nie o Najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 0,8% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 2% o Zbadane systemy kontroli: skuteczne W ramach kontroli Trybunał wykrył uchybienia w krajowym dozorze celnym. Trybunał stwierdza, że systemy nadzoru i kontroli w państwach członkowskich objętych kontrolą są tylko częściowo skuteczne pod względem zapewniania kompletnego i poprawnego rejestrowania należności celnych. Do końca 2011 r. Komisja nie zniosła zastrzeżeń ogólnych ani nie zgłosiła zastrzeżeń szczegółowych dotyczących DNB w odniesieniu do państw członkowskich UE-15 za okres od 2002 r. oraz w odniesieniu do państw UE-10 za okres od 2004 r. Zastrzeżenia te zostały ostatecznie zniesione w styczniu 2012 r. Nie zniosła także dwóch wniesionych wcześniej zastrzeżeń szczegółowych dotyczących DNB za lata

18 16 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA Trybunał odnotował praktykę nieegzekwowania grzywien w przypadku dłużników będących w niepewnej sytuacji finansowej. Komisja proponuje zmianę przepisów wykonawczych do rozporządzenia finansowego, aby umożliwić ten tryb działania w wyjątkowych okolicznościach. Aby uwzględnić obecną sytuację sektora bankowego, Komisja przeprowadza aktualnie przegląd swojej polityki zarządzania ryzykiem w zakresie wiarygodności gwarancji obejmujących nieuregulowane grzywny i kary. Trybunał znalazł przykłady nieprzestrzegania wymogów dotyczących minimalnych ratingów kredytowych dla instytucji wystawiających takie gwarancje. ZALECENIA Działania podjęte przez Komisję w celu realizacji zaleceń Trybunału przedstawionych w sprawozdaniach rocznych za lata 2008 i 2009 przyniosły ograniczone rezultaty. W swoim sprawozdaniu rocznym za 2011 r. Trybunał zaleca Komisji: o zachęcanie państw członkowskich do wzmocnienia dozoru celnego, aby zmaksymalizować kwoty pobieranych tradycyjnych zasobów własnych; oraz o kontynuowanie starań, by systemy rachunkowości pozwalały wykazać w sposób jednoznaczny kompletność i poprawność kont rozliczeniowych państw członkowskich. Pełne informacje na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli dochodów UE można znaleźć w rozdziale 2 sprawozdania rocznego za 2011 r.

19 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 17 ROLNICTWO: WSPARCIE RYNKU I POMOC BEZPOŚREDNIA (43,8 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Ta ocena szczegółowa obejmuje Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG), jeden z dwóch głównych instrumentów wspólnej polityki rolnej UE. Większość płatności bezpośrednich z tego funduszu przyznawana jest beneficjentom na podstawie powierzchni kwalifikujących się gruntów. Aby uzyskać płatności, rolnicy muszą spełnić szereg wymogów wzajemnej zgodności w zakresie praktyki gospodarowania gruntami i ochrony środowiska. Wydatki są realizowane w trybie zarządzania dzielonego z udziałem państw członkowskich. USTALENIA KONTROLI o Czy wystąpił istotny poziom błędu? tak o Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 2,9% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 39% o Zbadane systemy kontroli: częściowo skuteczne Około trzech czwartych wszystkich błędów kwantyfikowalnych stanowią błędy dokładności, z których najczęstszym jest zawyżanie powierzchni gruntów deklarowanej przez beneficjentów przy ubieganiu się o płatności z UE. Większość z tych błędów nie przekracza 5% kwoty całego wniosku, chociaż niektóre mają większy wymiar (zob. przykład). Trybunał stwierdził także naruszenia wymogów wzajemnej zgodności w 22 ze 155 płatności podlegających tym wymogom. Przykład: Zadeklarowanie nieistniejących zwierząt Hodowcy przyznano premię specjalną za 150 owiec. Podczas kontroli na miejscu Trybunał stwierdził, że beneficjent w ogóle nie miał owiec.

20 18 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA Na skuteczność systemów k ontroli w szczególności Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (ZSZiK) negatywny wpływ mają niepoprawne dane w różnych bazach danych (zob. poniższy przykład) i nieprawidłowości w obsłudze administracyjnej wniosków przez agencje płatnicze. Istotne źródło błędów stanowią niepoprawne dane na temat gruntów pochodzące od beneficjentów i z krajowych rejestrów gruntów. Ponadto w dalszym ciągu utrzymują się niektóre poważne uchybienia systemowe odnotowane w poprzednich sprawozdaniach rocznych. Przykład: Niepoprawne dane w bazie danych systemu identyfikacji działek rolnych (LPIS) W dwóch państwach członkowskich (we Włoszech (w Lombardii) i w Hiszpanii (w Galicji)) Trybunał wykrył przypadki, w których działki określone jako trwałe użytki zielone zostały zarejestrowane w LPIS jako w 100% kwalifikowalne, mimo że były całkowicie lub częściowo gęsto zalesione lub miały inne cechy uniemożliwiające ich kwalifikowalność. Trybunał zauważył również, że baza danych LPIS nie była aktualizowana na podstawie wyników kontroli na miejscu przeprowadzonych przez agencje płatnicze (na Węgrzech, we Włoszech (w Lombardii) i w Hiszpanii (w Galicji)). ZALECENIA Aby zrealizować poprzednie zalecenia Trybunału, Komisja podjęła pewne działania zaradcze w celu poprawy wiarygodności i kompletności informacji zawartych w systemie LPIS. Wprowadzono na przykład obowiązek przeprowadzania ocen jakości przez wszystkie agencje płatnicze i sporządzania planów działania w państwach członkowskich, w których stwierdzono poważne uchybienia. Trybunał odnotował jednak, że w niektórych państwach członkowskich nadal występują uchybienia. W swoim sprawozdaniu rocznym za 2011 r. Trybunał zaleca Komisji i państwom członkowskim podjęcie działań w celu: o zapewnienia prawidłowej oceny kwalifikowalności trwałych użytków zielonych we wszystkich państwach członkowskich, zwłaszcza w przypadkach, w których obszary są częściowo pokryte krzewami, zaroślami, gęsto rosnącymi drzewami lub skałami; o zapewnienia, by agencje płatnicze podjęły niezwłocznie działania w przypadkach, w których stwierdzono wadliwość ich systemów administracyjnych i systemów kontroli lub baz danych; o zapewnienia, by kontrole na miejscu pozwalały na wiarygodną identyfikację kwalifikowalnej powierzchni gruntów; oraz o zapewnienia, by kształt i jakość pracy wykonywanej przez jednostki certyfikujące umożliwiały wiarygodną ocenę legalności i prawidłowości operacji w agencjach płatniczych. Więcej informacji na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli wydatków UE w zakresie w sparcia r ynku i pomocy bezpośredniej dla rolnictwa można znaleźć w rozdziale 3 sprawozdania rocznego za 2011 r.

