Warszawa, 28 kwietnia 2015 r. DZSE-WSPE JK

Transkrypt

1 DZSE-WSPE JK Warszawa, 28 kwietnia 2015 r. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska Warszawa Szanowni Państwo, odpowiadając na uwagi Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które wpłynęły do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, uprzejmie informuję. Do ww. projektu rozporządzenia wpłynęły uwagi przekazane przez: 1) Związek Miast Polskich, 2) Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, 3) Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Ponadto podczas posiedzenia Zespołu została zgłoszona uwaga przez Panią Ewę Dumkiewicz-Sprawkę w imieniu Unii Metropolii Polskich, dotycząca liczebności oddziału integracyjnego, która wskazała, że zasadne jest doprecyzowanie w przepisach niniejszego projektu minimalną liczbę uczniów niepełnosprawnych do utworzenia oddziału integracyjnego (2 uczniów niepełnosprawnych). Uwaga zgłoszona przez Związek Miast Polskich dotycząca dodania w 1 projektu do kategorii dzieci i młodzieży obejmowanych kształceniem specjalnym: dzieci i młodzieży chorych psychicznie, zagrożonych uzależnieniami, z chorobami przewlekłymi, nie zostanie uwzględniona.

2 Uzasadnienie: Wydane na podstawie art. 71 b ust. 7 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), przepisy prawa 1 określające warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych, integracyjnych, specjalnych oraz w ośrodkach wskazują, że kształcenie specjalne organizuje się dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych: 1) niesłyszących; 2) słabosłyszących; 3) niewidomych; 4) słabowidzących; 5) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją; 6) z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim; 7) z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym; 8) z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera; 9) z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Wprowadzone w 2010 r. zmiany dotyczące organizowania kształcenia specjalnego doprecyzowały przepisy dotyczące dzieci i młodzieży, dla których organizuje się kształcenie specjalne. Uznano wówczas, iż dysfunkcje: zagrożenie uzależnieniem i zaburzenia zachowania, są kategoriami, które zawierają się w określeniu zagrożenie niedostosowaniem społecznym i z uwagi na ten rodzaj zaburzenia uczeń wymaga stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Natomiast uczeń, u którego nie stwierdza się potrzeby kształcenia specjalnego, a który wymaga objęcia pomocą z uwagi na występujące dysfunkcje rozwojowe, powinien być taką pomocą objęty w szkole, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 532) lub w poradni psychologiczno-pedagogicznej, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie zasad działania 1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 414) oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. z 2014 r. poz. 392). 2

3 publicznych poradni psychologiczno- pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych (Dz. U. poz. 199). Dotyczy to m. in. uczniów przewlekle chorych uczęszczających do szkoły ogólnodostępnej lub integracyjnej. Natomiast, w przypadku gdy choroba ucznia wymaga leczenia w podmiocie leczniczym, wówczas taki uczeń obejmowany jest kształceniem w szkole specjalnej zorganizowanej w takim podmiocie oraz dodatkowo specjalnymi działaniami opiekuńczo-wychowawczymi, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 marca 2013 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczowychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 380). Zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2015 (Dz. U. poz. 1977), wyróżnia się dodatkowe wagi subwencyjne, które między innymi dotyczą dzieci niesłyszących, słabosłyszących, niewidomych, słabowidzących, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim, dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi i z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera. Wyróżnia się także wagi dotyczące dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi, chorobami przewlekłymi i zagrożonych uzależnieniem, gdyż w obrocie prawnym nadal znajdują się orzeczenia wydane zgodnie z przepisami obowiązującymi przed wejściem w życie ww. przepisów z 2010r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki ( ). W związku z tym, orzeczenia wydawane dzieciom i młodzieży m. in. z uwagi na zagrożenie uzależnieniem, zaburzenia psychiczne, czy choroby przewlekłe mogły być wydawane do 31 sierpnia 2011 r. Jeśli zatem przed wejściem w życie przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1072), 2 ww. orzeczenia wydane były na czas nieokreślony, to zgodnie z 20 tego rozporządzenia zachowały moc i uczniowie ci posiadają ważne orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego do czasu ukończenia szkoły danego typu. 2 Przepisy określały okres na jaki wydawano orzeczenie (zgodnie z 9 ust. 1 - na okres roku szkolnego, etapu edukacyjnego albo okres kształcenia w danej szkole). 3

