Kierunki rozwoju opakowań zgodne z wymaganiami ochrony środowiska

Transkrypt

1 Kierunki rozwoju opakowań zgodne z wymaganiami ochrony środowiska prof. nzw. dr hab. inż. Hanna Żakowska Zastępca Dyrektora ds. Naukowych Poznań 24 listopada

2 Obecnie obowiązujące wymagania ochrony środowiska dotyczące opakowań Dyrektywa 94/62/EC Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63/2001, poz. 638 ze zm.) Ograniczenie w opakowaniach zawartości substancji niebezpiecznych dla środowiska, w tym metali ciężkich (Limit sumy zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu (+6) 100 mg/kg) Wprowadzanie do obrotu opakowań przydatnych do przemysłowych metod odzysku na terenie, gdzie powstaje odpad Minimalizowanie masy opakowań składających się na system pakowania Wymagania związane z wielokrotnością użycia 2

3 Rodzaje zagrożeń w cyklu życia opakowań Emisje, w tym zanieczyszczenia, wprowadzanie bezpośrednio lub pośrednio do powietrza, wody, gleby substancje, takie jak: tlenki siarki (SO 2 ), ditlenek węgla (CO 2 ), tlenki azotu, freony, metan, węglowodory i ich pochodne, w szczególności wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), polichlorowane difenyle (PCB), chlorowcopochodne - chlorofluorowęglowodory (CFC) zubażające warstwę ozonową, metale ciężkie, dioksyny, pyły itp. energie, takie jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne Nadmierne zużycie i eksploatacja naturalnych surowców nieodnawialnych Niewłaściwe postępowanie z odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi Efekt cieplarniany Zakwaszenie atmosfery Zniszczenie krajobrazu Zniszczenie ekosystemów Negatywny wpływ na zdrowie człowieka Niszczenie warstwy ozonowej Smog Skażenia substancjami niebezpiecznymi 3

4 Nowe kierunki związane z wymaganiami ochrony środowiska Opakowania z surowców odnawialnych wytwarzane z udziałem surowców z recyklingu zapewniające redukcję tzw. carbon footprint z materiałów biodegradowalnych, spełniające kryteria kompostowalności 4

5 5

6 Certyfikacja opakowań wytwarzanych z surowców odnawialnych >80% 20-40% 40-60% 60-80% 6

7 ZIELONY POLIETYLEN 7

8 Recykling - preferowana forma odzysku DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy Artykuł 4 Hierarchia postępowania z odpadami 1. Następująca hierarchia postępowania z odpadami ma zastosowanie jako kolejność priorytetów w przepisach prawa i polityce dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów oraz gospodarowania odpadami: a) zapobieganie; b) przygotowywanie do ponownego użycia; c) recykling; d) inne metody odzysku, np. odzysk energii; oraz e) unieszkodliwianie. 8

9 Dopuszczenie pod pewnymi warunkami surowców wtórnych z tworzyw sztucznych do kontaktu z żywnością Rozporządzenie Komisji (WE) nr 282/2008 z dnia 27 marca 2008 r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2023/2006 Wymagania zawarte w rozporządzeniu są bardzo rygorystyczne i dotyczą: pochodzenia odpadów, które mogą być poddane procesom recyklingu, surowiec z tworzywa sztucznego musi pochodzić z produktów znajdujących się w obiegu zamkniętym i kontrolowanym, tak by stosowane były wyłącznie materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, a zanieczyszczenia zostały wyeliminowane do minimum, jakości tworzywa sztucznego pochodzącego z recyklingu musi zostać określona i podlegać kontroli zgodnie z wcześniej ustalonymi kryteriami, obowiązkowego uzyskania zezwolenia Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) na proces recyklingu, który powinien pozostawać pod kontrolą odpowiedniego systemu zapewniania jakości, gwarantującego, że tworzywa sztuczne pochodzące z recyklingu spełniają wymagania wyszczególnione w zezwoleniu. 9

10 Zielone inicjatywy Projekt The On-Pack Recycling Label Poddawane recyklingowi na szeroką skalę Sprawdź lokalne wytyczne recyklingu Obecnie nie poddawane recyklingowi Projekt The On-Pack Recycling Label jest rezultatem wspólpracy the British Retail Consortium (BRC) oraz the Waste & Resources Action Programme (WRAP). 10

11 EFEKT CIEPLARNIANY W wyniku spalania paliw kopalnych, rozwoju przemysłu i motoryzacji, a także karczowania lasów, intensywnego rolnictwa, hodowli zwierząt itp., wzrosła ilość wprowadzanej do atmosfery pary wodnej, CO 2 i innych gazów cieplarnianych Nadmierna koncentracja CO 2 w atmosferze może powodować powstawanie efektu cieplarnianego, a w konsekwencji zmian klimatycznych na ziemi (obserwowane w ostatnich latach anomalia pogodowe, zwiększenie intensywności niektórych zjawisk) 11

12 Redukcja carbon footprint Znakowanie produktów etykietą redukcji węgla carbon reduction label w ramach współpracy z Carbon Trust Tesco (Wielka Brytania) wprowadziło pilotażowo produkty z etykietą informującą o emisji gazów cieplarnianych. Każda etykieta pokazuje całkowitą emisję danego produktu. 12

13 CARBON FOOTPRINT - ślad węglowy, jest to ilość gazów cieplarnianych wyprodukowanych bezpośrednio i pośrednio w poszczególnych etach cyklu życia, zwykle wyrażana w tonach lub kilogramach ditlenku węgla (CO 2 ). ślad węglowy każdego wyrobu jest sumą wszystkich emisji CO 2 i innych gazów cieplarnianych powstałych podczas jego cyklu życia (w tym transport) litr benzyny spalonej w samochodach powoduje emisję 2,32 kg CO 2 do atmosfery wytworzenie z ropy naftowej 100 kg poliolefin, to 314 kg emisji CO 2, w przypadku PET 229 kg jeśli materiał pochodzi z surowców odnawialnych (zielony polietylen, PLA, polimery skrobiowe) w kalkulacjach śladu węglowego można uwzględnić CO 2 asymilowane w procesie fotosyntezy 13