21 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 19 ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH, ŚRODOWISKO NATURALNE, RYBOŁÓWSTWO I ZDROWIE (13,9 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Ta ocena szczegółowa obejmuje wydatki w obszarach: Rozwój obszarów wiejskich, Środowisko i działania w dziedzinie klimatu, Gospodarka morska i rybołówstwo oraz Ochrona zdrowia i konsumentów. Na Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) przypada 88% kwoty płatności w tej grupie polityk. Wydatki są realizowane w trybie zarządzania dzielonego z udziałem państw członkowskich. EFRROW współfinansuje wydatki na rozwój obszarów wiejskich za pośrednictwem programów rozwoju obszarów wiejskich w państwach członkowskich. Wydatki te obejmują zarówno działania obszarowe (na przykład płatności rolno-środowiskowe i płatności kompensacyjne dla rolników na obszarach o utrudnionych warunkach naturalnych), jak i działania inne niż obszarowe (na przykład modernizacja gospodarstw rolnych oraz tworzenie podstawowych usług dla gospodarki i ludności wiejskiej). USTALENIA KONTROLI o Czy wystąpił istotny poziom błędu? tak o Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 7,7% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 57% o Zbadane systemy kontroli: częściowo skuteczne Większa część najbardziej prawdopodobnego poziomu błędu dotyczyła kwalifikowalności wydatków w działaniach innych niż obszarowe. Trybunał stwierdził, że w przypadku 10 spośród 43 płatności w ramach działań rolno-środowiskowych rolnicy nie przestrzegali podjętych zobowiązań środowiskowych (zob. przykład). Trybunał stwierdził co najmniej jedno naruszenie wymogów wzajemnej zgodności w przypadku 26 spośród 73 płatności podlegających tym wymogom. Przykład: Błąd kwalifikowalności nieprzestrzeganie zobowiązań rolno-środowiskowych Beneficjent programu rolno-środowiskowego rolnik zobowiązał się do stosowania właściwych technik prowadzenia sadu i dobrych praktyk rolnych, w tym oczyszczania i trzebienia drzew owocowych. W trakcie kontroli Trybunału stwierdzono, że część wymogów nie została spełniona: drzewa nie były oczyszczane, a fragmenty działek, na których rosły drzewa, były pokryte odpadami. Zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi tak znaczące naruszenie wymogów powinno skutkować zmniejszeniem płatności o 100%. Płatność została jedna zrealizowana w pełnej kwocie.

22 20 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA W zakresie rozwoju obszarów wiejskich w wyniku badania systemów kontroli stwierdzono, że kontrole administracyjne i kontrole na miejscu nie są prowadzone wystarczająco rygorystycznie, aby ograniczać ryzyko zgłaszania niekwalifikowalnych wydatków. Przykład: Uchybienie w systemach kontroli niewystarczająca jakość kontroli prowadzonych przez państwa członkowskie Jedna z kontroli sprawdzających przeprowadzonych przez Trybunał we Włoszech (Lombardia) dotyczyła projektu budowy dwukondygnacyjnego budynku w gospodarstwie rolnym, obejmującego laboratorium służące do przetwórstwa owoców i innych produktów rolnych, magazyn i taras do suszenia owoców. Po przeprowadzeniu kontroli administracyjnych i kontroli na miejscu agencja płatnicza zatwierdziła pełną kwotę wniosku o płatność końcową w wysokości 0,2 mln euro. Trybunał stwierdził jednak, że budynek ma głównie cechy budynku mieszkalnego, a nie rolniczego, zatem związane z nim koszty nie były kwalifikowalne. W obszarze gospodarki morskiej i rybołówstwa Trybunał stwierdził, że niedostateczne monitorowanie połowów ryb powodowało nieprzewidziane wydatki. Przykład: Niedostateczne monitorowanie połowów ryb Zgodnie z umową zawartą z Islamską Republiką Mauretanii statki UE mogą prowadzić połowy na wodach tego kraju w zamian za wnoszoną przez UE opłatę. W wyniku braku monitorowania tych połowów w 2010 r. odłowiono więcej ryb niż było to przewidziane i UE musiała zapłacić Mauretanii dodatkowo 1,9 mln euro. ZALECENIA W swoim sprawozdaniu rocznym za 2011 r. Trybunał zaleca Komisji podjęcie działań w celu: o dalszego uproszczenia zasad i warunków dotyczących wydatków w zakresie rozwoju obszarów wiejskich; o dopilnowania, by państwa członkowskie bardziej rygorystycznie prowadziły kontrole administracyjne i kontrole na miejscu, aby zmniejszyć ryzyko zgłoszenia do UE niekwalifikowalnych wydatków; o poprawy dystrybucji kontroli w trakcie roku, by przestrzeganie wszystkich właściwych wymogów było należycie sprawdzane; oraz o monitorowania połowów ryb w ramach umów o partnerstwie w sprawie połowów z krajami spoza UE. Pełne informacje na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli wydatków UE w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, środowiska naturalnego, rybołówstwa i zdrowia można znaleźć w rozdziale 4 sprawozdania rocznego za 2011 r.

23 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 21 POLITYKA REGIONALNA, ENERGIA I TRANSPORT (34,8 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Ta ocena szczegółowa obejmuje politykę regionalną (94% wydatków), która jest finansowana przede wszystkim za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Funduszu Spójności (FS). Celem polityki regionalnej jest wzmacnianie gospodarczej i społecznej spójności w Unii Europejskiej poprzez zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju między różnymi regionami. Wydatki na politykę regionalną są realizowane w trybie zarządzania dzielonego z udziałem państw członkowskich, poprzez współfinansowanie projektów w ramach zatwierdzonych programów wydatkowania. Pozostałe 6% wydatków w omawianej grupie polityk przypada na energię i transport. Celem polityki w zakresie energii i transportu jest udostępnienie obywatelom i przedsiębiorstwom europejskim bezpiecznych, konkurencyjnych i zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju systemów oraz usług energetycznych i transportowych. Wydatkami w tym obszarze zarządza bezpośrednio Komisja. USTALENIA KONTROLI o Czy wystąpił istotny poziom błędu? tak o Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 6,0% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 59% o Zbadane systemy kontroli: częściowo skuteczne Trybunał stwierdził przypadki poważnych naruszeń przepisów dotyczących zamówień publicznych. Tego rodzaju błędy występowały w jednej czwartej skontrolowanych transakcji. Łączna szacowana wartość zamówień udzielonych w wyniku tych 298 skontrolowanych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wyniosła 6,7 mld euro.