4 W związku z powyższym, dzieci i młodzież zagrożone uzależnieniem i z chorobami przewlekłymi posiadające ww. orzeczenia zakwalifikowano do wagi P 4, przewidzianej dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, niedostosowanych społecznie, z zaburzeniami zachowania, zagrożonych uzależnieniem, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, z chorobami przewlekłymi wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy (na podstawie orzeczeń, o których mowa w art. 71b ust. 3 ustawy wymienionej w 1 ust. 1 rozporządzenia) oraz dla uczniów szkół podstawowych specjalnych, gimnazjów specjalnych i szkół ponadgimnazjalnych specjalnych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, którzy nie posiadają orzeczeń, o których mowa w art. 71b ust. 3 ustawy wymienionej w 1 ust. 1 rozporządzenia N4,i. Natomiast dzieci i młodzież z zaburzeniami psychicznymi posiadające orzeczenia wydane przed 1 września 2011 r. zakwalifikowano do wagi P 5 przewidzianej dla uczniów niewidomych, słabowidzących, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z zaburzeniami psychicznymi wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy (na podstawie orzeczeń, o których mowa w art. 71b ust. 3 ustawy wymienionej w 1 ust. 1 rozporządzenia)- N5,i. W odniesieniu do uwag zgłoszonych przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, uprzejmie informuję. Uwaga dotycząca 2 pkt 4 projektu rozporządzenia zawierająca propozycję uzupełnienia zapisu ( ) dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w tym sprzężenia występujące u uczniów z upośledzeniem lekkim, zostanie uwzględniona poprzez doprecyzowanie brzmienia przepisu tak by nie budził on wątpliwości interpretacyjnych. Proponuje się dookreślenie, iż w ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych, kształcenie, wychowanie i opiekę organizuje się wyłącznie dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim, umiarkowanym albo znacznym. Powyższa zmiana zostanie także doprecyzowana w uzasadnieniu projektu rozporządzenia. Uwaga dotycząca 6 pkt 2 projektu rozporządzenia zawierająca propozycję uwzględnienia w strukturze indywidualnego programu edukacyjnoterapeutycznego (IPET) treści programowych przewidzianych do realizacji, nie zostanie nieuwzględniona. 4

5 W projektowanym przepisie, analogicznie do obecnych regulacji, wskazano, że indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET) określa m. in. zakres i sposób dostosowania wymagań edukacyjnych niezbędnych do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych, a w szkole policealnej semestralnych, ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez ucznia programu nauczania, stanowiąc odwołanie do przepisów art. 44b ust. 8 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 357). W procesie kształcenia nauczyciele opracowują jeden program nauczania dla wszystkich uczniów w danym oddziale (z danego przedmiotu nauczania) zawierający wymagania edukacyjne dotyczące realizacji jego treści. Nie ma więc potrzeby wpisywania wszystkich treści programowych przewidzianych do realizacji w strukturę IPET, gdyż są one takie same dla wszystkich uczniów. To co powinno się znaleźć w IPET to opis zmian w ww. zakresie, które są konieczne do wprowadzenia z uwagi na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia objętego kształceniem specjalnym, w zakresie wymagań edukacyjnych dotyczących realizacji poszczególnych treści nauczania oraz, jeśli jest taka potrzeba, sposobie ich dostosowania. Wprowadzenie obowiązku wpisywania do IPET treści programowych wynikających z programów nauczania spowodowałoby, że program ten, ze względu na swoją objętość, przestałby być czytelny dla realizujących go nauczycieli i specjalistów (IPET jest jeden dla każdego dziecka i dotyczy wszystkich zajęć, w tym edukacyjnych, rewalidacyjnych i zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej). Wprowadzenie regulacji, o której mowa w uwadze, mogłoby spotkać się z zarzutem niepotrzebnej biurokratyzacji wprowadziłoby bowiem dodatkowe obciążenie dla nauczycieli, którzy zmuszeni byliby przeznaczyć dodatkowy czas na powielanie w IPET informacji zawartych w programie nauczania opracowanym dla klasy, do której ten uczeń uczęszcza. Uwaga dotycząca 6 ust. 2 i 8 projektu rozporządzenia zawierająca propozycję uwzględnienia w strukturze indywidualnego programu edukacyjnoterapeutycznego dostosowania sposobu sprawdzania wiadomości i umiejętności ucznia, nie zostanie uwzględniona. Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.), statut szkoły winien określać w szczególności m. in. szczegółowe zasady wewnątrzszkolnego oceniania uczniów. W związku z powyższym, sposoby sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów niepełnosprawnych winny być określone w ww. 5