14 bawełniana Przykład wskaźników "carbon footprint" Torby wielokrotnego użytku z folii polietylenowej z tkaniny polipropylenowej papierowa Torby jednorazowego użycia z folii polietylenowej z folii biodegradowalnej III warianty 14

15 Wyniki badań wskaźnika carbon footprint dla toreb [kg CO 2 eq/1000 toreb] Torba jednorazowa z PLA (100%) - CO2 Torba jednorazowa z udziałem PLA (80%) - CO2 Torba jednorazowa z udziałem PLA (50%) - CO2 Torba jednorazowa z PLA (100%) Torba jednorazowa z udziałem PLA (80%) Torba jednorazowa z udziałem PLA (50%) Torba jednorazowa LDPE Torba PP, 33 rotacje Torba papierowa, 2 rotacje Torba LDPE, 4 rotacje Torba bawełniana, 152 rotacje 20,053 18,344 43,354 7,789 32,248 34,449 35,77 36,651 24,949 20,77 17,651 15

16 Wyniki badań wskaźnika carbon footprint dla toreb Emisje CO2 [kg CO2 eq.] 0,05 0,045 0,04 [kg CO 2 eq/torbę] 0,035 0,03 0,025 0,02 0,015 0,01 0,005 0 Torba Bawelniana Rotacje Torba LDPE - 4 Rotacje Torba Papierowa - 2 Rotacje Torba PP - 33 Rotacje Torba Jednorazowa LDPE Torba Jednorazowa z udziałem PLA (50%) Torba Jednorazowa z udziałem PLA (80%) Torba Jednorazowa z PLA (100%) Torba Jednorazowa z udziałem PLA (50%) - CO2 Torba Jednorazowa z udziałem PLA (80%) - CO2 Torba Jednorazowa z PLA (100%) - CO2 Rodzaj torby Wariant uwzględniający CO2 asymilowane w procesie fotosyntezy 16

17 BIODEGRADOWALNE MATERIAŁY OPAKOWANIOWE Polimery wytwarzane z surowców odnawialnych Skrobia termoplastyczna, mieszanki skrobi z poliestrami alifatycznymi i kopoliestami alifatyczno-aromatycznymi, estry skrobi, mieszanki skrobi z surowcami naturalnymi; Poliestry hydroksykwasów pochodzenia mikrobiologicznego - poli(hydroksyalkaniany) PHAs, w tym kopolimery kwasu masłowego, walerianowego i heksanowego; Poli(kwas mlekowy) (PLA) oraz tworzywa z udziałem PLA; Estry celulozy, mieszanki celulozy, celuloza regenerowana; Mieszanki drewna oraz innych surowców naturalnych. Polimery wytwarzane z surowców petrochemicznych syntetyczne poliestry alifatyczny, np. polikaprolakton; syntetyczne i półsyntetyczne kopoliestry alifatyczne; syntetyczne kopoliestry alifatyczno-aromatyczne; polimery rozpuszczalne w wodzie na bazie poli(alkoholu winylowego). 17

18 Opakowania biodegradowalne 1998 r. Danone w Niemczech wprowadził opakowania z PLA wytworzone przez firmę Autobar 18

19 OPAKOWANIA BIODEGRADOWALNE Zamknięty cykl obiegu opakowań biodegradowalnych wytwarzanych z surowców odnawialnych 19

20 KOMPOSTOWNIA Opakowania spełniające wymagania PN-EN :2002 Zbiórka odpadów organicznych (bioodpadów) INSTALACJA DO BIOMETANIZACJI Biodegradacja w warunkach przemysłowych 20

21 ZNAKI PRZYDATNOŚCI DO KOMPOSTOWANIA BELGIA NIEMCY SZWAJCARIA HOLANDIA WIELKA BRYTANIA POLSKA () rekomenduje na www. cobro.org.pl dostawców opakowań z certyfikatem USA 21

22 Ze względu na właściwości, rosnące zdolności produkcyjne oraz cenę, obecnie z materiałów biodegradowalnych wytwarzanych ze źródeł odnawialnych największe znaczenie mają: grupa polilaktydów NatureWorks (NatureWorks LLC) grupa kompozycji polimerowo-skrobiowych o nazwie handlowej Materi-Bi (Novamont) folie celulozowe NATUREFLEX firmy Innovia Films 22

23 Opakowania z polilaktydu (PLA) produkcja giętkich materiałów opakowaniowych (folie dwuosiowo orientowane, folie wielowarstwowe z warstwą zgrzewalną), wytłaczanie folii sztywnych i termoformowania, formowanie opakowań metodą wtrysku, laminowanie papieru metodą wytłaczania 23

24 Opakowania z Mater-Bi Folie formowane przez rozdmuch (jedno i wielowarstwowe) Laminowanie papieru, tektury i innych materiałów Folie wytłaczane do termoformowania Materiały spienione 24

25 Folie celulozowe nowej generacji NatureFlex Doskonałe właściwości optyczne Wysoka barierowość dla tlenu i aromatów Regulowana barierowość dla pary wodnej Termoodporność Odporność na tłuszcze i substancje chemiczne Doskonałe zgięcie i skręt Naturalna antystatyczność Biodegradowalne i kompostowalne Wytwarzane z surowców odnawialnych 25

26 Dziękuję za uwagę prof. nzw. dr hab. inż. Hanna Żakowska 26