24 22 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA Przykład: Przypadki poważnego naruszenia przepisów dotyczących zamówień publicznych W przypadku projektu w dziedzinie energetyki, dotyczącego budowy gazociągu, zamówień na roboty w drugim i trzecim etapie projektu udzielono z wolnej ręki bez przeprowadzenia procedury przetargowej temu samemu konsorcjum, któremu pięć lat wcześniej udzielono zamówienia na pierwszy odcinek tego gazociągu. Jest to niezgodne z obowiązującymi unijnymi i krajowymi przepisami dotyczącymi zamówień publicznych. Drugi najczęściej występujący rodzaj błędu polegał na dokonywaniu nienależnych płatności na rzecz projektów niespełniających wymaganych warunków. Przykład: Nieuwzględnienie dochodów generowanych przez projekt Zbadany projekt, który został objęty współfinansowaniem, obejmował zakup nowych maszyn do obróbki metalu. Dochodu ze sprzedaży starych maszyn nie odjęto od wydatków zadeklarowanych do współfinansowania. W rezultacie beneficjent otrzymał od UE więcej pieniędzy, niż powinien. Trybunał uważa, że w przypadku 62% transakcji, w których wystąpiły błędy, władze państw członkowskich dysponowały informacjami, które umożliwiały wykrycie i skorygowanie przynajmniej niektórych błędów przed poświadczeniem wydatków Komisji. W przypadku polityki regionalnej Trybunał wykrył uchybienia w kontrolach zarządczych, zwłaszcza w kontrolach pierwszego szczebla przeprowadzonych przez instytucje zarządzające i pośredniczące. Instytucje audytowe, które są ustanawiane przez państwa członkowskie na potrzeby polityki spójności, odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu prawidłowości wydatków zwracanych w ramach EFRR, FS i EFS (Europejskiego Funduszu Społecznego). Trybunał ocenił pracę siedmiu instytucji audytowych: cztery z nich uznano za funkcjonujące skutecznie, a dwie za funkcjonujące częściowo skutecznie. Działanie jednej instytucji audytowej zostało uznane za nieskuteczne Trybunał stwierdził, że podany przez tę instytucję poziom błędu nie był wiarygodny. Trybunał stwierdził, że procedury zamknięcia programów z okresu programowania były przygotowane przez Komisję i państwa członkowskie lepiej niż w przypadku poprzednich programów wieloletnich, ale zidentyfikował również w tym zakresie uchybienia. Na przykład, aby uniknąć korekt finansowych podczas zamykania pomocy, objęte kontrolą państwa członkowskie złożyły poświadczenia, w których w sposób nieuzasadniony obniżono poziomy błędu, i opinie, które nie były zgodne z wynikami kontroli. Ogólnie rzecz ujmując, kontrole Trybunału wykazały, że nie ma pewności, czy mechanizmy korekt finansowych w odpowiedni sposób kompensują wykryte błędy i rozwiązują wszystkie istotne problemy na etapie zamykania programów operacyjnych. Podobnie nie ma dowodów, że mechanizm korekt finansowych przekłada się na trwałą poprawę systemów, zapobiegając ponownemu wystąpieniu błędów.

25 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 23 ZALECENIA Trybunał zaleca Komisji: o poprawić skuteczność systemu sankcji poprzez zwiększenie oddziaływania korekt finansowych oraz zmniejszenie możliwości zastępowania niekwalifikowalnych wydatków innymi wydatkami; o ściśle monitorować przestrzeganie wymogów kwalifikowalności w zakresie funduszy UE, co dotyczy w szczególności właściwego stosowania unijnych i krajowych przepisów dotyczących zamówień publicznych; o podjąć działania w celu wyeliminowania uchybień w kontrolach pierwszego szczebla na poziomie instytucji zarządzających i pośredniczących, w stosownych przypadkach poprzez działania szkoleniowe oraz specjalne wytyczne; o zapewnić lepsze wytyczne instytucjom audytowym w państwach członkowskich i zachęcała je do przeprowadzania szczegółowych kontroli systemowych w zakresie kontroli pierwszego szczebla prowadzonych przez instytucje państw członkowskich zarządzające funduszami UE; oraz o w celu poprawy skuteczności procedury zamknięcia programów wieloletnich: przypomnieć państwom członkowskim o obowiązku zapewnienia wiarygodności ostatecznych poświadczeń składanych w odniesieniu do programów z lat ; zbadać uchybienia stwierdzone przez Trybunał w poświadczeniach zamknięcia pomocy przy zamykaniu programów z lat ; oraz rozważyć, czy problemy te występują także w innych programach operacyjnych, i zastosować w razie konieczności korekty finansowe. Pełne informacje na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli wydatków UE w zakresie p olityki regionalnej, en ergii i transportu można znaleźć w rozdziale 5 sprawozdania rocznego za 2011 r.

26

27 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 25 ZATRUDNIENIE I SPRAWY SPOŁECZNE (10,3 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Ta ocena szczegółowa obejmuje obszar polityki Zatrudnienie i sprawy społeczne, który stanowi część realizowanej przez UE polityki spójności. Wydatki w tym obszarze mają na celu przede wszystkim: zwalczanie bezrobocia, rozwój zasobów ludzkich oraz wspieranie integracji społecznej na rynku pracy. Najważniejszym narzędziem realizacji polityki zatrudnienia i polityki społecznej jest Europejski Fundusz Społeczny (EFS), na który przypada 97% wydatków na ten obszar polityki w 2011 r. Ze środków EFS finansowane są inwestycje w kapitał ludzki w formie szkoleń i innych działań dotyczących zatrudnienia. Wydatki są realizowane w trybie zarządzania dzielonego z udziałem państw członkowskich. USTALENIA KONTROLI o Czy wystąpił istotny poziom błędu? tak o Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 2,2% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 40% o Zbadane systemy kontroli: częściowo skuteczne Większość wykrytych błędów 73% szacowanego poziomu błędów polegała na zwrocie niekwalifikowalnych kosztów, akceptowaniu uczestników niekwalifikujących się do udziału w szkoleniu (zob. przykład), niekwalifikowalności beneficjentów oraz zawyżeniach kosztów osobowych i nieprawidłowościach w udzielaniu zamówień. Przykład: Uczestnicy niekwalifikujący się do udziału w szkoleniach Przyznano dofinansowanie do szkoleń mających na celu podniesienie umiejętności i wiedzy pracowników w branży elektronicznej. Trybunał stwierdził, że wielu uczestników nie pracowało w branży elektronicznej, a zatem nie kwalifikowało się do udziału w tych szkoleniach. Wyniki przeprowadzonej przez Trybunał kontroli wskazują na uchybienia w systemach kontroli wprowadzonych w państwach członkowskich, w szczególności w kontrolach pierwszego szczebla dotyczących poniesionych wydatków. Kontrole pierwszego szczebla należą do zadań instytucji zarządzających i instytucji pośredniczących w państwach członkowskich. Trybunał stwierdził, że w przypadku 76% transakcji EFS, w których wystąpiły błędy, władze państw członkowskich dysponowały informacjami, które umożliwiały wykrycie i korektę przynajmniej niektórych błędów przed poświadczeniem wydatków Komisji.