6 zasadach oceniania uczniów. Na podstawie zapisów zawartych w tym dokumencie, następuje dostosowanie sposobu sprawdzania wiadomości i umiejętności do indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych uczniów objętych kształceniem specjalnym, określonych w IPET opracowanym dla każdego ucznia niepełnosprawnego. Wprowadzenie regulacji, o której mowa w uwadze, mogłoby spotkać się zarzutem niepotrzebnej biurokratyzacji z uwagi na konieczność powielania w IPET informacji zawartych w statucie szkoły. Uwaga dotycząca 6 ust. 2 i 9 projektu rozporządzenia zawierająca propozycję uwzględnienia oceny skuteczności realizacji programu i ewentualnej jego modyfikacji, nie zostanie uwzględniona. Przepisy 6 ust. 9 projektu rozporządzenia określają zasady dokonywania okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia uwzgledniającej również ocenę efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi oraz modyfikację programu przez zespół nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów. Uwaga dotycząca 6 ust. 5 projektu rozporządzenia zawierająca propozycję zmiany terminu na opracowanie indywidualnego programu edukacyjnoterapeutycznego, zostanie uwzględniona. Proponuje się dodanie przepisu stanowiącego, iż co do zasady indywidualny program edukacyjnoterapeutyczny opracowuje się w terminie do 30 września roku szkolnego. W przypadku, kiedy uczeń otrzyma orzeczenie w ciągu roku szkolnego, opracowanie indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego nastąpi w ciągu 30 dni od dnia złożenia w szkole orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego przez rodziców ucznia (opiekunów prawnych) albo pełnoletniego ucznia. Powyższe regulacje zostaną doprecyzowane również w uzasadnieniu do rozporządzenia. Uwaga zgłoszona przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego dotycząca doprecyzowania 6 projektu rozporządzenia w zakresie braku możliwości opracowania dla uczniów niepełnosprawnych indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych w szkołach specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych, nie zostanie uwzględniona. Projekt niniejszego rozporządzenia, a wiec również obowiązek opracowywania IPET, nie dotyczy uczniów objętych kształceniem i specjalnymi działaniami opiekuńczo-wychowawczymi w szkołach specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych. 6

7 Kwestie te regulują bowiem przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 marca 2013 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 380). W związku z powyższym, uczniowie (w tym również niepełnosprawni) przebywający w podmiotach leczniczych i objęci kształceniem oraz specjalnymi działaniami opiekuńczo-wychowawczymi nie dostarczają do szkół zorganizowanych w ww. podmiotach orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego, pozostających w dokumentacji szkół macierzystych, a nauczyciele szkół zorganizowanych w podmiotach leczniczych nie mają obowiązku opracowywania indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych dla tych uczniów. Uwaga zgłoszona przez Panią Ewę Dumkiewicz-Sprawkę w imieniu Unii Metropolii Polskich, dotycząca doprecyzowania 5 ust. 3 projektu rozporządzenia w zakresie liczebności oddziału integracyjnego, nie zostanie uwzględniona. Obowiązujące przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.) w poszczególnych załącznikach, zawierają regulacje dotyczące liczebności uczniów niepełnosprawnych m.in. w oddziałach integracyjnych - liczba uczniów takiego oddziału wynosi od 15 do 20 uczniów, w tym od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych. Zgłaszane były uwagi, w tym również przez jednostki samorządu terytorialnego, że niezbędne jest wprowadzenie elastycznych rozwiązań w tym zakresie, tak by umożliwić utworzenie takiego oddziału także w sytuacji, gdy liczebność uczniów niepełnoprawnych jest niższa niż 3 oraz utrzymanie możliwości funkcjonowania oddziału integracyjnego w przypadku gdy w trakcie roku szkolnego zmniejszy się liczba uczniów niepełnosprawnych do poziomu poniżej 3 uczniów. W 5 ust. 3 zaproponowano zatem przepis umożliwiający, za zgodą organu prowadzącego, zmniejszenie liczby dzieci w oddziale integracyjnym lub specjalnym przedszkola lub liczbę uczniów w oddziale integracyjnym lub specjalnym szkoły w stosunku do liczby określonej w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkól (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.). Projektowane rozwiązanie ma umożliwić bardziej elastyczne podejście do liczby uczniów z różnymi rodzajami niepełnosprawności, będących uczniami ww. oddziałów przedszkoli i szkół. 7

8 Z punktu widzenia wykazywania uczniów w systemie informacji oświatowej (w tzw. starym SIO) kwestia wykazania ucznia w oddziale integracyjnym bądź w oddziale ogólnodostępnym jest całkowicie neutralna. Każdy oddział oznaczony jest co do specyfiki (ogólnodostępny, integracyjny, specjalny). Kwestia liczebności uczniów niepełnosprawnych w poszczególnych rodzajach oddziałów zależy tylko od kontroli założonych na poszczególne pola w programie, np. w oddziale specjalnym mogą być wykazani tylko uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Dla oddziału integracyjnego można przyjąć dowolne kryteria i jeśli te kryteria będą spełnione oddział będzie mógł być oznaczony jako integracyjny. Do decyzji organu prowadzącego przedszkole/szkołę będzie zatem należało czy dany oddział będzie miał status oddziału integracyjnego, biorąc pod uwagę rozpoznane potrzeby w tym zakresie oraz obowiązki, które przedszkole/szkoła z oddziałami integracyjnymi musi spełnić. Zadania te zostały określone w projekcie niniejszego rozporządzenia. Z upoważnienia MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Tadeusz Sławecki Sekretarz Stanu / podpisany cyfrowo/ 8