28 26 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA ZALECENIA W ramach przeglądu realizacji zaleceń dotyczących polityki spójności, energii i transportu, sformułowanych w poprzednich sprawozdaniach rocznych (za lata 2008 i 2009), Trybunał stwierdził, że w maju 2011 r. Komisja opublikowała dokument roboczy na temat najważniejszych ustaleń kontroli w odniesieniu do stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych, z zamiarem rozpoczęcia dyskusji z państwami członkowskimi na temat ograniczenia zakresu nieprzestrzegania tych przepisów. Ponadto, chociaż Komisja kontynuuje swój program kontroli w państwach członkowskich, krajowe systemy zarządzania i kontroli uznano za jedynie częściowo skuteczne. Komisja nadal wstrzymuje lub zawiesza płatności oraz nakłada korekty finansowe, ale w wydatkach poświadczonych Komisji przez państwa członkowskie nadal występuje istotny poziom błędu. W swoim sprawozdaniu rocznym za 2011 r. Trybunał zaleca Komisji: o stanowczo egzekwować przestrzeganie wymogów kwalifikowalności w zakresie dofinansowania ze środków EFS; o przypominać państwom członkowskim o ciążącym na nich obowiązku wprowadzenia procedur mających zapewnić zasadność i prawidłowość deklarowanych wydatków oraz podjąć odpowiednie działania w celu usunięcia uchybień w kontrolach pierwszego szczebla; o zachęcać władze krajowe do rygorystycznego stosowania mechanizmów naprawczych przed poświadczeniem Komisji wydatków. W razie wykrycia znacznych braków w funkcjonowaniu systemów zarządzania i kontroli Komisja powinna wstrzymywać lub zawieszać płatności do czasu podjęcia działań naprawczych przez państwo członkowskie; oraz o zachęcać państwa członkowskie do stosowania uproszczonych opcji kosztów w zakresie dozwolonym w przepisach, w celu ograniczenia ryzyka błędu. Pełne informacje na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli wydatków UE w zakresie z atrudnienia i spraw społecznych można znaleźć w rozdziale 6 sprawozdania rocznego za 2011 r.

29 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 27 STOSUNKI ZEWNĘTRZNE, POMOC I ROZSZERZENIE (6,2 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Ta ocena szczegółowa obejmuje płatności w dziedzinie stosunków zewnętrznych, rozwoju i pomocy humanitarnej oraz w ramach działań na rzecz krajów kandydujących i przystępujących do UE. Wydatki są przeznaczane na pomoc rozwojową dla państw Azji, Ameryki Łacińskiej i regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz współpracę gospodarczą z tymi państwami, europejską politykę sąsiedztwa oraz programy tematyczne (dotyczące bezpieczeństwa żywnościowego, środowiska itd.). Nowo utworzona Służba ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej (FPI) zajmuje się przede wszystkim wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa, instrumentem na rzecz stabilności, misją obserwacji wyborów oraz instrumentem finansowania współpracy z państwami uprzemysłowionymi. Projekty rozwojowe są realizowane w przeszło 150 krajach, a organizacje wdrażające są bardzo zróżnicowane, zarówno pod względem wielkości, jak i doświadczenia. Aby zakwalifikować się do uzyskania wsparcia UE, projekty muszą spełniać złożone zasady dotyczące między innymi procedur przetargowych i udzielania zamówień. Zarządzanie wydatkami w tym obszarze albo prowadzą bezpośrednio dyrekcje generalne Komisji w centrali znajdującej się w Brukseli lub za pośrednictwem delegatur UE w krajach otrzymujących pomoc, albo jest ono realizowane wspólnie z organizacjami międzynarodowymi. USTALENIA KONTROLI o Czy wystąpił istotny poziom błędu? Nie. Is totny poziom błędu wystąpił jednak w płatnościach o kresowych i końcowych. o Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 1,1% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 33% o Zbadane systemy kontroli: częściowo skuteczne

30 28 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA Wszystkie błędy zostały wykryte w płatnościach okresowych i końcowych. Stwierdzone błędy obejmują przypadki wydatków niekwalifikowanych poniesionych na poziomie beneficjentów końcowych, takie jak: wydatki poniesione poza okresem kwalifikowalności, uwzględnienie niekwalifikowalnych wydatków (np. VAT, koszty osobowe i nieuzasadnione koszty ogólne) we wnioskach o zwrot kosztów projektów lub wydatki niepoparte odpowiednią dokumentacją poświadczającą. Przykład: Niekwalifikowalne wydatki objęte płatnością końcową W płatności końcowej na rzecz projektu pomocy dla dostawców bananów w Kamerunie stwierdzono poważne błędy kwalifikowalności. W postępowaniach o udzielenie zamówienia przeprowadzonych przez beneficjenta wystąpiły nieprawidłowości. Ponadto przy zakupie sprzętu beneficjent złamał zasadę, zgodnie z którą dostawca oraz towary muszą pochodzić z kraju AKP lub państwa członkowskiego UE. Fakt, że Komisja zwróciła niekwalifikowalne wydatki zadeklarowane przez beneficjentów końcowych dotacji lub usługodawców, wskazuje na to, że mechanizmy stosowane przez nią do celów zapobiegania błędom i ich w ykrywania nie są w pełni skuteczne. Trybunał stwierdził niewystarczającą liczbę i ograniczony zakres kontroli na miejscu i bezpośrednich badań zadeklarowanych wydatków, a także nieodpowiednią jakość weryfikacji wydatków zlecanej przez beneficjentów. ZALECENIA W wyniku przeglądu realizacji wcześniejszych zaleceń Trybunał stwierdził, że Komisja wzięła pod uwagę jego wszystkie zalecenia, a cztery spośród dziesięciu zostały w pełni wdrożone. W swoim sprawozdaniu rocznym za 2011 r. Trybunał zaleca Komisji: o poprawić nadzór nad umowami o dotacje: lepiej wykorzystywać kontrole na miejscu do zapobiegania deklarowaniu niekwalifikowanych wydatków i do wykrywania takich przypadków, lub zwiększyć intensywność zlecanych przez siebie kontroli; o zapewnić uruchomienie funkcji audytu wewnętrznego Służby ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej; o jasno określić kryteria stosowane przy ocenie ryzyka na potrzeby wyboru umów do kontroli. Pełne informacje na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli wydatków UE w zakresie stosunków zewnętrznych, pomocy i rozszerzenia można znaleźć w rozdziale 7 sprawozdania rocznego za 2011 r.

31 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 29 BADANIA NAUKOWE I INNE POLITYKI WEWNĘTRZNE (10,6 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Głównym elementem grupy polityk objętych tą oceną szczegółową są programy ramowe w zakresie badań i rozwoju technologicznego (PR), na które przypada 56% wszystkich wydatków operacyjnych. Inne polityki wewnętrzne obejmują program Uczenie się przez całe życie, na który przypada 11% wszystkich wydatków operacyjnych, program ogólny Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi 4% wydatków, oraz program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji, na który przypada 2% wydatków. Wymienionymi wydatkami zarządza bezpośrednio Komisja. USTALENIA KONTROLI o Czy wystąpił istotny poziom błędu? tak o Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 3,0% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 49% o Zbadane systemy kontroli: częściowo skuteczne

32 30 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA Głównym źródłem błędów jest zawyżanie przez beneficjentów zadeklarowanych kosztów w projektach finansowanych z programów ramowych w zakresie badań naukowych. Potwierdzają to błędy wykryte przez Komisję w ramach kontroli finansowych ex post. Błędy wykryto w kosztach osobowych (zob. przykład) oraz innych kosztach bezpośrednich i pośrednich. Przykład: Zawyżenie kosztów osobowych Podczas prowadzonej kontroli projektu badawczego Trybunał stwierdził, że beneficjent w przypadku kilku pracowników wykazał czas dłuższy niż faktycznie poświęcony przez nich na pracę nad projektem. Zawyżona kwota była nienależna. Zgodnie z zasadami obowiązującymi w programach ramowych do zestawienia poniesionych wydatków należy w niektórych przypadkach dołączyć poświadczenie z kontroli wydane przez niezależną firmę audytorską. W wyniku oceny systemów k ontroli Trybunał wykrył błędy w 81% skontrolowanych projektów, które uzyskały pozytywne poświadczenie z kontroli. ZALECENIA W ramach przeglądu realizacji zaleceń sformułowanych w poprzednich sprawozdaniach rocznych (za lata 2008 i 2009) Trybunał stwierdził, że Komisja nadal podejmowała starania zmierzające do wdrożenia wyników kontroli, takie jak korygowanie zestawień poniesionych wydatków lub wydawanie nakazów odzyskania środków, jeżeli ustalono, że uczestnicy zawyżyli koszty w zestawieniach poniesionych wydatków. Zauważono jednak, że odzyskiwanie środków jest procesem długotrwałym. W swoim sprawozdaniu rocznym za 2011 r. Trybunał zaleca Komisji: o zintensyfikować działania mające na celu zwrócenie uwagi beneficjentów i niezależnych audytorów na błędy wykryte podczas kontroli prowadzonych przez Trybunał i kontroli ex post prowadzonych przez Komisję; oraz o dopilnować, by zewnętrzne firmy audytorskie prowadzące kontrole w jej imieniu dostosowały swoje procedury do wytycznych Komisji i standardowej praktyki, a zwłaszcza podwyższyły jakość dokumentacji z kontroli. Pełne informacje na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli wydatków UE w zakresie badań naukowych i innych polityk wewnętrznych można znaleźć w rozdziale 8 sprawozdania rocznego za 2011 r.

33 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 31 WYDATKI ADMINISTRACYJNE I INNE (9,8 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Przedstawiona ocena szczegółowa wydatków administracyjnych i innych obejmuje wydatki instytucji i innych organów UE. Wydatki na zasoby kadrowe (wynagrodzenia, świadczenia oraz emerytury i renty) stanowią 60% łącznych wydatków w tej grupie polityk; pozostałe koszty to wydatki na budynki, wyposażenie, energię, telekomunikację i informatykę. Wyniki przeprowadzonych przez Trybunał kontroli agencji oraz innych zdecentralizowanych organów Unii Europejskiej przedstawiane są w specjalnych sprawozdaniach rocznych, które ukazują się osobno. USTALENIA KONTROLI o Czy wystąpił istotny poziom błędu? nie o Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 0,1% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 7% o Zbadane systemy kontroli: skuteczne Trybunał zwraca uwagę na błędy i uchybienia wykryte podczas badania obliczeń i wypłat dodatków socjalnych oraz badania umów o pracę personelu innego niż zatrudniony na stałe. Trybunał stwierdził także w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego pewną liczbę uchybień dotyczących w szczególności stosowania kryteriów selekcji i udzielenia zamówienia oraz mających wpływ na wynik postępowania. ZALECENIA Trybunał przeprowadził przegląd realizacji przez instytucje zaleceń sformułowanych w sprawozdaniu rocznym za 2009 r. Trybunał zalecił szeregowi instytucji dopilnowanie, by ich pracownicy dostarczali w odpowiednich terminach dokumenty poświadczające ich sytuację osobistą, oraz wdrożenie systemu monitorowania terminowości składania tych dokumentów. W wyniku kontroli stwierdzono, że w niektórych instytucjach występują problemy w tym zakresie. Utrzymuje się zatem ryzyko dokonywania nieprawidłowych lub nienależnych wypłat w przypadku zmiany uprawnień pracownika.

34 32 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA W swoim sprawozdaniu rocznym za 2011 r. Trybunał formułuje następujące zalecenia: o dane instytucje i organy powinny zapewnić stosowanie odpowiednich przepisów przy zawieraniu, przedłużaniu lub zmianie umów o pracę z pracownikami innymi niż personel zatrudniony na stałe; oraz o dane instytucje i organy powinny dopilnować, by urzędnicy zatwierdzający poprawili przygotowanie, koordynację i realizację procedur udzielania zamówień publicznych poprzez odpowiednie narzędzia kontrolne i lepsze wytyczne. Pełne informacje na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli wydatków administracyjnych i innych można znaleźć w rozdziale 9 s prawozdania r ocznego z a 2011 r.

35 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 33 EUROPEJSKIE FUNDUSZE ROZWOJU (EFR) (2,9 MLD EURO) ZAKRES KONTROLI Europejskie Fundusze Rozwoju (EFR) przekazują pomoc rozwojową Unii Europejskiej w ramach współpracy z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz krajami i terytoriami zamorskimi (KTZ), na mocy umowy z Kotonu zawartej w 2000 r. Główne cele pomocy to ograniczenie i wyeliminowanie ubóstwa zgodnie z celami zrównoważonego rozwoju oraz stopniowe włączanie krajów AKP i KTZ w gospodarkę światową. Prowadzona współpraca opiera się na trzech wzajemnie powiązanych i uzupełniających się filarach: współpracy na rzecz rozwoju, współpracy gospodarczej i handlowej oraz wymiarze politycznym. EFR są finansowane przez państwa członkowskie. Ich funkcjonowanie jest regulowane na podstawie osobnego rozporządzenia finansowego, a zarządzanie nimi nie wchodzi w zakres budżetu UE. Za realizację finansową operacji finansowanych za pomocą środków EFR odpowiedzialna jest Komisja Europejska. USTALENIA KONTROLI o Wiarygodność rozliczeń EFR: sprawozdanie z a r. rzetelnie p rzedstawia sytuację finansową EFR oraz wy niki ic h transakcji i przepływy pieniężne o Czy w dochodach EFR wystąpił istotny poziom błędu? o Czy w zobowiązaniach EFR wystąpił istotny poziom błędu? o Czy w płatnościach EFR wystąpił istotny poziom błędu? nie nie tak o Szacowany najbardziej prawdopodobny poziom błędu: 5,1% o Zbadane transakcje, w których wystąpiły błędy: 33% o Zbadane systemy kontroli: częściowo skuteczne Pomoc zewnętrzna finansowana przez EFR jest świadczona w środowisku wysokiego ryzyka, szczególnie z uwagi na rozproszenie geograficzne działań oraz słabe zdolności instytucjonalne i administracyjne krajów partnerskich.

36 34 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA Typowe błędy dotyczące EFR to błędy kwalifikowalności, takie jak uznawanie za kwalifikowalne wydatków poniesionych po upływie terminu, odnoszących się do czynności lub usług nieprzewidzianych w umowie, niezgodność z zasadami pochodzenia lub narodowości bądź nieprzestrzeganie przez beneficjentów przepisów dotyczących zamówień (zob. przykłady). Przykład: Niezgodność z zasadami pochodzenia Wydatki związane z dotacją na elektryfikację obszarów wiejskich w Mozambiku odnosiły się do dostaw, które nie spełniały reguły pochodzenia: nie pochodziły z państw Unii Europejskiej ani z krajów AKP. Audytorzy, którym beneficjent zlecił weryfikację wydatków, nie ustalili, że są one niekwalifikowalne. Przykład: niezgodność z przepisami dotyczącymi zamówień publicznych i brak d okumentacji poświadczającej W projekcie zaopatrzenia w wodę w Etiopii zamówień udzielono na podstawie kryterium, które nie było zawarte w ogłoszeniu o zamówieniu. Ponadto część wydatków nie miała pokrycia w dokumentach poświadczających. Trybunał stwierdził uchybienia w kontrolach ex ante, jak również w zakresie monitorowania i audytu zewnętrznego na szczeblu delegatur. Wskazuje się także, że jakość Wspólnego systemu i nformacyjnego R ELEX ( CRIS) pozostaje przedmiotem obaw oraz że jednostka audytu wewnętrznego EuropeAid zrealizowała zaledwie połowę swego pierwotnego rocznego planu prac. ZALECENIA Trybunał ocenił realizację swoich wcześniejszych zaleceń. Komisja poczyniła duże postępy w realizacji wielu z nich. Dotyczy to w szczególności rozpowszechnienia pakietu narzędzi zarządzania finansami na potrzeby pogłębienia wiedzy beneficjentów w zakresie zasad kwalifikowalności, planowania i monitorowania kontroli oraz oceny kwalifikowalności do uzyskania wsparcia budżetowego. Konieczne są jednak dalsze starania, aby w pełni zrealizować zalecenia Trybunału w zakresie jakości danych we Wspólnym systemie informacyjnym RELEX, monitorowania działań podejmowanych w następstwie ustaleń i zaleceń pokontrolnych oraz oceny efektywności kosztowej systemu kontroli ex post w zakresie transakcji.

37 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 35 Na podstawie przeprowadzonego przeglądu oraz ustaleń i wniosków przedstawionych w swoim sprawozdaniu rocznym za 2011 r. Trybunał zaleca EuropeAid, co następuje: o usprawnić zarządzanie procedurami udzielania zamówień, poprzez określanie jasnych kryteriów wyboru i lepsze dokumentowanie procesu oceny; o wprowadzić udokumentowane planowanie oparte na analizie ryzyka i systematyczne monitorowanie wyników wizyt weryfikacyjnych oraz kontroli na miejscu; o zapewnić obligatoryjny charakter wytycznych dotyczących analizy ryzyka w procesie opracowywania rocznych planów kontroli w delegaturach i centrali; o przeprowadzić przegląd kluczowych wskaźników wykonania zadań w celu zapewnienia ich jednoznaczności i łatwości ich interpretacji; o dokonać oceny zdolności jednostki audytu wewnętrznego do skutecznego wykonywania swoich zadań. Pełne informacje na temat kontroli Trybunału dotyczącej Europejskich Funduszy Rozwoju można znaleźć w sprawozdaniu rocznym dotyczącym działań finansowanych z ósmego, dziewiątego i dziesiątego Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR).

38

39 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 37 BUDŻET UE A UZYSKIWANE REZULTATY W tym rozdziale sprawozdania rocznego skoncentrowano się na wynikach. Przedstawiono w nim uwagi Trybunału na temat samooceny Komisji dotyczącej wyników, na podstawie rocznych sprawozdań z działalności sporządzanych przez dyrektorów generalnych Komisji, oraz zwrócono uwagę na niektóre główne kwestie wynikające z opublikowanych w 2011 r. sprawozdań specjalnych Trybunału na temat kontroli wykonania zadań. NIEWIELKA WARTOŚĆ DODANA SPRAWOZDANIA OCENIAJĄCEGO W lutym 2012 r. Komisja opublikowała pierwsze sprawozdanie oceniające finanse Unii, oparte na uzyskanych wynikach ( sprawozdanie oceniające ), wprowadzone traktatem z Lizbony. Na wniosek Parlamentu Europejskiego Trybunał wydał opinię w sprawie tego sprawozdania. W opinii tej Trybunał stwierdza, że sprawozdanie jest ogólnikowe, mało treściwe i w rezultacie wnosi niewielką wartość dodaną. Parlament Europejski, Rada i Komisja powinny przedyskutować i uzgodnić sposób zwiększenia użyteczności tego sprawozdania dla organu udzielającego absolutorium z wykonania budżetu. SAMOOCENA KOMISJI DOTYCZĄCA WYNIKÓW WYMAGA DALSZEJ POPRAWY Dyrektorzy generalni Komisji w rocznych planach zarządzania dyrekcją generalną ustalają cele w zakresie wyników w podlegających im obszarach polityki, a następnie w rocznych sprawozdaniach z działalności przedstawiają ich realizację. Trybunał ocenił sprawozdawczość trzech dyrekcji generalnych: ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, ds. Polityki Regionalnej i ds. Rozwoju i Współpracy. Te trzy dyrekcje wspólnie odpowiadają za około trzy czwarte płatności dokonanych z budżetu UE w 2011 r. Trybunał przeanalizował, czy przedstawione cele i wskaźniki wykonania były stosowne, porównywalne i wiarygodne. Proces sporządzania rocznych sprawozdań z działalności przez dyrekcje generalne Komisji ewoluuje i w porównaniu z poprzednimi latami odnotowano w nim pewne pozytywne zmiany. Nadal występują problemy związane z brakiem stosowności, w szczególności jeżeli chodzi o wewnętrzną spójność celów i wskaźników, ustalanie skwantyfikowanych wartości docelowych i terminów oraz pomiar postępów w stosunku do obecnych programów. Żadna z ocenionych dyrekcji generalnych nie przekazała w swoim sprawozdaniu informacji na temat oszczędności i wydajności. Cele, wskaźniki i wartości docelowe ustanowione w planach zarządzania DG ds. Polityki Regionalnej i DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich były z zasady tożsame z wykorzystanymi w rocznych sprawozdaniach z działalności. Jednakże ewentualne wprowadzone zmiany nie zawsze zostały objaśnione. Ograniczenia prawne oraz uwarunkowania praktyczne miały negatywny wpływ na wiarygodność informacji uzyskanych od państw członkowskich w odniesieniu do programów realizowanych w ramach zarządzania dzielonego.

40 38 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA NIEDOSTATECZNE WYKAZANIE POTRZEBY FINANSOWANIA I JEGO WARTOŚCI DODANEJ W KONTEKŚCIE UE W 16 sprawozdaniach specjalnych obejmujących szereg różnych tematów, przyjętych przez Trybunał w 2011 r., badano, czy interwencje unijne zostały przeprowadzone zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami (oszczędnie, wydajnie i skutecznie). Trybunał przeanalizował, jakie wnioski można wyciągnąć z jego sprawozdań specjalnych z 2011 r. na potrzeby przygotowania nowych programów i projektów na okres programowania , koncentrując się na trzech zagadnieniach: analizie potrzeb, koncepcji i pojęciu wartości dodanej UE. Trybunał ustalił, że: a) często brakuje dobrej jakości oceny potrzeb, chociaż ma ona kluczowe znaczenie, aby zapewnić ukierunkowanie wydatków UE na najbardziej potrzebujące obszary (geograficzne lub tematyczne); b) w koncepcji programów istnieją uchybienia, które negatywnie wpływają na zdolność Komisji do określania rezultatów i oddziaływania wydatkowania UE oraz sprawozdawczości na ten temat; c) Komisja ma problemy z wykazaniem wartości dodanej wydatkowania środków unijnych. Trybunał zaleca Komisji: o przy opracowywaniu koncepcji nowych programów wydatkowania dążyć do koncentrowania swoich działań na rezultatach i oddziaływaniu, które pragnie uzyskać. Jeżeli rezultatów i oddziaływania nie można łatwo zmierzyć, Komisja powinna ustanowić wskaźniki i cele cząstkowe oparte na kryteriach, które są zdefiniowane, wymierne, osiągalne, odpowiednie i określone w czasie (SMART), aby wykazać, że jej działania przyczyniają się do osiągnięcia zamierzonych celów; o współpracować z państwami członkowskimi w celu poprawy jakości przekazywanych danych i terminowości ich przekazywania; oraz o określić cele polityki w celu wykazania, w jaki sposób zapewniona zostanie wartość dodana UE w okresie programowania oraz do celów późniejszej sprawozdawczości na ten temat. Pełne informacje na temat przeprowadzonej przez Trybunał kontroli uzyskiwanych przez UE wyników można znaleźć w rozdziale 10 sprawozdania rocznego za 2011 r. pt. Budżet UE a uzyskiwane rezultaty.

41 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 39 INFORMACJE DODATKOWE I KONTEKST

42

43 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 41 BUDŻET UE NA 2011 R. Płatności z budżetu UE w 2011 r. wyniosły 129,4 mld euro, czyli w przybliżeniu 1% dochodu narodowego brutto (DNB) Unii. Dla porównania, budżety sektora publicznego w państwach członkowskich w wielu przypadkach wynoszą około połowy ich całkowitego DNB. Budżet ogólny UE przyjmowany jest corocznie w kontekście siedmioletnich ram finansowych przez Parlament Europejski i Radę. Za właściwe wydatkowanie środków budżetowych odpowiada głównie Komisja. W przypadku około 80% wydatków na rolnictwo i spójność zadania w zakresie realizacji są dzielone z 27 państwami członkowskimi UE. JAKIE JEST ŹRÓDŁO ŚRODKÓW FINANSOWYCH? Na dochody UE składają się przede wszystkim wkłady finansowe państw członkowskich oparte na ich dochodzie narodowym brutto (DNB) oraz środki wyliczone na podstawie pobranej przez państwa członkowskie kwoty podatku od wartości dodanej (VAT). Istotną część dochodów stanowią również cła i opłaty rolne tradycyjne zasoby własne. DOCHODY W 2011 R. Tradycyjne zasoby własne 13% Zasoby własne oparte na VAT 11% Inne 9% Zasoby własne oparte na DNB 67% Łączne dochody w 2011 r.: 130 mld EUR

44 42 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA NA CO WYDATKOWANE SĄ ŚRODKI FINANSOWE? Największą część wydatków Unii Europejskiej, stanowiącą blisko połowę budżetu, pochłania Rolnictwo i zasoby naturalne (grupy polityk: Rolnictwo: wsparcie rynku i pomoc bezpośrednia oraz Rozwój obszarów wiejskich, środowisko naturalne, rybołówstwo i zdrowie ), głównie w formie płatności na rzecz rolników. Inne znaczące obszary wydatków to Polityka regionalna, energia i transport oraz Zatrudnienie i sprawy społeczne. W ramach tych obszarów współfinansowana jest szeroka gama projektów: od renowacji budynków do budowy transeuropejskich sieci kolejowych. Wydatki w tej dziedzinie stanowią około jednej trzeciej budżetu UE. WYDATKI W 2011 R. Stosunki zewnętrzne, pomoc i rozszerzenie 5% Badania naukowe i inne polityki wewnętrzne 8% Wydatki administracyjne i inne 7% Rolnictwo: wsparcie rynku i pomoc bezpośrednia 34% Zatrudnienie i sprawy społeczne 8% Polityka regionalna, energia i transport 27% Łączne płatności w 2011 r.: 129,4 mld EUR Rozwój obszarów wiejskich, środowisko naturalne, rybołówstwo i zdrowie 11%

45 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 43 PODEJŚCIE DAS W SKRÓCIE Wydawane przez Trybunał poświadczenie wiarygodności (z fr. déclaration d assurance (DAS)) opiera się na obiektywnych dowodach uzyskanych w szczególności z badań kontrolnych przeprowadzonych zgodnie z międzynarodowymi standardami rewizji finansowej. WIARYGODNOŚĆ ROZLICZEŃ Czy roczne sprawozdanie finansowe UE zawiera kompletne i poprawne informacje? Budżet UE ma złożoną strukturę. Dyrekcje generalne Komisji co roku dokonują setek tysięcy zapisów księgowych, które obejmują informacje z wielu różnych źródeł (w tym od państw członkowskich). Trybunał sprawdza, czy procedury księgowe funkcjonują prawidłowo oraz czy dane księgowe będące ich produktem są kompletne, poprawnie zarejestrowane i odpowiednio przedstawione. o Ocena systemu księgowego, aby upewnić się, że stanowi on właściwą podstawę uzyskania rzetelnych danych (kompletnych i poprawnych). o Weryfikacja kluczowych procedur księgowych, aby upewnić się, że funkcjonują one poprawnie. o Analityczna kontrola danych księgowych, aby upewnić się, że są one przedstawione spójnie i wydają się racjonalne. o Bezpośrednie sprawdzenie próby zapisów księgowych, aby upewnić się, że transakcje leżące u ich podstaw miały miejsce i są poprawnie zarejestrowane. o Sprawdzenie s prawozdania f inansowego, aby upewnić się, że rzetelnie przedstawia ono sytuację finansową. PRAWIDŁOWOŚĆ TRANSAKCJI Czy transakcje po stronie dochodów i płatności stanowiące podstawę rozliczeń UE są zgodne z obowiązującymi przepisami? Budżet UE obejmuje miliony płatności na rzecz beneficjentów zarówno w UE, jak i w innych częściach świata. Większością wydatków zarządzają państwa członkowskie. Aby uzyskać konieczne dowody, Trybunał bezpośrednio bada płatności i ocenia systemy, za pomocą których zarządza się płatnościami i kontroluje je.

46 44 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA o Próby transakcji są dobierane z całego budżetu UE z wykorzystaniem technik statystycznych, aby zapewnić podstawę do przeprowadzenia przez kontrolerów Trybunału szczegółowych badań. o Transakcje objęte próbą są szczegółowo badane, zwykle w ramach kontroli na miejscu, co pozwala uzyskać bezpośrednie dowody, że zdarzenie będące ich podstawą istnieje, jest poprawnie zarejestrowane i zgodne z zasadami obowiązującymi w przypadku danych płatności. o Błędy są analizowane i klasyfikowane jako kwantyfikowalne lub niekwantyfikowalne. o Wpływ błędów jest obliczany poprzez ekstrapolację błędów kwantyfikowalnych w formie najbardziej prawdopodobnego poziomu błędu. o Jakość systemów kontroli objętych próbą jest oceniana w celu ustalenia ich skuteczności pod względem zapewnienia legalnego i prawidłowego zarządzania transakcjami. o Pod uwagę bierze się także inne istotne informacje, takie jak roczne sprawozdania z działalności i sprawozdania innych kontrolerów. o Wszystkie ustalenia są przedmiotem dyskusji z władzami krajowymi oraz Komisją w celu potwierdzenia faktów. o Trybunał przyjmuje swoje opinie na podstawie przeprowadzonych prac i uzyskanych rezultatów. Więcej informacji na temat procesu kontroli prowadzącego do wydania poświadczenia wiarygodności można znaleźć w załączniku 1.1 do sprawozdania rocznego za 2011 r.

47 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA 45 TRYBUNAŁ I JEGO PRACE Europejski Trybunał Obrachunkowy (Trybunał) jest niezależną instytucją kontroli Unii Europejskiej. Siedziba Trybunału mieści się w Luksemburgu. Trybunał zatrudnia około 900 osób specjalistów oraz personel pomocniczy ze wszystkich krajów UE. Od momentu jego utworzenia w 1977 r. uwaga Trybunału koncentruje się na znaczeniu zarządzania finansami UE i na przyczynianiu się do jego poprawy. Sprawozdania z kontroli i opinie sporządzane przez Trybunał są zasadniczym ogniwem łańcucha rozliczalności UE. Produkty Trybunału są wykorzystywane do rozliczania w szczególności w ramach corocznej procedury udzielania absolutorium zarządzających budżetem UE. Jest to głównie Komisja, ale także inne instytucje i organy UE. W zarządzaniu dzielonym dużą rolę odgrywają również państwa członkowskie. GŁÓWNE ZADANIA TRYBUNAŁU TO: o kontrole f inansowe i kontrole zgodności, głównie w formie poświadczenia wiarygodności (DAS); o kontrole wykonania zadań w zakresie tematów wybranych tak, aby zmaksymalizować oddziaływanie prac Trybunału, oraz o opinie na temat przepisów odnoszących się do zarządzania budżetem i innych istotnych kwestii. Celem Trybunału jest zarządzanie swoimi zasobami w sposób zapewniający odpowiednią równowagę między jego różnymi działaniami, uzyskiwanie wiarygodnych rezultatów i uwzględnianie różnych obszarów budżetu UE. PRODUKTY TRYBUNAŁU Trybunał sporządza: o sprawozdania r oczne na temat budżetu UE i Europejskich Funduszy Rozwoju. Sprawozdania roczne składają się głównie z opinii i rezultatów w ramach DAS i są publikowane co roku w listopadzie; o specjalne sp rawozdania roczne przedstawiające opinie Trybunału z kontroli finansowej różnych agencji i organów UE. W 2011 r. opublikowano 42 takie sprawozdania;

48 46 SPRAWOZDANIA ROCZNE ZA 2011 R. NOTA INFORMACYJNA o sprawozdania specjalne dotyczące wybranych tematów, publikowane w trakcie całego roku. Są one głównie wynikiem przeprowadzonych kontroli wykonania zadań. W 2012 r. opublikowanych zostanie około 20 takich sprawozdań; o opinie wykorzystywane przez Parlament Europejski i Radę przy opracowywaniu i zatwierdzaniu przepisów mających wpływ finansowy. W 2012 r. opublikowano 7 takich opinii; o roczne s prawozdanie z działalności zapewniające informacje i wgląd w działania Trybunału w danym roku. Prace Trybunału przyczyniają się do podniesienia świadomości i zwiększenia przejrzystości w zakresie zarządzania finansami UE; dostarczają one gwarancji co do jakości zarządzania oraz zaleceń, które mają doprowadzić do dalszej poprawy. Wszystkie działania są prowadzone w interesie obywateli Unii Europejskiej. Więcej informacji na temat roli i prac Trybunału można znaleźć na stronie internetowej Trybunału lub na Można się również skontaktować z nami, pisząc na adres eca-info@eca.europa.eu.